Onderhoudsplan Waterkeringen District West

Onderhoudsplan Waterkeringen District West 2010-2015

Waterschap Vallei en Eem december 2009

Onderhoudsplan Waterkeringen District West 2010-2015

dossier : C7587-01.001 registratienummer : ON-D20093404 versie : 3

Waterschap Vallei en Eem december 2009

© DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

DHV B.V.

INHOUD

BLAD

DEEL A

5

1 1.1 1.2 1.3 1.4

INLEIDING Taken en achtergrond Doel en opzet onderhoudsplan Afbakening Procedure

7 7 8 8 8

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

BELEID EN REGELGEVING Europees Landelijk Provinciaal Regionaal (Waterschap) Gedragscode Flora- en faunawet Gemeentelijk

9 9 9 11 11 12 13

DEEL B

15

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

GEBIEDSBESCHRIJVING District west Waterkeringen Eigendom en pacht Nevenfuncties Onderhoudsknelpunten

17 17 18 18 19 22

4 4.1 4.2 4.3

BEHEERVISIE Strategisch niveau Tactisch niveau Operationeel niveau

24 24 25 25

DEEL C

27

5 5.1 5.2 5.3

STREEFBEELDEN Beschrijving van de streefbeelden Praktische toets streefbeelden Streefbeelden per dijkvak

29 29 31 32

6 6.1 6.2 6.3 6.4

ONDERHOUD Onderhoud streefbeelden Materieel Eenheden Uitvoerder van het onderhoud

34 34 35 35 36

17 december 2009, versie 3 -2-

Waterschap Vallei en Eem/Onderhoudsplan Waterkeringen District West ON-D20093404

DHV B.V.

DEEL D

37

7

38

PLANNING

DEEL E

40

8

42

FACTSHEETS EN ONDERHOUDSKAARTEN

DEEL F

113

GERAADPLEEGDE BRONNEN

115

BIJLAGE 1

PRAKTISCHE TOETS STREEFBEELDEN ‘GRASTOETS’

118

BIJLAGE 1


119



DHV B.V.

DEEL A Inleiding Beleid en regelgeving



DHV B.V.

1

INLEIDING

Afgelopen 10 jaar zijn er een aantal wijzigingen doorgevoerd ten aanzien van de inrichting en beheer van de waterkeringen in het beheersgebied van Waterschap Vallei & Eem. Het betreft wijzigingen op het gebied van veiligheid, ecologie of recreatie waarvoor het huidige onderhoudsplan moet worden herzien.

1.1

Taken en achtergrond In dit hoofdstuk komen de termen beheer en onderhoud afwisselend voor. Onder beheer wordt in dit onderhoudsplan verstaan de zorg en verantwoordelijkheid van de keringen in zijn geheel. Onder het onderhoud wordt verstaan het totaal van activiteiten met als doel het in "een aanvaardbare conditie" 1 houden of terugbrengen van de keringen. Wij hebben als waterschap in 2005 als missie geformuleerd: “Wij beschermen onze inwoners tegen overstromingen en ernstige wateroverlast. Wij zorgen voor schoon en levend water en een waterpeil dat aansluit bij het gebruik van de grond. Wij werken transparant, milieu- en kostenbewust en gericht op samenwerking.” Het hiervan afgeleide motto van het waterschap is: ‘Helder in water’. Om de missie en het motto vorm te geven geeft het waterschap zijn taken vorm in drie programma’s: 1) Veilige dijken. 2) Voldoende en schoon water. 3) Zuivering afvalwater. Waterkeringen zijn alle waterkeringen en sluizen die veiligheid bieden tegen overstroming. Als beheerder van de waterkeringen heeft Waterschap Vallei & Eem als hoofddoel dat de waterkeringen te allen tijde in staat zijn om het water te weerstaan. Aan welke eisen ze daarvoor moeten voldoen, staat in de landelijke en provinciale weten regelgeving en in de keur en legger van het waterschap. Daarin staan ook voorschriften voor de manier waarop het waterschap de waterkeringen moet beheren en daarover moet rapporteren. Om te kunnen zorgen dat onze waterkeringen de maatgevende combinaties van waterstanden en golfaanval kunnen weerstaan, moeten we de bedreigingen doorzien en moeten we weten hoe waterkeringen functioneren. Bovendien moeten we op elk moment hun toestand en afmetingen kennen en moeten we ze onderhouden of verbeteren om de vereiste toestand en afmetingen te behouden of te bereiken. Omdat waterkeringen ook gebruikt worden voor andere functies zoals bewoning, beweiding, verkeer en recreatie, moeten we er bovendien op toezien dat hun hoofdfunctie als waterkering niet door deze functies wordt aangetast.

1

http://nl.wikipedia.org



DHV B.V.

Door het jaar heen maaien we de waterkeringen en herstellen we schades. Door procesmatig te werk te gaan en de registratie te verbeteren optimaliseren we het onderhoud. We professionaliseren de schapenbeweiding en monitoren de kwaliteit van de grasmatten. We willen het onderhoud op natuur- en milieuvriendelijke wijze uitvoeren, met zo min mogelijk chemische bestrijdingsmiddelen. We werken op basis van streefbeelden en onderhoudsplannen, waarin we aangeven hoe iedere waterkering eruit moet zien. We voorspellen het meerjarenonderhoud op basis van veroudering en plannen het onderhoud voor waterkeringen. Bij het opstellen van de streefbeelden en onderhoudsplannen houden wij rekening met de wettelijke 2 kaders waaraan wij gebonden zijn, zoals de Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet 1998.

1.2

Doel en opzet onderhoudsplan Het onderhoudsplan moet bruikbaar zijn voor beleidsmedewerkers en vooral voor de beheerder en onderhoudsmedewerkers. De doelstellingen van het onderhoudsplan zijn: – in stand houden van de primaire functies van de waterkeringen; – effectief onderhoud; – efficiënt onderhoud. De opzet van dit onderhoudsplan: dynamisch plan (flexibel ten aanzien fysieke en beleidsmatige ontwikkelingen); – praktisch toepasbaar bij het dagelijks beheer; – aansluiten bij de huidige wetgeving, beleid en fysieke situatie. –

1.3

Afbakening Ruimtelijke en functionele kenmerken van de keringen zijn vastgelegd in de legger (beheerregister) die ook de juridische basis biedt voor de taakuitoefening van de beheerder. Het algemene beheer richt zich op de instandhouding van genoemde kenmerken. In het Waterbeheerplan 2010-2015 zijn de activiteiten voor de instandhouding beleidsmatig uitgewerkt. De instrumenten die het beheerplan ondersteunen en verder detailleren zijn het onderhoudsplan, het inspectieplan, vergunningen en handhaving en toetsing op 3 veiligheid. Dit onderhoudsplan beperkt zich tot waterkeringen met grasbekleding. Onderhoud aan bomen, beschoeiing, kunstwerken en wegen wordt in dit onderhoudsplan buiten beschouwing gelaten.

1.4

Procedure Dit onderhoudsplan wordt vastgesteld door de directie van Waterschap Vallei en Eem, en daarna gepubliceerd op internet (met persbericht) en overgedragen aan de afdeling beheer watersystemen. De looptijd van dit onderhoudsplan is van 2010 tot 2015. Jaarlijks zal een evaluatie, en indien nodig, een herziening, plaatsvinden.

2

http://www2.wve.waterschapshuis.asp4all.nl/documents/WBP2010-2015.pdf

3

STOWA/DWW, Procesbeschrijvingen inspecties waterkeringen, KT-09/05i082, 16 maart 2007

http://www.swartvast.nl/rapporten/PG%20062%20Rapportage%20procesbeschrijving%20GM.pdf



DHV B.V.

2

BELEID EN REGELGEVING

2.1

Europees Europese vogel- en habitatrichtlijn De Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn beschermen de natuur in heel Europa. Elke lidstaat is verplicht om speciale beschermingszones vast te stellen. De beschermingszones tezamen vormen één Europees netwerk van natuurgebieden: Natura2000. Grenzend aan de waterkeringen van district west liggen de Natura2000-gebieden ‘Eemmeer en Gooimeer Zuidoever’ en ‘Arkemheen’. Kaderrichtlijn Water Natura2000 en de Kaderrichtlijn water (KRW) zijn nauw met elkaar verbonden. De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) die sinds 2000 van kracht is, moet ervoor zorgen dat de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa in 2015 op orde is. Het oppervlaktewater moet voldoen aan normen voor chemische stoffen (waaronder de zogeheten prioritaire stoffen) en ecologische doelstellingen (een gevarieerde planten- en dierenwereld en een natuurlijke inrichting).

2.2

Landelijk Voor de uitvoering van de beheertaak door een dijkbeheerder is een aantal wetten, verordeningen en voorschriften van belang. Deze wetten functioneren als randvoorwaarde voor de beheertaak van de dijkbeheerder. Deze paragraaf gaat in op de voornaamste wetten en regels die aan de basis liggen van de waterkeringstaak. Waterwet In de Waterwet (vanaf 22 december 2009 in werking) wordt uitgegaan van een watersysteem benadering. Daarnaast moderniseert en integreert de Waterwet de bestaande wetgeving op het gebied van waterbeheer. Het waterbeheer is nu namelijk versnipperd in verschillende wetten en deels verouderd. In de Waterwet worden 8 wetten samengevoegd. De meest relevante zijn hieronder kort toegelicht: – wet op de waterhuishouding; – wet op de waterkering; De wet geeft de kaders voor de beveiliging tegen overstromingen van dijkringgebieden. Voor dijkversterkingwerken van primaire keringen voorziet deze wet in een gecoördineerde besluitvorming en rechtsbescherming. Tevens verplicht de wet de beheerders van primaire dijken om vijfjaarlijks te rapporteren over de toestand van deze keringen en om Leggers en beheerregisters op te stellen; – grondwaterwet; – wet verontreiniging oppervlaktewateren; – wet verontreiniging zeewater; – wet droogmakerijen en indijkingen (Wet van 14 juli 1904); – wet beheer rijkswaterstaatswerken (het zogenaamde 'natte gedeelte'): De Wet beheer Rijkswaterstaatswerken regelt de staat van de belangrijkste rivieren en stromen. Voor het Waterschap Vallei en Een is de wet van toepassing op de rivier de Eem en de Randmeren (Eemmeer, Nijkerkernauw en Nuldernauw);



DHV B.V.

–

waterstaatswet 1900: Deze wet geeft algemene regels voor het waterstaatsbestuur. In 2002 is de nieuwe paragraaf 17 van deze wet in werking getreden. Hierin zijn de verplichtingen en bevoegdheden van beheerders van waterstaatswerken geregeld. Voor bijzondere omstandigheden is in deze paragraaf vastgelegd dat een beheerder een calamiteitenplan moet vaststellen en daartoe regelmatig oefeningen in doeltreffend optreden moet houden.

