Beginselen van het arbeidsen sociaal zekerheidsrecht

Beginselen van het arbeidsen sociaal zekerheidsrecht Daan De Backer [email protected]

Advocaten Claeys & Engels Sint-Lambrechts-Woluwe, 23 november 2013

© Claeys & Engels 2013

OVERZICHT AANWERVEN • Soorten arbeidsovereenkomsten (onbepaalde duur, bepaalde duur) • Bijzondere clausules: – Proefbeding – concurrentiebeding

TEWERKSTELLEN • Arbeidsreglement • Loonbegrip in de zin van de RSZ-wet

ONTSLAAN • Opzegging van de arbeidsovereenkomst • Verbreking van de arbeidsovereenkomst • Ontslag om dringende reden 2

AANWERVEN Afsluiten van arbeidsovereenkomst Soorten arbeidsovereenkomsten • Voor onbepaalde duur • Voor bepaalde duur

Bijzondere clausules: • Proefbeding • Concurrentiebeding

3

Afsluiten van arbeidsovereenkomsten Structuur: - Geldigheidsvereisten: – – – –

toestemming bekwaamheid bepaald voorwerp en geldige oorzaak

- Vormvereisten - Nietige bedingen

4

• Vormvereisten – Neen ⇒ mag mondeling – Als bewijs is geschrift aangewezen – Soms is geschrift verplicht: Deeltijdse arbeid Vervangingsovereenkomst Proefbeding Studentenarbeid Concurrentiebeding Overeenkomst voor bepaalde tijd Overeenkomst voor een duidelijk omschreven werk

– Opgelet voor taalverplichtingen 5

• Nietige bedingen – Bepalingen die de rechten van werknemers beperken of verplichtingen verzwaren: art. 6 AOW

– Bepaling waarbij de werkgever zich het recht voorbehoudt de voorwaarden van de overeenkomst eenzijdig te wijzigen: art. 25 AOW

6

AANWERVEN Soorten arbeidsovereenkomsten -

Aard van de arbeid

-

Duur van de tewerkstelling

-

Omvang van de prestaties

7

• Indeling volgens de aard van de arbeid N.B. Arrest Grondwettelijk Hof 7 juli 2011: harmonisatie moet worden gerealiseerd – op weg naar een eenheidsstatuut! Werklieden

Hoofdzakelijk handarbeid

Bedienden

Hoofdzakelijk hoofdarbeid

Benaming niet determinerend Bewijs: alle middelen van recht Conventioneel bediendenstatuut

8

• Indeling volgens de duur van de tewerkstelling – Voor onbepaalde tijd – Voor bepaalde tijd – Voor een duidelijk omschreven werk – Vervangingsovereenkomst

• Indeling volgens de omvang van tewerkstelling – Voltijds – Deeltijds 9

è

arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd − −

è

geen vormvereisten verbod van levenslange binding

arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd

a) begrip : − − − −

aanduiding bepaalde dag/ bepaalde gebeurtenis voordoet op bekende datum waarna partijen v. wederzijdse verbintenissen zijn ontslagen 10

b) voorwaarden : afzonderlijk schriftelijk vóór indiensttreding sanctie : AO voor onbepaalde tijd

c) beëindiging : − verstrijken duur − daarvóór : vergoeding Uitz.: proefbeding

11

d) Opeenvolgende AO voor bepaalde duur Principe: AO voor onbepaalde duur Uitgezonderd: – gerechtvaardigd door aard van werk of andere wettige reden vb. economische situatie – wel mogelijk indien : maximum 4 overeenkomsten voor bepaalde tijd met elk een duur van minstens 3 maanden maximale duur van totaliteit = 2 jaar – Ook mogelijk indien : naleving van voorafgaande procedure met minimumduur van 6 maanden maximale duur van totaliteit 3 jaar 12

-

Indeling volgens de omvang van tewerkstelling

è

Voltijds

è

Deeltijds

13

Arbeidsovereenkomst voor voltijdse arbeid è

principe

è

normale arbeidsduur die geldt in de onderneming

14

Arbeidsovereenkomst voor deeltijdse arbeid a) begrip : – kortere arbeidsduur

b) minimumgrenzen : – per week: min. 1/3 voltijds Uitz.: bij K.B. of bedrijfstak Sanctie: loon o.b.v. min. grenzen – per werkperiode: min. 3 uur Uitz.: bij K.B. of CAO Sanctie: strafsanctie

15

c) vormvereisten: – afzonderlijk – schriftelijk – vóór indiensttreding

d) Inhoud overeenkomst : – deeltijdse arbeidsregeling – werkrooster

è

sanctie bij c) en d) : – keuzerecht werknemer: meest gunstige arbeidsreglement

sociale doc.

