April 2009
Financieel advies fiscale juridische financiële advieszaken
Inhoudsopgave Loon- en inkomstenbelasting Vereenvoudiging van de rittenadministratie voor de bestelauto van de zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 De vereenvoudigde rittenadministratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Voorwaarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Alternatieven om aan de bijtelling voor de bestelauto te ontkomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Geen of verbod op privé-gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 De bestelauto voor (nagenoeg) uitsluitend goederenvervoer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Eindheffingsregeling bij doorlopend afwisselend privé-gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Durft u te investeren in een startende ondernemer? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Achtergestelde lening aan een beginnende ondernemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Beginnende ondernemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Achtergestelde lening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 De voordelen van durfkapitaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Vrijstelling in box 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Extra heffingskorting in box 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Aftrekbaar verlies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 De nieuwe aftrek voor specifieke zorgkosten en de andere tegemoetkomingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Aftrekbare zorgkosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Vermenigvuldigingsfactor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Drempelinkomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Niet-fiscale tegemoetkomingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Schenken en erven Laat uw testament op de rentebepaling controleren ter voorkoming van schenkingrecht . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Besparing door een afwijkende renteafspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Wijziging in de rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Het berechte geval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Wel of geen rentebepaling opgenomen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Kanttekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 De tenzij-clausule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Omzetbelasting Correctie BTW-aftrek voor privé-gebruik van de (bestel)auto van de zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Aansluiting bij de regels voor de loonheffing en inkomstenbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 De bijzondere regels voor de bestelauto van de zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Aansluiting bij de aparte regeling voor de autobranche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Overige goedkeuringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
1
Regels voor elektronisch factureren sterk vereenvoudigd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Factureringsverplichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Factuurvereisten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
BTW-teruggaaf wegens oninbare vorderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Aantonen van oninbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Dien verzoek om teruggaaf tijdig in . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Teruggaaf bij gedeeltelijke betaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Pensioen en lijfrente De gebruiksmogelijkheden van de ontslagvergoeding voor de werknemer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Belaste uitkering ineens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Omzetting in een recht op periodieke uitkeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 De ex-werknemer heeft geen beschikkingsmacht over de gouden handdruk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Stamrecht-BV versus professionele verzekeraar of pensioenfonds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Voorkom de strafheffing bij ontslag van werknemers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Wel of geen RVU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Voorkom de strafheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Sociale zekerheid en arbeidsrecht Premiekortingen en loonkostensubsidie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Premiekortingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Samenloop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Loonkostensubsidie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Nieuwe compensatieregeling op komst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Langer ouderschapsverlof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Werknemers met jonge kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 De aanvraag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 De duur van het verlof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Samenloop met zwangerschaps-, bevallings- en adoptieverlof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 De verdeling van werk en verlof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Onbetaald verlof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Hogere ouderschapsverlofkorting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Tot slot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Huwelijksvermogensrecht Voorkom discussie over het periodiek verrekenbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Een praktijkgeval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Invulling inkomensbegrip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Uitvoering verrekenbeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 De gevolgen in het algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Valt er nog iets te repareren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Voorkomen is beter dan herstellen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 In deze brochure is de stand van zaken in wet- en regelgeving tot 11 maart 2009 verwerkt. Hoewel ten aanzien van de inhoud de uiterste zorg is nagestreefd, kan niet volledig worden ingestaan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden. Deswege wordt geen aansprakelijkheid aanvaard.
2
Loon- en inkomstenbelasting Vereenvoudiging van de rittenadministratie voor de bestelauto van de zaak Het voordeel wegens privé-gebruik van een auto of bestelauto van de zaak is loon. U draagt als werkgever over dit voordeel in beginsel loonheffing en (tot een jaarinkomen van € 32.369) inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet (ZVW) af. Het voordeel wordt belast door een percentage (14, 20 of 25%) van de catalogusprijs van de auto te nemen, tenzij de werknemer kan aantonen dat hij minder dan 500 kilometer privé met de (bestel)auto van de zaak heeft gereden. De bijtelling blijft ook achterwege als de werknemer over een ‘Verklaring geen privé-gebruik’ beschikt. In beide gevallen zal de werknemer met een sluitende rittenadministratie moeten aantonen dat hij/zij op kalenderjaarbasis maximaal 500 privé-kilometers met de (bestel)auto heeft gereden.
Voorwaarden
De Belastingdienst heeft onlangs een akkoord gesloten met werkgevers-, ondernemers- en belangenorganisaties waardoor de rittenadministratie voor bestelauto’s sterk is vereenvoudigd. Hierna gaan we in op deze vereenvoudigde rittenadministratie en de voorwaarden die eraan zijn verbonden. Tot slot behandelen we enkele alternatieven waarmee ook aan de forfaitaire bijtelling kan worden ontkomen.
Er zijn wel voorwaarden verbonden aan het gebruik van de vereenvoudigde rittenadministratie. Werkgever en werknemer moeten schriftelijk hebben afgesproken dat: – de werknemer een vereenvoudigde rittenadministratie bijhoudt; – privé-gebruik tijdens werk- en lunchtijd niet is toegestaan; – de werkgever de zakelijke adressen in zijn (project)administratie heeft.
De vereenvoudigde rittenadministratie De Belastingdienst heeft met een aantal (belangen)organisaties, waaronder VNO-NCW, een afspraak gemaakt over het gebruik van een vereenvoudigde rittenadministratie voor bestelauto’s. Doordat zij niet meer iedere rit hoeven te vermelden, wordt voorkomen dat werknemers die (vaak) veel ritten op één dag maken, tijdens hun werk veel tijd kwijt zijn aan het bijhouden van de rittenadministratie. De werknemer mag het bewijs voor het privé-gebruik voortaan namelijk leveren door een combinatie van een vereenvoudigde rittenadministratie en de zakelijke adressen in de (project)administratie van de werkgever. Hij/zij hoeft per dag alleen nog de werktijd en de begin- en eindstand van de kilometerteller te noteren. De vermelding van de zakelijke ritten kan achterwege blijven, mits in de (project)administratie van de werkgever de zakelijke adressen die de werknemer heeft bezocht, aanwezig zijn. Als de volgorde waarin de werknemer de zakelijke adressen heeft bezocht, ontbreekt in de (project)administratie van de werkgever, dan moet de werknemer wel een verwijzing naar de zakelijke adressen in die administratie in zijn rittenadministratie opnemen.
Alternatieven om aan de bijtelling voor de bestelauto te ontkomen De bijtelling wegens privé-gebruik van de bestelauto kan ook op andere wijze achterwege blijven. Daaraan zijn wel voorwaarden verbonden. We noemen de mogelijkheid van de bestelauto die niet privé kan worden gebruikt of waarvoor een verbod op privégebruik geldt, de bestelauto die (nagenoeg) uitsluitend is bestemd voor goederenvervoer en de bestelauto waarop de eindheffingsregeling van toepassing is.
Geen of verbod op privé-gebruik De bestelauto die buiten werktijd niet kan worden gebruikt (de bestelauto die ‘achter het hek’ blijft) of waarvoor een verbod op privé-gebruik geldt, valt niet onder de bijtellingsregeling. In het laatste geval moet u het verbod schriftelijk vastleggen, bijvoorbeeld in de arbeidsovereenkomst met de werknemer. U moet deze vastlegging bij de loonadministratie bewaren. Verder moet u aantoonbaar passend toezicht houden op de naleving van het verbod en bij overtreding een passende sanctie opleggen. Hierbij kan worden gedacht aan een geldboete die in verhouding staat tot de te betalen loonheffing in verband met de bijtelling. Voorbeelden van ‘passend toezicht’ zijn het noteren 3
van kilometerstanden en deze vergelijken met het brandstofverbruik en het controleren of verkeersovertredingen, schademeldingen of tankbeurten hebben plaatsgevonden buiten werktijd. Een brandstofpas kan hierbij een hulpmiddel zijn.
eigenlijk alleen met een sluitende rittenadministratie voldoen. Hoewel andere bewijsmiddelen ook sluitend kunnen zijn, is de rittenadministratie het meest aangewezen middel om dat bewijs te leveren. De wijziging van de rittenadministratie is voor de praktijk dan ook een welkome vereenvoudiging, tenzij de werkgever de bezochte adressen niet in zijn administratie heeft. Vooral als met de bestelauto gedurende de dag naar meerdere locaties moet worden gereden, leverde de rittenadministratie voor zowel de werknemer als de werkgever veel administratieve overlast op. Onduidelijk is nog wel of de vereenvoudigde rittenadministratie ook mag worden toegepast door de ondernemer die de bestelauto van de zaak tevens privé gebruikt en of de vereenvoudiging ook geldt voor de personenauto van de zaak die tevens privé wordt gebruikt. De vragen hierover lagen ten tijde van het schrijven van deze bijdrage nog bij de Belastingdienst. Zodra de antwoorden bekend zijn, laten we het u uiteraard zo spoedig mogelijk weten.
De bestelauto voor (nagenoeg) uitsluitend goederenvervoer De bijtellingsregeling is ook niet van toepassing op bestelauto’s die nagenoeg (voor 90%) uitsluitend voor goederenvervoer worden gebruikt. Het privé-gebruik van deze bestelauto’s wordt op de waarde van het werkelijk privé-gebruik gesteld. Daartoe wordt het aantal werkelijk verreden privé-kilometers vermenigvuldigd met een kilometerprijs. Of een bestelauto als zodanig kwalificeert, hangt af van allerlei uiterlijke kenmerken. In dat kader merken we op dat de bestelauto ook (nagenoeg) uitsluitend geschikt kan zijn voor goederenvervoer als er zich in de bestuurderscabine een bijrijderstoel bevindt.
Eindheffingsregeling bij doorlopend afwisselend privé-gebruik Voor bestelauto’s die in verband met de aard van de werkzaamheden doorlopend afwisselend worden gebruikt door twee of meer werknemers, is het moeilijk vast te stellen of, en voor wie er sprake is van een bestelauto van de zaak. Daarom wordt het privégebruik van deze bestelauto’s bij u geheven via een verplichte eindheffing van € 300 per bestelauto per jaar. Het bedrag van de eindheffing neemt u in de elektronische loonaangifte op onder de rubriek ‘Loon met een bestemmingskarakter’.
Durft u te investeren in een startende ondernemer?
Commentaar
Achtergestelde lening aan een beginnende ondernemer
Beginnende ondernemers kunnen niet gemakkelijk aan startkapitaal komen. Er zijn inmiddels wel enkele proefprojecten voor beginnende ondernemers opgestart, maar het is nog maar de vraag of die in een landelijke regeling zullen resulteren. Een goed alternatief is mogelijk het durfkapitaal. Maar wie durft in tijden van een economische recessie te investeren in een startende ondernemer? U denkt wellicht dat dit veel te riskant is, maar als u investeert in de vorm van durfkapitaal, dan kan het best eens zo zijn dat de fiscale voordelen daarvoor voldoende compensatie bieden. Er zijn drie categorieën beleggingen in durfkapitaal, die alledrie tot de bezittingen in box 3 behoren. De eerste categorie betreft de directe belegging in durfkapitaal, de tweede de indirecte belegging in durfkapitaal en de derde betreft de culturele belegging. Hierna behandelen we de directe belegging in durfkapitaal.
Als u geen gebruikmaakt of geen gebruik kunt maken van de genoemde alternatieven, dan zult u de inhouding over de forfaitaire bijtelling niet achterwege kunnen laten, tenzij de werknemer kan aantonen dat hij/zij de bestelauto van de zaak niet voor meer dan 500 kilometer privé heeft gebruikt. Daaraan kan hij (zij)
Onder een directe belegging in durfkapitaal wordt verstaan een bij de Belastingdienst geregistreerde achtergestelde geldlening aan een beginnende ondernemer (natuurlijk persoon) die de lening gebruikt voor de financiering van bestanddelen van 4
zijn verplichte ondernemingsvermogen, gedurende de eerste 8 jaar na het verstrekken van de lening.
Ook een geregistreerde achtergestelde lening aan een beginnende rechtspersoon kwalificeert gedurende de 8 jaar na verstrekking als een directe belegging in durfkapitaal, mits de rechtspersoon de lening gebruikt voor de financiering van bestanddelen die tot het verplichte ondernemingsvermogen zouden behoren als de ondernemer een natuurlijk persoon zou zijn geweest.
de rechtspersoon dus wel een voortgezette onderneming zijn van een van de aandeelhouders. Verder moet de rechtspersoon voldoen aan twee van drie vereisten die het Burgerlijk Wetboek stelt aan de vrijstelling van publicatieplicht voor kleine rechtspersonen. Er is overigens door de Europese Commissie voorgesteld om de publicatieplicht voor kleine rechtspersonen geheel te laten vervallen. Vraag uw adviseur naar de actuele stand van zaken. Tot slot geldt nog als voorwaarde dat de feitelijke werkzaamheden van de rechtspersoon niet mogen bestaan uit het beleggen van vermogen. Ook de rechtspersoon kan bij de inspecteur een beschikking vragen waarin wordt verklaard dat aan de gestelde voorwaarden voor de kwalificatie als beginnende ondernemer wordt voldaan.
