B enjamin. Chanoeka. Hoe haal je de oorlog uit een kind? De kinderbenefiet voorstelling. Eitses van Esther. Interview Benoit (Baruch) Wesly

B en j am i n Gratis kwartaalblad voor iedereen met een Joodse achtergrond • december 2008 • jaargang 20, nr 74

Hoe haal je de oorlog uit een kind?

74

De kinderbenefiet voorstelling Pagina 19

Pagina 12

Eitses van Esther

Pagina 24

Interview Benoit (Baruch) Wesly Pagina 28

Chanoeka

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

Workshop van 2 ochtenden

OVER ETEN, AFVALLEN, OP GEWICHT BLIJVEN EN JEZELF ACCEPTEREN Welke ervaringen heb je met diëten? 28 jan en 11 februari van 10.15 - 12.00 uur

tussen d n a b r e et v Wat is h buien? t e e n e gen stemmin

Waarom werken diëten op de lange duur niet? Wil je deze vragen en nog veel meer bespreken met een voedseldeskundige meld je dan aan: [email protected] of tel. JMW 020-577 65 77 Kosten: € 15,– voor 2 bijeenkomsten Lokatie: De Lairessestraat 145, Amsterdam

JMW in samenwerking met gewichts- en voedseldeskundige Marion Kornmehl

www.joodswelzijn.nl

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

JMW gaat Pathé in het JHM

bouwt aan een Joodse toekomst

Toekomstige brugklassers! Wij nodigen jullie uit voor een LESJESMIDDAG op woensdag 21 januari om 13.00 uur

WITZTOCHT Regie Stephan Rabinovitch

Dinsdag 20 januari om 14.00 uur Joods Historisch Museum Amstelstraat 1 Amsterdam

Ga lachend mee op zoek via Mokum, New York en Tel Aviv naar het heden en verleden van de Joodse humor. Om 17.00 uur gelegenheid voor een kosjer drie-gangen diner in Nesjomelet Kastelenstraat 84, Amsterdam Entree film € 7,50 incl. toegangskaart Museum Combi film en diner: € 15,– Aanmelden van te voren verplicht E-mail [email protected] Tel. 020-577 65 66

en samen met jullie ouders voor de OPEN AVOND op donderdag 12 februari om 19.00 uur

www.joodswelzijn.nl

Noordbrabantstraat 1 – 020 642 61 61 [email protected] – www.jsgmaimonides.nl

Aanmelden en Informatie [email protected] of tel. 020-577 65 66

In deze Benjamin o.a.

Benjamin nieuws Beste enthousiaste en vooral trouwe lezers Wat gaat de Benjamin u in 2009 brengen? Laten wij ons meeslepen in de ellende van de kredietcrisis? Ik dacht het even niet. Allereerst gaan wij op zoek naar een nieuwe distributeur voor de Benjamin, zodat er een einde komt aan niet of te laat bezorgde Benjamins. Zeker voor de vele personen onder u voor wie de Benjamin de enige link is met Joods Nederland is dat goed nieuws. Ook nieuw is dat de Benjamin in 2009 qua structuur een geheel nieuwe en andere opbouw gaat krijgen. Als de redactie niet voor verrassingen komt te staan wordt de nieuwe formule al in het voorjaarsnummer ‘dat twee weken voor Pesach uitkomt’ aan u gepresenteerd. Ook willen we de interactie ‘hoor en wederhoor’ met de lezers stimuleren. Hoe willen we deze interactie tot stand brengen? JMW lanceert op 1 januari een aantal geheel nieuwe websites, die de huidige site www.joodswelzijn.nl gaan vervangen. In de nieuwe websites bevinden zich nieuwe functionaliteiten die de interactie met u mogelijk maken. Denk aan enquêtes, chatmogelijkheden en de mogelijkheid om een eigen profiel aan te maken. In dat profiel kunt u aangeven waar ‘JMW breed’ u belangstelling naar uitgaat, zodat u op

maat geïnformeerd kunt worden. Ook de Jingles site www.stichtingjingles.nl en straks ook www.joodsevrienden.nl wordt in 2009 stevig onder handen genomen. De nu nog gratis vriendschapsite met let wel ruim 360 profielhouders is werkelijk bezig met een tweede leven en toe aan een derde leven. Alhoewel de vriendensite nog niet lijkt op wat ons uiteindelijk voor ogen staat vliegt het aantal bezoekers en profielhouders nu al omhoog. Dat de site in een behoefte voorziet is dus niet langer een vraag, maar een constatering. Als je ook leuke mensen wilt ontmoeten neem er dan eens een kijkje. Over deze Benjamin kan ik verder vrij kort zijn. Sla hem open en geniet van het grote aanbod en de variëteit. Nieuw is de column van ‘Caun & Van Beem’ (pseudoniem). Oh ja en als het dan toch even tegenzit denk dan even aan dat de belichaming van het Chanoekalichtje anno 2008. Wie had ooit gedacht dat Obama de nieuwe president van de VS zou worden. De wonderen zijn de wereld nog niet uit! Fijne feestdagen, happy Chanoeklaas en een voorspoedig 2009! Michel Kotek, [email protected]

Welkom aan nieuwe lezers Nieuwe lezers, welkom in de Benjamin. Dit gratis kwartaalblad is bedoeld voor iedereen met een Joodse achtergrond en wordt gehost door JMW. Elk kwartaal, bepaald door Pesach, zomer, Rosj Hasjana en Chanoeka ligt onze Benjamin weer bij u op de mat, of kunt u hem gratis meenemen vanaf onze distributie locaties. We informeren u middels de Benjamin over de diverse activiteiten en organisaties die er zijn in Joods Nederland. Doel is dan ook om cursussen, sociaal-culturele en andere merendeels laagdrempelige activiteiten onder uw

aandacht te brengen, met hopelijk voor ieder wat wils. Daarnaast informeren we u over de verschillende afdelingen van JMW, waaronder Hulpverlening, Thuiszorg, Ouderenwerk en tal van Sociaal- en Culturele activiteiten die wij landelijk organiseren. Maar bovenal hopen we dat u van onze Benjamin veel leesplezier heeft. Heeft u vragen of opmerkingen dan horen we die graag ([email protected]). Met vriendelijke groet, Het redactie team

3 5 6 8 10

16 18

20 22

28

34

38 40 42 46

Benjamin Intro Michel Kotek Actueel Hans Vuijsje Groepen & cursussen Regionale activiteiten JMW 60 jaar, still going strong Benefietmarathon voor War Child loopt als een trein! Kunstveiling JMW voor War Child groot succes 60 jaar JMW in ’s Hertogenbosch Benjamin Servicepakket Jeugd tot 18 jaar Kom bij Koelanoe Chaweriem! De kinderbenefiet voorstelling Jongeren 18 tot 35 jaar Mijn leven – Gideon Meijer Volwassenen en gezin De achterste rij in sjoel met Chanoeka... Sinterklaas? Chanoeka! Eitses van Esther Babyboomers Interview - Benoit (Baruch) Wesly Redactielid in de spotlights... Marianne Fuchs Tot 120 Wie schrijft die blijft, maar is het ook zo? Verhalen van levensbelang Tsavta Cultuur & educatie Op zoek Reacties & ingezonden stukken

Wijzigingen inhoud Zoals u wellicht al in Benjamin 73 is opgevallen is de u bekende volgorde in ons blad iets aangepast. Dit om de jubileumactiviteiten in het kader van ons 60-jarig bestaan wat extra aandacht te geven voorin in onze Benjamin.

Ontmoet je vrienden op Jingles

Jingle?

Voor iedereen met een Joodse achtergrond

Kijk op www.stichtingjingles.nl 3 Benjamin

Behandelen en begeleiden met een Joodse identiteit Geestelijke Gezondheidszorg Specialist in psychotraumabehandeling Wonen, leren en werken met een verstandelijke handicap Op deze drie sporen zal het Sinai Centrum zich profileren. De Joodse doelgroep is en blijft de primaire doelgroep van het Sinai Centrum. Door de jarenlange ervaring in het werken met de Joodse doelgroep hebben wij expertise opgebouwd in de behandeling van psychotrauma tengevolge van oorlog, geweld en verlies. Deze expertise bieden wij ook aan niet-Joodse cliënten aan, die een beroep op ons doen. Voor mensen met een verstandelijke beperking bieden wij een modern programma waar voor ieder mens ongeacht zijn of haar beperking persoonlijke ontwikkeling én een zinvolle werkplek wordt gerealiseerd. Daarbij maken wij o.a. gebruik van de Feuersteinmethode. Sinai Centrum is verhuisd! U bent u van harte welkom op onze nieuwe locatie aan de Laan van de Helende Meesters 2 te Amstelveen. Ons nieuwe telefoonnummer is 020-5457200 In Amersfoort blijft de polikliniek GGZ op de locatie Berkenweg nr 7 tel: 033-2533555 Voor meer informatie en alle (nieuwe) bezoekadressen raadpleeg onze website: www.sinai.nl

leren en werken voor mensen met een bijzondere zorgvraag

Bezoek eens onze sjoek/winkel. U kunt bij ons terecht voor heerlijk kosjer brood en gebak, overheerlijke galles en leuke geschenken. Allemaal gemaakt in onze eigen werkplaatsen. In de lunchroom kunt u ondertussen genieten van heerlijke verse koffie en thee. Wij ontvangen u graag aan de Kea Boumanlaan 4 te Amstelveen, tel: 020 - 5451014. Wij zijn elke dag geopend van 09.00 - 18.00 uur (vrijdag tot 16.00 uur, zondags gesloten)

Oma’s en opa’s gezocht Wij zijn op zoek naar mensen die het leuk vinden om ‘iets’ te doen met een Israëlisch kleinkind. De kinderen wonen zelf in Nederland maar hun eigen opa's en oma's wonen in Israël. Door de grote afstand kunnen zij maar weinig contact met elkaar hebben. Om dat gemis een beetje te verzachten willen wij ouderen koppelen aan een kind met een of twee Israëlische ouder(s), om een keertje op stap te gaan, samen thee te drinken of voor te lezen etc. Lijkt u dat wat dan kunt u bellen naar: JMW 020-577 65 77 of 020-577 65 88 en vragen naar Tzippy Harmsen of Irene Hirsch.

www.joodswelzijn.nl

Hans Vuijsje, Algemeen directeur

JMW actueel Vreemde wereld Het is een vreemde wereld waarin we leven. De hypotheekcrisis, de dalende koers van de aandelen, banken die in de gevaarzone komen. De Nederlandse regering grijpt stevig in, maar we lijken aan te koersen op een recessie. Gelukkig leven we in een relatief rijk land dat tegen een stootje kan. Toch zal het ook in Nederland zijn effecten hebben. We zullen ons wat minder kunnen permitteren. JMW zal als hulporganisatie de ontwikkelingen nauw volgen. De afgelopen jaren kregen we al te maken met een licht groeiende groep van cliënten die extra ondersteuning in financiële zin nodig heeft. JMW kijkt in die gevallen welke hulp er geboden kan worden. Voorlopig is het echter nog niet zover. De Bijenkorf wordt nog steeds tijdens de Drie Dolle Dwaze Dagen leeg gekocht

en ook met Chanoeka / Sinterklaas / Kerst zullen we de donker wordende dagen weer met veel kado's en eten doorbrengen! Laten we bij al die relatieve luxe in deze moeilijke tijd toch blijven denken aan mensen die in gebieden leven waarin er aanzienlijk grotere problemen zijn. Zoals u weet besteedt JMW in dit jubileumjaar aandacht aan het werk van War Child. Kinderen die in oorlogsgebieden leven. Twee speciale projecten zijn uitgezocht. Eén project voor Israëlische en Palestijnse kinderen en één project in Sierra Leone. U kunt over deze projecten meer lezen op pagina 12 van deze Benjamin. Mocht u een bijdrage willen geven dan is dat zeer welkom. U kunt deze bijdrage storten op Giro 6669 van War Child, onder vermelding van:

JMW 60 jaar. U kunt uw band met het jubilerende JMW en uw steun voor War Child echter ook op een andere manier vorm geven. Op 3 februari 2009 is de apotheose van JMW’s jubileum met een concert in Tuschinski. Er zijn optredens van Youp van ‘t Hek, Wende Snijders en Mathilde Santing. Het wordt een spetterende bijeenkomst en de opbrengst gaat volledig naar War Child! Vergeet even al het gedoe rond de economische crisis, vier het 60-jarig jubileum met JMW mee en draag daarmee meteen bij aan de zorg voor kinderen in oorlogsgebieden! Namens JMW wens ik u nog vele jaren Chanoeka en een gezond en voorspoedig 2009! Hans Vuijsje Algemeen directeur

Chanoeka Ons huis & ons Joodse Thuis, door Aviva Pels, Pastoraal werker De Chanoeka voorbereidingen zijn in volle gang. Kaarsen en olie aangeschaft, koperen kandelaars gepoetst. Cadeautjes voor de kinderen in huis gehaald. En de recepten voor soefganiot en latkes opgezocht in de Joodse kookboeken. Maar het hoogtepunt gedurende de acht dagen is het ontsteken van de lichten. Waarom is dit huiselijk ritueel vele Joden zo dierbaar? De eerste reden is dat ons huis, onze familie, ons gezin het centrum vormt van het Jodendom. Niet een religieus gebouw (hoewel de sjoel, synagoge zeker van groot belang is) maar de warmte en sfeer van ons eigen huis. Dat is het beginpunt van alle Jodendom. Hoe gaan we met elkaar om als familieleden? Hoe voeden we onze

kinderen op? Is de ‘nesjomme’ (Joodse ziel) aanwezig in ons huis of racen we ons door de dagelijkse drukte heen met boodschappenlijstjes en dagelijkse verplichtingen? Bij het ontsteken van de Chanoekalichten is het symbool van de ‘Sjalom Bajit’, de huiselijke harmonie niet alleen zichtbaar- maar ook voelbaar. En elke avond is er de band met de traditie die overal ter wereld door het Joodse volk in ere wordt gehouden. Nadat het Joodse volk geen Tempel meer had (na de verwoesting in het jaar 70) werd de Tempel symbolisch op verschillende manieren ‘vervangen’. De belangrijkste plek waar wij de Tempel terugvinden is wellicht: ons huis, ons Joodse thuis. Als de Chanoekalichten branden toont dat de kern van ons Joodse leven en streven. Vrolijk Chanoeka, Chanoeka same’ach!

5 Benjamin

Groepen en cursussen

Cursussen Joodse cultuur in één dag Hoe was het ook alweer? Wat is een brit mila, (besnijdenis). Wanneer begint Sjabbes, (zaterdag). Waarom vieren we Rosj Hasjana. (nieuwjaar). Op al deze vragen en nog veel meer krijgt u antwoord. Deze cursus is bedoeld voor iedereen die niets of weinig weet van de Joodse tradities. Voor iedereen met een Joodse achtergrond en ook de partners zijn welkom. Meer informatie: Mirjam Samson, (zie informatie blokje). € 22,50 per persoon. Mozaïek van je leven. Schrijfcursus voor iedereen die van schrijven houdt en er in zijn eentje niet toe komt. Onder begeleiding en met leuke en boeiende opdrachten schrijven over persoonlijke onderwerpen die na aan het hart liggen. De cursisten lezen elkaar voor en krijgen reacties op hun teksten. Schrijftalent is niet nodig! Een aanrader! Tien bijeenkomsten. € 75,– per persoon. Zin in vriendschap! Cursus voor vrouwen boven de 55 jaar, Amsterdam Met een vriendin kun je lachen en huilen, kun je vertrouwelijk praten, afspraken maken, op stap gaan, een film zien. Soms vragen vrouwen zich af: waarom heb ik dat niet, wat heb ik verkeerd gedaan? Had ik het te druk met mijn werk, mijn gezin? Ben ik te kritisch geweest? In de ‘Vriendschapscursus’ kun je ontdekken wat vriendschap voor jou betekent. Ter sprake komt hoe je omgaat met conflicten en teleurstellingen in vriendschappen en hoe je nieuwe contacten legt. Tien bijeenkomsten van 2 uur. JMW i.s.m. Sinai Centrum. € 75,– per persoon.

6 Benjamin

Bijeenkomsten Joods, maar Christelijk opgevoed Als je een Joodse achtergrond hebt, maar je bent Christelijk opgevoed, hoe (her-)vind je dan de juiste balans? Welke gevolgen heeft het voor je familie? Hoe hebben anderen dit ervaren? Misschien trokken in het verleden beide kanten je en ben je nu op een ander spoor. In deze gespreksgroep wordt de invloed van je achtergrond helder en kan je de keuze maken die bij je past. Vijf bijeenkomsten. € 37,50 per persoon. Kind in de oorlog- 60 jaar later Wat moet je daar nù nog over zeggen? De oorlog ligt 60 jaar achter ons. Toch blijft bij de kinderen ‘van toen’ de oorlog als een soort cactus van binnen steken. Kennissen en soms ook goede vrienden kijken je vreemd aan als je probeert iets over je achtergrond te vertellen. Als je de oorlog als kind hebt meegemaakt kun je nu nog plotseling opkomende gevoelens van eenzaamheid en onveiligheid, of het gemis van dierbaren voelen. Is dit herkenbaar? In een veilige sfeer wissel je ervaringen uit en vind je herkenning en erkenning. Acht bijeenkomsten, tweewekelijks. € 60,– per persoon. Omgaan met dementie Ondersteuningsgroep voor partners en kinderen van dementerende ouderen. Het is vaak heel moeilijk om te accepteren dat iemand, om wie je veel geeft, geestelijk aftakelt, zich niet meer verzorgt en bijna onherkenbaar verandert. Dit kan bij de naastbetrokkenen leiden tot gevoelens van machteloosheid en verdriet, angst voor de toekomst en schaamte tegenover de omgeving. De zorg voor een dementerende kan ook een grote psychische en fysieke belasting vormen, zodat je minder tijd hebt voor ontspanning en sociale contacten. De ondersteuningsgroep heeft als doel: Uitwisselen van ervaringen; Informatie

krijgen over het proces van dementeren; Tips geven en krijgen voor het oplossen van praktische problemen. Vijf bijeenkomsten en één terugkombijeenkomst, tweewekelijks. Georganiseerd door JMW i.s.m. Sinai Centrum. € 37,50 per persoon. Je zal maar Joods zijn! Drie bijeenkomsten over alle plussen en minnen van Joods zijn. Voor de één is het Joods zijn met de paplepel ingegoten, voor de ander is het een nieuwe ervaring. Voor de één horen vaderjoden erbij, voor de ander niet. Voor de een is Joods zijn alleen maar verbonden met de oorlog, voor de ander heeft het een spirituele invloed op het leven. De een heeft last van vervelende opmerkingen over Joden, de ander heeft nog nooit zo iets meegemaakt. Kortom een scala van persoonlijke ervaringen, die we met elkaar bespreken en uitdiepen. Waar komen deze gevoelens vandaan? Hebben we er last van? Kunnen we ze veranderen? En hoe ervaren anderen het? Hoe belangrijk is Joods zijn nu in je leven? Wat betekenen de Joodse cultuur en traditie voor jou? Maak samen de balans op en overwin je onzekerheden en dilemma’s. € 22,50 per persoon. Na-oorlogse generatie Hoe kun je last hebben van de oorlog, als je deze niet zelf hebt meegemaakt? Toch droom je er soms over. Je merkt dat je opvoeding is beïnvloed door wat je familie heeft meegemaakt. Je hebt vragen over de relatie met je ouders, over je Joods zijn, over het aangaan van intieme bindingen en over nog veel meer. In deze groep kun je in gesprek met anderen tot nieuwe inzichten komen. Tien bijeenkomsten, tweewekelijks. € 75,– per persoon.

Locatie Tenzij uitdrukkelijk anders vermeld worden alle groepen & cursussen georganiseerd op de Lairessestraat 145-147, in Amsterdam. Goed bereikbaar met openbaar vervoer.

Van je familie moet je het hebben – of niet... Drie gespreksbijeenkomsten over familierelaties. Familie krijg je, vrienden zoek je uit. Familierelaties zijn relaties met een geschiedenis. Familiebanden kunnen dierbaar zijn en tegelijkertijd gecompliceerd. Soms is het contact met familie moeizaam of zelfs tijdelijk verbroken. Pogingen om in gesprek te komen lopen vast. Bij JMW horen we deze verhalen regelmatig. Tijdens deze

Aanmelden Opgeven kan via de bon op de achterpagina. M.u.v. de cursus ‘Joodse Cultuur’ en ‘Schrijfcursus Mozaïek van je leven’ vindt vooraf een kennismakingsgesprek plaats.

bijeenkomsten kun je jouw verhaal kwijt en horen hoe anderen omgaan met hun ervaringen. Je kunt elkaar vertellen waar het misloopt. Of waar het stokt. Door het uitwisselen van ervaringen kun je nieuwe mogelijkheden ontdekken om het gesprek aan te gaan of de realiteit onder ogen zien en te leren accepteren. Bij voldoende deelname worden deze drie bijeenkomsten overal in het land georganiseerd. € 22,50 per persoon.

Informatie Meer weten over groepen & cursussen of de flyer ontvangen, bel Marianne Fuchs op 020-577 65 77 of stuur een e-mail aan [email protected]

Ervaring delen Heb je deelgenomen aan één van de groepen of cursussen en wil je jouw ervaringen met anderen delen? Schrijf het ons dan: [email protected]

Deelnemer aan het woord... Van je familie moet je het hebben – of niet Dit is de intrigerende naam van een korte serie groepsbijeenkomsten onder leiding van Hester Mouwes waaraan wij hebben deelgenomen. Vanwege het, voor ervaren JMW-groepsbezoekers bekende, gevoel van vertrouwen en wederzijds respect ontstond direct de sfeer die nodig is om tot een aantal zinvolle bijeenkomsten te komen. Want ga er maar eens aan staan. Praten over je familie als het goed gaat kan iedereen. Maar nu ging het over familierelaties die niet goed verlopen, iets waar je echt last van kunt hebben en zelfs onder kunt lijden. We openden elkaars ogen, onder andere door middel van een rollenspel. Daarin speel je zelf de rol van het familielid waarmee je een bepaald probleem hebt. De groepsleden en ook Hester, spelen om beurten jouw eigen rol en doen daarmee, al spelende, suggesties om op een andere manier met het familielid om te gaan. Daarbij viel vooral op dat we steeds haarfijn konden aangeven wanneer een familielid de grenzen van

de ander duidelijk overschreed, wanneer je zelf aan de beurt was, beleefde je het overschrijden van je eigen grenzen als min of meer vanzelfsprekend. En keek je verbaasd als de anderen er wel verontwaardigd op reageerden! Verder leerden we ons realiseren dat je alleen jezelf kunt veranderen, en niet de ander. Maar daarmee kan je wel een vaak heel lang bestaand patroon in een relatie doorbreken. Wat (wederzijds) tot nieuwe inzichten leidt. Tenslotte was het ook plezierig om in de beslotenheid en veiligheid van de groep over deze problematiek te praten. Er

was over en weer sprake van veel herkenning, en ondanks de beladenheid van het onderwerp hebben we gelukkig ook ontzettend gelachen. Na drie bijeenkomsten waren de vaak jarenlange problematische familierelaties natuurlijk niet opgelost. Maar voorzien van nieuwe inzichten en vaardigheden zijn we stapje voor stapje aan de slag gegaan onder het motto ‘verander de wereld, begin bij jezelf’. En op een terugkomdag, een paar maanden later bleek dat dat echt helpt. M. Cohen, deelnemer

‘Praten over je familie als het goed gaat kan iedereen’

7 Benjamin

Wat staat er op de agenda...