– voltijds loon – strafsancties

16

AANWERVEN Bijzondere bedingen Enkele voorbeelden: -

Proefbeding Concurrentiebeding Afwijkend concurrentiebeding Concurrentiebeding voor handelsvertegenwoordigers Confidentialiteitsbeding Scholingsbeding Beëindigingsbedingen

17

Proefbeding • • • •

Ernstige testperiode In alle arbeidsovereenkomsten Niet verlengbaar Principe éénmalig – Vormvereisten: Afzonderlijk Schriftelijk (niet inzake duur) Vóór indiensttreding (≠ aanwerving) – Duur: ≠ werklieden en bedienden Niets bepaald → wettelijke minimum duur Overschrijden maximum duur → wettelijke minimum duur

18

• Arbeidsovereenkomst voor werklieden: Minimum 7 dagen / maximum 14 dagen Schorsing arbeidsovereenkomst → verlenging maximum 7 dagen Beëindigen arbeidsovereenkomst » Tijdens min. duur: niet mogelijk uitz. Dringende reden » Na min. duur: geen vergoeding / termijn

19

• Arbeidsovereenkomst voor bedienden: Minimum 1 maand Maximum 6 maanden / 12 maanden naargelang jaarloon 2013 : 38.665 EUR Schorsing arbeidsovereenkomst → verlenging zelfde periode Beëindigen arbeidsovereenkomst » Tijdens min. Duur: niet mogelijk uitz. Dringende reden » Na min. duur: 7 dagen OT » Vóór aanvang arbeidsovereenkomst » Arbeidsongeschiktheid > 7 dagen: onmiddellijk

20

Concurrentiebeding • Begrip • Bestaansvoorwaarde in functie van loonsniveau (2013) – < 32.254 EUR – 32.254 EUR– 64.508 EUR – > 64.508 EUR

• Geldigheidvoorwaarden – – – – –

Geschrift Soortgelijke activiteiten (bij concurrent) Beperking in de ruimte (voor België) Beperking in de tijd (een jaar) Forfaitaire vergoeding ⇒ Sanctie: relatieve nietigheid

21

• Uitwerkingsvoorwaarden Beding speelt niet: – – – –

Tijdens proefperiode Beëindiging door werkgever zonder dringende reden Beëindiging door werknemer wegens dringende reden Afstand

• Sanctie in geval van miskenning

22

Afwijkend concurrentiebeding voor bedienden • Begrip • Afwijkend inzake: – Tijd – Ruimte (economisch hinterland) – Uitwerking

Concurrentiebeding voor handelsvertegenwoordigers • Bestaansvoorwaarde: 32.254 EUR (2013) • Geldigheidvoorwaarden: – – – – –

Geschrift Soortgelijke activiteit (bij concurrent) Beperking in de ruimte Beperking in de tijd Geen vergoeding ⇒ Vermoeden aanbreng cliënteel

23

• Uitwerkingsvoorwaarden Beding speelt niet: – – – –

Tijdens proefperiode Beëindiging door werkgever zonder dringende reden Beëindiging door werknemers wegens dringende reden Afstand

• Sanctie: 3 maanden loon

Confidentialiteitsbeding • Uitgangspunt: artikel 17 A.O.W. • Evaluatie – Nuttig voor welbepaalde functies

24

TEWERKSTELLEN Arbeidsreglement • Verplichte vermeldingen • Aangewezen vermeldingen • Procedure tot wijziging

Loonbegrip RSZ

25

VERPLICHTE VERMELDINGEN IN HET ARBEIDSREGLEMENT – Arbeidsduur Aanvang en einde arbeidsdag Tijdstip en datum rusttijden Dagen van onderbreking van de arbeid Deeltijdse werknemers “Kleine flexibiliteit”

26

–

Loon Meting en controle op de arbeid Wijze, tijdstip, plaats betaling

– Beëindiging arbeidsovereenkomst Opzeggingstermijn Dringende redenen

27

–

Rechten en plichten toezichthoudend personeel

–

Tekortkomingen

–

Straffen

–

Bedrag en bestemming geldboeten

–

Beroep inzake opgelegde straffen

28

Pesten op het werk

–

vaststelling van preventiemaatregelen Procedures naam preventieadviseur naam vertrouwenspersoon eventueel : sancties

–

Preventief alchohol- en drugsbeleid (cao nr. 100) Verplichte fase: intentieverklaring Facultatieve fase: meer uitgewerkt beleid 29

–

Verantwoordelijke EHBO

–

Plaats verbandkist

–

Namen leden ondernemingsraad, pre-

–

ventiecomité, syndicale delegatie

–

Namen geneesheren

–

Adressen inspectiediensten

30

– Jaarlijkse vakantie Duur Toekenningsregels Data collectieve vakantie Naam Vakantiefonds

31

–

Feestdagen Data Bericht vervangingsdagen Toepassingsregels inhaalrust in geval van arbeid op feestdag

32

–

CAO’s en collectieve akkoorden gesloten in de onderneming

–

Tekst CAO nr. 25 (gelijke beloning)

–

Maatregelen ter bescherming tegen ongewenst seksueel gedrag (OSGW), pesterijen en/of gewerld op het werk

33

AANGEWEZEN VERMELDINGEN –

Flexibele uurroosters (art. 20 bis Arbeidswet)

–

E-mail en internet (CAO nr. 81)