Beginnende ondernemers
Achtergestelde lening
Beginnende ondernemers kunnen dus natuurlijke personen en rechtspersonen zijn. Een beginnende ondernemer / natuurlijk persoon wordt nader omschreven als een persoon die voor eigen rekening een onderneming drijft in Nederland en naar verwachting in het jaar waarin de lening is verstrekt of het jaar daarvoor of het jaar daarna, in aanmerking komt voor de zelfstandigenaftrek én in het verleden de zelfstandigenaftrek niet meer dan 7 jaar heeft toegepast. Een ondernemer die eerder een onderneming heeft gehad, kan hierdoor dus voor de toepassing van de regeling voor durfkapitaal mogelijk niet kwalificeren als beginnende ondernemer. Overigens kan de termijn van 7 jaar tot 14 jaar worden verlengd als sprake is van overname van een (gedeelte van een) onderneming. De beginnende ondernemer kan de inspecteur van de Belastingdienst verzoeken hem/haar een beschikking af te geven, waarin wordt verklaard dat de ondernemer voldoet aan de gestelde voorwaarden met betrekking tot de zelfstandigenaftrek.
Het feit dat de lening achtergesteld moet zijn, geeft aan dat aan het verstrekken van de lening een extra risico is verbonden. Als het met de onderneming misgaat, is de verstrekker van het durfkapitaal immers pas als laatste aan de beurt bij de eventuele verdeling van het vermogen van de onderneming. De kans dat de verstrekker geld terugziet, is dan klein. Aan de achtergestelde lening zijn bovendien de volgende voorwaarden verbonden: – De hoofdsom van de lening is ten minste € 2.269; – De rente is niet hoger dan de wettelijke rente (2009: 6%); – De overeenkomst is door de crediteur en de debiteur ondertekend; – De leningovereenkomst is binnen vier weken na het afsluiten geregistreerd; – In de leningsovereenkomst moet zijn opgenomen – Het burgerservicenummer (BSN-nummer) van crediteur en debiteur (bij een natuurlijk persoon); – Het BSN-nummer van de crediteur en het BTWnummer van de debiteur (bij een rechtspersoon); – De lening is gedurende tenminste de eerste 8 jaar na het sluiten van de overeenkomst achtergesteld ten opzichte van andere crediteuren; – De lening dient ter financiering van bestanddelen van het verplichte ondernemingsvermogen van de ondernemer (bij natuurlijke persoon); – De lening wordt gebruikt voor de financiering van bestanddelen die tot het verplichte ondernemingsvermogen zouden behoren als de ondernemer een natuurlijk persoon zou zijn geweest (bij rechtspersonen; – De lening is door de crediteur niet gefinancierd met geleend geld;
Let op: De regeling voor durfkapitaal kan niet worden toegepast op achtergestelde leningen aan de partner van de verstrekker of aan personen met wie de verstrekker een gezamenlijke onderneming drijft (medefirmant of maat).
Een beginnende ondernemer/rechtspersoon wordt nader omschreven als een rechtspersoon die een onderneming drijft in Nederland en ten tijde van de het verstrekken van de lening niet langer dan 8 jaar geleden is opgericht en waarvan de werknemers jaarlijks naar verwachting tenminste 1.225 uren (het urencriterium voor de zelfstandigenaftrek in de inkomstenbelasting) besteden aan het drijven van een onderneming. Bovendien mag de rechtspersoon geen voortzetting zijn van een (gedeelte van een) onderneming die meer dan 8 jaar geleden (in)direct door een van de aandeelhouders werd gedreven. Binnen de 8-jaarstermijn mag 5
zijn ook weer voorwaarden verbonden. Zo moet binnen de eerste 8 jaar na het verstrekken (een gedeelte van) het durfkapitaal zijn kwijtgescholden wegens oninbaarheid. De inspecteur van de beginnende ondernemer moet daartoe bij voor bezwaar vatbare beschikking verklaren tot welk bedrag het durfkapitaal niet meer voor verwezenlijking vatbaar is. De inspecteur geeft deze beschikking op verzoek af, maar niet eerder dan 12 maanden na het verstrekken van het durfkapitaal. De termijn van 8 jaar kan bij faillissement of surseance van betaling op verzoek worden verlengd. Verlenging is dan mogelijk tot 12 weken na beëindiging van het faillissement of de surseance van betaling van de beginnende ondernemer. De aftrek kan worden benut op de kwijtscheldingsdatum of op de dag van de beschikking van de inspecteur indien deze op een later tijdstip ligt. Als het kwijtgescholden durfkapitaal naderhand toch gedeeltelijk of geheel wordt afgelost, dan is dat bedrag in box 1 belast.
– In het opschrift van de overeenkomst moet staan vermeld dat het een belegging in durfkapitaal betreft.
De voordelen van durfkapitaal Als de lening als durfkapitaal kwalificeert dan staan tegenover het extra risico enkele aantrekkelijke voordelen.
Vrijstelling in box 3 De directe (en indirecte) belegging in durfkapitaal behoort tot de bezittingen van box 3, maar er geldt tot een bedrag van € 55.145 (2009) een vrijstelling. Deze vrijstelling kan bovendien op verzoek van de belastingplichtige worden verdubbeld door overdracht van de vrijstelling van zijn partner. Op een eenmaal gedaan verzoek kan niet meer worden teruggekomen. De vrijstelling kan verder alleen worden benut als de belastingplichtige het gehele kalenderjaar dezelfde partner heeft gehad of geacht wordt te hebben gehad, indien hij/zij daarvoor samen met die partner heeft gekozen. Het genoemde bedrag van de vrijstelling is een maximum. Als de waarde van de belegging lager is dan dit maximum, dan wordt de vrijstelling berekend over de gemiddelde waarde van de belegging aan het begin en aan het einde van het kalenderjaar. Alleen als de belastingplichtige niet het gehele jaar belastingplichtig was, dan gelden andere peildata afhankelijk van het begin of einde van de belastingplicht. De vrijstelling vervalt zodra de beginnende ondernemer niet meer aan de voorwaarden voldoet of de geldlening niet langer wordt gebruikt voor toegestane doeleinden.
Commentaar Investeren in een beginnende ondernemer brengt een zeker extra risico met zich mee. U weet immers niet hoe het hem/haar zal vergaan en resultaten uit het verleden zijn er niet. Daarbij komt het feit dat uw investering is achtergesteld. Toch wordt dat extra risico voor een groot deel door de fiscale voordelen ondervangen en hoeft u dus echt geen waaghals te zijn om te investeren in durfkapitaal.
De nieuwe aftrek voor specifieke zorgkosten en de andere tegemoetkomingen
Extra heffingskorting in box 1 Naast de vrijstelling in box 3 is aan de belegging in direct durfkapitaal nog een fiscale tegemoetkoming gekoppeld. Deze tegemoetkoming bestaat uit een extra heffingskorting in box 1 van 1,3% over het in box 3 vrijgestelde durfkapitaal. De heffingskorting bedraagt in 2009 derhalve € 717 als in box 3 de maximale vrijstelling is gebruikt. Als de vrijstelling van de partner is overgedragen, dan kan de heffingskorting uiteraard maximaal € 1.434 bedragen.
De buitengewone uitgavenregeling is vanaf 1 januari 2009 vervangen door de nieuwe Regeling uitgaven voor specifieke zorgkosten. Deze fiscale regeling is onderdeel van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten. De nieuwe regeling moet beter dan de oude regeling aansluiten bij de doelgroep van chronisch zieken en gehandicapten. Hierna gaan we in op de nieuwe fiscale regeling. Daarna besteden we kort aandacht aan de niet-fiscale tegemoetkomingen die ook onder de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten vallen.
Aftrekbaar verlies Tot slot staan we nog kort stil bij de mogelijkheid om een verlies op durfkapitaal als een persoonsgebonden aftrekpost in box 1 in aftrek te brengen. Het maximaal in aanmerking te nemen verlies bedraagt in 2009 € 46.984 per beginnende ondernemer. Aan de aftrek
Aftrekbare zorgkosten De buitengewone uitgaven waren onder voorwaarden aftrekbaar in uw aangifte inkomstenbelasting. 6
Wmo over jaren tot en met 2008 die u in 2009 heeft betaald (of verrekend) tellen ook mee voor de vermenigvuldigingsfactor.Vanaf 2010 wordt een onderscheid gemaakt tussen personen die jonger en die ouder zijn dan 65 jaar. Bent u ouder, dan blijft de factor 2,13, maar bent u jonger dan wordt de factor verlaagd naar 1,77 in 2010 en 1,4 in 2011.
Dat geldt ook voor de specifieke zorgkosten die voor aftrek in aanmerking komen. Het betreffen de volgende kosten, mits voortkomend uit ziekte of invaliditeit: – Genees- en heelkundige hulp, met uitzondering van ooglaserbehandelingen; – Medicijnen op doktersvoorschrift; – Vervoer; – Overige hulpmiddelen, met uitzondering van visuele hulpmiddelen ter ondersteuning van het gezichtsvermogen; – Extra gezinshulp; – Dieetkosten (voor zover opgenomen in de dieetkostentabel); – Extra kleding en beddengoed; – Reiskosten ziekenbezoek (€ 0,19 per kilometer).
Drempelinkomen De buitengewone uitgaven waren in 2008 slechts aftrekbaar voor zover deze boven een bepaald drempelinkomen kwamen. De nieuwe fiscale regeling kent die drempels ook. Voor 2009 gelden de volgende drempels: Drempelinkomen van -0 € 7.152
Niet meer aftrekbaar zijn: – Verzekeringspremies (inclusief de kosten van een aanvullende verzekering); – Huisapotheek (in 2008: een vast bedrag van € 23 per belastingplichtige); – De vaste bedragen voor uitgaven wegens ouderdom, arbeidsongeschiktheid en chronisch ziekte (in 2008 onder voorwaarden € 821); – Visuele hulpmiddelen ter ondersteuning van het gezichtsvermogen (zoals een bril en contactlenzen); – Eigen bijdragen AWBZ en Wmo*; – Uitgaven wegens adoptie, overlijden en voor kraamhulp.
€ 38.000 of meer
Drempelinkomen tot € 7.152* € 38.000
Drempel € 118* 1,65 van het drempelinkomen 1,65% van € 38.000 vermeerderd met 5,75% van het hogere inkomen
*) Voor fiscale partners geldt een drempelinkomen van € 14.304 en een drempel van € 236. Voorbeeld Heeft u bijvoorbeeld tezamen met uw fiscale partner een inkomen van € 50.000, dan bedraagt de drempel waarboven de specifieke zorgkosten aftrekbaar zijn, € 627 (1,65% van € 38.000) plus € 690 (5,75% van de resterende € 12.000) is € 1.317.
* Uitzondering Op grond van een overgangsregeling zijn de eigen bijdragen aan de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) die het Centraal Administratiekantoor Bijzondere Ziektekosten (CAK) voor de jaren tot en met 2008, na 30 november 2008 aan u in rekening heeft gebracht en door u pas in 2009 zijn betaald of verrekend, toch nog als specifieke zorgkosten in 2009 aftrekbaar. Als het CAK u overigens na 30 november 2009 nog eigen bijdragen AWBZ of Wmo in rekening brengt over de jaren tot en met 2008, dan hoeft u die niet meer te betalen.
Conclusie De nieuwe fiscale regeling lijkt in veel opzichten op de oude buitengewone uitgavenregeling: de vermenigvuldigingsfactor, de drempels en drempelinkomens en het effectueren van de aftrek via uw belastingaangifte. Een wezenlijk verschil is dat veel kosten niet meer aftrekbaar zijn. Dat zijn vaak de kosten die niet specifiek chronisch zieken en gehandicapten betreffen, zoals de aanvullende verzekeringspremies, de vaste aftrek voor de huisapotheek, de kosten voor visuele hulpmiddelen ter ondersteuning van het gezichtsvermogen (brillen en contactlenzen) en ooglaserbehandelingen en de kosten van overlijden, kraamhulp en adoptie. Voor die laatste categorie is overigens een niet-fiscale adoptiekostenregeling in de maak. Vraag uw adviseur naar de actuele stand van zaken. Het schrappen van de aftrek van deze kosten moet er voor zorgen dat de nieuwe fiscale regeling beter
Vermenigvuldigingsfactor Net als de buitengewone uitgavenregeling kent ook de nieuwe fiscale regeling een vermenigvuldigingsfactor. Die kunt u benutten als uw (gezamenlijk) drempelinkomen in 2009 niet hoger is dan € 32.127. U mag dan de aftrekbare ziektekosten, met uitzondering van de kosten voor genees- en heelkundige hulp, met een factor van 2,13 verhogen. De eigen bijdragen AWBZ en 7
aansluit bij de oorspronkelijke doelgroep: de chronisch zieken en gehandicapten. Die doelstelling moet ook worden bereikt via de niet-fiscale tegemoetkomingen die ook deel uitmaken van de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten. Degenen die voor deze tegemoetkomingen in aanmerking komen krijgen de tegemoetkomingen veelal automatisch uitgekeerd.
ouderen, chronisch zieken en arbeidsongeschikten die in 2008 onder de afgeschafte buitengewone uitgavenregeling nog in aanmerking kwamen voor aftrek van het ouderenforfait (€ 821) of het arbeidsongeschiktheidsforfait (€ 821). De tegemoetkoming uit deze compensatieregeling is niet belast en beïnvloedt ook niet de aftrekmogelijkheden van de specifieke zorgkosten.
