RIS097546_02-07-2002
Gemeente Den Haag
BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid G.H.M. Wijsmuller sv 65 RIS 097546 Regnr. BSD/2002.1133 Den Haag, 2 juli 2002 Programma Glazen Stadhuis 2002 De gemeenteraad
Het raadslid, de heer G.H.M. Wijsmuller, heeft naar aanleiding van de publicatie “Het Glazen Stadhuis: programma 2002 voor de Superpilot”, de volgende - op 2 mei 2002 ingekomen - brief, uitmondende in een 12-tal vragen, aan de voorzitter van de raad gericht. Ingevolge het bepaalde in artikel 35, lid 4, van het Reglement van Orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de raad (raadsbesluit van 18 april 2002, rb 84), antwoorden wij als volgt. 1a.
Is het juist dat de gemeente jaarlijks ongeveer i 40 miljoen uitgeeft aan ICT toepassingen binnen de ambtelijke organisatie, hetgeen omgerekend i 8.000 per werkplek betekent?
Ja, in oktober 2001 heeft Getronics in opdracht van de gemeente Den Haag in het kader van standaardisatie een onderzoek verricht naar het gemeentelijke licentiemanagement. Eén van de conclusies was dat i 8.000,= per werkplek (gemeentebreed alle automatiseringskosten omgeslagen over alle werkplekken) een reële inschatting is. Vandaar dat deze zinsnede is opgenomen in de publicatie van Het Glazen stadhuis, op pagina 3. 1b.
Kan het College aangeven aan welke ICT toepassingen dit geld precies wordt besteed, gespecificeerd naar welke hardware en welke software en van welke leveranciers wordt afgenomen? Voor een goede indruk van hardware, software en leveranciers van in gebruikzijnde systemen en applicaties verwijzen wij u naar de 9e Millennium Voortgangsrapportage, die op 29 juni 1999 aan de raad is toegezonden. Een meer gedetailleerde specificatie is, op concernniveau, momenteel niet op te leveren.
1c.
Welke inkoopstrategie en aanbestedingsprocedures worden daarbij gevolgd?
De gemeente Den Haag volgt bij aanbestedingstrajecten de EU-richtlijnen die vanuit Brussel zijn vastgesteld. De inkoop van gemeentebrede software wordt ingekocht via het inkopersplatform. 2a.
In de publicatie wordt gesteld dat onderzoek heeft uitgewezen dat het database managementsysteem Oracle een dusdanig gebruik binnen de gemeentelijke organisatie kent dat uit een mantelovereenkomst met deze leverancier aanmerkelijke schaalvoordelen te behalen zouden zijn. Kan het College aangeven om welke bedragen het hier gaat en of andere leveranciers dan Oracle offertes hebben ingediend?
De gemeente Den Haag heeft via de gemeentelijke diensten ± 40 contracten lopen. Voorts is na aanbesteden gekozen voor het EOS (financieel) systeem van Oracle. Hierbij zijn Oracle licenties bij de gefaseerde invoer op bijna alle werkplekken nodig. Andere leveranciers zijn op dit onderdeel dus niet aan de orde. Met de totale installatie van EOS is ongeveer i 5,6 mln gemoeid (inclusief database).
2
2b.
Kan het College aangeven hoe wettelijk gezien de aanbestedingsprocedures met betrekking tot de aanschaf van ICT dienen te worden gevolgd?
Ja, wij verwijzen u ook naar het antwoord bij vraag 1c. 3a.
In de publicatie wordt gesteld dat m.b.t. de relatie met Microsoft wordt voorgesteld de aanbesteding thans te starten. Het gaat om licenties voor de werkplek-applicaties, tekstverwerking, rekenblad en presentaties (Office XP). In de publicatie wordt tevens gesteld dat een concreet voorstel wordt ontwikkeld voor de gestandaardiseerde gemeentelijk werkplek, waarbij het licentiemanagement voor Windows XP en Microsoft Office suite wordt meegenomen. Kan het College verklaren waarom gesproken wordt van aanbesteding terwijl de leverancier al vaststaat?
