Eindejaarsactualiteiten 2008
Financieel advies fiscale juridische financiële advieszaken
Inhoudsopgave Inkomsten- en vennootschapsbelasting Profiteer nog eenmaal van de aftrek buitengewone uitgaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Een versoberde buitengewone uitgavenregeling in 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Vervallen aftrekposten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Aanzienlijke drempelverlaging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Zorgkosten naar voren halen en vooruitbetalen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 De nieuwe regeling in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Het specifieke deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Het algemene deel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Attentiepunten in de inkomstenbelasting bij de jaarovergang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Wijziging toepassing eigenwoningforfait . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Aflossing van uw kleine hypotheek wellicht voordelig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Enkele punten uit het Belastingplan 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Verhoging MKB-winstvrijstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Op termijn omzetting van zelfstandigenaftrek in MKB-winstvrijstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Profiteer van eenmalige tariefsverlaging in 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 De voorgestelde verlaging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Tijd voor actie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Loonheffing Maak nog gebruik van de onbelaste vergoeding voor bijzondere ziektekosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Niet in het basispakket Zorgverzekeringswet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Geen onbelaste vergoeding van de premies ZVW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Geen aftrek van buitengewone uitgaven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Geen recht op de vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Tijdstip van de toezegging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Overige fiscale maatregelen 2009 in de loonheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Nieuwe categorie bijtelling auto van de zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Verhalen WGA-premie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Automatische verstrekking VAR-beschikking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 DGA blijft toch in de loonheffing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Beschikking doorbetaaldloonregeling niet meer nodig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Nieuwe voorwaarde doorbetaaldloonregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Geen ander loon, vergoedingen of verstrekkingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Gebruikelijk loon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
1
Schenken en erven Vrijgesteld schenken aan uw (klein)kinderen in 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 De schenkingsvrijstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Schenken bespaart successiebelasting in de toekomst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Start nieuwe Wet schenk- en erfbelasting in 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Vrijstelling voor sportorganisaties op komst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Het belang van een notarieel samenlevingscontract . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Tariefgroepindeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Omzetbelasting Enkele BTW-punten uit het Belastingplan 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Opnieuw aanpassing van de BTW-vrijstelling voor medische diensten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Versoepeling kwartaalaangifte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Attentiepunten bij de jaarovergang in de BTW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Herrekening en herziening van voorbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Herrekening van voorbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Herziening van voorbelasting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Verklaring belast gebruik door koper van onroerende zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Verklaring belast gebruik door huurder onroerende zaak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 BUA-correctie voor personeelsvoorzieningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Correctie privé-gebruik van bedrijfsvermogen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Ad 1 Kosten ter verwerving of vervaardiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Ad 2 Kosten van herstel, onderhoud, verbetering en verbouwing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Werkelijke privé-gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Pensioen en lijfrente Enkele pensioenactualiteiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Voorstellen uit het Belastingplan 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Invoering van een doorwerkbonus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Via de houdbaarheidsbijdrage meebetalen aan de AOW door 65-plussers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Deadline voor kwalificatie pensioenovereenkomsten voor verzekeraars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Invoering indexatielabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Omzetten van KEW in SEW of BEW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Stamrechtvrijstelling ook zonder medewerking van de werkgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Uitbreiding afkoopmogelijkheid kleine pensioenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Bereid u voor op de afschaffing van de partnertoeslag AOW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Aspecten rond de lijfrentepremieaftrek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Pensioentekort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Jaarruimte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Reserveringsruimte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Omzetting oudedagsreserve . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Omzetting stakingswinst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Benutten jaarruimte en reserveringsruimte bij overnemer van de onderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Vraag ambtshalve vermindering voor verzuimde aftrek van tijdig betaalde lijfrentepremies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Wijziging op komst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Introductie afkoop ‘kleine lijfrenten’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2
Sociale zekerheid Wijziging in de verplichte ziekmelding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Later verplicht ziekmelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Verplichte evaluatie reïntegratie-inspanningen in het eerste ziektejaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Afschaffing verplichte hersteldmelding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Boete voor te laat ziekmelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Vereenvoudiging van de WIA-kennisgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Overgangsregeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Maak gebruik van de tijdelijke openstelling van de vangnetverzekering voor arbeidsongeschiktheid . . 24 Enkele voorgenomen maatregelen voor 2009 in de sociale zekerheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Premiekortingen en loonkostensubsidies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Arbeidsrecht De ontslagvergoeding in beweging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Nieuwe kantonrechtersformule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Aftoppen ontslagvergoeding volgens Najaarsakkoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Tip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Update uw arbeidsovereenkomsten en uw arbeidsreglement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 De invloed van wetswijzigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 De invloed van rechtspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Veranderde arbeidsrelatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Commentaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
In deze brochure is de stand van zaken in wet- en regelgeving tot 5 november 2008 verwerkt. Hoewel ten aanzien van de inhoud de uiterste zorg is nagestreefd, kan niet volledig worden ingestaan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden. Deswege wordt geen aansprakelijkheid aanvaard.
