COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN WEST 2004-6 Verslag van de honderdenvijftiende openbare vergadering, gehouden op dinsdag 16 maart 2004, in de Regentenzaal, Zwaansteeg te Utrecht Aanwezig:
P. Vermeulen (voorzitter), G. Andela (lid), J. van den Bout (lid), P. Kilsdonk (lid), B. Mispelblom Beyer (lid), G. Smienk (lid), J. van Haaften (uitvoerend secretaris), J. Koning (secretaris) en M. van der Wiel (verslag). Afwezig: A. van Herk (lid) _____________________________________________________________________________
OVERZICHT VERSLAG A.
Ingekomen stukken en mededelingen
B.
Notulen Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 2 maart 2004
C.
Algemeen
D. D1
Planbespreking De Balije, Het Hoge Veld
D2 D3 D4 D4.I D4.II D5 D6 D7
Herontwikkeling van de westelijke rand, Roeleveld Sikkes De Balije, Het Lage Veld Aanpassingen woningen, Boosten-Rats architecten Vleuterweide deelplan 1.2 en 1.3 Nieuwbouw woningen, architectenbureau ONB Het Zand, inrichtingsplannen Fietssnelweg Bruggen Het Zand, scherf 9 Superblok, Jef Reintjens Het Zand, Zandpark Nieuwbouw 4 woontorens, Rudy Uytenhaak arch. Mauritslaan 37 Plaatsen dakkapel voorzijde woning
E.
Overige bouwplannen Plannen met positief preadvies, lijst d.d. 11 maart 2004
F. F1 F2
Nagekomen plannen Parkwijk Noord Utrechtseweg, nabij nummer 12
G.
Rondvraag en sluiting
Kleurwijziging in bouwaanvraag campus, Wiel Arets Bouwen tuincentrum
Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 16 maart 2004
A.
Ingekomen stukken en mededelingen § Er is een brief met bijlagen ontvangen inzake de aanvraag voor een dakkapel aan de voorzijde aan de Mauritslaan. Deze zal behandeld worden bij de aanvraag onder agendapunt D7. § De commissie geeft haar adviezen wederom af op basis van de conceptwelstandsnota (zie notulen d.d. 17 februari 2004)
B.
Notulen Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 2 maart 2004 De notulen worden met enkele wijzigingen vastgesteld.
C.
Algemeen Geen onderwerpen.
D. D1 (R)
Bouwplannen De Balije, het Hoge Veld Herontwikkeling van de westelijke rand Aanvraag: Bouwfonds Fortis Ontwerp: Roeleveld Sikkes (zie notulen van 2 maart 2004) Architect Roeleveld is aanwezig voor een toelichting. Bij de vorige planbehandeling is er vanuit de commissie een aantal opmerkingen geplaatst. Ook heeft er tussentijds overleg plaats gehad tussen de voorzitter en de architect om de procedure te versnellen. Eén van de opmerkingen betrof dat de ligging aan de groene zone meer uitgebuit dient te worden. De architect heeft hierop gereageerd door een alternerende kaprichting per blok te hanteren. Ook heeft hij aan de zijde van de groenzone de puien gekoppeld voor meer wisselwerking met het groen. Een haag op de erfgrens vormt de laatste coulisse tussen privé en openbare zone. De doorgestoken dakkapellen zijn afwisselend op het oosten en het westen gericht, waardoor ook meer relatie met de groenzone wordt gelegd. Deze afwisseling is ook ingezet om de later te plaatsen dakkapellen goed inpasbaar te laten zijn. De fietsbergingen aan de voorzijde hebben een terughoudender uiterlijk gekregen en maken een integraal onderdeel uit van de gevel, voorzien van een smalle groenrand. De commissie kan in grote lijnen instemmen met het voorstel, maar zij doet nog een tweetal suggesties. In de conceptwelstandsnota heeft het gebied het beleidsniveau Respect toegekend gekregen. Met name op basis van de hierbij geldende criteria aangaande de relatie met de stedenbouwkundige structuur en de openbare ruimte wordt de commissie gesterkt in haar advisering richting architect. * de doorsteken tussen de blokken richting groen zouden geaccentueerd moeten worden door de ´ogen´ (=de doorgestoken dakkapellen) te benutten. De contouren van het dak zijn nog onvoldoende aangepast op de specifieke situatie. * de tuin zou verlaagd kunnen worden tot het niveau van de groenzone; de bewoners benutten dan als vanzelf hun verhoogde terras voor privacydoeleinden, terwijl de tuinen meer aansluiten op de groenzone. Hierdoor wordt het contrast tussen architectuur en groen verhoogd. In reactie op de laatste suggestie wordt de commissie in kennis gesteld van het feit dat het landschapsbureau Lubbers de tuin wil verhogen om een collectieve scheiding te creëren. De commissieleden verzoeken hierop inzicht te verkrijgen in de inrichting van de groenzone - het getoonde materiaal overtuigt nog niet -, teneinde op dit punt tot een afgewogen besluit te kunnen geraken.