Regionale activiteiten

De JMW-activiteiten Kalender Almere Di z’n Koffie Iedere woensdag van 09.30 uur inloop koffie-ochtend in de buurt Parkwijk 17 december, Chanoeka vieren, gezellige sfeer, cadeaus, kaarslicht en een hapje 7 januari, gezellig smoezen met koffie, koekjes en een nootje Informatie: Betty Ilsar 036-844 76 86 of Mieke Gaarenstroom 036-522 86 52

Apeldoorn HaMakor Maandelijks is er een Koffieochtend, bijna altijd de derde vrijdag van de maand. We houden rekening met de Joodse feestdagen en geven daar inhoud aan. Twee keer in het jaar hebben we die dag in het weekend, zoals de Matsebrunch en de jaarafsluiting in juni. Op die dagen zijn de kinderen en/of kleinkinderen ook van harte welkom. Bij ons is er geen leeftijdscategorie, een ieder is welkom. Op dit moment is de jongste 33 en de oudste 90 jaar. We voelen ons alsof we een familieband hebben. De bijdrage voor een Koffieochtend is € 2,– Info Channa Alliki, tel. 055-542 08 63 of [email protected]

Amstelveen Koffie-inloop Iedere dinsdag van 10.30 uur in ‘Open Hof’, voor iedereen vanaf 60 jaar. Entree € 1,– Informatie 020-647 77 50

Amsterdam OrangeJews 23 december van 20.00 tot 22.00 uur Gezellige Chanoeka bijeenkomst met muziek en soefganiot, met de 8 Benjamin

mogelijkheid je eigen chanoekia mee te nemen en de kaarsjes gezamenlijk aan te steken. Daarna muziek om de avond gezellig met elkaar door te brengen. Kosten: € 5,– per persoon Bagels & Beans, Van Baerlestraat 40, Amsterdam Nesjomelet 23 december 16.00 tot 19.00 uur. We starten met een drankje, rond 16.15 steken we de kaarsen aan in de binnentuin. Hierna Chanoeka bingo, gevolgd door het diner. Kosten: € 9,– per persoon Nesjomelet, Beth Shalom in de Bob Goudsmit zaal, Kastelenstraat 80 JMW gaat Pathé, ‘Witztocht’, in het Joods Historisch Museum Met gesprek na en voor wie wil een kosjer diner. 20 januari 2008, van 14.00 tot 16.00 uur in het JHM, Amstelstraat 1, Amsterdam. Aansluitend om 17.00 uur gelegenheid voor kosjer 3-gangen diner in Nesjomelet, Kastelenstraat 84, Amsterdam. We nemen je mee langs Mokum, New York en Tel Aviv op zoek naar het antwoord op de vraag: Wat is Joodse humor? Ga lachend mee op zoek naar het heden en verleden van de Joodse humor. Houd je van een goede Joodse film? Vind je het leuk om deze in groepsverband te bekijken en na te praten? Meld je dan snel aan. Entree film: € 7,50 incl. toegangskaartje museum, combi film en diner: € 15,– Aanmelden van te voren verplicht, e-mail: [email protected] of bel 020-577 65 66 Overgewicht bij kinderen en volwassenen Donderdag 22 jan. 20.00 tot 22.00 uur, Kastelenstraat 84 Amsterdam. Informatie avond door Ir. Judith Neter verbonden aan de Vrije Universiteit, docent bij het Instituut voor

Gezondheidswetenschappen. Voor iedereen die belangstelling heeft voor voeding en gezondheid. Na de presentatie is er gelegenheid vragen te stellen. € 5,– Per persoon inclusief koffie / thee. Informatie en aanmelden: tel. 020-577 65 77 of [email protected] Twee bijeenkomsten ‘Overeten en diëten’ Over eten, afvallen, op gewicht blijven en jezelf accepteren. 28 januari en 11 februari van 10.15 tot 12.00 uur JMW organiseert in samenwerking met gewichts- en voedseldeskundige Marion Kornmehl. Eten en drinken doen we allemaal. De één eet om te leven, de ander leeft om te eten. Wat is het verband tussen stemmingen en eetbuien? Welke ervaringen heb je met diëten? Waarom werken diëten op de lange duur niet? Wil je deze vragen en nog veel meer bespreken met een voedseldeskundige meld je dan aan. Kosten: € 15,– voor 2 bijeenkomsten. Marianne Fuchs, e-mail [email protected] of tel. 020-577 65 77

Arnhem Sjmoes-Inn Iedere eerste en derde donderdag van de maand bijeenkomst van 10.30 tot 12.30 u. behoudens juli en augustus en Joodse feestdagen. Locatie: de Soekah bij Synagoge N.I.H.S., Pastoorstraat 17A, 6802CB Arnhem.

Breda Finjan Koffiebijeenkomsten elke tweede woensdag van de maand, 10.00 uur 20 december, Chanoeka bijeenkomst 14 januari 2009, start de eerste koffiebijeenkomst in 2009 Info 076-565 29 33

Den Bosch Bejachad Chanoeka bijeenkomst 22 december, 14.00 uur tweede dag Chanoeka Soefganiot en Latkes bij Koos Info 073-521 48 05, 073-656 00 33

Den Haag Mitzwe Bar Koffie iedere tweede en vierde dinsdag van de maand 23 december 14.30 tot 16.00 uur koffiemiddag 23 december Chanoeka (derde dag), soefganiot, soep en natuurlijk latkes. 13 januari 2009, 14.30 uur is de eerste bijeenkomst in 2009 Locatie mr L.E. Visserhuis. Info Betty Braat 0172-430 628 [email protected]

Heerhugowaard Chanah 28 december Chanoekafeest met natuurlijk het aansteken van de kaarsjes met de kinderen, life klezmer muziek, voldoende nasj en nesjomme. Info en aanmelden via de website: www.chanah.nl

Heiloo Tsafon 17 december 20.00 uur lezing over Chaim Potok door Polly Neeter. 14 januari 2009, 20.00 uur Herman Souer. Locatie: Ouderencentrum Het Trefpunt, Heiloo. Info Reina Oudgenoeg 072-533 31 27 [email protected]

Hilversum Haarlem Tsevet 23 december, 19.30 uur Chanoeka derde kaars, ieder neemt een cadeau mee a € 5,– 10 februari 2009, 19.30 uur Edward van Voolen, Kabbala. Locatie: Maranatha, Donkerelaan 64, Bloemendaal. Info Els Bouma 023-526 22 81 [email protected]

Heerenveen Sjemoe’ot 23 december 17.00 uur Chanoeka derde kaarsje 14 januari 10.30 uur, zang door ‘t Scheepsvolk 11 februari 10.30 uur Ben Dalsheimuitleg en beelden over Choepa, Bar Mitswa enz. 11 maart 10.30 uur Poerim viering Info en aanmelden Gineke van Dam 0514-541 193, e-mail [email protected]

Nesjomme 18 december 09.30 uur De Koepel 15 januari 2009 10.00 uur huiskamerkoffie 19 februari 2009 9.30 uur De Koepel Locatie: De Koepel, Hilversum Info Edith Bernards-Baas 035-541 47 50 [email protected] www.gooisenesjomme.nl

Rotterdam Koffieochtend Iedere derde woensdag van de maand, van 10.30 tot 12.30 uur, locatie LJG, Mozartlaan 99, Rotterdam 17 december Chanoeka lunch met muziek 21 januari bijeenkomst 18 februari bijeenkomst 18 maart bijeenkomst Info 0180-314 539

Venlo Chanoeka bijeenkomst Maandagavond 22 december van 18.30 tot 21.30 uur Chanoeka-viering voor iedereen in de provincie Limburg. We steken de kaarsen gezamenlijk aan (neem je eigen chanoekia mee). Daarna serveren we een eenvoudig diner en na het eten sluit Fajga Szmulewicz uit Amsterdam zich bij ons aan, en sluit voor ons de avond af met mooie verhalen. Kosten: € 15,– Locatie: Hotel Wilhelmina, Kaldenkerkenweg 1, Venlo Opgeven verplicht t/m woensdag 17 december op [email protected] of 020-577 65 66

Zwolle Oosterwolde Le Dor Wa Dor Twee zondagen per jaar een themadag. Informatie 0514-564 177, e-mail [email protected]

Emoen 18 december 19.30 uur huiskamerbijeenkomst bij Hanna in Dalfsen, Film. 15 januari 2009, 19.30 uur huiskamerbijeenkomst bij Marc en Henny in Kampen. Marc vertelt over zijn kunst. Info Evelien van Gelder 0573-253 023 [email protected]

9 Benjamin

Wat er allemaal geweest is...

JMW 60 jaar, still going strong

Benefietmarathon voor War Child loopt als een trein! Waarom JMW voor War Child? JMW wil het 60 jarig jubileum op een speciale manier vieren. De Joodse gemeenschap weet als geen ander welke impact oorlog heeft op kinderen. Vanuit die achtergrond is het idee ontstaan om in ons 60 e jubileum jaar zoveel mogelijk geld op te halen voor War Child projecten die in het teken staan van het verwerken van oorlogstrauma’s Zowel kindsoldaten in Sierra Leone als Palestijnse/ Arabische en Joodse kinderen in het Midden Oosten worden hiermee geholpen. Met deze campagne richt JMW zich op een veel bredere dan uitsluitend de eigen doelgroep. In deze Benjamin willen wij uw speciale aandacht vragen voor de activiteiten die wij tot op heden hebben georganiseerd en nog gaan organiseren.

Tussenstand In mei startte JMW met de benefietmarathon voor war child met een aantal feestelijke bijeenkomsten en specifieke benefietactiviteiten. Op Jom Tsavta in Amsterdam en het feest in Meppel tastte u al in de buidel, maar dat was nog maar het begin. In juni vierde JMW feest met de buren en met u in de tuinen van de Lairessestraat. Wat waren we bezorgd over het weer, maar dat viel honderd procent mee en tijdens het bijzondere optreden van Heddy Lester en Frank Affolter deed iedereen zich tegoed aan de gesponsorde drankjes en hapjes met een geweldig resultaat. Ook op de jubileumbijeenkomst voor ouderen liet u zich niet onbetuigd, ondanks het feit dat velen ook al op het tuinfeest geweest waren. Na de zomer vervolgden we onze marathon met het kinderspektakel in de Paradijsvogeltent van Casablanca on Tour. Kinderen tussen de 4 en 12 jaar vertoonden hun kunsten voor het enthousiaste publiek. Daarnaast gooide u uw muntjes in de

f van Ingezonden brie

collectebus in onze spreekkamer en gaf u massaal gehoor aan onze oproep om een bijdrage over te maken op het gironummer van War Child onder vermelding JMW 60 jaar. Last but not least onze kunstveiling! Geweldig dat zoveel kunstenaars hun werk ter beschikking wilden stellen. Onder de stimulerende leiding van veilingmeester Jan Pieter Glerum werd in een mum van tijd een zeer groot aantal kunstwerken verkocht. Dat betekent dat de tussenstand circa € 25.000 is! We zijn nu op driekwart van een fantastisch jubileumjaar en willen u ook namens de stichting war child alvast hartelijk danken voor alle giften. Maar... we zijn er nog niet. Op dinsdag 3 februari 2009 beëindigen wij onze marathon met een sterrengala in theater Tuschinski waar Wende Snijders, Mathilde Santing en Youp van ’t Hek zullen optreden! Op korte termijn zal de kaartverkoop starten. Kijk hiervoor ook op onze website: www.joodswelzijn.nl

r-Meijer

te echtpaar De Win

Mijne Heren, n het JMW en onze va n aa st be ig ar -j 60 t Ter gelegenheid van he ing War Child een ht ic St de or vo ij w en ur de 60-jarige bruiloft st het kan bijdragen aan t da n pe ho ij W . ro eu bedrag van 500 met de stichting es cc su el ve u t da n se en w benefietmarathon. Wij 69 van War Child. 66 ro gi op ij w n te or st zult hebben. Het geld n, Met vriendelijke groete ter Bertine en Max de Win 10 Benjamin

Wilt u meer lezen over de verschillende benefiet evenementen, blader snel door naar de Jeugd pagina’s waar nog een verslag te lezen is over ons Kinderspektakel.

Kunstveiling JMW voor War Child groot succes, opbrengst: € 15.000!!! Het is zondag 23 november, kwart over 10. Dit is de dag van de kunstveiling, die plaatsvindt in de bagagehal van Loods 6 – een mooie historische plaats, uitermate geschikt voor kunst. Ik ben gespannen als ik over de Surinamekade naar de Loods loop met de laatste spulletjes, koffie, een kleedje, nog twee schilderijtjes van mijn nichtjes. Er is slecht weer op komst. Sneeuw, gladheid, weerhoudt dat kopers? Parkeren – een Amsterdams probleem, zeker op dit dichtbevolkte haveneiland. En zal de krediet-crisis nog roet in het eten gooien? Ik stap de bagagehal binnen en sta even ontroerd te kijken. Prachtig hangt en staat de hal vol met zoveel moois. Werk van kunstenaars van naam, van amateurs, van kinderen, van Beth Simcha’s schilderclub– alles voor War Child afgestaan.

Het is zondagmiddag 23 november, 6 uur. Mijn collega’s zijn vertrokken met de resterende kunst. Het was overweldigend. Er kwamen zo’n 120 mensen, in weerwil van weer en parkeerprobleem. De veilingmeester (Jan Pieter Glerum) hield vaart en enthousiasme er geweldig in. De verkoop van de muur, de betaling – het was verrassend druk en het liep goed. Aansluitend was er een gezellige hightea met muziek in de Kompaszaal. Ik bedenk hoeveel mensen hieraan hebben bijgedragen en meegewerkt, dank hiervoor allemaal. Het is guur en glad en het sneeuwt op de Surinamekade, ik voel me diepgaand verwarmd. Eva de Baat

n o h t a r a m t e i f e n e B

voor

11 Benjamin

JMW 60 jaar, still going strong

Aase Kretzschmer en Andres Gazales Rodriguez. Foto: Shirley Barenholz.

Meer dan 350 vrienden wachten op jou!

Jingle?

Voor iedereen met een Joodse achtergrond

Kijk op www.stichtingjingles.nl

Hoe haal je de oorlog uit een kind? In dit speciale lustrumjaar van JMW hebben wij ervoor gekozen om ons in te zetten voor War Child Nederland. War Child is een organisatie die zich richt op kinderen uit oorlogsgebieden. Hoe het is om terecht te komen in een oorlog, is juist voor onze doelgroep voelbaar en herkenbaar. Daarom wil JMW ter gelegenheid van zijn 60-jarig bestaan iets doen voor de kinderen die nu in een oorlogssituatie zitten. ‘Je kunt een kind wel uit de oorlog halen, maar hoe haal je de oorlog uit een kind?’ is de slogan die War Child gebruikt. JMW wil graag een bijdrage leveren aan de hulp die War Child verleent en organiseert daarom gedurende het jubileumjaar activiteiten waarbij geld wordt ingezameld – in februari 2009 vindt de laatste activiteit plaats! –. JMW zet in op fondsenwerving voor twee van de War Child projecten: het project voor Israëlische en Palestijnse kinderen en het project voor kindsoldaten in Sierra Leone. Donderdag 25 september had ik een gesprek met twee medewerkers van War Child. Aase 12 Benjamin

Kretzschmar is communicatie medewerker. Haar aandachtsgebied is het Midden-Oosten. Andrés Gonzáles Rodríguez is directeur van het programma van War Child in het Midden-Oosten. Andrés is een paar dagen in Nederland om zijn ervaringen met de andere directeuren uit te wisselen maar vindt dit gesprek zo belangrijk dat hij zich even uit de vergadering terug trekt om mij te woord te staan. Het Midden-Oosten is een heel speciaal project van War Child, omdat dit een gebied is waar wordt gewerkt met de twee partijen die betrokken zijn bij het conflict. De haat tussen de Israëlische, Palestijnse en Arabische kinderen in Israël is heel voelbaar. Het raakt Andrés diep. Hij hoopt met zijn werk in Israël en de Palestijnse gebieden deze cirkel van haat te doorbreken. En het lukt War Child ook bij de kinderen die meedoen aan hun project. Om de negatieve spiraal te doorbreken, maken Joods Israëlische, Arabisch Israëlische en Palestijnse kinderen bijvoorbeeld gezamenlijk een tijdschrift. Zij vertellen elkaar over hun leven en wat het

De kinderbenefiet voorstelling

Het Peace Child programma. Aan de ene kant van de ‘symbolische’ muur de Arabisch Israëlische kinderen en aan de andere kant de Joods Israëlische kinderen. Dit stuk heet ‘The other side’ en verbeeldt de zoektocht van twee kinderen die benieuwd zijn naar ‘de andere kant’. Zij horen ieder in hun eigen omgeving dat er monsters aan de andere kant van de muur wonen, maar hun nieuwsgierigheid prikkelt hun om het toch zelf te gaan bekijken. Zo zet op een avond een Arabische jongen en een Joods meisje op hetzelfde moment een ladder tegen de muur om over de muur te kunnen kijken. Ze kijken elkaar bovenaan de muur recht aan en schrikken in eerste instantie, maar komen er dan achter dat ze gewoon iemand zien van vlees en bloed. Een mens net als zij en geen monster.

Twee kinderen, een van Joods-Israëlische afkomst de ander van Arabisch-Israëlische afkomst, schilderen gezamelijk. Foto: Shirley Barenholz.

betekent om met dit enorme conflict te leven. ‘Voor deelnemers en lezers is het heel confronterend’ zegt Aase en zij illustreert dit met het volgende voorbeeld: Adva een Joods Israëlisch meisje moest huilen toen ze de brieven van een Palestijnse jongen las. ‘Tot die tijd heb ik niet geweten hoe Palestijnen leefden en met welk onrecht ze te maken krijgen; Palestijnen zijn net als wij: mensen. Wij willen allemaal een goed en vreedzaam leven’. Deze krant wordt door 50.000 jongeren gelezen. Hij wordt zowel in het Arabisch als in het Ivriet geschreven. ‘Peace Child’ heet een ander project van War Child waar Joods- en Arabisch Israëlische kinderen samen een toneelstuk maken, welke op scholen wordt opgevoerd. Door het maken van dit toneelstuk worden de kinderen gedwongen in de huid van de ander te kruipen. Zij gaan hun eigen vooroordelen herkennen en krijgen begrip voor elkaar en de situatie.

Ook organiseert War Child zomerkampen voor Palestijnse kinderen. De ouders van deze kinderen zijn zo bezig met overleven dat zij eigenlijk geen tijd en/ of energie hebben voor hun kinderen. In de zomerkampen leren de kinderen hun gevoelens van haat een plek te geven. De kinderen gaan zich daardoor beter voelen. ‘Het is niet altijd even makkelijk voor de medewerkers van War Child.’ Aldus Aase. ‘De situatie in het Midden Oosten is explosief. Natuurlijk zijn er groepen die niet zitten te wachten op een dialoog en externe factoren beïnvloeden het programma voortdurend. De drama les met Joodse en Arabische kinderen werd laatst verstoord door een heel boze Arabische jongen omdat er een varkenskop in de moskee gegooid was. Op dat moment wordt de les stil gelegd en wordt er uitgebreid gepraat over deze gebeurtenis. Door het praten ervaren de kinderen dat niet alle Joden of alle Palestijnen dit soort dingen doen. Iedereen is heel verontwaardigd over dit voorval. Ook de Israëlische kinderen vonden dit vreselijk en zelf zouden ze dit nooit of te nimmer doen. Door dit

gesprek ontstond begrip tussen de verschillende groepen. Natuurlijk verstoorde de jongen de dramales maar het gesprek dat hierop volgde maakte veel goed’. Wat Andrés vooral wil is dat de haat die diep in de kinderen geworteld zit, niet doorwoekert gedurende de rest van hun levens. Hierdoor kan de volgende generatie in het Midden Oosten met elkaar leren samenleven en samenwerken. Kinderen worden vrienden tijdens de projecten en via de kinderen worden de ouders erbij betrokken. ‘Doorbreek de cirkel en geef de volgende generatie hoop op een goede toekomst.’ besluit hij. ‘Veranderingen gaan stap voor stap maar het is zeker mogelijk om deze kinderen een andere, betere toekomst te geven’. Irene Hirsch

13 Benjamin

JMW 60 jaar, still going strong De kinderbenefiet voorstelling

60 jaar JMW in ’s Hertogenbosch Dat JMW 60 jaar bestaat zal niemand zijn ontgaan, maar dat ze zulke leuke feesten geven dat weet niet iedereen. Ondergetekenden reisden af naar het Golden Tulip hotel Central, ’s Hertogenbosch, alwaar wij in een ontspannen sfeer hartelijk werden ontvangen en met ons zo’n 140 andere feestgangers. In de gezellige bar stond de borrelgarnituur klaar en met de ontvangen muntjes konden we een drankje naar keuze bestellen. Het klezmerorkest – onmisbaar bij een Jiddisch feest – speelde de sterren van de hemel en droeg enorm bij aan de uitstekende stemming. Mirjam Samson als ‘ceremoniemeester’ heette iedereen welkom, liet ons het programma weten voor de rest van de middag en leidde Hans Vuijsje (directeur van JMW) in die een korte speech hield. Er waren drie ‘workshops’ – gewerkt werd er niet natuurlijk – smartlappen zingen, cabaret en film. Door tijdgebrek hebben wij maar twee workshops gedaan: we zongen Jiddische en Nederlandse smartlappen of ons leven ervan afhing o.l.v. Lies Müller en Hans Schnabel en vervolgden met het cabaret, waar Renée Sanders rake typeringen gaf van Joodse meisjes/vrouwen uit de mediene en Amsterdam. Zeer herkenbaar en erg grappig. Inmiddels was het tijd geworden voor het diner.

