EINDEJAARSACTUALITEITEN 2012 fiscale juridische financiële advieszaken
Inhoudsopgave Loon- en inkomstenbelasting Anticipeer tijdig op de komst van één uniform loonbegrip................................................................................................................3 Ook werknemerspremies over de bijtelling auto van de zaak............................................................................................................3 Inkomensafhankelijke bijdrage Zvw wordt werkgeversheffing..........................................................................................................3 Afschaffing werknemersdeel en franchise Awf.........................................................................................................................................3 Inleg levensloopregeling ook aftrekbaar voor de werknemersverzekeringen.............................................................................4 Bereid u voor..........................................................................................................................................................................................................4 Commentaar...........................................................................................................................................................................................................4
Wijzigingen in de loonheffing uit de Belastingplannen 2013 en het regeerakkoord.........................................................4 Verhoging loongrens afdrachtvermindering S&O....................................................................................................................................4 Toch geen forensentaks......................................................................................................................................................................................4
Ingrijpende maatregelen voor de eigen woning.......................................................................................................................................4 Renteaftrekbeperking nieuwe eigenwoningschuld................................................................................................................................5 Regeerakkoord: ook renteaftrekbeperking voor bestaande hypotheken................................................................................5 Restschulden in box 3.........................................................................................................................................................................................5 Regeerakkoord: rente restschuld tijdelijk aftrekbaar........................................................................................................................5 Informatieplicht bij lening van een niet-renseigneringsplichtige geldverstrekker.....................................................................5 Overgangsregelingen eigenwoningschuld................................................................................................................................................5 Afschaffing KEW, SEW en BEW..........................................................................................................................................................................6 Commentaar...........................................................................................................................................................................................................6
Schenken en erven Vraag het mantelzorgcompliment aan voor de partnervrijstelling in de erfbelasting.....................................................6 Voorwaarden..........................................................................................................................................................................................................6 Commentaar...........................................................................................................................................................................................................7 Attentiepunten voor de schenk- en erfbelasting bij de jaarovergang.........................................................................................7 Bespaar erfbelasting via schenking aan uw kinderen............................................................................................................................7 Eenmalig vrijgesteld schenken aan uw kinderen.....................................................................................................................................7 Schenken is ook voordelig voor uzelf....................................................................................................................................................8 Geef de juiste WOZ-waarde op van de geërfde woning........................................................................................................................8 Denk aan het doorlichten en aanpassen van uw testament................................................................................................................8
Omzetbelasting Is uw administratie klaar voor de gewijzigde BTW-factureringsregels?....................................................................................8 De gewijzigde factuurvereisten......................................................................................................................................................................8 Wie reikt de factuur uit?..............................................................................................................................................................................9 Introductie van de vereenvoudigde factuur...............................................................................................................................................9 Wanneer niet?..................................................................................................................................................................................................9 Versoepeling regels voor elektronisch factureren....................................................................................................................................9 Nationale factureringsregels bij grensoverschrijdende prestaties................................................................................................. 10 Uitbreiding (internationale) controle facturen....................................................................................................................................... 10 Conclusie............................................................................................................................................................................................................... 10 Bereid u voor op de beperking van de BTW-vrijstelling voor paramedische diensten...................................................10 Gevolgen voor de BTW-heffing.................................................................................................................................................................... 10 Uitzonderingen voor bepaalde beroepsbeoefenaren.................................................................................................................. 11 Actiepunt: administratie aanpassen............................................................................................................................................................ 11 Splitsing aanbrengen................................................................................................................................................................................ 11 1
Informeer naar ontheffing....................................................................................................................................................................... 11 Commentaar en kanttekening...................................................................................................................................................................... 11
Andere BTW-actualiteiten en actiepunten bij de jaarovergang...................................................................................................11 Uitbreiding uitstelregeling BTW-afdracht................................................................................................................................................. 11 Herrekening en herziening van voorbelasting....................................................................................................................................... 12 BTW-correctie privégebruik auto van de zaak ....................................................................................................................................... 12 Ook BTW-correctie bij eigen bijdrage ................................................................................................................................................ 12 BUA-correctie voor personeelsvoorzieningen ....................................................................................................................................... 12 De overgangsregeling voor woon/werkpanden.................................................................................................................................... 12
Pensioen en lijfrente Verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd met gevolgen.................................................................................................................13 Snellere verhoging van de AOW-leeftijd................................................................................................................................................... 13 Gevolgen voor lijfrenten en loonstamrechten................................................................................................................................. 13 Komst nieuwe overbruggingsregeling............................................................................................................................................... 13 Wijziging ingangsdatum aanvullend pensioen...................................................................................................................................... 13 Commentaar........................................................................................................................................................................................................ 14
Pensioenmaatregelen in de Belastingplannen 2013...........................................................................................................................14 Invoering vitaliteitssparen gaat niet door................................................................................................................................................ 14 Fiscale tegemoetkoming voor vermindering pensioen in eigen beheer..................................................................................... 14 Wijziging pensioenopbouw bij verplichte deelname ondernemers.............................................................................................. 14 Ook aftrek vrijwillig betaalde pensioenpremies.................................................................................................................................... 14
Sociale zekerheid en arbeidsrecht Zieke flexwerkers moeten sneller aan de slag.........................................................................................................................................15 Wie zijn de ‘vangnetters’?................................................................................................................................................................................ 15 Premievaststelling wordt afhankelijk van instroom in Ziektewet en WGA ................................................................................. 15 Premiedifferentiatie afhankelijk van de werkgeversgrootte............................................................................................................. 15 Publiek of privaat verzekeren?...................................................................................................................................................................... 16 Hoogte van de premie.............................................................................................................................................................................. 16 Affinanciering van lopende ZW- en/of WGA-uitkeringen........................................................................................................... 16 Extra re-integratieverplichtingen bij eigenrisicodragerschap WGA........................................................................................ 17 Aanscherping criteria voor ZW-uitkering................................................................................................................................................. 17 Hoogte ZW-uitkering................................................................................................................................................................................. 17 Sneller terug aan het werk............................................................................................................................................................................. 18 Commentaar........................................................................................................................................................................................................ 18
Wijzigingen in de mobiliteitsbonussen........................................................................................................................................................18 De wijzigingen.................................................................................................................................................................................................... 18 Wel of geen samenloop................................................................................................................................................................................... 19 Slotopmerkingen............................................................................................................................................................................................... 19
Ingrijpende hervormingen in het ontslagrecht en de WW op komst.........................................................................................19 Ontslagrecht: preventieve toets blijft maar dubbele ontslagroute vervalt.................................................................................. 20 Transitiebudget voor scholing...................................................................................................................................................................... 20 Ontslagvergoeding bij onterecht ontslag................................................................................................................................................ 20 Versoberingen in de WW................................................................................................................................................................................. 20 Commentaar........................................................................................................................................................................................................ 20 In deze brochure is de stand van zaken in wet- en regelgeving tot 7 november 2012 verwerkt. Hoewel ten aanzien van de inhoud de uiterste zorg is nagestreefd, kan niet volledig worden ingestaan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden. Deswege wordt geen aansprakelijkheid aanvaard.
2
Loon- en inkomstenbelasting Anticipeer tijdig op de komst van één uniform loonbegrip Op 1 januari 2013 wordt één uniform loonbegrip ingevoerd. Vanaf dat moment geldt er één loonbegrip voor de loonbelasting/premies volksverzekeringen, de premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw). Nu worden daarvoor nog verschillende definities en berekeningen gehanteerd. Eén loonbegrip moet voor u als werkgever leiden tot administratieve lastenvermindering en uw werknemer moet zijn/haar loonstrookje vanaf volgend jaar eenvoudiger kunnen begrijpen. De wijzigingen kunnen gevolgen hebben voor de door u verschuldigde loonheffingen. U doet er dan ook verstandig aan om hierop tijdig te anticiperen door de wijzigingen in kaart te brengen en door eventuele maatregelen te treffen. Hierna behandelen we de meest in het oog springende wijzigingen.
Ook werknemerspremies over de bijtelling auto van de zaak
heeft, kan het nu voorkomen dat in totaal meer dan het maximum voor de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw en de premies werknemersverzekeringen wordt afgedragen. De Belastingdienst betaalt dan de te veel betaalde bedragen terug na afloop van het kalenderjaar. Vanaf 2009 is er nog slechts sprake van teruggaaf van premies werknemersverzekeringen aan de werkgever, omdat werknemers die premies sindsdien niet meer betalen. Met de inwerkingtreding van het uniforme loonbegrip is er in het geheel geen teruggaaf meer van de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw en premies werknemersverzekeringen als: • iedere werkgever overeenkomstig de wettelijke regels heeft afgedragen; maar • zij gezamenlijk meer hebben betaald dan wanneer de werknemer bij slechts één werkgever in dienst zou zijn geweest.
De terbeschikkingstelling van een auto van de zaak vormt loon in natura. In tegenstelling tot andere vormen van loon in natura is de bijtelling wegens privégebruik van de auto van de zaak vrijgesteld voor de premies werknemersverzekeringen. De bijtelling vormt dus alleen belast loon voor de loonbelasting, premies volksverzekeringen (de loonheffing) en voor de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw. Dit verandert vanaf 1 januari 2013. Dan worden over de bijtelling voor het privégebruik van de auto van de zaak premies werknemersverzekeringen berekend voor werknemers met een loon onder het maximumpremieloon van € 50.064. Voor deze werknemers betekent dit ook dat zij over dit loon in natura uitkeringsrechten opbouwen. Voor u betekent dit hogere kosten.
Inkomensafhankelijke bijdrage Zvw wordt werkgeversheffing
Afschaffing werknemersdeel en franchise Awf De premies voor de Werkloosheidswet bestaan uit de premies voor het Algemeen werkloosheidsfonds (Awf) en de sectorafhankelijke premies sectorfonds. Het Awf kent formeel nog een werknemersdeel in de premie, maar dat staat sinds 2009 al op nul procent. Werknemers betalen dus feitelijk geen WW-premie. Deze premies zijn dus geheel voor uw rekening, net als de sectorpremies. De Awf-premie hoeft u echter over een deel van het premieloon niet te betalen. Deze franchise bedraagt in 2012 € 17.299 per jaar. De sectorpremies moet u wel over het volledige premieloon van maximaal € 50.064 betalen. Vanaf 2013 wordt het werknemersdeel in de Afw-premie afgeschaft, zodat vanaf dat moment de Afw-premie ook formeel een werkgeverspremie wordt. Een eventueel noodzakelijke premieverhoging voor de WW komt in de toekomst dus zonder meer voor uw rekening. Afwentelen op
Momenteel moet u uw werknemer een vergoeding betalen ter grootte van de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw die hij/zij moet betalen. Deze vergoeding is voor de weknemer belast loon. Hierover moet wel loonheffing worden betaald, maar geen premies werknemersverzekeringen en ook geen inkomensafhankelijke bijdrage Zvw. Volgend jaar vervalt de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw van de werknemer en daarmee de verplichte vergoeding. Daarvoor in de plaats komt er een werkgeversheffing die u via de aangifte loonheffingen betaalt aan het Zorgverzekeringsfonds. Met ingang van dit jaar is het maximum bijdrage-inkomen al verhoogd tot het maximumpremieloon voor de werknemersverzekeringen van € 50.064. Als een werknemer gelijktijdig meerdere werkgevers
3
de werknemer is dan door de afschaffing van het werknemersdeel immers niet meer mogelijk. Daarnaast wordt de franchise voor de Awf-premie afgeschaft. Dit leidt voor u tot een premieverhoging, tenzij de Awf-premie zelf wordt verlaagd. Daarover is echter nog niets bekend.
voor de Zorgverzekeringswet (dan in de vorm van een werkgeversheffing). De invoering van het uniform loonbegrip neemt echter niet alle verschillen weg. Zo zijn loon uit vroegere dienstbetrekking (zoals een pensioenuitkering) en eindheffingsloon ook na 1 januari 2013 van het premieloon uitgezonderd. Desondanks is het uniform loonbegrip wel een stap in de goede richting om uw loonadministratie eenvoudiger te maken.