3
Inkomsten- en vennootschapsbelasting Profiteer nog eenmaal van de aftrek buitengewone uitgaven Eind vorig jaar werd bij het Belastingplan 2008 besloten om de huidige buitengewone uitgavenregeling te wijzigen. De regeling betreft de aftrek van kosten in verband met ziekte, invaliditeit, bevalling, overlijden, arbeidsongeschiktheid, chronische ziekte, ouderdom en adoptie. Voor 2008 geldt een versoberde regeling. In 2009 wordt de regeling afgeschaft en vervangen door een nieuwe regeling. De versoberde regeling biedt u in 2008 waarschijnlijk meer mogelijkheden dan in het verleden om voor de aftrek van buitengewone uitgaven in aanmerking te komen. Hierna gaan we eerst in op de versoberde regeling en de mogelijkheden die deze regeling biedt. Daarna staan we stil bij de voorgenomen nieuwe regeling.
Een versoberde buitengewone uitgavenregeling in 2008
Aanzienlijke drempelverlaging Tegenover de vervallen aftrekposten staat het verlagen van het drempelbedrag. In 2007 kwamen zorgkosten pas voor aftrek in aanmerking als deze meer bedroegen dan 11,5% van het zogenaamde drempelinkomen. Dit is het inkomen van u en uw (eventuele) fiscale partner in de boxen 1 (inkomen uit werk en woning), 2 (inkomen uit aanmerkelijk belang) en 3 (inkomen uit sparen en beleggen), vóór aftrek van de persoonsgebonden aftrekposten. Dat zijn onder meer de uitgaven voor onderhoudsverplichtingen, zoals alimentatie, de buitengewone uitgaven, de giftenaftrek, de scholingsuitgaven en de kosten van levensonderhoud van kinderen, jonger dan 30 jaar. Bovendien gold in 2007 nog een minimum drempelbedrag van € 793 per belastingplichtige (voor fiscale partners dus € 1.586). Het relatief hoge drempelinkomen maakte het voor veel mensen niet mogelijk om de zorgkosten die voor eigen rekening waren gekomen, in aftrek te brengen. Daarin komt door de drempelverlaging waarschijnlijk verandering. De zorgkosten zijn in 2008 namelijk al aftrekbaar als deze meer bedragen dan 1,65% van het drempelinkomen. Bovendien is het minimum drempelbedrag verlaagd tot € 115 per belastingplichtige (fiscale partners € 230).
De buitengewone uitgavenregeling is vanaf 2008 op enkele onderdelen versoberd ten opzichte van voorgaande jaren. Enerzijds zijn verschillende aftrekposten komen te vervallen, anderzijds is de drempel, waarboven de zorgkosten voor aftrek in aanmerking komen, aanzienlijk verlaagd.
Vervallen aftrekposten U kunt de nominale premie (in 2007 een standaardpremie van € 1.059) voor het basispakket van uw zorgverzekering in 2008 niet meer in aftrek brengen. Dat geldt ook voor de inkomensafhankelijke bijdrage voor de Zorgverzekeringswet (ZVW), die in 2007 nog aftrekbaar was voorzover u daarvoor geen vergoeding ontving. Met ingang van 2008 is verder de no-claimteruggaafregeling vervangen door een verplicht eigen risico van € 150. Het eigen risico geldt overigens weer niet voor de kosten voor een bezoek aan de huisarts, de verloskundige hulp en de kraamzorg. Het eigen risico is niet aftrekbaar, net als de kosten waarvoor u een vergoeding van de verzekeraar heeft ontvangen. U heeft bijvoorbeeld € 3.000 ziektekosten, waarvan € 2.000 onder de dekking van uw verzekering valt. U krijgt echter van de verzekeraar € 1.850 vergoed, namelijk € 2.000 minus € 150 eigen risico. Voor de aftrek van buitengewone uitgaven komt dan toch slechts € 1.000 in aanmerking en niet € 1.150. Naast het verplicht eigen risico blijft de mogelijkheid van een vrijwillig eigen risico bestaan. De zorgkosten komen in dat geval eerst ten laste van het verplicht eigen risico. Voorzover de zorgkosten ten laste van het vrijwillige eigen risico komen, kan dit eigen risico wel voor aftrek als buitengewone uitgave in aanmerking komen.