In het restaurant kon iedereen aanschuiven aan lange gedekte tafels. Het buffet met koude en warme kosherstyle gerechten was uitstekend verzorgd en erg lekker. De mensen van de bediening waren allen buitengewoon vriendelijk en behulpzaam, niet – zoals Mirjam terecht opmerkte – vergelijkbaar met de Randstad. Het grand dessert was een happening; de lichten werden gedoofd en de omelet sibériene aangestoken. Het dessert bestond verder uit diverse soorten gebak, ijs, slagroom, chocolademousse en meer. O.l.v. Mirjam hebben we nog gezamenlijk gezongen, met de laatste muntjes een kopje koffie gedronken, nog geluisterd naar een afscheidswoord van Hans Vuijsje waarin hij het een en

ander over War Child vertelde en toen huiswaarts. Het was een geweldig leuk feest, perfect georganiseerd door de medewerkers van JMW en met name Mirjam Samson. Naar onze mening kunnen andere Joodse instellingen daar nog iets van leren. Iedereen reuze bedankt! Helene Lisser en Eveline Witjas

n o h t a r a m t e i f e n e B

voor

14 Benjamin

Extra koopzondagen Voor al uw bijzondere chanoeka cadeaus WIZO winkels Amsterdam en Enschede 14 en 21 december van 10.00 tot 16.00 uur Voor uw agenda 21/22 december synagoge Enschede 11e festival Jiddische muziek & WIZO markt 15 maart 2009 WIZO Amsterdam musical ‘Anatevka’ Schouwburg Amstelveen Voor informatie www.wizo.nl > Agenda of bel 020-646 30 17 WIZO Nederland A.J. Ernststraat 735A 1082 LJ Amsterdam E-mail [email protected] Postgiro 535617 De opbrengsten komen geheel ten goede aan onze projecten in Israël

Vriendenkring Joods Zorgcircuit

www.bethshalom.nl www.joodswelzijn.nl

Joods Nederlands heeft een zestal zorginstellingen met Joodse signatuur die u samen een compleet pakket van zorgdiensten aanbieden. Het Joods Zorgcircuit heeft alle disciplines voor u in huis om u in elke situatie en elke levensfase bij te staan. Denk aan het regelen van een besnijdenis bij de geboorte, een acute ziekenhuisopname, geestelijke gezondheidszorg, algemene hulpverlening, ouderenzorg, jeugdhulp, mediation tot aan de opvang in een Joods Hospice. Ook is er de keuze uit twee Joodse verzorgingshuizen in Nederland. Het aanbod is werkelijk uniek in Europa. Omdat velen onder u niet bekend zijn met de vele mogelijkheden die wij u kunnen bieden is een Vriendenkring opgericht die geïnteresseerden met zowel email als papieren nieuwsbrieven op de hoogte houdt van het uitgebreide aanbod van elk van de zes zorgpartners. Inschrijving als Vriend is geheel kosteloos. Schrijf je in door gebruik te maken van de antwoordbon (zie pagina 47), of kijk voor meer informatie op www.joodszorgcircuit.nl

www.sinai.nl www.jbc-visserhuis.nl www.ziekenhuisamstelland.nl www.joodshospiceimmanuel.nl

Benjamin Servicepakket

Wat is dat eigenlijk, het Benjamin Servicepakket (BSP)? Kort gezegd is het BSP een dienst van de Benjamin waarbij iedereen met een Joodse achtergrond ‘van jong tot oud’ extra korting krijgt op allerlei diensten, artikelen en cursussen. Dit in samenwerking met een grote verzekeraar. Wilt u graag een behandeling van een Joodse pedicure of heeft u kosjere maaltijden nodig dan kunt u gebruik maken van het Benjamin Service Pakket. Heeft u vragen over één van uw apparaten in huis dan biedt onze medewerker van ‘In je nopjes aan de knopjes’ wellicht uitkomst. Het uitgebreide aanbod vindt u terug op de site.

Wilt u meer weten en aanmelden? Voor een volledig en actueel aanbod, informatie en inschrijving zie www.joodswelzijn.nl Of bel ons van maandag t/m donderdag tussen 9.00 en 17.00 uur op telefoonnummer: 020-577 68 77. Mailen kan ook naar: [email protected] Naast vele andere diensten is bij het Benjamin Service Pakket, het unieke dat wij ook specifiek Joodse diensten kunnen aanbieden: • De kosjere maaltijdservice van de keukens van Langerhuize biedt landelijk haar diensten aan. Makkelijk en lekker voor een gezellig kosjer etentje. • In je nopjes aan de knopjes, praktische hulp voor achter de computer. Kosten € 10,– per uur, abonnees € 8,– per uur. • Cursussen van Beth Simcha voor 50-plussers - Ivriet-, Engels-, Jiddisj-, teken- en schilderlessen met ca. 15% korting.

De vriendelijke Philip Polak is begin 60. Zijn eigen bedrijf PliLektra loopt prima, maar er is tijd en ruimte om voor anderen iets terug te doen. Daarom meldde hij zich aan voor het Benjamin Service Pakket. “Ouderen hebben het vaak moeilijk met klussen die voor de jongere generaties heel ‘simpel’ zijn. Juist die kleine handelingen blijven vaak liggen. Daarom help ik mensen graag met elektra, bijvoorbeeld contactdozen monteren of lampen ophangen, de wasemkap nakijken en bovendien verricht ik ook kleine timmerwerk16 Benjamin

- Joodse geschiedenis (35 lessen á € 105,–). Abonnees € 90,–. - Gymnastiek en koor € 85,– per jaar. Abonnees: € 72,–. - Dinsdagmiddag activiteiten en open atelier € 2,25 per keer. Voor abonnees € 2,–. • Dagtochten en bijzondere evenementen met 10% extra korting voor abonnees. De prijs is afhankelijk van de activiteit. • Nesjomelet. Kom gezellig dineren in de Kastelenstraat. Per maaltijd € 9,–. Abonnees € 8,–. • Pedicure ‘Sadie Fridman’ komt aan huis in Amstelveen, Amsterdam-Zuid en Buitenveldert. Manicure en pedicure á € 23,50 per behandeling. Snel een afspraak maken, bel 06-224 889 62. Ga snel naar de antwoordbon op de achterzijde van deze Benjamin. Vul hem volledig in en stuur hem op o.v.v. ‘Lidmaatschap Benjamin Service Pakket’.

zaamheden zoals een plankje ophangen of iets afmonteren.” Philip Polak werkt in de regio Amsterdam, Amstelveen, Uithoorn en Haarlemmermeer. Hij rekent geen voorrijdkosten voor de BSP-leden, maar eventuele parkeerkosten komen voor rekening van de klant. Kosten worden per half uur doorbelast. ‘En een gezellig praatje bij de koffie, tel ik daar natuurlijk niet in mee.’ Speciaal BSP-leden tarief: € 28,50 per uur, exclusief BTW en exclusief materiaal. Snel een afspraak maken, bel 020-441 16 48 of 06-224 892 06.

Meer voor minder en nog Joods ook! Diensten en cursussen met korting. Waarom kiest u voorons? Omdat u voor € 17,50 per jaar (uitsluitend mogelijk met automatische incasso) met het hele gezin korting krijgt op allerlei producten en diensten, ook die in een specifiek Joodsjasje. En waar anders bieden ze zoiets aan? Dus lees snel verder!

Osira legt basis voor kosjer sausje Benjamin Service Pakket De nieuwe samenwerking voor het Benjamin Servicepakket ‘BSP’ met Osira is een feit. De intentieverklaring is getekend en partijen leggen de laatste hand aan het samenwerkingsverband dat moet leiden tot een Benjamin Servicepakket met een echt Joods sausje. Met het Benjamin Servicepakket dat sinds januari 2006 bestaat speelt JMW in op de wens van vele abonnees om tegen aantrekkelijke condities gebruik te maken van een uitgebreid pakket van zorg- en gemaksdiensten. Het Joodse sausje moet ervoor zorgen dat een groot aantal leveranciers ‘wel of niet met Joodse achtergrond’ samen een pakket aanbieden dat is afgestemd op de Joodse doelgroep. Denk aan een goedkopere kosjere cateraar, een kapper met Joodse achtergrond, Joodse loodgieter, klusjesman, computer specialist e/o elektricien. Kwaliteit is uiteraard nog belangrijker dan de scherpe prijzen die voor alles berekend (zullen) worden. Laat ons weten als u suggesties heeft of u zich door deze

oproep aangesproken voelt. De dienstverleners krijgen voor totaal € 500,– per jaar (excl. BTW) het recht om zichzelf met een goed aanbod te profileren in elk van de vier volgende Benjamins. Met de aankondiging van deze samenwerking start ook de actieve wervingscampagne voor dienstverleners die een bijzonder aanbod hebben voor de Benjamin abonnees en daarmee ook invulling geven aan het Joodse sausje. In deze Benjamin treft u enkele oproepen aan. De abonnementskosten voor het Benjamin Servicepakket zijn voor 2009 vastgesteld op € 17,50 (uitsluitend met automatisch incasso mogelijk). Voor dit bedrag ontvangt u dus naast tal van aantrekkelijke diensten en in de loop van 2009 ook nog eens een uitgebreid Joods aanbod dat ook echt op u is afgestemd. Voor vragen kun je contact opnemen met Irene Hirsch op 020-577 68 77, of stuur je e-mail naar [email protected]

Dienst of product aanbieden? Joodse dienst of product aanbieden? Leest u dit en wilt u een dienst of product aanbieden dat binnen het Joodse aanbod in het Benjamin Service Pakket past? Neem dan contact op met Irene Hirsch, tel 020-577 68 77 of Silvy Heijmerink 020-577 565 18. Of mail naar [email protected] U profiteert dan direct ook zelf van advertentiekorting in dit magazine!

Advertentie

Oproep aan leveranciers Benjamin Servicepakket Ben jij de leverancier waar Joods Nederland al tijden om verlegen zit? Als leverancier van het Benjamin Servicepakket bereik je geheel Joods Nederland. De Benjamin wordt uitgegeven in een oplage van 10.000 stuks, waarmee we bijvoorbeeld 3 keer zoveel mensen uit de doelgroep bereiken als het NIW. Voorwaarde voor deelname is dat je een uniek aanbod hebt als ondernemer en/of kunstenaar. We zullen streng selecteren of het

aanbod ook echt uniek is. Kosten voor adverteren zijn uniek laag met € 500,– excl. BTW voor totaal 4 full color advertenties van 1/8 pagina in de volgende Benjamins. Groter adverteren is niet mogelijk met deze kortingen. Nu doen dus, neem contact op met [email protected]

www.joodswelzijn.nl 17 Benjamin

Lees je onderstaande artikelen en wil je zelf ook iets vertellen over jouw ‘Joodse’ leven, over school, de jeugdvereniging of iets heel anders? Of misschien heb je wel een leuke tip voor anderen? Mail je tekst dan naar [email protected] en wie weet sta je dan zelf in het volgende Benjaminnummer.

Jeugd tot 18 jaar

Kom bij Koelanoe Chaweriem! Eén keer per maand op zondagmiddag komt Koelanoe Chaweriem bij elkaar; een club voor Joodse jongeren die een beperking hebben, in het moadon van Haboniem. Het is heel erg gezellig en alle deelnemers zijn enthousiast om te komen! Onder de professionele leiding van Cindy Miller, Peep Trappenberg en Simone Haller worden superleuke dingen gedaan, zoals voorbereidingen gemaakt voor de feestdagen en een foto-project met een tentoonstelling daarna. De bijeenkomsten duren van 14.00 tot 16.00 uur. Hieronder een stukje van Ruth, één van onze deelneemsters: ‘Koelanoe chaweriem is een clubje

waar (Joodse) gehandicapte kinderen bij elkaar komen. Eén keer per maand is er een bijeenkomst en dan gaan we (meestal) iets maken. Wat we bijvoorbeeld hebben gemaakt: een placemet voor Pesach, graffiti spuiten, ‘n honing potje versieren voor Rosj Hasjana. Het is van 14.00 tot 16.00 uur en dat vind ik voldoende, je kan in die 2 uur echt wel wat maken. Mijn evaring met Koelanoe chaweriem: het is leuk, dat wij als gehandicapte kinderen ook iets kunnen doen wat normale kinderen doen via Haboniem.’ Nieuwe jongeren zijn nog van harte welkom! Mail naar [email protected] of bel: 020-540 01 21.

G O E D of FOUT Lees de stelling. Is het goed of fout? Schrijf de bijbehorende letter onder in een vakje.

In Israël duurt Chanoeka maar 7 dagen

GOED a

FOUT f

Het extra kaarsje heet sjammasj

GOED e

FOUT o

We steken de kaarsjes aan als het donker is

GOED u

FOUT h

De Makkabiem vochten tegen leeuwen

GOED k

FOUT r

De kaarsjes steek je aan van links naar rechts

De Makkabiem woonden in Moadiem

GOED s

GOED n

FOUT b

FOUT l

Op Chanoeka eten we matzes met honing

GOED n

FOUT c

Als de kaarsjes branden zingen we Tsoer Misjelo

GOED a

FOUT i

Welke woord kun je van deze letters maken? Tip: het is iets dat je op Chanoeka nodig hebt.

18 Benjamin

Ga voor meer info en spelletjes over Chanoeka naar www.jeled.net © JELED.net

Tikwatenoe activiteit

Tikwatenoe wintermachanee Tikwatenoe's brief voor de koning 21 t/m 28 december Voor alle Joodse ridders en jonkvrouwen van 6 t/m 16 jaar in kasteel de Berckt. Informatie [email protected]

De kinderbenefiet voorstelling Ook voor de kinderen was er een spetterende feestdag georganiseerd ter gelegenheid van JMW’s 60e verjaardag: de kinderbenefiet-voorstelling, ‘voor kinderen, door kinderen’. Dit alles speelde zich af op strand West in de sfeervolle Paradijsvogeltent van Casablanca on tour. Het was een prachtige zonnige dag en dat maakte het natuurlijk extra feestelijk. Ongeveer 35 enthousiaste kinderen waren gekomen om in één middag het vak van circus artiest te leren om daarna in een heuse circustent op te treden voor publiek. Er was keuze uit verschillende workshops, waaronder ballonnen vouwen, geld uit viltjes goochelen, mime en dansen. Terwijl de ouders genoten van zon, een drankje en heerlijke versnaperingen, waren de kinderen echt hard aan het werk. Zelfs de allerkleinsten waren druk met zandkastelen bouwen. Maar ook bij hen begon het na een tijdje te

kriebelen, ook zij wilden wel op dat podium van de circustent staan. Met dank aan de flexibiliteit en creativiteit van allen is er toen ook voor hen een act gevormd. En na een kleine pauze en het eten van zoete appeltjes met honing, was het dan eindelijk zover. Eerst de generale repetitie, en toen was het tijd dat de kinderen het geleerde ook daadwerkelijk op het podium voor een uitzinnig publiek lieten zien. Van jong tot oud schitterde werkelijk iedereen op de showbizz planken. En niet alleen de kinderen waren heel trots op zichzelf, vooral alle ouders en grootouders waren zo trots als een pauw! JMW was natuurlijk heel blij met deze geslaagde middag, waarin meer dan € 500,– is opgehaald voor Warchild. Een mooie prestatie voor kinderen door kinderen! Roos van den Berg

19 Benjamin

Deze pagina’s zijn bedoeld voor iedereen die zich met de term ‘jongere’ aangesproken voelt. Wil je een artikel schrijven, of juist ergens op reageren, organiseer je een evenement, wil je een oproep doen, noem maar op... Schrijf dan vóór 2 februari, aan [email protected] en wellicht plaatsen we jouw artikel in de volgende Benjamin.

Jongeren

18 tot 35 jaar

Mijn leven – Gideon Meijer, thuiszorgmedewerker

In onze nieuwe rubriek ‘Mijn Leven’ deze keer Gideon Meijer, 33 jaar, geboren in Amsterdam (Bos en Lommer). Woont in Purmerend. Getrouwd, 2 kinderen Yoshua (4) en Samuel (5 maanden). Beroep Na de LTS timmeropleiding (‘niets voor mij’) de opleiding in de bejaardenverzorging. Is nu werkzaam als verzorgende C bij JMW. Mijn mooiste herinnering Mijn trouwen in 2003 met Dong Yen. Zij komt uit China. Sport Ik fitness 3 keer per week. Dat doe ik inmiddels al 4 jaar. Eten Chinees en Indisch. Thuis eet ik graag kogelbiefstuk. Joods Ik heb er veel mee. Familie is erg belangrijk voor mij. We vieren Seideravond. Toen mijn vader nog bij HVO (Hulp voor Onbehuisden) werkte deed de Joodse

20 Benjamin

gemeente dit voor de daklozen. Ik heb dat vaak meegemaakt. Ik ben één keer in Israël geweest. Ik heb er een sjofar (ramshoorn) gekocht en kan er op blazen. Ik heb daar wel gevoel voor. TV Vroeger Jiskefet en nu ‘Wordt u al geholpen?’ en Koefnoen. Voor mij hoeft het allemaal niet zo serieus. Hoe gekker, hoe mooier. Krant Vroeger las ik de Spits, die was gratis. Boek Ik ben geen lezer. ‘Kinderjaren’ van Jona Oberski vond ik mooi. Soms lees ik geschiedenisboeken. Mop Moos komt Bram tegen in de Kalverstraat en zegt: ‘Zullen we samen gaan eten?’ Bram bestelt in het restaurant speenvarken. Het varken wordt opgediend met een appel in z’n mond. Op dat moment drukt de rabbijn zijn neus tegen het raam en zegt: ‘Bram, ben je van je geloof afgestapt?’

Zegt Bram: ‘Moet je kijken wat een goed restaurant, ik heb alleen een appel besteld.’ Winkel Long Tin, het Chinese restaurant op de Johan Huizingalaan, of ik loop mee met mijn vrouw naar haar kledingwinkels. Koken Doe ik weinig, soms biefstuk met bruine rijst. Hekel aan Onrecht. Bijvoorbeeld, iemand beoordeelt een ander op z’n lage opleiding. Daar moet je niet naar kijken. Het gaat erom hoe iemand werkelijk is. Bewondering voor Mensen die met een lage opleiding hoger gekomen zijn. Zoals bijvoorbeeld mijn vader. Hij begon als kok en is later staffunctionaris bij HVO geworden. Uitzicht Zonsondergang in Denemarken. Soms denk ik aan dingen die ik als kind op vakantie heb meegemaakt. Markt De Albert Cuyp. Familie van mij stond daar met spijkerbroeken en bontjassen. De verschillende culturen daar trekken mij ook aan. Grootste wens Samen met mijn vrouw een schoonheidssalon beginnen. Kom graag In het buitenland, Denemarken en China bijvoorbeeld. JMW Ik ben trots dat ik, als bejaardenverzorger van de Thuiszorg van JMW, de laatste mensen die de oorlog hebben meegemaakt ken en mag verzorgen. Dat kan ik later aan mijn kinderen vertellen. Jolan Toff

Gezocht Vervoerders Vrijwilligers die 1x per week (of per 2 weken) een aantal mensen, met de auto, van en naar een sociaal culturele activiteit wil brengen. Informatie; [email protected] 020-577 65 88

www.joodswelzijn.nl

Exclusief voor Benjamin Abonnees 10% korting op het gehele assortiment

JMW 60 JAAR, STILL GOING STRONG

OVERGEWICHT BIJ KINDEREN EN VOLWASSENEN Donderdag avond 22 januari 20.00 tot 22.00 uur

ik het dat e komt o H Is vr en? ucht te dik b ensa bete p r dan Cola ? n? r dan gewoo Is ‘light’ bete

Informatie avond door Ir. Judith Neter Verbonden aan de Vrije Universiteit, docent bij het Instituut voor zondheidswetenschappen. Iedereen, die belangstelling heeft voor voeding en gezondheid is welkom. Na de presentatie is er gelegenheid tot het stellen van vragen. Lokatie Kastelenstraat 84 Amsterdam. Aanmelden Tel. 020-577 65 77 of [email protected] € 5,– inclusief koffie en thee

t ik el moe Hoeve en? beweg www.joodswelzijn.nl

Volwassenen en gezin De achterste rij in sjoel met Chanoeka... Jingles als je het bank zitten beu bent

Jingle?

Voor iedereen met een Joodse achtergrond

Kijk op www.stichtingjingles.nl

‘Vind je het geen tijd worden voor een nieuw wonder...?'

22 Benjamin

‘Heb jij de lucifers?’ ‘Nee, die zou jij toch meenemen?’ ‘Ik? Hoe kom je daar nou weer bij? Ik heb zelfs nooit lucifers in huis!’ ‘En daarom zou je een doosje lucifers kopen had je gezegd!’ ‘Ssjt... daar komt de rabbijn aan!’ ‘Over rabbijnen gesproken, had jij gehoord dat de rabbijn van Schiermonnikoog...’ ‘Oi? Sinds wanneer hebben ze een rabbijn op Schiermonnikoog?’ ‘Dat had ik gehoord ja... ssjt ze zeggen de brooches... sje hechiejanoe...’ ‘Niet kijken, maar heb je gezien wie weer met haar dikke tetter op de eerste rij zit? Wat een gotspe! ...a-hameeen...’ ‘Ze was toch van haar man af en had meteen een vriend? Bajamiem hahem..bazman haze-heh...’ ‘Je loopt achter, ze is ook alweer van die vriend af en heeft nu iets met een jongen van 26...’ ‘Twintig jaar jonger dan zij... unbeschrieje...’ ‘Twintig? En dat geloof je? Dertig kan ik je vertellen, ze is 56! Alsof je dat niet kunt zien! A-ha-meeen...’ ‘Wat zou zo’n jongen in haar zien?’ ‘Nou, ik kan wel wat opnoemen als je wilt: littekens van een mislukte facelift, weggepropte vetrollen, heel veel makeup, maar vooral een hele dikke alimentatie.’ ‘Facelift? Ze had beter een goederenlift kunnen nemen...!’ ‘Ssjt, we kunnen hier toch niet zomaar zitten lachen, dan denken mensen misschien wel dat we het over hun hebben...’ ‘Weet je trouwens zeker dat die jonge jongen iets met haar heeft en niet met haar dochter?’ ‘Ach, de een houdt van de moeder, de ander van de dochter en een derde van allebei...!’ ‘Kijk dat sjnokkeltje van Cohen daar nou staan... precies haar vader...’ ‘Haar vader heeft toch zwart haar...?’