Inleg levensloopregeling ook aftrekbaar voor de werknemersverzekeringen De inleg in de levensloopregeling van uw werknemer is nu vrijgesteld van loonheffing (loonbelasting en premies volksverzekeringen). Bij opname van het levenslooptegoed te zijner tijd zijn de uitkeringen wel belast met loonheffing. Dit is de omkeerregel. Deze regel geldt echter niet voor de werknemersverzekeringen. De inleg in de levensloopregeling wordt nu dus wel belast met premies werknemersverzekeringen, maar de uitkering te zijner tijd is premievrij. Vanaf 2013 geldt de omkeerregel ook voor de werknemersverzekeringen. Bij inleg worden de premies aftrekbaar en de uitkering wordt ook belast met premies werknemersverzekeringen. Voor werknemers die voor 2013 hebben gespaard en die na 2013 verlof opnemen, betaalt u tweemal premies werknemersverzekeringen: over de inleg en over de uitkering. De werknemer blijft ook tijdens zijn levensloopverlof verzekerd voor de werknemersverzekeringen.
Wijzigingen in de loonheffing uit de Belastingplannen 2013 en het regeerakkoord In de Belastingplannen 2013 worden verschillende maatregelen voorgesteld in de loonheffingen. Het regeerakkoord bevat maatregelen die de voorstellen uit het Belastingpakket 2013 terugdraaien of aanvullen. We hebben de meest in het oog springende voorstellen voor u op een rij gezet. Ten tijde van het schrijven van deze bijdrage moesten de Eerste en Tweede Kamer de voorstellen nog goedkeuren. Vraag daarom uw adviseur naar de laatste stand van zaken.
Verhoging loongrens afdrachtvermindering S&O
Inleg in de levensloopregeling is sinds 1 januari 2012 alleen nog mogelijk voor werknemers die op 31 december 2011 een levenslooptegoed van € 3.000 of meer hadden.
Heeft u werknemers die zich bezighouden met speuren ontwikkelingswerk (S&O), dan kunt u vanaf volgend jaar wellicht meer afdrachtvermindering S&O ontvangen. De loongrens voor deze regeling wordt in 2013 namelijk verhoogd van € 110.000 naar € 200.000. Hoewel het tarief in deze eerste schijf wordt verlaagd van 42% naar 38%, is het toch een aanzienlijk voordeel. Wellicht een reden om eventuele loonkosten voor S&O uit te stellen.
Bereid u voor
Toch geen forensentaks
De invoering van het uniform loonbegrip is vorig jaar met een jaar uitgesteld om alle partijen (Belastingdienst, UWV, SVB, softwareontwikkelaars en werkgevers) voldoende tijd te geven om zich voor te bereiden. Daarvoor resteert nog slechts ruim een maand. U doet er verstandig aan om de wijzigingen in kaart te brengen. Samen met uw softwareleverancier kunt u er dan voor zorgen dat uw loonadministratie tijdig is aangepast.
De forensentaks is alweer van tafel. De belastingheffing over reiskostenvergoedingen voor woon-werkverkeer werd op Prinsjesdag bekendgemaakt en zou op 1 januari 2013 worden ingevoerd. In het regeerakkoord is dit voorstel teruggedraaid. Dit betekent ook dat in 2013 de woon-werkkilometers met de auto van de zaak toch geen privékilometers worden. Als u in een auto van de zaak rijdt, kunt u daardoor volgend jaar mogelijk wel weer voldoen aan de 500km-grens voor het privégebruik en daarmee ontkomen aan de bijtelling voor privégebruik.
Let op:
Commentaar Vanaf 1 januari 2013 verdwijnen de verschillende berekeningen die nu nog per heffing over verschillende lonen moeten plaatsvinden. Dan geldt er één uniform loonbegrip voor de loonheffing, premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage
Ingrijpende maatregelen voor de eigen woning Het mag duidelijk zijn: de hypotheekrenteaftrek is inmiddels geen heilig huisje meer. Onder druk van de
4
situatie op de woningmarkt is het taboe doorbroken om hierin wijzigingen aan te brengen. De wijzigingen zijn verstrekkend, zo blijkt uit de maatregelen die in het wetsvoorstel ‘Herziening fiscale behandeling eigen woning’ zijn voorgesteld. Inmiddels is het regeerakkoord bekendgemaakt, waarin ook aanvullende maatregelen voor de eigen woning zijn aangekondigd. Hierna gaan we in op de maatregelen uit het wetsvoorstel. Daarbij geven we – waar nodig – de aanvullende maatregelen uit het regeerakkoord aan. Alle maatregelen hebben de parlementaire weg nog niet helemaal afgelegd.
Restschulden in box 3
Renteaftrekbeperking nieuwe eigenwoningschuld
Informatieplicht bij lening van een nietrenseigneringsplichtige geldverstrekker
Alleen als u een lening aangaat voor de aankoop, het onderhoud of de verbetering van een eigen woning, kwalificeert deze als eigenwoningschuld en is de rente aftrekbaar. Vanaf 2013 gelden daarvoor de volgende aanvullende voorwaarden: 1. de lening moet in maximaal 360 maanden (30 jaar) volledig worden afgelost; 2. de aflossingen vinden plaats volgens ten minste een annuïtair aflossingsschema; 3. de aflossing moet contractueel zijn vastgelegd; en 4. de aflossingen moeten daadwerkelijk plaatsvinden.
Heeft u een lening van uw eigen BV of een andere geldverstrekker die geen renseigneringsplicht heeft? In dat geval heeft u alleen renteaftrek als u de relevante gegevens over die lening en de geldverstrekker tijdig doorgeeft aan de Belastingdienst. Daarvoor is bij de Belastingdienst een speciaal digitaal formulier beschikbaar. Ook wijzigingen in de lening moet u tijdig doorgeven.
Als u uw woning heeft verkocht voor minder dan de hypothecaire lening die u heeft, dan heeft u een restschuld. Deze restschuld is geen eigenwoningschuld in box 1 waarvan de rente aftrekbaar is, maar een schuld in box 3 waarvan de rente niet aftrekbaar is.
Regeerakkoord: rente restschuld tijdelijk aftrekbaar Het kabinet heeft in het regeerakkoord een tijdelijke regeling getroffen voor restschulden. De rente op deze schulden is (onder voorwaarden) gedurende maximaal 5 jaar aftrekbaar in box 1.
Overgangsregelingen eigenwoningschuld Het nieuwe eigenwoningschuldbegrip geldt alleen voor leningen die op of na 1 januari 2013 worden aangegaan. Op bestaande leningen blijven de huidige regels van toepassing. Dat geldt ook aan het einde van een rentevastperiode en voor het oversluiten van een bestaande lening (met of zonder verhuizing). Bovendien bestaan hierop nog vier uitbreidingen: 1. als u in 2012 een woning heeft verkocht, daarna tijdelijk in een huurwoning woont en vervolgens na 1 januari 2013 een andere eigen woning koopt waarvoor u een eigenwoningschuld aangaat, dan gelden toch de oude regels uit 2012 ter grootte van de eigenwoningschuld van de oude woning; 2. als u vóór 31 december 2012 een onherroepelijke, schriftelijke koopovereenkomst of een koop/ aannemingsovereenkomst heeft gesloten voor een woning waarvan de levering in 2013 plaatsvindt, dan kwalificeert de lening die u hiervoor aangaat, als een op 31 december 2012 bestaande eigenwoningschuld waarvan de rente aftrekbaar is; 3. als u op 31 december 2012 al een eigenwoningschuld heeft en u gaat vóór of op die datum onherroepelijke verplichtingen aan voor de aankoop van een duurdere woning, dan valt ook het meerdere ten opzichte van de bestaande eigenwoningschuld onder het overgangsrecht; 4. het overgangsrecht geldt ook voor op
De aflossingseis geldt per leningdeel. Of u aan de aflossingseis heeft voldaan, wordt getoetst aan de in het jaar resterende hoogte van de schuld en niet aan de hand van het in het jaar af te lossen bedrag. Een lening met een lineair aflossingsschema voldoet ook aan deze eis. Met incidentele betalingsmoeilijkheden wordt onder voorwaarden rekening gehouden, zodat u niet direct uw renteaftrek verliest.
Regeerakkoord: ook renteaftrekbeperking voor bestaande hypotheken De renteaftrekbeperking uit het wetsvoorstel beperkt zich tot nieuwe, na 31 december 2012 gesloten hypotheken. Het kabinet heeft in het regeerakkoord echter een renteaftrekbeperking opgenomen die ook voor bestaande hypotheken geldt. Vanaf 2014 wordt de aftrek in de hoogste tariefschijf (52%) ieder jaar met een half procent verlaagd tot uiteindelijk de derde tariefschijf in de inkomstenbelasting (38%). Dit wordt gecompenseerd door de hoogste tariefschijf te verlagen en de derde tariefschijf te verlengen. Deze renteaftrekbeperking komt in 2014 bovenop de renteaftrekbeperking die voor nieuwe hypotheken van ná 31 december 2012 al per 1 januari 2013 geldt als gevolg van de annuïtaire aflossingsverplichting.
5
31 december 2012 bestaande onherroepelijk en schriftelijk overeengekomen onderhouds- en verbeteringsverplichtingen voor een bestaande eigen woning.
passing als u zich houdt aan de bestaande voorwaarden. De vrijstellingen in box 1 worden ook de komende 30 jaar geïndexeerd. Sluit u op of na 1 januari 2013 een KEW, BEW of SEW af voor de aflossing van een eigenwoningschuld waarvoor op 31 december 2012 al een onherroepelijke koopof koop/aannemingsovereenkomst bestond, dan geldt daarvoor ook nog de vrijstelling in box 1. Dat is ook het geval als u een op 31 december 2012 bestaande KEW, SEW of BEW wil omzetten in eenzelfde in box 1 vrijgesteld product, mits u het verzekerde bedrag, het saldo of de waarde van het beleggingsrecht niet verhoogt.
Er geldt een beperking als u in 2012 twee eigen woningen heeft; bijvoorbeeld omdat u uw oude woning nog niet heeft verkocht. De bestaande regels blijven dan alleen gelden voor de eigenwoningschuld voor de uiteindelijk overblijvende eigen woning.