Wet ruimtelijke ordening Deze wet is ingegaan op 1 juli 2008 en is bepalend voor de inrichting van de openbare ruimte. Rijk, provincies en gemeenten leggen in ruimtelijke plannen vast hoe Nederland er nu en in de toekomst uit gaat zien. Ten aanzien van de dijken hebben verbeteringswerkzaamheden te maken met de Wro. Wet Milieubeheer Deze wet regelt de MER-plicht bij de voorbereiding van (grootschalige) verbeteringswerken aan dijken. Daarnaast kan het noodzakelijk zijn een strategische milieubeoordeling (SMB) te verrichten. Wet Bodembescherming Deze wet geeft regels en richtlijnen voor het omgaan met bodemvervuiling. Dit heeft mogelijk gevolgen voor het beheer, onderhoud, verbetering en aanleg van waterkeringen. Nationale Landschappen In de Nota Ruimte (PKB deel 3a, 12 april 2005) zijn 20 Nationale Landschappen opgenomen. Het gebied Arkemheen-Eemland is aangewezen als Nationaal Landschap. De grens van het nationaal landschap 4 Arkemheen-Eemland is weergegeven in figuur 3.1. Onder leiding van de provincie Utrecht is deze 5 bestemming concreet ingevuld. Natuurbeschermingswet 1998 In de Natuurbeschermingswet is de bescherming geregeld van Natura 2000-gebieden, Beschermde Natuurmonumenten en Wetlands. De wet implementeert de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn in de Nederlandse wetgeving. Het Eemmeer is aangewezen als Natura2000-gebied en geldt als vogelhabitatrichtlijngebied. Momenteel wordt een beheerplan Natura2000 opgesteld door de provincie. In dit beheerplan worden de maatregelen beschreven die uiteindelijk moeten leiden tot behoud van de gewenste soorten en habitats. Flora- en faunawet De Flora- en faunawet regelt de bescherming van bepaalde in Nederland voorkomende planten diersoorten. In de Flora- en faunawet is het soortenbeschermingsdeel van de Habitatrichtlijn en Vogelrichtlijn geïmplementeerd. Voor reguliere werkzaamheden (bijvoorbeeld maaien) en voor project / planmatige werkzaamheden werkt het waterschap volgens de 'gedragscode flora en fauna voor waterschappen'. Voor het beheergebied van Vallei en Eem is een uitwerking gemaakt: ‘Uitwerking gedragscode Flora- en faunawet voor Waterschap 6 Vallei en Eem’ .

4

http://www.nationalelandschappen.nl/landschap.php?id=1

5

http://www.arkemheen-eemland.nl/

6

Jong et al 2006

17 december 2009, versie 3 - 10 -


DHV B.V.

Overig beleid Naast genoemde wetgeving volgen ook voorwaarden voor het dijkbeheer uit andere (wettelijke) regelingen. De voornaamste zijn: – het Nationaal Waterplan is de opvolger van de 4e Nota Waterhuishouding en een rijksplan voor het waterbeleid in Nederland. Het Nationaal Waterplan geeft het water- en ruimtelijke beleid voor veiligheid tegen overstromingen, voldoende en schoonwater en voor diverse vormen van gebruik van water. Het Nationaal Waterplan wordt door het waterschap uitgewerkt in het waterbeheerplan en door de provincie in een Provinciaal waterplan; – waterbeleid 21e eeuw (WB21). Water is een ordenend principe voor de ruimtelijke inrichting. Waterproblemen mogen niet worden afgewenteld. Door het principe van vasthouden, bergen en afvoeren worden piekafvoeren verminderd en een bijdrage aan de veiligheid geleverd.

2.3

Provinciaal Utrecht: Streekplan 2005-2015 Het streekplan is een schakel tussen rijks- en gemeentelijke plannen op het gebied van ruimtelijke ordening en geeft de beleidskaders aan voor de ruimtelijke ontwikkeling in de komende tien jaar. Deze beleidskaders zijn bepaald door Provinciale Staten. In het Streekplan worden de verschillende ruimtelijke functies gewogen en worden keuzes gemaakt. Gemeentelijke bouw- en bestemmingsplannen worden eraan getoetst. Provinciale verordening Regionale waterkeringen De verordening waterkering Vallei en Eem voorziet in het aanwijzen en normeren van de regionale waterkeringen in de dijkringgebieden Gelderse Vallei en Eempolder. Dat betekent dat de hoogte wordt vastgesteld van het waterniveau waar dijken; duikers en gemalen tegen moeten beschermen.

2.4

Regionaal (Waterschap) Het waterschap heeft het waterbeheerplan 2010-2015 vastgesteld. In dit plan zijn de missie en de doelstellingen van het waterschap beschreven. In het waterbeheerplan zijn de taken vorm gegeven in drie programma’s: 1) Veilige dijken. 2) Voldoende en schoon water. 3) Zuivering afvalwater. Dit onderhoudsplan is een uitwerking dat valt onder het programma “Veilige dijken”.



DHV B.V.

2.5

Gedragscode Flora- en faunawet Het waterschap moet voor het beheer en onderhoud van waterkeringen vaak een ontheffing Flora- en faunawet aanvragen. Veel onderhoudswerkzaamheden worden vaak herhaald. Om te zorgen dat het waterschap niet elke keer een ontheffing aan hoeft te vragen, is een gedragscode Flora- en faunawet voor 7 waterschappen opgesteld . Voor het beheersgebied van Vallei en Eem is hiervan een uitwerking gemaakt: 8 ‘Uitwerking gedragscode Flora- en faunawet voor Waterschap Vallei en Eem’ . Hierin zijn onder andere voor vaak terugkerende onderhoudswerkzaamheden werkprotocollen opgenomen. Gedragscode Unie van Waterschappen ter discussie Een recente uitspraak van de rechtbank in Arnhem (29-10-2009) stelt dat in de gedragscode van de Unie van Waterschappen strijdig is met de regelgeving. De Unie van Waterschappen gaat hiertegen in hoger beroep. Op dit moment zijn er twee mogelijkheden: – Wanneer de voorziene werkzaamheden in een goedgekeurde gedragscode opgenomen zijn, kan volgens deze gedragscode gewerkt worden. Voorwaarde is wel dat in deze gedragscode niet verwezen wordt naar de gedragcode van de Unie van Waterschappen. Goedgekeurde gedragscodes zijn te vinden op de internetpagina van LNV: www.minlnv.nl > natuur > soortenbescherming > Flora- en faunawet > gedragscodes. – Voor werkzaamheden in het kader van "bestendig beheer en onderhoud" en "bestendig gebruik" moet vooraf ontheffing worden aangevraagd bij LNV. De medewerkers onderhoudsplannen en afdeling Beheer en Onderhoud van Waterschap Vallei en Eem zijn verantwoordelijk voor de naleving van de werkprotocollen. Waarnemingen van beschermde soorten op de werklocatie worden aan de ecoloog van Waterschap Vallei en Eem overhandigd. De gegevens worden toegevoegd aan de databank van het waterschap. Maaien waterkeringen – Alle te nemen maatregelen dienen op een plankaart met toelichting te worden vastgelegd. – De werkzaamheden worden bij voorkeur uitgevoerd in de periode 15 juli tot en met 1 november. In de periode 1 juni – 15 juli wordt zodanig gewerkt dat (beschermde) diersoorten kunnen ontsnappen en nesten van vogels worden gespaard. De rest van het jaar worden geen maaiwerkzaamheden uitgevoerd. – Bij het maaien van grasvegetaties wordt gebruik gemaakt van een wildredder. In de praktijk blijkt een wildredder op het materieel niet werkbaar, dit wordt opgelost doordat iemand vooruit loopt om 9 dieren weg te jagen danwel nesten te markeren. – Per maaibeurt wordt circa 10% van de begroeiing behouden. Het te sparen deel wordt per keer gewisseld. In een cyclus van 10 jaar worden steeds andere delen niet gemaaid. Een stabiele graszode en daarmee de waterkerende functie mag hierdoor niet verdwijnen of worden aangetast. – Maaisel wordt, waar mogelijk, altijd afgevoerd.

7

Unie van waterschappen, november 2005

8

Jong et al 2006

9

Echter uit onderzoek bij andere waterschappen (Waterschap Groot Salland en Rijn en IJssel blijkt dat er (nauwelijks

tot) geen vogels broeden op de waterkeringen. Dit komt overeen met de ervaringen bij Waterschap Vallei en Eem.



DHV B.V.

Begrazen waterkeringen – Begrazing wordt in principe van 1 april tot 1 november toegepast. – 15 maart – 15 juli: In het broedseizoen wordt rekening gehouden met broedvogels. Indien 9 broedvogels aanwezig zijn wordt de graasdruk geëxtensiveerd. – Er dient een zorgvuldige afweging met betrekking tot het aantal in te zetten dieren (begrazingseenheden) plaats te vinden, zodanig dat geen overbegrazing plaatsvindt, en geen onnodige schade en verstoring van flora en fauna optreedt. – In tijd en ruimte wordt gefaseerd gewerkt om voor de aanwezige flora en fauna de gewenste vegetatie beschikbaar te houden. – Minimaal 10% van de vegetatie wordt niet begraasd en blijft gespaard. Het gespaarde deel wordt het jaar erop begraasd. In een cyclus van 10 jaar worden steeds andere delen niet begraasd. Een stabiele graszode en daarmee de waterkerende functie mag hierdoor niet verdwijnen of worden aangetast.

2.6

Gemeentelijk Bestemmingsplannen Het district west valt binnen de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes en Soest. De bestemmingsplannen geven aan welke ruimte planologisch gegeven wordt. Het vaststellen van ruimtelijke plannen, ook voor de waterkering en de daaraan grenzende gebieden, is een gemeentelijke taak. Het waterschap adviseert gemeenten via de watertoets. Dit vindt plaats door communicatie over beleidsregels, instructie van gemeenten en ruimtelijke-planschrijvers via de watertoets en door het opnemen van een overstromingsrisicoparagraaf in ruimtelijke plannen. Voor het reguliere beheer en onderhoud van de waterkeringen zijn de bestemmingsplannen niet van toepassing.



DHV B.V.

DEEL B

Gebiedsbeschrijving Beheervisie



DHV B.V.

3

GEBIEDSBESCHRIJVING

3.1

District west Voor het beheer en onderhoud zijn de waterkeringen binnen het beheersgebied van Waterschap Vallei en Eem in drie districten verdeeld. Dit beheer en onderhoudsplan gaat over district west. De waterkeringen van district west zijn weergegeven op figuur 3.1. Hierop is ook een verdeling in dijkvakken weergegeven. De Laakkaden (dijkvakken 47-50) zijn wel in dit onderhoudsplan opgenomen, maar zijn inmiddels overgedragen aan district oost. Vanwege dijkverbeteringwerken (MER Veiligheid Zuidelijke Randmeren) is de primaire kering aan de oostzijde van de Eem (nog) geen onderdeel van dit onderhoudsplan.

Eemmeer

Eemnes Spakenburg

Bunschoten

Baarn

Amersfoort

Figuur 3.1.

Primaire en regionale waterkeringen district west



DHV B.V.

3.2

Waterkeringen Primaire en regionale waterkeringen In district west van Waterschap Vallei en Eem zijn zowel primaire als regionale waterkeringen aanwezig. In figuur 3.1 is de status van de waterkeringen weergegeven. Van de regionale keringen is een gedeelte vanwege veiligheidsbelang genormeerd. In de factsheets (deel D) is aangegeven welke regionale keringen genormeerd zijn. Zones waterkeringen Waterkeringen zijn gedefinieerd als: kunstmatige hoogten en (gedeelten van) natuurlijke hoogten of hooggelegen gronden, met inbegrip van daarin of daaraan aangebrachte werken, die een waterkerende of mede een waterkerende functie hebben, en die als zodanig in de legger en / of op de bij de keur behorende kaart zijn aangegeven. De invloedszone is gedefinieerd als de tot de dijk behorende gronden, die daadwerkelijk bijdragen aan het waarborgen van de stabiliteit, zowel aan de binnen als aan de buitenzijde van het dijklichaam. Deze zone wordt begrensd door de invloedszone, die in het figuur 2.2 rood is weergegeven. Voor de invloedslijn bestaan geen vaste maten, want deze moet per traject berekend worden. Daarna wordt die vastgelegd in het beheersregister . De beschermingszone is gedefinieerd als: In de legger aangegeven beheerszones ter weerszijde van de waterkering. De beschermingszone strekt zich uit tot 100 m uit de grens van de waterkering aan de 10 binnendijkse zijde en tot 150 m aan de buitendijkse zijde, zoals te zien op bovenstaande figuur 2.2.

