BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaak nr: 1224 / Pon - Beynex Nummer: 1224/9
I. MELDING 1. Op 19 januari 1999 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat Pon Holdings B.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Beynex Holding B.V. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 14 van 21 januari 1999. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht.
II. PARTIJEN 2. Pon Holdings B.V. (hierna: Pon) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. De ondernemingen die deel uitmaken van de Pon-groep zijn actief op het gebied van import van auto's, banden, vrachtwagens, landbouwtrekkers, heftrucks en onderdelen, alsmede financile dienstverlening, telecommunicatie en import van industrile producten en diensten. Voorts ontplooit de groep activiteiten op het gebied van de handel in nieuwe en gebruikte auto's, onderdelen en accessoires, dienstverlening op het gebied van onderhoud, (schade)reparatie en leasing van auto's. Sinds 30 december 1997 houdt Pon 33 1/3 van de aandelen aan Beynex Holding B.V.3. Beynex Holding B.V. (hierna: Beynex) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij is dochteronderneming van Ligne Holding B.V. Beynex is actief in de handel in nieuwe en gebruikte auto's, onderdelen en accessoires, alsmede dienstverlening op het gebied van onderhoud en (schade)reparatie van auto's, leasing van auto's en handel in motorbrandstoffen.
III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemelde operatie betreft, zoals weergegeven in de overnameovereenkomst van 9 december 1997, de verkoop door Ligne Holding B.V. aan Pon van alle overige aandelen van het geplaatste aandelenkapitaal in Beynex. De overname zal volgens de overnameovereenkomst in drie stappen worden gerealiseerd. Eind 1997 heeft Pon reeds 33 1/3% van de aandelen van Beynex overgenomen. Het is de bedoeling dat op korte termijn een tweede tranche van 33 1/3% van de aandelen van Beynex zal overgaan op Pon. De
resterende aandelen worden, zo hebben partijen 8 februari 1999 aangegeven, waarschijnlijk aan het einde van 1999 geleverd, en in elk geval uiterlijk op 10 januari 2001.
IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 5. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat Pon door de overname van de tweede tranche van aandelen in Beynex de uitsluitende zeggenschap zal verwerven in Beynex. Uit de aandeelhoudersovereenkomst, welke een bijlage is van de overnameovereenkomst, blijkt dat Ligne Holding B.V. thans de uitsluitende zeggenschap heeft over Beynex, terwijl Pon door de overname van de tweede tranche van aandelen de uitsluitende zeggenschap zal krijgen. 6. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn Pon en Beynex. 7. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt.
V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkten a. Import van en detailhandel in auto's etc. 8. Pon en Beynex zijn actief in de detailhandel van nieuwe en gebruikte auto's (Volkswagen- en Audi-personen- en lichte bedrijfsauto's) en vrachtwagens (M.A.N.-vrachtwagens), onderdelen en accessoires, het verrichten van onderhoud en (schade)reparatie van automobielen en het verrichten van overige met voorgaande activiteiten nauw verband houdende diensten. Voorts is Pon in Nederland importeur van auto's en onderdelen van de volgende merken: Volkswagen, Audi, Porsche, SEAT, Skoda, en M.A.N.vrachtwagens. Als importeur staan de bedrijfsactiviteiten van Pon derhalve in een verticale relatie tot de detailhandelsactiviteiten van Beynex. 9. In verband met de in het voorgaande punt geschetste horizontale en verticale relatie tussen de activiteiten van Pon en Beynex kunnen voor het onderhavige besluit in elk geval de volgende markten worden onderscheiden [1]: [1] Zie de zaak 495/ Pon Holdings - Autocenter Heyendaal, besluit van 5 mei 1998, NMa-495/ 6, punt 9 e.v. de markt voor de import van nieuwe personenauto's, onderdelen en accessoires; ii. de markt voor de import van nieuwe lichte bedrijfsauto's, onderdelen en accessoires; i.