Niet-fiscale tegemoetkomingen
Commentaar
Er zijn drie niet-fiscale tegemoetkomingen. De eerste betreft een toeslagregeling van een vast bedrag per jaar dat afhankelijk is van het zorggebruik. Het zorggebruik is bekend bij het Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Zorgkosten (CAK) via gegevens over het gebruik van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Zorgverzekeringswet (ZVW). Het CAK stelt het zorggebruik vast en keert de bijbehorende toeslag automatisch uit, voor het eerst in de tweede helft van 2010.
Een belangrijk verschil van de niet-fiscale tegemoetkomingen met de fiscale Regeling uitgaven voor specifieke zorgkosten is dat de tegemoetkomingen automatisch worden uitgekeerd. De uitvoering van de tegemoetkomingen is toevertrouwd aan verschillende instanties (Belastingdienst, CAK, gemeenten, verzekeraars). Zij moeten door een goede onderlinge samenwerking onder meer ervoor zorgdragen dat het zorggebruik juist in kaart wordt gebracht en daarmee de juiste doelgroep wordt bereikt en de juiste tegemoetkoming wordt vastgesteld. Verder zullen de uitkeringen geheel geautomatiseerd worden gedaan. Gezien de automatiseringsproblemen die met name de Belastingdienst en het CAK de afgelopen jaren hebben gekend, is het de vraag of zij deze nieuwe taken wel tot een goed einde kunnen brengen.
De tweede niet-fiscale tegemoetkoming betreft een korting op de eigen bijdragen AWBZ en de Wmo. Voor mensen in een instelling gaat de bijdrage gemiddeld met 10% omlaag en voor mensen met thuiszorg gaat de bijdrage met eenderde omlaag. De verlaging wordt automatisch geregeld door het CAK. Tot slot is er een compensatieregeling getroffen voor
Schenken en erven Laat uw testament op de rentebepaling controleren ter voorkoming van schenkingrecht In veel testamenten is nog een zogenoemde ‘ouderlijke boedelverdeling’ opgenomen. Sinds 2003 geldt deze verdeling ook als er geen testament is opgemaakt. Het nieuwe erfrecht noemt die verdeling de ‘wettelijke verdeling’. In beide gevallen wordt de gehele nalatenschap aan de langstlevende toebedeeld en krijgen de kinderen (in beginsel) niet-opeisbare vorderingen op de langstlevende. Voor de wettelijke verdeling geldt dat de langstlevende de vorderingen met enkelvoudige rente moet verhogen voor zover de wettelijke rente meer bedraagt dan 6%. Omdat de wettelijke rente momenteel 6% is, zijn deze verhogingen dus nu niet aan de orde. Bij een wettelijke verdeling mogen echter de langstlevende en de kinderen een van de wettelijke rente afwijkende renteafspraak met elkaar maken. Die mogelijkheid wordt ook geboden aan de erflater bij testament. Daarmee kan onder omstandigheden veel successiebelasting worden bespaard.
Maar wat nu als de langstlevende en de kinderen een afwijkende renteafspraak maken, terwijl de erflater een testament had opgemaakt, waarin al een rentebepaling was opgenomen? Heeft de afwijkende renteafspraak
dan dezelfde fiscale gevolgen als een afwijkende renteafspraak heeft bij een wettelijke verdeling? De rechter heeft onlangs deze vragen beantwoord. Hierna gaan we eerst in op de besparing van successie8
Wijziging in de rechtspraak
belasting die met een afwijkende renteafspraak kan worden bereikt. Daarna gaan we in op het oordeel van de rechter en de gevolgen voor de praktijk.
In het voorbeeld had vader in zijn testament een ouderlijke boedelverdeling opgenomen met daarin een rentebepaling. Tot voor kort werd veelal gedacht dat de ouderlijke boedelverdeling in een testament per definitie werd gelijkgesteld aan een wettelijke verdeling. Er werd steeds van uitgegaan dat als de afwijkende renteafspraak binnen de aangiftetermijn voor de successieaangifte (in beginsel 8 maanden na het overlijden) is gemaakt, de renteafspraak geen belaste schenking kon zijn, maar een verkrijging krachtens erfrecht. Daarbij werd geen onderscheid gemaakt tussen de situatie waarin van de rentebepaling in een testament met ouderlijke boedelverdeling werd afgeweken en de situatie waarin een testament ontbrak en van de wettelijke rente werd afgeweken. Uit de Successiewet en de wetsgeschiedenis werd steeds geconcludeerd dat de renteafspraak die binnen de aangiftetermijn was gemaakt, moest worden gelijkgesteld met een verkrijging krachtens erfrecht. Dat dachten ook moeder en de kinderen in het berechte geval.
Besparing door een afwijkende renteafspraak De afwijkende renteafspraak heeft tot gevolg dat de vordering van de kinderen op de langstlevende voor de successiebelasting een rentedragende vordering is. In de rechtspraak is uitgemaakt dat als de afwijkende rente meer bedraagt dan 6% samengestelde rente, de vorderingen volwaardige (nominale) vorderingen zijn. Samengestelde rente wil zeggen rente over rente. Bij het beoordelen of de vordering volwaardig is, wordt dus rekening gehouden met het feit dat ook over de rente, rente wordt berekend. De afgesproken enkelvoudige rente wordt daartoe omgerekend naar een (lagere) samengestelde rente. Als die samengestelde rente meer bedraagt dan 6%, dan komen de vorderingen van de kinderen voor hun nominale waarde in mindering op de nalatenschap. Een belangrijk voordeel van het maken van een renteafspraak is echter vooral in de toekomst gelegen, namelijk op het moment dat ook de langstlevende overlijdt. Het volgende voorbeeld zal dit verduidelijken.
Het berechte geval De rechter heeft onlangs beslist dat dit uitgangspunt niet altijd zonder meer opgaat. In het berechte geval had de erflater een testament met ouderlijke boedelverdeling opgemaakt, waarin hij had bepaald dat de geldvorderingen van zijn kinderen renteloos waren. Moeder en de kinderen maakten echter een afwijkende renteafspraak. De rechter moest beslissen of de verhogingen van de verkrijgingen die het gevolg waren van de afwijkende renteafspraak tussen moeder en de kinderen, belaste schenkingen of erfrechtelijke verkrijgingen waren.
Stel vader overlijdt. Hij heeft een ouderlijke boedelverdeling in zijn testament opgenomen. Daarin heeft hij onder meer bepaald dat de vordering van zijn dochter renteloos is. Zijn nalatenschap bedraagt € 800.000. Moeder krijgt de gehele nalatenschap toebedeeld. De dochter krijgt een vordering ter grootte van haar erfdeel van € 400.000. Moeder betaalt de verschuldigde successiebelasting over haar eigen erfdeel en over het erfdeel van haar dochter. Bij het overlijden van moeder wordt haar nalatenschap met de voorgeschoten successiebelasting van de dochter verhoogd. Moeder en dochter maken een afwijkende renteafspraak van 10% enkelvoudige rente. Na 10 jaar overlijdt moeder. In die 10 jaar is jaarlijks 10% rente bijgeschreven bij de vordering die de dochter op haar moeder heeft. Op het moment van haar overlijden bedraagt de vordering van de dochter dan inmiddels het dubbele van het erfdeel van haar vader, namelijk € 800.000 in plaats van € 400.000. Stel dat de nalatenschap van moeder inmiddels € 900.000 bedraagt. De dochter hoeft dan nog slechts over € 100.000 successiebelasting te betalen, verhoogd met de door haar moeder bij het overlijden van haar vader voorgeschoten successiebelasting. Dit levert dus een behoorlijke besparing van successiebelasting op.
Wel of geen rentebepaling opgenomen De rechter oordeelt dat daarvoor van belang is of in het testament al dan niet een rentebepaling is opgenomen. Als in het testament een rentebepaling is opgenomen, wordt niet voldaan aan de voorwaarde die een wettelijke verdeling verbindt aan het afwijken van de wettelijke rente. Afwijken kan alleen plaatsvinden door moeder en de kinderen als een testament ontbreekt en door de erflater zelf als er wel een testament is. In het onderhavige geval weken moeder en de kinderen dus niet af van de wettelijke rente, maar van de rentebepaling in het testament van vader. De geldvorderingen van de kinderen kunnen dan niet worden gelijkgesteld aan die van de wettelijke verdeling. De verhogingen die het gevolg zijn van de
9
Toch wijken moeder en de kinderen van de rentebepaling van vader af. Dat is op zichzelf mogelijk al reden om te stellen dat sprake is van een schenking. De verhogingen van de verkrijgingen vloeien dan per definitie niet voort uit een verkrijging krachtens erfrecht, omdat vader hen immers niet de mogelijkheid heeft geboden om van de rente af te wijken.
afwijkende renteafspraak, kunnen dan ook geen erfrechtelijke verkrijgingen zijn. De rechter volgt dezelfde redenering bij een testament met ouderlijke boedelverdeling waarin in het geheel geen rentebepaling is opgenomen. De geldvorderingen bevinden zich dan wel in dezelfde situatie als bij een wettelijke verdeling. De verhogingen van de verkrijgingen die het gevolg zijn van een afwijkende renteafspraak, zijn dan dus wel erfrechtelijke verkrijgingen.
Op grond van de berechte zaak lijkt opname van een tenzij-clausule in het testament geen mogelijkheid te bieden voor een gelijke behandeling aan een afwijkende renteafspraak volgens de wettelijke verdeling. De renteafspraak tussen de langstlevende en de kinderen op grond van de tenzij-clausule, wijkt immers af van de testamentaire rentebepaling en niet van de wettelijke rente, waardoor de verhogingen van de verkrijgingen niet als erfrechtelijke verkrijgingen zouden kunnen kwalificeren. De rechter neemt echter in zijn uitspraak als uitgangspunt dat de Successiewet moet aansluiten bij de laatste wil van de erflater. Het is bij aanwezigheid van een tenzij-clausule toch de laatste wil van de erflater om de langstlevende en de kinderen de mogelijkheid te geven om van de rentebepaling af te wijken?
Conclusie Een ouderlijke boedelverdeling in een testament en een wettelijke verdeling zijn volgens deze rechter niet zonder meer gelijk aan elkaar. Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen het testament met ouderlijke boedelverdeling zonder rentebepaling en met rentebepaling. Alleen in het eerste geval gaat volgens de rechter de gelijkstelling op en daarmee ook de toepassing van de regel dat een afwijkende renteafspraak die binnen de aangiftetermijn voor de successieaangifte is gemaakt, een erfrechtelijke verkrijging is en geen belaste schenking.
Kanttekening Commentaar
Het maken van een afwijkende renteafspraak kan u en/of uw kinderen een besparing van successiebelasting opleveren. Dat geldt zowel ingeval van een testament met een ouderlijke boedelverdeling als bij een wettelijke verdeling. Of het zinvol is om een afwijkende renteafspraak te maken, hangt van veel factoren af. Zo spelen de omvang van de nalatenschap en de partnervrijstelling een rol. Daarnaast zijn de leeftijd van de langstlevende, het percentage van de wettelijke rente en de hoogte van de afgesproken rente, van invloed op de uitkomst van de te maken berekeningen. En voor het voordeel in de toekomst is bovendien de feitelijke levensduur van de langstlevende van belang. Door al deze factoren is iedere situatie weer anders. Het meewegen van de verschillende factoren in uw concrete situatie is een lastige exercitie die u dan ook het best aan een deskundige kunt overlaten.
Er zijn nog veel testamenten waarin een ouderlijke boedelverdeling is opgenomen. Ondanks de onduidelijkheid omtrent de status van de tenzij-clausule is het zonder meer verstandig dat u de rentebepaling in uw testament laat controleren. Heeft u een rentebepaling opgenomen zonder daaraan een tenzij-clausule toe te voegen, dan is op grond van deze nieuwe rechtspraak geen sprake van een gelijke fiscale behandeling aan de wettelijke verdeling en daarmee blijft ook buiten toepassing de regel dat een afwijkende renteafspraak die binnen de aangiftetermijn voor de successieaangifte is gemaakt, een erfrechtelijke verkrijging is en geen belaste schenking. Het is dan verstandig om de rentebepaling daarop te laten aanpassen.