Figuur 3.2.

3.3

Keurzones en indeling van primaire keringen t.b.v. beleidsregels

10

Eigendom en pacht De waterkeringen in district west zijn grotendeels in eigendom van Waterschap Vallei en Eem en Provincie Utrecht. De waterkeringen zijn deels verpacht, aan particulieren en Natuurmonumenten. Het reguliere onderhoud ligt dan bij de pachters.

10

Waterschap Vallei en Eem, Beleidsregels voor keurontheffingen met betrekking tot de waterkering, maart 2008



DHV B.V.

3.4

Nevenfuncties De waterkerende functie van de waterkeringen is de hoofdfunctie. Nevenfuncties die de waterkerende functie niet negatief beïnvloeden zijn mogelijk. Wegen en paden Over een deel van de waterkeringen lopen openbare wegen, met name op de primaire waterkeringen, en op de regionale waterkeringen nabij Baarn. Over een deel van de overige waterkeringen lopen wandel- en/ of fietspaden. Recreatie Er vindt extensieve recreatie plaats op waterkeringen. Het gaat om wandelroutes (inclusief klompenpad) en fietsroutes. Op/bij de waterkeringen zijn verschillende voorzieningen aanwezig ten behoeve van de recreatie. In tabel 3.1 is aangegeven wie het onderhoud van deze voorzieningen uitvoert. Tabel 3.1.

Onderhoud recreatieve voorzieningen waterkeringen district west *

Recreatieve voorzieningen

Onderhoud

Bankjes

Waterschap Vallei en Eem

Info panelen


Picknicksets

Gemeente (behalve bij Gemaal Eemnes: Waterschap Vallei en Eem)

Diverse borden (waarschuwingsbord stuw, beweidingsborden) Lange afstand wandelroutes (LAW) + inrichting Klompenpaden op waterkeringen


Wandelplatform LAW Verantwoordelijke voor onderhoud: Landschapsbeheer Utrecht. Beheer en onderhoud bij verschillende paden door Landschapsfonds Eem en Vallei.

* Buiten district west wordt het onderhoud plaatselijk door ander partijen uitgevoerd. Landbouw De landbouw speelt een belangrijke rol in het gebied. Boeren zijn essentieel voor de regionale economie en zij onderhouden het landschap. Veel veehouders werken mee aan de bescherming van weidevogels, onder andere door het plaatsen van nestbeschermers. De waterkeringen zijn niet geschikt voor grootvee. Wel worden er schapen gehouden en worden delen gehooid. Een groot deel van de waterkeringen is verpacht, en bij boeren in agrarisch beheer. Landschap en cultuurhistorie De openheid van het landschap en de dijken zijn het resultaat van de eeuwenlange strijd tegen het zeewater. Het overstromingsgebied van de voormalige Zuiderzee liep van de Utrechtse Heuvelrug tot 11 voorbij Harderwijk. Een serie waaien langs de Eem getuigt van de vele dijkdoorbraken in het verleden. Het gebied waar district west deel van uitmaakt is door het Rijk aangewezen als nationaal landschap Arkemheen-Eemland. De extreme openheid, het verkavelingpatroon en veeweidekarakter gelden als de belangrijkste kernkwaliteiten van het gebied. Deze kernkwaliteiten beschrijven de belangrijkste landschappelijke kwaliteiten van dit nationaal landschap, maar geven niet aan wat het zo bijzonder maakt ten opzichte van andere veenweidegebieden en open gebieden.

11

arkemheen-eemland.nl



DHV B.V.

Het landschap is gevormd door de ligging aan de voormalige Zuiderzee. De contrasten en overgangen naar andere landschappen maken dit nationaal landschap extra bijzonder, evenals de Grebbelinie. Als historische verdedigingslinie met een complex van onder meer forten, kades, bunkers en inundatievelden was de Grebbelinie gericht op het beschermen van Utrecht en Holland. De dijken langs de Eem werden in de 18e eeuw onderdeel van de Grebbelinie. Met het water uit de Eem konden aanliggende binnendijkse gebieden onder water worden gezet. De linie doorkruist met een lengte van zo’n 60 km het gebied van de Gelderse Vallei / Utrecht Oost. Ecologie Zeldzame en kwetsbare in het wild levende planten en dieren worden beschermd door de Flora- en faunawet. Ook schrijft de Flora- en faunawet een ‘zorgplicht’ voor, deze geldt voor iedereen, en voor alle soorten, beschermd of onbeschermd. Dit houdt in dat altijd zorgvuldig omgegaan moet worden met in het wild levende planten en dieren, en dat niet opzettelijk schade toegebracht mag worden. Op de waterkeringen komen geen strikt beschermde soorten (tabel 2 en 3 van de Flora- en faunawet) voor. In de regio komt de ringslang voor. Door het ontbreken van broeihopen of vergelijkbare habitat zal de ringslang niet op de dijk verblijven. Verder komt de zwanebloem (tabel 1) op een aantal plaatsen in het water langs de waterkeringen voor. Deze soort groeit echter niet op de waterkering, er is een algemene ontheffing van de Flora- en faunawet omdat het een algemene soort betreft, en maaibeheer houdt de groeiplaats van deze soort in stand. Op enkele waterkeringen komt de rodelijstsoort veldgerst voor. Op dijkvak 5 komt ook knolvossestaart voor. In figuur 3.3 zijn de locaties van de zeldzame plantensoorten op de waterkeringen weergegeven. Uit onderzoek bij de waterschappen Groot Salland en Rijn en IJssel blijkt dat er nauwelijks tot geen vogels broeden op de waterkeringen. Dit sluit aan bij de ervaringen bij Waterschap Vallei en Eem. Tuinen en particulier gebruik (geen pacht) Een deel van de waterkeringen wordt verhuurd als tuin. Voor het gebruik gelden beperkingen volgens de Keur van het waterschap. Het waterschap ziet toe op naleving van de Keur. Het onderhoud vindt plaats door de gebruiker.



DHV B.V.

Figuur 3.4.

12

12

Zeldzame soorten op de waterkeringen

Alterra 2009, Vegetatiekundige inventarisatie en erosiebestendigheid waterkeringen Vallei en Eem



DHV B.V.

3.5

Onderhoudsknelpunten – – – –

– –

Het maaien van dijken is niet overal mogelijk vanwege te steile of te smalle waterkeringen of aanwezigheid van steenpuin of stobben. Er is onder boeren weinig animo om te hooien (mede vanwege bovenstaande). Als schapen het hele seizoen (1 april – 1 november) op de waterkering lopen, ontstaan er looppaadjes en ligplekken met kale grond. Schaapskudde: o vegetatie wordt deels platgetrapt in plaats van opgegeten; o schapenbegrazing draagt niet bij aan verschraling; o sommige waterkeringen zijn te smal om een rietoever te kunnen afrasteren (m.n. dijkvak 11b). Riet aan de teen van de dijk is gunstig (bescherming golfslag), maar hoger op de dijk moet riet bestreden worden. De afrastering moet op de teen van de dijk staan. Bodem van de waterkeringen (o.a. dijkvak 2) bevat voedselrijke grond, waardoor verschraling veel tijd en inspanning vergt. Er komen probleemsoorten voor op de waterkeringen. Figuur 3.5 laat de locaties met probleemsoorten zien (akkerdistel, brandnetel, braam, Japanse duizendknoop reuzeberenklauw en verruiging).

Door uitvoer van het in dit onderhoudsplan opgenomen onderhoud worden deze problemen deels opgelost. In het Programma Waterkeringen wordt nader bekeken waar aanpassingen aan de keringen noodzakelijk zijn.



DHV B.V.

Figuur 3.5.

13

13

Overzicht probleemsoorten waterkeringen district west




DHV B.V.

4

BEHEERVISIE

In de beheervisie wordt onderscheidt gemaakt in drie niveaus: strategisch (visie), tactisch (beheerplan) en operationeel (onderhoudsplan). Deze drie niveaus zijn schematisch weergegeven in figuur 4.1.

Figuur 4.1

4.1

Strategisch

Visie

Tactisch

Beheerplan

Operationeel

Onderhoudsplan

Schematisch weergave van strategisch, tactisch en operationeel niveau

Strategisch niveau Veiligheid De functie van de waterkering is veiligheid bieden tegen overstroming. Andere functies zijn hieraan ondergeschikt. Functies / gebruik Naast de waterkerende functie van de waterkering worden een aantal nevenfuncties toegestaan. Hierbij gaat het om: – recreatie; – cultuurhistorie; – landschap en ecologie; – particuliere belangen. De eerste drie functies kunnen heel goed samengaan met het waterstaatkundige- / veiligheidsbelang. Het landschappelijke belang kan de waterkerende functie zelfs versterken. Daarnaast dragen bepaalde (ecologisch waardevolle) soorten bij aan een goede erosiebestendige waterkering. Onder particuliere 14 belangen kunnen diverse toepassingen worden verstaan, zoals: bebouwing, landbouw en tuin. Natuur / ecologie Waterschap Vallei en Eem veiligheidsfunctie voorop staat.

14

streeft

naar

ecologisch

waardevolle

waterkeringen,

waarbij

de

Waterschap Vallei en Eem, Onderhoudsplan primaire en secundaire waterkeringen, 1999



DHV B.V.

Begrazing Voor begrazing buiten het dijklichaam geldt een vrijstelling. Voor begrazing in of op het dijklichaam met schapen of geiten wordt gewerkt met overeenkomsten. Bij eventuele gebruiksovereenkomsten zijn / worden bepalingen over o.a. het aantal toegestane dieren per ha, de beweidingsduur, de bemesting en het onderhoud opgenomen. Efficiënt Het beheer en onderhoud van de waterkeringen wordt efficiënt en effectief uitgevoerd. Kunstwerken en niet-waterkerende objecten Kunstwerken vormen een onderdeel van de waterkering. De eisen voor dergelijke kunstwerken en bijzondere constructies zijn opgenomen in het Voorschrift Toetsen op Veiligheid en de Leidraad Kunstwerken van het ExpertiseNetwerk Waterveiligheid (ENW). Onder niet-waterkerende objecten worden bordjes, bebouwing e.d. verstaan. Deze dragen niet bij aan de waterkerende functie van keringen.

4.2

Tactisch niveau Streefbeelden Het onderhoud van de waterkeringen wordt vorm gegeven aan de hand van streefbeelden die zijn opgesteld door Alterra in de grastoets. In hoofdstuk 5 worden deze streefbeelden uitgewerkt. Organisatie Binnen het waterschap zijn verschillende afdelingen en functies betrokken bij het onderhoud van de waterkeringen in district West. Er zijn drie afdelingen direct op verschillende niveaus betrokken bij het onderhoud van de waterkeringen. Het gaat om de afdelingen: – planvorming; – realisatie watersystemen; – beheer watersystemen.