Op basis van de door de gemeente Den Haag gewenste functionaliteit is gekozen voor Office XP. De gemeente volgt bij een overgang naar Office XP de aanbestedingsprocedure, omdat dit product bij meerdere wederverkopers (dealers) kan worden ingekocht. Deze wederverkopers worden uitgenodigd offertes uit te brengen op de gewenste functionaliteit. 3b.
Kan het College aangeven waarom niet gekozen wordt voor licentieloze open-source software?
De leveranciers, die applicaties leveren voor de overheid, t.w. PinkRoccade, Centric en Procura, leveren geen oplossingen in open-source. Daarnaast communiceren de meeste grotere bedrijfs-voeringssystemen alleen met Office (met name Word en Excel). Zodra zich in de markt betrouwbare open source systemen aandienen, worden deze in de overwegingen betrokken. 3c.
En kan het College aangeven hoeveel geld voor de gemeentebrede overschakeling op Office XP is begroot, inclusief bijkomende kosten zoals cursussen?
Gelet op de positie van de gemeente in het aanbestedingstraject is het op dit moment onverstandig hiervoor een bedrag te benoemen. 3d.
Is overwogen om over te schakelen naar Sun Staroffice?
Nee, dit is niet overwogen. ( zie antwoord bij vraag 3b). 3e.
Zo nee, waarom niet?
Sun Staroffice bevat voornamelijk tekstverwerkingsprogramma’s, terwijl Office XP meer biedt op een gebruikelijke standaard. Mocht Linux en/of Sun office zich in die brede zin ontwikkelen, dan ontstaat een nieuwe situatie, waarna deze strategie heroverwogen kan worden. 4.
In de publicatie wordt gesteld dat voor een gemeentebrede elektronische dienstverlening het van groot belang is dat ook op het terrein van serverplatform en verbindingen gestandaardiseerde oplossingen worden gerealiseerd. Als leverancier van de software wordt ook hier Microsoft voorgesteld. Kan het College aangegeven waarom ook voor deze zaken geen openbare aanbesteding plaatsvindt?
Er is op dit moment geen sprake van aanschaf. Zodra aanschaf wordt overwogen zal, indien binnen de aanbestedingsregels vereist, worden aanbesteed. 5.
In de beantwoording van mijn vorige vragen d.d. 20 november 2001 inzake de relatie met Microsoft werd gesteld dat de gemeente het licentiebeleid in onderzoek heeft. Is dit onderzoek inmiddels afgerond?
3
Zo ja, wat waren de conclusies van dit onderzoek, en kan het College de vragen 30b, 31a en 31b van voornoemde vragenreeks opnieuw beantwoorden? Het onderzoek is afgerond. Het antwoord op vraag 30b kan nog niet gegeven worden (zie ook bij vraag 3c). Het antwoord op vraag 31 a en 31b: Novell Netware 5200 en Groupwise 5500; Microsoft Windows 5000 en Office 400; Corel Office 4000. 6.
Het gemeentebestuur van München laat momenteel een studie uitvoeren naar een alternatief besturingssysteem voor de tienduizend pc’s op het stadskantoor die nu nog met Windows NT 4.0 draaien. Men is teruggeschrokken van de licentiekosten, die men “schaamteloos hoog” vindt, en laat weten dat ook de beveiligingslekken in Microsoft-software een overweging zijn alternatieven te zoeken. Half maart liet de Duitse Federatie Bondsraad al weten de 150 servers van de organisatie niet meer te laten aansturen door Microsoft software, maar over te gaan op Linux. Ook de politie in Neder-Sachsen wil vanaf 2004 elfduizend werkplekken met Linux inrichten. Daarnaast overwegen verschillende Deense gemeentes de overstap te maken naar open-source software vanwege een prijsverhoging van 30 procent voor licenties van Windows 2000 en Office 2000. Bovendien worden gemeentes onder de nieuwe licentievoorwaarden gedwongen om de nieuwste versies van Microsoft software te installeren, of dat nu nodig is of niet. De IT-managers van verschillende Deense gemeentes hebben nu de koppen bij elkaar gestoken om te onderzoeken of open-source software misschien een alternatief is. In totaal zouden 275 Deense gemeentes met in totaal 55.000 pc’s kunnen besluiten om de overstap te maken. Kan het College bij het in de vorige vraag genoemde onderzoek ook een studie naar open-source alternatieven betrekken en de raad informeren over het verschil in kosten tussen een Linux-besturingssysteem en Windows, als ook het verschil in kosten tussen Staroffice en Microsoft Office?