–

Verplichtingen werknemer in geval van arbeidsongeschiktheid

–

Overuren, toepassingsgebied Arbeidswet omschrijven

–

Aansprakelijkheid werknemer

–

Firmawagen

–

Gebruik arbeidsmateriaal

–

Beroepsgeheim

–

Verbodsbepalingen

–

Sancties (vb. Misbruik materiaal, GSM, wagen) 34

LOONBEGRIP IN DE ZIN VAN DE RSZ-WET

Artikel 2 van de Wet van 12 april 1965 • Artikel 2, eerste lid • Artikel 2, tweede lid • Artikel 2, derde lid

Uitbreiding of inperking bij KB

35

Artikel 2, eerste lid LBW Bestanddelen • • • •

Geld of in geld waardeerbaar voordeel Waarop de werknemer recht heeft Ingevolge zijn dienstbetrekking Ten laste van de werkgever

Geld of in geld waardeerbaar voordeel Ingevolge zijn dienstbetrekking

36

Recht van de werknemer • Tegenprestatie • Wet, CAO, AO, AR, eenzijdige verbintenis en / of gebruik • Jubileumpremie, geboortepremie, huwelijkspremie

Ten laste van de werkgever • Financieel ten laste van de werkgever • Arrest Colruyt: werkgever – aandeelhouder

37

Artikel 2, tweede lid Uitbreiding bij KB (KB 28 november 1969)

38

Artikel 2, derde lid Geen loon: • Vakantiegeld • Aanvullingen arbeidsongeval / beroepsziekte • Aanvulling RSZ

Werknemersparticipatie (Wet van 22 mei 2001, B.S. 9 juni 2001)

39

Verruimingen door RSZ-wetgeving (KB 28 november 1968) Enkel vakantiegeld (Art. 19 §1 al. 1 KB) Dubbel vakantiegeld: blijft uitgesloten Aanvullend vakantiegeld (art. 19 §1 al. 4 KB)

40

(Belangrijkste) uitsluitingen door de RSZ-wetgeving (Art. 19 §2 KB 28 november 1969) Beëindigingsvergoedingen Sluitingsvergoeding Schadevergoeding: ⇒ Maar: uitzonderingen op de uitzondering (dus wél RSZ) 1. opzeggingsvergoeding 2. beschermingsvergoeding 3. beëindiging in onderling akkoord Uitwinningsvergoeding 41

Kostenvergoedingen Algemeen: kosten eigen aan de werkgever Specifieke uitsluitingen: • Verplaatsingskosten • Maaltijden in bedrijfsrestaurant en maaltijdcheques (art. 19bis KB)

Beloning trouw werknemer Aandelenopties

42

Privé-voordelen Geschenken PC-privé Prijsverminderingen (‘tariefvoordelen’): Artikel 19, §2, 19° KB Niet recurrente resulaatsgebonden bonussen Maaltijdcheques, ecocheques en sport en culturucheques 43

ONTSLAAN

Opzegging van de arbeidsovereenkomst Verbreking van de arbeidsovereenkomst Ontslag om dringende reden

44

OPZEGGING

Algemene voorwaarden Ingang van de opzeggingstermijnen Opzeggingstermijnen • Huidige regels • Nieuwe regels

45

Opzegging - algemene voorwaarden • Geschrift • Inhoud – – – –

Begin opzeggingstermijn Duur opzeggingstermijn Datum en handtekening Geen motivering (opgelet arbeider: willekeurig ontslag + ‘beschermde’ werknemers)

• Taalvoorschriften – – – –

Exploitatiezetel Nederlandstalig landsgedeelte: Nederlands Exploitatiezetel Franstalig landsgedeelte: Frans Brussel-hoofdstad: moedertaal van de werknemer Faciliteitengemeenten: taal van het gebied van de exploitatiezetel

• Sanctie 46

Kennisgeving van de opzegbrief Door de werkgever (2 mogelijkheden): » Aangetekend: uitwerking 3de werkdag (zaterdag inbegrepen) na verzending » Gerechtsdeurwaardersexploot: onmiddellijke uitwerking (doch extra kost) Door werknemer (3 mogelijkheden): » Aangetekend » Gerechtsdeurwaardersexploot » Overhandiging in de hand (opgelet: bewijs)

Sanctie: nietigheid (absoluut / relatief) Absolute nietigheid: wijze van kennisgeving door werkgever: Relatieve nietigheid: inhoud + wijze van kennisgeving door werknemer: » Enkel door beschermde partij » Dekking

47

• Ingang opzeggingstermijn – werklieden Principe : maandag volgend op week waarin opzegging uitwerking heeft (uitz.: sectorieel / WN < 6 M anciënniteit) V.b.: opzegging door WG bij aangetekende brief op dinsdag 15 april 2008

MA

14

DI

WO

DO

VR

15

16

17

18

verzending aangetekend schrijven

ZA

19

ZO

MA

DI

WO DO

VR

ZA

ZO

20

21

22

23

25

26

27

uitwerking aangetekend

24

ingang opzeggingstermijn schrijven 48

Ingang opzeggingstermijn bedienden » Principe: 1ste dag van de maand volgend op de kennisgeving (opgelet aangetekend schrijven: 3de werkdag na de kennisgeving)) » Ongeacht zaterdag, zondag, feestdag

Uitzonderingen : → Onmiddellijk na kennisgeving in geval van:

» Proefperiode » Tegenopzeg (opgelet aangetekend schrijven) → Uitstel in geval van schorsing AO (ziekte, vakantie) ! opgelet enkel opzeg door werkgever !

