Bezuinigen in strategisch perspectief
De impact van de economische crisis voor lokale veiligheidszorg
Joost du Croix Ward van Miltenburg 10/5/2010
1
crisis ernstigste sinds 1930
Impact voor economie: -krimp bruto binnenlands product in 2009 met 4% (1931: 3,6% - 1982: 1,2%) -daling werkgelegenheid in 2009: 90.000 - 2010: 180.000 -stijging werkloosheid in 2009: 410.000 (5,3%) - 2010: 615.000 (8%) Impact voor overheidsfinanciën: -staatsschuld neemt fors toe (70% bbp) -inkomsten uit belastingen en premies dalen -uitgaven stijgen (rente, uitkeringen) -begrotingstekort stijgt (2010: 6% bbp) Impact voor beleid: fors bezuinigen (€ 18 miljard !!) (bbp = € 595 miljard) 10/5/2010
2
er is meer aan de hand: krimp
krimp al zichtbaar aan randen van Nederland Oost- en Noordoost-Groningen Zeeuws-Vlaanderen Zuidoost-Limburg krimp neemt toe 60% van alle gemeenten krijgt de komende 15 jaar te maken met krimp 10% krijgt te maken met krimp van meer dan 10% 20% krijgt ook te maken met daling huishoudens
10/5/2010
3
en...ontgroening en vergrijzing
ontgroening vanaf 1975: afname aantal 0-19 jarigen met 5% van 2010 tot 2020 afname aantal 20-64 jarigen met 1% van 2010 tot 2020 naoorlogse geboortegolf: toename aantal 65+ met 35% van 2010 tot 2020 landelijke nog steeds een stijging van de bevolking totale stijging met 3% van 2010 tot 2020 maar ook regio’s met een daling tot 6%
10/5/2010
4
wat betekent dit?
Negatief effect op economie en samenleving:
leegstand (wonen) --> verloedering woonomgeving faillissementen (bedrijven) verwachting dat fraude binnen bedrijven zal toenemen groter beroep op collectieve voorzieningen (zorg, pensioenen) economisch draagvlak wordt kleiner ‘kramp’ op de arbeidsmarkt mogelijk crisisgerelateerde criminaliteitsgolf
Gevaar van prevaleren bezuinigingsdruk: alles staat ter discussie
10/5/2010
5
maar ook...
Erosie van maatschappelijke arrangementen
Erosie van vertrouwen in overheid (hoe had het zo ver kunnen komen!)
Een (blijvend) kleinere overheid --> grotere maatschappelijke opgaven
Een uitdaging die vraagt om een andere aanpak!
10/5/2010
6
een aanpak die...
uitgaat van een andere taakoriëntatie
onderliggende vraagstukken verbindt
werkt vanuit een wederkerige vraagstelling
innovatie gebruikt als trigger voor vernieuwen en renderen
creativiteit stimuleert en organisatiebreed wordt opgepakt
10/5/2010
7
andere taakoriëntatie
‘traditionele’ aanpak kerntakendiscussie: uitgangspunt = bestaande taken en activiteiten
‘innovatieve’ aanpak kerntakendiscussie: uitgangspunt = beoogde maatschappelijke effecten
10/5/2010
8
onderliggende vraagstukken verbindt
Beleid
renderen & vernieuwen Organisatie
10/5/2010
Middelen
9
via een centrale vraagstelling
Renderen: In welke mate kunnen domeinen bijdragen aan de bezuinigingsproblematiek? Vernieuwen: In welke mate zijn bezuinigingen ‘trigger’ voor veranderingen en verbeteringen in domeinen?