D2 (R)
De Balije, het Lage Veld Aanpassing aan 22 molenwiekwoningen en aan 17 twee-onder-eenkappers Aanvraag: AM Wonen Ontwerp: Boosten-Rats architecten (zie notulen van 10/06 2003) Architect Rats is aanwezig voor een toelichting. De molenwiekwoningen zijn ongewijzigd ten opzichte van de vorige planbehandeling, alleen verder uitgewerkt. De twee-onder-eenkapwoningen zijn echter onder invloed van een intensievere verkaveling smaller geworden. De woningen op de hoeken (vrije sector) zijn als koppen verbijzonderd. De commissie heeft geen bezwaren tegen de doorgevoerde wijzigingen en vindt de uitwerking conform de eerder gepresenteerde plannen. Voorstel is akkoord.
Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 16 maart 2004
2
D3 Vleuterweide, deelplan 1.2 en 1.3 (R) Nieuwbouw 80 woningen aan de singels en 38 woningen in het binnengebied, v.o. Aanvraag: Ballast Nedam Ontwerp: ONB Architect Glimmerveen geeft aan dat de opdrachtgever heeft gevraagd om jaren '30 architectuur vanwege de populariteit in de markt. In deelplan 1.3 komen alleen rijtjeswoningen voor, in deelplan 1.2 ook vrijstaande woningen. De woningen zijn wel van hetzelfde type, afhankelijk van ligging en grootte verschillend in prijscategorie. Conform het Stedenbouwkundig Plan zijn de woningen horizontaal georiënteerd. Zo wordt de eerste verdieping benadrukt door een afwijkende voeg aan te brengen. Hoewel in het BeeldKwaliteitsPlan voorgeschreven staat dat langs de singelwand gebruik gemaakt moet worden van grijsachtige tinten en in het binnengebied pastelachtig, opteert de architect toch voor een roodbruine, stevige steen passend bij de architectuurstijl. Supervisor Vollmer informeert de commissie dat afstemming in materialen met de andere deelgebieden en het binnengebied zal plaatsvinden. Volgens het SP dienen de woningen aan de zuidzijde aan het water nog meer verbijzonderd te worden. De commissie is niet positief over de gepresenteerde ontwerpen. In de conceptwelstandsnota kent Vleuterweide het beleidsniveau Respect. Criteria verbonden aan dit beleidsniveau stellen o.a. een evenwichtige opzet in maatverhoudingen én een verschijningsvorm die op samenhangende wijze ondersteund wordt door de kenmerkende en beeldbepalende onderdelen. In betreffend voorstel wordt daar niet aan voldaan. De vraag om zogenaamde jaren '30 architectuur die uit de markt komt, vereist echter wel een goede uitvoering. Elementaire typeringen zoals een specifieke horizontaliteit ontbreken; de architect werkt met verticale accenten, de afwijkende voegen op de eerste verdieping zijn in verhouding tot de architectonische opbouw onvoldoende. Daarnaast meent de commissie dat de architect gebruik gemaakt heeft van een veelheid aan individuele ingrepen. De commissie adviseert de architect om een duidelijkere keuze te maken tussen een bewuste compositie of een bewuste ad random plaatsing van de diverse verbijzonderingen. Hierbij acht de commissie enige versobering wel een gewenste stap waarbij gezocht dient te worden naar een eenheid in middelen. Voor de toepassing van verbijzonderingen geniet het de voorkeur deze te bewaren voor de meer geëigende plekken die voortkomen uit de stedenbouwkundige onderbouwing zoals bij de koppen aan het openbaar gebied. Ook komt de specifieke ligging van de woningen niet tot uitdrukking in de architectuur, bijvoorbeeld de bijzondere ligging aan de zuidzijde en de oostrand. Kenmerk van de jaren '30 architectuur is de ensemblewerking: door keuzes te maken is dit goed realiseerbaar. Geadviseerd wordt om niet te historiseren, maar de essentie van de gekozen architectuurstijl om te zetten in goede architectuur uit deze tijd. De plattegronden dienen betrokken te worden in de uitwerking, bijvoorbeeld geen