Commentaar De maatregelen in het kader van de eigen woning zijn ingrijpend. Zoals aangegeven beperken de maatregelen van het wetsvoorstel zich tot nieuwe hypotheken en nieuwe KEW’s, BEW’s en SEW’s. De maatregelen in het regeerakkoord treffen echter alle eigenwoningbezitters met een bestaande eigenwoningschuld. De woonsector en de fiscale beroepsorganisaties zijn niet enthousiast over het wetsvoorstel. De woonsector vindt dat het voorstel de doorstroom op de woningmarkt niet stimuleert. De beroepsorganisaties vinden de maatregelen uit het wetsvoorstel veel te complex en daardoor onuitvoerbaar. De eerste reacties op de maatregelen uit het regeerakkoord laten positievere geluiden horen. Op het moment van schrijven van deze bijdrage was nog niet duidelijk of de maatregelen de parlementaire eindstreep hebben gehaald. Vraag uw adviseur daarom naar de laatste stand van zaken.
Afschaffing KEW, SEW en BEW Als u op of na 1 januari 2013 een kapitaalverzekering eigen woning (KEW) aangaat, dan geldt daarvoor niet meer de vrijstelling in box 1. Dat geldt ook voor de vrijstelling voor de spaarrekening eigen woning (SEW) en het beleggingsrecht eigen woning (BEW). De waarde van de kapitaalverzekering (het saldo op de spaarrekening of de waarde van het beleggingsrecht) behoort dan tot de rendementsgrondslag van box 3. Oók als in het contract staat dat u de KEW (SEW of BEW) moet aanwenden voor de aflossing van uw eigenwoningschuld. Als u op 31 december 2012 al een KEW (SEW of BEW) heeft, dan blijven de huidige regels daarop van toe-
Schenken en erven Vraag het mantelzorgcompliment aan voor de partnervrijstelling in de erfbelasting Een ouder en een kind kunnen voor de erfbelasting geen fiscale partners van elkaar zijn. Maar als u mantelzorg verleent aan uw ouder of uw kind wordt hierop een uitzondering gemaakt. Als u fiscaal partner van elkaar bent, dan heeft u bij overlijden van de verzorgde ouder of het verzorgde kind recht op de partnervrijstelling van ruim € 603.000.
Voorwaarden
moet worden aangevraagd en ontvangen, voor zolang de mantelzorgsituatie voortduurt. Heeft u het mantelzorgcompliment niet aangevraagd, dan loopt u deze partnervrijstelling dus sowieso mis.
Eén van de voorwaarden om in een mantelzorgsituatie in aanmerking te komen voor de partnervrijstelling in de Successiewet (SW), is de ontvangst van het mantelzorgcompliment in het jaar voorafgaand aan het overlijdensjaar van de verzorgde ouder of het verzorgde kind. Dit betekent dus dat het compliment jaarlijks
Heeft u het mantelzorgcompliment wel aangevraagd en tijdig ontvangen, dan moet u bovendien voldoen
6
Bespaar erfbelasting via schenking aan uw kinderen
aan de andere voorwaarden die de SW aan het fiscaal partnerschap verbindt. Die voorwaarden zijn: • u en de verzorgde ouder of het verzorgde kind staan op hetzelfde adres ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie (GBA); • u en de verzorgde ouder of het verzorgde kind hebben gedurende ten minste 6 maanden voorafgaand aan het overlijden een gezamenlijke huishouding gevoerd; • u en uw verzorgde ouder of verzorgde kind zijn beiden meerderjarig; • u en uw verzorgde ouder of verzorgde kind kunnen geen fiscaal partner zijn met iemand anders; • u bent een notarieel samenlevingscontract met elkaar aangegaan waarin een wederzijdse zorgverplichting is opgenomen; • het notarieel samenlevingscontract moet ten minste 6 maanden bestaan, tenzij u en uw verzorgde ouder of verzorgde kind tot het moment van overlijden al ten minste 5 jaar aaneengesloten op hetzelfde adres stonden ingeschreven.
Bij uw overlijden wordt over uw vermogen erfbelasting geheven. Kinderen betalen in dat geval 10% en/of 20%. Door tijdens uw leven gespreid te schenken tegen een bescheiden tarief, draagt u alvast vermogen aan uw kinderen over. Bij uw overlijden is er dan minder vermogen waarover uw kinderen erfbelasting verschuldigd zijn. Dat levert in de toekomst dus een belastingbesparing op. U kunt fiscaal vriendelijk vermogen overhevelen naar uw kinderen door jaarlijks te schenken. Dat kan vrijgesteld tot een bedrag van € 5.030 (in 2012). U hoeft dan geen aangiftebiljet voor de schenkbelasting in te dienen. Met deze jaarlijkse vrijgestelde schenking zou u bijvoorbeeld ook de woonlasten van uw kinderen kunnen verzachten. Als u meer schenkt, moet over het meerdere schenkbelasting worden betaald. Denk er dan aan dat u in dat geval vóór 1 maart 2013 wel een aangiftebiljet voor de schenkbelasting indient.
Eenmalig vrijgesteld schenken aan uw kinderen
Het fiscaal partnerschap in de SW eindigt als de verzorgde ouder of het verzorgde kind weer is hersteld. Er is dan immers geen mantelzorgsituatie meer, waarvoor de uitzondering geldt. Dat geldt ook als de verzorgde ouder of het verzorgde kind moet worden opgenomen in een zorginstelling. Er kan dan geen mantelzorgcompliment meer worden aangevraagd, dus kan er niet meer aan alle voorwaarden van de uitzondering worden voldaan.
Naast de jaarlijkse schenking kunt u uw kinderen (of hun partners) als zij ouder zijn dan 18 en jonger dan 35 jaar, ook eenmalig een hoger bedrag vrijgesteld schenken. Deze eenmalige schenking bedraagt € 24.144. Daarnaast kunt u aan deze kinderen – in plaats van deze eenmalig verhoogde schenking – ook een extra verhoogde eenmalig vrijgestelde schenking doen van € 50.503 (in 2012). Zij kunnen de schenking onder voorwaarden gebruiken voor de aankoop van een eigen woning, de aflossing van de eigenwoningschuld, de kosten voor een verbouwing of verbetering van de eigen woning, de afkoop van een recht van erfpacht, opstal of beklemming of voor een studiefonds.
Commentaar Het aanvragen van het ‘mantelzorgcompliment’ van € 220 vindt u wellicht te veel gedoe in verhouding tot het belang. Maar voldoen u en uw verzorgde ouder of kind aan de genoemde andere voorwaarden voor de partnervrijstelling van de SW, dan doet u er toch verstandig aan om het compliment aan te vragen.
Als uw kind vóór 1 januari 2010 al gebruik heeft gemaakt van de verhoogde eenmalige vrijstelling, dan geldt als tijdelijke regeling (tot 1 januari 2027) dat u nog een extra eenmalige vrijgestelde schenking kunt doen van € 26.156 (in 2012). Die schenking moet dan wel worden benut voor een van de genoemde doelen voor de eigen woning. De extra verhoogde eenmalig vrijstelde schenking mag ook worden gesplitst in: • een deel dat voor de eigen woning wordt gebruikt; en • een deel dat voor andere doeleinden wordt aangewend, mits het laatstgenoemde deel niet meer dan € 24.144 (in 2012) bedraagt. U moet de delen dan wel in hetzelfde kalenderjaar schenken.
Attentiepunten voor de schenk- en erfbelasting bij de jaarovergang Het einde van een kalenderjaar is voor veel mensen een moment om schenkingen te doen. Ook in 2012 kunt u het jaar voor uw kinderen weer extra feestelijk afsluiten met een vrijgestelde schenking. Naast de jaarlijkse vrijgestelde schenking, kunt u hierbij ook denken aan de eenmalige (extra) verhoogde vrijgestelde schenking. Ook maken we u attent op de keuzemogelijkheid die u heeft bij vererving van een woning en het updaten van uw testament.
7
Voor de eenmalig vrijgestelde schenkingen moet u een schenkingsaangifte indienen, waarin u een beroep doet op de eenmalige vrijstelling.
2012 wordt de waarde van de geërfde woning zonder verzoek dus op de WOZ-waarde 2012 vastgesteld, met als waardepeildatum 1 januari 2011. Mét verzoek wordt de WOZ-waarde van 2013 gehanteerd, met de waardepeildatum van 1 januari 2012. Nu de huizenprijzen de afgelopen jaren voortdurend zijn gezakt, kan u dit veel erfbelasting schelen. De belastingrechter heeft dit jaar bovendien beslist dat u deze keuze ook heeft bij een vererving vóór 2012.
Schenken is ook voordelig voor uzelf Bijkomend voordeel voor uzelf is dat uw vermogen in box 3 van de inkomstenbelasting daalt, waardoor u zelf ook minder belasting betaalt. Als u het geld niet contant wilt of kunt uitbetalen, is een schenking onder schuldigerkenning wellicht een oplossing. Uw notaris kan u hierbij behulpzaam zijn.
Denk aan het doorlichten en aanpassen van uw testament
Geef de juiste WOZ-waarde op van de geërfde woning
Er zijn de laatste jaren veel wetswijzigingen geweest die van invloed kunnen zijn op de zaken die u in uw testament heeft geregeld. Ook kunnen er andere redenen zijn om uw testament eens aan een update te onderwerpen. Misschien hebben zich het afgelopen jaar in uw persoonlijke omstandigheden en/of uw inkomenssituatie wijzigingen voorgedaan of zijn uw wensen veranderd. Die veranderingen kunnen voldoende aanleiding zijn om uw testament aan te passen, of om alsnog een testament te laten opmaken.
Als u een woning erft, dan moet de waarde van die woning in beginsel op de WOZ-waarde worden gewaardeerd van het jaar van overlijden. De peildatum van die WOZ-waarde is 1 januari van het jaar voor het overlijdensjaar. Sinds 1 januari 2012 mag u ook kiezen voor de WOZ-waarde van het jaar na het overlijdensjaar. Daar moet u in de aangifte voor de erfbelasting dan wel expliciet om verzoeken. Bij een overlijden in
Omzetbelasting Is uw administratie klaar voor de gewijzigde BTW-factureringsregels? Vanaf 1 januari 2013 wijzigen de factureringsregels voor de BTW. De tijd gaat daarom nu echt dringen om uw administratie hierop aan te passen. Enkele wijzigingen en aanvullingen hebben betrekking op de factuurvereisten, daarnaast wordt de vereenvoudigde factuur geïntroduceerd. De regels voor het elektronisch factureren zijn versoepeld en er gelden nieuwe regels voor het toepassingsbereik van de nationale factureringsregels bij grensoverschrijdende leveringen en diensten. Ook wordt de internationale controle op facturen uitgebreid.
De gewijzigde factuurvereisten
BTW-bedrag niet verplicht als een bijzondere regeling de vermelding van BTW op de factuur uitsluit; 2. bij uitreiking van de factuur door de afnemer of opdrachtgever (‘self-billing’) gelden er nu geen bijzondere factuurvereisten. Volgend jaar moet u in dat geval ‘factuur uitgereikt door afnemer’ op de factuur vermelden; 3. de vermelding van toepasselijke regelingen (zoals een BTW-vrijstelling, intracommunautaire transactie, verleggings- of margeregeling). Vanaf 2013 moet u ‘BTW verlegd’ op de factuur vermelden, als uw afnemer op grond van de verleggingsregeling verplicht is om de verschuldigde BTW af te dragen. Bij toepassing van de hierna genoemde bijzondere BTW-regelingen moet u deze regelingen als volgt
De wettelijk voorgeschreven factuurvereisten vormen het hart van de factureringsregels en bepalen welke vermeldingen u als ondernemer op uw factuur moet opnemen. Het belang van de factuur voor de heffing van BTW is groot. De factuur vormt de basis voor de BTW-controle door de Belastingdienst. Verder kunt u als afnemer uitsluitend aftrek van BTW claimen wanneer u beschikt over een factuur die aan de wettelijke vereisten voldoet. Op 1 januari 2013 worden de factuurvereisten op drie punten aangevuld of gewijzigd. De overige factuurvereisten wijzigen niet. De aanvullingen en wijzigingen betreffen: 1. het bedrag van de verschuldigde BTW in euro’s. Vanaf 1 januari 2013 is het vermelden van het
8
op uw factuur vermelden: • ‘Bijzondere regeling reisbureaus’; • ‘Bijzondere regeling – gebruikte goederen’; • ‘Bijzondere regeling – kunstvoorwerpen’; • ‘Bijzondere regeling – voorwerpen voor verzamelingen of antiquiteiten’.