49

Voorbeeld i.v.m. aanvang van opzegtermijn voor bedienden Hypothese: opzegbrief betekend op donderdag 26 juli 2013 Nv Callens [adres]

De heer René Desmet [adres] AANGETEKEND

26 juli 2013 Geachte heer Desmet, Bij huidig schrijven, zien wij ons tot onze spijt genoodzaakt om een einde te stellen aan uw arbeidsovereenkomst. De opzeggingstermijn bedraagt 8 maanden en gaat in op 1 augustus 2013. Met de meeste hoogachting Voor de nv Callens De heer Callens 50

⇒ Kennisgeving:

VR 27

ZA 28

ZO 29

MA 30

DI WO 31 juli 1 augustus 2013

WD

WD

/

WD

WD

laatste dag aangetekend schrijven

WD

laatste dag deurwaardersexploot 51

OPZEGGINGSTERMIJNEN

HUIDIGE REGELS • Arbeiders (werklieden) • Bedienden

NIEUWE ONTSLAGREGELS • Voor overeenkomsten gesloten vanaf 1 januari 2012 • HARMONISTATIE ARBEIDERS - BEDIENDEN

52

OPZEGGINGSTERMIJNEN HUIDIGE REGELS • Arbeiders (werklieden) – Duur van de opzeggingstermijnen – Aanvang van de opzeggingstermijn

• Bedienden – Duur van de opzeggingstermijnen Lagere bedienden Hogere bedienden Hoogste bedienden – Aanvang van de opzeggingstermijn

53

Opzegging van ao voor werklieden Duur opzeggingstermijn » Opzegging door werknemer (art. 59 W.A.O.) Anciënniteit

Opzeggingstermijn

< 20 jaar ≥ 20 jaar

14 kalenderdagen 28 kalenderdagen » Opzegging door werkgever » Algemene regeling: cao nr. 75

Anciënniteit

Opzeggingstermijn

6 mnd – 5 jaar 5 jaar – 10 jaar 10 jaar – 15 jaar 15 jaar – 20 jaar ≥ 20 jaar

35 kalenderdagen 42 kalenderdagen 56 kalenderdagen 84 kalenderdagen 112 kalenderdagen

» Opgelet: sectoriële regelingen (check!)

54

Twee specifieke hypotheses (werklieden) » Opzeggingstermijn tijdens proefperiode (art. 48 WAO) -

Onmogelijk tijdens eerste 7 kalenderdagen Erna opzegging mogelijk door beide partijen zonder opzeggingstermijn (of opzeggingsvergoeding)

» Opzegging door werkman < 6 maanden anciënniteit (art. 60 WAO) -

Verkorte opzeggingstermijn - WG: 7 kalenderdagen - WN: maximum helft van termijn werkgever

-

In arbeidsovereenkomst / arbeidsreglement

55

Opzegging van de ao voor bedienden • Duur opzeggingstermijn Onderscheid volgens jaarloon (< of > 32.254 EUR bruto/j in 2013) Lagere bedienden (< 32.254 EUR bruto/j in 2013) » Wettelijk minimum volstaat » Opzeg WG: 3 maanden / begonnen 5 jaar » Opzeg WN: < 5 j. anciënniteit → 1,5 maand > 5 j. anciënniteit → 3 maand

Anciënniteit

0

1

2

3 maanden

3

4

5

6

6 maanden

7

8

9

10

11

9 maanden

56

Hogere bedienden (≥ 32.254 EUR bruto/j in 2013) a) Uitgaande van de werkgever » Principe (art. 82 § 3 WAO) - bij overeenkomst of - door de rechter » Overeenkomst tussen partijen - ten vroegste na betekening opzegging - geen vormvereisten (opgelet: bewijs) » Rechter - criteria:

-

vinden gelijkwaardige dienstbetrekking (1) anciënniteit, (2) loon, (3) functie, (4) leeftijd en (5) elementen eigen aan de zaak - In de praktijk: via formules - Claeys, Major, Walckiers, enz. (belangrijke indicatie, doch niet bindend!) 57

Formule Claeys: 3 variabelen (anc., leeftijd + loon) www.formuleclaeys.be ofwel www.claeysengels.be

• De formule Claeys 2011 voor lonen tot 120.000 euro bruto: – (0,87 x anciënniteit) + (0,055 x leeftijd) + (0,038 x loon*/1000) – 1,95

• De formule Claeys 2011 voor lonen vanaf 120.000 euro bruto: – (0,87 x anciënniteit) + (0,055 x leeftijd) - (0,0029 x loon*/1000) + 2,96 N.B.: De formule 2011 geeft wiskundig weer dat de rechters de toepassing van de Claeys-formule op een bepaald loonniveau plafonneren of zelfs licht negatief corrigeren. * brutojaarloon moet aangepast worden aan volgende index: 117,2 (=consumptie-index april 2011) / index maand van ontslag 58