keukens aan de voorzijde bij dit type woningen met hun erkers. De commissie ziet een gewijzigd voorstel tegemoet waarbij de architectuur de stedenbouwkundige keuzes ondersteunt. D4 Het Zand, inrichtingsplannen D4.I Fietssnelweg (R) Aanvraag: Projectbureau Leidsche Rijn Ontwerp: Schaap en Eker landschapsarchitecten Aanvraag wordt doorgeschoven naar een volgende vergadering. D4.II Bruggen (R) Definitief ontwerp Aanvraag: Projectbureau Leidsche Rijn Ontwerp: Hans Ebberink (zie notulen van 20/01 2004) Supervisor Ebberink is tevens ontwerper van de bruggen. Hij licht toe dat in een klein gebied in zowel het oosten als het westen van Het Zand bruggen met houten leuningen worden geplaatst, voor het overgrote deel is sprake van stenen bruggen. In de houten wijken komt hout, in de stenen wijken steen. De houten bruggen krijgen een relatief transparante houten brugleuning met in de eerste stijl een lichtaccent. Ten opzichte van de vorige planbehandeling blijft de duikerbrug toch vlak vanwege de fietssnelweg. De commissie is enthousiast over de getoonde overspanningen. Kloeke, heldere bruggen werken positief ten behoeve van de identiteit van de wijk.
Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 16 maart 2004
3
D5 (R)
Het Zand, scherf 9 (ged.) BV2040351 Superblok (aansluitend op het gerealiseerde deel in Parkwijk), bouw van 98 woningen Aanvraag: BPF Ontwerp: Jef Reintjens Architect Reijntjens deelt de commissie mede verheugd te zijn dat het Superblok in Het Zand afgebouwd kan worden. Hij geeft aan op een aantal punten lering te hebben getrokken uit het eerste deel in Parkwijk. Zo is de buitenwand wel in eenzelfde stramien ontworpen, maar soberder uitgevoerd. Helaas moeten de auto´s hier ook op het binnenterrein worden ondergebracht. De auto´s worden op verlaagd terrein geplaatst zodat er vanuit de woningen overheen gekeken kan worden. Door met drie binnengebieden te werken wordt enige differentiatie bereikt. De architectuur aan de binnenzijde is wat zachter dan de buitenschil. De architect geeft aan dat er sprake is van veel hoekwoningen en veel verschillende woningtypen. Het Zand heeft in de conceptwelstandsnota het beleidsniveau Respect toegekend gekregen. Eén van de hieraan verbonden criteria stelt: ´er ongeacht de bouwstijl of aan het ontwerp ten grondslag liggende architectuuropvatting sprake is van een naar zijn verschijningsvorm oogstrelend bouwwerk´. Naar de mening van de commissie wordt hier niet aan voldaan. Vanuit stedenbouwkundig oogpunt is de commissie tevreden dat het Superblok wordt afgemaakt. Maar ook hier wordt de situering van de auto´s betreurd. De commissie maakt zich zorgen om het binnengebied, waar de achterkant eigenlijk als voorkant fungeert. De realisatie van het deel in Parkwijk is in deze niet hoopgevend. Ook dringt de commissie aan op strengere architectuur in vergelijking met het deel in Parkwijk. De commissie onderschrijft de vereenvoudiging in architectuur, maar deze moet niet alleen doorgevoerd worden in de gevelarchitectuur. Ook de hoekoplossingen en hoogteverschillen moeten bij de doorwerking betrokken worden. In de voorliggende voorstellen constateert de commissie nog een ogenschijnlijke willekeur in de architectonische opbouw. De architect wordt verzocht de plattegronden nader te bestuderen in relatie tot de locatie. De commissie concludeert dat zij het getoonde tweede deel nog niet overtuigend vinden. Het binnengebied is nog niet goed opgelost, de architectonische uitwerking mist nog een zorgvuldige ontwerpslag. De commissie dringt aan op een inrichtingsplan voor het binnengebied, waarbij de overgangen van de privébuitenruimten van het hof naar het parkeren toe gedetailleerd in beeld worden gebracht. Aanvraag wordt aangehouden.
