Infoavond 26 mei 2015 Yvonne Feuerhahn
Haal meer uit de zon! Energie van ons eigen dak!
Yvonne Feuerhahn ambassadeur – adviseur – architect Sinds 2010 dagelijks bezig met het verduurzamen van bestaande particuliere woningen voor gemeentes en energiecoöperaties
voor mijn wijk
voor particulieren
Inhoud o Energie uit de zon o Energie besparen versus energie opwekken o Zonne-energie in Nederland o Zonneboiler of zonnepanelen? o De ecobalans van zonnepanelen o Hoeveel zonnepanelen heb ik nodig om energieneutraal te zijn? o De zonnestroom installatie o Kopen van zonnepanelen – zonnepanelen als investering
o Gemeenschappelijk kopen van zonnepanelen
Doel van de avond
Doel 1
Doel 2
Basiskennis zonne-energie op uw eigen dak
Waarop letten bij aanschaf zonnepanelen?
Doel 3
Uw vragen zijn beantwoord.
Energie uit de zon
Energie uit de zon 10.000 x meer dan wij nodig hebben! Om het wereldwijde energieverbruik op te kunnen wekken met Concentrated Solar Power centrales heb je een Sahara oppervlakte nodig van 300×300 km2.
Energie uit de zon Wat wij dagelijks beseffen: gezondheid, voedselproductie
Energie uit de zon Wat wij vaak niet beseffen: Kolen, aardgas, aardolie, wind, water
1. Alle fossiele brandstoffen zijn geconcentreerde zonneenergie.
aardgas, aardolie, kolen, turf
2. Achter windenergie en waterkracht zit de zon als motor.
Energie uit de zon Gratis levering!
Het winnen en de transport van fossiele brandstoffen heeft dagelijks energie nodig. Zon, wind en water worden door de natuur ter beschikking gesteld = gratis levering! Wereldwijd worden fossiele brandstoffen met $10 miljoen/minuut gesubsidieerd. IMF, 18 mei 2015
energie besparen versus energie opwekken
Energie besparen versus energie opwekken Des te kleiner het verbruik, des te minder duurzame energie moet worden aangevuld! 4500
4000
kWh verbruik
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0 19
Aantal zonnepanelen om stroomverbruik te compenseren
17
10
7
Energie besparen versus energie opwekken Wie minder verbruikt is goedkoper eruit!
Wat zijn mijn grootste stroomvreters?
Schaf samen een wattcher aan. Dan zie je op ieder moment van de dag wat je momenteel verbruikt. www.wattcher.nl Hoeveel stroom verbruik ik waarvoor?
Hoe maak ik het stroomverbruik inzichtelijk voor mijn kinderen?
Met een slimme meter kun je je verbruik op je pc/laptop/tablet/telefoon uitlezen.
Bij voorbeeld: www.slimmemeterportal.nl
Overzicht van alle energiemonitors www.energieverbruiksmanagers.nl
Stap over op groene stroom. Hoe groen is je groene stroom? www.hier.nu/echte-groene-stroom
Zonne-energie in Nederland
Zonne-energie in Nederland Wat kunnen wij als bewoners doen? In 2006 bestond 2,7% van het totale energieverbruik in Nederland uit duurzame energie. 2009 = 4,0% 2010 = 3,8% (door stijgend energieverbruik) 2013 = 4,5%
Zonnepanelen/ Zonneboiler kan je zelf installeren! Weinig invloed op als particulier – tenzij in locaal duurzaam energiebedrijf
Zonne-energie in Nederland Maar je hebt WEL veel invloed: 40% van alle hernieuwbare energieën in Duitsland zijn in particulier bezit!
Zonne-energie in Nederland Zon uren
Zonne-energie in Nederland Zon uren
8
De Bilt
Dagelijks aantal zonuren
7 6 5 4 3 2 1 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Zonne-energie in Nederland Zon uren en diffuus licht (60%)
8
De Bilt
Dagelijks aantal zonuren
7 6 5 4 3 2 1 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Zonne-energie in Nederland Zon uren
8
De Bilt
Dagelijks aantal zonuren
7 6 5 4 3 2 1 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Zonne-energie in Nederland Zon uren
8
De Bilt
Dagelijks aantal zonuren
7 6 5 4 3 2 1 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Zonne-energie in Nederland Zon uren
8
Tours (Frankrijk)
Dagelijks aantal zonuren
7 6 5 4 3 2 1 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Zonne-energie in Nederland Zon uren
8
Nice (Frankrijk)
Dagelijks aantal zonuren
7 6 5 4 3 2 1 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Zonne-energie in Nederland Zon uren
8
Tanger (Marokko)
Dagelijks aantal zonuren
7 6 5 4 3 2 1 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
In de Sahara schijnt de zon 2x zo veel dan in Nederland. Je moet alleen maar 2x zo veel zonnepanelen plaatsen voor dezelfde opbrengst!