De tenzij-clausule In veel testamenten wordt tegenwoordig bij de rentebepaling een tenzij-clausule opgenomen. De erflater geeft daarmee de erfgenamen de mogelijkheid om af te wijken van de rentebepaling in het testament. In de berechte zaak had vader geen tenzij-clausule opgenomen, want dat was in 1983 (toen hij het testament liet opmaken) nog geen gangbare praktijk. 10
Omzetbelasting Correctie BTW-aftrek voor privé-gebruik van de (bestel)auto van de zaak Als u als ondernemer een investeringsgoed aanschaft en dit goed geheel of gedeeltelijk zakelijk gebruikt, dan kunt u dat goed als ondernemingsvermogen kwalificeren. In dat geval kunt u het gehele bedrag van de aan u in rekening gebrachte BTW (voorbelasting) in aftrek brengen op de door uzelf aan afnemers in rekening gebrachte BTW, mits u belaste prestaties verricht. Als u alleen vrijgestelde prestaties verricht, dan kunt u de voorbelasting in het geheel niet aftrekken en als u zowel belaste als vrijgestelde prestaties verricht, dan heeft u gedeeltelijke aftrek van voorbelasting. Als het goed ook voor privé-doeleinden voor u zelf of voor uw personeel wordt gebruikt, dan moet u de BTW-aftrek voor het privé-gebruik corrigeren. Daarvoor gelden allerlei regels die voor werknemers vastliggen in het Besluit Uitsluiting Aftrek omzetbelasting (beter bekend als het BUA). Onlangs zijn de regels voor het privé-gebruik van allerlei vormen van vervoer geactualiseerd. Een aantal regels heeft terugwerkende kracht tot 1 januari 2008. Hierna behandelen we de nieuwe regels voor de correctie van de BTW-aftrek voor het privégebruik van de (bestel)auto van de zaak. In het commentaar maken u alvast attent op een actuele ontwikkeling die mogelijk ingrijpende gevolgen zal hebben voor het voortbestaan van het BUA.
Aansluiting bij de regels voor de loonheffing en inkomstenbelasting
inkomstenbelasting (zelfstandigen) geldt, vormt dus ook de basis voor de berekening van de correctie van de BTW-aftrek voor privé-gebruik. Uit de volgende voorbeelden blijkt hoe dat uitwerkt.
In de laatste BTW-aangifte van het jaar moet u onder meer de BTW-correctie voor het privé-gebruik van de auto van de zaak aangeven. De correctie bedroeg tot voor kort in beginsel 12% * 25% * cataloguswaarde. Als de auto alleen was gebruikt voor woon-werkverkeer en er verder geen privé-kilometers waren gereden, gold een correctie van 12% * 10% * cataloguswaarde. Dit hing samen met het verschil in behandeling van het woon-werkverkeer voor enerzijds de BTW en anderzijds de loonheffing en inkomstenbelasting. Voor de BTW waren de woon-werkkilometers namelijk privékilometers en voor de loonheffing en de inkomstenbelasting zijn die kilometers zakelijke kilometers. Dit onderscheid is nu verdwenen. Voor het bepalen van de correctie BTW-aftrek voor privé-gebruik wordt volgens de nieuwe regel aangesloten bij de forfaitaire regeling van de loonheffing en inkomstenbelasting voor de bijtelling van het privé-gebruik van de auto.
Voorbeeld 1 De werkgever van Jan heeft hem begin 2008 een auto van de zaak ter beschikking gesteld die kwalificeert voor de categorie ‘zeer zuinig’. Jan gebruikt de auto voor woon-werkverkeer, overige zakelijke ritten en voor privé-doeleinden. Hij houdt geen kilometeradministratie bij. De cataloguswaarde van de auto bedraagt € 25.000. De bijtelling voor de loonheffing bedraagt dus € 25.000 * 14% is € 3.500. Stel dat de werkgever van Jan uitsluitend belaste prestaties heeft verricht. Hij heeft bij de aanschaf van de auto alle voorbelasting in aftrek gebracht. Hij corrigeert deze BTW-aftrek in de laatste BTW-aangifte van het jaar voor het privé-gebruik van Jan op grond van de nieuwe regel met 12% * € 3.500 is € 420.
De bijtelling voor privé-gebruik van een auto van de zaak is in beginsel 25% van de catalogusprijs. Voor zeer zuinige auto’s geldt sinds 1 januari 2008 een bijtelling van 14%. De stap naar een zeer zuinige auto is echter voor veel autorijders te groot gebleken en daarom is per 1 januari 2009 een derde categorie van 20% ingevoerd. Deze bijtelling geldt voor auto’s met een CO2-uitstoot tussen 111 en 140 gram per kilometer (voor dieselauto’s tussen 96 en 116 gram per kilometer). De bijtelling die voor de loonheffing (werknemers) of
Voorbeeld 2 Stel nu dat Jan de auto uitsluitend voor woonwerkverkeer en overige zakelijke kilometers heeft gebruikt. Hij heeft voor de loonheffing geen bijtelling, omdat hij met een sluitende kilometeradministratie heeft kunnen aantonen dat hij minder dan 500 kilometer privé met de auto heeft gereden. Omdat Jan geen bijtelling voor de loonheffing heeft, hoeft de werkgever van Jan geen BTW-aftrek te corrigeren. Onder de oude regel moest de werkgever 12% * 2.500 11
(10% * € 25.000) is € 300 BTW-aftrek corrigeren, omdat voor de BTW het woon-werkverkeer toen wel als privé-gebruik werd aangemerkt.
aantonen van het privé-gebruik onder voorwaarden een vereenvoudigde rittenadministratie mag worden gevoerd. Verder geldt ook voor de bestelauto dat, als er geen bijtelling is voor de loonheffing en inkomstenbelasting, er ook geen correctie van de BTW-aftrek voor privégebruik hoeft plaats te vinden. Dat geldt voor bestelauto’s die naar aard en inrichting (nagenoeg, dat is voor 90% of meer) uitsluitend geschikt zijn voor goederenvervoer en voor bestelauto’s die buiten werktijd niet kunnen worden gebruikt. Dit betreft de bestelauto waarvoor een verbod op privé-gebruik geldt. Ook deze regeling sluit dus aan bij de loonheffing en inkomstenbelasting.
Als de auto voor zowel belaste als vrijgestelde prestaties wordt gebruikt, dan heeft u bij aanschaf een evenredig deel van de BTW in aftrek gebracht. U moet dan het percentage van 12% voor de correctie van de afgetrokken BTW wegens het privé-gebruik in dezelfde verhouding verlagen. Het volgende voorbeeld maakt duidelijk hoe u dat berekent. Voorbeeld 3 Stel dat Jan de zeer zuinige auto zowel voor privé als voor zakelijke doeleinden gebruikt. Het zakelijk gebruik heeft voor 70% betrekking op belaste prestaties en voor 30% op vrijgestelde prestaties. De werkgever van Jan heeft destijds bij de aanschaf 70% van de BTW in aftrek gebracht. De correctie van deze BTW-aftrek voor het privé-gebruik bedraagt dan 70% van 12% is 8,4% * € 3.500 is € 294.
Aansluiting bij de aparte regeling voor de autobranche Voor de berekening van de bijtelling wegens privégebruik auto van de zaak voor werknemers in de autodealerbranche, bestaat in de loonbelasting een praktische handreiking. Tot 1 januari 2009 was deze regeling bekend onder de naam ‘Autodealerregeling’. Sindsdien is de regeling vervangen door de nieuwe ‘Handreiking bijtelling privé-gebruik voor de autobranche’. Voor de bepaling van de correctie van de BTW-aftrek voor het privé-gebruik wordt bij deze regeling aangesloten. De correctie bedraagt dan 12% van het bedrag dat voor de loonheffing geldt als bijtelling.
De bijzondere regels voor de bestelauto van de zaak De nieuwe regel die voor het bepalen van de correctie van de BTW-aftrek voor privé-gebruik van de auto van de zaak geldt, is in beginsel ook van toepassing op de bestelauto van de zaak. Er zijn echter ook enkele bijzondere regels in de loonheffing en inkomstenbelasting die alleen voor bestelauto’s gelden. Voor het bepalen van de correctie van de BTW-aftrek voor privégebruik wordt ook bij deze regels aangesloten. Zo geldt voor bestelauto’s die doorlopend afwisselend worden gebruikt door twee of meer werknemers een loonheffing van € 300 per jaar per bestelauto. Op grond van de nieuwe regel wordt hierbij voor de BTW-correctie aangesloten. De BTW-correctie voor het privé-gebruik van de bestelauto bedraagt dus 12% van € 300 is € 36 per bestelauto. In de nieuwe regel staat overigens nog dat de correctie niet per bestelauto maar per werknemer moet plaatsvinden. Dat is niet juist, maar de Belastingdienst heeft toegezegd dit zo spoedig mogelijk te zullen corrigeren. Onder de oude regel bedroeg de correctie van de BTW-aftrek voor het privé-gebruik van deze bestelauto 12% * 2.500 (10% * € 25.000) is € 300.
Overige goedkeuringen In de inleiding gaven we aan dat ook de regels voor de correctie van de BTW-aftrek voor privé-gebruik van andere vormen van vervoer zijn geactualiseerd. Volledigheidshalve noemen we die hier kort. Een ondernemer mag 75% van de BTW op de kosten van onderhoud en benzine in aftrek brengen voor auto’s waarvoor bij aanschaf geen BTW-aftrek heeft gehad en waarvoor geen kilometeradministratie is bijgehouden. Deze goedkeuring blijft gehandhaafd. Verder hoeft geen correctie plaats te vinden van de aftrek voor gratis verstrekte openbaarvervoerbewijzen die ook voor privé-doeleinden van personeel van personenvervoerbedrijven worden gebruikt. Hetzelfde geldt voor aan werknemers voor woon-werkverkeer en privé-gebruik ter beschikking gestelde fietsen.
Let op: In het artikel over het privé-gebruik van de bestelauto voor de loonheffing (zie de rubriek Loon- en inkomstenbelasting hiervoor) gaven we aan dat voor bestelauto’s die doorlopend afwisselend worden gebruikt voor het
Commentaar Een welkome vereenvoudiging die de uitvoerbaarheid ten goede komt. Bijzonder is echter dat de wijzigingen voor de correctie privé-gebruik auto gelden vanaf 12
nodig zijn. Ook is het beheer veel overzichtelijker, de kans op fouten kleiner en het bewaren van facturen is eenvoudig en neemt minder ruimte in beslag. Een belangrijke drempel die ondernemers er tot voor kort desondanks van weerhield om het elektronisch factureren in te voeren, waren de aanvullende factuurvereisten die werden gesteld om de herkomst en de inhoud van de digitale factuur te waarborgen en te controleren. Daarvoor was onder meer een elektronische handtekening nodig. Deze aanvullende vereisten zijn onlangs vervallen, waardoor het voor veel ondernemers nu echt eenvoudiger is om de papieren factuur door de elektronische factuur te vervangen. Hierna behandelen we eerst de factureringsverplichting en daarna de vereisten waaraan de elektronische verzending van een factuur voor de BTW sinds 12 februari 2009 moet voldoen.
1 januari 2008. Naar onze mening is het erg jammer dat dit besluit pas wordt gepubliceerd op het moment dat alle ondernemers de correctie privé-gebruik auto voor werknemers voor 2008 al hebben verwerkt in de BTWaangifte. U kunt een suppletie indienen voor het laatste tijdvak 2008 met daarin de aangepaste (lagere) correcties en eventueel een bezwaar maken tegen de BUA-correctie als geheel. De correctie BTW-aftrek voor privé-gebruik door werknemers vindt immers op grond van het BUA plaats. Het BUA staat onder grote druk doordat de Hoge Raad, ons hoogste rechtsorgaan, aan het Europese Hof van Justitie (EG-Hof ) heeft gevraagd of het BUA strijdig is met de Europese Richtlijnen wat betreft het privé-gebruik van ondernemingsgoederen (auto’s) door personeel. Hof Amsterdam heeft deze vragen onlangs aangevuld met vragen over de volgende categorieën: de ondernemer aan zijn personeel verstrekte spijzen en dranken, huisvesting en gelegenheid tot ontspanning en relatiegeschenken en andere giften aan niet-aftrekgerechtigden. De antwoorden van het EG-Hof kunnen grote gevolgen hebben voor de wijze waarop de correctie BTW-aftrek voor privé-gebruik door werknemers in de toekomst zal moeten worden vormgegeven. Wij houden u uiteraard over de ontwikkelingen op de hoogte.