4.3

Operationeel niveau Onderhoud algemeen Het onderhoud van de waterkering is gericht op het in stand houden en / of verbeteren van de primaire functie. Hierbij gaat het met name om het in stand houden van de erosiebestendigheid. Om dit te bereiken zijn diverse onderhoudsvormen en combinaties van onderhoudsvormen mogelijk. Onderhoudsvormen Waterschap Vallei en Eem wil het onderhoud op natuur- en milieuvriendelijk wijze uitvoeren conform de 15 huidige wetgeving. Hierbij gaat het om maaibeheer, begrazing en een combinatie hiervan.

15

Waterschap Vallei en Eem, Waterbeheersplan 2010 – 2015, 17-09-2009



DHV B.V.

Maaisel Voor een goede erosiebestendigheid is het noodzakelijk dat bij maaien (of hooien) het maaisel binnen 1 week afgevoerd wordt. Hierdoor raakt de grasmat niet verstikt, en blijft de zode goed. Op de lange termijn zal het afvoeren van maaisel zorgen voor verschraling, waardoor de dijken meer verschillende plantensoorten zullen bevatten, en een hogere natuurwaarde zullen hebben. Exoten en onkruid Bij erosiebestendige waterkeringen zijn exoten en onkruiden ongewenst. Aanwezige exoten en onkruiden worden pleksgewijs chemisch bestreden. Chemische bestrijding is noodzakelijk, maar wordt zo min mogelijk toegepast. Het streven is om waterkeringen te hebben waar geen exoten en onkruiden voorkomen. Ruimtelijke ontwikkelingen Indien er ruimtelijke ontwikkelingen buitendijks of in de nabijheid van de waterkering plaatsvinden, moeten nadere afspraken worden gemaakt tussen de initiatiefnemer en het waterschap over de uitvoering en financiering van het beheer en onderhoud van de waterkeringen.



DHV B.V.

DEEL C Streefbeelden Onderhoud



DHV B.V.

5

STREEFBEELDEN

Dit hoofdstuk bevat een beschrijving van de verschillende streefbeelden, een praktische toets van de door Alterra toegekende streefbeelden, en een overzicht van de streefbeelden per dijkvak in district west. Tenslotte is ook een tabel opgenomen met de verschillen tussen het onderhoud tot 2010 en het nieuwe onderhoud, zoals dat in dit onderhoudsplan beschreven wordt.

5.1

Beschrijving van de streefbeelden In onderstaande tabel 5.1 is een overzicht opgenomen van de streefbeelden of vegetatietypen, zoals die in de Grastoets van Alterra worden gebruikt. 16

Tabel 5.1 Overzicht streefbeelden of vegetatietypen Streefbeeld / Kenmerkende soorten Voorbeelden Vegetatietype Engels raaigras, W1 Beemdgraskropaar, raaigrasweide kweek, fioringras, kruipertje, rietzwenkgras, zachte dravik, paardebloem, gewone hoornbloem, vogelmuur, herderstasje

W2: Soortenarme kamgrasweide

16

Engels raaigras, rood zwenkgras, fioringras, kamgras, zachte dravik, gewoon duizendblad, madeliefje, zachte ooievaarsbek, gewone hoornbloem, kleine klaver, witte klaver




DHV B.V.

W3: Soortenrijke kamgrasweide

Rood zwenkgras, fioringras, kamgras, Engels raaigras, gewoon struisgras, zachte dravik, goudhaver, gewoon duizendblad, madeliefje, kleine leeuwetand, hopklaver, smalle weegbree, kleine klaver, witte klaver, knolboterbloem, en vele andere kruiden

H1: Soortenarm hooiland

Kweek, glanshaver, rietzwenkgras, kropaar, Engels raaigras, ruw beemdgras, madeliefje, kruipende boterbloem, paardebloem, witte klaver

H2: Minder soortenarm Glanshaver, kropaar, ruw hooiland beemdgras, rietzwenkgras, kweek, rood zwenkgras, gestreepte witbol, fluitekruid, akkerdistel, peen, gevlekte rupsklaver, smalle wikke, witte klaver, scherpe boterbloem, smalle weegbree, duizendblad



DHV B.V.

H3: Soortenrijk hooiland

5.2

Glanshaver, rood zwenkgras, Veldbeemdgras, fioringras, gestreepte witbol, reukgras, goudhaver, kamgras, veldgerst, duizendblad, peen, knoopkruid, echte kruisdistel, gevlekte rupsklaver, vijfvingerkruid, knolboterbloem, viltig kruiskruid, rode klaver, smalle wikke, margriet, echt walstro (e.a.)

Praktische toets streefbeelden 17

De door Alterra toegekende streefbeelden vormen de basis voor de streefbeelden van de waterkeringen in district west. Deze streefbeelden zijn getoetst op praktische haalbaarheid, op basis van gesprekken met de verantwoordelijken voor het onderhoud (Districtscoördinator en voorman district west Waterschap Vallei en Eem, kantonnier integraal Waterbeheer Provincie Utrecht, beheermedewerker Natuurmonumenten Utrecht en opzichter Staatsbosbeheer). Waar het benodigde beheer om het streefbeeld te behalen praktisch onmogelijk is (b.v. omdat het benodigde materieel niet op de waterkering kan komen) is het streefbeeld aangepast. Bij het aanpassen van streefbeelden is aangesloten bij het ambitieniveau van het oorspronkelijke streefbeeld. De meeste aanpassingen betreffen het vervangen van een hooiland-streefbeeld door een weide-streefbeeld, omdat het praktisch onmogelijk is om de waterkeringen te maaien. Waar het behalen van het streefbeeld twijfelachtig is vanwege de uitgangssituatie (b.v. grote voedselrijkdom), is toch het door Alterra toegekende streefbeeld behouden. Er wordt gestreefd naar het behalen van dit streefbeeld op de langere termijn. In de toekomst moet blijken of en wanneer dit streefbeeld gehaald kan worden. Voor sommige waterkeringen is voor een deel van de kering geen streefbeeld toegekend (b.v. voor de kruin). Voor deze keringen is aanvullend een streefbeeld toegekend dat aansluit op de andere delen van de kering. Hierbij is rekening gehouden met locatiespecifieke omstandigheden, als er b.v. een fietspad over de kruin van de waterkering loopt is geen streefbeeld toegekend. Bijlage 1 bevat een overzicht van welke van de door Alterra toegekende streefbeelden op welk deel van de waterkeringen is aangepast. Ook is een tabel opgenomen, waarin per dijkvak is aangegeven wat er qua onderhoud verandert.

17




DHV B.V.

5.3

Streefbeelden per dijkvak In figuur 5.1 is een overzichtskaart met de streefbeelden weergegeven. In tabel 3.1 is het streefbeeld per dijk(sub)vak te vinden. De door Alterra toegekende streefbeelden vormen hiervoor de basis. Vervolgens heeft een praktische toets geleid tot enkele aanpassingen, zie bijlage 1. Ook is in deze bijlage een overzicht opgenomen van wat er per dijkvak in het onderhoud verandert.

Figuur 5.1.

Overzichtskaart streefbeelden (aangepast o.b.v. praktische toets)



DHV B.V.

Tabel 5.1.

Streefbeeld per dijk(sub)vak (aangepast o.b.v. praktische toets) Dijk(sub)vak 1a en b 1c 2 3 4 5 6 7 9 11a 11b 12 13 14a 14b 15a 15b 16 17 18a 18b 19 20 25 28 36 37a 37b 37c 47 48 49 50 57 58 59 60a 60b 61a 61b 63 64 65 66

Streefbeeld binnentalud - (bebouwing, tuinen) - (bebouwing, tuinen) W3 W3 W3 W3 W2/W3 W3 H1 H2/H3 W2/W3 W1/W2 W2 W2 H2/W2 W2 W2/W3 H3 H2 - (agrarisch) H2 ruigtevrij H2/H3 W3 H2 H2/H3 H1/H2 W1 H2/H3 H2/H3 W2/W3 H1/H2 H2/tuin - (geen binnentalud) W2/W3 H3 H3/W2 H3 H3/W2 W2/W3 H3 H3 W2

Streefbeeld buitentalud W1 H1 W3 W3 W3 W3 W2/W3 W3 H1 H2/H3 W2/W3 W1/W2 W2 W2 W2 W2 W2/W3 H3 H2 - (agrarisch) H2 ruigtevrij H2/H3 W3 H2 H2/H3 - (basalt) W2 - (basalt) H2/H3 H2/H3 W2/W3 H1/H2 H2/tuin H2 W2/W3 H3 H3/W2 H3 H3/W2 W2/W3 H3 H3 W2

Streefbeeld kruin - (weg, fietspad) - (weg, fietspad) W3 - (klinkerweg) - (klinkerweg) W3 - (weg) W3 - (weg) H2/H3 W2/W3 - (fietspad) W2 W2 H2/W2 W2 W2/W3 H3 H2 - (agrarisch) H2 ruigtevrij H2/H3 W3 H2 H2/H3 H2/H3 - (fietspad) - (nieuwbouw) H1/H2 H2/tuin H2 W2/W3 H3 H3/W2 H3 H3/W2 W2/W3 - (weg) H3 W2

Streefbeeld / Vegetatietype W1

Beemdgras-raaigrasweide

W2

Soortenarme kamgrasweide

W3

Soortenrijke kamgrasweide

H1

Soortenarm hooiland

H2

Minder soortenarm hooiland

H3

Soortenrijk hooiland



DHV B.V.

6

ONDERHOUD

6.1

Onderhoud streefbeelden Aanjaagbeheer Op een deel van de waterkeringen is geen gunstige uitgangssituatie aanwezig om de streefbeelden te kunnen behalen. Op deze trajecten zal aanjaagbeheer nodig zijn, door bijvoorbeeld de eerste jaren intensiever onderhoud uit te voeren om probleemsoorten of verruiging onder controle te krijgen. Dit is locatiespecifiek en is beschreven in de factsheets per traject (zie deel E, hoofdstuk 10). Regulier onderhoud Wanneer een gunstige uitgangssituatie bereikt / aanwezig is, dan is regulier onderhoud voldoende om de gewenste situatie in stand te houden. Locatiespecifieke omstandigheden kunnen vragen om afwijking van aanvulling op het hieronder beschreven beheer. Dit is beschreven in de factsheets per traject. Algemene uitgangspunten: – geen bemesting; – maaisel altijd (binnen 1 week) afvoeren; – geen bagger en maaisel uit watergangen op de keringen, dit veroorzaakt verruiging.