D6 (R)
Het Zand, Zandpark Torenveld: nieuwbouw van vier woontorens (ca. 120 woningen), v.o. Aanvraag: Hopman Interheem Ontwerp: Rudy Uytenhaak arch. Architect Boogaard informeert de commissie dat in de noordoostelijke hoek van het Zandpark een woningbouwprogramma van 120 woningen gerealiseerd moet worden op een relatief klein kavel. Door de hoeveelheid woningen betreft het een moeilijke opgave. De woningen komen in de nabijheid te liggen van drielaagse woningbouw langs het park, van een futuristisch gebouw van architectenbureau Venhoeve en natuurlijk van het park. Bij de uitwerking van het programma is gekozen voor vier woningblokken van 9 bouwlagen die als sculpturen in het park moeten komen te liggen. De auto's worden geconcentreerd in een rug die circa anderhalve meter hoog ligt. De rug strekt zich voor een klein gedeelte uit over het archeologische deel van het park. Daarnaast loopt de 10%-watervereiste de kavel "in". De tussenruimte tussen de vier volumes moet zorgen voor interessante openingen en lichtval. De gelede gebouwen krijgen een smalle voet en worden als glazen volumes uitgewerkt van wit gezeefdrukt glas. De toegepaste beplating zal worden uitgevoerd met een bronzen coating, eventueel begroeid met klimop. De glazen serres krijgen hierdoor een extra accent. De commissie meent dat de architect nagenoeg al het mogelijke uit de opgave heeft weten te halen - met een geraffineerde parkeeroplossing -, maar toch is zij van mening dat het programma te veel is voor deze locatie. Drie volumes in plaats van vier zouden wel leiden tot de beoogde objecten in het park, hetgeen recht doet aan het park. De huidige claim op het park wordt als te groot geacht, met teveel volume en teveel plastiek. Minder woningen is vanzelfsprekend ook gunstig voor de autohoeveelheid.
Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 16 maart 2004
4
In de conceptwelstandnota geldt hier beleidsniveau Respect waarbij o.a. het toetsingscriterium passend in vorm en schaal ten opzichte van zijn omgeving geldt. De commissie concludeert dat de confrontatie met de belendende bebouwing en het park op deze wijze niet kan. Het plan is stedenbouwkundig te topzwaar geworden en de commissie pleit dan ook voor een vermindering van het aantal geplande woningen. ´Lucht en ruimte´ tussen de bouwvolumes is niet gelukt, ze staan te dicht op elkaar. Onderzoek naar de positionering van de volumes alsook aanpassing van de maat van het lint zouden met een minder zwaar programma tot een zeer geslaagd plan kunnen leiden. Gezien het volume dringt de commissie aan op minder plastiek in de architectuur; het programma vraagt om meer terughoudendheid in de uitwerking. De architect wordt tevens geadviseerd om bij herbestudering van het ontwerp ook de plattegronden mee te nemen. D7 (O)
Mauritslaan 37 BV2040684 Bouw van een dakkapel aan de voorzijde van een woning Aanvraag: V. van de Bilt Ontwerp: Bouwkundig teken- en ontwerpburo A. de Vos (zei notulen van 03/02 2004) Namens omwonenden is via een brief (gedateerd 6 maart 2004) bezwaar gemaakt tegen de dakkapel aan de voorzijde. De brief gaat vergezeld o.a. van foto´s en van kopieën van eerdere correspondentie waarin de bezwaren richting commissie kenbaar worden gemaakt. De dakvlakken aan de voorzijde in de Mauritslaan zijn nog vrij van dakkapellen en naar de mening van bezwaarmakers dient dit in stand te worden gehouden. Een dakkapel zou het straatbeeld en de architectuur van de woningen aantasten. Tevens zijn zij van mening dat realisatie van de dakkapel niet past bij het dorpse karakter van VleutenDe Meern. Naar aanleiding van de vorige planbehandeling is nagegaan of er afspraken bestaan uit het verleden - en van belang zijn voor de welstandsbeoordeling - die geen dakkapellen aan de voorzijde in deze straat toelaten. Er zijn geen regels op schrift bekend geworden die deze vermeende toezegging bewijzen. De commissie is o.a. door middel van fotomateriaal inmiddels uitgebreider op de hoogte van de situatie. Op basis van deze gegevens is zij het niet eens met bezwaarmakers en meent zij dat, hoewel er nog geen dakkapellen aanwezig zijn, een dakkapel met de helft van de breedte van het dakvlak niet schadelijk is voor de architectuur en het straatbeeld. Het profiel van de woningen en van de straat verdragen een dakkapel. Ook vindt de commissie dat het dorpse karakter niet aangetast wordt door een dakkapel. Het betreffen twee-onder-eenkapwoningen met een dakvlak waar een kleinschalige dakkapel binnen de architectonische verhoudingen past. Naar de mening van de commissieleden is dit geen aantasting van de eenheid van de twee woningen, aangezien uit de verschillende pui-invullingen de individualiteit van de woningen al blijkt. Daarnaast meent de commissie dat gezien het gemeentelijk beleid afwijzing van de aanvraag vanuit welstandsoverwegingen ook niet gerechtvaardigd is. Tegen het licht van ´de roep om objectivering´ voor wat betreft welstandsadvisering, is afwijken van de richtlijnen niet gewenst. Ook bestaat de tendens om ruimere dakkapellenbeleid voor te staan. De commissie besluit derhalve de aanvraag goed te keuren, mits het boeiboord wordt versmald. Een smaller boeiboord staat beter in verhouding tot de rest van de woning. Omdat de bezwaarmakers zich beroepen op o.a. vermeende toezeggingen vóór de samenvoeging van Utrecht en Vleuten-De Meern, zal de commissie Burgemeester & Wethouders attenderen op deze aanvraag mede gezien de commotie die over deze aanvraag is ontstaan. De bezwaarmakers kunnen tegen de bouwaanvraag officieel bezwaar aantekenen bij Burgemeester en Wethouders. De vraag om de Mauritslaan tot beschermd dorpsgezicht aan te wijzen zal ter beoordeling voorgelegd moeten worden aan de afdeling Monumenten.