Een vereenvoudigde factuur moet minimaal de volgende gegevens bevatten: • de datum van uitreiking; • de identiteit van de ondernemer die de levering of dienst verricht; • de aard van de geleverde goederen of de verrichte diensten; • het te betalen bedrag aan BTW of de gegevens aan de hand waarvan het verschuldigde BTW-bedrag kan worden berekend; • een specifieke en ondubbelzinnige verwijzing naar de oorspronkelijke factuur met vermelding van de aangebrachte wijzigingen, wanneer de vereenvoudigde factuur dient als aanvulling of wijziging van een eerder uitgereikte factuur.
De aanvullingen en wijzigingen lijken op het eerste gezicht niet ingrijpend. Toch adviseren wij u om uw facturen hierop te controleren en – waar nodig – aan deze nieuwe regels aan te passen. De Belastingdienst kan u namelijk vanaf 1 januari 2013 een boete opleggen van maximaal € 4.920 wegens het uitreiken van een onjuiste factuur. Overigens is het altijd goed om periodiek te controleren of uw facturen nog aan alle wettelijke vereisten voldoen. Dit is niet alleen van belang voor een juiste BTW-afdracht voor uzelf, maar ook in het belang van het eventuele aftrekrecht van uw afnemers.
Het is opvallend dat de NAW-gegevens van de klant ontbreken op deze vereenvoudigde factuur. Het lijkt erop dat hiermee ook de aftrek van BTW op kassabonnen mogelijk wordt gemaakt. De wetgever heeft hier echter (nog) geen uitspraak over gedaan.
Wie reikt de factuur uit? De ondernemer die goederen levert of een dienst verricht, reikt de factuur uit. U kunt dit zelf doen, maar u kunt dit ook in uw naam en voor uw rekening door uw afnemer (self billing, zie hiervoor) of door een derde (outsourcing) laten doen. U blijft in die gevallen wel aansprakelijk voor de juistheid van de factuur. Als er bijvoorbeeld te veel BTW op de factuur is vermeld, dan bent u die verschuldigd.
Wanneer niet? De vereenvoudigde factuur mag niet worden gebruikt bij een levering van goederen die onder de regeling voor afstandsverkopen valt, of bij intracommunautaire leveringen. De vereenvoudigde factuur mag ook niet worden uitgereikt als de leverancier of dienstverrichter niet is gevestigd in het land waar zijn/haar levering of dienst is belast met BTW en waarbij de heffing van BTW wordt verlegd naar de afnemer.
Als de afnemer de factuur opmaakt, gelden de volgende spelregels: • u bent vooraf overeengekomen dat de afnemer de factuur opmaakt en uitreikt; • als u het niet met de factuur eens bent, laat u dat de afnemer tijdig weten. De factuur verliest dan zijn werking. U kunt dan alsnog zelf een factuur uitreiken of een verbeterde of aanvullende factuur met de afnemer overeenkomen; • de factuur voldoet aan alle factuurvereisten.
Versoepeling regels voor elektronisch factureren De regels voor het elektronisch factureren (ook wel ‘e-invoicing’ genoemd) worden vanaf 1 januari 2013 verder versoepeld. U kunt dan ook elektronisch factureren aan afnemers in een andere EU-lidstaat. Voor de heffing van BTW worden papieren en elektronische facturen in alle opzichten zoveel mogelijk gelijk behandeld. Als u kiest voor elektronisch factureren, geldt wel het (logische) vereiste dat uw afnemer de facturen ook elektronisch kan ontvangen én dat hij de elektronische verzending van de factuur aanvaardt. Dat is ook het geval als de afnemer de elektronische factuur zonder commentaar verwerkt en betaalt. U bent vrij om zelf de technologie te kiezen waarmee u de authenticiteit, integriteit en leesbaarheid van uw facturen waarborgt. Bestaande methoden zijn de elektronische uitwisseling van gegevens (EDI) en een geavanceerde elektronische ondertekening. Maar ook het per e-mail versturen van facturen in pdf-formaat
Introductie van de vereenvoudigde factuur Nieuw is dat u vanaf 1 januari 2013 als ondernemer ook een vereenvoudigde factuur mag uitreiken. U kunt van deze mogelijkheid gebruikmaken in het geval: 1. de vergoeding inclusief BTW niet hoger is dan € 100; of 2. de (vereenvoudigde) factuur als aanvulling dient op een eerdere factuur, waarbij duidelijk wordt verwezen naar de oorspronkelijke factuur, bijvoorbeeld een creditnota.
9
is mogelijk. Afstemming van de gebruikte technologie met de inspecteur is niet langer vereist. Als u van plan bent om e-invoicing op grote schaal te gaan toepassen, adviseren wij u om een en ander toch met de inspecteur af te stemmen. U blijft namelijk volledig aansprakelijk voor de BTW-gevolgen als na verloop van tijd mocht blijken dat de door u gehanteerde technologie (toch) niet voldoende waarborgen biedt voor de authenticiteit en integriteit van uw facturen.
inzage blijft beperkt tot de facturen die betrekking hebben op de BTW die in de betreffende EU-lidstaat is verschuldigd.
Conclusie De inwerkingtreding van de nieuwe BTWfactureringsregels kunt u aangrijpen om uw facturen nog eens grondig tegen het licht te houden. Daarmee dient u niet alleen uw eigen belang, maar ook dat van uw afnemers. Bovendien voorkomt u het uitreiken van een onjuiste factuur, waarvoor de Belastingdienst u vanaf volgend jaar een boete kan opleggen. Nu de regels voor het elektronisch factureren verder zijn versoepeld, kunt u overwegen om dit ook in uw bedrijf in te voeren. U kunt hiermee veel kosten besparen.
Nationale factureringsregels bij grensoverschrijdende prestaties Wanneer u als Nederlandse ondernemer grensoverschrijdend goederen levert of diensten verricht die in een andere EU-lidstaat belast zijn met BTW, dan stelt de betreffende EU-lidstaat regelmatig specifieke eisen aan uw factuur. Denk met name aan de omschrijving ‘BTW verlegd’ op de factuur, waarbij vaak naar een specifieke bepaling uit de nationale wetgeving van de betreffende EU-lidstaat moet worden verwezen. Hieraan komt per 1 januari 2013 een einde. Dan gelden voor u namelijk de Nederlandse factureringsregels in alle gevallen waarin uw prestatie in een andere EU-lidstaat is belast met BTW en waarbij de heffing wordt verlegd naar uw afnemer. Binnen de hele EU kunt u dan volstaan met de vermelding ‘BTW verlegd’ op uw factuur. Als uw afnemer de factuur zelf uitreikt (‘self-billing’), dan gelden echter weer de regels van het EU-land waar de prestatie is belast met BTW.
Bereid u voor op de beperking van de BTW-vrijstelling voor paramedische diensten Medische dienstverleners die zijn geregistreerd in het register voor beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG) kunnen voor hun medische diensten een BTW-vrijstelling toepassen. Deze diensten moeten dan wel de gezondheidskundige verzorging van de mens betreffen. Dat geldt – onder voorwaarden – ook voor niet-BIG-geregistreerde medische dienstverleners. Daarin komt vanaf 1 januari 2013 verandering. De toepassing van de BTW-vrijstelling voor medische diensten wordt dan beperkt tot BIG-geregistreerden en alleen voor zover zij hun BIG-beroep uitoefenen. Deze wijziging heeft grote gevolgen voor de BTWheffing bij veel medici en dus voor de inrichting van hun administratie. Kortom, het is van groot belang om u hierop tijdig voor te bereiden.
Leveringen en diensten aan afnemers buiten de EU Ook als u leveringen of diensten verricht die in een land buiten de EU belast zijn met BTW, gelden voor u in beginsel de Nederlandse factureringsregels. Deze landen zijn echter niet gebonden aan de BTWregels die binnen de EU gelden. Daardoor kan het toch voorkomen dat u zich in de wetgeving van het betreffende niet EU-land moet verdiepen om uw BTWverplichtingen daar te bepalen.
Gevolgen voor de BTW-heffing De wijziging betekent dat niet-BIG-geregistreerde medische dienstverleners de BTW-vrijstelling niet meer kunnen toepassen en een factuur met 21%(!) BTW moeten uitreiken. Bent u bijvoorbeeld pedagoog, osteopaat, acupuncturist of chiropractor, dan eindigt volgend jaar voor u de toepassing van de BTW-vrijstelling. Dat geldt voor u ook als u wel een BIG-geregistreerde beroepsbeoefenaar bent, voor zover u medische handelingen verricht die niet onder uw BIG-beroep vallen. Bent u fysiotherapeut, maar verricht u bijvoorbeeld ook acupunctuurbehandelingen, dan geldt voor de fysiotherapeutische behandelingen de BTWvrijstelling wel, maar niet voor de acupunctuurbehandelingen.
Uitbreiding (internationale) controle facturen De controle op een juiste BTW-heffing wordt met de invoering van de nieuwe factureringsregels uitgebreid. Zo is de inspecteur vanaf 1 januari 2013 bevoegd om elektronische facturen via internet te benaderen en/of te downloaden. Dat geldt ook wanneer de ondernemer buiten Nederland is gevestigd, maar hier BTW wel verschuldigd is. Het maakt daarbij niet uit waar de facturen zijn opgeslagen. Ook de belastingdiensten van andere EU-lidstaten kunnen u rechtstreeks aan een controle onderwerpen en u verzoeken om (elektronisch) toegang te verlenen tot uw elektronische facturen. De verplichting tot 10
Uitzonderingen voor bepaalde beroepsbeoefenaren
de aftrek van voorbelasting per saldo nog een BTW-teruggaaf op. De kans hierop is echter klein, wanneer u slechts een geringe belaste omzet heeft. Als u per saldo over uw omzet minder dan € 1.883 BTW per jaar hoeft te betalen, dan valt u namelijk mogelijk onder de kleine ondernemersregeling. U bent daardoor weinig of geen BTW verschuldigd. Als u verwacht dat dit bij u aan de orde zal zijn, dan komt u mogelijk voor ontheffing van de administratieve verplichtingen in aanmerking. U hoeft dan geen administratie te voeren, geen facturen uit te reiken en ook geen BTW-aangiften te doen. Vraag uw BTW-adviseur of dit voor u een optie is.
Een uitzondering wordt gemaakt voor enkele specifieke medische beroepsbeoefenaren. Zo blijft de vrijstelling gelden voor psychologische diensten door GZ-psychologen. De kinder- en jeugdpsycholoog (inclusief specialist), de psycholoog arbeid en de orthopedagoog-generalist (en specialist) zijn weliswaar geen BIG-beroepsbeoefenaren, maar zij zijn wel gelijkwaardig aan de BIG-geregistreerde dienstverleners. Zij mogen daarom ook na 31 december 2012 de BTW-vrijstelling toepassen.