Weide-streefbeelden Over het algemeen bestaat het onderhoud voor de streefbeelden W1, W2 en W3 (weide-streefbeelden) uit begrazing door schapen (begrazing door geiten ook mogelijk). Deze begrazing leidt niet tot verschraling. Om de kwaliteit van de graszode te behouden wordt ook minimaal 1 keer per jaar gemaaid en wordt het maaisel afgevoerd. Zo wordt de vorming van pollen en looppaadjes van schapen tegengegaan. Wanneer dit over een lange periode wordt uitgevoerd zal (enige) verschraling optreden. Beweiding van schapen vindt plaats in de periode 1 april tot 1 november. Dit kan periodiek en perceelsgewijs plaatsvinden. De schapen worden steeds 4 à 5 weken achtereen ingezet en vervolgens krijgt de grasmat 4 à 5 weken de tijd om te herstellen. Ook kan de begrazing extensiever continu van 1 april tot 1 november plaatsvinden. Bij continue begrazing is er meer risico op het ontstaan van looppaadjes en kale ligplekken, met name op steile taluds. Waar de schaapskudde wordt ingezet, gebeurt dit drie keer per jaar. Dit is voldoende om de vegetatie kort genoeg te houden, en tussendoor krijgt de grasmat de kans zich te herstellen. Hooiland-streefbeelden Voor de streefbeelden H1, H2 en H3 (hooiland-streefbeelden) bestaat het onderhoud uit één tot enkele keren per jaar maaien en afvoeren van het maaisel. In principe wordt er niet geklepeld, omdat dit de graszode niet ten goede komt, en omdat alle aanwezige fauna (m.n. insecten) dit niet overleeft. Waar maaien niet mogelijk is vanwege beperkte bereikbaarheid, wordt een maai-zuigcombinatie ingezet. Waar geen enkele vorm van maaien mogelijk is, zijn weidestreefbeelden toegekend. Hoe vaak gemaaid moet worden is afhankelijk van de productiviteit van het grasland (voedselrijkdom van de ondergrond). Dit is beschreven in de factsheets per traject. Maaien met afvoer van maaisel zal op den duur leiden tot verschraling. Op voedselrijke trajecten (met name een deel van de kleidijken) zal dit echter zeer lang duren.



DHV B.V.

Perioden en tijdstippen In onderstaand overzicht zijn de gewenste tijdstippen per onderhoudsvorm weergegeven. Tabel 6.1.

Voorkeursperioden onderhoud

soortgroep / periode

jan

feb

m rt

apr

m ei

jun

jul

aug

sep

okt

nov

dec

Maaiperiode algemeen Maaien

Bew eiden

x x x

1x per jaar maaien en afvoeren 2x per jaar maaien en afvoeren

x x

3x per jaar maaien en afvoeren

x x

x x x x x

x x

Bew eiding door schapen Schaapskudde 3x per jaar

x x x

x x x

x x x

x voorkeursperiode onderhoud Toelichting

De werkzaamheden kunnen in deze periode zonder beperkingen worden uitgevoerd. Zodanig werken dat (beschermde) diersoorten kunnen ontsnappen en nesten van vogels worden gespaard. Maaiactiviteiten of beweiding niet uitvoeren *

* 1 november - 1 april: als gevolg van de Wet op de Waterkeringen geen onderhoud (stormseizoen)

6.2

Materieel Het onderhoud van de keringen vindt (in de toekomst) over het algemeen machinaal en via begrazing plaats. Hierbij worden de volgende methoden toegepast: – schaapskudde (intensieve bezetting); – jaarrond (april tot en met oktober) beweiding (extensieve bezetting); – breedspoortrekker met klepelmaaier; – breedspoortrekker met maai-zuigcombinatie; – breedspoortrekker met spuit ten behoeve van pleksgewijze bestrijding van onkruid; – breedspoortrekker met cyclomaaier (schijf of trommel); – breedspoortrekker met schudder, hark en opraapwagen. Ten behoeve van een goede graszode is de voorkeur het maaien uit te voeren met een cyclomaaier. Klepelen heeft niet de voorkeur, omdat dit de graszode niet ten goede komt, en omdat dit schadelijk is voor de aanwezige fauna (m.n. insecten). Vanwege de bereikbaarheid van de keringen kan het praktisch noodzakelijk zijn om met een klepelmaaier te onderhouden.

6.3

Eenheden Voor efficiënt en effectief onderhoud is het wenselijk om gelijksoortig onderhoud uit te voeren over zo groot mogelijke eenheden.



DHV B.V.

6.4

Uitvoerder van het onderhoud Bij de keringen kan onderscheidt gemaakt worden in: – eigenaar; – beheerder; – pachter; – uitvoerder van het onderhoud. Hierbij kan het zijn dat een instantie (bijvoorbeeld het waterschap) eigenaar, beheerder en onderhouder is. Ook is het mogelijk dat het gaat om vier verschillende partijen. Het onderhoud van de waterkeringen in district West wordt uitgevoerd door de volgende partijen: – Waterschap Vallei en Eem; – Staatsbosbeheer; – Natuurmonumenten; – Provincie Utrecht; – Gemeenten; – Particuliere boeren; – Overige particulieren (tuinen).



DHV B.V.

DEEL D Planning



DHV B.V.

7

PLANNING

Het gewijzigde onderhoud kan pas uitgevoerd worden op het moment dat zowel de eigenaar, pachter als diegene die verantwoordelijk is voor het onderhoud het eens zijn over de wijze van onderhoud. Indien het waterschap zowel de eigenaar is als de verantwoordelijke voor het onderhoud, kan direct met het voorgestelde onderhoud worden gestart. Indien er een pachter tussen zit, zoals Natuurmonumenten of een particulier, zal het gewenste onderhoud in het pachtcontract opgenomen moeten worden. Het streven is om dit voor de eerstvolgende onderhoudsbeurt van de keringen vast te leggen. Na afronding van de dijkverbetering (MER Veiligheid Zuidelijke Randmeren) kunnen deze waterkeringen (primaire waterkering aan de oostzijde van de Eem) opgenomen worden in dit onderhoudsplan. Op tijdstippen en perioden van de verschillende onderhoudsvormen wordt in 6.1 ingegaan.


17 december 2009, versie 3

DHV B.V.



DHV B.V.

DEEL E

Factsheets en onderhoudskaarten



DHV B.V.



DHV B.V.

8

FACTSHEETS EN ONDERHOUDSKAARTEN

In dit deel zijn factsheets en onderhoudskaarten van de waterkeringen in district west van Waterschap Vallei en Eem opgenomen. Per dijkvak is er een factsheet met algemene informatie het beoogde onderhoud en het hiervoor benodigde materieel. Indien nodig zijn lokale maatregelen opgenomen (bijvoorbeeld het bestrijden van brandnetels). Bij elke factsheets hoort één of meerdere 18 onderhoudskaarten.

18

Streefbeelden van Alterra zijn getoetst op praktische haalbaarheid en zijn zonodig aangepast, zie paragraaf 5.2. De

streefbeelden in de factsheets komen dus niet één op één overeen met de streefbeelden uit de Vegetatiekundige inventarisatie en erosiebestendigheid van de waterkeringen in het beheersgebied van Vallei en Eem (Alterra 2009). De foto’s in de factsheets zijn ontleend aan de Vegetatiekundige inventarisatie en erosiebestendigheid van de waterkeringen in het beheersgebied van Vallei en Eem (Alterra 2009).



DHV B.V.

Dijkvak 1 – Wakkerendijk / Meentweg Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Streefbeeld Binnentalud Kruin Buitentalud

Waterschap Vallei en Eem 6998 m Primair Bebouwing en tuinen op flauw aflopend binnentalud. Weg, fietspad en bomenrij op kruin. Buitentalud bestaat uit wegberm en grasland.

- (bebouwing, tuinen) - (weg, fietspad) W1/H1 (beemdgras-raaigrasweide / soortenarm hooiland)

Probleemsituaties - Verruiging buitentalud - Locaties met akkerdistel, brandnetel, braam, Japanse duizendknoop en reuzeberenklauw Bijzonderheden -

Onderhoud Binnentalud en kruin Maaien Beweiden

- (tuinen, weg, fietspad) - (tuinen, weg, fietspad)

Uitvoerder onderhoud Materieel

Particulieren / Gemeente

Buitentalud (zuidelijk van Volkersweg) Beweiding met schapen 2x per jaar maaien en afvoeren (jun en sep/okt) Waterschap

-

Maai-zuigcombinatie

Buitentalud (noordelijk van Volkersweg) 3x per jaar schaapskudde 2x per jaar maaien en afvoeren (jun en sep/okt) Waterschap Maai-zuigcombinatie

Lokale maatregelen Bestrijden probleemsoorten - Akkerdistel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Brandnetel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Japanse duizendknoop op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Reuzeberenklauw op probleemlocaties 2x per jaar maaien (in mei en juni) Eenmalige herstelmaatregel Braam op probleemlocaties verwijderen en grasmat opnieuw inzaaien



DHV B.V.

Dijkvak 2 – Meentweg Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan Natuurmonumenten) 1766 m Regionaal Schapenbeweiding. Onlangs is een reconstructie uitgevoerd. Begroeiing is op veel plekken nog afwezig.

Streefbeeld W3 (soortenrijke kamgrasweide)

Probleemsituaties Vegetatie moet nog tot ontwikkeling komen. Nu komen verspreid nog veel distels voor. Bijzonderheden Mogelijk is veldgerst (Rode lijst ‘gevoelig’) aanwezig.

Onderhoud Maaien Beweiden Uitvoerder onderhoud Materieel

2x per jaar maaien (jun en sep/okt) Beweiding met schapen Natuurmonumenten Maai-zuigcombinatie

Eenmalige herstelmaatregel Waterkering opnieuw inzaaien met een dijkmengsel, zodat zich een grasmat kan ontwikkelen.



DHV B.V.

Dijkvak 3 – Zomerdijk Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Streefbeeld Binnen- en buitentalud Kruin

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan Natuurmonumenten) 1300 m Regionaal (niet genormeerd) Schapenbeweiding. Klinkerweg op de kruin, niet toegankelijk voor openbaar verkeer, wel opengesteld als wandelpad.

W3 (soortenrijke kamgrasweide) - (weg)

Probleemsituaties Bijzonderheden - De klinkerweg op de kruin heeft cultuurhistorische waarde. - Wielen en waaien langs dijk hebben cultuurhistorische waarde. - Veldgerst (Rode lijst ‘gevoelig’) aanwezig, mogelijk ook behaarde boterbloem.


Binnen- en buitentalud 1x per jaar maaien (jul/aug) Beweiding met schapen Natuurmonumenten Maai-zuigcombinatie


Kruin - (weg) - (weg) Waterschap -


DHV B.V.



Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan Natuurmonumenten) 1346 m Regionaal (niet genormeerd) Schapenbeweiding. Klinkerweg op de kruin, niet toegankelijk voor openbaar verkeer, wel opengesteld als wandelpad.

W3 (soortenrijke kamgrasweide) - (klinkerweg)

Probleemsituaties - Brandnetels aanwezig, m.n. langs de teen van het buitentalud - Opkruipend riet bij wiel Bijzonderheden - De klinkerweg op de kruin heeft cultuurhistorische waarde. - Wielen en waaien langs dijk hebben cultuurhistorische waarde.


Binnen- en buitentalud 1x per jaar maaien (jul/aug) Beweiding met schapen Natuurmonumenten Maai-zuigcombinatie


Lokale maatregelen - Bestrijden brandnetelhaard, op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Bij wiel: teen van de dijk en bij wiel additioneel maaien en maaisel afvoeren



DHV B.V.


Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan particulier) 1215 m Regionaal (niet genormeerd) Beweiding (ook grootvee).

Streefbeeld W3 (soortenrijke kamgrasweide) Probleemsituaties Locaties met brandnetel aanwezig

Bijzonderheden - De klinkerweg op de kruin heeft cultuurhistorische waarde. - Wielen en waaien langs dijk hebben cultuurhistorische waarde.