Factureringsverplichting Als ondernemer bent u verplicht om een factuur op te maken en uit te reiken aan andere ondernemers of rechtspersonen (niet-ondernemers, zoals gemeenten of stichtingen en verenigingen voor zover die geen onderneming drijven) voor de door u geleverde goederen of verrichte diensten. Dat geldt ook als de afnemer vrijgestelde prestaties verricht en dus geen aftrekrecht heeft voor de door u in rekening gebrachte BTW. U moet de factuur uitreiken vóór de 15e dag van de maand volgende op de maand waarin de goederen zijn geleverd of de dienst is verricht. De factureringsverplichting geldt in beginsel niet voor prestaties aan particulieren. Hierop zijn echter twee uitzonderingen. De ondernemer is namelijk altijd verplicht een factuur uit te reiken bij afstandsverkopen en bij de levering van een nieuw vervoermiddel aan een particulier uit een ander EU-land. Bent u een detailhandelaar of bijvoorbeeld uitgever van tijdschriften, dan weet u niet altijd zeker of de afnemer uw dienst of goederen afneemt in zijn hoedanigheid van particulier of van ondernemer. In dat geval bent u alleen verplicht om een factuur uit te reiken als de afnemer erom vraagt.
Regels voor elektronisch factureren sterk vereenvoudigd
Factuurvereisten
Elektronisch factureren heeft voor leveranciers en afnemers veel voordelen. Veel tijd en kosten worden ermee bespaard. Zo is de administratieve verwerking goedkoper. Facturen hoeven immers niet meer langs allerlei afdelingen en dus door vele handen. Verder wordt bespaard op verzendkosten omdat printen, postzegels, papier en enveloppen niet meer
De factuur is van wezenlijk belang voor de BTW-heffing en het aftrekrecht van de afnemer. De afnemer die belaste prestaties verricht, kan de in rekening gebrachte BTW alleen in aftrek brengen, als de factuur aan alle vereisten voldoet. Het is zijn bewijsstuk voor zijn aftrekrecht naar de Belastingdienst. Bovendien is de factuur een belangrijk controlemiddel voor de Belastingdienst. 13
De factuur is vormvrij, zowel wat betreft de opmaak als de wijze van verzending. Of het nu rekeningen, nota‘s, declaraties, kwitanties of bonnen zijn, per post, e-mail of op andere wijze uitgereikt, het zijn allemaal facturen. Let wel, u kunt alleen elektronisch factureren aan de afnemer die daarmee heeft ingestemd. Deze instemming kan ook stilzwijgend zijn, indien de afnemer de factuur zonder commentaar verwerkt en betaalt. In dat geval wordt hij geacht de elektronische verzending te hebben aanvaard. In tegenstelling tot de vorm en verzending van de factuur, worden aan de inhoud van de factuur wel de nodige eisen gesteld. De factuur moet de volgende gegevens bevatten: – een opeenvolgend nummer met één of meer reeksen, zodat elke factuur eenduidig wordt geïdentificeerd; – de datum van uitreiking van de factuur; – de datum waarop de goederen worden geleverd of de dienst wordt verricht of is voltooid. Bij doorlopende prestaties (bijvoorbeeld een abonnement op een tijdschrift) of ondeelbare of moeilijk splitbare prestaties van bijvoorbeeld belastingadviseurs, accountants, advocaten, notarissen, architecten en andere vrije beroepsbeoefenaren, mag ook de periode worden vermeld waarin de leveringen en diensten zijn verricht. De periode waarop de factuur betrekking heeft, mag maximaal 1 jaar zijn als minstens ieder kwartaal een (naar evenredigheid geschatte) vooruitbetaling is overeengekomen of als een jaarlijkse betaling in de branche gebruikelijk is; – bij vooruitbetaling moet de datum hiervan worden vermeld voor zover die datum kan worden vastgesteld en niet samenvalt met de datum van uitreiking van de factuur; – naam en adres van de ondernemer die de goederen levert of de dienst verricht (alleen een postbusnummer is niet voldoende); – de vergoedingen per BTW-tarief en per vrijstelling. In dit kader moeten ook de eenheidsprijs exclusief BTW, de eventuele kortingen indien die niet in deze prijs zijn begrepen en het toegepaste BTW-tarief worden vermeld. De bedragen worden hierbij in euro’s uitgedrukt; – het BTW-identificatienummer van de ondernemer die de goederen levert of de dienst verricht; – een duidelijke omschrijving van de geleverde goederen of de verrichte dienst en de hoeveelheid of omvang van de geleverde goederen of de verrichte dienst. Hiervoor mag op de factuur eventueel worden verwezen naar een schriftelijk
– – –
–
–
–
–
contract of akte. Deze bescheiden vormen dan een onderdeel van de factuur. Bij transacties met onroerende zaken geldt alleen de notarisafrekening zelf niet als factuur; het toegepaste BTW-tarief; naam en adres van de afnemer (alleen een postbusnummer is niet voldoende); het BTW-identificatienummer van de afnemer als de BTW naar hem wordt verlegd of aan wie met toepassing van het 0%-tarief wordt geleverd; naam, adres en het BTW-identificatienummer van de fiscaal vertegenwoordiger als de BTW door hem wordt voldaan; als sprake is van een vrijstelling, de verleggingsregeling en/of een intracommunautaire levering, moet dit op de factuur worden vermeld; hetzelfde geldt als bij de handel in gebruikte goederen de zogenoemde ‘margeregeling’ van toepassing is; de gegevens die nodig zijn om te bepalen of een vervoermiddel nieuw is (bijvoorbeeld een kentekenbewijs).
De factuurvereisten gelden voor zowel de papieren als de elektronische facturen. Tot 1 januari 2010 is het voor buitenlandse ondernemers niet mogelijk om in Nederland teruggaaf van BTW te vragen met elektronische facturen. Dit geldt ook voor Nederlandse ondernemers die in een andere lidstaat om teruggaaf van BTW verzoeken.
Commentaar Het vervallen van de aanvullende vereisten voor de elektronische factuur, verlaagt mogelijk ook voor u de drempel om de overstap van de papieren factuur naar de elektronische factuur te maken. U zult er veel tijd en kosten mee besparen. De omschakeling is wellicht ook een mooi moment om eens te controleren of uw facturen (nog) wel aan alle eisen voldoen. Een factuur die niet voldoet aan de eisen heeft voor zowel de leverancier als de afnemer vervelende gevolgen. De leverancier kan te maken krijgen met naheffingen en/of boetes en de afnemer heeft geen aftrekrecht van de in rekening gebrachte BTW. Kortom reden genoeg om te zorgen dat u aan de factuurvereisten voldoet.
BTW-teruggaaf wegens oninbare vorderingen In economisch mindere tijden neemt meestal ook de kans toe dat uw afnemers het door u gefactureerde 14
Aangezien het eind van de kredietcrisis voorlopig niet in zicht is, gaat u er vanuit dat u het restantbedrag definitief niet meer zult innen. U dient vervolgens bij de Belastingdienst een verzoek om teruggaaf in voor een evenredig deel van de afgedragen BTW. Die berekent u als volgt: 100/119 x € 5.000 is € 4.202 heeft betrekking op de vergoeding en 19/119 x € 5.000 is € 798 heeft betrekking op de gefactureerde BTW. U kunt dan van de afgedragen BTW nog € 722 (€ 1.520 minus € 798) terugvragen.
bedrag niet of niet helemaal aan u betalen. U heeft echter de in rekening gebrachte BTW al in het tijdvak van de facturering aan de Belastingdienst afgedragen. U kunt dan de afgedragen BTW in de vordering op de afnemer terugvragen. Hoe en onder welke voorwaarden leest u hierna.
Aantonen van oninbaarheid U maakt aanspraak op teruggaaf van gefactureerde BTW als u aannemelijk kunt maken dat de afnemer niet heeft betaald en dat ook niet zal doen. Dit kan bijvoorbeeld door het overleggen van correspondentie, zoals aanmaningen aan de afnemer of de correspondentie met het ingeschakelde incassobureau. Ook een brief van een curator, waaruit blijkt dat er geen uitdeling komt, is voldoende voor het aannemelijk maken van de oninbaarheid. Het is echter niet zo dat teruggaaf alleen in beeld is als sprake is van een faillissement van de afnemer. Als u er na een aantal pogingen niet in bent geslaagd uw vordering geïnd te krijgen, dan kunt u in overeenstemming met de in uw branche gebruikelijke handelwijze, overgaan tot afschrijving van de vordering.
Commentaar Voordat u voor teruggaaf van BTW wegens oninbare vorderingen in aanmerking komt, moet u dus eerst zorgen dat u de oninbaarheid aannemelijk kunt maken. Als dat zo is, dan moet u zorgen dat u het verzoek om teruggaaf, voorzien van de bewijsstukken over de oninbaarheid, tijdig indient bij de Belastingdienst. De tegenhanger van de teruggaaf is overigens dat de afnemer de in aftrek gebrachte BTW aan de Belastingdienst weer verschuldigd wordt, als hij de aan hem uitgereikte factuur met BTW niet heeft betaald. Hij wordt dit bedrag in ieder geval weer verschuldigd 2 jaar na opeisbaarheid van de vergoeding. Zo is de cirkel weer rond: tegenover de teruggaaf aan u, staat de correctie van de afgetrokken BTW bij de afnemer. Overigens hoeft een correctie bij de afnemer niet altijd samen te vallen met een teruggaaf aan de leverancier, de 2-jaarstermijn geldt namelijk alleen voor de afnemer en niet voor de leverancier.
Dien verzoek om teruggaaf tijdig in Vervolgens kunt u de Belastingdienst om teruggaaf van de afgedragen BTW verzoeken. Het verzoek om teruggaaf moet u per brief doen binnen een maand na afloop van het tijdvak waarin redelijkerwijs moet worden aangenomen, dat de afnemer niet zal betalen. Het is aan te raden het bewijs van oninbaarheid met het verzoek mee te sturen.
Teruggaaf bij gedeeltelijke betaling Indien de afnemer gedeeltelijk heeft betaald, moet u het ontvangen bedrag naar evenredigheid verdelen over de vergoeding en het BTW-bedrag. Het deel van het ontvangen bedrag dat betrekking heeft op de gefactureerde BTW, komt niet voor teruggaaf in aanmerking. Ter verduidelijking een voorbeeld. U heeft voor € 8.000 goederen verkocht, waarop het 19% BTW-tarief van toepassing is. In totaal heeft u dus € 9.520 aan de afnemer in rekening gebracht. De BTW van € 1.520 heeft u afgedragen aan de Belastingdienst. De afnemer betaalt u in eerste instantie € 5.000, maar de betaling van het restantbedrag van € 4.520 blijft uit. U stuurt aanmaningen en schakelt een incassobureau in, maar de betaling van het restantbedrag betaalt hij u niet. De afnemer geeft aan dat door de kredietcrisis zijn afnemers hem niet betalen, waardoor ook hij in de betalingsproblemen is geraakt. 15
Pensioen en lijfrente De gebruiksmogelijkheden van de ontslagvergoeding voor de werknemer Vanwege de heersende crisis zal de werkloosheid de komende tijd sterk toenemen. Werknemers krijgen dan mogelijk een ontslagvergoeding of gouden handdruk mee ter vervanging van gederfd of te derven loon. De werknemer kan de gouden handdruk ineens laten uitbetalen. Hij/zij kan de ontslagvergoeding ook laten omzetten in een recht op periodieke uitkeringen (stamrecht) bij een verzekeraar, een pensioenfonds of een stamrecht-BV. Overigens is ook een combinatie mogelijk, waarbij een deel wordt uitgekeerd en een deel wordt omgezet in een stamrecht.
Belaste uitkering ineens
de periodieke uitkeringen in de toekomst worden dan belast, zodra deze worden uitbetaald. Hiermee wordt in ieder geval bereikt dat een belastingpiek over de uitkering ineens wordt voorkomen en als de uitkeringen niet direct ingaan, wordt de belastingheffing tevens uitgesteld. Zoals gezegd zijn aan het onbelast omzetten van de ontslagvergoeding in een stamrecht wel voorwaarden verbonden. – De aanspraken op periodieke uitkeringen moeten toekomen aan de ex-werknemer en mogen niet later ingaan dan in het jaar waarin hij de leeftijd van 65 jaar bereikt; – Bij overlijden van de ex-werknemer mogen de uitkeringen alleen toekomen aan de (gewezen) echtgenoot, partner of kinderen jonger dan 30 jaar. In dat geval moeten de uitkeringen direct ingaan; – Het stamrecht moet worden aangekocht bij een toegestane verzekeraar. Dat kan een professionele verzekeraar zijn, een pensioenfonds of een stamrecht-BV; – Er moet sprake zijn van periodieke uitkeringen.