Zonne-energie in Nederland Aantal geïnstalleerde zonnestroomsystemen Meer dan
100.000 zonnestroomsystemen werden er vorig jaar
op Nederlandse daken geïnstalleerd. Eigen Huis magazine mei 2014 MWp
Bron: Universiteit Utrecht
Zonneboiler (warmte) of zonnepanelen (stroom) ?
Zonneboiler of zonnepanelen? Zonneboiler (warmte)
boilervat warm water
gebruik: warm tapwater, verwarming, wasmachine, vatwasser
Zonnepanelen
omvormer
Gebruik: alles wat een stekker heeft en verlichting
Zonneboiler of zonnepanelen? Zonneboiler (warmte)
= verbruiksafhankelijk des te groter het warmwaterverbruik, des te meer rendement
Wat is mijn warm tapwaterverbruik? Wat is mijn verwachte verbruik de komende jaren?
Zonnepanelen
onafhankelijk van verbruik sommige zonnepaneel systemen zijn zelfs ‘bankable’ (krijgen een garantie van de bank)
Het is momenteel nog niet rendabel om meer stroom te produceren dan je verbruikt.
Zonneboiler en zonnepaneel! PVT (PhotoVoltaik+Thermisch) panelen •zowel zonnestroom als zonnewarmte uit één systeem •Eesthetische eenheid •water koelt PV systeem = verhoogt opbrengst zonnestroom! •meer gewicht op je dak
Zonneboiler of zonnepanelen? Minder afhankelijk worden van stijgende energieprijzen
In 10 jaar met 60% gestegen (EnergieNed)
Zonneboiler of zonnepanelen? Wanner liever een zonneboiler? Economisch: Bij zonneboiler voor alleen tapwater: Huishouden met veel tapwaterverbruik (b.v. gezin) Op weg naar energieneutraal wonen: Voor goed geïsoleerde woningen ook op verwarming aansluiten CO2 neutraal: Groene stroom word ook in NL geproduceerd, groen gas wordt tot nu toe alleen gecompenseerd. Risicospreiding: Bij aanschaf van een zonneboiler en zonnepanelen spreid je het risico van energieprijsstijgingen van gas en elektriciteit. Nieuwe ketel: Controleer voor aanschaf of die geschikt is voor na-verwarming van een Zonneboiler. Of koop geen ketel meer, maar alleen een zonneboiler (als je woning goed is geïsoleerd en er ruimte is voor een opslagvat).
Hoe zit het met de ecobalans van zonnepanelen?
Ecobalans zonnepanelen
Bij de productie 1kWh elektriciteit uit een kolengestookte centrale ontstaat 850g CO2 Bij de productie 1kWh elektriciteit uit een moderne gasgestookte centrale ontstaat 370g CO2 Bij de productie 1kWh elektriciteit uit zonlicht ontstaat 50g CO2 (productie zonnepanelen)
Ecobalans zonnepanelen Voor de productie van de panelen is energie nodig uit fossiele brandstoffen en daarbij komt CO2 vrij. Maar na 3 jaar elektriciteitsproductie heeft een zonnesysteem net zoveel energie bespaard, als er nodig was bij de productie van het systeem.
Zonnepanelen gaan zeker 25 jaar mee. De rest van de 22 productieve jaren is elke opgewekte kWh netto milieuwinst. (www.milieucentraal.nl)
Hoeveel zonnepanelen heb ik nodig om energieneutraal te zijn (voor stroom!) ?
Hoeveel zonnepanelen heb ik nodig…? voorbeeld Zonnepaneel = stroom Maximale vermogen van een zonnepaneel = Watt piek (b.v. 250 WP per paneel) Dat is wat het zonnepaneel levert onder optimale laboratorium omstandigheden.
