COMMISSIE WELSTAND EN MONUMENTEN OOST 2004 - 9 Verslag van de het gedelegeerd overleg, gehouden op dinsdag 4 mei 2004 bij het secretariaat van de Commissie Welstand en Monumenten.
Aanwezig:
Afwezig:
P. Vermeulen (voorzitter), de leden G. Andela en V. Yanovshtchinsky, Th. Hilhorst (adjunct-secretaris), J. Koning (secretaris), B. van Santen (afd. Monumenten) en I. Bakhuis (verslag). de leden D. Lambert, M. van Goor, R. van Wylick en K. Ottenheym, W. Smits (afd. Stedenbouw).
OVERZICHT VERSLAG A.
Ingekomen stukken en mededelingen
B.
Notulen Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 20 april 2004
C.
Algemeen
D. D1 D2 D3 D4 D5 D6 D7 D8 D9
Bouwplannen Croeselaan 18 - 28 Oudenoord 500 Weg naar Rhijnauwen 12 Agnietenstraat 1 (Rijksmonument) Lange Lauwerstraat 26/1e Achterstraat/Van Asch van Wijcksstraat Jeruzalemstraat 9 Maliesingel 9 Oudegracht 352 (Gemeentelijk monument) Vaartscherijnstraat 53
E. E1 E2 E3 E4 E5 E6 E7 `
Nagekomen plannen Blauwkapel Jansveld 31 - 35 Burgemeester Van der Voort van Zijplaan Westerkade 33/Jeremiestraat 22 St. Ludgerusstraat Bladstraat 27 Korte Jansstraat 23
F.
Overige bouwplannen Plannen met positief preadvies, lijst d.d. 29 april 2004
G.
Reclames Geen
H.
Rondvraag en sluiting
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 mei 2004
A.
Ingekomen stukken en mededelingen De commissie geeft haar adviezen wederom af op basis van de conceptwelstandsnota (zie notulen d.d. 10 februari 2004). Van supervisor Daan is een positief advies ontvangen inzake de bouwplannen voor twee vrije kavels in Blauwkapel (zie planbehandeling E1).
B.
Notulen van de Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 20 april 2004 De notulen worden met enkele wijzigingen vastgesteld.
C.
Algemeen Geen.
D. Bouwplannen D1 Croeselaan 18 - 28 (OW) Behandeling principeplan verbindingsbrug tussen kantoorgebouwen Rabobank en auditorium Aanvraag: Rabobank Nederland Ontwerp: Architectenbureau Arn Meijs Een verbindingsbrug tussen het auditorium, het hoofdgebouw van de Rabobank en het voormalige Remu-kantoor maakte geen deel uit van het inmiddels goedgekeurde bouwplan voor het auditorium. Er heeft overleg plaatsgevonden met de gemeente Utrecht over een zodanige inpassing van de verbinding, dat de toekomstige HOV-inrichting van de Van Zijstweg niet wordt belemmerd. De gebouwen worden met elkaar verbonden ter hoogte van de tweede verdieping. De architect geeft een toelichting. De drie gebouwen zijn gematerialiseerd in spiegelglas (Rabokantoor), beton en glas (Remu-gebouw) en aluminium (auditorium). Het ontwerp voor de luchtburg beoogt een transparant element toe te voegen dat niet te nadrukkelijk aanwezig is. De hoofdvorm verbindt het auditorium en het hoofdgebouw van de Rabobank en rust op twee steunpunten. Door de luchtbrug iets te laten aflopen wordt het hoogteverschil in de aansluiting op het auditorium en de aansluiting op het hoofdgebouw van de Rabobank opgevangen. De aftakking naar het Remu-gebouw moet een groter niveauverschil overbruggen. Dit wordt opgelost binnen een gesloten doos aan de gevel. De afwijkende materialisering van die doos verduidelijkt de logische looproute tussen het Rabo-gebouw en het auditorium. De luchtbrug kent een symmetrische opbouw, waarin het vloerpakket en de dakrand eenzelfde dikte kennen. De rechtopstaande vlakken worden uitgevoerd in een geprofileerde beglazing (profilit), zonder wapening, in een lichtgroene tint. Deze materiaalkeuze verstrekt de abstractie en geeft de ruimte een behaaglijke beslotenheid. Conclusie De commissie heeft waardering voor de zorgvuldige presentatie. Zij keurt de keuze voor een constructie met steunpunten en de vloeiende glazen lijn tussen het auditorium en het