Als de werknemer ervoor kiest om het bedrag van de gouden handdruk te laten uitkeren, dan is die uitkering progressief belast. U houdt als werkgever op het bedrag loonheffing in. De loonheffing is een voorheffing op de inkomstenbelasting. De uitkering ineens behoort tot het inkomen uit werk en woning van box I van de inkomstenbelasting. Het kan dus zijn dat de werknemer over de gouden handdruk tezamen met zijn andere inkomsten uit box I, meer inkomstenbelasting moet betalen dan dat er aan loonheffing is ingehouden. Het nettobedrag dat na belastingheffing resteert, kan vrij worden besteed. Als het bedrag in hetzelfde jaar wordt geconsumeerd, dan is er aan het eind van het jaar geen saldo meer over dat tot de vermogensrendementsgrondslag van box III moet worden gerekend. Wordt het nettobedrag niet uitgegeven maar bijvoorbeeld op een spaarrekening gezet of in effecten belegd, dan behoort aan het eind van het jaar het spaarsaldo of de waarde van de effectenportefeuille wel tot de vermogensrendementsgrondslag van box III, waarover mogelijk ook weer inkomstenbelasting moet worden betaald. Kortom de optie belast uitkeren ineens is niet aantrekkelijk. Als er geen noodzaak is om direct over de (gehele) ontslaguitkering te beschikken, is het voordeliger om voor de tweede optie te gaan, ofwel de uitkering in een stamrecht te laten omzetten. Dat kan ook voor een deel van de ontslagvergoeding.
Zodra de persoonlijke omstandigheden van de exwerknemer zich wijzigen, kan hij de begunstiging eventueel aanpassen. Er is een risico dat het gestorte bedrag naar de verzekeraar gaat, als de partner (of kinderen) is (zijn) vooroverleden. Dit risico kan worden beperkt door bijvoorbeeld een contraverzekering te sluiten. Dit is een aparte verzekering voor het overlijdensrisico, waarvan de premie uit privé-middelen van de exwerknemer moet zijn voldaan om belastingheffing over de ontslagvergoeding te voorkomen.
Omzetting in een recht op periodieke uitkeringen Als de werknemer de belastingheffing over de uitkering ineens wil voorkomen, dan kan hij de ontslagvergoeding omzetten in een recht op een periodieke uitkering (stamrecht). In de Wet op de loonbelasting (Wet LB) is de zogenoemde stamrechtvrijstelling opgenomen die bepaalt dat het recht op de periodieke uitkeringen onder voorwaarden onbelast blijft. Niet het recht, maar
De ex-werknemer heeft geen beschikkingsmacht over de gouden handdruk Van groot belang voor het gebruiken van de stamrechtrechtvrijstelling is dat de ex-werknemer niet 16
onderbrengen van een stamrecht in een eigen BV ten opzichte van onderbrenging bij een verzekeraar. Een verzekeraar berekent een kostenvergoeding en een winstopslag. Dit gaat ten koste van het te beleggen vermogen. De verzekeraar heeft alle zeggenschap over het gestorte bedrag en de wijze waarop daarmee wordt belegd. Als de begunstigden zijn vooroverleden valt de polis vrij bij de verzekeraar, tenzij de hiervoor genoemde maatregelen zijn getroffen, maar die kosten ook weer extra premie. Bij onderbrenging in de eigen stamrecht-BV bespaart de ex-werknemer weliswaar kosten- en winstopslag van de verzekeraar, maar daar staan oprichtingskosten van de BV en kosten voor het instandhouden van de BV tegenover. Een voordeel is dat de zeggenschap over het gestorte bedrag volledig behouden blijft. Er gelden geen beleggingseisen meer, anders dan dat de zakelijkheid van de transacties steeds voorop moet staan. De uitkeringen mogen echter niet in gevaar komen. Het kan daarom best zo zijn dat een deskundige nodig is voor het maken van de juistebeleggingskeuzen. Daaraan zijn weer kosten verbonden. Tot slot is nog een belangrijk voordeel van de stamrecht-BV dat bij overlijden het recht via de vererving van de aandelen van de BV op de erfgenamen overgaat en dus niet bij een verzekeraar terechtkomt.
over de gouden handdruk heeft kunnen beschikken. Als de werknemer voor omzetting in een stamrecht heeft gekozen, dan moet u als werkgever de ontslagvergoeding aan de verzekeraar, het pensioenfonds of de stamrecht-BV overmaken. Als een ex-werknemer nog niet weet of hij het stamrecht bij een professionele verzekeraar of pensioenfonds of bij zijn eigen nog op te richten stamrecht-BV wil onderbrengen of als de oprichting van zijn BV nog niet is voltooid, dan kan hij/zij u verzoeken om het bedrag op een geblokkeerde derdenrekening te storten bij een advocaat of notaris. De bedenktijd die de werknemer hiermee creëert, kan hij bijvoorbeeld benutten om offertes van verzekeraars te vergelijken, om zich te laten adviseren over de te maken keuze of om de oprichting van zijn stamrecht-BV af te ronden. Dit moet hij/zij binnen een redelijke termijn hebben gedaan. De Staatssecretaris van Financiën vindt drie maanden een redelijke termijn. Heeft de werknemer meer tijd nodig, dan krijgt hij/zij die alleen als hij de redelijkheid daarvan kan aantonen. Zodra de keuze is gemaakt of de oprichting van de BV wel is voltooid, boekt de advocaat of notaris het gestorte bedrag over naar de verzekeraar, het pensioenfonds of de stamrecht-BV. Let op: De gouden handdruk storten bij een BV in oprichting (i.o) leidt tot belastingheffing. De werknemer wordt in dat geval geacht de gouden handdruk te hebben genoten.
Commentaar De opties die een werknemer heeft bij het aanwenden van de ontslagvergoeding, worden uiteraard vooral bepaald door zijn financiële omstandigheden. Hij/zij heeft daarin een aantal keuzemogelijkheden. De werknemer kan de gehele ontslagvergoeding onder inhouding van loonheffing laten uitbetalen. Het is ook mogelijk om de ontslagvergoeding met toepassing van de stamrechtvrijstelling om te zetten in een recht op periodieke uitkeringen. Dit leidt tot belastinguitstel, omdat belastingheffing immers pas plaatsvindt over de latere periodieke uitkeringen. De werknemer kan tot slot ook voor een combinatie van deze mogelijkheden kiezen, waarbij een deel van de ontslagvergoeding wordt uitbetaald en een deel wordt omgezet in een stamrecht.
Het komt ook voor dat de ex-werknemer en werkgever een dusdanig slechte relatie met elkaar hebben gekregen dat de werkgever niet wenst mee te werken aan de wens van de werknemer om de gouden handdruk in een stamrecht om te zetten. De werkgever maakt dan toch de gouden handdruk over aan de werknemer. Dit gebeurt overigens ook wel eens per ongeluk zonder dat er sprake is van een slechte relatie tussen werkgever en werknemer. De werknemer kan in deze gevallen onder voorwaarden toch nog van de stamrechtvrijstelling gebruikmaken.
Stamrecht-BV versus professionele verzekeraar of pensioenfonds De keuze van een werknemer voor onderbrenging van een stamrecht bij een verzekeraar of bij een eigen stamrecht-BV, hangt sterk af van de individuele wensen, feiten en omstandigheden. De keuze om een stamrecht in een eigen BV onder te brengen hangt meestal ook samen met de wens van de werknemer om een onderneming te starten. Hierna noemen we enkele voor- en nadelen van het
Voorkom de strafheffing bij ontslag van werknemers In de voorgaande bijdrage behandelden we de opties van de werknemer voor de besteding van de ontslagvergoeding. In deze bijdrage gaan we in op een valkuil waarmee u als werkgever te maken kunt krijgen, als u 17
wordt aangekocht, waaruit periodieke uitkeringen worden gedaan. Als de uitkering(en) ook aan de kwantitatieve toets voldoen, dan is in beginsel sprake van een RVU, waarover u (de (ex-) werkgever) een strafheffing in de vorm van een eindheffing van 26% bent verschuldigd. De uitkering(en) worden daarnaast bij de werknemer belast met de reguliere progressieve heffing van loonen inkomstenbelasting. Als u de werknemer een stamrecht heeft toegezegd, die bij een verzekeraar (pensioenfonds) of stamrecht-BV wordt ondergebracht, dan betaalt u de strafheffing over het bedrag dat u bij de verzekeraar (pensioenfonds) of de stamrecht-BV heeft gestort. Dat geldt ook als u de uitkering eerst op een derdenrekening bij een notaris of advocaat heeft gestort, die het vervolgens binnen een redelijke termijn (in beginsel drie maanden) doorstort aan een verzekeraar (pensioenfonds) of de stamrecht-BV.
aan een oudere werknemer een gouden handdruk of stamrecht (een recht op periodieke uitkeringen) toezegt. Voor u als werkgever kan de gouden handdruk of de uitkeringen uit een stamrecht namelijk als een regeling voor vervroegd uittreden (RVU) worden aangemerkt. Als dat zo is, dan krijgt u met een niet op de werknemer te verhalen strafheffing van 26% te maken. Vanaf 2011 wordt deze heffing zelfs 52%. Het is dan ook van groot belang dat een gouden handdruk niet kwalificeert als RVU. Hierna geven we aan hoe wordt vastgesteld of de ontslagvergoeding/gouden handdruk of de uitkeringen uit een stamrecht een RVU is en hoe u dit kunt voorkomen.
Wel of geen RVU De ontslagvergoeding, gouden handdruk of de uitkeringen uit een stamrecht zijn een RVU als de vergoeding eigenlijk een tegemoetkoming is om een werknemer eerder te laten stoppen met werken. Het is aan de Belastingdienst om te bewijzen dat dit aan de orde is. Daartoe vindt er eerst een kwalitatieve toets plaats. Bij deze toets is de reden van het ontslag doorslaggevend. Volgens deze toets is een RVU niet in beeld als het ontslag niet samenhangt met de leeftijd van de werknemer, maar bijvoorbeeld met zijn/haar disfunctioneren of met een reorganisatie. Als uit de kwalitatieve toets blijkt dat geen sprake is van een RVU, dan hoeft de tweede toets, de kwantitatieve toets, niet meer plaats te vinden.
Voorkom de strafheffing U doet er verstandig aan een ontslagvergoeding pas uit te keren, als u er ondubbelzinnig van overtuigd bent dat een RVU niet aan de orde is. Bij twijfel kunt u vooraf een positieve beschikking vragen aan de inspecteur van de Belastingdienst. De inspecteur bevestigt in de beschikking dat de ontslagvergoeding, gouden handruk of stamrecht geen RVU is en u de strafheffing dus niet hoeft te betalen. Overigens zijn er verzekeraars die alleen aan de uitvoering van een stamrecht meewerken als u een dergelijke beschikking van de inspecteur kunt overleggen. Het is ook mogelijk dat u weliswaar geen beschikking hoeft te overleggen, maar u er wel voor moet tekenen dat een eventuele strafheffing voor uw rekening komt. Als u vooraf een beschikking aanvraagt, dan bent u bovendien in de gelegenheid om de uitkering of het stamrecht nog aan te passen, in het geval de inspecteur van mening is dat wel sprake is van een RVU.
Als op grond van de eerste toets een RVU aan de orde is, dan vindt vervolgens de kwantitatieve toets plaats. Op grond van deze toets is in beginsel geen sprake van een RVU als: 1. De uitkeringen niet hoger zijn dan 100% van het laatstgenoten loon uit de dienstbetrekking waaruit de werknemer is ontslagen en eindigen vóór het bereiken van de leeftijd van 55 jaar; 2. situatie 1 niet aan de orde is en de uitkeringen tezamen met andere inkomensvervangende voorzieningen in de periode vanaf het ontslag tot 24 maanden voor de (pre)pensioendatum niet meer bedragen dan 70% van het laatstgenoten loon.
Commentaar De regeling voor vervroegd uittreden (RVU) is getroffen in het verlengde van de maatregelen om VUT en prepensioen niet meer fiscaal te stimuleren en dient daarmee ook hetzelfde doel, namelijk dat mensen langer aan het arbeidsproces deelnemen. De RVU roept echter nog steeds veel vragen op over haar toepassingsbereik. Daarom is het verstandig de Belastingdienst voorafgaand aan de uitkering om een beschikking te vragen. U heeft dan vooraf zekerheid over de kwalificatie van de ontslagvergoeding of het stamrecht en voorkomt de strafheffing. In economisch mindere tijden zit u daar al helemaal niet op te wachten.