Ons is niet bekend dat gerenommeerde applicatieleveranciers voor de overheid open source alternatieven aanbieden. 7a.
In de publicatie Het Glazen Stadhuis wordt gesteld dat in samenwerking met Microsoft het project Huwelijksportaal wordt uitgevoerd. Het doel is te komen tot gegevensuitwisseling tussen deelnemers in een portaal, ongeacht de informatiesystemen welke in gebruik zijn. Er wordt daarbij gebruik gemaakt van door Microsoft ontwikkelde identificatie-technologie zoals My Wallet en My Passport, welke voor het eerst zijn uitgeprobeerd binnen het UK Gateway van de Engelse overheid. Kan het College aangegeven in hoeverre bij deze technologie de veiligheid en privacy zijn gegarandeerd?
Voor het antwoord op deze vraag herhalen wij het antwoord bij vraag 19 van de in november jl beantwoorde vragen: “Belangrijk is te weten dat het UK Gateway project slechts in fase 1 zit. Certificatie is een belangrijk onderdeel met betrekking tot security, maar niet alle systemen zijn volwassen genoeg om de juiste technologische oplossingen te kunnen bieden. De overheid zal bepalen wanneer deze technologieën worden toegevoegd aan het systeem. Momenteel kunnen mensen met Internet Explorer of Netscape dat draait op Windows of Mac toegang krijgen tot de Gateway. Er zullen later meerdere browsers en besturingssystemen worden toegevoegd. De inhoud van de digitale certificaten is bepaald door de overheid en was al vastgelegd voordat Microsoft betrokken was in het project”. 7b.
En is het project UK Gateway inmiddels dusdanig ontwikkeld dat ook andere browsers dan Microsoft Internet Explorer en Netscape het systeem kunnen benaderen? Kunt u garanderen dat gebruikers van andere besturingsprogramma’s zoals Linux, Amiga, OpenBSD, FreeDOS, Atari of QNX dit huwelijksportaal kunnen bezoeken?
4
Het huwelijksportaal zal toegankelijk zijn voor iedereen die beschikt over een gebruikelijke webbrowser. Gebruikers van bovengenoemde systemen worden dus niet uitgesloten. 8a.
Kan het College bevestigen dat met de keuze voor Microsoft Passport gekozen wordt voor de centrale opslag van gebruikersgegevens, en is het juist dat deze vorm van opslag betekent dat Microsoft gegevens van gebruikers gaat beheren?
In de beantwoording van de vragen van november jl. hebben wij reeds benadrukt dat de gemeente Den Haag zelf verantwoordelijk is, en blijft, voor het beheer en de beveiliging van haar gegevens. Van beheer door derden zal geen sprake zijn. 8b.
Is hierover advies gevraagd van deskundigen en verantwoordelijken?
Gelet op het antwoord bij vraag 8a is deze vraag niet aan de orde. 8c.
Heeft de Binnenlandse Veiligheidsdienst zich al uitgelaten over het principe dat een buitenlands bedrijf deze gevoelige informatie te beheren krijgt?
Wij verwijzen u naar het antwoord bij vraag 8a. Het laten beheren van gevoelige informatie door derden is niet aan de orde. 8d.
Hoe betrouwbaar acht de BVD Microsoft?
Gelet op de beantwoording van vraag 8a. is deze vraag niet relevant. In het algemeen laten wij leveranciers niet screenen door de BVD. 8e.
En hoe verhoudt zich een en ander met de geldende privacy wet?
De gemeente Den Haag houdt zich vanzelfsprekend aan de geldende regels t.a.v. privacy wetgeving. 9.
Kan het College aangeven in hoeverre en op welke manier de intentie-overeenkomst met Microsoft verder gestalte heeft gekregen, en in hoeverre daarbij rekening is gehouden met andere software leveranciers en de mogelijkheid van open-source oplossingen?