‘O, jij dacht dat hij haar vader was? Nou, dan heb ik een mooi verhaal voor je...’ ‘Vertel... a-ha-meen...’ ‘Nee zeg, niet hier, we zitten in sjoel, hoor...’ ‘Ach, daar zijn de kinderen... ze gaan Maoz Tzur zingen...’ ‘Hoe kunnen ze die kaarsjes nou aansteken als er geen lucifers zijn?’ ‘Begin je weer? Moet je niet aan mij vragen...’ ‘Vind je het geen tijd worden voor een nieuw wonder...?’ ‘Hou jij asjeblieft op met je ongein, wil je? Dat is spotten en dat mag niet!’ ‘Oi, van wie niet? Gaan we nou ineens vroom doen? Als we zo gaan beginnen...’ ‘Ssjt, de rabbijn zei net iets, dankzij jouw ge-OH heb ik het gemist...’ ‘Alsof jij zo stil bent...’ ‘Ik probeer anders wel alles te volgen...’ ‘Kijk, ze hebben zelf lucifers.. maken wij ons voor niks druk...’ ‘Ik maak me niet druk, jij maakt je druk... wat was er trouwens met die rabbijn van Schiermonnikoog?’ ‘Welke rabbijn van Schiermonnikoog? Sinds wanneer heeft Schiermonnikoog een ‘rabbijn?’ ‘Jij begon daarover, niet ik...’ ‘Zeg, zingt jouw zoon niet mee?’ ‘Nee, hij had geen zin.’ ‘Weet je zeker dat hij geen zin had? Ik hoorde dat hij niet mee mocht zingen omdat hij vals zingt...’ ‘Hoezo vals? Mijn kind zou vals zingen? Hoe durven mensen zo te roddelen... lecha na’ee lesjabee-ee-ach...’ © Caun & Van Beem

Column - Roel Abraham, Sales manager BDU/NIW Sjabat sjalom Enfin, zoals jullie weten heb ik een Lada die altijd stuk is en ook een motorfiets waarop ik al twee keer ben platgereden. Eerst door een angejiddelde dame uit Almere en de tweede keer door een verlaagde schwarze auto met geblindeerde ramen. Dus. Die laatste weigerde trouwens te stoppen om de schade op te nemen dus die wens ik via deze onsympathieke weg nogmaals zeer vriendelijk ongezien een hele nare reutelhoest in de darmen. Deze tweede keer was trouwens 23 juni jongstleden en dat deed best pijn. Botbreuken maken trouwens ook een heel geinig geluid, wist je dat? Niet zozeer het krrrrnakken an sich. Dat klonk op dat moment, al stuiterend over de A9, vreselijk saai – gewoon dorre takken – maar daarna! Je hebt eigenlijk een zak kapotte pretzels in je schouder, de stukken bot schuren langs elkaar, blijven wat hangen in je vlees, je hóórt ze

gewoon! Ga dan maar eens slapen... Tip van de maand: niet op de verkeerde kant gaan liggen. Doet auw. En de zak pretzels laat dan nog wat harder van zich horen. Mijn vrouw vond het best leuk dat ik weer was verongelukt, we hebben tenslotte maar vier kinderen en ze moedigde me dan ook sterk aan zo snel en zo vaak mogelijk weer te gaan motorrijden. Neen hoor, niets van dat al. Ik mocht niet eens meer naar het ding kijken! Zucht. En dan heb ik ook nog een moeder. Desalniettemin, afgelopen week mocht ik weer rijden van mijn vrouw! Mijn moeder weet van niks, dat laten we nog maar even zo. Ik mocht weer rijden! Is dat eigenlijk een goed teken? Of moet ík me nu zorgen gaan maken? O neen, we gingen trouwen, dus dat zit snor. Ik mocht weer rijden! Daar ga je dan, lekker krampachtig met 40 per uur tussen de file. Echt genieten... Tot aan

afrit Bijlmer zat ik bijna te hyperventileren van ellende, zo fijn vond ik het. Zeker toen ik de plek des onheils passeerde... Verbazingwekkend hoeveel zwarte otootjes je dan ziet met geblindeerde ramen, niet te tellen... Op de vijfde dag van mijn hernieuwde motorcarrière (een vrijdag) zei een collega tegen me dat ik het lot niet moest tarten en naar mijn moeder moest luisteren! U raadt het al: des middag wilde de motor dus niet starten. Route Mobiel gebeld en ja hoor, de monteur had geen verstand van motorfietsen, takelde dus maar mijn brommer op zijn vrachtwagen, nam onderweg en passant nog even een bejaarde mee met een kapotte radiateur en 2 uur later waren we in Zuid-Oost alwaar de motor onder hoongelach werd aangeduwd en ik om 8 uur thuis kwam, challes al op en kaarsen al gebrand. Dus. Sjabat sjalom. Maandag weer met de trein.

Sinterklaas? Chanoeka! Voor Joden uit andere landen is het nauwelijks denkbaar dat Nederlandse Joden in alle mogelijke leefstijlen van oudsher Sinterklaas vierden. Toch is het zo. Als we het Sinterklaasfeest iets nader bekijken is het overigens niet zó vreemd. Immers gaat het hier níet om een Christelijke feestdag. Sint Nicolaas mag dan wel een bisschop zijn geweest, maar daarmee is dan ook alles gezegd. Sinterklaas vieren wordt vooral gekenmerkt door twee aspecten. Ten eerste is het een kinderfeest en wie wil zijn kinderen iets feestelijks onthouden? Ten tweede is het een viering die, met zijn gedichten en surprises, gezelligheid in de familie brengt. Vijf december past uitstekend bij de gedachte aan Sjalom Bajit. Verhalen over Sinterklaas-vierende Joden zijn er

genoeg. Zoals het vrome jongetje dat (anno 1955) met zijn moeder begin december de Bijenkorf bezoekt. Daar ontvangt de ingehuurde Sinterklaas ook dit jongetje op schoot. Hij vraagt: ‘Wat wil je hebben?’. De wijsneus antwoordt smalend ‘Mosjé Rabbenoe op een paard’. Waarop Sinterklaas lachend antwoordt: ‘Een Broche op je hoofd!’. Een vooroorlogs voorbeeld van Sinterklaas betreft de Joodse familie die zijn Joodse buurman inschakelt om zich te verkleden als ‘Klaassie’ op pakjesavond. Die avond duurde het wel erg lang voor de buurman verkleed beneden kwam. Een familielid ging kijken en kwam melden: ‘Sinterklaas is Ma’ariev aan het davenen!’ (uit Kiekjes, door Rabbijn de Hond). Hoe het ook zij. Vandaag de dag lijken de Nederlandse Joden de Nederlandse trend te volgen. Er wordt

steeds minder Sinterklaas gevierd. Daarentegen wordt het Chanoekafeest, dat in dezelfde periode plaatsvindt, steeds meer gevierd. Dát is dan ook een feest van diepe betekenis. Zo gedenken we met Chanoeka dat identiteitsbehoud en moed beloond worden. Daarom kan ik niet anders dan u oproepen om de Chanoekia of Menora aan te steken en daarbij te denken aan de communicatie die er over en weer tussen mens en het Opperwezen kan plaatsvinden. Moge deze gedachte u aanmoedigen om uw leven in toenemende mate Joodse vorm te geven, zoals zovelen van uw voorouders dat van generatie op generatie hebben gedaan. Nog vele jaren Chanoeka. De eerste avond Chanoeka valt dit jaar op zondagavond 21 december Carlo Bachrach 23 Benjamin

In deze nieuwe rubriek worden vragen van Benjaminlezers door maatschappelijk werkster Esther Konstantinov beantwoord. De vragen kunnen betrekking hebben op uw financiën, relaties, werk, woonsituatie, maar ook op psychische of emotionele klachten. Aangezien dit een rubriek is in een magazine dat vier maal per jaar uitkomt, moet rekening gehouden worden met de periode tussen vraag en antwoord. Het Jiddisje eitse komt van het Hebreeuwse eetsa, dat 'raad' of 'advies' betekent. Voorop staat dat u zich met allerhande vragen en problemen kunt wenden tot ons spreekuur, dagelijks tussen 9.30 uur en 12.00 uur en op woensdagavond tussen 18.30 uur en 20.30 uur. Tel. 020-577 65 77.

Eitse van Esther: Het eerste wat in mij opkomt is: gaan! Gaan is veel belangrijker dan het wel of niet meebrengen van een cadeau. Als je toch graag iets mee wilt nemen, hoeft dat geen geld te kosten. Misschien kun je zelf wat maken of een aandenken (uit de familie) geven. Jouw vraag zet mij ook aan het denken: hoe komt het dat er geen geld is voor een cadeautje? Een Bat Mitswah is al lang tevoren gepland. Het doet mij vermoeden dat jouw financiën enig onderhoudswerk behoeven. Hoe ziet je inkomen eruit en hoe verhoudt zich dit ten opzichte van je uitgaven? Heb je schulden? Hoe betaal je die af? Het kan ook zijn dat je recht hebt op voorzieningen, maar zelf niet weet welke.

Volwassenen en gezin Eitses van Esther Niet-Joodse vriendin

sinds anderhalf jaar in een Mijn naam is Leon en ik ben 22 jaar. Ik woon r een heel leuk meisje tegengekomen. We studentenhuis in Amstelveen. Nu ben ik daa samen (al drie maanden). Het zijn hartstikke verliefd. En eigenlijk al best lang te vertellen. Ze is niet Joods; dat gaan probleem is dat ik het mijn ouders niet durf ze nooit accepteren.

Eitse van Esther: Het is lastig om je een makkelijk en eenduidig advies te geven. Ik ken je achtergrond niet, noch die van je ouders. Maar ik ga toch proberen je een eitse te geven, waar je wat aan hebt. Je vertelt dat jullie hartstikke verliefd zijn. Betekent dit ook dat jullie een serieuze relatie hebben? Als dit het geval is, kom je er niet onderuit en zal je het je ouders vroeg of laat moeten vertellen. Ik begrijp heel goed dat dit lastig is; een grote stap. Ik zou je ook willen vragen waardoor je denkt dat je ouders je relatie met een niet-Joods meisje nooit zullen accepteren. Is die verwachting reëel? Het kan erg verhelderend zijn er eerst met een ander over te praten, wellicht met iemand die jouw ouders ook kent? Wie weet sta je dan wat sterker en durf je het gesprek beter aan. Het helpt sowieso om zo zeker mogelijk te zijn van je zaak: is dit echt het meisje van je dromen? Ga je helemaal voor haar? En dan is het volgens mij een kwestie van het gesprek goed voor te bereiden: wat zeg je/doe je als ze inderdaad afkeurend reageren? Het zal het gesprek overigens ten goede komen als je ook begrip toont voor HUN standpunt. Bedenk maar: ze hebben het beste met je voor. En tot slot: kies een goed moment! Als je bovenstaande met een onpartijdige derde wilt bespreken, dan kan dat natuurlijk ook met een maatschappelijk werker van JMW.

Als mijn vermoedens kloppen, is het een goed idee eens een afspraak te maken met JMW. Dan kun je samen met een maatschappelijk werker je in- en uitgaven op een rijtje zetten, eventuele schulden inventariseren en op zoek naar een oplossing voor de lange termijn. Want Geen geld voor Bat Mitswah door financiële zorgen hebben al heel veel d zo’n fijne band met Mijn nichtje wordt Bat Mitswah. Ik heb altij mensen nachtrust autje. Ik schaam me verloren! gehad. Maar nu heb ik geen geld voor een cade

haar kapot en gaan. Ik heb echter nog en verzin de hele tijd smoezen om niet te hoev niet afgebeld. Wat moet ik nou toch doen?

24 Benjamin

Onverwachte brief van de Claims Con

ference

Ik heb een jaar geleden een claim ingediend bij het artikel 2 fonds van de Claims Conference.Na zes maanden kreeg ik helaas een afwijzing, omdat ik in de jaren vijftig een CADSU II uitkering heb gehad. Tot mijn verb azing kreeg ik vorige maand ineens een brief waarin stond dat mijn aanvraag heropend is. Wat moet ik nu doen? Eitse van Esther: U hoeft niets te doen. De reden waarom u de laatste brief heeft ontvangen, is dat de criteria waar u aan moet voldoen om in aanmerking te komen voor een uitkering uit het Artikel 2 Fonds, zijn veranderd. Het hebben ontvangen van een CADSU II uitkering in de jaren vijftig/zestig is niet langer per definitie een reden voor een afwijzing. Mensen die in een concentratiekamp zijn geweest of uitsluitend een CADSU II uitkering hebben gekregen op grond van het feit dat een of beide ouders tijdens de oorlog zijn vermoord, kunnen nu toch in aanmerking komen voor het Artikel 2 Fonds. In uw geval betekent dit dat uw dossier wordt heropend en de Claims Conference uw zaak nogmaals gaat bekijken. Zeer waarschijnlijk voldoet u dus aan de nieuwe criteria. Het enige wat u hoeft te doen is afwachten. LET OP! Voor diegenen die denken nu wel in aanmerking te komen en nog nooit eerder een aanvraag hebben ingediend, is het raadzaam om eerst het CADSU II dossier op te vragen bij het Nationaal Archief in Den Haag. Dat kan met een kort briefje, waarbij u een copie van uw paspoort of identiteitskaart voegt. U ontvangt dan na een aantal weken, tegen een kleine vergoeding, een copie van uw CADSU II dossier. Indien u in deze procedure wat hulp kunt gebruiken, aarzel dan niet om naar het spreekuur van JMW te bellen. Dat kan iedere werkdag tussen 9.30 uur en 12.00 uur en op woensdag avond van 18.30 uur tot 20.30 uur. U kunt ons ook per e-mail bereiken: [email protected]

Chanoeklaas Chanoeka. De leukste tijd van het jaar. Als het buiten guur en donker is vieren we binnen feest met kaarsen én kadootjes. Vroeger vierden we nog Chanoeklaas, maar nu de kinderen te bijdehand zijn om te geloven dat er een oude Rabbi mét een paard over de daken raast heet het feest weer gewoon Chanoeka en staan we trouw elke avond te zingen bij de Menora. En waren het vroeger nog puzzeltjes en een leuk voorleesboekje, inmiddels gaat een kinderhartje pas harder kloppen als het minimaal een digitaal geheugen van 4 gigabite heeft of oplaadbaar is. Elektronisch verantwoord liever dan pedagogisch. En we kunnen met z’n allen wel willen dat onze bloedjes uren zoet zijn met een fel gekleurd telraam, het liefst zitten de meesten vechtend met hulp van een virtuele vleeskleurige anabool-steroïde held de wereld te redden uit de handen van robotskeletten met gevaarlijk ijzeren tentakels en lichtgevende oogkassen. ‘Nee hoor, niet de mijne', hoor ik u denken. Nee, die van u zitten zeker ook de hele dag treinen in elkaar te zetten en (als al het huiswerk gedaan is uiteraard) kikkers te ontleden. De Bikkels. Zo vertelde vriendin F. mij toen ze zwanger was dat haar kindje never nooit voor de buis zou zitten. Ik gniffelde wat en dacht er het mijne van. Inmiddels is haar kleintje

anderhalf en niet meer weg te slaan van TV-paarse Tinkie Winkie en consorten en komt ze voor een houten hobbelpaard allang haar ledikantje niet meer uit. Maar als ik mijn moeder moet geloven at ík vlak na mijn geboorte al met mes en vork, was ik binnen een paar maanden zindelijk en was ik nooit vervelend, driftig, laat staan ongehoorzaam. Een voorbeeldig kind. En als ik zo om me heen kijk ook de énige in haar soort. Want wij ouders, genebbisj, wij doen precies wat ons door onze eigen kids wordt opgedragen, gaan gebukt onder de vele wensen en eisen van onze liefjes, maar schijnen het dan naarmate we ouder worden weer allemaal te vergeten. Godzijdank! Tot die tijd is het uithuilen en telkens weer opnieuw beginnen en mocht dat niet helpen dan heb je ook nog zoiets als een opvoedcursus waar vriendin P me onlangs over vertelde: ‘Help, mijn kind gaat met me aan de haal’. En dan is het gelukkig alweer Chanoeka en dromen wij ouders stiekem van de tijd dat die lieve oude man nog zo geestdriftig was dat we hem konden inzetten waar nodig en steken we elke avond een kaarsje meer aan en doen een wens: Happy Chanoeklaas! Tamara Gijrath

25 Benjamin

De Joodse agenda is er weer! De Joodse Agenda 2008 - 2009 ligt weer in de boekhandel. In het kader van het 60 jarig jubileum van JMW is De Joodse Agenda in een nieuw jasje gestoken. Ook het binnenontwerp is veranderd, vertrouwd maar toch anders. 26 amateur- en professionele kunstenaars staan met hun werk in de agenda. Omdat tekst en Jodendom onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, hebben voor deze agenda een aantal mensen hun favoriete Joodse tekst gekozen en daarbij uitgelegd waarom deze tekst ze persoonlijk raakt. De prijs van de Joodse agenda, uitgegeven door Bekking & Blitz Amersfoort, is € 12,90. Hij is verkrijgbaar bij de Wizogiftshop, Amsterdam (A.J. Ernststraat 735a), bij de Bijenkorf en de boekhandel. Wilt u een bijdrage leveren aan de volgende agenda neem dan contact op met [email protected] of bel 020-577 65 66.

www.joodswelzijn.nl

SCHERVEN BRENGEN GELUK! Ga je binnenkort trouwen of zoek je een bijzonder cadeau, laat dan van scherven (bijvoorbeeld van een bord gebroken tijdens je verloving) een bijzonder sieraad maken. Ook kan je oude familiejuwelen laten verwerken tot een nieuw sieraad. Voor meer informatie over deze trouwsieraden of andere persoonlijke sieraden, mail naar [email protected] of kijk voor andere voorbeelden op www.yaelhaller.com

Yael Haller – Sieraden met nesjomme

Specialist in persoonlijke zorg

Jom Ha Voetbal Beste sportvrienden, Voor je Joodse agenda en de planning van de eigen activiteiten laten wij je weten dat wij de dertigste verjaardag van Jom Ha Voetbal vieren op zondag 7 juni 2009, op sportpark Escapade te Amstelveen. Wij gaan er een mooi feest van maken! Met sportieve groet, Comité Jom Ha Voetbal

Meer informatie surf naar www.jomhavoetbal.nl

www.ziekenhuisamstelland.nl Laan van de Helende Meesters 8 1186 AM Amstelveen 020 347 4747

JMW

JMW maakt je wegwijs in Joods Nederland

Hulpverlening Thuiszorg

쮿 쮿 쮿 쮿

gezellige vrienden bij jou in de buurt www.joodsevrienden.nl leuke cursussen en interessante lezingen www.joodseactivteiten.nl de Joodse Agenda www.dejoodseagenda.nl gratis abonnement op het kwartaalblad de Benjamin www.debenjamin.info

Ook voor meer serieuze zaken als 쮿 thuiszorg www.joodsethuiszorg.nl 쮿 hulpverlening www.joodsmaatschappelijkwerk.nl 쮿 vrijwilligerswerk www.joodsevrijwilligers.nl 쮿 mediation www.joodsemediation.nl 쮿 abonnement op het Benjamin Servicepakket www.benjaminservicepakket.nl

Op 1 januari gaan alle nieuwe websites van JMW life. Je hoort het goed, JMW gaat van één naar acht websites. Anders dan met de huidige site www.joodswelzijn.nl ‘wat overigens wel de algemene site van JMW zal blijven, maar ook een metamorfose zal ondergaan’, krijgt elke tak van sport binnen JMW een eigen website. Op deze manier wordt het voor jou veel gemakkelijker om te vinden wat je zoekt. Klinkt misschien wat vreemd, maar is toch echt zo! Voortaan ga je bijvoorbeeld voor gezellige activiteiten direct naar www.joodseactiviteiten.nl. Wil je JMW thuiszorg inschakelen dan bezoek je bijvoorbeeld www.joodsethuiszorg.nl

Bezoek vanaf 1 januari 2009 één van de geheel vernieuwde websites.

www.joodswelzijn.nl JMW, de zorgcoördinator van Joods Nederland is er voor iedereen met een Joodse achtergrond van jong tot oud.

Joodse activiteiten Jingles de vriendensite Benjamin/Joodse Agenda Servicepakket/Mediation Vrijwilligers

Babyboomers, u bent geboren tussen 1945 en 1964, of ongeveer in die periode. Veel van onze lezers herkennen zich in deze categorie en mede daarom willen we de Benjamin juist voor u zoveel mogelijk naar de zin maken. Helpt u ons daarbij? Laat ons weten waarover u graag leest. Stuur ons een ingezonden brief, een interessant artikel of meldt ons relevante activiteiten, zodat we deze kunnen opnemen in onze volgende editie, het zomernummer. Reacties kunt u mailen naar [email protected]

Steun de Benjamin Bent u nog geen donateur van de Benjamin, maar wilt u wel bijdragen, dan kunt u een bedrag overmaken aan ‘St. JMW Bijdrage & Fondsen o.v.v. donatie Benjamin, De Laraissestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam’ op rekeningnummer P 204420.

JMW - ook voor Babyboomers Als u meer wilt weten over wat JMW u zou kunnen bieden op het gebied van Thuiszorg dan kunt u contact met ons opnemen via www.joodswelzijn.nl of 020-577 65 11.

‘Het doen vanuit mijn hart. Daarvoor ben ik op de wereld gezet’.