Hogere bedienden (≥ 32.254 EUR bruto/j in 2013)

b) Uitgaande van de werknemer » Vaststelling - bij overeenkomst of - door de rechter (art. 82 § 3 WAO) » Maximum 4,5 maanden

59

Hoogste bedienden (≥ 64.508 EUR bruto / j in 2013) a) Uitgaande van de werkgever » Mogelijkheid tot overeenkomst vóór indiensttreding Voorwaarden:-

individuele overeenkomst MINIMUM: wettelijke opzeggingstermijn (art. 82 §2 WAO) uiterlijk ogenblik indiensttreding

» Anders Idem hogere bedienden (art. 82 §3 WAO) b) Uitgaande van de werknemer » Geen mogelijkheid tot overeenkomst vóór indiensttreding (↔ WG) » Dus: idem regels hogere bedienden + MAXIMUM 6 maanden 60

Opzeg bedienden : Samenvattend overzicht (‘oude’ ontslagregels) Stelsel

Anciënniteit

Duur Opzegt. WG

< 30.535 EUR / JAAR

< 5 jaar 5 j. – 10 j. 10 j. – 15 j. 15 j. – 20 j. …

3 maanden 6 maanden 9 maanden 12 maanden + 3 maanden

1,5 maanden 3 maanden 3 maanden 3 maanden 3 maanden

1e dag volg. ma 1e dag volg. ma 1e dag volg. ma 1e dag volg. ma 1e dag volg. ma

OK / RR Min. Wett. min.

OK / RR 4,5 mnd max.

1e dag volg. ma

OK / RR Min. Wett. min.

OK / RR 6 mnd max.

1e dag volg. ma

≥ 30.535 EUR / JAAR

≥ 61.071 EUR / JAAR

Duur Opzegt. WN

Aanvang

61

OPZEGGINGSTERMIJNEN

NIEUWE ONTSLAGREGELS • IPA-wet: nieuwe regels voor arbeidsovereenkomsten gesloten vanaf 01.01.2012 • Verdere harmonisatie arbeiders – bedienden: eenheidsstatuut (ontslagen vanaf 01.01.2014)

62

Context: Discriminatie tussen arbeiders en bedienden Arbitragehof 8 juli 1993: • de kloof tussen arbeiders en bedienden moet geleidelijk gedicht worden

Toch geen enkele concrete vordering in die richting 22 april 2010: prejudiciële vraag van de Arbeidsrechtbank Brussel (“Bellerose”) • verschil in opzeggingstermijnen tussen arbeiders en bedienden = ongeoorloofde discriminatie?

Arrest Grondwettelijk Hof was te verwachten vóór zomervakantie 2011… = impliciete ‘deadline’ voor de sociale partners? 63

Van IPA naar wet: nieuwe ontslagregels voor contracten vanaf 1 januari 2012

18 januari 2011: ontwerp van IPA door “Groep van Tien” Daarna ‘teruggefloten’ door achterban van ABVV en ACLVB Wet van 12 april 2011 tot uitvoering van het IPA • Gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 28 april 2011

64

Arrest Grondwettelijk Hof van 7 juli 2011

Grondwettelijk Hof, arrest van 7 juli 2011 (“Bellerose”) →

wet van 12 april 2011: “too little, too late”

→

Huidige opzeggingstermijnen: discriminatie + ongrondwettelijk!

→

wetgever moet dringend ingrijpen en harmonisatie arbeiders-bedienden “voltooien”

→

deadline: uiterlijk 8 juli 2013 65

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: vergelijking oude regeling – nieuwe regeling (samengevat) Arbeidsovereenkomst aangevangen voor 1/1/2012: • Arbeiders : Arbeidsovereenkomstenwet, CAO 75 en sector-CAO’s • Bedienden : – ‘lagere’ bedienden : wettelijk minimum – ‘hogere’ bedienden : overeen te komen tussen partijen (richtsnoer : Formule Claeys)

Arbeidsovereenkomst aangevangen vanaf 1/1/2012: • Arbeiders : opzeggingstermijnen verhoogd met 1.15 • Bedienden : – ‘lagere’ bedienden : wettelijk minimum – ‘hogere’ bedienden : vaste termijnen (30 dagen per jaar anc. met minstens wettelijk minimum)

66

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012

Arbeidsovereenkomsten die aanvangen vanaf 1 januari 2012 Datum ondertekening overeenkomst speelt geen rol Voorafgaande arbeidsovereenkomst bij “dezelfde werkgever”? → onderbreking van maximaal 7 dagen → arbeider bediende / nieuwe functie na 1 januari 2012? → transfer binnen de vennootschapsgroep na 1 januari 2012?