iii. de markt voor de import van nieuwe vrachtwagens, onderdelen en accessoires; iv. de markt voor de detailhandel in nieuwe en gebruikte personenauto's, onderdelen, accessoires, onderhoud en reparaties; v. de markt voor de detailhandel in nieuwe en gebruikte lichte bedrijfsauto's, onderdelen, accessoires, onderhoud en reparaties; en vi. de markt voor de detailhandel in nieuwe en gebruikte vrachtwagens, onderdelen, accessoires, onderhoud en reparaties. 10. Volgens partijen worden vrachtwagens verhandeld via een afzonderlijk dealernetwerk, terwijl de lichte bedrijfswagens door de dezelfde dealers worden aangeboden die ook personenauto's verhandelen. Tussen deze twee afzetkanalen is er slechts een geringe overlapping doordat sommige vrachtwagen-dealers ook enkele lichte bedrijfsauto's verkopen. Voorts zou binnen de markten (iv) tot en met (vi) een onderscheid kunnen worden gemaakt tussen nieuwe en gebruikte voertuigen. Uit punt 17 van dit besluit blijkt echter dat dit onderscheid niet beslissend is voor de beoordeling van de gevolgen van de voorgenomen concentratie. b. Onderhoud, reparatie, schadehersteldiensten 11. Van de import- en detailhandelsmarkten voor voertuigen is mogelijkerwijs te onderscheiden een afzonderlijke markt, of een aantal afzonderlijke markten, voor onderhoud, reparatie en schadehersteldiensten, eventueel nader onderscheiden naar type voertuig of merk[2]. Via Automobielbedrijf Boesingheliede B.V. en Olsthoorn B.V. is Beynex actief op het gebied van (universele) schadereparatie. Aldus wordt geconcurreerd met andere (universele) schadeherstelbedrijven die diensten op het gebied van schadeherstel aanbieden. Pon is via haar eigen (dealer)bedrijven actief op het gebied van schadeherstel. [2] Zie Pon Holdings - Century Auto Groep, besluit van 8 september 1998, NMa-1035/ 4, punt 12; zaak 1055/ ABN AMRO - KPN Autolease, besluit van 9 oktober 1998, NMa-1055/ 19, punt 13. c. Aanbieden of importeren van onderdelen en accessoires 12. Van de import- en detailhandelsmarkten voor voertuigen is voorts mogelijkerwijs te onderscheiden een afzonderlijke markt, of een aantal afzonderlijke markten, voor het aanbieden of importeren van onderdelen en accessoires, eventueel nader onderscheiden naar type voertuig of merk. Partijen hebben op 26 februari 1999 aangegeven, dat de betrokken ondernemingen de markt voor automobielen en vervangingsonderdelen, in elk geval op detailhandelsniveau als n benaderen. In het onderhavige geval is het evenwel niet noodzakelijk hierop in te gaan, aangezien de uiteindelijke beoordeling hierdoor niet wijzigt (zie hierna, punt 17 e.v). d. Leasing van auto's etc. 13. Beynex is via haar dochters Leasecontracts Nederland B.V. en ALP Auto Lease Partners B.V. actief als (universele) autoleasemaatschappij. Pon is via haar eigen dealerbedrijven eveneens actief op het gebied van autoleasing. Doordat Beynex concurreert met aanbieders van andere automerken en de eigen dealerbedrijven van Pon die diensten op het gebied van autoleasing aanbieden, alsmede met universele autoleasemaatschappijen, kan de markt voor autoleasing als aparte markt worden onderscheiden[3]. Deze markt kan mogelijkerwijs nader worden onderscheiden in financile lease en operationele
lease en naar type voertuig[4]. [3] Zie de zaak 1035/ Pon Holdings - Century Auto Groep (reeds aangehaald), punt 11. [4] Zie de zaak 1055/ ABN AMRO - KPN Autolease (reeds aangehaald), punten 11-12; zaak 1142/ Athlon Groep Hiltermann Groep, besluit van 4 december 1998, NMa-1142/ 8, punt 9.