hoofdkantoor van de Rabobank goed. De luchtbrug vervult een intermediaire functie tussen de drie gebouwen. De doos aan de gevel van het Remu-gebouw vormt daarin een autonoom element, maar de commissie spreekt zich uit voor eenheid in materiaalgebruik. De gesloten doos kan dus op andere wijze worden benadrukt, bijvoorbeeld door een verschil in translucentie van de materiaaltoepassing. Ook de detaillering van de luchtbrug verdient meer subtiliteit. Er dient een duidelijke keuze te worden gemaakt: ofwel een gehele doorgaande beglazing gevat in een stalen hoekprofiel, ofwel een vloerpakket en een dakrand waar de beglazing tussenvalt. D2 (St)
Oudenoord 500 BV2041565 Bouwaanvraag voor verbouw kantoorgebouw tot 26 appartementen Aanvraag: WVO Vastgoed Ontwerp: Bartijn Architecten De ruwbouw blijft in stand, maar krijgt een nieuwe indeling met 26 appartementen. De horizontale gevelbanden worden bekleed met koperkleurige trespaplaten. Conclusie Het plan doorbreekt de traditie van het gebouw. Getracht is het gebouw met de wijziging van de bestemming tevens een andere sfeer te geven, maar de commissie heeft grote twijfels bij de materiaal- en kleurkeuze en de betekenis daarvan voor de omgeving. De
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 mei 2004
2
terughoudende architectuur van het gebouw vraagt om een terughoudende materialisering, die zich voegt in de omgeving. Een keuze voor grijstinten, die de teruggelegen glazenpuien en de horizontale gevelbanden dichter bij elkaar brengen, ligt meer voor de hand. Om het plan te kunnen beoordelen in zijn context, heeft de commissie behoefte aan een visualisatie, waaruit het effect van de kleur- en materiaalkeuze op de omgeving blijkt. Te denken is aan een fotomontage en/of een mock-up. D3 (R)
Weg naar Rhijnauwen 12 BV2035687 Behandeling principeaanvraag nieuwbouw twee geschakelde houten woningen na sloop bestaand woonhuis Aanvraag: P. Schulten Ontwerp: Finn-Logs (Zie notulen 13/01 en 20/04 2004) De aangebouwde serre is verkleind, het tussenlid is nu terughoudend ontworpen en de kleurstelling is gewijzigd van ivoorkleurig in donkergroen. Conclusie De commissie vindt dat haar opmerkingen op een goede wijze zijn verwerkt. Het ontwerp is sterk verbeterd en wordt goedgekeurd.
D4 (B)
Agnietenstraat 1 (Rijksmonument) BV2040993 Bouwaanvraag voor het maken van twee balkons in buitengevel refterzaal (restaurant) Centraal Museum Aanvraag: Centraal Museum Ontwerp: John Körmeling In het kader van het afscheid van de directeur van het museum is een raam van de refter voorzien van een klein balkon. Het balkon is toegankelijk via een trap aan de binnenzijde. Omdat geen vergunning was aangevraagd, is de uitvoering stilgelegd. Nu is vergunning gevraagd om alsnog twee balkons te realiseren voor de duur van vijf jaar. Afdeling Monumenten Uit monumentaal oogpunt is het niet gewenst de gevels van monumentale gebouwen te voorzien van toevoegingen. Het monument wordt te zeer aangetast. Conclusie Uit bouwkundig oogpunt is de toevoeging niet acceptabel, gezien de grove detaillering van het hekwerk en de uiterst geringe gebruikswaarde. In monumentaal opzicht doet de toevoeging zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde afbreuk aan de kwaliteit van het gebouw. De commissie is zich er echter van bewust dat de toevoeging is te beschouwen als een provocerend kunstwerk, dat de discussie over moderne kunst losmaakt. Omdat de toevoeging geen onherstelbare schade aan het monument toebrengt, vindt de commissie deze in het kader van een korte manifestatie aanvaardbaar. Vergunningverlening voor een langere periode wordt echter krachtig ontraden. De aanvraag voor de duur van vijf jaar wordt derhalve afgewezen.