Onderhoud Maaien 1x per jaar maaien (jul-aug) Beweiden Beweiding met schapen Uitvoerder onderhoud Natuurmonumenten Materieel Maai-zuigcombinatie Lokale maatregelen - Bestrijden brandnetelhaard, op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni)



DHV B.V.

Dijkvak 6 – Zomerdijk (toegangsweg gemaal Eemnes) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik Streefbeeld Binnen- en buitentalud Kruin

Waterschap Vallei en Eem 327 m Regionaal Weg op de kruin, verder wegen slootberm

W2/W3 (soortenarme / soortenrijke kamgrasweide) - (weg)

Probleemsituaties - Locaties met brandnetels en reuzebereklauw aanwezig - Kale grond aanwezig - Steenstort-bult aanwezig

Bijzonderheden -


Binnen- en buitentalud 1x per jaar maaien (jul/aug) 3x per jaar schaapskudde Waterschap Maai-zuigcombinatie


Lokale maatregelen Bestrijden probleemsoorten - Brandnetel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Reuzeberenklauw op probleemlocaties 2x per jaar maaien (in mei en juni) Eenmalige herstelmaatregelen - Steenstort-bult verwijderen en - Kale grond opnieuw inzaaien



DHV B.V.


Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan Natuurmonumenten) 2005 m Regionaal Schapenbeweiding

Streefbeeld W3 (soortenrijke kamgrasweide) Probleemsituaties - Locaties met zeer open vegetatie en grote open plekken - Erosieranden over zeer grote lengtes

Bijzonderheden Locaties met behaarde boterbloem Mogelijk locaties met veldgerst


1x per jaar maaien (jul –aug) Beweiding met schapen / 3x per jaar schaapskudde (zie kaart) Waterschap/ Natuurmonumenten Maai-zuigcombinatie

Eenmalige herstelmaatregelen - Erosieranden herstellen en - Kale grond opnieuw inzaaien



DHV B.V.

Dijkvak 9 – Zomerdijk (industrieterrein Eemweg / A1 / Baarn Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem 1472 m Regionaal Weg en wegberm


H1 (soortenarm hooiland) - (weg)

Probleemsituaties - Sterke verruiging - Locaties met brandnetel, braam en Japanse duizendknoop

Bijzonderheden -


Binnen- en buitentalud 3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Gemeente/Provincie Maai-zuigcombinatie

Kruin - (weg) - (weg) Gemeente/Provincie -

Lokale maatregelen Bestrijden probleemsoorten - Brandnetel op probleemlocaties 2x per jaar maaien (in mei en juni) - Japanse duizendknoop op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) Eenmalige herstelmaatregel Braam op probleemlocaties verwijderen en grasmat opnieuw inzaaien



DHV B.V.

Dijkvak 11 – Kade zuid van Eemnesserbuitenvaart Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Streefbeeld Deel langs de Buitenvaart Deel langs de Eem

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan Natuurmonumenten) 1555 m Regionaal (niet genormeerd) Deels onderdeel van agrarisch perceel

H2/H3 (minder soortenarm / soortenrijk hooiland) W2/W3 (soortenarme / soortenrijke kamgrasweide)

Probleemsituaties - Locaties met brandnetels en distels aanwezig - Opkruipend riet buitentalud

Bijzonderheden Locaties met behaarde boterbloem en veldgerst


Deel langs de Buitenvaart 3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Natuurmonumenten Maai-zuigcombinatie

Deel langs de Eem 3x per jaar schaapskudde Natuurmonumenten -

Lokale maatregelen Bestrijden probleemsoorten - Akkerdistel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Brandnetel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni)



DHV B.V.

Dijkvak 12 – Kade maatpolder Eemnes Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik Streefbeeld Binnen- en buitentalud Kruin

Waterschap Vallei en Eem / Provincie Utrecht 2146 m Regionaal Fietspad over de kruin, taluds zijn bermen

W1/W2 (beemdgras-raaigrasweide / soortenarme kamgrasweide) - (fietspad)

Probleemsituaties - Locaties met akkerdistel en brandnetel aanwezig - Locaties met kale grond Bijzonderheden -

Onderhoud Binnen- en buitentalud

Kruin

Maaien

2x per jaar maaien (jun – sep/okt) Bij bereiken streefbeeld: 1 x per jaar maaien

- (fietspad)

Beweiden Uitvoerder onderhoud Materieel

3x per jaar schaapskudde Waterschap / Provincie Maai-zuigcombinatie

- (fietspad) -

Lokale maatregelen Bestrijden probleemsoorten - Akkerdistel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Brandnetel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) Eenmalige herstelmaatregel Kale grond opnieuw inzaaien



DHV B.V.

Dijkvak 13 – Kade Maatpolder Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem / Provincie Utrecht 1876 m Regionaal Schapenbegrazing

Streefbeeld W2 (soortenarme kamgrasweide)

Probleemsituaties - Opengemaaide zode

Bijzonderheden -


3x per jaar schaapskudde Waterschap -

Eenmalige herstelmaatregel Kale grond opnieuw inzaaien



DHV B.V.

Dijkvak 14 – Kade Maatpolder Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik Streefbeeld Binnentalud en kruin Buitentalud oostelijk deel Buitentalud westelijk deel

Natuurmonumenten 1239 m Regionaal Deels schapenbegrazing

H2/W2 (soortenarme kamgrasweide / minder soortenarm hooiland) H2/W2 (soortenarme kamgrasweide minder soortenarm hooiland) W2 (soortenarme kamgrasweide)

/

Probleemsituaties Locaties met brandnetel aanwezig Bijzonderheden -

Onderhoud

Maaien Beweiden Uitvoerder onderhoud Materieel

Binnentalud, kruin en buitentalud oostelijk deel 3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Bij bereiken streefbeeld: 1x per jaar maaien) 3x per jaar schaapskudde Waterschap Maai-zuigcombinatie

Buitentalud westelijk deel 3x per jaar schaapskudde Waterschap -

Lokale maatregelen Bestrijden brandnetels, op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni)



DHV B.V.

Dijkvak 15 – Kade Maatpolder Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik Streefbeeld Noordelijk deel Deel langs Eemmeer

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan Natuurmonumenten) 889 m Regionaal Schapenbegrazing

W2 (soortenarme kamgrasweide) W2/W3 (soortenarme / soortenrijke kamgrasweide)

Probleemsituaties - Locaties met opkruipend riet - Kale plekken aanwezig Bijzonderheden -

Onderhoud

Maaien


Noordelijk deel (van Zomerdijk naar Eemmeer) 2x per jaar maaien (jun, aug-okt) Bij bereiken streefbeeld: 1x per jaar maaien Beweiding met schapen Natuurmonumenten Maai-zuigcombinatie

Deel langs Eemmeer 2x per jaar maaien (jun, aug-okt) Bij bereiken streefbeeld: 1x per jaar maaien Beweiding met schapen Natuurmonumenten Maai-zuigcombinatie

Eenmalige herstelmaatregel Kale grond opnieuw inzaaien



DHV B.V.

Dijkvak 16 – Baarnse dijk Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem 1768 m Regionaal Over een deel van de kruin loopt een weg, over een deel een fietspad, en een deel is hooiland.

Streefbeeld H3 (soortenrijk hooiland) Probleemsituaties - Locaties met ruigtes, Japanse duizendknoop, braam, akkerdistels en brandnetels

Bijzonderheden -


2x per jaar maaien (jun en sep/okt) Gemeente Baarn Maai-zuigcombinatie

Lokale maatregelen Bestrijden probleemsoorten - Akkerdistel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Brandnetel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Japanse duizendknoop op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) Eenmalige herstelmaatregelen - Braam op probleemlocaties verwijderen en grasmat opnieuw inzaaien - Zuidelijke helft van dit dijkvak (met fietspad, onderste foto) is recent gereconstrueerd. Dit deel inzaaien.



DHV B.V.

Dijkvak 17 – Bekaaide maatkade (traject langs de Eem) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem / Provincie Utrecht (verpacht aan particulier) 1521 m Regionaal (niet genormeerd) Deels onverharde weg met berm, deel agrarisch gebruik

Streefbeeld H2 (minder soortenarm hooiland) Probleemsituaties Locaties met akkerdistel en reuzenberenklauw aanwezig

Bijzonderheden -


3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Na bereiken streefbeeld: 2x per jaar maaien Provincie / particulier Maai-zuigcombinatie

Lokale maatregelen Bestrijden probleemsoorten - Akkerdistel op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni) - Reuzeberenklauw op probleemlocaties 2x per jaar maaien (in mei en juni)



DHV B.V.

Dijkvak 18 – Bekaaide maatkade (Eem tot Maatweg) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan particulier) 263 m Regionaal (niet genormeerd) Deel onverharde weg, deels agrarisch gebruik (ook grootvee)

Streefbeeld Agrarisch / H2 (minder soorten arm hooiland) Probleemsituaties Verruiging

Bijzonderheden Aanwezigheid Zwanebloem


2x per jaar maaien (jun en sep/okt) Pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 19 – Bekaaide maatkade (Maatweg tot Eemmeer) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan particulier) 568 m Regionaal (niet genormeerd) Hooiland

Streefbeeld Ruigtevrij Probleemsituaties -

Bijzonderheden Recent is een dijkverbetering uitgevoerd. Er is een nieuwe grasmat. (Foto’s zijn verouderd)


3x per jaar maaien (jun, aug, okt) Pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 20 – Bekaaide maatkade (traject langs Eemmeer) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan particulier) 601 m Regionaal (niet genormeerd) Agrarisch beheer

Streefbeeld H2/H3 (minder soortenarm / soortenrijk hooiland) Probleemsituaties -

Bijzonderheden -


2x per jaar maaien (jun en sep/okt) Pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 25 - Zwartenoordkade Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Geen foto’s

Provincie Utrecht 1770 m Regionaal (deel a niet genormeerd) Schapenbeweiding, een deel van de kruin is stenig (mogelijk restanten klinkerpad of dijkversteviging)

Streefbeeld W3 (soortenrijke kamgrasweide) Probleemsituaties Locaties met akkerdistel

Bijzonderheden -


3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Beweiding schapen Provincie Maai-zuigcombinatie

Lokale maatregelen Bestrijden akkerdistel, op probleemlocaties 2x per jaar maaien en pleksgewijs spuiten (in mei en juni)



DHV B.V.

Dijkvak 28 - Bruggemaatskade Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Provincie Utrecht (noordelijk deel verpacht aan particulier) 803 m Regionaal (niet genormeerd) Schapenbegrazing

Streefbeeld H2 (minder soorten hooiland) Probleemsituaties Locaties met Japanse duizendknoop en akkerdistel

Bijzonderheden Locaties met veldgerst (rode lijst gevoelig)


2x per jaar maaien (jun en sep/okt) Provincie / pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 36 – Zomerkade Eemlandse dijk Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Natuurmonumenten 1447 m Regionaal (niet genormeerd) Oever van de Eem, begrazing schaapskudde

Streefbeeld H2/H3 (minder soortenarm / soortenrijk hooiland)

Probleemsituaties Locaties met brandnetel en mogelijk met akkerdistel

Bijzonderheden - Rijtjes knotwilgen met landschappelijke aantrekkelijkheid - Locaties met veldlathyrus, knoopkruid en heggewikke


2x per jaar maaien (jun en sep/okt) 3x per jaar schaapskudde Waterschap Maai-zuigcombinatie




DHV B.V.