Volgende factoren hebben invloed op dit vermogen: - Panelen: reflectie, bekabeling (10%) correctiefactor - Omvormer: (5%) - Lichtopbrengst: locatie, windrichting, dakhelling, schaduw
Hoeveel zonnepanelen heb ik nodig…? voorbeeld www.milieucentraal.nl
Maximale vermogen van een zonnepaneel = Watt piek (b.v. 260 WP per paneel) Voorbeeld: Paneel (1,6m²), 260WP, ligging Z, 36 graden 260 x 0,85 (correctiefactor) =221 kWh/paneel/jaar van 1,6m² 1m² = 220 kWh/paneel/jaar
Vuistregel = 220 kWh/paneel/jaar zuid
Vuistregel = 180 kWh/paneel/jaar
Hoeveel zonnepanelen heb ik nodig…? Hangt af van verbruik!
Vuistregel per paneel = 220 kWh/jaar
Aantal benodigde zonnepanelen om stroomverbruik zelf op te wekken:
Verbruik (kWh/jaar) /220 3500 (kWh/jaar)/220 = 16 zonnepanelen 2000 (kWh/jaar) = 10 zonnepanelen
De zonnepaneelinstallatie
Zonnepaneel installatie Hoe werkt het? 1 zon en zonne-panelen 2 omvormer 3 meterkast 4 netaansluiting
2
3 4
Zonnepaneel installatie Het zonnepaneel
• monokristallijn (ook verkrijgbaar in all-black) • polykristallijn
Rendement monokristallijn ca. 15% - 18%
Rendement polykristallijn ca. 12% - 15%
Zonnepaneel installatie Het zonnepaneel
Monokristallijnecel
Polykristallijnecel
Zonnepaneel installatie Het zonnepaneel wordt steeds mooier
Zonnepaneel installatie Het zonnepaneel wordt steeds mooier
Zonnepaneel installatie Plaatsing
• • • • • •
Schuin op uw pannendak Schuin op het plattedak van uw woning Op het plattedak van uw dakkapel Op uw garagedak of op het dak van uw schuur Op het dak van uw boerderij of bedrijfspand In uw tuin op een verharde ondergrond
Zonnepaneel installatie Plaatsing
Zonnepaneel installatie Plaatsing
Zonnepaneel installatie Plaatsing •
Oppervlak zonnepaneel ca. 1,5 m2
Het gewicht: • • •
1 zonnepaneel 8 - 16 kg/m2 1 zonnepaneel met onderstel + pannendakbeugels, is van 16 - 25 kg/m2 Permanent gewicht op platdak met ballast, ligt tussen 60 - 70 kg/m2
•
Let op landelijke voorwaarden met betrekking tot panelenhoogte en afstand dakrand.
Zonnepaneel installatie Plaatsing
Bron: Brochure van het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Zonnepaneel installatie Plaatsing
Zonnepaneel installatie Plaatsing • • • •
Zonnepanelen niet tot de dak- of nokrand monteren wegens valwinden: af circa 35 cm De ruimte tussen de zonnepanelen en het dak dient minimaal 10 cm te zijn, in verband met natuurlijke ventilatie van de panelen Opbrengst is optimaal bij 25° Celcius, bij hogere temperaturen reduceert de opbrengst, gemiddeld/jaar verlies 1,7% tot 6% Vermijd schaduwwerking van obstakels: schoorsteen, dakkapel, ventilatiepijp, bomen
Zonnepaneel installatie Meterkast Zonnepanelen-stroom mag tot 600 Wattpiek (ca. 3 panelen) aangesloten worden op een stopcontact. Boven 600 Wattpiek is een extra groep in de meterkast verplicht.
Zonnepaneel installatie Meterkast www.energieleveren.nl
Zonnepaneel installatie Opbrengst
Zonnepaneel installatie Schaduwwerking • • •
in serie geschakeld omvormer per paneel femtogrid
Zonnepaneel installatie Onderhoud • • • • •
Vogeluitwerpselen, algen en mos verwijderen In de Herfst – bladeren die blijven plakken; met water verwijderen (tuinslang) Onderkant controleren: bladeren, algen, mos Bij een drukke verkeersweg, vestigen zich roetdeeltjes op de panelen, reinigen Sneeuw in de winter is zeer tijdelijk, smelt al snel, schuift vanaf 40graden dakneiging snel naar beneden.