Wij benadrukken nogmaals, net als bij het antwoord in november jl., dat de gemeente de intentie heeft niet alleen met Microsoft samen te werken, maar ook met andere software leveranciers. Open source oplossingen worden vooralsnog niet bekeken (zie ook het antwoord bij vraag 3b). 10.
De vereniging Internet Society heeft aan een grote groep software ontwikkelaars die alleen of in teamverband deelnemen aan het ontwikkelaarsspel GANZ.nl de opdracht verstrekt om te werken aan een “proof of concept’ op e-government-gebied. Het gaat hierbij om een informatiesysteem voor burgers, gebouwd op open source-technologie en gebruikmakend van XML. Daarmee wordt een aanzet gedaan om een systeem te ontwikkelen om de grote hoeveelheid overheidsinformatie voor de individuele burger terug te brengen tot alleen de voor hem of haar relevante informatie, zonder daarbij aan privacy te hoeven boeten. Is het College op de hoogte van dit initiatief en is het bereid om zich in dit initiatief te verdiepen
5
dusdanig dat de mogelijkheden voor de gemeente Den Haag worden onderzocht? De gemeente werkt vanuit het Glazen Stadhuis aan het ontsluiten van voor de Haagse burgers relevante informatie. Hierbij wordt op basis van o.a. klantenprofielen gekeken hoe de gevraagde informatie voor de burger op maat ontsloten kan worden. Het is niet opportuun om op dit moment in een andere benaderingswijze te verdiepen. 11.
.NET is de grote extegratie-dreiging voor de toekomst, omdat het Microsoft toelaat zijn huidige monopolie op de pc-besturingssystemen uit te breiden tot het hele Internet. Afgaande op de ervaringen uit het verleden voor wat betreft het omgaan met (al dan niet officiële) standaarden, lijkt het niet onwaarschijnlijk dat Microsoft de extegratie-strategie ook zal toepassen op alle ontwikkelingen binnen het .NET geheel. Dit wil zeggen dat, door het “aanpassen” van de .NET protocols, Microsoft zijn dominantie zal behouden zonder rekening te moeten houden met concurrentie. Dankzij Microsofts monopolie is de pcwereld nu opgescheept met middelmatige producten; hetzelfde kan met het Web gebeuren. Innovatie wordt dan gesmoord. Maar hoewel er veel oppositie bestaat, is er een kans dat de .NET strategie zal slagen, omdat Microsofts marketing-kracht net zo groot is als zijn onvermogen goede software te ontwikkelen. Deelt het College mijn mening dat de gemeente Den Haag zich om deze redenen niet in zou moeten laten met de .NET technologie van Microsoft?
Wij delen de mening van vragensteller niet. De gemeente bespreekt momenteel met Microsoft of en hoe met behulp van o.a. .NET de gemeentelijk ICT strategie kan worden uitgewerkt. Overigens beperken we ons niet alleen tot Microsoft oplossingen. In de publicatie “Het Glazen Stadhuis” is aangegeven dat bij het pilotproject Brandveiligheid desbetreffende oplossingen van Oracle worden uitgeprobeerd (bv middle-ware). Betrokkenheid van andere leveranciers/technologie wordt hierbij niet uitgesloten 12a. Realiseert het College zich dat de keuze voor een bepaalde techniek voor een deel ook een politieke beslissing is en dat de burger hierdoor indirect kan worden overgeleverd aan de grillen van de “vrije softwaremarkt”? Wij delen de mening van vragensteller niet. De burger zal zelf (moeten) beslissen van welke ICT technieken hij gebruik wenst te maken. Indien de burger hierbij kiest voor op dat moment gebruikelijke applicaties dan is ICTcommunicatie met de gemeente mogelijk. De burger wordt niet in zijn eigen keuzevrijheid beperkt en de gemeente voert op efficiënte wijze zijn verantwoordelijkheid uit o.a. met ICT-middelen. 12b. Is het College bereid zich in het politieke aspect van het bovenstaande te verdiepen en een debat met de stad te organiseren waarin bovenstaande zaken uitvoerig aan de orde worden gebracht? Wij verwijzen u naar het antwoord bij vraag 12a. Burgemeester en wethouders van Den Haag, de secretaris, de burgemeester, D.M.F. Jongen
W.J. Deetman