D5 (B)
Lange Lauwerstraat 26/1e Achterstraat/Van Asch van Wijcksstraat BV2033580 Gewijzigde bouwaanvraag uitbreiding en nieuwbouw winkel/kantoorruimte met bovenwoning Aanvraag: F. de Graaf Ontwerp: ARC Architecten (Zie notulen 09/09 2003 en 27/01 2004) De commissie had een bouwplan op hoofdlijnen goedgekeurd, maar nadien is het ontwerp aangepast om dit beter te laten aansluiten op het inrichtingsplan dat op initiatief van omwonenden is gemaakt. Ook het gewijzigde bouwplan heeft de commissie goedgekeurd, maar een advies van de afdeling Stedenbouw ontbrak nog. Die afdeling heeft hieraan nu akkoord gegeven, zodat het plan definitief wordt goedgekeurd.
D6
Jeruzalemstraat 9
(B)
Bouwaanvraag voor wijziging voorgevel voor het maken van stallingsruimte bij woning Aanvraag: A. de Jong Ontwerp: Architectenbureau R. Janssen
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 mei 2004
BV2041660
3
Typerend voor de bebouwing aan de Jeruzalemstraat is het terugliggende hoofdvolume met een vooraanbouw waarin veelal een bedrijfsfunctie was ondergebracht. Het pand heeft afzonderlijke entrees voor de berging en de woonruimte. Voorgesteld wordt beide entrees te vervangen door dubbele deuren en de huidige woonruimte op straatniveau in te richten als stallingsruimte. De berging behoudt haar functie. Het pand heeft geen monumentale status, maar is wel beeldbepalend. De functie is niet in strijd met het bestemmingsplan. Conclusie De commissie vindt het niet wenselijk woonruimte op straatniveau te vervangen door stallingsruimte, gezien het negatieve effect op het levendige straatbeeld. Weliswaar voldoet het bouwplan (de deuren) aan de voorgeschreven verticale geleding en sluit het bestemmingsplan een berging of stalling niet uit, maar de schaalvergroting van de openingen passen naar het oordeel van de commissie niet in de massaopbouw van het pand, noch in de schaal van de straat. Ook herhaling van de gevelwijziging past niet in de karakteristieke omgeving. Het plan wordt derhalve afgekeurd. D7 (B)
Maliesingel 9 BV2041043 Bouwaanvraag uitbreiding woonhuis aan zijgevel Aanvraag: H. Althuis Ontwerp: Architectenbureau Voorhoeve (Zie notulen 16/12 2003 en 20/04 2004) Het ontwerp is aangepast overeenkomstig de opmerkingen van de commissie en er is inzicht gegeven in de detaillering. De commissie keurt het plan goed.
