22 april 2011
Assetmanagement bij waterkeringen Frank den Heijer NVRB symposium ‘Assetmanagement in de publieke sector’
21 april 2011
Assetmanagement bij waterkeringen
• • • • •
Historie en context Toetsproces waterkeringen Cases: toetsronden 1996 -2001 en 2001-2006 Intermezzo: rol van onzekere beleids-uitgangspunten Op weg naar nieuw beleid
21 april 2011
1
22 april 2011
Assetmanagement bij waterkeringen Bij waterkeringen wordt al eeuwen assetmanagement gevoerd Eerste landelijke ordening sinds 1953, vervat in huidige normering en Toets- en verbetercyclus. Overstap op nieuwe normering op overstromingskansen biedt mogelijkheden.
21 april 2011
Al eeuwenlang assetmanagement
21 april 2011
2
22 april 2011
Nederland vroeger
21 april 2011
Nederland nu
21 april 2011
3
22 april 2011
Vele dijkdoorbraken
21 april 2011
1953
21 april 2011
4
22 april 2011
New Orleans 2005 en Japan 2011
21 april 2011
Dijken
21 april 2011
5
22 april 2011
Duinen
Kunstwerken
6
22 april 2011
Veiligheidsniveau’s primaire waterkeringen Overschrijdingsfrequenties van waterstanden die nog volledig veilig gekeerd moeten kunnen worden
1953: - Hoek van Holland 5m+NAP - 1/10000 per jaar - Andere gebieden: economische reductie
21 april 2011
Waterschappen Nu 26 waterschappen Vroeger veel meer: duizenden
Waterschappen beheren ook de secundaire keringen
21 april 2011
7
22 april 2011
Verantwoordelijkheden primaire waterkeringen:
Waterschappen en Minister van I&M - Rijkswaterstaat
stormvloedkeringen:
Minister van I&M – Rijkswaterstaat
secundaire waterkeringen:
waterschappen
Wie betaald: primaire waterkeringen: stormvloedkeringen: secundaire waterkeringen:
aanpassing: belastingbetaler beheer en onderhoud: ingelanden belastingbetaler ingelanden
21 april 2011
Deltarapport 1958: Van Dantzig
21 april 2011
8
22 april 2011
Deltacommissie 1958: meer wetenschappelijke aanpak TAW Werkgroep probabilistische methoden (sinds 1979): Marsroute 1993 Benadering
toets / ontwerp
Overschrijdingskans waterstanden (’58) vak
vuistregels
Overbelastingskans waterkering (1996) vak
veilige rekenregels
Overstromingskans dijkring (2017 ?)
ring
faalkansberekening
Overstromingsrisico gebied
ring
faalkans optimaliseren
21 april 2011
Introductie ‘speelveld’ waterkeringen • • • • • •
3500 km veelal eeuwenoude primaire waterkeringen, opbouw steeds beter bekend Kleine kansen, grote gevolgen Grote politiek bestuurlijke gevoeligheid Verantwoordelijkheden verdeeld Te weinig geld en capaciteit om alles tegelijk aan te pakken
• •
Sinds 1953 enorme kennisimpuls door Deltawerken Sinds oprichting ENW en de Wet op de Waterkering kennisimpuls waterkeringen Klimaat verandering Beleidsontwikkeling : normering op overstromingskansen ipv te keren waterstanden
• •
21 april 2011
9
22 april 2011
Het huidige toetsen op veiligheid - WTI
21 april 2011
De toets- en verbetercyclus Update instrumentarium
Kennis Onderzoek
Evaluatie Toetsronde
Nieuwe ontwikkelingen
6 jaar Vaststellen HR en VTV
Uitvoering verbeterwerk
6-jaarlijkse toetsing <6 jaar (continu) Regulier B&O kering
> 6 jaar Kering voldoet of Geen oordeel
Kering voldoet niet
Rijk verleent subsidie
Opnemen in HWBP Beheerder ontwerpt verbeterwerk
21 april 2011
10
22 april 2011
Hoe wordt getoetst?