Commentaar en kanttekening Jarenlang hebben (para)medici gewacht op de komst van het register van het ministerie van VWS, waarin de paramedische beroepen van niet-BIG-geregistreerden zouden worden vermeld die voor de BTW-vrijstelling kwalificeerden. De wijziging per 1 januari 2013 maakt daar een abrupt einde aan. Voor veel (para)medici die deze diensten verrichten, heeft dit ingrijpende gevolgen. Bent u (para)medicus en/of verricht u paramedische diensten, dan moet u volgend jaar in beginsel een administratie voeren, facturen met 21% BTW uitreiken en BTW-aangiften doen. Tot slot plaatsen we nog een kanttekening. Het wetsvoorstel waarin deze wijziging is opgenomen, is al door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen en treedt dus in werking. Toch zou de wetswijziging wel eens in strijd kunnen zijn met de geldende Europese rechtspraak. Het Europese Hof van Justitie heeft namelijk bepaald dat niet-BIG-geregistreerde (para)medici die over aan de BIG gelijkwaardige beroepskwalificaties beschikken, het recht op toepassing van de BTW-vrijstelling niet mag worden ontzegd. Kortom, het laatste woord hierover is, ondanks de wetswijziging, waarschijnlijk nog niet gezegd.
Actiepunt: administratie aanpassen Bent u een niet-BIG-geregistreerde medische dienstverlener (met uitzondering van de specifiek hiervoor genoemde beroepsbeoefenaren), dan kunt de BTWvrijstelling volgend jaar niet meer toepassen. U zult dan dus voor uw medische diensten steeds een factuur met 21% BTW moeten uitreiken. Door de BTW-plicht heeft u wel een recht op aftrek van de aan u in rekening gebrachte BTW (de voorbelasting) gekregen. In voorkomende gevallen kan zelfs via de herzieningsregeling deze voorbelasting op bijvoorbeeld de bouwkosten van de praktijkruimte of de aankoopprijs van een bedrijfsauto worden teruggehaald.
Splitsing aanbrengen Bent u een BIG-geregistreerde medische dienstverlener, maar verricht u ook medische handelingen die niet onder uw BIG-beroep vallen, dan zult u in uw administratie een splitsing moeten aanbrengen tussen BTWvrijgestelde medische handelingen en BTW-belaste handelingen. U zult voor de laatste handelingen steeds een factuur met 21% BTW moeten uitreiken. In zoverre krijgt u daardoor wel aftrekrecht.
Andere BTW-actualiteiten en actiepunten bij de jaarovergang In de vorige bijdragen hebben we enkele wetswijzigingen in de BTW behandeld. In deze bijdrage maken we u attent op enkele andere actualiteiten en actiepunten die van belang zijn in verband met de jaarovergang.
Informeer naar ontheffing
Uitbreiding uitstelregeling BTW-afdracht
In beide gevallen moet u dus vanaf volgend jaar een BTW-administratie gaan voeren en aan alle daarbij behorende administratieve verplichtingen voldoen. Als u uitsluitend met BTW-belaste medische handelingen verricht, dan levert u deze extra inspanning mogelijk via
In het Belastingplan 2013 is een versoepeling van de uitstelregeling voor de BTW-afdracht voorgesteld. U kunt onder voorwaarden maximaal 4 maanden later uw BTW-afdracht doen. Eén van de voorwaarden bepaalt dat de openstaande BTW-aanslagen niet meer
11
dan € 12.000 bedragen. In het regeerakkoord is deze grens verhoogd naar € 20.000. Ten tijde van het schrijven van deze bijdrage moest deze maatregel nog wel door de Eerste en Tweede Kamer worden goedgekeurd. Vraag uw BTW-adviseur naar de actuele stand van zaken.
toerekenbare totale kosten (waaronder de afschrijving) van de auto als grondslag voor de BTW-correctie hanteren. Als u deze berekening niet kunt maken, omdat bijvoorbeeld het aantal privékilometers niet bekend is, dan mag u toch de forfaitaire BTW-correctie van 2,7% of 1,5% over de catalogusprijs toepassen. De eigen bijdrage voor het privégebruik moet dan wel lager zijn dan de normale waarde.
Herrekening en herziening van voorbelasting Als u goederen en diensten gebruikt voor zowel belaste prestaties als vrijgestelde prestaties, is er sprake van gemengd gebruik van die goederen. De voorbelasting die op deze goederen en diensten drukt, is niet volledig aftrekbaar. Aan het eind van het jaar moet u daarom een herrekening en/of een herziening van voorbelasting uitvoeren. Het resultaat geeft u aan in de aangifte over het laatste tijdvak van 2012.
BUA-correctie voor personeelsvoorzieningen De aftrek van voorbelasting voor personeelsvoorzieningen wordt op grond van het Besluit uitsluiting aftrek omzetbelasting (BUA) uitgesloten, tenzij de kosten per werknemer onder het bedrag van € 227 per jaar zijn gebleven. U moet aan het einde van het jaar beoordelen of deze grens al dan niet wordt overschreden. Bij overschrijding van het bedrag is de BTW op de kosten niet aftrekbaar. Tot de personeelsvoorzieningen behoren onder meer het personeelsfeest of –uitstapje, kerstpakketten en dergelijke. Voor kantineverstrekkingen geldt een aparte regeling.
BTW-correctie privégebruik auto van de zaak Het privégebruik van de auto van de zaak moet u als werkgever of ondernemer als fictieve dienst belasten, als de werknemer of uzelf hiervoor geen vergoeding betaalt. Het woon-werkverkeer wordt overigens voor de BTW tot het privégebruik gerekend. Betaalt u of uw werknemer wel een vergoeding voor het privégebruik, dan is deze vergoeding in beginsel tegen 21% (voor 1 oktober 2012: 19%) BTW belast. Als u of uw werknemer geen vergoeding betaalt voor het privégebruik, maar er is wel een sluitende rittenadministratie bijgehouden, dan bedraagt de BTW 21% over de uitgaven voor de werkelijk gereden privékilometers. Als u of uw werknemer geen vergoeding voor privégebruik betaalt en een sluitende rittenadministratie ontbreekt, dan wordt de BTW forfaitair gesteld op 2,7% van de catalogusprijs (incl. BPM en BTW) van de auto. Is de auto van de zaak echter langer dan 5 jaar in gebruik, dan is dit forfait 1,5%. De BTW berekent u naar rato van het aantal dagen dat de auto (mede) voor privédoeleinden ter beschikking heeft gestaan. U geeft deze BTW aan in het laatste tijdvak van het kalenderjaar (was boekjaar!) aan.
De overgangsregeling voor woon/werkpanden De systematiek van algehele aftrek en heffing van BTW over het privégebruik van tot het bedrijfsvermogen behorende goederen en diensten is sinds 1 januari 2011 ingrijpend gewijzigd. De consequentie voor woon/ werkpanden is dat sindsdien alleen de BTW die betrekking heeft op het zakelijk gebruikte deel van het woon/werkpand nog voor aftrek in aanmerking komt. Voor bepaalde bestaande gevallen is er toen wel een overgangsregeling getroffen. In deze gevallen zijn de oude regels onveranderd van toepassing gebleven. De al genoten BTW-aftrek op de aankoop of bouwkosten van het woon/werkpand is in stand gebleven. Ook moet u jaarlijks het werkelijk privégebruik blijven aangeven voor de nog resterende herzieningsperiode.
Let op: Het BTW-tarief voor dit werkelijk privégebruik bedraagt sinds 1 oktober 2012 21%! Dat u in het verleden aftrek heeft gehad tegen een BTW-tarief van slechts 19%, doet daaraan niet af.
Ook BTW-correctie bij eigen bijdrage De BTW-correctie vindt ook plaats wanneer u of uw werknemer wel een vergoeding voor het privégebruik betaalt. Betaalt u of uw werknemer een onzakelijk lage vergoeding, dan moet die vergoeding ten minste op de normale zakelijke waarde worden gesteld. Dat is het bedrag dat u als werkgever of ondernemer ‘in de markt’ zou moeten betalen om de auto in gebruik te geven aan een werknemer of aan uzelf. Die waarde is niet altijd even eenvoudig vast te stellen. Daarom mag u ook een evenredig deel van de aan het privégebruik
12
Pensioen en lijfrente Verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd met gevolgen Sinds de val van het kabinet dit voorjaar, is er werk gemaakt van de invoering van de verhoging van de AOW-leeftijd en de pensioenrichtleeftijd. Leek de invoering aanvankelijk nog vooral toekomstmuziek te zijn, in het regeerakkoord is inmiddels afgesproken om de AOW-leeftijd sneller te verhogen dan de Wet verhoging AOW-leeftijd die deze zomer werd aangenomen. Eerder dit jaar was de invoering van de verhoging van de pensioenrichtleeftijd van aanvullende pensioenen al gewijzigd. Die vindt niet meer in twee fasen (in 2013 en 2015) plaats, maar in één keer in 2014. Hierna geven we de laatste stand van zaken met betrekking tot de verhoging van de AOW-leeftijd en de pensioenrichtleeftijd. Ook staan we stil bij enkele gevolgen voor andere regelingen.
lijfrentefaciliteit wordt de 60-jarige leeftijd vervangen door de AOW-leeftijd, verminderd met 5 jaar. De 50-jaarsgrens wordt vervangen door de AOW-leeftijd, verminderd met 15 jaar. U kunt vanaf volgend jaar alleen nog van de jaarruimte gebruikmaken als u nog niet AOW-gerechtigd bent in het jaar waarover u aangifte doet.
Komst nieuwe overbruggingsregeling Snellere verhoging van de AOW-leeftijd
Voor mensen die zich niet hebben kunnen voorbereiden op de AOW-leeftijdsverhoging is er aanvankelijk een tijdelijke voorschotregeling getroffen om een eventueel inkomensgat te overbruggen. Die regeling biedt de mogelijkheid om tot en met 2015 een voorschot op de AOW-uitkering te krijgen in de vorm van een renteloze lening bij de Sociale Verzekeringsbank. In het regeerakkoord is voorgesteld om deze voorschotregeling te vervangen door een nieuwe overbruggingsregeling. Deze regeling is bedoeld voor mensen die per 1 januari 2013 al deelnemen aan een VUT- of prepensioenregeling, met een inkomen tot 150% van het wettelijk minimumloon. Voor de beoordeling of aan deze voorwaarde wordt voldaan, is ook het partnerinkomen van belang. Daarnaast geldt een vermogenstoets, waarbij de eigen woning en de pensioenaanspraak niet meetellen. Mocht de invoering van de overbruggingsregeling per 1 januari 2013 op praktische problemen stuiten, dan krijgt de regeling terugwerkende kracht. Het is nog niet helemaal zeker of dit betekent dat de voorschotregeling daardoor dan geheel van de baan is.