e. Detailhandel in motorbrandstoffen 14. Beynex exploiteert via Benzinex B.V. een aantal benzinestations. Pon exploiteert zelf en verhuurt aan derden een gering aantal benzinestations waar motorbrandstoffen worden verkocht. Voorts heeft een aantal eigen dealerbedrijven van Pon, bij wijze van nevenactiviteit, een verkooppunt van motorbrandstoffen. Het aanbieden van motorbrandstoffen is naar zijn aard te onderscheiden van de in de voorgaande punten genoemde import-, detailhandel-, en herstelactiviteiten. Relevante geografische markten 15. Volgens partijen zijn alle bovengenoemde productmarkten, met uitzondering van de universele autoleasemarkt, regionaal van aard. Wat betreft de detailhandel voor de verschillende voertuigen wordt dit onder andere bepaald doordat de autoproducenten detailhandelaren aanstellen voor gedefinieerde verkoopgebieden of rayons, aldus partijen. Betreffende onderdelen geldt hetzelfde nu deze worden aangeboden in het kader van onderhoud. Voor onderhoud en reparatie wenden klanten zich, aldus partijen, uit praktische overwegingen in het algemeen tot een lokale dealer. Wat betreft de schadehersteldiensten en de detailhandel in motorbrandstoffen gaan partijen ervan uit dat de afnemers slechts op lokale schaal actief zijn. Ten aanzien van de markt voor leasing van auto's is Beynex zelf op landelijke schaal actief. Dit geldt ook voor de grootste concurrenten op het gebied van autolease zoals ABN AMRO Lease, CW Lease, Top Lease en Lage Landen Autolease[5]. Desalniettemin kan ook voor deze productmarkt niet worden uitgesloten dat de markten regionaal of lokaal zijn, aangezien het grootste deel van de vraag op lokale schaal zal bestaan. [5] Zie de zaak 1142/ Athlon Groep - Hiltermann Groep, besluit van 4 december 1998, NMa-1142/ 8, punten 11en 14.
16. Voor het onderhavige besluit kan een precieze afbakening van de relevante geografische markten voor de respectievelijke productmarkten achterwege blijven omdat, zoals uit de punten 17 e.v. van dit besluit blijkt, deze afbakening niet beslissend is voor de beoordeling van de gevolgen van de voorgenomen concentratie. B. Gevolgen van de concentratie a. Import van en detailhandel in auto's 17. Op importeursniveau vindt geen samenvoeging van marktaandelen plaats. Het marktaandeel van Pon bedroeg in 1998 in Nederland rond de 14% voor personenauto's, rond de 18% voor lichte bedrijfsauto's en rond de 10% voor vrachtwagens. Een gering deel van de door Pon verkochte voertuigen wordt via eigen dealers afgezet. Dit blijft ook na realisering van de voorgenomen overname het geval. Gezien de zojuist genoemde marktaandelen en de geringe toename van het deel van de afzet dat Pon via in de eigen
onderneming gencorporeerde dealers zal afzetten, luidt de slotsom dat de gevolgen voor de mededinging ook op het importeursniveau beperkt zijn. 18. Op het gebied van de detailhandel in auto's (personenauto's en lichte bedrijfsauto's) is Pon via haar eigen dealerbedrijven actief vanuit vestigingen in Amersfoort, Barendrecht, Bergen op Zoom, Den Bosch, Enschede, Groningen, Haaksbergen, Hengelo, Nijmegen, Poortugaal, Roden, Roermond, Rhoon, Rotterdam-Zuid, Terneuzen en Venlo[6]. Beynex is actief in Amsterdam, Hoofddorp, Haarlemmermeer en Badhoevedorp. [6] Zie de zaken 874/ Pon Holdings - HuiskesGroep, besluit van 17 juli 1998, NMa-874/ 6; zaak 987/ Pon Holdings - Hoogenboom/ Britax/ Paho, besluit van 14 augustus 1998, NMa-987/ 4; Pon Holdings Century Auto Groep (reeds aangehaald).