10/5/2010
10
die uitgaat van innovatie
Uitgangspunt is bereiken zelfde maatschappelijke effect op andere manier tegen lagere kosten - innovatie Productinnovatie: Draagt bestaande product bij aan beoogde effect of zijn er alternatieven? Voorbeeld: ‘mediation’ of ‘omgevingsvergunning’ Procesinnovatie: Kan procesgang niet anders? Voorbeeld: ‘Antwoord@’ of ‘minder P&C’ Rolinnovatie: Is er in de rolopvatting en rolinvulling een andere aanpak mogelijk? Voorbeeld: ‘APK voor gebouwen’ of ‘vouchers voor onderhoud’ 10/5/2010
11
gebaseerd op...
creativiteit en daarmee vernieuwing stimuleert een innovatieve benadering (geen ‘traditionele takendiscussie’ of ‘kaasschaaf’) een strategische visie (niet louter financieel) een open proces zonder taboes en ‘last of ruggespraak’ niet ‘t bestaande bepaalt de toekomst, maar de toekomst bepaalt ‘t bestaande een ‘out of box’ benadering: anders kijken - anders doen
10/5/2010
12
anders kijken - anders doen
10/5/2010
13
anders kijken - anders doen
10/5/2010
14
anders kijken - anders doen
FINISHED FILES ARE THE RESULT OF YEARS OF SCIENTIFIC COMBINED WITH THE EXPERIENCE OF YEARS
10/5/2010
15
anders kijken - anders doen
Staan ze op de grond of hangen ze aan het plafond?
10/5/2010
16
anders kijken - anders doen
Is dit een spiraal of zijn dit ronde cirkels?
10/5/2010
17
innovatie en veiligheid
Innovatie over 3 schijven: Productinnovatie: Intergemeentelijke samenwerking op veiligheidsbeleid - afstemming en voorbereiding voor het district / regio ipv lokaal Doorontwikkeling: samenwerking gemeente ihkv gemeentelijke jeugdzorg (CJG / Zorg- / Veiligheidshuis) Procesinnovatie: Triage-aanpak binnen de Veiligheidshuizen (binnen 24 uur zorg en/of justitieel traject opgestart) Rolinnovatie: Ontwikkeling districtelijk integraal informatiebureau Veiligheid Buurtparticipatie, burgers actief voor eigen leefbaarheid ism politie 10/5/2010
18
productinnovatie
Intergemeentelijke samenwerking op veiligheidsbeleid - afstemming en voorbereiding voor het district / regio ipv lokaal Gezamenlijk schrijven districtelijk veiligheidsplan (1 plan voor meerdere gemeenten) Gezamenlijke sturing en regie naar bovenlokale organisaties (o.m. Veiligheidsregio, bovenlokale welzijnsorganisaties en Bureau Jeugdzorg) Intensieve onderzoeksprogramma’s gezamenlijk oppakken - informatiepositie veiligheid versterken burgemeesters Samenwerking gemeenten i.h.k.v. gemeentelijke jeugdzorg (CJG / Zorg- / Veiligheidshuis) Inzet nieuwe methodieken - bijv. mobiele camera Districtelijke organisatie - ‘live’ uitkijken cameratoezicht 10/5/2010
19
procesinnovatie
Triage-overleg binnen de Veiligheidshuizen Binnen 24 uur zorg en/of justitieel traject opgestart Differentiatie mogelijk per casus via spoorbesluit Veiligheidshuis is geen ‘praathuis’ meer.
Overweging bezuiniging: geldboetes ipv taak- of leerstraffen - Zorg dient wel aan te sluiten
10/5/2010
20
rolinnovatie
Buurtparticipatie, burgers actief voor eigen leefbaarheid i.s.m. politie Veiligheidszorg niet enkel domein politie - inzet burgers als ogen en oren van wijkagent Veiligheidsbeleving in wijken met buurtpreventie stijgt sterker dan in wijken zonder buurtpreventie Rol burgers bij buurtpreventie vraagt echter ook een politie die afspraken nakomt
Knelpunt: takendiscussie politie i.r.t. inzet op burgerparticipatie
10/5/2010
21
‘veiligheidsparadox’
Op basis van onderzoek: burgers voelen zichzelf veiliger in 2008 t.o.v. 2000 Algehele veiligheidssituatie vindt diezelfde burger is echter verslechterd!
Winst op veiligheidsgevoel zit in actieve (strategische) communicatie richting burger
10/5/2010
22