Categorie a
Categorie b
Category c
21 april 2011
Faalmechanismen Drie typen waterkeringen: Duinen
Dijken
Kunstwerken
21 april 2011
11
22 april 2011
Hoe wordt getoetst? of verbindende waterkering
21 april 2011
Hoe wordt getoetst? Hoofdschema per sectie
Hoofdschema per type waterkering
21 april 2011
12
22 april 2011
Resultaten eerste Toetsronde 2001
Voldoet 50 %
Geen ordeel 35 %
Voldoet niet 15 %
Gebrek aan gegevens
Nieuw (1 %) DGR
Markermeer
Steenbekleding 21 april 2011
Resultaten tweede toetsronde 2006 (1)
Toetsing vollediger dan in 2001 -Meer waterkeringen -Meer faalmechanismen -Bijgestelde Hydraulische Randvoorwaarden 21 april 2011
13
22 april 2011
Resultaten tweede toetsronde 2006 (2)
21 april 2011
Hoog Water Beschermings Programma (HWBP) -
Afgekeurde dijkvakken komen op het HWBP I&M, Unie van Waterschappen en IPO bepalen prioritering
Daarnaast - Steenbekledingen in Zeeland - Maaskaden - Zwakke schakels langs de kust - Zandsuppletieprogramma - Ruimte voor de Rivier Versterken is een complexe aangelegenheid: meerdere partijen met verschillende belangen, uitgangspunten onzeker
21 april 2011
14
22 april 2011
Rol onzekerheden in beleids-uitgangspunten
21 april 2011
Voorbeeld: waterstanden in het rivierengebied < 1953: Hoogst bekende waterstand uit het verleden 1958: Deltacommissie stelde normwaterstanden 1/3000 per jaar 1976: Start verbetering rivierdijken in Brakel: 140 huizen gesloopt : weerstand tegen dijkverhoging 1977:
MHW
Commissie Becht: norm minder streng: 1/1250
omlaag!
> 1977: Waterstanden opnieuw berekend: (Als gevolg van meer inzicht in bodemruwheid rivieren)
omhoog!
> 1977: Veel weerstand tegen dijkverhoging 1993:
Commissie Boertien I: andere statistische verdeling afvoer:
omlaag!
1995:
extreem hoge afvoer in de Rijn : de op een na hoogste! Maatgevende afvoer en waterstanden opnieuw berekend:
omhoog!
Commissie Veerman: voorbereiden op 18000m3/s:
omhoog?
2008:
21 april 2011
15
22 april 2011
Beleids-uitgangspunten onzekere factor • • • • •
Extreme gebeurtenissen Nieuwe metingen Nieuwe Kennis Maatschappelijke weerstand Klimaat
21 april 2011
Op weg naar nieuw beleid Nieuwe normering Nieuw Toets- en OntwerpInstrumentarium Nieuwe kostenverdeling tussen verantwoordelijken Nieuwe toetscyclus (12 jaar) Deltaprogramma: integrale aanpak veiligheid en zoetwatervoorziening
21 april 2011
16
22 april 2011
Deltaprogramma Deltaprogramma Andere deelprogramma’s
Deelprogramma Veiligheid WV21
EU-ROR
Buitendijks
HBWP
Andere projecten
Meerlaagsveiligheid: 1) Preventie: Nieuwe normen (V&W) 2) Duurzame ruimtelijke inrichting (VROM) 3) Rampenbeheersing (BZK)
21 april 2011
Nieuwe normering op overstromingskansen
Risico-analyses op landelijke schaal: • MKBA • Slachtoffers Oefenen met het meerlaagsveiligheidsconcept : • Risico ‘uitwisselen’ tussen preventie, ruimtelijke ordening en rampenbeheersing: • biedt dat kansen voor optimaliseren kosten en draagvlak • Biedt dat kansen voor nieuwe typen maatregelen
21 april 2011
17
22 april 2011
Nieuw Toets- en OntwerpInstrumentarium Doel is dat bij de nieuwe normering op overstromingskansen: getoetst kan worden op een doelmatige en efficiente manier actuele veiligheidsniveau’s vergelijkbaar en afweegbaar worden verbetermaatregelen gebaseerd kunnen worden op risicoreductie Proces 2010-2017: - Ontwikkelen nieuw instrumentarium - Ondersteunen bij proeftoetsingen - Inzicht bieden in consequenties nieuwe normering
21 april 2011
Assetmanagement bij waterkeringen Bij waterkeringen wordt al eeuwen assetmanagement gevoerd Complex door • gedeelde verantwoordelijkheden, • zeer kleine kansen, diverse typen onzekerheden, • grote kosten • grote politiek bestuurlijke gevoeligheid Landelijke ordening sinds 1958, uitgewerkt in de huidige normering en de Toets- en verbetercyclus. • Afgekeurde waterkeringen komen op het HWBP (HoogWaterBeschermingsProgramma) • Spelregels prioriteren bepaald door I&M, Unie van Waterschappen en IPO • Ontwerpleidraden Overstap op nieuwe normering op overstromingskansen biedt mogelijkheden: • Maatregelen baseren en prioriteren op basis van maximale risicoreductie, • te behalen door maatregelen in waterhuishouding of waterkering, • optimale oplossingen baseren op bredere leest: uitstijgen boven verantwoordelijkheden voor B&O en aanleg, etc. 21 april 2011
18