In de genoemde situaties 1 en 2 wordt uitgegaan van periodieke uitkeringen, bijvoorbeeld uit een stamrecht. Wordt de ontslagvergoeding niet in termijnen voldaan, maar in de vorm van een eenmalige uitkering (ontslagvergoeding of gouden handdruk), dan worden de fictieve uitkeringen aan de kwantitatieve toets onderworpen. In dat geval wordt net gedaan alsof met de eenmalige uitkering een direct ingaand stamrecht 18
Sociale zekerheid en arbeidsrecht Premiekortingen en loonkostensubsidie Mensen worden steeds ouder. Dat betekent dat steeds meer mensen langer recht hebben op pensioen en AOW. Daarnaast zullen veel babyboomers binnen nu en enkele jaren de pensioengerechtigde leeftijd bereiken en aanspraak maken op hun oudedagsvoorzieningen. De toenemende vergrijzing brengt meer kosten met zich. Het kabinet heeft daarom een aantal maatregelen getroffen om die vergrijzing te kunnen blijven bekostigen. Meer mensen moeten meer werken en meer doorwerken na het bereiken van de leeftijd van 65 jaar. Hierna gaan we in op enkele stimuleringsmaatregelen in de sociale zekerheid om langdurig werklozen, arbeidsongeschikten en/of ouderen in dienst te nemen of te houden. U kunt als werkgever daarmee uw voordeel doen.
Premiekortingen
van 50 jaar en ouder en het in dienst houden van werknemers van 54,5 jaar en ouder. Die premievrijstelling bedraagt gemiddeld € 1.500 per jaar. U behoudt deze vrijstelling voor zover u de vrijstelling op 1 januari 2009 al had voor werknemers die op 1 januari 2008 54,5 jaar of ouder zijn.
De meeste mensen stoppen momenteel met werken als zij bijna 62 jaar zijn. Het kabinet vindt dat te vroeg. Daarnaast vindt het kabinet dat oudere werknemers te moeilijk weer aan het werk kunnen komen. Daarom zijn enkele maatregelen getroffen die u als werkgever moet stimuleren om oudere werknemers in dienst te nemen en/of te houden.
Samenloop Vanaf 62 jaar kunnen de premiekortingsregelingen samenlopen. In dat geval gaat de premiekortingsregeling voor voormalige uitkeringsgerechtigden voor. U maakt dan eerst de 3-jaarstermijn van deze regeling vol en vervolgens past u de premiekortingsregeling voor 62-jarigen toe. U neemt bijvoorbeeld een uitkeringsgerechtigde van 60 jaar in dienst. U past dan eerst drie jaar de premiekortingsregeling toe die is bedoeld voor de voormalig uitkeringsgerechtigde en vanaf de leeftijd van 63 jaar nog 2 jaar (tot de pensioenleeftijd van 65 jaar) de premiekortingsregeling voor oudere werknemers van 62 jaar of ouder.
Zo krijgt u 3 jaar lang een korting van € 6.500 op de WW- en arbeidsongeschiktheidspremies als u een 50-plusser met een WW-, bijstands-, of arbeidsongeschiktheidsuitkering fulltime (tenminste 36 uur) in dienst neemt. Als de werknemer minder uren werkt, krijgt u ook minder premiekorting. De Belastingdienst voert de regeling uit. U moet er wel op letten dat u voor een uitkeringsgerechtigde van 50 jaar of ouder, maar nog geen 62 jaar, een kopie van de doelgroepverklaring van het UWV in uw administratie heeft. Dit is het bewijs dat de werknemer inderdaad op de dag van indiensttreding een uitkering had. De werknemer kan deze verklaring aanvragen bij het UWV onder vermelding van de datum van indiensttreding.
Loonkostensubsidie De loonkostensubsidie is gericht op het herintreden op de arbeidsmarkt van uitkeringsgerechtigden die jonger zijn dan 50 jaar, maar net als ouderen moeite hebben om terug te keren in het arbeidsproces. De uitkeringsgerechtigden zijn óf (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt óf langer dan 1 jaar werkloos. De loonkostensubsidie bedraagt bij een fulltime dienstbetrekking de helft van het minimumloon. Het UWV verstrekt de subsidie. U komt voor de loonkostensubsidie in aanmerking als u de uitkeringsgerechtigde een dienstverband voor een jaar aanbiedt met de bedoeling dit dienstverband met nog een half jaar te verlengen. Verder moet u de subsidie aanvragen bij het UWV binnen 3 maanden nadat de uitkeringsgerechtigde bij u in dienst is getreden.
Ook voor het in dienst houden van een oudere werknemer kunt u een premiekorting ontvangen. De werknemer moet dan 62 jaar of ouder zijn. U kunt dan 3 jaar lang € 2.750 premiekorting per werknemer per jaar krijgen bij een fulltime dienstverband. Werkt de oudere werknemer minder, dan krijgt u ook weer minder premiekorting. Vanaf 2013 wordt de korting zelfs verhoogd naar € 6.500 per werknemer per jaar bij een fulltime dienstverband. De premiekortingsregelingen vervangen de bestaande premievrijstelling voor het aannemen van werknemers 19
Nieuwe compensatieregeling op komst
en stiefkind. Onder het begrip ‘ouder’ valt ook de adoptie-, stief- en pleegouder. Ouders met meerlingen kunnen voor elk kind afzonderlijk ouderschapsverlof opnemen.
In het kader van de genoemde regelingen wijzen we u tenslotte nog op een wetsvoorstel dat momenteel in behandeling is bij de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel betreft een compensatieregeling voor de loonkosten van oudere (55 jaar of ouder) en langdurig (langer dan 13 weken) zieke werknemers die voor zij in dienst traden tenminste 52 weken werkloos waren. Het ligt in de bedoeling dat u de compensatie krijgt als de werknemer binnen 5 jaar na indiensttreding ziek wordt. De compensatieregeling moet op 1 juli 2009 in werking treden. Het betreft een tijdelijke regeling die loopt tot 1 juli 2019. Wij houden u uiteraard op de hoogte van de voortgang van dit wetsvoorstel.
Let op: Een directeur-grootaandeelhouder (DGA) is ook een werknemer (bij zijn/haar BV). Een belangrijke voorwaarde die echter vaak wordt vergeten, is dat hij/zij wel een privaatrechtelijke arbeidsovereenkomst met de BV moet zijn overeengekomen.
De aanvraag De werknemer dient het verzoek om ouderschapsverlof uiterlijk 2 maanden voor de beoogde ingangsdatum schriftelijk bij de werkgever in. De verlenging van het ouderschapsverlof van 13 naar 26 weken geldt alleen voor nieuwe verlofaanvragen. Als een werknemer vóór 1 januari 2009 al geheel of gedeeltelijk ouderschapsverlof heeft opgenomen, dan kan hij/zij voor het betreffende kind ná 1 januari 2009 niet alsnog aanspraak maken op de extra weken. Heeft de werknemer echter vóór 1 januari 2009 een aanvraag voor ouderschapsverlof ingediend dat na 1 januari 2009 is begonnen, dan kan de werknemer nog wel van de verlenging gebruikmaken. Heeft een werknemer bijvoorbeeld in december 2008 13 weken ouderschapsverlof aangevraagd, ingaande per 1 februari 2009, dan kan hij/zij een aanvullende aanvraag indienen voor de extra 13 weken.
Commentaar U bent wellicht ook terughoudend bij het in dienst nemen van een oudere werknemer of een werknemer die door arbeidsongeschiktheid langdurig aan de kant heeft gestaan. Hoewel uit onderzoek is gebleken dat deze potentiële werknemers niet sneller (weer) ziek worden en ook niet minder presteren dan gezonde en jongere werknemers, hebben zij toch te kampen met een imagoprobleem. De ruimere premiekortingsregelingen en de loonkostensubsidie moeten u helpen over de streep te trekken om ook deze werknemers een kans te geven op de arbeidsmarkt. U kunt met de regelingen in ieder geval een aardige besparing op uw premies werknemersverzekeringen realiseren. Het is dus zeker de moeite waard om de mogelijkheden eens nader te (laten) onderzoeken.
In het verzoek staan in ieder geval de volgende gegevens: – De ingangsdatum of de vermoedelijke ingangsdatum in het geval de werknemer het ouderschapsverlof wil laten volgen op het bevallingsverlof; – Hoeveel verlof en op welke dagen hij/zij verlof wil opnemen; – Hoelang het verlof gaat duren.
Langer ouderschapsverlof Al enkele jaren wordt er via verschillende regelingen gezocht naar een betere combinatie tussen werk en zorg. In de Wet arbeid en zorg zijn enkele verlofregelingen bijeengebracht die dit doel nastreven. Een van die regelingen is het ouderschapsverlof. Per 1 januari 2009 is het ouderschapsverlof verlengd van maximaal 13 naar 26 weken. De regeling is bedoeld voor werknemers met jonge kinderen. Hierna bespreken we de regels die bij dit verlof voor werknemers en werkgevers gelden.
De duur van het verlof De duur van het verlof is afhankelijk van het dienstverband van de werknemer. De standaardregeling is 26 maal de wekelijkse arbeidsduur, op te nemen gedurende 12 maanden voor ten hoogste de helft van de arbeidsduur per week. Een werknemer met een 40-urige werkweek heeft recht op 26 x 40 is 1040 uren ouderschapsverlof. Hij mag deze uren gedurende 12 maanden voor ten hoogste 20 uren per week opnemen. Een werknemer met een dienstverband van bijvoorbeeld 28 uren, heeft dus recht op 26 x 28 is 728
Werknemers met jonge kinderen Het ouderschapsverlof is een wettelijk recht van iedere werknemer met kinderen tot 8 jaar, mits de werknemer minimaal 1 jaar bij de werkgever in dienst is. Het verlofrecht geldt per kind en per ouder. Onder het begrip ‘kind’ valt ook het inwonende adoptie-, pleeg20
Samenloop met zwangerschaps-, bevallings- en adoptieverlof
uren ouderschapsverlof, waarvan hij er gedurende 12 maanden maximaal 14 per week kan opnemen. De werkgever kan ouderschapsverlof dat volgens deze standaardregeling is ingevuld, niet weigeren. Een werknemer kan echter ook voor een andere verdeling van het ouderschapsverlof kiezen, bijvoorbeeld minder of meer verlof per week voor een langere respectievelijk kortere periode, of het verlof opsplitsen in maximaal 6 gedeelten. In het laatste geval moet elk gedeelte tenminste een maand bedragen en moet voor elk gedeelte een verzoek worden gedaan dat de hiervoor genoemde gegevens bevat. De werkgever kan deze afwijkende verdeling wel weigeren, mits hij daarvoor aantoonbaar zwaarwegende bedrijfsbelangen heeft.
Als een werknemer zwangerschaps-, bevallings-, of adoptieverlof wil opnemen tijdens het ouderschapsverlof, dan kan het ouderschapsverlof worden stopgezet of onderbroken. De werknemer dient hiervoor een verzoek in bij zijn/haar werkgever. De werkgever kan dit verzoek niet weigeren. De werknemer mag het onderbroken ouderschapsverlof op een later moment alsnog opnemen. Het recht op verlof vervalt in dit geval dus niet.
De verdeling van werk en verlof De werknemer bepaalt in beginsel de verdeling van de verloftijden en de werktijden over de week. Een werkgever kan alleen als hij daarvoor een zwaarwegend bedrijfsbelang heeft de voorgenomen verdeling wijzigen. Hij moet dat dan uiterlijk 4 weken voordat het verlof ingaat schriftelijk aan de werknemer mededelen met opgaaf van reden.
Let op: Er kunnen CAO-afspraken zijn gemaakt die afwijken van de wettelijke regeling. Werknemers en werkgevers die in een branche werkzaam zijn waarvoor de afwijkende afspraken gelden, zijn aan die afspraken gebonden.
Onbetaald verlof Het ouderschapsverlof is in beginsel onbetaald. De werknemer moet dus zelf zorgen voor een financiële overbrugging voor de uren dat hij/zij ouderschapsverlof heeft. Dat kan bijvoorbeeld door gebruik te maken van het opgebouwde tegoed in de levensloopregeling, mits hij/zij daaraan heeft deelgenomen uiteraard. Als in een CAO is geregeld dat het loon gedeeltelijk wordt doorbetaald, dan is de werkgever die onder deze CAO valt daaraan gebonden. CAO-afspraken die vóór 1 januari 2009 zijn ingegaan, worden door de verlenging van het ouderschapsverlof niet uitgebreid. De loondoorbetaling blijft dus gelden voor de verlofperiode zoals die vóór 1 januari 2009 gold. Hetzelfde geldt als de loondoorbetaling tijdens ouderschapsverlof niet in een CAO-afspraak maar in een aanvullende arbeidsvoorwaarde is geregeld.