D8 (B)
Oudegracht 352 (gemeentelijk monument) BV2041535 Bouwaanvraag voor het legaliseren van een gesloten rolluik tegen winkelpui juwelier Aanvraag: Edelsmit Jan Scherjon Ontwerp: n.v.t. Het rolluikenbeleid voor de binnenstad schrijft een transparantie voor van 75%. Hiervan kan worden afgeweken als verzekeringstechnische eisen hiertoe aanleiding geven. Dit geldt met name voor juweliers. De aanvrager beroept zich op die clausule en stelt volledig gesloten rolluiken voor. Conclusie De commissie keurt de aanvraag af. Het rolluik keert zich in deze vorm te sterk van de omgeving af. Als verzekeringstechnische eisen zich tegen de voorgeschreven transparantie verzetten, is een gesloten rolluik aanvaardbaar, mits in een donkere kleur en een verfijnde detaillering en onder de voorwaarde dat dit goed schoon wordt gehouden en terstond wordt ontdaan van graffiti. De getoonde beelden van de huidige rolluiken geven aan dat deze op een onjuiste wijze zijn aangebracht. Er wordt op geen enkele manier rekening gehouden met de gevelarchitectuur. De detaillering van de middenrolluik is grof en de kleur van verzinkt staal is hard en werkt graffiti in de hand. Ook vanuit monumentaal oogpunt wordt negatief geadviseerd: de monumentale waarden van het pand worden geschaad door de plaatsing van voorgesteld rolluik.
D9 (St)
Vaartscherijnstraat 53 BV2041043 Principeplan vernieuwing gevels kerkgebouw Gemeente des Heeren Aanvraag: Montagne Ontwikkeling Ontwerp: K3H Architecten De gevel van het kerkgebouw is bekleed met gepotdekselde houten delen in Zweeds rood. Voorgesteld wordt die bekleding te vervangen door nieuwe rabatdelen van een samengesteld geperst vezelproduct met een houtstructuur in twee gele tinten. Conclusie De commissie keurt de voorgestelde kleurstelling en materiaalkeuze af. Geel doet afbreuk aan de waardige uitstraling van het kerkgebouw en voegt zich niet in de omgeving. Het voorgestelde materiaal betekent een vervlakking van het gevelbeeld. Vastgehouden dient te worden aan een gepotdekselde toepassing. Desgewenst kan het Bureau CWM adviseren over onderhoudsvrije materialen die recht doen aan de kwaliteit van het gebouw.
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 mei 2004
4
E E1 (B)
Nagekomen plannen Blauwkapel I. Bouwplan voor een woning op een vrije kavel in Blauwkapel Aanvraag: n.v.t. Ontwerp: Cita Architecten De eenvoudige opzet en de verfijnde detaillering spreken de commissie aan. Zij bekrachtigt het positief advies van de supervisor.
(B)
II. Bouwplan voor een woning op een vrije kavel in Blauwkapel Aanvraag: n.v.t. Ontwerp: ARC Architecten Het ontwerp verwijst naar de Amsterdamse School, maar in de uitwerking is die stijl niet nauwkeurig nagevolgd, noch is hieraan een eigentijdse vertaling gegeven. De commissie beoordeelt de opzet van een eigenwijs hoofdvolume met een rond dak positief, maar deze vereist eenduidigheid in de gevel. De overdaad aan toevoegingen in afwijkende materialen concurreert met het hoofdvolume en verstoort het beeld. De toevoeging aan de voorzijde van het hoofdvolume dient te worden vormgegeven als een bescheiden transparante erker. De commissie wacht de doorwerking af.
E2 (B)
Jansveld 31 - 35 BV2041510 Bouwaanvraag voor het legaliseren van gevelpuien in de achtergevel begane grond en balustrade verdieping Aanvraag: A. Verhoef Ontwerp: VDVZ Architecten De tuinmuur op de erfgrens aan de achterzijde van de panden is zonder vergunning voorzien van openingen en een balustrade. De commissie is van oordeel dat de grootschalige wijzigingen in de muur afbreuk doen aan het besloten karakter van de achterliggende tuin (Janskerkhof 18). In de huidige situatie bevindt zich hier een noodgebouw, maar de commissie heeft reeds goedkeuring verleend aan het bouwplan Janskerkhof 18 waarin voorgesteld is om het binnengebied in een historische, besloten context zorgvuldig her in te richten. De opengebroken tuinmuur schaadt deze positieve ontwikkeling en maakt het onmogelijk om de historische structuur te 'herstellen'. Gezien de schade aan het binnengebied keurt de commissie - op welstands- en monumentale gronden - deze aanvraag af. Wel is een fijne detaillering van kleine openingen in de tuinmuur denkbaar.