28 Benjamin

Babyboomers Interview - Benoit (Baruch) Wesly Hij is voor een vergadering van de Raad van Toezicht Stichting Sinai Centrum, waar hij sinds maart 2008 lid van is, in Amstelveen. Zijn CV is duizelingwekkend. Hij zat in 23 besturen en nu in 17. Heeft ere doctoraten en professoraten op zijn naam staan, naast 12 publicaties, 7 honoraire functies, 12 onderscheidingen w.o. Scopus Award Universiteit van Jeruzalem, Officier in de orde van Oranje Nassau. Wat carrière betreft heeft hij zijn eigen zaken/hotel imperium opgebouwd in Maastricht. Het Sinai Centrum Vanuit een kamer kijken we uit op een druk kruispunt met veel verkeer. ‘Voor mij is een stad sfeer,’ zegt Benoit Wesly, ‘met sfeer bedoel ik dat het mij gaat om de mensen.’ De laatste opmerking past helemaal bij de man met een gedreven levensgeschiedenis. Hij werd kort na de oorlog geboren, is gelukkig getrouwd met Bella, zijn Israëlische vrouw van Turkse herkomst en samen hebben ze twee zonen Doron (33) en Ardon (20). Benoit Wesly zit in de hotelbranche en is eigenaar van diverse hotels. Hij heeft managementboeken geschreven en kreeg een eredoctoraat van de University of Central Missouri en van het Missouri Valley College. Vader en Moraal Zijn vader was grossier/veehandelaar, die 7 koeien per week verkocht. Verkocht hij een koe aan de Joodse slager Drielsma dan was dat ‘slechte zen’ voor zijn vader, want die slager wilde een vette koe. Aan een vette koe verdien je niet want die heeft te weinig vlees. Zijn vader was zijn rolmodel. Diens moraal was hard werken en niet lui zijn. Je mag de hele nacht zuipen, maar de volgende dag sta je gewoon weer op je werk. ‘De samenleving is zo zwak geworden, dat we als mensen hard zijn geworden. Hoe sterker de moraal, hoe sterker de

samenleving. De moraal draait om het handelen vanuit het liefhebben van je medemens. In Israël is het wat dat betreft een losgeslagen bende. Amerika is een paradijs, daar hebben ze beschaving en houden ze zich aan regels. Mensen wachten rustig in een restaurant hun beurt af, plakken niet aan je auto, snijden je niet af op de autoweg en duwen je niet met ‘slicha’ zeggen naar achteren om zich voor jou de bus in te wurmen. In Israël is het ieder voor zich en God voor ons allen in het dichtbevolkte gebied tussen Netanya en Tel-Aviv. De rest van het land is minder agressief’. Benoit Wesly kijkt me droevig aan. Hij schudt zijn hoofd en vervolgt. Geef onderwijs en geen wapens ‘Nee, ik wil niet generaliseren. Maar ik zie het zo, je hebt de pessimist, die ziet het glas als halfleeg, de optimist ziet het glas als halfvol en ik ben de realist en zeg het glas is twee keer te groot voor jou. God heeft ons twee ogen, twee oren en één mond gegeven. Dat betekent dat je twee keer zoveel mag kijken en luisteren dan dat je mag spreken. Je moet gebruiken wat je van God hebt gekregen. Niet meer dan dat. De hebzucht moet niet de baas zijn. Dat is de essentie van het probleem met de wereld. De spanning tussen bezitters en armen, tussen onderdrukkers en onderdrukten. Verschil mag er zijn, maar de verschillen moeten kleiner zijn. Die spanning tussen mensen door hebzucht en onderdrukking, los je niet op met wapens, oorlog en geweld. Meningsverschillen kunnen, maar niet om elkaar op aan te vallen. Problemen los je op door mensen meer mogelijkheden te bieden. Geef Arabieren/Palestijnen meer onderwijs. Geef ze ontwikkeling. Dan gaan ze zorgen voor hun gezin. Ontwikkelingshulp, geld, kleding en voedsel zij vormen niet de oplossing,

Ik heb niks met het Jodendom. Het Jodendom heeft wat met mij.

maar leidt tot corruptie. Geef drie weken hulp bij rampen en geef de mensen vervolgens onderwijs en ontwikkeling‘. Ambtenaren en de zekerheid van mooie plannen ‘Hetzelfde geldt hier in Nederland. Onlangs sprak ik met minister Vogelaar. Zij bedenkt hulp voor werkelozen in achterstandswijken. Dan krijgen die mensen eerst 17 ambtenaren over zich heen die uitleg geven. Daarna komen nog eens 14 ambtenaren met formulieren en dan zeggen de ambtenaren daarna, dat de mensen niet willen werken. Die mensen willen wel werken, maar geef het geld niet uit aan die ambtenaren. Die verstikken de boel. Omarm die werkelozen en laat ze gewoon werken. Ambtenaren frustreren regelmatig de samenleving en banken in de economische groei. Wat ze willen, is zekerheid. Daarom maken we plannen. Maar een mooi plan is geen realiteit en helemaal geen zekerheid. Ze moeten kijken naar de persoon daar draait het om’. Het is intussen donker buiten. ‘Toch wel mooi dat uitzicht met al die lichtjes.’ zegt Benoit Wesly. Hij vervolgt zijn verhaal: ‘Waar het om draait is dat je als mens een doel moet hebben. Vraag je af wat jouw doel is met jouw leven Ambtenaren zijn allemaal meepraters. Ze houden de boel met hun meepraten echter wel tegen. Het komt omdat het vaak mensen zijn, die nergens naar toe gaan. Ze hebben geen doel. Dan komen ze dus ook nergens uit. Want hun doel is nergens.’ Benoit Wesly wijst op de muur. ‘Ik kwam een keer een kantoor binnen en daar hing een bord, waarop drie letters stonden, WHY. Ik vroeg de collega wat hij met die korte tekst bedoelde. Hij zei: ‘om de paar dagen neem ik 15 minuten de tijd en vraag mezelf af, WAAROM DOE IK DIT?’ Die opmerking is mij mijn hele leven

bijgebleven. Wij mensen doen zoveel. We houden ons aan normen en waarden en je moet wel meedoen. Maar, en daar draait het om, dat meedoen, moet uit je HART komen. Dat is wat ik wil met alles wat ik doe. Het doen vanuit mijn hart. Daarvoor ben ik op de wereld gezet. Om het goede te doen en te helpen om van de wereld een betere plaats te maken. Er weer een paradijs van te maken. We leren onze kinderen te veel af. Ze zijn tot hun achtste eerlijk, spontaan, daarna mag dat niet meer. Dat is niet goed. Wat zie je? Ze worden daarna hebzuchtige wezens, die gaan voor de buitenkant en niet voor het goede. Geen roofdier doodt meer dan hij kan eten. Maar de mens moordt voor hebzucht.’ Wat hebt u met het Jodendom? ‘Ik heb niks met het Jodendom. Het Jodendom heeft wat met mij. In Maastricht woonden voor WO 2 ongeveer 350 Joden, was er een kosjer hotel en waren er 2 kosjere slagers. Na de oorlog was er praktisch niets meer. Ik breng daar verandering in’. Is dat uw missie? ‘Ja, Ik ga voor weer 350 Joden in Maastricht. Als ik erover moet praten om dat voor elkaar te krijgen en ik kan daardoor op sjabbes niet naar Sjoel, nou dan kies ik er voor om niet naar Sjoel te gaan. Ik ben bewust een Maastrichtse Jood. Ik weet voor wie ik het doe. Voor mijn vader en mijn moeder die over mijn schouder meekijken, evenals mijn broer Leon.

Dat is wat ze van mij verwachten, straks als ik bij hen kom. Mijn broertje was drie en een half jaar oud en ondergedoken. Een jaloerse buurvrouw begreep niet wat dat jongetje met die donkere ogen en haren tussen die blonde kinderen deed en ze waarschuwde de Gestapo. Met acht Duitse soldaten stonden ze in het huis en namen mijn kleine broertje Leon mee. Een kind van drie en een half jaar op transport naar Auschwitz. Alleen. Voor hij werd vergast schreef de ambtenaar achter zijn naam ‘arbeitslos’. Nee, ik cultiveer het tragische verleden niet. Ik heb alleen doordat verleden een missie. Daarvoor ben ik hier. Voor mijn ouders en voor mijn broer Leon, die ik nooit heb mogen zien, maar die ik ooit na dit leven, zal zien’. De wereld ‘Er is teveel narigheid in de wereld. Mensen doen alsof we door God /Allah worden gepijnigd. Maar in zo’n boosaardige, antisociale God geloof ik niet. Wel geloof ik dat er een hogere macht is, waar wij met ons verstand niet bij kunnen, die mij wel van minuut tot minuut volgt en mij inspireert, om mijn energie op een goede manier in te zetten. Ik vind dat je altijd het beste uit je talenten moet halen. Niet om er mee te pronken naar de buitenwereld. Dan ben je als een zielige, lege buitenkant, onecht. Ik hou van echtheid. Het gaat erom het beste te doen met je talenten. Ben je een schilder met talent zoals Rembrandt, maak dan meesterwerken. Heb je alleen talent om schoenen te poetsen, wees dan de beste schoenenpoetser. De beste zijn met jouw talenten wil niet zeggen dat je de grootste hoeft te zijn. Jij poetst de schoenen op de voor jou beste manier, je hoeft geen schoenpoetsfabrieken over de hele wereld te hebben.’ Leven met je talenten en in vrede? ‘Ja. Gebruik je talent om van de wereld een 29 Benjamin

Babyboomers Vervolg > Interview - Benoit (Baruch) Wesly betere plaats te maken. Dat houdt ook in leven in het nu, met als voorwaarde dat je van jezelf houdt en tegelijkertijd ook op een positieve wijze laat zien dat je oprecht van de medemens houdt. Leer je beperkingen kennen. Probeer niet iets boven je macht te doen. Als je kinderen hebt, wees er zuinig op. Hou de band goed en laat er geen slijtage optreden en zorg dat jij je kind ondersteunt om op zijn manier gelukkig te worden. Houden van jezelf is nodig, maar geen vrijbrief voor egocentrisme of narcisme. Dat soort mensen, zoals een Verdonk, een Wilders, zoeken de verschillen, de strijd, willen de ander die hen niet aanstaat ‘weg doen’. Dat vergroot alleen de problemen. Met vechten, ruzie trappen, oorlog voeren, de ander kapot maken los je niks op. Dat bewijst de geschiedenis. Met je vrienden hoef je niet om de tafel voor de vrede, maar wel met je vijanden. Want alleen door elkaar te dulden, elkaars verschillen van meningen te begrijpen kan er vrede komen en de wereld een betere plaats worden. Niet door elkaar te bestoken met ruwe woorden, agressieve daden en negativiteit’. Belangrijke opvatting in het Jodendom Benoit Wesly zwijgt even, zegt dan ‘een goede vraag’ en zwijgt opnieuw. Dan komt rustig en zeker zijn antwoord. ‘Een goed mens te zijn. Niet proberen het te zijn, maar het te menen en het te doen vanuit je hart. Oprecht!’ Wie is goed? Weer denkt hij even na en zegt dan: ‘Hij die goed is voor zijn medemens. Daar is religie ondergeschikt aan. Ben je zwaar orthodox en je slaat je vrouw en/of mishandelt haar of je kinderen emotioneel, dan ben jij geen goed mens. Je moet als je een goed mens bent, bereid zijn om zelfs ten koste van jezelf, behulpzaam te willen zijn. Je kunt alleen een goede Jood zijn als je 30 Benjamin

een goed mens bent voor je medemens. Het oordeel over wie een goede Jood is, moet zijn wat wij hebben betekend en gedaan in positieve zin voor onze medemens. Voor kinderen betekent dat, dat ze ook moeten leren om in een later stadium van het leven hun vader en moeder te helpen. Niet alleen vangen van je ouders, ook geven’. Chanoeka ‘Chanoeka, ja Chanoeka. Ik zal u wat vertellen mevrouw’ zegt Benoit Wesly. ‘Ik woon in Maastricht, wat een traditioneel katholieke stad is. Ik heb daar hotels en één ervan, de Golden Tulip Apple Park, staat aan de A2. Met Kerstmis staat daar een kerstboom op. Met Chanoeka zet ik daar tegenwoordig een Chanoekia op. Toen ik dat deed waren er Joden die zeiden, ‘doe dat niet, het lokt antisemitisme uit’. Ik heb daar niet naar geluisterd en er is niets gebeurd. Nu laat ik de Chanoekia staan tot aan Driekoningen. Net zolang als de kerstboom. Op Erev Chanoeka maak ik er een groot lichtfeest van met Joden en niet Joden. Chanoeka is voor mij het feest van de verbroedering. Ruzie verbroedert niet. Teddy Kollek zei, vrede maak je niet door met je vrienden te praten, wel met je vijanden. Chanoeka is voor mij de gelegenheid om samen met niet Joden het feest van de lichtjes te vieren. Daarom steekt ook een niet Jood de eerste kaars aan.’ Verbroedering met behoud van je eigen identiteit? ‘Daar sta ik voor als mens en als Jood. Behoud van identiteit. Zoals het is in Amerika en niet zoals het is in Nederland. Waar je moet inburgeren en je identiteit moet vergeten. Het gaat niet om benadrukken van de verschillen, maar om de overeenkomsten. Joden, Christenen, Moslims hebben veel gemeenschappelijks. 98% van onze opvattingen zijn overeenkomstig. Als

Jezus wel de Meshiach was, dan hebben de Joden een puntje verloren. Was hij het niet dan hebben de Christenen een puntje verloren. Het is niet essentieel. Waar het wel om gaat, is dat een ieder van ons zijn identiteit kan behouden. Ik ben trots op mijn Joodse identiteit. Wat wilt u de lezer van de Benjamin mee geven? Lief zijn voor elkaar. Het is ondertussen donker geworden. Buiten zijn de rode- en witte lichten van voorbijflitsende auto’s te zien. Het is stil in het Sinai centrum. Benoit Wesly gaat naar zijn vergadering van de Raad van Toezicht. Ik zit intussen in mijn auto op weg naar huis en denk na over het interview. Benoit Baruch Wesly, hij is beslist geen doorsnee bestuurder en zakenman. Geen politiek dier, dat zich voortdurend indekt en risico’s vermijdt. Geen zakenman met voortdurend dollartekens in de ogen. Hij zet zich wel geheel in voor zijn volk met een duidelijke en onorthodoxe mening. Hij is een sterke man met een vriendelijk voorkomen die zijn zakelijke- en bestuurlijke talenten integreert in zijn levensdoel: een goed mens zijn in woord en daad. Daaraan committeert hij zich op zijn eigen openlijke wijze. Niet voor persoonlijke eer maar wel met een ideaal. Het bevlogen ideaal van een betere wereld die voor Benoit Wesly begint bij hem zelf. Het symbool van zijn bevlogenheid is duidelijk te zien in zijn actie om, naast de kerstboom, de Chanoekia pontificaal op het dak van zijn hotel te plaatsen. Die lichtgevende kerstboom en de Chanoekia tonen zijn levensdoel: een goed mens zijn met respect en liefde voor de medemens. Chag Sameach, Benoit Wesly, voor jou, je gezin en alle mensen, Joden en niet Joden, die samen met jou het wonder van Chanoeka mogen beleven. Yael Schrijver, www.mycs.nl

Redactielid in de spotlights... Marianne Fuchs, Groepswerk elkaar willen delen. Daarnaast gaat het om meer algemene thema’s zoals gezondheid en voeding of ouder worden. Een culturele activiteit is ‘JMW gaat Pathé’ waarbij we regelmatig een Joodse film draaien met nagesprek. Werken jullie voor alle leeftijdsgroepen? Ja, maar de meesten zijn 45 jaar of ouder. We hebben nu te maken met een hele grote groep babyboomers.

Aan het woord is Marianne Fuchs, 59 jaar en coördinator groepswerk. Marianne begon met een studie psychologie in Amsterdam, maar ging op jonge leeftijd naar Israël waar zij maatschappelijk werk aan de Bar Ilan universiteit studeerde. Vervolgens voltooide zij haar opleiding psychologie af in Amerika waar zij voor het Nederlands Consulaat in Los Angeles sociale rapportages maakte in het kader van de wet uitkeringen vervolgingsslachtoffers. Marianne werkt al bijna 30 jaar bij JMW, startte als maatschappelijk werkster maar specialiseerde zich in het begeleiden van gespreksgroepen en het geven van cursussen. Zij is getrouwd met een Israëlische man, heeft een zoon die in Beijing werkt en een dochter die Montessori juf is op een basisschool. Marianne fietst en tennist in haar vrije tijd en zingt met overgave in een bekend Amsterdams smartlappenkoor. Zij reist ook nu nog veel en zal haar zoon in Beijing dan ook zeker gaan opzoeken. Marianne, wat heb jij met groepen? Ik ben altijd met mensen bezig, ben nieuwsgierig naar wat mensen beweegt.

In het groepswerk kan ik me bezighouden met interactie tussen mensen. Aangezien ik zelf Joods ben en me verbonden voel met andere Joden ben ik bij JMW terechtgekomen. Als kind van twee Joodse ouders die de oorlog hebben meegemaakt kan ik alles wat ik in groepen hoor wel thuis brengen, of het nu om echtscheiding, oorlog of identiteit gaat. Ik ben opgegroeid vlakbij het huis waar Anne Frank woonde. Als kind tijdens de geschiedenisles voelde ik me heel erg verbonden als het over Anne Frank ging. Dit heeft mijn keuzes in mijn verdere leven bepaald. Ik wilde iets voor de Joodse gemeenschap doen. Wat voor groepen zijn er? Ons groepswerkteam probeert een gevarieerd aanbod te doen van hulpverleningsgroepen tot informatieve en culturele bijeenkomsten. We hebben de vaste gespreksgroepen zoals Kind in de oorlog en Na-oorlogse generatie en de cursus levensverhalen schrijven. Ook de gespreksgroep ‘Je zult maar Joods zijn’ is zo’n vaste groep, bestemd voor mensen die vragen en dilemma’s hebben over hun Joods zijn en ervaringen met

Wat zijn jullie plannen voor de komende tijd? We willen meer eenmalige actuele informatieve bijeenkomsten organiseren. Op 22 januari komt er een bijeenkomst over overgewicht bij kinderen en volwassenen. Ook denken we aan een lezing over opvoeding van kinderen in het computertijdperk. Je werkt al zolang bij JMW, hoe blijft je werk inspirerend? Het begeleiden van groepen en cursussen blijft boeiend en inspirerend. Iedere groep is weer anders, of het nu over een praatgroep of een schrijfgroep gaat. Mensen die allemaal een uniek verhaal hebben en toch veel gemeen hebben. De sfeer is bijna altijd positief en warm, hoewel er natuurlijk ook wel conflicten in de groep voorkomen, zoals bijna in iedere familie. Ook krijg ik veel energie als ik merk dat de mensen zich beter gaan voelen en dat ook kenbaar maken. Het is toch geweldig als ik hoor, dat mensen na jaren nog steeds contact met elkaar hebben of dat sommige groepen nog steeds, maar nu zonder JMW, met elkaar doorgaan. Er zijn zelfs een aantal huwelijken gesloten van mensen die bij elkaar in de groep hebben gezeten. Als je dat niet inspirerend noemt! Voor informatie of aanmelding cursussen, bel naar Marianne Fuchs, 020-577 65 77 of mail naar groepen@joodswelzijn .nl (zie ook blz. 6 en 7 van deze Benjamin)

31 Benjamin

Babyboomers Vrijwilligers gezocht Wij zijn doorlopend op zoek naar vrijwilligers. Heeft u belangstelling? Mail dan naar Liesbeth de Vries, coördinator vrijwilligers: [email protected] of neem telefonisch contact op 020-577 65 77.

Niet ingeschreven is altijd mis

Jingle?

Voor iedereen met een Joodse achtergrond

Kijk op www.stichtingjingles.nl

32 Benjamin

Rekenschap Een historisch en financieel onderzoek naar het vermogensbeheer van Joodse oorlogswezen Over het vermogensbeheer van Joodse oorlogswezen bestaat al jaren ongerustheid, o.m. door de publicatie ‘Kind van de rekening’ van Elma Verhey in 2005. Het beheer zou zeer omstreden zijn geweest. Historisch en financieel wetenschappelijk onderzoek, uitgevoerd in de laatste twee jaar, heeft uitgewezen dat het beheer evenwel naar behoren is geweest en zich positief onderscheidde van het destijds geldende overheidsbeleid. Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat er misbruik is gemaakt van vermogens van Joodse minderjarige oorlogswezen. Bij het beheer zijn overigens op onderdelen wel vraagtekens geplaatst. Dit zijn de voornaamste conclusies van het onderzoeksrapport ‘Rekenschap’. Het rapport is in opdracht van drie betrokken partijen opgesteld: -Stichting Samenwerkingsverband – JMW / Stichting Joods Maatschappelijk Werk – het Verbond Belangenbehartiging Vervolgingsslachtoffers -de Stichting Nederlands-Joodse Oorlogswezen in Israël. Het onderzoek is uitgevoerd door de historicus dr. J. Joor en door de registeraccountant drs. F.Hoek en is begeleid door een commissie bestaande uit: drs. A.J. van Gils (oud-directeur van de Pensioen-en Uitkeringsraad), drs. C.J. Ruppert (projectdirecteur bij het Ministerie van Financiën en in de periode 1997-2001 projectleider Tegoeden Wereldoorlog II bij het Ministerie van Financiën) en drs. E. van Thijn (oud-burgemeester van Amsterdam en destijds lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal). Het onderzoek is gebaseerd op algemene bestuurlijke en financiële bronnen. De individuele financiële dossiers van de vermogens van de wezen bestaan niet meer. Die zijn in het kader van een reguliere opschoning eind 1975/ begin

1976 vernietigd (in 1965 was de laatste oorlogswees meerderjarig geworden). De dossiers zijn dus niet vernietigd als een soort ‘cover-up’ voor vermeend onregelmatig handelen, zoals wel beweerd is. Ook zijn er geen aanwijzingen gevonden dat gelden van Joodse wezen een deel hebben gevormd van het vermogen dat de Gefusioneerde Joodse Instellingen voor Kinderbescherming in 1981 hebben overgedragen aan de Stichting Samenwerkingsverband - JMW. Het overheidsbeleid t.a.v. (Joodse) voogdijkinderen was kil en zakelijk en had geen oog voor het individuele leed, zeker beschouwd vanuit de huidige tijd. Tegenover deze houding van de overheid staken de materiële en sociale zorg van de Joodse voogdij-instellingen gunstig af. Onder zeer moeilijke omstandigheden heeft men zich met veel toewijding voor de belangen van de Joodse oorlogspleegkinderen ingezet. Van toezicht op die instellingen door de Nederlandse overheid was overigens maar in zeer beperkte mate sprake. Ook het toezicht van de kantonrechter op het beheer van individuele vermogens lijkt niet altijd optimaal te zijn geweest. De Commissie Vermogensbeheer Pupillen van de gefusioneerde instellingen kwam voorts maar weinig bij elkaar. Ten aanzien van de financiële verantwoordingen bestaan hier en daar onduidelijkheden. Tezamen vormen dit de vraagtekens die in de praktijk bij het vermogensbeheer te plaatsen zijn. Zoals gezegd is het directe bewijsmateriaal wat betreft het vermogensbeheer van Joodse oorlogswezen niet meer aanwezig. Er zullen daardoor vragen blijven bestaan. Binnen deze beperking is het rapport een zeer complete historische en financiële studie. Aan de naoorlogse geschiedschrijving is met ‘Rekenschap’ een indringend hoofdstuk over de Joodse oorlogswezen toegevoegd. Hans Vuijsje

Column - Lea Pagrach-van Coevorden, eindredactie Hakehillot Taalvervuiling Aan niets heb ik zo’n hekel als aan slecht gebruik van onze toch al niet zo elegante Nederlandse taal. Ik kan me ergeren aan mensen die het hebben over hun ‘indentiteit’, en die zeggen: dit is beter als... Of wanneer de woorden ‘kennen’ en ‘kunnen’ door de war worden gehaald. ‘Ken het soms zijn dat ik u heb gekund...’. Recent hoorde ik twee dames praten over het beëindigde huwelijk van een van hen: ‘Ik ben van zijn gescheejen...’. Vervelend vind ik mensen die te pas en te onpas echte Joodse of Jiddische uitdrukkingen gebruiken. Wanneer ik Gerard Joling hoor zeggen dat hij iets een gotspe vindt dan voelt dat als vloeken. En toen ik in de overigens prachtige film ‘Das Leben der Anderen’, het hoofd van de Stasi hoorde zeggen: ‘dass isst nicht kosjer...’zette ik de dvd uit. Niet-Joodse mensen die een mail aan mij beginnen met: ‘sjalom’, beantwoord ik altijd keurig in mijn moerstaal, Nederlands dus. Want we wonen niet in Israël. Wat ik ook buitengewoon vervelend vind is het gebruik van het woord ‘doei’. En bleef het daar maar bij. Want was het eerst ‘doei’ bij het weggaan, of ‘doeg’ nu is het ‘doedoei’ en de combinatie ‘doegdoei’ heb ik zelfs ook al gehoord. Wie verzint dat of, om met Olivier B. Bommel te spreken: ‘hoe vreselijk is dit alles.’ ‘Hoi,’ dat zeiden we vroeger op school. Betekent letterlijk: Holland Overwint Immer. Nu is het ook gebruikelijk om bij het beëindigen van een telefoongesprek af te sluiten met: ‘hoi’. En dan met een langgerekt somber klinkend: ‘hoooooooooi’, soms gevolg door ‘later’. Wat wordt daar dan mee bedoeld? Verder wordt er lustig geje’d en gejouwd, maakt niet uit door wie. Toen mijn leesbril de geheel onbedoelde rit in de vaatwasser niet had overleefd (de

glazen waren wel superschoon maar helaas zaten ze niet meer in de bril) moest ik mijn ogen laten opmeten voor een nieuwe bril. De optometrist – want zo heet zo iemand tegenwoordig – behandelt me of ik met hem in de klas heb gezeten. Hij zegt direct ‘je’ tegen me terwijl mensen onder de 50 toch meestal geen leesbril nodig hebben en ik echt richting middelbaar ga of al ben, terwijl ik hem consequent met ‘u’ blijf aanspreken. Aan het einde van een lang consult had de ogenopmeter het door. ‘Vind je het wel goed als ik je tutoyeer?’ vroeg hij. Ik wilde bijna zeggen: ‘als je weet hoe je dat woord spelt. Maar die moeite heb ik me maar bespaard. Zo vergaat het me ook met de uitspraak van woorden. Met een brede grijns denk ik terug aan het Chanoeka van vroeger. Ganneke, zo werd het thuis genoemd. Met de nadruk op de ‘g’. Hadden we op Joodse les de juiste woorden van het Ma’oz Tsoer geleerd, bij de eerste Ganneke thuis ging het al anders. Zetten mijn broer en ik keurig in met: Ma’oz Tsoer, mijn vader denderde er dwars doorheen met zijn ‘Mongous Tsoer’. En dat bleef hij doen, zijn hele leven. Ik wens de lezers nog veel jaren Ganneke en hoop dat het Mongous Tsoer maar luid mag klinken! Lea Pagrach-van Coevorden, Eindredactie Hakehillot Magazine voor Joods Nederland, [email protected]

toch een 50+ en lekkere warme maaltijd uit de magnetron? toch surfen 50+ openhet net? toch overal 50+ en mobiel bereikbaar? en al uw tv50+ zenders op de goede plek? uw 50+ en computer doet weer wat u wilt?

lekker kijken naar 50+ en een dvd-tje?