67

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: Geen allesomvattende regeling Bestaande regeling blijft behalve indien afwijking in nieuwe regeling Dus: • Behoud verbod willekeurig ontslag voor arbeiders (art. 63 AOW); • Behoud formaliteiten voor opzegging met termijn; • Behoud aanvangstijdstip opzeggingstermijnen arbeiders en bedienden; • Behoud regels m.b.t. opzegging tegen of na de pensioenleeftijd; • Behoud mogelijkheid vervangende opzeggingsvergoeding; • Behoud regels inzake tegenopzegging; • Behoud regels inzake proeftermijn; • …

68

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: Berekening anciënniteit

Ononderbroken in dienst bij “dezelfde werkgever” NIEUW: bijkomende anciënniteit als uitzendkracht bij de gebruiker die vervolgens werkgever geworden is: • enkel in geval van opzegging door de werkgever (= “ex-gebruiker”) • onderbreking van maximaal 7 dagen tussen uitzendarbeid en indiensttreding bij de gebruiker • aanwerving in zelfde functie als uitzendkracht • enkel ononderbroken periode van uitzendarbeid of met onderbreking van maximaal 7 dagen • maximaal 1 jaar bijkomende anciënniteit 69

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: regeling voor de arbeiders

• •

•

Pro memorie: huidige regeling arbeiders Wettelijke opzeggingstermijnen (art. 59-60 AOW) C.A.O. nr. 75 (opzegging door de werkgever - suppletief): anciënniteit van de arbeider

opzeggingstermijn

≥ 6 maanden en < 5 jaar

35 dagen

≥ 5 jaar en < 10 jaar

42 dagen

≥ 10 jaar en < 15 jaar

56 dagen

≥ 15 jaar en < 20 jaar

84 dagen

≥ 20 jaar

112 dagen

Sectorale afwijkingen • •

Artikel 61, §1 AOW → opzeggingstermijnen bij K.B. Artikel 3, 2de lid C.A.O. nr. 75 → C.A.O.’s of collectieve akkoorden

70

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: regeling voor de arbeiders Nieuwe regeling: opzeggingstermijnen arbeiders

• •

Verlenging met convergentiecoëfficiënt × 1.15 Opzegging door de werkgever: anciënniteit van de arbeider

opzeggingstermijn

< 6 maanden

28 dagen

≥ 6 maanden en < 5 jaar

40 dagen

≥ 5 jaar en < 10 jaar

48 dagen

≥ 10 jaar en < 15 jaar

64 dagen

≥ 15 jaar en < 20 jaar

97 dagen

≥ 20 jaar

129 dagen

Opzegging door de arbeider: 14 dagen 28 dagen

(≥ 20 jaar anciënniteit)

71

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: Nieuwe regeling: opzeggingstermijnen arbeiders

•

Behoud afwijkingsmogelijkheid ≤ 6 maanden anciënniteit (minimum 7 dagen voor werkgever en helft voor arbeider) Voorlopig behoud van de afwijkende opzeggingstermijnen op sectorniveau (K.B. overeenkomstig art. 61 AOW of C.A.O. / collectief akkoord): o Sectorale onderhandelingen vóór 1 januari 2013 o Behoud? Aanpassing met coëfficiënt 1.15? o Indien geen voorstel tot behoud of aanpassing: ontslagen vanaf 1 januari 2013: verhoging coëfficiënt 1.15 indien lager dan nieuwe wettelijke termijnen (plafond = nieuwe wettelijke opzeggingstermijnen) 72

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: regeling voor de bedienden

•

Pro memorie: huidige regeling bedienden ‘lagere’ bedienden (≤ 32.254 EUR – bedrag 2013): “wettelijk minimum”: 3 ma. per begonnen periode van 5 jaar anc.

•

‘hogere’ bedienden (> 32.254 EUR – bedrag 2013): o o o o

•

overeenkomst (ten vroegste op ogenblik van de opzegging) geen overeenkomst?: rechter bepaalt! Formule Claeys als belangrijke ‘richtsnoer’ Nieuwe Formule Claeys 2011 op basis van rechtspraak 2010

‘hoogste’ bedienden (> 64.508 EUR– bedrag 2013): mogelijkheid van overeenkomst m.b.t. opzeggingstermijnen vóór indiensttreding (niet onder “wettelijk minimum”) 73

Nieuwe regels voor contracten vanaf 01.01.2012: regeling voor de bedienden Nieuwe regeling: opzeggingstermijnen bedienden

•

Geen wijziging voor de ‘lagere’ bedienden: “wettelijk minimum”

•

Geen wijziging voor de ‘hoogste’ bedienden (Art. 86/2, §3 AOW): afwijkingsmogelijkheid via overeenkomst vóór indiensttreding

•

‘hogere’ bedienden (Artikel 86/2, §1 AOW): vaststaande opzeggingstermijnen in dagen uitgangspunt: 1 maand per begonnen jaar anciënniteit vermindering met convergentiecoëfficient × 0.97 (97 %) = 30 dagen per begonnen jaar anciënniteit maar nooit korter dan “wettelijk minimum”

74

Nieuwe opzeggingstermijnen voor bedienden

Nieuwe regeling: opzeggingstermijnen bedienden

•

‘hogere’ bedienden (Artikel 86/2, §1 AOW): • in geval van opzegging door de werkgever:

75

Nieuwe opzeggingstermijnen voor bedienden

Nieuwe regeling: opzeggingstermijnen bedienden

•

Behoud mogelijkheid vervangende opzeggingsvergoeding • wettelijke formule voor de berekening van het “dagloon” uitgaande van een maandloon: dagloon = maandloon × 3/91 • behoud principes inzake vaststelling van het basisjaarloon: “lopend loon” + “voordelen verworven krachtens de overeenkomst” • variabel loon: “gemiddelde van de 12 voorafgaande maanden”

76

Conclusie en openstaande vragen na IPA-wet

Geen einde aan onderscheid arbeiders – bedienden Slechts eerste stap in harmonisering van statuten Duidelijk onderscheid tussen bestaande en nieuwe regeling (geen overgangsregeling)

77

Nieuwe regels voor ontslagen vanaf 01.01.2014: voorontwerp van wet inzake eenheidsstatuut (arbeiders/ bedienden)

78

Opzegging door de werkgever

• Met ingang van 1 januari 2014 (ook voor ‘oude contracten’) • Opzegging door de werkgever: – Geleidelijke opbouw gedurende eerste vijf jaren – Vanaf het 5e jaar: 3 weken per begonnen anciënniteitsjaar – Op 20 jaar anciënniteit wordt de opbouw vertraagd (‘scharnierjaar’)

79

anciënniteit

opzeggingstermijn

< 3 maanden

2 weken

tussen 3 maanden en < 6 maanden

4 weken

tussen 6 maanden en < 9 maanden

6 weken

tussen 9 maanden en < 12 maanden

7 weken

tussen 12 maanden en < 15 maanden

8 weken

tussen 15 maanden en < 18 maanden

9 weken

tussen 18 maanden en < 21 maanden

10 weken

tussen 21 maanden en < 24 maanden

11 weken

tussen 2 jaar en < 3 jaar

12 weken

tussen 3 jaar en < 4 jaar

13 weken

tussen 4 jaar en < 5 jaar

15 weken

vanaf 5 jaar

3 weken per begonnen jaar anciënniteit

tussen 20 jaar en < 21 jaar

2 weken per begonnen jaar anciënniteit

vanaf 21 jaar

1 week per begonnen jaar anciënniteit 80

Anciënniteit

Opzeg

Anciënniteit

Opzeg

Anciënniteit

Opzeg

Anciënniteit

Opzeg

0-3 mnd

2w

5j

18w

16j

51w

27j

69w

3-6 mnd

4w

6j

21w

17j

54w

28j

70w

6-9 mnd

6w

7j

24w

18j

57w

29j

71w

9-12 mnd

7w

8j

27w

19j

60w

30j

72w

1212-15 mnd

8w

9j

30w

20j

62w

31j

73w

1515-18 mnd

9w

10j

33w

21j

63w

32j

74w

(+ 1w/j) 1818-21 mnd

10w

11j

36w

22j

64w

33j

75w

2121-24 mnd

11w

12j

39w

23j

65w

34j

76w

Vanaf 2j

12w

13j

42w

24j

66w

...

...

3j

13w

14j

45w

25j

67w

4j (+3w/j)

15w

15j

48w

26 j

68w 81

Opzegging door de werknemer ½ opzegtermijn van de werkgever -

afgerond op de laagste eenheid maximum 13 weken uitz.: ‘wedertewerkstellingsprogramma’ (max. 7 dagen)

82

anciënniteit

opzeggingstermijn

< 3 maanden

1 week

tussen 3 maanden en < 6 maanden

2 weken

tussen 6 maanden en < 12 maanden

3 weken

tussen 12 maanden en < 18 maanden

4 weken

tussen 18 maanden en < 24 maanden

5 weken

tussen 2 jaar en < 4 jaar

6 weken

tussen 4 jaar < 5 jaar

7 weken

tussen 5 jaar en < 6 jaar

9 weken

tussen 6 jaar en < 7 jaar

10 weken

tussen 7 jaar en < 8 jaar

12 weken

vanaf 8 jaar

13 weken 83

Tegenopzegging door de werknemer Dezelfde termijnen als voor de opzegging door de WN (maar: plafond max. 4 weken)

anciënniteit

opzeggingstermijn

< 3 maanden

1 week

tussen 3 maanden en < 6 maanden

2 weken

tussen 6 maanden en < 1 jaar

3 weken

vanaf 1 jaar

4 weken

84

Aanvang opzeggingstermijn Behoud van vormvereisten en verplichte vermeldingen in de opzeggingsbrief Aanvang opzeggingstermijn: maandag volgend op de week waarin de opzeggingstermijn betekend werd (dus: te verzenden ten laatste op woensdag (of dinsdag indien er een feestdag volgt)) Aanvang tegenopzegging door WN: idem

85

Afwijkingen? (1)

Sectorale CAO • niet toegelaten (ongeacht gunstiger/minder gunstig voor de WN)

(2)

Ondernemingsregeling/individuele regeling

• niet uitdrukkelijk verboden (voor zover niet minder gunstig voor de WN)

86

VERBREKING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST

Ontslag - algemene principes • Onmiddellijke beëindiging • Zonder vormvoorwaarden • Betaling opzeggingsvergoeding • Geen schorsing mogelijk • Absolute ontslagmacht, maar onherroepelijk 87

Voorbeeld Nv Callens [adres]