Dijkvak 37 – Kade Polder Maten Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem, deel van Staatsbosbeheer 2244 m Regionaal (niet genormeerd) Maakt deel uit van agrarisch perceel (ook grootvee), deel van kering is maïsakkerrand

Streefbeeld Binnentalud west langs Eemmeer (a) Binnentalud oost langs Eemmeer (c) Buitentalud watergang naar gemaal (b) Buitentalud langs Eemmeer

H1/H2 (soortenarm / minder soortenarm hooiland) W1 (Beemdgrasraaigrasweide) W2 (soortenarme kamgrasweide) - (basalt)

Probleemsituaties Onkruidruigte langs maïsakkerrand

Bijzonderheden -

Onderhoud

Beweiden Uitvoerder onderhoud

Binnentalud westelijk deel langs Eemmeer (dijkvak 37a 2x per jaar maaien (jun, sept-okt) Waterschap

Materieel

Maai-zuigcombinatie

Maaien

Binnentalud oost langs Eemmeer (dijkvak 37c) 1x per jaar maaien (julaug) Beweiding met schapen Pachter van Staatsbosbeheer Maai-zuigcombinatie


Buitentalud watergang naar gemaal (dijkvak 37b) 1x per jaar maaien (julaug) Beweiding met schapen Waterschap Maai-zuigcombinatie


DHV B.V.

Dijkvak 47 – Westelijke Laakkade (Noordelijk van N806) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan particulier) 1933 m Regionaal Op een deel van de kruin loopt een fietspad, schapenbeweiding op de taluds

Streefbeeld H2/H3 (minder soortenarm / soortenrijk hooiland) Probleemsituaties -

Bijzonderheden - Recent is een dijkverbetering uitgevoerd (fotos’s zijn verouderd) - Locaties aan de Laak met zwanebloem (niet op de waterkering)


2x per jaar maaien (jun en sep/okt) Beweiding schapen Pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 48 – Oostelijke Laakkade (Noordelijk van N806) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik


Waterschap Vallei en Eem 1934 m Regionaal Kade is recent nieuw aangelegd (foto’s zijn ouder). Op een deel van de kruin loopt een fietspad, schapenbeweiding op de taluds

H2/H3 (minder soortenarm / soortenrijk hooiland) - (fietspad)

Probleemsituaties Ruige taluds Bijzonderheden - Recent is een dijkverbetering uitgevoerd (fotos’s zijn verouderd) - Locaties aan de Laak met Zwanebloem (niet op de waterkering)

Onderhoud Maaien


Binnen- en buitentalud 3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Na bereiken streefbeeld: 2x per jaar maaien Beweiding met schapen Waterschap Maai-zuigcombinatie


Kruin - (fietspad)

- (fietspad) -


DHV B.V.

Dijkvak 49 – Zuidwestelijke Laakkade (Zuidelijk van N806) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan particulier) 3425 m Regionaal Schapenbegrazing, fietspad aan teen van binnentalud

Streefbeeld W2/W3 (soortenarme / soortenrijke kamgrasweide) Probleemsituaties Verruiging (mn door uitgewerkte slootbagger)

Bijzonderheden - Recent is een dijkverbetering uitgevoerd (fotos’s zijn verouderd)


Beweiding schapen Pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 50 – Noordoostelijke Laakkade (Zuidelijk van N806) Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem (verpacht aan particulier) 3678 m Regionaal Schapenbegrazing

Streefbeeld H1/H2 (soortenarm / minder soortenarm hooiland) Probleemsituaties Verruiging (mn door uitgewerkte slootbagger)

Bijzonderheden - Recent is een dijkverbetering uitgevoerd (fotos’s zijn verouderd)


3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Na bereiken streefbeeld: 2x per jaar maaien Pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 57 – Praamgracht noordelijke kade Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem verhuurd als tuin) 868 m Regionaal Tuinen, slootberm, hooiland

(gedeeltelijk

Streefbeeld H2 (minder soortenarm hooiland) / tuin Probleemsituaties - Locaties met ruige vegetatie - Locaties met reuzenberenklauw - Locaties met tuinafvalstort - Erosiebestendigheid beperkt van tuinen door ruigheid en rozen- en sierstruiken

Bijzonderheden -


3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Na bereiken streefbeeld: 2x per jaar maaien Waterschap / pachters Maai-zuigcombinatie

Lokale maatregelen Bestrijden reuzeberenklauw, op probleemlocaties 2x per jaar maaien (in mei en juni)



DHV B.V.

Dijkvak 58 – Praamgracht zuidelijke kade Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Koninklijk huis (verpacht aan particulier) 1234 m Regionaal Slootkant / agrarisch

Streefbeeld Binnentalud Kruin en buitentalud

H2 (minder soorten arm hooiland)

Probleemsituaties - Zeer sterke verruiging - Locaties met Reuzenberenklauw

Bijzonderheden -

Onderhoud Binnentalud Maaien Beweiden Uitvoerder onderhoud Materieel

Pachter

Kruin en buitentalud 3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Pachter Maai-zuigcombinatie

Lokale maatregelen Bestrijden reuzeberenklauw, op probleemlocaties 2x per jaar maaien (in mei en juni)



DHV B.V.

Dijkvak 59 – Eemkade noordelijke sectie Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik


Streefbeeld W2/W3 (soortenarme / soortenrijke kamgrasweide) Probleemsituaties Locaties met ruigte, brandnetels en distels

Bijzonderheden -


1x per jaar maaien (jul-aug) Beweiding met schapen Pachter Maai-zuigcombinatie




DHV B.V.

Dijkvak 60 – Kaden Oude Grachtje Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem 683 m Regionaal Slootkant, deels schapenbegrazing

Streefbeeld H3/W2 (soortenrijk hooiland / soortenrijke kamgrasweide)

Probleemsituaties Ruigte langs prikkeldraadafrastering

Bijzonderheden -


2x per jaar maaien (jun en sep/okt) Waterschap Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 61 – Kaden oude grachtje Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem 678 m Regionaal Slootkant, deels schapenbegrazing

Streefbeeld H3/W2 (soortenrijk hooiland / soortenrijke kamgrasweide)

Probleemsituaties -

Bijzonderheden -


2x per jaar maaien (jun en sep/okt) Waterschap Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 63 – Eemkade midden sectie Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik


Streefbeeld W2/W3 (soortenarme / soortenrijke kamgrasweide) Probleemsituaties -

Bijzonderheden -


1x per jaar maaien (jul-aug) Beweiding met schapen Pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

Dijkvak 64 – Kade Kloostergracht Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem 691 m Regionaal Weg en wegberm


H3 (soortenrijk hooiland) - (weg)

Probleemsituaties -

Bijzonderheden -


Binnen- en buitentalud 2x per jaar maaien (jun, aug/sep/okt) 3x per jaar schaapskudde Waterschap Maai-zuigcombinatie


Kruin - (weg) - (weg) -


DHV B.V.

Dijkvak 65 – Eemkade Zuidelijke sectie Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Waterschap Vallei en Eem 2514 m Regionaal Voornamelijk wegberm

Streefbeeld H3 (soortenrijk hooiland)

Probleemsituaties - Locaties met opkruipend riet en verruiging - Lokaal erosie

Bijzonderheden Locaties met hazepootje en vogelpootje

Onderhoud Maaien

Deel langs Eem 2x per jaar maaien (jun en sept-okt)


3x per jaar schaapskudde Waterschap Maai-zuigcombinatie

Deel langs waterzuivering 3x per jaar maaien (jun, aug en okt) Na bereiken streefbeeld: 1x per jaar maaien Waterschap Maai-zuigcombinatie

Eenmalige herstelmaatregel Locaties met erosie herstellen



DHV B.V.

Dijkvak 66 Huidige situatie Algemeen Eigendomssituatie Lengte Status waterkering Grondgebruik

Geen foto’s

Provincie Utrecht (deels verpacht aan particulier) 1267 m Regionaal (niet genormeerd) Schapenbegrazing

Streefbeeld W2 (soortenarme kamgrasweide)

Probleemsituaties -

Bijzonderheden -


1 per jaar maaien (jul/aug) 3x per jaar schaapskudde Provincie / pachter Maai-zuigcombinatie



DHV B.V.

DEEL F Geraadpleegde bronnen Colofon



DHV B.V.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

Huiskes, R., A. Schaffers, 2009, Vegetatiekundige inventarisatie en erosiebestendigheid van de waterkeringen in het beheersgebied van Waterschap Vallei en Eem, Wageningen, Alterra, Alterra-rapport 1885 (‘de grastoets’) Jong, Th., A. Schoutens, M. Geerink, 2006, Uitwerking Gedragscode Flora- en faunawet voor het Waterschap Vallei & Eem; Werkprotocollen en soortverspreiding, Bureau Viridis, Culemborg STOWA/DWW, 16 maart 2007, Procesbeschrijvingen inspecties waterkeringen, KT-09/05i082 Unie van Waterschappen, november 2005, Gedragscode Flora– en Faunawet voor Waterschappen Waterschap Vallei en Eem, 1999, Onderhoudsplan primaire en secundaire waterkeringen Waterschap Vallei en Eem, 17-09-2009, Waterbeheersplan 2010 – 2015 Paul Terwan onderzoek & advies, CLM onderzoek en advies, oktober 2005, Duurzame exploitatie van schaapskooien in Eemland en Arkemheen, in opdracht van Waterschap Vallei en Eem (http://www.clm.nl/publicaties/data/schaapskooi.pdf)



DHV B.V.

COLOFON

Waterschap Vallei en Eem/Onderhoudsplan Waterkeringen District West ON-D20093404 Opdrachtgever Project Waterkeringen District West Dossier Omvang rapport Auteur Interne controle Projectleider Projectmanager Datum Naam/Paraaf

: Waterschap Vallei en Eem : Onderhoudsplan : : : : : : : :

C7587-01.001 116 pagina's Richard Jansink, Edith Dorsman Ilse Hergarden en Martin Jansen Richard Jansink Dorine Kolkman 17 december 2009



DHV B.V.

DHV B.V. Ruimte en Mobiliteit Verlengde Kazernestraat 7 7417 ZA Deventer Postbus 927 7400 AX Deventer T (0570) 63 93 00 F (0570) 63 93 01 E [email protected] www.dhv.nl Waterschap Vallei en Eem/Onderhoudsplan Waterkeringen District West ON-D20093404


DHV B.V.

BIJLAGE 1

bijlage 1 - 118 -



DHV B.V.

BIJLAGE 1

PRAKTISCHE TOETS STREEFBEELDEN ‘GRASTOETS’ 19

In figuur 0.1 is per dijkvak een streefbeeld weergegeven, zoals dat door Alterra 0.1 is per traject het streefbeeld opgenomen.

Figuur 0.1.

19

geformuleerd is. In tabel

Overzicht streefbeelden Alterra




DHV B.V.

Tabel 0.1.