19. Wat betreft de detailhandel in vrachtwagens is Pon via haar M.A.N.dealers actief in Geleen, Maasbracht, Maasland, Venlo en Wognum. Beynex is - eveneens via haar M.A.N.-dealers - actief in Amsterdam en Hoofddorp. 20. Wanneer wordt uitgegaan van de veronderstelling dat deze vestigingen in geografisch opzicht op verschillende markten werkzaam zijn, dan heeft de concentratie geen gevolgen voor de mededinging. 21. Wordt uitgegaan van de veronderstelling dat de detailhandelsvestigingen van Pon enerzijds en Beynex anderzijds voor personenauto's en vrachtwagens een in geografisch opzicht overlappend gebied bestrijken, dan zijn de gevolgen voor de mededinging beperkt, omdat de marktaandelen van de betrokken dealerbedrijven hoe dan ook zeer beperkt zijn. Uit de door partijen verstrekte gegevens resulteert een gezamenlijk marktaandeel op de in punt 9 genoemde markten (iv) tot en met (vi) op nationaal niveau van minder dan 5%. Deze conclusie geldt ongeacht de vraag of nieuwe en gebruikte auto's tot n markt of tot afzonderlijke markten worden gerekend. b. Onderhoud, reparatie, schadehersteldiensten 22. De activiteiten van de (universele) schadebedrijven van Beynex zijn beperkt tot de rayons waarin Beynex-dealerbedrijven werkzaam zijn. De eigen dealerbedrijven van Pon die zich met onderhoud, reparatie en schadeherstel bezig houden, opereren uitsluitend op hun eigen lokale markt(en). Wanneer met betrekking tot onderhoud, reparatie en schadeherstel wordt uitgegaan van lokale of regionale markten, dan heeft de concentratie geen gevolgen voor de mededinging omdat er geen overlapping tussen de activiteiten van Pon en de schadeherstelbedrijven van Beynex is. Wordt daarentegen uitgegaan van de veronderstelling dat vestigingen van Pon enerzijds en Beynex anderzijds een in geografisch opzicht overlappend gebied bestrijken, dan zijn ook hier de gevolgen voor de mededinging beperkt, gelet op het grote aantal aanbieders van deze diensten. Dit geldt zowel indien wordt uitgegaan van het aantal ondernemingen dat zich voor meerdere merken bezighoudt met genoemde diensten, als wordt uitgegaan van het aantal ondernemingen dat zich specialiseert op genoemde diensten voor n merk of enkele merken, in dit geval de in punt 8 genoemde merken (VW, Audi, SEAT, etc.). c. Aanbieden of import van onderdelen en accessoires 23. Op het gebied van importeren van onderdelen en accessoires vindt geen samenvoeging van marktaandelen plaats aangezien slechts n van beide
partijen op dit gebied actief is, namelijk Pon. 24. Indien het aanbieden van onderdelen en accessoires als n (of meerdere) afzonderlijke productmarkt(en) wordt gekenmerkt, dan kan het volgende worden opgemerkt. Een aantal onderdelen en accessoires (uitlaten, banden, velgen, etc.) van de door partijen aangeboden voertuigen kan ook, al dan niet in het kader van onderhoud en reparatie, worden verkregen bij een groot aantal zogenoemde fastfitters (garagebedrijven die zich specialiseren in de levering of vervanging van welbepaalde onderdelen). Voor andere onderdelen en accessoires zijn er, bijvoorbeeld ten gevolge van industrile eigendomsrechten, mogelijkerwijs minder alternatieven of geen andere opties dan de afname bij VW en Audi-dealers. Uitgaande van verschillende lokale of regionale markten voor onderdelen of accessoires vindt evenwel geen samenvoeging van marktaandelen plaats aangezien de vestigingen van Pon en Beynex op verschillende lokale of regionale markten actief zijn. Indien zou worden uitgegaan van elkaar overlappende geografische gebieden, zijn er naast vestigingen van Pon en Beynex meerdere zelfstandige dealers tot wie een