Beth Simcha biedt hulp. € 10,per uur. Bel 020-577 65 88

Aan niets heb ik zo’n hekel als aan slecht gebruik van onze toch al niet zo elegante Nederlandse taal.

33 Benjamin

Heeft U vragen voor de ouderenadviseur bel dan 020-577 65 88 of mail naar [email protected]

B en j am i n

Verheugt u zich ook altijd op de Benjamin, maar laat uw zicht u steeds meer in de steek? Neem dan nu een abonnement op de ‘Gesproken-Benjamin’. Wordt aangeleverd op daisy cd. Aanmelden via de antwoordbon, achterzijde Benjamin.

TOT 120 Wie schrijft die blijft, maar is het ook zo? Wie spreekt vindt zijn wortels? Blijkbaar wel. Helemaal als je spreken vertaalt in smoezen en dit geregeld doet bij Sjemoe’ot, de contactgroep van JMW in Friesland voor allen met een Joodse achtergrond. Op een dag, enkele weken geleden, kreeg ik telefoontje van een mevrouw ergens uit Zuid Nederland. Deze mevrouw vroeg: ‘Zegt de naam Esther u iets?’. Wat verbluft zei ik: ‘Ja als u mijn grootmoeder van moederskant bedoelt, maar die is met onze hele familie in de Duitse concentratiekampen vermoord’. Toen vroeg de vriendelijke stem aan de andere kant van de lijn: ‘Is jouw meisjesnaam Marianna x?’. Ik zei: ‘ Ja, ma...?’. Ze onderbrak me en zei: ‘Dan heb ik 10 minuten geleden met je broer Benjamin gesproken en nu wil ik jou iets vragen en vertellen, als je het niet wilt horen verbreek je de verbinding maar’. Ze vroeg: ‘Weet jij iets van je grootmoeder Esther en haar/jullie familie en wil je dat weten? Ik heb hier namelijk de stamboom van die kant van jullie familie, omdat wij ergens ook nog familie van elkaar zijn’. Wederom verbluft zei ik: ‘Ja graag’. Ik, die tot nu toe had gedacht dat een stamboom van die kant van onze volledig uitgemoorde familie nooit boven water zou komen. We waren al zo vaak vastgelopen. De vriendelijke stem aan de andere kant ging door met praten en zei: ‘Je broer Benjamin en jij krijgen alles wat ik heb. Het is zo’n interessante familie, met veel kunstenaars. Ik heb foto’s van prachtige sculpturen en schilderijen gemaakt door familieleden van jullie. Die foto’s stuur ik je per e-mail, maar ik wil je nog twee dingen vertellen. Ten eerste jullie hebben nog een echte achternicht en als je het goed vindt, geef ik haar je telefoonnummer. Ten tweede wil ik je het bijzondere verhaal vertellen van hoe ik jullie heb gevonden’. De mevrouw aan de andere

34 Benjamin

kant van de telefoon gaat verder en zo komt het verhaal bij ‘Sjemoe’ot’: ‘Ik wist al langer’, zegt ze, ‘dat oma Esther twee kleinkinderen had die de oorlog als wezen hebben overleefd, maar ik kon op geen enkele manier achter hun adres of telefoonnummer komen. Tot ik op een goeie dag in de Benjamin een stukje las over de contactgroep Sjemoe’ot dat was geschreven door Marianna. Hieruit begreep ik dat jij, Marianna, in Israël woont en Benjamin in het noorden van Nederland, maar er was geen telefoonnummer te vinden. Tot mijn geluk had je in het stukje geschreven dat de bijeenkomsten van Sjemoe’ot plaatsvinden in het dorpje Terband. Ik heb toen de stoute schoenen aangetrokken en een willekeurig telefoonnummer ingetoetst in Terband. Toen de telefoon aan de andere kant werd opgenomen, heb ik gevraagd: Kent u in Terband een familie waar geregeld een groot gezelschap bij elkaar komt? De mevrouw uit Terband zei: nee die kennen we niet, maar bij de familie Bierman staan geregeld heel veel auto’s voor de deur. En zo kwam ik bij Marthe en Richard terecht, het echtpaar dat al jarenlang gastvrouw en gastheer van de contactgroep Sjemoe’ot bleek te zijn. Marthe was uitermate vriendelijk aan de telefoon, maar zei heel gedecideerd: ‘Wij geven geen telefoonnummers door, maar als u uw telefoonnummer geeft zullen wij dat aan Benjamin. doorgeven en als hij wil zal hij u bellen’. En zo kom ik terug bij het begin. Wie schrijft die blijft en Wie spreekt die is. Rest mij nog namens allen de hoop uit te spreken dat wij nog jarenlang bij Sjemoe’ot mogen blijven smoezen onder de warme vleugels van Marthe en Richard. Benjamin en Marianna Aandagt (Cohen) Website Sjemoe’ot: http://smoezen.israel-online.nl

Steun de Benjamin Bent u nog geen donateur van de Benjamin, maar wilt u wel bijdragen, dan kunt u een bedrag overmaken aan ‘St. JMW Bijdrage & Fondsen o.v.v. donatie Benjamin, De Laraissestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam’ op rekeningnummer P 204420.

Fondsenwerving Benjamin ‘verantwoording’ Naar aanleiding van de Benjamin lezersenquête is in 2005/2006 besloten om de Benjamin zo laagdrempelig mogelijk te houden. Dit impliceert dat wij onze 10.000 abonnees geen abonnementsgeld vragen, maar wel een beroep doen op hun vrijgevigheid. In het Rosh Hasjana nummer van de Benjamin was een acceptgiro bijgesloten, waarin de abonnees en lezers werden opgeroepen om een vrijwillige bijdrage te doen aan de Stichting JMW Bijdragen & Fondsen. Omdat de Nederlandse belastingdienst JMW heeft aangemerkt als een Algemeen Nut Beogende Instelling ‘ANBI’ zijn alle giften fiscaal aftrekbaar. Mede op verzoek van enkele trouwe donateurs geven wij u graag inzage in

de omvang van zowel het financiële tekort als de omvang van de in 2008 ontvangen donaties. Exclusief de personele lasten komen de totale kosten van de Benjamin jaarlijks uit op circa € 75.000,–. Het betreft m.n. kosten voor de vormgever, druk en verzendkosten. Van overheidswege kan € 10.000,– aan ontvangen subsidies worden toegerekend aan de Benjamin. Het tekort dat resteert is circa € 65.000,–. Twee keer per jaar ontvangen de lezers van de Benjamin een acceptgiro (Ola). In 2008 heeft deze oproep gezorgd voor een substantiële lezersbijdrage van € 35.000,–. Onder de donateurs bevinden zich zowel personen die ‘vaak jaarlijks’ een eenmalige bijdrage doen, als personen die JMW een volmacht

hebben verstrekt om periodiek een bedrag van hun rekening af te schrijven. Het financiële tekort dat resteert is € 30.000,–, waarvan ongeveer € 10.000,– middels advertentie-inkomsten wordt gedekt. Mocht u over 2008 nog een fiscale aftrekpost willen opvoeren, dan weet u nu alvast dat uw donatie zinvol wordt besteed en bijdraagt aan de verspreiding van veruit het grootste magazine dat Joods Nederland kent. Een blad dat door de lezers bijzonder wordt gewaardeerd (beoordeling 8,1 lezersonderzoek 2006) en dat vooral laagdrempelig moet blijven!

Verhalen van levensbelang In Is dit een mens vertelt Primo Levi over een medegevangene in Auschwitz met wie hij – onderweg terug naar het kamp na elke werkdag – de verhalen uit Dante’s Goddelijke Komedie deelt. Hoewel de vriend in kwestie uiteindelijk vermoord wordt, is de boodschap duidelijk: juist als de omstandigheden onmenselijk zijn, kunnen verhalen de menselijkheid redden. Iedereen vertelt verhalen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat mensen bestáán uit verhalen die ze zichzelf en anderen vertellen. In veel culturen hebben ‘verhalen van vroeger’ dan ook een grote rol. Het is een belangrijke taak van ouderen om ze te vertellen en een bron van wijsheid voor jongeren. Nederland heeft echter nauwelijks een

verteltraditie. Mijn grootvader, bijvoorbeeld, praatte zelden over zijn jeugd – dat gaf maar nare associaties met de oorlog. Het was dus een grote verrassing toen bleek dat hij zijn herinneringen aan zijn eigen grootouders opgeschreven had voor zijn kleinkinderen. Dit verhaal is een prachtig portret van Joods Amsterdam in de jaren ’20-’30. Een wereld waar hij eigenlijk nauwelijks deel van uitgemaakt heeft, maar waar hij wel uit voortgekomen is. En ik dus ook. Tegenwoordig schrijven steeds meer mensen over hun leven. Maar zo gemakkelijk is dat niet, zeker als je een wat uitgebreider verhaal of zelfs een boek voor ogen hebt. Omdat sommige mensen niet zelf willen of kunnen schrijven, maar wel ontzettend mooie verhalen hebben, ben ik begonnen dit soort ‘levensverhalen’ voor hen te

schrijven. Ik interview iemand uitgebreid (in vijf tot tien sessies) en schrijf op basis daarvan een boek(je) – vaak geïllustreerd met foto’s – dat in kleine oplage gedrukt wordt, voor (klein)kinderen of andere familieleden of vrienden. Zo blijven de verhalen toch bewaard. Bovendien blijkt het meestal een heel bijzondere ervaring voor de verteller en een mooi bezit voor de ontvangers van het boek. Meer informatie? DesTijds Levensverhalen – www.destijds.nl – [email protected] – tel. 020-636 11 12 Sara Polak

35 Benjamin

JMW voor u Als u meer wilt weten over wat JMW u zou kunnen bieden op het gebied van Thuiszorg dan kunt u contact met ons opnemen via www.joodswelzijn.nl, of 020-577 65 11.

TOT 120

Aanmelden voor Nationale Herdenking 2009 Overlevenden Tweede Wereldoorlog staan centraal op 4 mei Op 4 mei is het 2 minuten stil in Nederland. Overal in het land komen mensen samen om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te gedenken. In Amsterdam vindt de Nationale Herdenking plaats, in aanwezigheid van H.M. de Koningin en leden van de regering. Ook ú kunt daar volgend jaar bij zijn. In Nederland vinden door het jaar heen talloze herdenkingen plaats die herinneren aan specifieke

Uitnodiging Een centrale plek is echter gereserveerd voor de mensen die de Tweede Wereldoorlog zelf hebben meegemaakt en voor hen die daarin dierbaren hebben verloren. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei wil overlevenden van ’40’45 en nabestaanden van oorlogsslachtoffers nadrukkelijk uitnodigen om de herdenkingsbijeenkomst in De Nieuwe Kerk bij te wonen. Mocht u dit jaar geen uitnodiging hebben ontvangen, dan kunt u zich aanmelden voor de Nationale Herdenking 2009.

36 Benjamin

gebeurtenissen of groepen oorlogsslachtoffers. Tijdens de Nationale Herdenking in Amsterdam op 4 mei komen alle herinneringen samen. Dan herdenken we alle burgers en militairen die zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. De organisatie van de Nationale Herdenking is in handen van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.

Uiteraard heeft u dan ook de mogelijkheid om de plechtigheid op de Dam bij te wonen; voor de aanwezigen in de kerk zijn zitplaatsen gereserveerd aan de voet van het Nationaal Monument. De plechtigheid is tevens te volgen op monitoren in De Nieuw Kerk. Na de kranslegging, rond 20.15 uur, start het defilé.

Voorafgaand aan de kranslegging op de Dam organiseert het comité een herdenkingsbijeenkomst in De Nieuwe Kerk. Een bijzondere bijeenkomst, waarbij ieder jaar een andere Nederlandse schrijver een voordracht verzorgt en speciaal voor de gelegenheid gecomponeerde muziek klinkt. De bijeenkomst wordt bovendien altijd bijgewoond door de Koningin en vertegenwoordigers van de regering en het parlement.

Aanmelden Wilt u de Nationale Herdenking 2009 bijwonen? Stuur dan een brief naar het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Nieuwe Prinsengracht 89, 1018 VR Amsterdam of e-mail naar [email protected] Vermeld daarin uw naam, geboortedatum, adres, telefoonnummer, de reden van aanvraag en eventueel de naam van de vereniging of organisatie waarvan u lid bent. Als u in aanmerking komt, ontvangt u begin februari 2009 een officiële uitnodiging. Daarbij is een antwoordkaart gevoegd waarmee u maximaal twee toegangskaarten kunt aanvragen. Mogelijk kunnen we niet alle aanvragen honoreren; de antwoordkaarten worden daarom behandeld in volgorde van binnenkomst. Let op: Als u in de afgelopen jaren al een uitnodiging hebt ontvangen, hoeft u niet te reageren. U bent dan vast in het adressenbestand opgenomen en ontvangt in februari 2009 automatisch een uitnodiging.

Mag de kredietcrisis kansarmen in Israel hun perspectief ontnemen? Terwijl de staat Israel gedwongen blijft enorm veel geld uit te geven aan veiligheid, mogen wij in de diaspora de kansarmen in Israel niet in de steek laten. Geef juist nu extra steun aan onze projecten voor hen die het echt nodig hebben. Zoals onderwijs voor ernstig zieke kinderen, hulp aan gewonde soldaten en ouderen, versterking van de nog steeds door raketten geteisterde Negev, integratie van nieuwe immigranten en hulp aan Ethiopische gezinnen. Laat ook voor hen Chanoeka het feest van licht zijn. Bij voorbaat dank voor uw bijdrage. Voor meer informatie: www.israelactie.nl

Uw bijdrage werkt. Postbank 77 77 77

‫‪Tsavta‬‬

‫דצמבר ‪ ,2008‬שנה אחת עשרה‪ ,‬מס ‪45‬‬

‫כולנו חברים‬ ‫‪Koelanoe Chaweriem‬‬ ‫"כולנו חברים" זוהי פעילות לילדים יהודים בעלי‬ ‫מוגבלות‪ .‬הפעילות מתקיימת אחת לחודש בימי‬ ‫ראשון משעה ‪ 14:00‬עד ‪ 16:00‬במועדון 'הבונים'‬ ‫שבאמסטרדם‪.‬‬ ‫את הפעילות מארגנת הקהילה ליהדות מתקדמת‬ ‫והיא ניתנת ע"י המדריכות המקצועיות סינדי‬ ‫מילר‪ ,‬פייפ טרפנברג וסימונה הלר‪ .‬בנוסף‬ ‫לפעילות הקראטיבית יכולים הילדים להשתתף‬ ‫בפרויקט צילום שבסופו תתקיים תערוכת‬ ‫צילומים‪.‬‬ ‫רות‪ ,‬אחת מהמשתתפות במפגשים‪ ,‬מספרת‪:‬‬ ‫"'כולנו חברים' זהו מועדון בו ילדים מוגבלים‬ ‫פוגשים האחד את השני פעם בחודש ועושים‬ ‫דברים ביחד‪ .‬בפסח למשל עשינו פלייסמנט לליל‬ ‫הסדר ובראש השנה קישטנו כלי לדבש‪ .‬אנחנו‬ ‫שומעים סיפורים יפים ועושים עבודות גרפיטי‪.‬‬ ‫בשעתיים אפשר לעשות הרבה דברים וזה‬ ‫מספיק"‪ .‬לסיום‪ ,‬זה כייף ונחמד שילדים מוגבלים‬ ‫יכולים לעשות דברים שילדים רגילים גם עושים‪.‬‬ ‫ילדים חדשים בהחלט מוזמנים להצטרף לקבוצה‪.‬‬ ‫הרשמה ופרטים‪ :‬מדלון בינו ‪020-540 01 21‬‬

‫‪JMW-Samenlevingsopbouw‬‬ ‫‪De Lairessestraat 145-147‬‬ ‫‪1075 HJ Amsterdam‬‬ ‫‪tel. 020-577 65 77‬‬ ‫‪fax 020-577 65 00‬‬ ‫‪E-mail: [email protected]‬‬ ‫‪www.joodswelzijn.nl‬‬

‫עמותת "ביחד"‬ ‫‪Stichting Bejachad‬‬ ‫עמותת "ביחד" הוקמה לאחרונה בהולנד ע"י מר‬ ‫קלאוס פינק‪ ,‬אורדן ואן דה וורף ושושי פינק‪.‬‬ ‫מטרת העמותה היא לקרב בין היהודים הגרים‬ ‫בהולנד ובמיוחד בין הישראלים ליהודים‬ ‫ההולנדים וזאת ע"י ארגון אירועים משותפים וע"י‬ ‫הבאת אומנים ישראלים להופעות בהולנד‪ .‬כך‬ ‫הובאו למשל בנובמבר הזמר יואב יצחק ולהקתו‬ ‫להופעת ענק בארנה שבאמסטרדם‪ .‬העמותה‬ ‫היא לא למטרות רווח‪ ,‬בשלב זה מר פינק הוא‬ ‫גם הספונסר של העמותה ובעתיד אם יהיו‬ ‫רווחים הם יתרמו למטרות צדקה‪.‬‬ ‫פרטים נוספים‪:‬‬ ‫‪www.bejachad.nl‬‬ ‫‪ln.srentrapnekniv@knivmbn‬‬ ‫טל‪020-573 21 21 .‬‬ ‫הידעתם ש‪...‬‬ ‫‪Wisten jullie dat...‬‬ ‫לפי סקרים של הסוכנות היהודית‪ ,‬בישראל‬‫נמצא ציבור היהודים הגדול ביותר בעולם‪ .‬מספר‬ ‫היהודים הגרים בישראל הוא ‪ 5,55‬מיליון‪ ,‬קצת‬ ‫יותר מקהילת ארצות הברית שמונה ‪ 5,3‬מיליון‪.‬‬ ‫את המקום השלישי תופסת צרפת עם ‪490,000‬‬ ‫יהודים ואחריה קהילות קנדה‪ ,‬אנגליה‪ ,‬רוסיה‪,‬‬ ‫ארגנטינה‪ ,‬גרמניה‪ ,‬אוסטרליה וברזיל עם קהילות‬ ‫קטנות יותר‪.‬‬ ‫ ממשלת לבנון מבררת אפשרות לגרוף את‬‫ישראל למשפט בינלאומי בהאשמה שישראל‬ ‫מייצאת חומוס ופלאפל כמתכונים ישראליים‬ ‫למהדרין כאשר לטענתם חומוס ופלאפל הם‬

‫מאכלים לבנוניים במקור‪ .‬לבנון מקווה שבית‬ ‫המשפט הבינלאומי יוכל לתת ללבנון בלעדיות על‬ ‫השימוש בשמות חומוס ופלאפל ורק חומוס‬ ‫ופלאפל תוצרת לבנון יוכלו להיקרא כך‪ .‬ומה יהיה‬ ‫עם החומוס והפלאפל המקודשים שלנו? תמיד‬ ‫נוכל לארגן ב"צוותא" תחרות נושאת פרסים‬ ‫למציאת שמות חדשים‪...‬‬ ‫פינת הסלנג‬ ‫‪Israëlische slang‬‬ ‫בעקבות התגובות המעודדות אותן קיבלנו על‬ ‫פינת הסלנג הקודמת‪ ,‬להלן הברקות נוספות‬ ‫אותן הוגה המוח הישראלי בזמן האחרון‪:‬‬ ‫"כל העולם ואחותו"‪ :‬מקור‪ :‬עממי‪ .‬פירוש‪ :‬הרבה‬ ‫מאוד אנשים‪ .‬דוגמא‪ :‬כל העולם ואחותו הגיעו‬ ‫לחגוג את יום‪ -‬צוותא עד שלא היה מקום להכניס‬ ‫סיכה‪.‬‬ ‫"חפש ת'חברים שלך"‪ :‬מקור‪ :‬עממי‪ .‬פירוש‪:‬‬ ‫אינני מוכן להגיש לך עזרה‪ ,‬לך תמצא מי שיעזור‬ ‫לך‪ .‬דוגמא‪ :‬ראובן‪' :‬יוסי‪ ,‬אתה יכול להלוות לי‬ ‫‪ 1000‬ש"ח'? יוסי‪' :‬לך‪ ,‬חפש ת'חברים שלך'‪.‬‬ ‫א' )אלף(‪ :‬מקור‪ :‬צבאי‪ .‬פירוש‪ :‬קיצור של אחראי‬ ‫דוגמא‪' :‬יוסי תמיד עושה שמח במסיבות‪ ,‬ממש‬ ‫א' בידור'‬ ‫ע' )עיין(‪ :‬מקור‪ :‬צבאי‪ .‬פירוש‪ :‬קיצור של עוזר‬ ‫דוגמא‪' :‬חיים‪ ,‬גם אתה בדרן לא קטן‪ ,‬אתה יכול‬ ‫להיות ה‪-‬ע' של יוסי'‪.‬‬

‫‪el:‬‬ ‫‪orige puzz‬‬ ‫‪van de v‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪n‬‬ ‫‪in‬‬ ‫‪De w‬‬

‫‪assad‬‬ ‫‪Danna M‬‬

‫‪Tsavton‬‬ ‫‪38 Benjamin‬‬

‫‪December 2008, jaar gang 11, nr. 45‬‬

‫מכירה פומבית צוותא‪JMW /‬‬ ‫‪Kunstveiling voor War Child‬‬ ‫ביום חורפי קר ומושלג התקיימה ב‪-‬‬ ‫‪Loods 6‬שבאמסטרדם מכירה פומבית של‬ ‫עבודות אומנות בנושאים יהודיים ו‪/‬או של יוצרים‬ ‫יהודים וישראלים‪ .‬כלל ההכנסות מן האירוע‬ ‫נתרמו לארגון ‪War Child‬לטובת שני פרוייקטים‬ ‫שונים‪ ,‬האחד של ילדים חיילים בסיארה לאונה‬ ‫והשני פרוייקט של קרוב לבבות והבנה בין ילדים‬ ‫ישראלים וילדים פלסטינים‪ .‬בעזרת הוצאת עיתון‬ ‫משותף והעלאת הצגה ביחד יוכלו הילדים להכיר‬ ‫ולהתמודד עם הדעות הקדומות שיש להם האחד‬ ‫על השני‪.‬‬ ‫ראוי לציין שלמרות היום המושלג האולם היה‬ ‫מלא מפה לפה וההכנסה ממנו הייתה כלל לא‬ ‫מביישת‪ 15,000 -‬יורו‪ .‬סכום זה יצורף לסכומים‬ ‫נוספים שאספנו עד עכשיו ויחד עם ההכנסות‬ ‫מקונצרט התרמה גדול שיהיה בפברואר ‪2009‬‬ ‫באמסטרדם אנו מקווים למסור ל‪War Child-‬‬ ‫סכום יפה שיוקדש לעבודה החשובה שהם‬ ‫עושים‪.‬‬