Inkopen van zonnepanelen
Inkopen van zonnepanelen Gegeven en variabelen
Dak =
gegeven
Zonne-energie systeem =
kiezen
Inkopen van zonnepanelen Onderdelen Paneel
Omvormer
Montageconstructie
Installateur!
Monitor
Inkopen van zonnepanelen Onderdelen Paneel
Omvormer
Garanties!
Garanties?
Montageconstructie
Monitor
Inkopen van zonnepanelen vergelijken Zonnepanelen – waarop kun je vergelijken - WP (vermogen) - power tolerance (flash test) - afmeting - garanties (product- en vermogensgarantie) - prijs - herkomst (CO2, milieueisen) - bankability/bankgarantie (je mag bij de bank geld lenen voor het investeren in deze panelen)
Vraag altijd om een productblad van de aangeboden panelen bij je offerte.
Inkopen van zonnepanelen Kwaliteit van het paneel Betrouwbare kwaliteit? TUV + IEC 61215
Inkopen zonnepanelen Kwaliteit omvormers www.allesoverzonneenergie.nl
Belangrijk Vermogen omvormer moet afgestemd zijn op vermogen zonnepanelen! Te weinig vermogen: - niet alle stroom die door je zonnepanelen geproduceerd wordt, wordt omgezet in bruikbaar stroom. - Kortere levensduur omvormer Te veel vermogen: - omvormer gebruikt in verhouding te veel stroom om hoeveelheid stroom om te zetten. VOORBEELD Betrouwbare merken SMA, Mastervolt, kako, enz. (Test va(meerdere tientallen omvormers op www.allesoverzonneenergie.nl)
Aandachtspunt: Sommige omvormers maken geluid zodra de zon gaat schijnen. Vraag of er en ventilator in de omvormer zit of niet. Denk na over een goede positie.
Inkopen zonnepanelen Andere aandachtspunten o Is de prijs all incl.? incl. installatie op het dak, leidingwerk, aansluiting meterkast? o Krijg je een offerte op maat thuis of op afstand? o Denkt installateur mee met het wegwerken van kabels? o Heb ik een ervaren installateur? o Wat als er een keer iets mankeert? Hoe is de service? o (Verzekering en/of financiering) o Monitoring van het systeem?
oTip: reken uit wat het systeem na 20 jaar op heeft geleverd, dan kan je verschillende panelen/offertes vergelijken. o Is het een degelijk een betrouwbaar bedrijf? Bestaat die over 20 jaar nog? o Werkt het bedrijf volgens de voorschriften? Heeft hij ervaring met collectieve inkoop? Kan hij de klus aan?
Inkopen van zonnepanelen Voorbeeld: individueel
12 zonnepanelen = 3100WP levert per jaar 3100 x 0,85 (correctiefactor) = 2635 kWh Uitgaande van de huidige gemiddelde energieprijs van 0,22 euro/kWh betekend dit een opbrengst/besparing van €580/jaar. Prijs voor deze installatie = €4.400
U koopt niet 1 keer dure zonnepanelen, u koopt groene stroom voor de komende 7,5 jaar en krijgt dan 17,5 jaar gratis stroom.
Gezamenlijk inkopen zonnepanelen Prijsontwikkeling zonnepanelen De prijzen zijn in de laatste 10 jaar met 80% gezakt.
Gemeenschappelijk inkopen van zonnepanelen 'Moet ik niet nog even wachten want volgend jaar zijn ze nog goedkoper?' Het is net als met computers: die zijn volgend jaar ook weer sneller, lichter etc. Wacht je nog een jaar met zonnepanelen, dan loop je echter ook weer een jaar besparing mis die hoger is dan de rente op je spaarrekening. Rente op Deposito sparen jan 2012 (%) 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0
Rente op Deposito sparen jan 2012
Gemeenschappelijk inkopen van zonnepanelen 'Moet ik niet nog even wachten want volgend jaar zijn ze nog goedkoper?'
www.energiefeitjes.nl
Inkopen van zonnepanelen Hoeveel €’s krijgt u voor de stroom die u teruglevert?
www.energievergelijker.com/ zonnepanelen/salderingsgrensen-terugleververgoedingen-perleverancier
Vakantie Ook als u niet thuis bent levert uw dak gewoon geld op.
Eerst bij iemand anders op het dak kijken?
Vragen? Yvonne Feuerhahn
[email protected] t: 06-28 33 29 77