In het regeerakkoord is afgesproken dat de AOWleeftijd al in 2013 met één maand wordt verhoogd. Dat gebeurt ook in 2014 en 2015. In 2016 tot met 2018 wordt de verhoging drie maanden per jaar en vanaf 2019 vier maanden per jaar. Hierdoor wordt de AOWleeftijd al in 2018 (in plaats van 2019) verhoogd naar 66 jaar en in 2021 (in plaats van 2023) naar 67 jaar. In een schema ziet de verhoging uit het regeerakkoord er als volgt uit: Jaar 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021
verhoging 1 maand 1 maand 1 maand 3 maanden 3 maanden 3 maanden 4 maanden 4 maanden 4 maanden
AOW-leeftijd 65 jaar plus 1 maand 65 jaar plus 2 maanden 65 jaar plus 3 maanden 65 jaar plus 6 maanden 65 jaar plus 9 maanden 66 jaar 66 jaar plus 4 maanden 66 jaar plus 8 maanden 67 jaar
Gevolgen voor lijfrenten en loonstamrechten Wijziging ingangsdatum aanvullend pensioen
De verhoging van de AOW-leeftijd heeft ook gevolgen voor de bepalingen inzake lijfrenten en loonstamrechten. In deze bepalingen wordt immers aangehaakt bij een leeftijd van 65 jaar en 70 jaar. In de voorgestelde bepalingen worden de leeftijdsgrenzen van 65 jaar en 70 jaar vanaf 1 januari 2013 vervangen door ‘de AOW-gerechtigde leeftijd’ en ‘de AOW-leeftijd’, vermeerderd met 5 jaar. De oudedagslijfrente mag dan niet later ingaan dan 5 jaar na het jaar waarin u de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt. Bij de stakings-
Zoals het er nu voor staat, gaat in 2014 de fiscale pensioenrichtleeftijd voor de aanvullende pensioenen in één keer naar 67 jaar. Bij het instemmen met de verhoging van de AOW-leeftijd heeft de Eerste Kamer de regering wel opgeroepen om de ingangsdatum voor de AOW en het aanvullend pensioen gelijk te trekken. Ook werd de regering gevraagd om het mogelijk te maken dat het einde van de dienstbetrekking van rechtswege wordt gesteld op de ingangsdatum van het aanvullend
13
Wijziging pensioenopbouw bij verplichte deelname ondernemers
pensioen. Zo zou een eventueel inkomensgat kunnen worden voorkomen.
Vanaf 1 januari 2015 wijzigt de pensioenopbouw voor ondernemers in de inkomstenbelasting die verplicht deelnemen aan een bedrijfstak- dan wel beroepspensioenfonds. Dan gelden ook voor hen de fiscale begrenzingen die nu al gelden voor de pensioenopbouw van werknemers. De gecorrigeerde winst uit onderneming uit het kalenderjaar 3 jaar voorafgaande aan het jaar van de pensioenopbouw (voor 2015 dus 2012), dient daarbij dan als grondslag voor de omvang van de aftrekbare pensioenpremies.
Commentaar De wijzigingen met betrekking tot de verhoging van de AOW-leeftijd en pensioenrichtleeftijd hebben zich in rap tempo opgevolgd. Laten we hopen dat het hierbij blijft, zodat u weet waar u de komende jaren aan toe bent en u – waar nodig en waar mogelijk – voorbereidingen kunt treffen.
Pensioenmaatregelen in de Belastingplannen 2013
Ook aftrek vrijwillig betaalde pensioenpremies
Naast de versnelde verhoging van de AOW-leeftijd vanaf 1 januari 2013 zijn ook in de Belastingplannen voor 2013 nog enkele pensioenmaatregelen aangekondigd. Deze maatregelen betreffen het niet invoeren van het vitaliteitsparen, de vermindering van de pensioenaanspraak in eigen beheer en de pensioenopbouw voor ondernemers.
Als ondernemer mag u de premie die u betaalt voor verplichte deelname aan de pensioenregeling (basisregeling) van een bedrijfstak- of beroepspensioenfonds ten laste van uw winst brengen. Vanaf 1 januari 2015 mogen, onder voorwaarden, ook de betaalde premies voor de vrijwillige aanvulling op de basisregeling in mindering op uw winst komen. Voorwaarde is dat de totale pensioenopbouw binnen de grenzen van het Witteveen-kader moet blijven. Bovendien mogen de premies voor de vrijwillige aanvulling niet meer bedragen dan een derde van de premies voor de verplichte regeling.
Invoering vitaliteitssparen gaat niet door Op 1 januari 2013 zou het vitaliteitssparen van start gaan. In het regeerakkoord is besloten hiervan af te zien. Daartoe is een wijziging opgenomen in het Belastingplan 2013. Deze regeling uit het Belastingplan 2012 zou werknemers, ondernemers en resultaatgenieters de mogelijkheid bieden om fiscaal vriendelijk te sparen tot een bedrag van maximaal € 20.000.
Fiscale tegemoetkoming voor vermindering pensioen in eigen beheer Het verminderen van een pensioen in eigen beheer heeft nu verstrekkende fiscale gevolgen. De pensioenaanspraak wordt geheel belast en er wordt 20% revisierente bij u in rekening gebracht. Veel pensioenBV’s hebben, onder meer vanwege de economische crisis, op dit moment met onderdekking te maken. Daarom is een tegemoetkoming voorgesteld. Als de dekkingsgraad beneden de 75% is gezakt én het gevolg is van reële beleggings- en ondernemingsverliezen, mag de pensioenaanspraak eenmalig zonder belastingheffing worden verminderd op de pensioeningangsdatum. Pensioenuitkeringen die op 1 januari 2013 al zijn ingegaan, kunnen in de periode 2013 tot en met 2015 onder dezelfde voorwaarden gedeeltelijk worden verminderd.
Let op: De tegemoetkoming geldt alleen voor pensioen en NIET voor lijfrenten en stamrechten die in eigen beheer worden uitgevoerd.
14
Sociale Zekerheid en arbeidsrecht Zieke flexwerkers moeten sneller aan de slag Het ziekteverzuim en de instroom in de arbeidsongeschiktheidsregelingen van werknemers met een vast dienstverband is fors gedaald. Dat komt door de invoering van verlengde loondoorbetalingsplicht tot 2 jaar en de premiedifferentiatie in de WGA voor vaste werknemers. Die daling geldt echter niet voor zogenoemde ‘vangnetters’ met een Ziektewet (ZW)-uitkering. Om die reden treden volgend jaar nieuwe regels in werking. Deze moeten ook bij ‘vangnetters’ leiden tot minder ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid en hen stimuleren om sneller aan het werk te gaan. De nieuwe regels hebben gevolgen zowel voor u als werkgever als voor uw werknemer/vangnetter. Zo wijzigt het financieringssysteem voor de ZW en WGA en komen er meer re-integratieverplichtingen. Werknemers/ vangnetters moeten zich op hun beurt meer inspannen voor werkhervatting en ze krijgen te maken met lagere ZW-uitkeringen van vaak kortere duur. Nadat we eerst kort aangeven wie de ‘vangnetters’ zijn, volgt een overzicht van de meest in het oogspringende wijzigingen.
deze verplichtingen niet voor zieke flexwerkers die bij u werken of hebben gewerkt. Daarin komt vanaf 1 januari 2014 verandering. Dan komen er voor u ook ten aanzien van deze groep financiële prikkels om tot meer werkhervatting te komen. Dit gebeurt in twee fasen via een nieuwe financieringssystematiek voor de ZW en de WGA. Hierbij wordt van een (deels) collectieve financiering overgegaan naar financiering via individuele premiedifferentiatie. Tussen 2014 en 2016 zal dit systeem bestaan naast het systeem voor vaste dienstverbanden. Daarna moet er één gecombineerd systeem in werking treden. Hier beperken we ons tot de maatregelen voor de eerste fase.
Wie zijn de ‘vangnetters’? Premiedifferentiatie afhankelijk van de werkgeversgrootte
De maatregelen zijn bedoeld voor de zogenoemde ‘vangnetters’ met een ZW-uitkering. Voordat we ingaan op de maatregelen, daarom eerst het antwoord op de vraag: wie zijn deze ‘vangnetters’? Dit zijn: 1. werknemers die geen werkgever (meer) hebben, zoals zieke WW-gerechtigden, uitzendkrachten, oproepkrachten, werknemers van wie het dienstverband afloopt tijdens ziekte en werknemers die zich binnen 4 weken na het einde van het dienstverband bij het UWV ziek hebben gemeld; 2. werknemers die wel een werkgever hebben, maar een hoog ziekterisico hebben, zoals werknemers met een no-riskpolis, orgaandonoren en zwangere vrouwen.
Het nieuwe financieringssysteem in het publieke bestel zal geen onderscheid meer maken tussen vaste en flexibele dienstverbanden. Hiervoor in de plaats komt er per 1 januari 2014 een nieuwe indeling naar werkgeversgrootte. U bent dan een kleine werkgever tot een premieloon van € 303.000, een middelgrote werkgever bij een premieloon tussen € 303.000 – € 3,03 miljoen en een grote werkgever bij een premieloon van meer dan € 3,03 miljoen. Tot nu toe kennen we alleen een indeling van kleine (premieloon tot € 757.000) en grote werkgevers (premieloon vanaf € 757.000) voor wie eigen individuele minimum- en maximumpremies WGA bestaan. Zowel kleine als grote werkgevers betalen nu vangnetlasten ZW in de vorm van een ZW-gedeelte in de sectorpremie.
De maatregelen die we hierna behandelen, hebben met name betrekking op de eerste groep, die we hierna aanduiden met flexwerkers.
Premievaststelling wordt afhankelijk van instroom in Ziektewet en WGA
Het UWV stelt in 2014 de premie voor de ZW en de WGA voor kleine werkgevers vast op basis van de instroom in de ZW en de WGA per sector in 2012. De premievaststelling voor middelgrote werkgevers wordt in 2014 deels afhankelijk van de individuele instroom per werkgever en deels van de instroom per sector in 2012. Het UWV bepaalt de premie voor de ZW en de WGA van grote werkgevers in 2014 op basis van
U heeft voor vaste werknemers die ziek worden een loondoorbetalingsverplichting van maximaal 2 jaar. Bovendien werkt het aantal zieke werknemers gedurende 10 jaar door in de hoogte van de gedifferentieerde premie WGA. Die financiële prikkels hebben geleid tot minder instroom in de WIA. U heeft
15
individuele instroom per werkgever in 2012, waarbij rekening wordt gehouden met de opbouw van het personeelsbestand. Concreet bestaan de gedifferentieerde premies WGA 2014 en 2015 uit de som van afzonderlijk berekende percentages ZW-lasten, WGAvast (voor vaste dienstverbanden) en WGA-flex (voor flexwerkers).
u moet maken, hangt af van uw individuele situatie. Daarbij speelt niet alleen de grootte van uw onderneming een rol, maar ook of u (of uw sector) veel of weinig zieke werknemers heeft. Daarnaast kunnen één of meerdere van de volgende aspecten van belang zijn bij uw afweging. • Hoogte van de premie; • Affinanciering van lopende ZW- en/of WGAuitkeringen; • Extra re-integratieverplichtingen bij eigenrisicodragerschap WGA.