De heer René Desmet [adres] AANGETEKEND

12 april 2013 Geachte heer Desmet, Bij huidig schrijven, zien wij ons genoodzaakt een einde te stellen aan uw arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang. Conform de wettelijke bepalingen zal u een opzeggingsvergoeding gelijk aan zes maanden loon worden toegekend. De sociale en fiscale documenten, waarover u dient te beschikken m.b.t. de beëindiging van uw arbeidsovereenkomst, zullen u worden toegezonden. Met de meeste hoogachting Voor de nv Callens De heer Callens

88

Voorbeeld Onderscheid opzeggingstermijn – opzeggingsvergoeding Hypothese: beëindiging arbeidsovereenkomst bediende op 11 mei 2013 • Opzeggingstermijn van 3 maanden: beëindiging op termijn via presteren opzeggingstermijn juni – juli – augustus (bediende presteert 3 maanden – einde arbeidsovereenkomst 31 augustus 2013) • Opzeggingsvergoeding (3 maanden loon): onmiddellijke beëindiging mits betaling opzeggingsvergoeding 11 mei – juni – 10 juli : bediende krijgt 3 maanden loon – einde arbeidsovereenkomst 11 mei 2013

89

Berekening opzeggingsvergoeding • Duur opzeggingstermijn • Basisloon (opgelet: lopend loon + voordelen) Voorbeeld • Maandloon: 3.000 EUR x 12 • 13e maand • Dubbel vakantiegeld: 3.000 EUR x 92 % • Bonus • Privé-gebruik firmawagen (Mercedes): 371,84 – 123,95 (pers. Bijdrage) = 247,89 EUR x 12 • Maaltijdcheques 4,91 EUR x 22 x 11 • WG-bijdrage groepsverzekering: 450 EUR x 12 • Enkel en dubbel vakantiegeld op bonus: 7.000 EUR x 15,67 % Basisjaarloon

36.000 3.000 2.760 7.000 2.974,68 1.188,22 5.400 1.096,9 56.419,8 90

⇒

Bruto opzeggingsvergoeding

Basisjaarloon x maanden opzegtermijn 12

Voorbeeld: termijn = 10 maanden 60.000 EUR x 10 = 50.000 EUR bruto opzegvergoeding 12

91

Netto opzeggingsvergoeding

⇒

Bruto opzeggingsvergoeding min sociale bijdragen werknemer (13,07 %) = belastbaar inkomsten min bedrijfsvoorheffing = Netto opzeggingsvergoeding Voorbeeld 50.000,00 EUR bruto opzeggingsvergoeding -

6.535,00 EUR sociale bijdragen werknemer (13,07 %) 43.465,00 EUR

-

18.655,17 EUR bedrijfsvoorheffing (42,92 %) (2013) 24.809,82 EUR Netto opzeggingsvergoeding 92

Kost werkgever

⇒

Bruto opzeggingsvergoeding WG + sociale bijdragen WG (± 35 %)

Voorbeeld 50.000,00 EUR bruto opzeggingsvergoeding +

17.500,00 EUR sociale bijdragen werkgever (± 35 %) 67.500,00 EUR Kost werkgever

± 67.500 EUR

Bruto werknemer

50.000 EUR

Netto werknemer

24.809,82 EUR 93

ONTSLAG OM DRINGENDE REDEN Begrip en grondslag • Artikel 35 WAO: definitie van ‘dringende reden’ – Ernstige tekortkoming – Verdere professionele samenwerking onmogelijk – Onmiddellijk en definitief Opgelet! Steeds beoordeling in concreto + restrictieve interpretatie t.v.v. WN

94

Procedurevereisten • Twee maal 3 (werk)dagentermijn – Doorvoering ontslag Binnen drie werkdagen na kennisname feiten (opgelet: verhoor WN) Geen vormvoorwaarden (tip: aangetekend)

– Kennisgeving dringende reden(en) Binnen drie werkdagen na ontslag Strikte vormvereisten

• Twee mogelijkheden: 1 brief of 2 brieven – 1 Brief Ontslag + kennisgeving binnen 3 werkdagen na kennisname v.d. feiten

– 2 Afzonderlijke brieven Ontslag binnen drie werkdagen na kennisname v.d. feiten Kennisgeving binnen de drie werkdagen na ontslag

95

Voorbeeld Diefstal op ma. 11 juni 2013 - kennisname op di. 12 juni 2013

1 BRIEF

MA 11

X

DI 12

X

WO 13

DO 14

VR 15

X

ZA 16

juni

termijn ontslag (+ kennisgeving) Diefstal

Kennisname diefstal

Laatste dag ontslag (+ kennisgeving) 96

2 BRIEVEN MA 11

X

DI 12

WO 13

DO 14

X

ZA 16

ZO 17

MA 18

Kennisname diefstal

DI 19

X

X termijn ontslag

Diefstal

VR 15

termijn kennisgeving

Laatste dag ontslag

Laatste dag kennisgeving

97

DANK U VOOR UW AANDACHT! Daan De Backer, Advocaat- Senior Associate [email protected] www.claeysengels.be Claeys & Engels Kortrijk 056 260 860

98