Streefbeeld per traject (Alterra)

Dijkvak(sub)nummer 1 2 3 4 5 6 7 9 11 12 13 14a 14b 15a 15b 16 17 18a 18b 19 20 25 28 36 37a 37b 37c 47 48 49 50 57 58 59 60a 60b 61a 61b 63 64 65a 65a langs waterzuivering 65b

Streefbeeld binnentalud - (bebouwing, tuinen) W3 W3 W3 W2/W3 W3 W1 H2/H3 W1/W2 H2/W2 W2 H2/W2 W2 H2 ruigtevrij H2/H3 H3 H2 H2/H3 H1/H2 W1 H2/H3 H2/H3 W2/W3 H1/H2 H2 - (geen binnentalud) H2/H3 H3 W2/W3 H3 H3

Streefbeeld buitentalud H1 W3 W3 W3 W3 W2/W3 W3 H1 H2/H3 W1/W2 H2/W2 W2 H2/W2 W2/W3 H3 H2 agrarisch H2 ruigtevrij H2 H2/H3 W2 H2/H3 H2/H3 W2/W3/nieuwbouw H1/H2/nieuwbouw Tuin H2 H2/H3 H3 W2/W3 H3 H3 W2/W3 H3 H3

Streefbeeld kruin - (weg, fietspad) - (klinkerweg) - (klinkerweg) - (weg) W3 - (weg) - (fietspad) H3 / (weg/fietspad) H2 - (fietspad) nieuwbouw H1/H2/nieuwbouw - (hekwerk) W2/W3 - (weg) H3

H3

H3

H3

Streefbeeld / Vegetatietype

bijlage 1 - 120 -

W1

Beemdgras-raaigrasweide

W2

Soortenarme kamgrasweide

W3

Soortenrijke kamgrasweide

H1

Soortenarm hooiland

H2

Minder soortenarm hooiland

H3

Soortenrijk hooiland


DHV B.V.

20

De door Alterra toegekende streefbeelden zijn getoetst op praktische haalbaarheid, op basis van gesprekken met de verantwoordelijken voor het onderhoud (Districtscoördinator en voorman district west Waterschap Vallei en Eem, kantonnier integraal Waterbeheer Provincie Utrecht, beheermedewerker Natuurmonumenten Utrecht en opzichter Staatsbosbeheer). Waar het benodigde beheer om het streefbeeld te behalen praktisch onmogelijk is (b.v. omdat het benodigde materieel niet op de waterkering kan komen) is het streefbeeld aangepast. Bij het aanpassen van streefbeelden is aangesloten bij het ambitieniveau van het oorspronkelijke streefbeeld. De meeste aanpassingen betreffen het vervangen van een hooiland-streefbeeld door een weide-streefbeeld, omdat het praktisch onmogelijk is om de waterkeringen te hooien. Waar het behalen van het streefbeeld twijfelachtig is vanwege de uitgangssituatie (b.v. grote voedselrijkdom), is toch het door Alterra toegekende streefbeeld behouden. Er wordt gestreefd naar het behalen van dit streefbeeld op de langere termijn. In de toekomst moet blijken of en wanneer dit streefbeeld gehaald kan worden.

Tabel 0.2.

Aanpassing streefbeelden

Dijkvak(sub) nummer

Streefbeeld

Benodigd beheer

Alterra

(o.a.)

H1

Maaien en afvoeren

Aangepast

Probleem

streefbeeld

Veel bomen te dicht 1a en 1b

op elkaar om te

W1

maaien Industrieterrein langs 9 binnentalud

W1

Begrazing

H1

weg, begrazing niet haalbaar

11b

H2/H3

Maaien en afvoeren

Te smal om te maaien

W2/W3

13 binnen- en buitentalud

H2/W2

Maaien en afvoeren


W2

14b buitentalud

H2/W2

Maaien en afvoeren

Te steil om te maaien

W2

59

H2/H3

Maaien en afvoeren


W2/W3

Voor sommige waterkeringen is voor een deel van de kering geen streefbeeld toegekend (b.v. voor de kruin). Voor deze keringen is aanvullend een streefbeeld toegekend dat aansluit op de andere delen van de kering. Hierbij is rekening gehouden met locatiespecifieke omstandigheden als er b.v. een fietspad over de kruin van de waterkering loopt is geen streefbeeld toegekend.

20




DHV B.V.

Tabel 0.3.

Aanvulling streefbeelden (waar geen streefbeelden zijn toegekend door Alterra)

Dijkvak(sub) nummer

Aanvulling streefbeeld

Motivatie

2 kruin en binnentalud

W3

Net als buitentalud

5 kruin

W3

Net als binnen- en buitentalud

H2/H3 op deel a

Net als taluds

11 kruin

W2/W3 op deel b 13 kruin

W2

Net als taluds

14a kruin

W2

net als taluds

14 b kruin

H2/W2

Net als binnentalud

15a kruin en buitentalud

W2

Net als binnentalud

15b binnentalud en kruin

W2/W3

Net als buitentalud

16 binnentalud

H3

Net als buitentalud en kruin

18 a binnentalud en kruin

agrarisch

Net als binnentalud

18 b binnentalud en kruin

H2

Net als buitentalud

19 kruin

Ruigtevrij

Net als binnen- en buitentalud

20 buitentalud en kruin

H2/H3

Net als binnentalud

25 buitentalud en kruin

H3

Net als binnentalud

28 kruin

H2

Net als taluds

36 kruin

H2/H3

Net als taluds

47 kruin

H2/H3

Net als taluds

58 b

H2

Net als buitentalud

59 kruin

W2/W3

Net als taluds

60 a kruin en binnentalud

H3

Net als buitentalud

60 b binnentalud

W2/W3

Net als buitentalud en kruin

61 a kruin en binnentalud

H3

Net als buitentalud

61 b kruin

H3

Net als buitentalud

63 kruin

W2/W3

Net als taluds

65 a

H3

Net als de rest van dijkvak 65

66

W2

Huidig beheer schaapskudde continueren

In de volgende tabel (tabel 0.4) is een overzicht opgenomen van het onderhoud dat tot januari 2010 is uitgevoerd, en het nieuwe onderhoud, zoals dat in dit onderhoudsplan is uitgewerkt. Zo kan gemakkelijk opgezocht worden wat er verandert.

bijlage 1 - 122 -


Tabel 0.4. Dijk vak

Overzicht ‘oud’ en ‘nieuw’ onderhoud waterkeringen district west Naam

Onderhoud tot januari 2010 Beweiden Maaien

Nieuw onderhoud Beweiden

Maaien Aanjaagbeheer

1a en b

Wakkerendijk

-

1x per jaar klepelen

beweiding schapen

-

1c 2 3 4 5 6 7a noord 7a zuid 7b 9 11a

Meentweg Meentdijk Zomerdijk Zomerdijk Zomerdijk Zomerdijk Zomerdijk Zomerdijk Zomerdijk Zomerdijk Kade zuid van Eemnesserbuitenvaart Kade zuid van Eemnesserbuitenvaart

3x per jaar schaapskudde beweiding schapen beweiding schapen beweiding schapen agrarisch gebruik (ook grootvee) 3 x per jaar schaapskudde beweiding schapen 3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde beweiding schapen en grootvee

1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 1x per jaar klepelen 2x per jaar maaien 1x per jaar maaien

3x per jaar schaapskudde beweiding schapen beweiding schapen beweiding schapen beweiding schapen 3x per jaar schaapskudde beweiding schapen 3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde -

3x per jaar maaien -

Regulier 2x per jaar maaizuigcombinatie 2x per jaar maaien 1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 2x per jaar maaien 3x per jaar maaien

noordelijk deel: beweiding schapen en grootvee, zuidelijk deel: 3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde

1x per jaar maaien

3x per jaar schaapskudde

-

-

-


2x per jaar maaien

1x per jaar maaien

3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde beweiding schapen beweiding schapen

1x per jaar klepelen 2x per jaar maaien 1x per jaar maaien

3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde beweiding schapen -

3x per jaar maaien 2x per jaar maaien 3x per jaar maaien

1x per jaar maaien 1x per jaar maaien 2x per jaar maaien 2x per jaar maaien

agrarisch gebruik (ook grootvee, talud hiervoor verflauwd) agrarisch gebruik (ook grootvee, talud hiervoor verflauwd) agrarisch gebruik (ook grootvee, talud hiervoor verflauwd) -

-

-

-

-

-

-

-

2x per jaar maaien

-

-

-

3x per jaar maaien


-

-

2x per jaar maaien

11b

12 13 14a 14b 15 16 17 18a 18b 19 20

Kade Maatpolder Eemnes Kade Maatpolder Kade Maatpolder Kade Maatpolder Kade Maatpolder Baarnse dijk Bekaaide maatkade (langs Eem) Bekaaide maatkade (Eem - Maatweg) Bekaaide maatkade (Eem - Maatweg) Bekaaide maatkade (Maatweg - Eemmeer) Bekaaide maatkade (langs Eemmeer)

Dijk vak

Naam




25a 25b 28

Zwartenoordkade Zwartenoordkade Bruggemaatskade

36 37a

Zomerkade Eemlandse dijk Kade Polder Maten

37b

Kade Polder Maten

37c

Kade Polder Maten

37d

Kade Polder Maten

47

Westelijke Laakkade, N van N806 Oostelijke Laakkade, N van N806

48

49

60a 60b

Zuidwestelijke Laakkade, Z van N806 Noordoostelijke Laakkade, Z van N806 Praamgracht, noordelijke kade Praamgracht, zuidelijke kade Eemkade noordelijke sectie Kaden Oude Grachtje Kaden Oude Grachtje

61a 61b

Kaden Oude Grachtje Kaden Oude Grachtje

50 57 58 59

beweiding schapen beweiding schapen zuidelijke helft: 3x per jaar schaapskudde, noordelijke heft: beweiding schapen 3x per jaar schaapskudde

-

beweiding schapen beweiding schapen beweiding schapen

-

Regulier 3x per jaar maaien 2x per jaar maaien

-


-

2x per jaar maaien

agrarisch gebruik (ook grootvee, talud hiervoor verflauwd) agrarisch gebruik (ook grootvee, talud hiervoor verflauwd)) agrarisch gebruik (ook grootvee, talud hiervoor verflauwd) agrarisch gebruik (ook grootvee, talud hiervoor verflauwd) beweiding schapen

-

-

-

2x per jaar maaien

-

beweiding schapen

-

-

-

beweiding schapen

-

-

-

-

-

-

-

beweiding schapen

-

2x per jaar maaien

beweiding schapen

3x per jaar maaien

2x per jaar maaien

beweiding schapen

zuidelijke helft: noordelijke helft: 1x per jaar klepelen -

beweiding schapen

-

Beweiding schapen

-

-

3x per jaar maaien

2x per jaar maaien

-

2x per jaar maaien

-

3x per jaar maaien

2x per jaar maaien

-

2x per jaar maaien

-

3x per jaar maaien

2x per jaar maaien

beweiding schapen


beweiding schapen

-

agrarisch gebruik (ook grootvee, talud hiervoor verflauwd) -

2x per jaar maaien -

-

-

1x per jaar maaizuigcombinatie 2x per jaar maaien 2x per jaar maaien

2x per jaar maaien 2x per jaar maaien

-

-


zuidelijke helft: beweiding schapen, noordelijke helft: -

-

Dijk vak

Naam




63a 63b 64 65 65 66

Eemkade midden sectie Eemkade midden sectie Kade Kloostergracht Eemkade zuidelijke sectie Eemkade langs waterzuivering -

beweiding schapen

1x per jaar maaien

beweiding schapen

-

Regulier 1x per jaar maaien

beweiding schapen

-

beweiding schapen

-

1x per jaar maaien

3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde

1x per jaar klepelen -

3x per jaar schaapskudde 3x per jaar schaapskudde

-


-

2x per jaar maaien

-

3x per jaar maaien

1x per jaar maaien


-


-

1x per jaar maaien

Onderhoudsplan Waterkeringen District West

Recommend Documents