Het ziekteverzuim en de instroom in de WGA van flexwerkers in 2012(!) zijn dus bepalend voor de nieuwe premievaststelling in 2014. Het UWV zendt nu al schriftelijke aankondigingen van een hogere gedifferentieerde WGA-premie in 2014 aan werkgevers, ingeval aan ex-werknemers in 2012 WGA-uitkeringen zijn toegekend. U kunt tegen deze WGA-beslissingen binnen 6 weken bezwaar (laten) maken. U doet er daarom verstandig aan om nu al de gegevens vast te leggen van de flexwerkers die dit jaar bij u ziek uit dienst zijn gegaan of die binnenkort ziek uit dienst zullen gaan. Hierbij moet u denken aan gegevens zoals de eerste ziektedag, het SV-loon, verhoogde AOWleeftijd, de datum einde dienstverband en de uitzonderingsgroep (zie hierna). Daarnaast is het van belang om te weten hoeveel ex-flexwerkers in 2012 vanuit de ZW in de WGA zijn ingestroomd. De gedifferentieerde WGA-premie in 2014 wordt daardoor immers mede bepaald. De WGA-uitkeringen die aansluitend op de ZW-uitkeringen worden betaald aan de volgende uitzonderingsgroep (vangnetters van groep 2) tellen niet mee voor de bepaling van de gedifferentieerde WGA-premie: • 55-plussers die langer dan 14 weken een ZW-uitkering hebben gehad; • orgaandonoren; • zieken vanwege zwangerschap of bevalling; • zieken met een no-riskpolis die vanuit de WW ziek zijn geworden.
Hoogte van de premie De private premie zal fors stijgen door de vangnetlasten ZW en de wijzigingen in de WGA. De publieke gedifferentieerde premies WGA zullen slechts licht stijgen: tegenover de stijging door de vangnetlasten ZW en de gewijzigde WGA staat een verlaging van de premie. Vanaf 1 januari 2013 tellen de WAO-uitkeringen namelijk niet meer mee bij de premieberekening en de opslag voor het gelijke speelveld (level playing field) vervalt.
Affinanciering van lopende ZW- en/of WGA-uitkeringen Ook de affinanciering van de zogenoemde ‘staartlasten’ kunnen voor uw keuze van belang zijn. De staartlasten zijn de lopende uitkeringslasten (ZW en/of WGA) die er zijn op het moment dat u van het publieke bestel overgaat naar het private bestel of andersom. Bent u eigenrisicodrager voor de WGA en keert u terug naar het publieke bestel, dan blijft u ook na 2014 verantwoordelijk voor de lopende uitkeringen die tijdens het eigenrisicodragerschap zijn ontstaan. Meestal zijn deze uitlooplasten via de private verzekeringspolis gedekt. Bent u nu publiek verzekerd en gaat u vóór 2014 voor de WGA-lasten over naar het private bestel, dan moet u zelf de lopende uitkeringslasten affinancieren! Bent u echter vanaf 2014 een kleine werkgever en gaat u dan over van het publieke naar het private bestel, dan hoeft u de staartlasten niet zelf af te financieren. Bent u vanaf 2014 een middelgrote werkgever en gaat u over op het private bestel, dan hoeft u de staartlasten slechts deels zelf af te financieren. Hoe groot dat deel wordt, moet nog nader worden bepaald. De achterblijvende WGA-staartlasten van kleine en middelgrote werkgevers worden vanaf 2014 gefinancierd uit de basispremie WGA die zowel publiek verzekerde als privaat verzekerde werkgevers moeten betalen.
Uit het voorgaande blijkt dat u en uw adviseur nu al actie moeten ondernemen.
Publiek of privaat verzekeren? U heeft voor werknemers met een vast dienstverband de keuze om de ZW-lasten en/of de WGAlasten publiek te verzekeren bij het UWV, of privaat via het eigenrisicodragerschap bij een verzekeraar. Die mogelijkheden heeft u ook voor de ZW-lasten van flexwerkers. De WGA-lasten van flexwerkers daarentegen kunt u nu niet privaat verzekeren. Deze lasten worden gefinancierd uit de publieke basispremie WGA. Vanaf 2014 wordt het wel mogelijk om ook de WGA-vangnetlasten privaat te verzekeren. Welke keuze
Lopende ZW-uitkeringen worden onder de huidige regelgeving bij overgang van het publieke naar het
16
private bestel al via een publieke premie voor alle werkgevers afgefinancierd. Dat blijft ook zo voor de ZW-staartlasten van nieuwe uittreders vanaf 2014.
Extra re-integratieverplichtingen bij eigenrisicodragerschap WGA Een ander aspect dat van belang kan zijn voor de keuze om de WGA-lasten publiek of privaat te verzekeren is de re-integratieverplichting. Eigenrisicodragers voor de WGA-lasten moeten na de wachttijd van 2 jaren gedurende 10 jaar hun zieke ex-werknemers, die niet meer in hun eigen bedrijf kunnen werken, buiten het bedrijf aan passend werk helpen. Dit leidt tot extra kosten. Deze verplichting heeft de publiek WGAverzekerde werkgever niet. De verantwoordelijkheid voor de re-integratie ligt dan bij het UWV.
Het aangescherpte ZW-criterium geldt niet voor tweede groep vangnetters (wel een werkgever, maar een hoog ziekterisico). Voor hun recht op een ZW-uitkering blijft het oude criterium van kracht: beoordeling na 2 jaar op basis van de eigen arbeid.
Op grond van het bovenstaande is de conclusie dat er op dit moment geen reden lijkt te zijn om over te gaan van het publieke naar het private bestel.
Hoogte ZW-uitkering Aanscherping criteria voor ZW-uitkering
Onder de huidige regels wordt de hoogte van de ZW-uitkering gedurende de hele ZW-periode van 2 jaar gebaseerd op het laatstverdiende loon (dagloon). Vanaf 1 januari 2014 blijft de maximale duur van de ZW-uitkering weliswaar 2 jaar, maar deze bedraagt de eerste 3 maanden 70% van het laatstverdiende loon. Daarna wordt de duur van de loongerelateerde uitkering afhankelijk van het arbeidsverleden van de zieke vangnetter. Na drie kalenderjaren levert elk jaar extra arbeidsverleden 1 maand langer loongerelateerde uitkering op. Eindigt de loongerelateerde uitkering binnen 2 jaar, dan volgt een ZW-uitkering van 70% van het wettelijk minimumloon. De totale duur van de loongerelateerde uitkering én de uitkering op basis van het wettelijk minimumloon bedraagt maximaal 2 jaar. Heeft de vangnetter naast zijn ZW-uitkering arbeids inkomen, dan wordt 70% daarvan op de uitkering gekort. Deze maatregel is bedoeld voor de flexwerkers én voor vangnetters die geen werkgever meer hebben maar die ziek zijn vanwege zwangerschap, bevalling en orgaandonatie. Vangnetters die wel een werkgever hebben en die ziek zijn door orgaandonatie, zwangerschap of bevalling of voor wie een no-riskpolis geldt (groep 2), vallen niet onder deze maatregel. In deze gevallen kunt u als werkgever het loon bij ziekte doorbetalen dat dan wordt gecompenseerd door het ziekengeld op grond van de ZW. De nieuwe regels voor de hoogte van de ZW-uitkering gelden bovendien alleen voor nieuwe eerste ziek-
Het UWV beoordeelt onder de huidige regelgeving na 2 jaar ziekte of de flexwerker kan terugkeren naar zijn/ haar eigen arbeid. Als dat niet kan, heeft de flexwerker recht op een ZW-uitkering. Vanaf volgend jaar vindt de beoordeling door het UWV al na 1 jaar ziekte plaats. Bovendien is dan niet alleen terugkeer naar de eigen arbeid van belang voor het recht op een ZW-uitkering, maar ook de mogelijkheid om andere arbeid te verrichten. Zieke WW-gerechtigden, zieke uitzendkrachten en werknemers van wie het tijdelijk dienstverband is geëindigd tijdens de ziekte, hebben dan na 1 jaar ziekte geen recht meer op een ZW-uitkering als zij in staat zijn om ten minste 65% van hun inkomen te verdienen. Het maakt niet uit of dat inkomen kan worden verdiend met de eigen arbeid of andere arbeid. De flexwerker wordt dan niet meer beschouwd als arbeidsongeschikt. Ditzelfde criterium wordt al in de WIA gehanteerd. Om de flexwerker de gelegenheid te geven om zich te oriënteren op de veranderde situatie en de andere arbeid, wordt de ZW-uitkering nog 1 maand na de beoordeling voortgezet. Het aangescherpte criterium geldt alleen voor flexwerkers van wie de eerste ziektedag na 1 januari 2013 ligt. Omdat de beoordeling na 1 jaar ziekte plaatsvindt, wordt het nieuwe criterium feitelijk voor het eerst toegepast vanaf 1 januari 2014. De verwachting daarbij is dat veel ZW-uitkeringen na 1 jaar ziekte worden ingetrokken.
17
meldingen na 1 januari 2014. Degenen die dan al een loongerelateerde ZW-uitkering hebben, houden die voor de resterende looptijd van hun uitkeringsrecht.
alleen voor nieuwe ziektegevallen, waarvan de eerste ziektedag ligt na 1 januari 2013.
Commentaar Sneller terug aan het werk
Volgend jaar treden nieuwe regels in werking die ook bij ‘vangnetters’ moeten leiden tot minder ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Deze nieuwe regels hebben zowel gevolgen voor u als werkgever als voor uw werknemer/vangnetter. U krijgt vanaf 2014 met meer re-integratieverplichtingen te maken en met een ander financieringssysteem voor de ZW en de WGA. Daarvoor is de instroom van (ex-)werknemers in de ZW en WGA in 2012 (!) van belang. Registreert u daarom al in 2012 de data waarop werknemers uit dienst zijn getreden en/of zullen treden en of er op dat moment sprake was van ziekte. Verder is het belangrijk dat u de besluiten van het UWV goed controleert; met name op het punt van de toerekening van ZW- en WGA-lasten bij de vaststelling van de gedifferentieerde premie WGA. Bent u het niet eens met een UWV-besluit, dan moet u tijdig (binnen 6 weken) bij het UWV bezwaar (laten) maken. Hierbij kan het ook zinvol zijn om toegekende WGA-uitkeringen met 100% arbeidsongeschiktheid te controleren. Dit hadden wellicht IVA-uitkeringen moeten zijn. Deze uitkeringen tellen – in tegenstelling tot WGA-uitkeringen – niet mee voor de bepaling van de gedifferentieerde WGA-premie. De wijzingen in de ZW en WGA betekenen voor de vangnetters zelf vooral dat er meer eisen aan hen worden gesteld om tot werkhervatting te komen. Zij zullen in veel gevallen te maken krijgen met lagere ZW-uitkeringen, waarvan de duur meestal is beperkt.