E3 (R)
Burgmeester Van der Voort van Zijplaan 5 BV2041256 Bouwaanvraag voor het aanbrengen van een dakkapel aan de voorzijde en een uitbouw aan de achterzijde Aanvraag: L. Timmers Ontwerp: van Dijk bouw In dit bouwblok en directe omgeving zijn enkele dakkapellen gerealiseerd. Behoudens een dakkapel die vóór vaststelling van de richtlijnen is gerealiseerd, voldoen deze aan de richtlijnen. In 1992 heeft de gemeente Utrecht, in samenspraak met de Commissie Welstand en Monumenten, een beleid vastgesteld waarin richtlijnen zijn opgenomen voor dakkapellen. De aanvraag voor de dakkapel voldoet niet aan deze richtlijnen. Qua maatvoering is deze te breed en daardoor te dominant in de omgeving. Uit het oogpunt van de uniformiteit van het bouwblok moet worden doorgegaan op de reeds na 1992 gerealiseerde maatvoeringen. Een individuele grotere dakkapel van voor 1992 is daarom niet de maatstaf hieraan te refereren. Na deze tijd zijn de dakkapellen gerealiseerd conform de richtlijnen. De commissie is van mening dat de gaafheid en eenheid van het bouwblok prevaleert boven deze individuele grotere dakkapel. De commissie keurt de aanvraag af.
E4 (St)
Westerkade 33/Jeremiestraat 22 BV 2040606 Principeaanvraag voor verbouw en nieuwbouw t.b.v. appartementen en kamerverhuur Aanvraag: De Groot Vastgoed Ontwerp: Architectenbureau D. van den Bosch De kavel strekt zich uit van de Westerkade tot aan de Jeremiestraat. De aanvraag betreft de verbouw van het voorste deel (appartementen) en een nieuwbouw deel (kamers) voor
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 mei 2004
5
het achterste deel van de kavel. Na commentaar van de afdeling Stedenbouw is het ontwerp aan de Jeremiestraatzijde qua hoogte aangepast. Dit nieuwe bouwvolume, in plaats van de bestaande garage, bestaat uit een 3-laagse bebouwing. De voorgevel heeft een tweede laag als scherm voor de gevel met puien. Het achterste deel van het pand aan de Westerkade krijgt een uitbreiding op het platte dak en heeft een getoogde kap. Conclusie De Westerkade krijgt de status van beschermd stadsgezicht. De authentieke gevelwand dient te worden gerespecteerd. De aansluiting van de bestaande pannenkap en de getoogde kap overheersen het karakteristieke gevelbeeld. Het voorhuis en de toevoeging aan de achterzijde moeten meer in elkaar vervloeien. Voorts is de commissie van mening dat de gevelopbouw aan de Jeremiestraat zijde zich niet verstaat met de gevelindeling. Diverse architectuurtalen lopen door elkaar heen. Dit geldt ook voor de binnengevels. Het is wenselijk dat al de nieuwe delen van het complex één architectonische taal spreken, die consequent wordt doorgewerkt. Het ontwerp wordt op architectonische gronden afgekeurd.