E.
Overige bouwplannen Deze plannen op de lijst d.d. 11 maart 2004 zijn met een preadvies van de secretaris aan de commissie voorgelegd. De leden van de commissie hebben besloten de advisering over te nemen. De betreffende plannen met een positief preadvies verdragen zich voldoende tot de directe omgeving, voldoen op zichzelf aan redelijke eisen van welstand (wat betreft materialisatie, detaillering en kleurstelling). Derhalve gaat de commissie met deze plannen akkoord.
Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 16 maart 2004
5
F. F1
Nagekomen plannen Parkwijk Noord BV2033368 Kleurwijziging in bouwaanvraag campus Aanvraag: Gemeente Utrecht, DMO Ontwerp: Wiel Arets (zie notulen van 02/09 en 28/10 2003) In een eerdere presentatie is een kleurstelling met oranje aangegeven. De architect stelt voor om dit te wijzigen in groen. De commissie stemt hiermee in. Het idee om beide scholen met verschillende schoolbesturen ieder een eigen uitstraling te geven door twee kleuren te hanteren, wijst de commissie af: de campus vormt één geheel dat geen twee gedaantes verdraagt.
F2 Utrechtseweg, nabij nummer 12 BV2040483 (OW) Bouwaanvraag voor het bouwen van een tuincentrum Aanvraag: Tuincentrum Cees Vernooij Ontwerp: Breddels architecten bna Het tuincentrum komt te liggen in een voor Leidsche Rijn belangrijk Ontwikkelingsgebied, het Leidsche Rijn Park. Naar de mening van de commissieleden voldoet de aanvraag niet aan de ambitie die is neergelegd voor het park. Het tuincentrum komt te liggen ter hoogte van de toekomstige ´muur´ die een belangrijke rol speelt in het ontwerp van het Leidsche Rijn Park. Voor de aanvrager is het onmogelijk om te wachten op de realisatie van de ´muur´, maar ondanks dat onderkende feit is het wel essentieel dat in dit gebied bouwwerken worden geplaatst van een zekere architectonische kwaliteit. Daarnaast dient het karakter van het Park onderschreven te worden. De commissieleden stellen voor om het loodskarakter van de kassen te reduceren door de sandwichpanelen te vervangen door glas: neutrale kassenbouw sluit aan op het gebied, is stijlzuiver in het park en is opgewassen tegen de toekomstige confrontatie met de ´muur´. Ook de rechthoekige vlakken aan weerszijden van de ingangspartij (trespa) én de kolombeplating op de hoeken met reclame-aanduiding, verstoren het specifieke kassenkarakter, o.a. door het onderbreken van het kassenprofiel (de typerende zaagtand-dakvorm). Daarnaast vraagt de commissie om een inrichtingsplan voor het voorterrein. De nu getoonde willekeur ten opzichte van het parkeren past niet in een toekomstig park. Aanvraag wordt in deze vorm afgewezen. G.
Rondvraag * Het Bureau wordt wederom verzocht de ux-factor van een aantal straten in Het Zand na te gaan.
De volgende vergadering is vastgesteld op 30 maart 2004. De voorzitter,
De secretaris,
P. Vermeulen
J. Koning
Commissie Welstand en Monumenten West d.d. 16 maart 2004
6