‫מחקרה של שירלי אנסל‪ :‬ישראלים בהולנד‬ ‫‪Shirley Ensel's onderzoek: Israëli's in‬‬ ‫‪Nederland‬‬ ‫שלום חברים‪,‬‬ ‫בגיליון הקודם של ה"בינימין" הזכרתי בכמה‬ ‫מילים את המחקר אותו ערכתי לגבי ישראלים‬ ‫בהולנד במסגרת לימודי התואר השני‪ .‬התגובות‬ ‫הסקרניות לא התמהמהו מלהגיע‪ ,‬ולכן אביא כאן‬ ‫בקצרה כמה מן המסקנות העיקריות של המחקר‪.‬‬ ‫‪39 Benjamin‬‬

‫כאמור‪ ,‬נושא המחקר היה‪"ֹ :‬זהות‬ ‫ישראלית‪-‬יהודית מחוץ לישראל‪ :‬הישראלים‬ ‫באמסטרדם כמקרה מבחן"‪ .‬מטרת המחקר‬ ‫הייתה חקירת המניעים וההתנסות של מהגרים‬ ‫ישראלים חילונים בחו"ל‪ ,‬וכיצד נוכחותם מחוץ‬ ‫למדינת ישראל משפיע על זהויותיהם הישראליות‬ ‫והיהודיות‪ .‬לאחר הבאת הנושא באופן כללי‬ ‫חקרתי את העניין באופן ספציפי בקרב ישראלים‬ ‫החיים באמסטרדם כשעל הקבוצה הזאת גם‬ ‫ביססתי את מסקנות המחקר‪.‬‬ ‫מסקנות המחקר‪:‬‬ ‫ הגירה יכולה להביא לחיזוק הזהות הדתית‪,‬‬‫בעיקר בקרב משפחות עם ילדים‪ .‬החיים מחוץ‬ ‫למדינת ישראל הופכת את המהגרים הישראלים‬ ‫להיות יותר מודעים לגבי זהותם הדתית מאחר‬ ‫שזו כבר אינה מובנית מאילה יותר כפי שהייתה‬ ‫בישראל‪.‬‬ ‫ הגירה אינה תורמת להתקרבות ושיתוף פעולה‬‫בין המהגרים הישראלים והקהילה היהודית‬ ‫ההולנדית וזאת בעקבות מספר גורמים‪ :‬ראשית‪,‬‬ ‫בעקבות קיומו של 'מיתוס השיבה' שמשמעותו‬ ‫שהמהגרים מתכננים לשוב ביום מן הימים‬ ‫למולדתם‪ ,‬אך בגלל סיבות אלו או אחרות אינם‬ ‫מממשים זאת‪ ,‬והעניין נשאר בגדר מיתוס‪ .‬במצב‬ ‫שכזה‪ ,‬מאחר שהישראלים מרגישים עצמם‬ ‫כבעלי סטטוס זמני‪ ,‬אין הם טורחים ליצור קשרים‬ ‫עם הקהילה היהודית‪ .‬סיבה מרכזית נוספת‬ ‫לעניין היא הבדלים מנטאליים‪ -‬תרבותיים‪-‬‬ ‫חברתיים ודתיים בקרב שתי הקבוצות‪ .‬חלק מן‬ ‫ההסברים לתופעה טמון בעובדה שהמושג‬ ‫'קהילה' וכל הקשור בהתארגנות קהילתית זרים‬ ‫לישראלי‪ ,‬שכן הוא מגיע ממדינה בא הוא הרוב‬ ‫המוחץ ולא קיים הצורך להתארגן‪.‬‬ ‫מסקנה זו אינה תקפה לקבוצת ישראלים בעלי‬ ‫פרטנר יהודי‪-‬הולנדי או לקבוצת הישראלים החיה‬ ‫שנים רבות בהולנד‪.‬‬ ‫ ישראלים אינם מתחברים עם ישראלים אחרים‬‫במטרה ליצור קהילה ישראלית מאורגנת‬ ‫באמסטרדם‪ .‬גם נטייה זאת יכולה להיות מוסברת‬ ‫על‪-‬ידי אותו קונספט של המושג 'קהילה' שאינו‬ ‫מוכר בקרב ישראלים‪ ,‬וכן על‪-‬ידי 'מיתוס השיבה'‬ ‫הלא ממומש‪ ,‬כך שאין צורך להתארגן מפני‬ ‫שממילא ישובו אי‪-‬פעם לארץ‪ .‬בנוסף‪ ,‬בהתאם‬ ‫לספרות המחקרית בנושא ההגירה‪ ,‬ישנם‬ ‫מהגרים אשר מעדיפים להתרחק ובמקרים‬ ‫קיצוניים אף סולדים ממהגרים אחרים בני אותה‬ ‫ארץ המוצא‪ ,‬כשהדבר מחזק את התופעה של‬ ‫חוסר ההתארגנות‪ .‬‬ ‫התערוכה ‪STATE OF ART‬‬ ‫‪Tentoonstelling‬‬ ‫לרגל ‪ 60‬שנה למדינת ישראל‪ ,‬התקיימה במוזיאון‬ ‫ההיסטורי היהודי תערוכה מרתקת בשם ‪State‬‬ ‫‪of Art,‬שהוצגה עד סוף חודש נובמבר‪.‬‬ ‫בתערוכה‪ ,‬שכללה צילומי סטילס ווידיאו‪ ,‬לקחו‬ ‫חלק ‪ 16‬אמנים ישראלים כמו‪ :‬עדי נס‪ ,‬ניר הוד‪,‬‬ ‫בועז ארד ועוד רבים אחרים‪ .‬העבודות בתערוכה‬ ‫כללו ביקורת אישית לגבי מגוון נושאים בחברה‬ ‫הישראלית כגון‪ :‬הקונפליקט הישראלי‪-‬פלסטיני‪,‬‬ ‫מגוון הזהויות היהודיות בחברה הישראלית‪,‬‬ ‫בעיות זהות‪ ,‬שכול ואובדן‪ ,‬עוני והומוסקסואליות‪.‬‬ ‫מי שחיפש מוצגים קלילים ואופטימיים בתערוכה‪,‬‬ ‫וודאי שהתאכזב‪ .‬רוב הנושאים‪ ,‬שיקפו התייחסות‬ ‫די חדה וביקורתית לגבי המתרחש בחברה‬ ‫הישראלית‪ ,‬אבל למעשה‪ ,‬גם לנו מותר לבקר‬ ‫מידי פעם את עצמנו‪ ,‬ואולי אף להביא לשינוי‬ ‫בנושאים מסוימים‪.‬‬

‫לא על אופניים‬ ‫מיומנה של נוסעת בתחבורה הציבורית‬ ‫מאת‪ :‬אתי אלבז גריפיון‬ ‫נפלאות החיים‬ ‫נסיעה בתחבורה הציבורית היא לעתים כמו‬ ‫החיים עצמם‪.‬‬ ‫עולים‪,‬יורדים ‪,‬נוסעים‪....‬‬ ‫וקורותנו בדרך לתחנת היעד נותרים בבחינת‬ ‫נעלם‪.‬‬ ‫כמו למשל השבוע‪ ,‬כשיצאתי לפגישה‬ ‫באמסטלפיין‪ .‬כלמודת נסיון יצאתי‬ ‫לדרך מוקדם מוכנה לכל תרחיש אפשרי )הדלת‬ ‫תסגר בדיוק כשאגיע‪ ,‬הטראם לא יגיע כלל ועוד(‪.‬‬ ‫להפתעתי החלק הראשון של "המסע" עבר חלק‬ ‫ומוקדם משחשבתי כבר הייתי ישובה במטרו‪.‬‬ ‫כשלפתע )לפתע????( נשמע קולו של הנהג‬ ‫המודיע בשלווה הולנדית כי מנקודה זו ואלך‬ ‫אין הוא יכול להמשיך‪.‬‬ ‫)מצחיק‪ ,‬נזכרתי פתאום כיצד ישבתי במטוס‬ ‫מהארץ להולנד מחכה עם יתר הנוסעים לצאת‬ ‫לדרך ומשהתעכבה היציאה צעק אחד הנוסעים‬ ‫ֹ"יאללה כבר‪ ,‬למה לא זזים!!"(‬ ‫ובחזרה לסיפורי‪:‬‬ ‫וכך מצאתי עצמי תקועה בשום מקום בדרך‬ ‫לאמסטלפיין וללא כל רעיון כיצד אחלץ מהמקום‬ ‫הנידח?‬ ‫כשראיתי אישה הצועדת כיודעת לאן פניה‬ ‫מועדות‪ ,‬רצתי אחריה ושאלתי אם תוכל‬ ‫להדריכני‪.‬‬ ‫היא הציעה כי אצטרף אליה להליכה קצרה‬ ‫לתחנת האוטובוס הקרובה‪.‬‬ ‫כשהתחלנו צועדות הצטרפה אלנו בהליכה‬ ‫מהירה אישה נוספת שחפשה את דרכה‪.‬‬ ‫הדרך שהייתה ארוכה משחשבתי אפשרה לנו‬ ‫זמן קל להתוודע זו אל זו‪.‬‬ ‫יוזה סיפרה שהיא עושה את הדרך הזו יום יום‬ ‫ומשאירה את אופניה בתחנה מסויימת‪.‬‬ ‫אנה ‪-‬גראסיה סיפרה שבאה לעולם בחודש‬ ‫השמיני וכמעט וקיבלה את השם‬ ‫אכאטה)ע"ש אגאטה כריסטי( והיא לעומת יוזה‬ ‫ממשיכה אחר כך את הדרך ברכב פרטי‪.‬‬ ‫כשעלינו יחדיו לאוטובוס אני כבר הודעתי שלא‬ ‫על אופניים‪ ,‬ורק בתחבורה הציבורית‪.‬‬ ‫בתחנה מסויימת נפרדנו בחמימות מיוזה כשאנה‬ ‫גראסיה מתעקשת ללוות אותי עד לכתובת אליה‬ ‫התכוונתי להגיע‪.....‬פעם ‪) .....‬לפני זמן קצר???!(‬ ‫אחר כך חשבתי לעצמי שאם ארכב בעתיד על‬ ‫אופניים כאלה יהיו הרגעים אליהם אתגעגע‪.‬‬ ‫רגעים עם מפגשים מחממי לב המתרחשים‬ ‫במהלך נסיעה‪ ,‬ללא תכנון‪.‬‬ ‫כמו‪....‬‬ ‫כמו בחיים עצמם‪.‬‬ ‫להתראות בקו ‪4‬‬ ‫אתי‬

Cultuur Regionale & Educatie Exposities Verzetsmuseum Zuid-Holland ‘Een uitgelezen idee’, jeugdliteratuur over de Tweede Wereldoorlog in maatschappelijk perspectief. Vanaf 2009 te zien in het verzetsmuseum Rotterdam. Turfmarkt 30, Gouda, tel. 0182-520 38, [email protected]

Tentoonstellingen Bert Nienhuis, overzichtstentoonstelling 22 december 2008 t/m 5 april 2009 Fotograaf Bert Nienhuis maakte vele portretten van bekende Nederlanders en internationale beroemdheden voor Vrij Nederland. Het JHM toont deze foto’s samen met Nienhuis’ reportages over o.a. het leven in Amsterdamse volksbuurten en werkloosheid en zijn serie over het dagelijks leven van joden in Nederland. Deze eerste grote overzichtstentoonstelling is samengesteld in nauwe samenwerking met Bert Nienhuis.

Film Gekleurde beelden 22 december 2008 t/m 22 februari 2009. Palestina gefotografeerd door The American Colony Photographers 18981931. In 1926 en 1931 maakten de graanhandelaar Arie Speelman (18801964) en zijn vrouw Anne Christine Speelman-van Vliet (1886-1967) twee reizen naar Palestina. Tijdens deze reizen kochten zij bij de fotowinkel van The American Colony (een Amerikaanse leefgemeenschap op christelijke grondslag) meer dan duizend met de hand ingekleurde lantaarnplaatjes die letterlijk en figuurlijk een gekleurd beeld geven van wat voor hun toch vooral het Heilige Land was. Letterlijk, omdat ze met de hand zijn ingekleurd. Figuurlijk, omdat ze een ideologisch gekleurd beeld geven. In zekere zin tonen ze een gedroomd land waarin weinig te merken is van de gespannen verhouding tussen de joodse en Arabische bewoners.

Joods Film Festival 2008 Veel aandacht in deze zevende editie voor ‘Boksers en Hollywood’ en de Israëlische cinematografie in de afgelopen 60 jaar, en verder spectaculaire films en documentaires uit Amerika, Duitsland, Spanje, Italië en Nederland. Zondag 14 december Maastricht, Lumière Zondag 18 januari 2009 Apeldoorn, Gigant Informatie en reservering: www.joodsfilmfestival.nl

Leren Limmoed, laat je inspireren Het jaarlijkse, Joodse kennis- en leer festival. Kom leren, discussiëren, dansen en doen. Zondag 15 maart 2009 www.limmoed.nl; [email protected]

Lezingen Joods Historisch Museum Kinderactiviteiten Maak je eigen camera obscura 26 december 2008 van 14.30 tot 16.00 uur, Kinderatelier Robert Capa. In dit atelier maak je foto’s met een camera die je eerst zelf gaat maken. Je hoeft dus geen digitale camera of telefoon van je vader of moeder mee te nemen! Na afloop zijn je camera en je foto te bewonderen in het atelier. Deelname: € 5,– (entree inbegrepen) Leeftijd: 6 t/m 12 jaar (max. 12 kinderen). Reserveren tel. 020-531 03 27. Feest bij de Hollanders! 28 december 2008 van 14.30 tot 16.00 uur, Kinderatelier Familie Hollander, bewoners van het JHM Kindermuseum. In de verschillende kamers van het kindermuseum wordt in vier talen voorgelezen uit het boekje Mijn Huis, Jouw Huis, een eerbetoon 40 Benjamin

aan illustratrice Fiep Westendorp. De verhalen kun je daarna illustreren in het atelier. Om 15.30 uur vieren we ook nog eens Chanoeka in het museumcafé. Een feestelijke middag voor de hele familie. Deelname: € 5,– (entree inbegrepen). Leeftijd: 6 t/m 12 jaar (max. 12 kinderen). Reserveren tel. 020-531 03 27. Werk in uitvoering 30 december 2008 van 14.30 tot 16.00 uur. Kinderatelier met beeldend kunstenaar Eli Content Weet je wat een leporello is? Een soort boek van aan elkaar geplakt bladen die je als een harmonica kunt uitvouwen. Eli maakt voor iedereen een leporello die je zelf gaat beschilderen. Deelname: € 5,– (entree inbegrepen). Leeftijd: 6 t/m 12 jaar (max. 12 kinderen). Reserveren tel. 020-531 03 27.

Academische lezingencyclus, Toprabbijnen en andere Joodse Denkers Utrecht – 18 december 2008 – 14.30 tot 17.00 uur Locatie: Boothzaal, Heidelberglaan 3, Universiteitscomplex De Uithof, Utrecht Informatie en aanmelding: tel. 030-253 18 82, 030-253 29 28, [email protected] Joodse wandeling Deventer Zondag 14 december 2008 Start om 13.00 uur vanaf het Etty Hillesum Centrum, roggestraat 3, Deventer Informatie: tel. 0570-641 003, [email protected], www.ettyhillesumcentrum.nl

Het Internationaal Danstheater: foto Jochem Jurgens

Dans en Theate Het Internationaal Danstheater danst ‘Nesjomme, dans rond klezmer en kippensoep’ Een avondvullende voorstelling over de wereldwijd verspreide Joodse dans- en muziekcultuur. Heddy Lester speelt een centrale rol in de voorstelling. De regie is in handen van Brigitta Hauer. Heddy Lester is als grootmoeder de rode draad in de voorstelling en verbindt met gedachten, zang, een dialoog of als vertelster. Ivo de Wijs schreef speciaal voor deze productie een aantal liederen. De voorstelling wordt live begeleid door het zeskoppig orkest van Het Internationaal Danstheater. Muziek speelt een belangrijke rol in de voorstelling en varieert van klezmer tot Gershwin. Meer Informatie en speellijst: www.intdanstheater.nl

Verzetsvrouwen en NSB-kinderen, 1945-1955 Dinsdag 13 januari 2009 om 15.30 uur verzorgt Dr. Ismee Tames een lezing met als titel Verzetsvrouwen en NSBkinderen, 1945-1955 over een ander onderbelicht aspect van vrouwen in verzet. Anders dan verwacht hebben veel verzetsvrouwen zich kort na de oorlog ingezet voor de opvang van de kinderen van gearresteerde NSB’ers. Wie waren deze vrouwen? Wat waren hun motieven? En wat herinneren de kinderen van de NSB’ers zich van deze opvang? Informatie: www.niod.nl en www.verzetsmuseum.org, Locatie: Verzetsmuseum Amsterdam, Plantage Kerklaan 61, Amsterdam. Reserveren: 020-620 25 35 (dag. 11-17 uur) of via [email protected] Toegang: € 7,50 / met korting € 5,00 inclusief museumbezoek. The Holocaust Is Over; We Must Rise From its Ashes 13 januari 2009 ‘To define the State of Israël as a Jewish state is the key to its end’, met deze uitspraak en met de bewering dat de wet op terugkeer zou moeten worden afgeschaft baarde de linkse Israëlische politicus Avraham Burg in 2007 veel opzien. De oudvoorzitter van de Knesseth, oudvoorzitter van de Jewish Agency en de

World Zionist Organization en medearchitect van de Geneve Akkoorden belichaamt de confrontatie tussen synagoge en staat als weinig anderen: hij stamt uit een familie die politiek en religie in Israël wilde combineren: Zijn vader was een vooraanstaand minister in Israël van de nationaal religieuze partij. Ook Burg is religieus, maar hij koos voor de seculiere Arbeiderspartij. Burg zal spreken over zijn recent verschenen boek ‘The Holocaust Is Over; We Must Rise from its Ashes’ waarin hij via zijn eigen familiegeschiedenis zijn onorthodoxe visie op Israël geeft. Locatie: De Balie, KleineGartmanplantsoen 10 (bij het Leidseplein), Amsterdam Tram 1, 2, 5, 7 en 10. Halte Leidseplein Prijs: voorverkoop: € 10,–; aan de deur: € 12,50; studenten: € 5,–. Reserveren gewenst tel. 020-531 03 25.

Boeken en naslagwerken

hofjes etc. Voor meer informatie of een impressie: www.joods-amsterdam.nl en www.jewishamsterdam.nl. Te koop o.a. in de boekhandel, Joods Amsterdam 978-90-75979-05-3, ISBN Jewish Amsterdam 978-90-75979-07-7. De winkelverkoopprijs € 17,50.

Concerten 3 Concerten met Jiddische muziek in Utrecht, georganiseerd door Joods Cultureel Centrum Merkaz, Magdalenastraat 1a, Utrecht. Zaterdag 24 januari, om 20.00 uur, Lucette van den Berg, met het programma ‘Friling’ Zondag 29 maart, optreden van Mazzeltov met het programma ‘Jatwerk’ Zaterdag 16 mei, Nikitov met een geheel nieuw programma. Kaarten à € 13,– in de voorverkoop bij Xango World Music Records, Zadelstraat 14, Utrecht. Informatie: [email protected]

Heruitgave gids: Joods Amsterdam – Jewish Amsterdam Uitgeverij KunstMag brengt de vierde editie van de cultuurhistorische gids Joods Amsterdam. In deze gids beschrijven Jan Stoutenbeek en Paul Vigeveno het Joodse verleden van de stad aan de hand van Joodse gebouwen, monumenten, straten, pleinen, bedrijven, begraafplaatsen, 41 Benjamin

Op zoek Zoeklicht Was er een liefdesrelatie? 55 Jaar ben ik, en woon in Nederland. Ik schrijf een boek over mijn familie. Mijn moeder, Francijna van Weert, is geboren in 1918, en overleden in 2005. Als mijn moeder 13 jaar is (1931) komt ze van de lagere school, en gaat ze werken. Ze werkt als dienstmeisje in diverse huishoudens. Op zeker moment werkt ze bij de familie Cohen. Deze familie woont in de Acaciastraat in Tilburg, nabij de Noordhoekse kerk (nu afgebroken). Ik weet niet wanneer mijn moeder bij hen werkte, noch weet ik hoe lang. Als in mei 1940 de Duitsers Nederland aanvallen duikt de familie Cohen onder. Ze overleven de oorlog, en na 1945 emigreren ze naar Israël. Vermoedelijk vanaf 1940, en zeker eenmaal in Israël is er geen contact meer tussen mijn moeder en de familie Cohen. De familie is vermoedelijk nog jong – ergens rond de dertig? De man was tandtechnicus. Zijn vrouw had geen beroep. Ik weet niet zeker of ze kinderen hadden – wellicht één? Mijn moeder was onder de indruk van de heer Cohen, en uit de paar verhalen van haar over hen begreep ik dat ze wellicht verliefd op hem was

geworden. Zeer waarschijnlijk is er echter nooit een (soort van) liefdesbetuiging geweest tussen hen beide. Toch, ik ben benieuwd. Zijn er aantekeningen, briefjes, voorwerpen die iets zeggen over een meer dan werkrelatie? Als er jongere nabestaanden zijn, zijn die wellicht 70, 80 jaar? U kunt mij bereiken op [email protected], of tel. 013-535 22 26 Vluchten en vluchtpogingen uit deportatietreinen Onlangs is mijn moeder via via in contact gekomen met een Berlijnse studente, die een proefschrift schrijft over vluchten en vluchtpogingen uit deportatietreinen in WO II uit Nederland, België en Frankrijk. Voor haar onderzoek doet ze veel research in deze landen, maar in Nederland is zij tot dusver niet veel wijzer geworden van de instanties, die haar bij haar zoektocht kunnen helpen. Mijn vader, Gerard Stoppelman, is destijds met een groep mensen uit een deportatietrein van Westerbork naar