E5 (O)
St. Ludgerusstraat BV2041749 Bouwaanvraag voor het afsluiten van trappenhuizen van een woongebouw Aanvraag: Portaal Ontwerp: Totaalplan Het complex kent open trappenhuizen die binnen de gevel liggen. In samenspraak met bewoners is een plan gemaakt voor het afsluiten daarvan. Op de begane grond worden een luifel en een afgesloten entreeportaal met brievenbussen gemaakt en op de verdiepingen wordt het trappenhuis wind- en regendicht gemaakt met glaspanelen en roosters. Conclusie De ingreep beoogt een aangenamer milieu te creëren en zou moeten worden aangegrepen om het aanzicht van het complex te verbeteren. Dit vereist echter meer raffinement en verfijning in het ontwerp. Het ontbreekt aan eenduidigheid in de toevoegingen (luifel en entreeportaal) en aan transparantie (vliesgevel). Het vervangen van de roosters door glaslamellen of het werken met open stroken worden als mogelijke oplossingen genoemd. Aanvraag wordt aangehouden.
E6 (O)
Bladstraat 27 BV2040888 Bouwaanvraag (gewijzigd voorstel) voor het optrekken van de achtergevel en het maken van een dakkapel aan de voorzijde van een woning Aanvraag: E. van Vliet Ontwerp: Lee Tekenbureau Een bouwaanvraag voor twee dakkapellen voldeed niet aan de richtlijnen en is afgekeurd. Voorgesteld wordt aan de voorzijde van de woning een dakkapel aan te brengen conform de richtlijnen en de achtergevel door te trekken en het bovenste deel te bekleden met zink. Er worden voorbeelden getoond van soortgelijke optrekkingen in deze wijk. Conclusie De commissie gaat met deze oplossing akkoord. Het zink van de bovenste verdieping valt op deze wijze weg in het beeld van het dak. Zij geeft als suggestie mee dat zij het plan voor de achtergeveloptrekking ook anders kan voorstellen door bijvoorbeeld de bovenste strook uit te voeren in glas, dit afgedekt met een plat uitkragend dak als beëindiging. Hierdoor zou de suggestie van een groot dakvlak worden weggenomen.
E7 (B)
Korte Jansstraat 23 (gemeentelijk monument) BV2022615 Bouwaanvraag wijziging indeling t.b.v. restaurant Aanvraag: A. Melis Ontwerp: Arc architecten De aanvraag betreft interne wijzigingen in verband met een veranderende bestemming van het pand: de winkel wordt verbouwd tot restaurant. Hiervoor wordt in het achterste deel een keukenmeubel geplaatst. De entresol wordt verwijderd. Een kleine binnenplaats wordt dichtgebouwd om ruimte te bieden aan de koelinstallatie. De commissieleden hebben geen bezwaar tegen de voorstellen die hoofdzakelijk beoordeeld dienen te worden op monumentale gronden (aan de buitenzijde vinden geen wijzigingen plaats). Door met name de verwijdering van de entresol wordt de
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 mei 2004
6
oorspronkelijke hoogte (ruimtebeleving) weer hersteld. De binnenplaats is dusdanig kleinschalig dat dichtbouwen niet van negatieve invloed is op de omgeving. De plaatsing van het keukenblok wordt met behoud van het bestaande gerealiseerd, monumentale waarden zijn niet in het geding. Om het aanzien van het pand niet te schaden wordt geadviseerd de technische installaties, zoals aan- en afvoerkanalen, intern in het gebouw op te lossen met zorg voor het monument. In een overleg met het Bureau CWM heeft de aanvrager dit reeds toegezegd. F
Overige plannen Deze plannen worden met een positief preadvies van de secretaris aan de commissie voorgelegd. Na kennisname van de plannen besluit de commissie de advisering over te nemen. De plannen verdragen zich in voldoende mate met de omgeving en voldoen op zichzelf aan redelijke eisen van welstand (wat betreft materialisatie, detaillering en kleurstelling). Derhalve zijn bedoelde plannen akkoord. De lijsten d.d. 29 april 2004 liggen ter inzage op het secretariaat.
G
Reclames Geen.
H
Rondvraag en sluiting Geen.
De volgende vergadering vindt plaats op 18 mei 2004. De voorzitter
De secretaris
P. Vermeulen
J. Koning
Commissie Welstand en Monumenten Oost d.d. 4 mei 2004
7