afnemer zich zou kunnen wenden: in Nederland zijn rond de 135 dealers van de in punt 8 genoemde merken (VW, Audi, SEAT, etc.) d. (Operationele of financile) leasing van auto's etc. 25. De totale markt voor leasing in Nederland bedraagt rond de 300.000 afgesloten autoleasecontracten[7]. Het aantal door Beynex in 1998 afgesloten autoleasecontracten bedraagt rond de 4000. Het aantal door de eigen dealerbedrijven van Pon in 1998 afgesloten autoleasecontracten bedraagt circa 13.000. Derhalve bereiken Beynex en Pon een gering marktaandeel. [7] Bron: Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen. 26. Partijen hebben aangegeven dat Beynex op landelijke schaal actief is op het gebied van autoleasing, terwijl Pon alleen ten behoeve van de klanten van de dealerbedrijven autoleasing aanbiedt. Ook wanneer met betrekking tot leasing wordt uitgegaan van regionale markten is het derhalve aannemelijk dat de gevolgen voor de mededinging door de concentratie beperkt zijn. 27. Uit de door partijen overgelegde gegevens blijkt dat een en ander niet wijzigt indien wordt onderscheiden naar operationale of financile lease en naar type voertuig (personenwagens, bestelwagens tot 3,5 ton, vrachtwagens vanaf 3,5 ton). Partijen worden hier geconfronteerd met sterke concurrenten in een groeimarkt[8]. [8] Zie de zaak 1055/ ABN AMRO - KPN Autolease (reeds aangehaald). e. Detailhandel in motorbrandstoffen 28. Beynex exploiteert een negental benzinestations. Pon exploiteert zelf n benzinestation en verhuurt vier benzinestations. Voorts verkoopt een aantal eigen dealerbedrijven van Pon, bij wijze van nevenactiviteit, eveneens motorbrandstoffen. Ongeacht de precieze afbakening van de markt bestaat geen reden om aan te nemen, dat ten gevolge van de onderhavige concentratie een machtspositie ontstaat of wordt versterkt.
VI. NEVENRESTRICTIES 29. Partijen hebben aangegeven dat in de overnameovereenkomst een verplichting voor Ligne Holding B.V. en de aan haar gelieerde rechtspersonen wordt opgenomen dat deze zich verbinden om gedurende een periode van drie jaar nadat de laatste tranche aandelen is geleverd (welke levering waarschijnlijk dit jaar plaatsvindt, zie hiervr punt 4): (i) niet actief betrokken te zijn bij ondernemingen die concurreren met de automotive-activiteiten van Beynex; en (ii) geen financiering te verstrekken aan of anderszins deel te nemen in ondernemingen die concurreren met de activiteiten van Beynex. Het beding is, zo hebben partijen op 8 februari 1999 aangegeven, beperkt tot de regio's waarin de Beynex-groep thans actief is. 30. Het beding laat onverlet dat het de heer F. van Beynum en Beynex is toegestaan toe te treden als lid van n of meer raden van commissarissen in de automotive-sector en een aantal dealerbedrijven die in eigendom van Ligne Holding B.V. blijven mag ondersteunen met financile middelen en anderszins. 31. Het beding gaat niet verder dan wat redelijkerwijs noodzakelijk kan worden geacht voor de verwezenlijking van de concentratie.
VII. CONCLUSIE 32. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 33. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. 34. Gelet op de overwegingen 29 tot en met 31 is de directeur-generaal van oordeel dat, voorzover de in punt 29 omschreven clausules overeenkomsten vormen als bedoeld in artikel 6 van de Mededingingswet, dat artikel ingevolge artikel 10 van de Mededingingswet, niet geldt voor deze overeenkomsten. Datum: 02.03.1999
w.g. A.W. Kist Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit
Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam.
Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.