Er worden meer mogelijkheden gecreëerd om vangnetters sneller te laten terugkeren naar werk. Zo komt er bijvoorbeeld een wettelijke mogelijkheid voor het UWV om afspraken te maken met werkgevers over reintegratie en bemiddeling van vangnetters. Een andere mogelijkheid is de verruiming van de periode voor de proefplaatsing van maximaal 3 naar maximaal 6 maanden. Zo wordt het voor u misschien aantrekkelijker om een vangnetter een werkplek te bieden. De vangnetter behoudt gedurende die periode zijn/haar uitkering, zodat hieraan voor u geen loonkosten zijn verbonden. Bovendien heeft u langer de tijd om te beoordelen of de vangnetter binnen uw bedrijf inzetbaar is. Voorwaarden zijn wel dat u: • vooraf een intentieverklaring moet tekenen om de vangnetter na de proefplaatsing in dienst te houden; en • de vangnetter moet tijdens de proefplaatsing onder de dekking van uw aansprakelijkheids- en ongevallenverzekering vallen. De verruiming van de periode van proefplaatsing geldt zowel voor nieuwe als bestaande ziektegevallen, uiteraard na beoordeling door het UWV. De belangrijkste maatregel om tot snellere werkhervatting te komen is de aanscherping van de re-integratieverplichtingen. Daarbij wordt aangesloten bij de re-integratieverplichtingen voor de WGA. De vangnetter moet zich vanaf volgend jaar actiever inzetten om tot herstel en werkhervatting te komen. Daartoe worden met hem/haar in een plan van aanpak afspraken gemaakt over de rechten en plichten. Zo kan de vangnetter zonder werkgever – ter bevordering van zijn/haar herstel – worden gedwongen om zich geneeskundig te laten behandelen. Ook kan de vangnetter verplicht worden mee te werken aan activiteiten of werkzaamheden, zoals sollicitaties, (bij) scholingstrajecten en sollicitatietrainingen. Daaronder vallen ook het meewerken aan een proefplaatsing of leerwerktrajecten alsmede het benutten van hulpmiddelen en werkplekaanpassingen en dergelijke. De naleving van de afspraken wordt periodiek gecontroleerd. Werkt de vangnetter niet (voldoende) mee, dan volgt korting op – of weigering van – de ZW-uitkering. De aangescherpte re-integratieverplichtingen gelden
Wijzigingen in de mobiliteitsbonussen Naast de maatregelen om zieke flexwerkers sneller aan het werk te krijgen, zijn er ook andere maatregelen op het terrein van de sociale zekerheid die in werking treden op 1 januari 2013. Hierna besteden we daarom kort aandacht aan de mobiliteitsbonussen.
De wijzigingen Per 1 januari 2013 zouden mobiliteitsbonussen worden ingevoerd. Maar inmiddels is beslist dat de invoering van de mobiliteitsbonus voor 55-plussers niet doorgaat. Dat geldt ook voor de werkbonus voor de werkgever, die de premiekorting voor het in dienst houden van 62-plussers zou vervangen. Deze premiekorting wordt wel afgeschaft. De overige mobiliteitsbonussen voor uitkeringsgerechtigde 50-plussers en voor arbeidsgehandicapten worden ingezet voor het in dienst nemen in plaats van het in dienst houden van deze werknemers. De Eerste en Tweede Kamer zijn
18
Wel of geen samenloop
uiteindelijk akkoord gegaan met het volgende voorstel: • verhoging van de huidige premiekorting voor het in dienst nemen van een uitkeringsgerechtigde ouder dan 50 jaar van € 6.500 tot € 7.000 per werknemer per jaar gedurende maximaal 3 jaar; • verhoging van de huidige premiekorting voor het in dienst nemen van een arbeidsgehandicapte die ten minste het minimumloon gaat verdienen, van € 2.042 naar € 7.000 per werknemer per jaar gedurende maximaal 3 jaar. Voor het in dienst nemen van een arbeidsgehandicapte Wajong’er die met loondispensatie gaat werken, bedraagt de premiekorting € 3.500 per jaar.
Er is geen samenloop mogelijk van de premiekorting voor het in dienst nemen van uitkeringsgerechtigde 50-plussers met die voor het in dienst nemen van arbeidsgehandicapten. De maximale premiekorting bedraagt dus nooit meer dan € 7.000. Dit betekent een verslechtering ten opzichte van de huidige premiekortingen, waarbij die samenloop wel mogelijk is en die in totaal een premiekorting van € 8.542 (€ 6.500 + € 2.042) oplevert. In bepaalde gevallen is er wel samenloop mogelijk van de premiekorting voor het in dienst nemen van een uitkeringsgerechtigde 50-plusser met ZW-uitkeringen van een arbeidsgehandicapte die op basis van een no-riskpolis werkt. Samenloop met deze ZW-uitkeringen is ook mogelijk van de premiekorting voor het in dienst nemen van een arbeidsgehandicapte. Deze uitkeringslasten kunnen bovendien worden uitgezonderd voor de verhoging van de gedifferentieerde premie WGA, zoals u al in de vorige bijdrage over de vangnetters met een ZW-uitkering en een no-riskpolis heeft kunnen lezen.
In een schema ziet een vergelijking tussen de premiekortingen 2012 en 2013 er als volgt uit: Premiekortingen In dienst nemen uitkeringsgerechtigde 50+ max. 3 jaar Invoering in dienst nemen werknemer 55+ max. 3 jaar In dienst houden werknemer 62+ max. 3 jaar In dienst nemen arbeidsgehandicapte werknemer max. 3 jaar
In 2012 € 6.500
In 2013 € 7.000
bestaat niet
gaat niet door
€ 2.750
afgeschaft
€ 2.042
€ 7.000
Slotopmerkingen Tot slot merken we op dat overgangsrecht ontbreekt, waardoor de nieuwe premiekortingen volgend jaar ook van toepassing zijn op lopende premiekortingen. Los van de mobiliteitsbonussen staat de doorwerkbonus. Dit is een fiscale bonus voor de oudere werknemer. Deze bonus ontvangen oudere werknemers nu vanaf het jaar waarin zij 62 jaar worden. Deze doorwerkbonus wordt volgend jaar afgeschaft, maar in het regeerakkoord staat dat er volgend jaar toch weer een andere (door)werkbonus komt voor werknemers vanaf 61 tot 65 jaar. Werknemers die doorwerken tot 65,5 jaar, kunnen zo gemiddeld anderhalf jaar eerder met pensioen zonder dat zij er financieel op achteruitgaan.
De mobiliteitsbonussen zijn dus feitelijk premiekortingen, die gedurende maximaal drie jaar worden vormgegeven als een vermindering van de premieafdracht van de werkgever. Als een werknemer in 2013 minder werkt dan 36 uur per week, worden de bedragen evenredig verminderd. Daarvan is geen sprake bij de premiekorting voor het in dienst nemen van een arbeidsgehandicapte werknemer in 2012. Maar wordt met de arbeid minder dan 50% van het wettelijk minimumloon verdiend, dan bedraagt die premiekorting in 2012 maximaal € 454 per jaar. Neemt een werkgever een uitkeringsgerechtigde met een Wajong-uitkering in dienst, dan wordt in 2012 de premiekorting voor de arbeidsgehandicapte werknemer van € 2.042 verhoogd met € 1.360 (in totaal dus € 3.402). Volgend jaar bedraagt de totale premiekorting voor de arbeidsgehandicapte Wajong’er € 3.500 (zie hiervoor).
Ingrijpende hervormingen in het ontslagrecht en de WW op komst Ook op het terrein van het arbeidsrecht zijn er veel ontwikkelingen. In het regeerakkoord zijn ingrijpende maatregelen aangekondigd in het ontslagrecht en de WW. De maatregelen komen sterk overeen met de eerder verschenen hoofdlijnennotitie. De aangekondigde hervormingen moeten nog in een wetsvoorstel worden opgenomen en de Eerste en Tweede Kamer moeten er dan vervolgens nog wel mee instemmen. Toch zijn de maatregelen zo ingrijpend te noemen, dat wij u hierover op hoofdlijnen alvast informeren.
19
Ontslagrecht: preventieve toets blijft maar dubbele ontslagroute vervalt
maximaal een half maandsalaris per dienstjaar, met een maximum van € 75.000. U hoeft als werkgever niet meer maximaal de eerste zes maanden WW-uitkering te betalen, zoals eerder was voorgesteld.
De toetsing vooraf bij een ontslagaanvraag blijft bestaan. Vanaf 1 juli 2014 is het UWV daarmee belast. De ontslagaanvraag wordt dan binnen vier weken afgehandeld. De preventieve toets blijft achterwege als in de van toepassing zijnde CAO al is voorzien in een inhoudelijk – en qua snelheid – vergelijkbare procedure. De ontslagprocedure via de kantonrechter vervalt. Als u een werknemer ontslaat tegen het advies van het UWV in, dan kan de kantonrechter het ontslag ongedaan maken. Het wordt wel mogelijk om bij de rechter voor een werknemer ontslag aan te vragen in strijd met het opzegverbod. Dat geldt ook voor het tussentijds ontslag van een werknemer met een tijdelijk arbeidscontract, terwijl het arbeidscontract die mogelijkheid niet biedt. Ook wordt het mogelijk om bij CAO af te wijken van het afspiegelingsbeginsel. Dit beginsel bepaalt dat ontslagen evenwichtig worden verdeeld over de verschillende leeftijdscategorieën.
Versoberingen in de WW De duur van WW-uitkeringen wordt vanaf 1 juli 2014 verkort van 38 tot 24 maanden. In de eerste 12 maanden wordt de WW-uitkering gebaseerd op 70% van het loon. De laatste 12 maanden bedraagt de WW-uitkering 70% van het wettelijk minimumloon. Werknemers krijgen de eerste 10 jaar één maand WW-recht voor ieder gewerkt jaar. Daarna bouwen zij een halve maand WW-recht op per gewerkt jaar. Bestaande WW-rechten voor de opgebouwde jaren vóór 2014 worden gerespecteerd binnen het maximum van het nieuwe systeem.
De werknemer kan zijn ontslag bij de rechter aanvechten. Die hanteert bij zijn beoordeling dezelfde toetscriteria als het UWV heeft gehanteerd bij de ontslagaanvraag van de werkgever. De rechter zal het UWV-advies zwaar laten wegen.
Transitiebudget voor scholing Bij ontslag gelden de bestaande wettelijke opzegtermijnen van één tot vier maanden, afhankelijk van de duur van het dienstverband. Het UWV hanteert bij een bedrijfseconomisch ontslag dezelfde criteria als tot nu toe. De werknemer krijgt in beginsel recht op scholing bij onvrijwillig ontslag, of wanneer een tijdelijk contract voor bepaalde tijd van ten minste een jaar niet wordt verlengd. U betaalt uw werknemer voor die scholing een zogenoemd ‘transitiebudget’ van maximaal een kwart maandsalaris per gewerkt jaar, met een maximum van vier maandsalarissen. U hoeft het transitiebudget niet te betalen als: • het ontslag het gevolg is van de slechte financiële situatie van uw bedrijf; én • uw bedrijf failliet gaat als u aan die verplichting moet voldoen.
Ontslagen 55-plussers komen vanaf 2014 in aanmerking voor de inkomensvoorziening voor oudere werklozen (IOW). Daarvoor geldt geen partner- en vermogenstoets, maar wel een sollicitatieplicht. De inkomensvoorziening voor oudere arbeidsongeschikte werklozen (de IOAW) wordt afgeschaft. Als werkgever gaat u door de hervormingen van het ontslagrecht wel structureel meer WW-premie betalen.
Commentaar De haalbaarheid van deze plannen is moeilijk in te schatten. Wel staat vast dat er tegen de voorgenomen hervormingen al veel weerstand is, zowel vanuit de Tweede Kamer als ook vanuit werkgevers- en werknemersorganisaties. Het kabinet heeft aangekondigd dat de werkgevers- en werknemersorganisaties bij de totstandkoming van de concrete voorstellen worden betrokken. Het kan dan toch bijna niet anders dan dat de plannen nog worden bijgeschaafd.
Ontslagvergoeding bij onterecht ontslag Een rechter kan een ontslag onterecht vinden of menen dat dit in hoofdzaak aan de werkgever te wijten is. In dat geval kan hij aan de werknemer een ontslagvergoeding toekennen. Die vergoeding bedraagt dan
20