Een werknemer kan met toestemming van de werkgever het ouderschapsverlof onderbreken of stopzetten. Hij/zij verliest dan het recht op het resterende verlof. Als een werknemer het ouderschapsverlof in gedeelten opneemt en hij verandert tussentijds van werkgever, dan behoudt hij/zij wel het recht op de niet-gebruikte delen van het ouderschapsverlof. Voordat de werknemer daarvan echter kan gebruikmaken, moet hij/zij wel eerst weer tenminste 1 jaar in dienst zijn bij de nieuwe werkgever. Heeft de werknemer echter het verlof in een keer opgenomen en verandert hij/zij tussentijds van werkgever, dan verliest de werknemer het recht op het resterende verlof.
Als de werknemer ziek wordt tijdens het ouderschapsverlof, betaalt de werkgever alleen loon door voor de uren dat gewerkt zou zijn tijdens het verlof, tenzij de CAO of de aanvullende arbeidsvoorwaarde anders bepaalt.
Hogere ouderschapsverlofkorting De verlenging van het ouderschapsverlof heeft ook een verhoging van het maximale bedrag aan ouderschapsverlofkorting tot gevolg. Deze heffingskorting wordt namelijk berekend door het aantal uren ouderschapsverlof per kalenderjaar te vermenigvuldigen met een bedrag van 50% van het wettelijk 21
Tot slot
minimumloon per opgenomen verlofuur. De korting kan echter niet meer bedragen dan de terugval van het loon ten opzichte van het loon van het voorafgaande jaar. De verhoging van de ouderschapsverlofkorting kan het aantrekkelijk maken om deeltijd om te zetten in ouderschapsverlof. Met ingang van 1 januari 2006 is het recht op de ouderschapsverlofkorting gekoppeld aan de levensloopregeling. Deze koppeling is per 1 januari 2009 al weer losgelaten. Dit betekent dat u als ouder vanaf 1 januari 2009 recht heeft op de ouderschapsverlofkorting zonder dat u hoeft deel te nemen aan de levensloopregeling.
Het benutten van het ouderschapsverlof betekent voor veel werknemers een inkomensachteruitgang. Dat kan mogelijk gevolgen hebben voor het recht op de zorgtoeslag, de kinderopvangtoeslag en de huurtoeslag. Deze toeslagen zijn namelijk inkomensafhankelijk. Bij een lager inkomen bestaat mogelijk recht op een hogere toeslag. Geef de inkomensachteruitgang dus ook op aan de Belastingdienst.
Huwelijksvermogensrecht Voorkom discussie over het periodiek verrekenbeding Ondernemers zijn vaak onder huwelijkse voorwaarden getrouwd. Daardoor wordt de echtgenoot beschermd tegen ondernemingsrisico’s. Schuldeisers van de onderneming kunnen zich dan alleen verhalen op het vermogen van de ondernemer zelf. In vrijwel alle akten van huwelijkse voorwaarden is ook een periodiek verrekenbeding opgenomen. In dat beding is bepaald dat de echtgenoten periodiek (bijvoorbeeld jaarlijks) de tijdens het huwelijk gespaarde inkomsten volgens een bepaalde verdeelsleutel met elkaar verrekenen. Het periodiek verrekenbeding levert bij echtscheiding nogal eens discussie op, met name over wat er onder het te verrekenen inkomen valt en of feitelijk wel steeds periodiek is verrekend. Hierna staan we eerst stil bij een praktijkgeval. Daarna gaan we in op de gevolgen in het algemeen en hoe u deze discussie kunt voorkomen.
Een praktijkgeval
Invulling inkomensbegrip
Een man en een vrouw waren in 1986 onder huwelijkse voorwaarden getrouwd. Op dat moment had de man een onderneming die hij korte tijd na de huwelijksdatum in een BV had ingebracht. In de huwelijkse voorwaarden was ook een periodiek verrekenbeding opgenomen. Dat beding kwam er op neer dat zij jaarlijks aan het eind van het kalenderjaar hun nettoinkomsten uit arbeid bij elkaar voegden en ieder voor de helft verdeelden, voor zover deze inkomsten niet zijn besteed ter dekking van de huishoudelijke kosten of op andere wijze aan beide ten goede waren gekomen. In 2004 gaan de man en de vrouw scheiden. Er ontstaat een geschil over: – de invulling van het inkomensbegrip uit het periodiek verrekenbeding; en – de vraag of tijdens het huwelijk feitelijk wel uitvoering is gegeven aan het verrekenbeding. De rechter beslist het volgende.
De rechter oordeelt ten aanzien van het eerste geschilpunt dat de huwelijkse voorwaarden voor de invulling van het inkomensbegrip moeten worden uitgelegd aan de hand van de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan het beding mogen toekennen en wat zij redelijkerwijs van elkaar mogen verwachten. De rechter acht daarvoor de volgende omstandigheden relevant: – de formulering van het inkomensbegrip in het verrekenbeding van de huwelijkse voorwaarden, waarin niet is opgenomen dat hieronder ook ondernemingswinsten worden begrepen; – de balans van de onderneming is in de overeenkomst van de huwelijkse voorwaarden opgenomen; – de vrouw wist dat de man ondernemer was; – hij niet de bedoeling had dat zij enige aanspraak op zijn onderneming zou verkrijgen; 22
Dat is een (vrijwel) ondoenlijke exercitie. Voor die situatie wordt in de regelgeving een praktische oplossing geboden. Daarin is het wettelijke vermoeden opgenomen dat het gehele bij het einde van het huwelijk aanwezige vermogen, voortvloeit uit de vermogensbestanddelen die hadden moeten worden verrekend. Vermogen dat vóór het huwelijk bestond en ook vermogen uit een erfenis of schenking waarop een uitsluitingsclausule (de erflater of schenker bepaalt dat de erfenis of schenking niet in een gemeenschap mag vallen) van toepassing is, blijven alleen buiten de verrekening als de echtgenoten aannemelijk kunnen maken dat een deel van het eindvermogen aan deze vermogensbestanddelen moet worden toegerekend. Overigens geldt de uitsluiting in beginsel weer niet voor de vermogensvermeerdering van die vermogensbestanddelen. Als de echtgenoten niet in staat zijn aannemelijk te maken welke vermogensbestanddelen buiten de verrekening moeten blijven, dan hebben zij bij echtscheiding (of overlijden) ieder recht op de helft van het gehele gemeenschappelijk geachte eindvermogen. Die verdeling kan wel eens heel anders zijn dan die u en uw echtgenoot met het verrekenbeding voor ogen stond. Zeker als u een andere verdeelsleutel met elkaar heeft afgesproken, bijvoorbeeld naar draagkracht of niet alle vermogensbestanddelen onder het verrekenbeding vallen. Hoe ongunstig dit kan uitpakken, laten we aan de hand van het volgende voorbeeld zien.
– de inhoud van de akte van huwelijkse voorwaarden voorafgaand aan het passeren bij de notaris is besproken. Onder deze omstandigheden mocht de man er in redelijkheid op vertrouwen dat de vrouw geen aanspraken zou krijgen op de onderneming en dat het inkomensbegrip zodanig moest worden uitgelegd, dat hiermee uitsluitend de netto-inkomsten uit arbeid is bedoeld.
Uitvoering verrekenbeding De rechter oordeelt ten aanzien van het tweede geschilpunt dat tot en met 2003 tijdens het huwelijk uitvoering is gegeven aan het periodiek verrekenbeding. De man heeft stukken overlegd waaruit blijkt dat tussen 1986 en 2003 jaarlijks vermogensopstellingen zijn gemaakt in verband met de uitwerking van het verrekenbeding. Deze bescheiden zijn door de vrouw ondertekend. De rechter passeert de stelling van de vrouw dat zij niet wist waarvoor zij tekende, omdat uit de door de vrouw ondertekende stukken expliciet volgt dat de inhoud betrekking heeft op de huwelijkse voorwaarden. De jaarlijkse vermogensopstellingen zijn als vaststellingsovereenkomsten aan te merken. Door zich te binden aan de jaarlijkse vaststelling van hun rechten ten opzichte van elkaar, hebben zij een geschil of onzekerheid hierover voorkomen. De rechter volgt de berekening van de man.
Commentaar
Voorbeeld ter illustratie Man en vrouw zijn 15 jaar geleden op huwelijkse voorwaarden getrouwd. Zij had toen een BV met een waarde van € 80.000. Hij had toen alleen arbeidsinkomen. In de huwelijkse voorwaarden is ook een verrekenbeding opgenomen. Daarin is bepaald dat tijdens het huwelijk alle gespaarde arbeidsinkomsten en de uitgekeerde winst van de BV jaarlijks zullen worden verrekend. De niet-uitgekeerde winst is uitgesloten van verrekening. De verrekening heeft tot aan de dag van de echtscheiding niet plaatsgevonden. Op grond van de nieuwe regels voor verrekenbedingen wordt aangenomen dat het gehele op dat moment aanwezige eindvermogen verrekend zal moeten worden, voor zover de echtgenoten niet aannemelijk kunnen maken welke vermogensbestanddelen zij vóór het huwelijk al bezaten of tijdens het huwelijk hebben geërfd of geschonken gekregen, waarop een uitsluitingsclausule van toepassing is. De echtgenoten kunnen dat helaas niet. Het gemeenschappelijk geachte eindvermogen bestaat inmiddels uit € 500.000, waarvan € 400.000 betrekking heeft op
De vrouw in deze procedure vond dat het in het verrekenbeding opgenomen inkomensbegrip ruim moest worden uitgelegd. Daaronder viel volgens haar niet alleen het salaris van haar man dat hij als directeurgrootaandeelhouder uit zijn BV ontving, maar ook de niet-uitgekeerde winsten en dividenduitkeringen van zijn BV. De man stelde met succes dat hij en zijn vrouw met de gekozen formulering slechts hebben beoogd om inkomsten uit arbeid (in zijn geval: het DGA–salaris) onder het verrekenbeding te brengen. De formulering tezamen met de omstandigheden deed de rechter beslissen de man in het gelijk te stellen.
De gevolgen in het algemeen In de praktijk blijkt dat periodieke verrekenbedingen vrijwel nooit periodiek worden uitgevoerd. Dat kan verstrekkende gevolgen hebben. Als verrekening bij het einde van het huwelijk alsnog moet gebeuren, doet zich het probleem voor dat alsnog moet worden achterhaald welke vermogensbestanddelen (en vruchten daaruit), hadden moeten worden verrekend. 23
de waarde van de BV. Ieder heeft recht op de helft van het gehele vermogen oftewel € 250.000. Ondanks de bepaling in het verrekenbeding dat alleen uitgekeerde winst van de BV onder de verrekening valt, wordt nu ook de niet-uitgekeerde winst toch in de verrekening betrokken.
Verder is het van belang dat als u een periodiek verrekenbeding opneemt in uw huwelijkse voorwaarden, dat u ook daadwerkelijk periodiek met elkaar verrekent. Zo voorkomt u toepassing van de wettelijke regels voor verrekenbedingen.
Dit effect hadden zij kunnen voorkomen door het verrekenbeding tijdens het huwelijk uit te voeren. Hiermee wordt niet alleen het periodiek feitelijk uitbetalen bedoeld, maar ook het periodiek elkaar schuldig blijven van het te verrekenen bedrag. Het schuldig gebleven bedrag moet dan wel schriftelijk worden vastgelegd, bijvoorbeeld door middel vermogensopstellingen
Valt er nog iets te repareren? Heeft u al jaren niet verrekend en heeft ieder van u recht op de helft van de gespaarde inkomsten, dan kunt u wellicht het periodiek verrekenbeding nog met een finaal verrekenbeding combineren, zodat het niet nakomen van de periodieke verrekeningen bij het einde van het huwelijk nog enigszins kan worden gecorrigeerd. Het finaal verrekenbeding houdt in dat pas bij ontbinding (echtscheiding of overlijden) van uw huwelijk, verrekening plaatsvindt alsof tussen u en uw echtgenoot een algehele gemeenschap van goederen heeft bestaan. Het voordeel van een finaal verrekenbeding ten opzichte van de algehele gemeenschap van goederen is met name dat tijdens het huwelijk schuldeisers van de ene partner zich niet kunnen verhalen op het vermogen van de andere partner. Heeft u al jaren niet verrekend, maar een afwijkende verdeelsleutel met elkaar afgesproken, dan doet u er verstandig aan om met uw adviseur contact op te nemen om nog enige herstelwerkzaamheden te verrichten.
Voorkomen is beter dan herstellen De moraal van het verhaal is dat discussie over de uitleg van het inkomensbegrip in een verrekenbeding moet worden voorkomen. Dat kan door expliciet vast te leggen welke inkomsten u en uw echtgenoot daarmee bedoelen en hoe die moeten worden bepaald. Verder is het zaak om te zorgen dat u allebei weet waarvoor u tekent en te controleren of hetgeen is vastgelegd ook strookt met wat u beiden beoogd. In dat kader is het ook raadzaam om tijdens het huwelijk de huwelijkse voorwaarden nog eens daarop te laten doorlichten. Wensen en verwachtingen kunnen immers veranderen.
24