Advertentie

Oproep aan leveranciers Benjamin Servicepakket Ben jij de leverancier waar Joods Nederland al tijden om verlegen zit? Als leverancier van het Benjamin Servicepakket bereik je geheel Joods Nederland. De Benjamin wordt uitgegeven in een oplage van 10.000 stuks, waarmee we bijvoorbeeld 3 keer zoveel mensen uit de doelgroep bereiken dan het NIW. Voorwaarde voor deelname is dat je een uniek aanbod hebt als ondernemer en/of kunstenaar. We

zullen streng selecteren of het aanbod ook echt uniek is. Kosten voor adverteren zijn uniek laag met € 500,– excl. BTW voor totaal 4 full color advertenties van 1/8 pagina in de volgende Benjamins. Groter adverteren is niet mogelijk met deze kortingen. Nu doen dus, neem contact op met [email protected]

www.joodswelzijn.nl

42 Benjamin

Auschwitz gesprongen en zij hebben het overleefd. Hij is helaas in 2003 overleden, maar mijn moeder en ik konden haar wel alle informatie geven die wij daarover hebben. Ik heb beloofd haar te helpen bij het opsporen van meer informatie uit Nederland. In Westerbork bijvoorbeeld weet men niets over vluchten uit treinen, terwijl je mag aannemen dat er vast nog wel meer mensen die gok gewaagd hebben. Weet u van andere vluchtpogingen uit deportatietreinen of kent u iemand, die er meer over weet, laat u het mij weten. Elly Peijs-Stoppelman [email protected] Ondergedoken in Bloemendaal, familie Schrama In 1941 is er bij de familie de Koning in Bloemendaal (Santpoort Zuid) de familie Schrama, bestaande uit zes personen, in eerste instantie voor 1 nacht, maar achteraf vijf nachten, ondergedoken. Zij zaten daar in afwachting van hun vertrek naar Engeland, via IJmuiden. Zij moesten echter na vijf dagen hals over kop daar weg, omdat het allemaal fake was en ze bovendien verraden werden. Wie weet wat er van de familie geworden is? Mevr. A. Hoeben de Koning, tel. 023-539 00 29 of p/a e-mail [email protected]

Oproepen Een nieuwe Joodse website: www.kugelmetperen.nl Wie wil meedenken? Een idee geboren op een babyboomdag in 2007. Op het prikbord hing een oproep met een idee voor een website. Wie wil daaraan meewerken? Ik liet mijn bericht achter en E. nam contact met mij op. Haar ideeën en bevlogenheid spraken me aan en de eerder door mij gemaakte websites overtuigden haar. We gingen de samenwerking aan, het klikte en we zijn aan het brainstormen gegaan. Uiteindelijk kwam Renée, mijn echtgenote, met de perfecte naam: ‘www.kugelmetperen.nl’ lees: ‘Google met Peren’. Helaas is de samenwerking met E. vroegtijdig gestopt. De website vordert nu gestaag en bestaat uit door mij verzamelde informatie. Ik ben nu op zoek naar mensen die mee willen denken en zaken op kwaliteit willen controleren (kloppen de recepten?). Wat mis je op de website? Hoe zou jij het aanpakken? Wil je misschien iets op het forum zetten? In het gastenboek schrijven? Kun of wil je een eigen rubriek op kugelmetperen, alles kan! E-mail me op [email protected] of gebruik het contactformulier op de website. Hans M. Roeper - Webmaster Joodse boeken zoeken nieuwe eigenaar Ik heb Joodse boeken van o.a. J.F. Tressen, Meyer Sluyser en anderen. Oorlogskranten, 3 mappen, Nederland en de Tweede Wereldoorlog deel 1 en 2, zeven eeuwen Amsterdam en de Amsterdammers enz. (ach lieve tijd) enz. Aangezien mijn man is overleden en ik 70 jaar ben en al deze boeken gelezen heb, wil ik dat deze boeken in goede handen terecht komen. En niet dat ze, als ik kom te overlijden, bij het oud papier terechtkomen. Daar moet ik niet aan denken. Hopende op een goed bericht, A.M. Vleeschhouwer, Bussum tel. 035-698 94 96

Eén miljoen voor de Sjoel (Dieren) Voordat hij de eerste yeshiva in de moderne tijd opende vroeg rabbi Chaim van Voloshin volgens de legende raad aan zijn leermeester, de beroemde Chaon van Wilna. Nadat deze de opgewonden beschrijving van het project door zijn leerling had gehoord, vroeg de Chaon hem ‘kun je er iets slechts aan ontdekken?’. Rabbi Chaim aarzelde en antwoordde: ‘het zou een totale mislukking kunnen zijn’. ‘Goed’, antwoordde de Chaon, ‘als je me iets anders had verteld, zou ik me zorgen hebben gemaakt dat je er niet goed over nagedacht had. Als je het gevaar kunt zien, dan heb je mijn zegen om er mee door te gaan.’ Over de Dierense sjoel is en wordt goed nagedacht. De Stichting De Dierense Sjoel zag de gevaren en we zagen de kansen. Zoals de kans die het TV-programma BankGiroLoterij Restauratie ons zou bieden om 1 miljoen te winnen. We haalden de finale met een prachtige overwinning, maar niet de hoofdprijs. Toch hebben we veel gewonnen: heel veel steun zowel uit Joods Nederland als uit Dieren (e.o.) daarop voorbouwend hebben we goede hoop dat volgend jaar Chanoeka een echt herinwijdingsfeest te vieren is: in Dieren. Kijk voor de ontwikkelingen op www.dedierensesjoel.nl Manja Pach

www.joodse-voorouders.eu Mijn website joodse-voorouders.eu staat vanaf vandaag geheel vernieuwd op Internet! De genealogische informatie is nu makkelijker doorzoekbaar, en er is veel meer extra informatie te vinden. Ik hoop dat jullie een kijkje zullen nemen! Met vriendelijke groet, Maaike van Arend De ontmoetingsplaats om ‘iets Joods’ uit te wisselen hallojoods.nl is bedoeld als ontmoetingsplaats voor mensen die ‘iets Joods’ uit te wisselen hebben. ‘Vraag & aanbod’ van elkaars expertise, diensten en meer. Van huizenruil gevraagd tot vrijwilligers gezocht. De eerste advertentie is: ‘Wie heeft een goed idee voor de website?’. Website under construction, geplande startdatum 31 maart 2009. Mail naar [email protected] Huizenruil Amsterdam-Jeruzalem Ik wil eind 2009 of begin 2010 voor minimaal 3 en maximaal 6 maanden in Jeruzalem wonen om familie te zoeken en de taal te leren. Daar ik geen 2 huren kan betalen, zoek ik iemand die in deze periode in Nederland / Amsterdam wil wonen en een woningruil wil doen. Liefst geen kinderen. Baroche de Leeuw, Dacostakade 87 b huis, 1053 WJ Amsterdam, 06-517 444 50

Mediation voor elk conflict een oplossing Wie een geschil heeft, wil daar zo snel mogelijk van af. Mediation is een vorm van conflictoplossing via bemiddeling door een onafhankelijke derde: de mediator.

7 68 66 Bel 020-57 M E D I AT I O N

43 Benjamin

U plaatste een Schadchen... hoe liep het af? Heeft u ook een schadchen bij ons geplaatst? De redactie stuurt de reacties onder nummer aan u door. Hoe het afloopt blijft voor de meeste lezers altijd onduidelijk. Heeft u ook een mooi verhaal naar aanleiding van uw schadchenbericht, stuur het ons dan toe, per post of aan www.benjamin.nl

Op zoek

Schadchen Te mooi om waar te zijn, een heus sprookje! Er was eens... Zo beginnen de meeste sprookjes, echter hetgeen mij/ons overkwam, is geen sprookje... Ik reageerde op de advertentie no. 499, waarin de betreffende dame het volgende aangaf: ‘Joodse weduwe (66), regio Den Haag, niet religieus, zoekt contact met man/vriend tot ca. 70jr. Ik ben gezellig, zorgzaam, trouw en zie er ook goed uit. Een gotspe om van je zelf te zeggen, maar waar! Misschien kunnen we elkaar gelukkiger maken...’ Ik kan u zeggen dat de ‘gotspe’, mij direct aansprak, want humor is mijn tweede natuur en heeft vermoedelijk, eigenlijk wel zeker, mijn leven gered oftewel dragelijker gemaakt. De dame in kwestie, Eva genaamd, (de naam van mijn moeder Eva zl.), is nu the love of my second life. Ik woon in Duivendrecht en zij in Delft, maar deze afstand werd na maanden

Zoekt u een maatje, geliefde of welke vorm van gezelschap ook. Aarzel dan niet en stuur ons uw oproep. Wij plaatsen uw berichtje gratis en sturen de binnengekomen reacties aan u door. U bereikt ons per mail: [email protected], of per post: ‘Benjamin redactie, o.v.v. Schadchen, De Laraissestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam’ 517 Weduwe, 87 jr, volkomen mobiel wenst kennis te maken met iemand die ook mobiel is. Ik houd veel van bridgen, bioscoop, wandelen, enz. Ik heb het liefst iemand van ongeveer de zelfde leeftijd, bij voorkeur uit Amsterdam. 518 63-Jarige vrouw wonende te Rotterdam, zoekt vriendin(nen) om samen leuke dingen te doen. Houdt van: fietsen, kunst (museumbezoek), theater: ballet, opera, concert, toneel. Film.

44 Benjamin

e-mail fysiek overbrugd. Nu ontmoeten wij elkaar regelmatig en is dit sprookje werkelijkheid geworden. Elke avond mailen en telefoneren wij na 20.00 uur (goedkoop tarief). En zijn wij er inderdaad in geslaagd elkaar gelukkiger te maken. Tot slot wij voelen ons heerlijk, zelfs de bekende vlinders zijn er gelukkig en dat op mijn leeftijd, 77! De wonderen zijn voor ons de wereld niet uit. Daarom hartelijk dank Benjamin, je bent voor ons het einde en een nieuw begin! Fred A. Bos, Duivendrecht Schadchen heeft mij een allerliefste vriend opgeleverd Vorig jaar plaatste u mijn advertentie in de rubriek ‘Schadchen’ in de Benjamin. Daarvoor alsnog mijn hartelijke dank. De advertentie heeft succes gehad en heeft mij een allerliefste vriend opgeleverd. Hij woont weliswaar niet bij mijn om de

Kastelen, mooie tuinen, steden bekijken etc. 519 Liberaal Joodse vrouw (56) zoekt niet rokende liberaal Joodse man voor gezelligheid om samen nog wat van het leven te maken. Mijn hobby’s zijn zwemmen, zingen en katten. Uiterlijk of handicap doet er niet toe. Het innerlijke van een mens is het belangrijkste (+humor). 520 Ik vrouw (63), woon in Amsterdam (weduwe), zoek een gezellige vriend om leuke en gezellige dingen te doen. Ben 1.73 m., heb zwart haar, zie er zeer goed uit en ben in bezit van een mooie auto, rijd dus overal heen. Hou van sporten, uitgaan en vakanties. 521 Vrouw (70+), omgeving Arnhem, zoekt vriend/vriendin om gezamenlijk dingen te ondernemen, o.a. wandelen, natuur, enz.

hoek en wij moeten een kleine treinreis maken om elkaar te ontmoeten. Maar dat doen we elke week met plezier. Het klikt enorm goed tussen ons en we genieten heel erg van elkaars gezelschap. Mijn vriend is weduwnaar en ik ben weduwe. Beiden hebben we volwassen kinderen en ook met onze wederzijdse kinderen is er een goede band gegroeid. Wij zijn beiden Joods en beiden waren we onderduikkinderen ten tijde van de shoah. Dit voegt een extra dimensie toe aan onze liefde. Begrip voor elkaars jeugdproblemen en soms voor elkaars emoties. De één weet wat de ander bedoeld zonder uitvoerige uitleg. Overmorgen gaan we samen op vakantie naar Israël. Daar verheugen we ons erg op. Hartelijk dank voor uw bemiddeling en voor het trouw toesturen van de Benjamin.

522 Jong uitziende 74-jarige vrouw, (grootvader vader's kant caun), geboren en getogen in Amsterdam, 4 jaar univ. Semitistiek, brede interesse: talen, reizen, schrijven, lezen, natuur, klass.muziek, etc. thans wonend op platteland van Groningen, eigen huis en auto, zoekt niet rokend en alleenstaand ABN-sprekend maatje. 523 Vrouw (81 jaar), wonende te Amsterdam zoekt een vriendin om korte binnenlandse vakanties mee maken. Ik ben vitaal, geïnteresseerd in het leven en zelfstandig in eigen verzorging. Maar door een kleine communicatieve beperking kan ik af en toe best wat hulp gebruiken. Een niet rokende en behulpzame vriendin zou heel fijn zijn. Reacties naar C. Meijler Rondeel 61, 1083 MA Amsterdam

Ook een reactie plaatsen? Mail naar: [email protected]

Tot onze spijt moet een selectie worden gemaakt van reacties en ingezonden stukken. Wij vragen uw begrip hiervoor. Ivrietspel Op internet kunt u sinds kort, geheel gratis (dankzij subsidsie van Maror), het ‘Ivrietspel’ spelen. U kunt met vrienden spelen, of tegen onbekende tegenstanders. Spelenderwijs werkt u aan uw Ivrietkennis en vergroot u uw woordenschat. Nederland kent een rijke traditie op het gebied van gezelschapsspellen. Hoe kan het ook anders? Bordspelletjes zijn supergezellig en vaak leerzaam. Jammer dat het niet altijd mogelijk is bordspellen met familie of vrienden te spelen, als die ver weg wonen. Zo niet met Ivrietspel! Het leukste, leerzaamste gezelschapsspel speel je vanaf nu met je familie en vrienden... op de computer.

PJG Noord Nederland – Beth haTsafon In1883 had Zuidlaren een zelfstandige Joodse gemeente, met leden werkzaam in de handel, het slagersvak en het onderwijs en aan de Zuiderstraat een synagoge. In 1925 werd de toen aanzienlijk geslonken Joodse gemeente opgeheven. Het gebied van Zuidlaren, Anloo en Vries sloot zich aan bij de Joodse gemeente Assen. Tijdens de bezetting werden de meeste Joodse inwoners van Zuidlaren gedeporteerd en omgebracht. Een enkeling wist onder te duiken en zo te overleven. De synagoge kreeg na de oorlog andere bestemmingen. De Gemeente Tynaarlo, eigenaar van het gebouw, vatte in 2005 het plan op de sjoel over te dragen aan de Stichting Oude Drentse Kerken (SDOK). De SDOK heeft het pand gerestaureerd en de Vereniging Behoud Synagoge Zuidlaren (VBSZ) heeft samen met de PJG NN de herinrichting ter hand genomen Sinds 9 december 2007 komt de Progressief Joodse Gemeente 46 Benjamin

Reacties & ingezonden stukken

www.ivrietspel.org. Tijdens het spel chat je samen lekker bij via de kladblaadjes op het scherm. Ondertussen verbeter je spelenderwijs je kennis van het Ivriet. Met Ivrietspel kun je gewoon afspreken met je vrienden en toch op een onspannen manier Ivriet leren. Vrienden en familie in Israël zullen niet weten wat ze horen – en dat allemaal door het spelen van een spel! Ben je competitief ingesteld? Dan is de Ivrietspel Eregalerij iets voor jou. Binnenkort kunt u meedoen aan een competitie. De beste spelers winnen prijzen! Het Ivrietspel is te vinden op www.ivrietspel.org Geachte redactie, In de afgelopen Benjamin las ik tot mijn schrik, dat de term ‘Vaderjoden’ werd gebruikt in de tekst voor de bijeenkomsten, ‘Je zal maar Joods zijn’. Ik vraag me af of men weet hoeveel pijn dit doet. Ik voel het in ieder geval

Noord Nederland1 (PJG NN) – Beth haTsafon2, aangesloten bij het Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom3 regelmatig bijeen in het mediene sjoeltje van Zuidlaren in Drenthe. Korte geschiedenis PJG Noord Nederland: In 1997 werd begonnen met huisbijeenkomsten op initiatief van Emanta Koster-Blok en haar man Hans Koster. Toen in april 2000 de groep zich officieel aansloot bij het Verbond van Liberaal Religieuze Joden in Nederland werd de definitieve naam gekozen: ‘Liberaal Joodse Gemeente Noord Nederland – Beth HaTsafon’. De diensten werden gehouden in Heerenveen, waar een vast locatie werd gehuurd, maar waar wel bij iedere gelegenheid de opstelling van de gehuurde ruimte geschikt gemaakt diende te worden voor een Joodse eredienst. Nu in 2008 worden er in de Zuidlarense Sjoel één maal per 3 weken

als een scheldwoord. Is er ook een term Moederjoden, Omajoden of Opajoden. Ik zou graag zien dat deze termen geschrapt worden en de term ‘Joodse achtergrond’ weer gehandhaafd wordt. En wij daarmee met ons Joods bloed, het Jodendom vertegenwoordigen. Vriendelijk groeten, Baroche de Leeuw Nawoord van de redactie: De term ‘Vaderjoden’ is voor het eerst gebruikt door Andreas Burnier, hoogleraar criminologie tijdens een symposium t.g.v. 50 jaar JMW. In haar lezing gaf zij het woord ‘Vaderjoden’ een positieve betekenis en wilde zij juist de erkenning van deze groep bepleiten. In de praktijk merken we dat velen deze term ook als positief ervaren, maar dat er ook mensen zijn die het kwetsend vinden zo genoemd te worden.

diensten gehouden: een vrijdagavonddienst of een sjabbatochtenddienst. De feestdagen worden samen gevierd en er worden maaltijden met elkaar genoten op de dagen dat er sjoel is. Zo kan men elkaar wat langer spreken of samen lernen. De leden wonen verspreid over de 3 noordelijke provincies, dat heeft in de wintermaanden bij ijzel en sneeuw wel eens geresulteerd in het afgelasten van een dienst. Het risico van een gemeente met een groot spreidingsgebied, maar het risico waard vinden de leden. Het houden van diensten voorzien in een behoefte, vooral in de mediene waar weinig progressief religieus Joods leven is. Voor meer informatie: [email protected] 1

Voorheen Liberaal Joodse Gemeente Noord Nederland

2

Beth haTsafon – huis van het Noorden

3

Voorheen Kerkgenootschap Verbond van Liberaal Religieuze Joden in Nederland.

bezoek onze website

www.joodswelzijn.nl JMW Bureaus Bureau Enschede Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 053-431 85 02 [email protected]

Bureau Amsterdam Spreekuur maandag t/m vrijdag 9.30-12.00 uur en woensdagavond 18.30-20.30 uur 020-577 65 77 [email protected]

Bent u nog geen donateur van de Benjamin, maar wilt u wel bijdragen? Dan kunt u een bedrag overmaken aan Stichting JMW Bijdragen & Fondsen o.v.v. donatie Benjamin, De Lairessestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam op rekeningnummer 204420. Colofon De Benjamin wordt uitgegeven door Joods Maatschappelijk Werk (JMW) en verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 10.000 exemplaren. De Benjamin wordt op aanvraag gratis toegezonden. Het volgende nummer verschijnt voor Pesach, week 13, 2009. Hoofdredacteur Michel Kotek Redactie Marianne Fuchs, Tzippy Harmsen, Esther Konstantinov, Shirley Avni, Mireille Oei, Jolan Toff, Karien Anstadt en Silvy Heijmerink (secretariaat).

Redactieadres JMW De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam tel 020-577 65 18 (redactie) tel 020-577 65 84 (administratie) E-mail: [email protected] www.joodswelzijn.nl Vormgeving en druk Dickhoff Design, Amsterdam Hega Offset, Den Haag

Bureau Groningen Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 050-313 29 08 [email protected]

Bureau Arnhem Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 026-445 12 89 [email protected]

Bureau Rotterdam Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 14.00-15.30 uur 010-466 86 66 [email protected]

Bureau Den Haag Spreekuur dinsdag 14.00-15.30 uur 070-355 56 72 [email protected]

Website JMW www.joodswelzijn.nl Voor een volledig en actueel overzicht van de openingstijden, diensten en activiteiten!

Bureau Eindhoven Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30-11.30 uur 040-243 45 45 [email protected]

Inleveren kopij De sluitingsdatum voor het inleveren van kopij voor Benjamin 75, voor Pesach, is 2 februari 2009.

Antwoordbon 74 naam

voorletter(s)

naam partner (indien van toepassing)

geboortedatum

adres

postcode

telefoon

e-mail

geboortedatum

nationaliteit

Ik heb

wel

woonplaats

man

vrouw

geen Joodse achtergrond

Ik wil graag een gratis abonnement op de Benjamin Ik wil graag een gratis abonnement op de gesproken Benjamin Ik wil meer informatie over:

Ik wil graag deelnemen in de vriendenkring van het Joods Zorgcircuit en wil graag de nieuwsbrieven ontvangen van het Joods Zorgcircuit (2 x per jaar) datum

voornaam

handtekening

Uw persoonlijke gegevens worden conform de wet op de privacy behandeld

Ik wil deelnemen aan een groep die binnenkort start: Je zal maar Joods zijn Cursus Joodse cultuur in één dag Van je familie moet je hebben – of niet Schrijfcursus Mozaïek van je leven Joods, maar Christelijk opgevoed Kind in de oorlog – 60 jaar later Gespreksgroep na-oorlogse generatie Omgaan met dementie (i.s.m. Sinai) Zin in vriendschap (i.s.m. Sinai)

Ik maak graag gebruik van het Benjamin Servicepakket per acceptgiro € 22,50 per automatische incasso € 17,50 Bank/girorekening: Burgerlijke staat: Ongehuwd Weduwe Samenwonend

Gehuwd Weduwnaar

Deze bon zenden naar: JMW – SLO De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam

JMW

JMW maakt je wegwijs in Joods Nederland

Hulpverlening

쮿 쮿 쮿 쮿

Thuiszorg

gezellige vrienden bij jou in de buurt www.joodsevrienden.nl leuke cursussen en interessante lezingen www.joodseactivteiten.nl de Joodse Agenda www.dejoodseagenda.nl gratis abonnement op het kwartaalblad de Benjamin www.debenjamin.info

Ook voor meer serieuze zaken als 쮿 thuiszorg www.joodsethuiszorg.nl 쮿 hulpverlening www.joodsmaatschappelijkwerk.nl 쮿 vrijwilligerswerk www.joodsevrijwilligers.nl 쮿 mediation www.joodsemediation.nl 쮿 abonnement op het Benjamin Servicepakket www.benjaminservicepakket.nl

Joodse activiteiten Jingles de vriendensite Benjamin/Joodse Agenda Servicepakket/Mediation Vrijwilligers

Bezoek vanaf 1 januari 2009 één van de geheel vernieuwde websites.

www.joodswelzijn.nl JMW, de zorgcoördinator van Joods Nederland is er voor iedereen met een Joodse achtergrond van jong tot oud.

T E R G E L E G E N H E I D VA N 6 0 J A A R J M W, S T I L L G O I N G S T R O N G

Benefietgala

VORMGEVING DICKHOFF DESIGN · FOTOGRAFIE BOB BRONSHOFF HANS SPEEKENBRINK EN CORB!NO

RI DINSDAG 3 FEBRUA

voor Warchild

ders Wende Snij nting a S e d l i h t a M ek

H Youp van ’t man

ente Hanneke Gro presentatie

Dinsdag 3 februari LOKATIE Tuschinski VANAF 19.30 uur € 45,– ★ De opbrengst gaat naar Warchild INFORMATIE [email protected] / 020-577 65 66 DATUM

TOEGANGSPRIJS VANAF

zie ook www.jmwvoorwarchild.nl

www.joodswelzijn.nl