Het is met name deze drempelverlaging in combinatie met de soort uitgaven die worden gedaan, die perspectief bieden en de aftrek van buitengewone uitgaven voor veel meer mensen binnen bereik brengt. Hierna volgt eerst de theorie en daarna een cijfervoorbeeld ter verduidelijking.
4
hulpmiddelen uit de vorige categorie), ziekenhuiskosten, overlijdenskosten en adoptiekosten.
De kosten die voor aftrek als buitengewone uitgaven in aanmerking komen, worden in drie categorieën onderverdeeld: 1. de algemene uitgaven: 2. de specifieke uitgaven; 3. de overige uitgaven.
Hoe werkt deze theorie uit in de praktijk. Uit het volgende cijfervoorbeeld blijkt dat u bij relatief weinig ziektekosten in 2008 toch al voor aftrek in aanmerking komt.
Onder de eerste categorie (1) vallen onder meer de premie voor een aanvullende verzekering en/of tandartsverzekering, maar ook de vaste aftrek wegens ouderdom (65-plus) of arbeidsongeschiktheid (beiden een vast bedrag van € 821).
In 2008 heeft u een aanvullende verzekering afgesloten voor € 240 en een tandartsverzekering voor € 220. Uw zoon is bij het spelen lelijk gevallen, waardoor u in 2008 extra kosten voor fysiotherapie heeft gehad: vanaf de negende behandeling kwamen de kosten voor uw eigen rekening, in totaal € 400. Omdat in 2008 de kosten voor een bril nog aftrekbaar zijn, heeft u voor uw dochter en voor uzelf en uw partner een nieuwe bril aangeschaft, waarvan de verzekeraar slechts een deel vergoedde. De bril van uw dochter kwam voor € 320 voor eigen rekening en die van u en uw partner tezamen voor € 640. Verder komt u in aanmerking voor de vaste aftrek voor de huisapotheek (€ 23 per belastingplichtige). Uw gezamenlijk drempelinkomen bedraagt € 75.000.
Onder de tweede categorie (2) vallen bijvoorbeeld medicijnkosten, de vaste aftrek voor de huisapotheek (€ 23 per belastingplichtige), allerlei hulpmiddelen zoals contactlenzen, bril, gehoorapparaat, kunstgebit, andere prothesen, rollator of rolstoel, steunzolen, maar ook het vaste bedrag voor een dieet op doktersvoorschrift, kosten aan extra gezinshulp en 25% van de eigen bijdrage voor verblijf in een AWBZ-instelling. Deze specifieke uitgaven kunnen tot gevolg hebben dat u voor de aftrek buitengewone uitgavenregeling veel meer aftrekbare kosten heeft, dan u feitelijk heeft gemaakt. Dat komt enerzijds door de vaste extra aftrek voor chronisch zieken en anderzijds door een verhogingsfactor.
De aftrekbare algemene uitgaven (1) bedragen € 460 De aftrekbare specifieke uitgaven (2) bedragen € 3.515*) De aftrekbare overige uitgaven (3) bedragen € 400 Totale aftrekbare buitengewone uitgaven € 4.375 Af: drempel 1,65% over € 75.000 = € 1.237 Aftrekpost in 2008 € 3.138
U heeft recht op de vaste extra aftrek voor chronisch zieken van € 821 als u meer dan € 325 aan specifieke uitgaven heeft besteed en u jonger bent dan 65 jaar. De extra aftrek geldt daarnaast voor elk kind voor wie u meer dan € 325 specifieke uitgaven heeft gedaan. U kunt daarnaast de specifieke uitgaven met een verhogingsfactor van 2,13 vermenigvuldigen, als uw (gezamenlijk) drempelinkomen niet meer bedraagt dan € 31. 589. Voor deze verhoging maakt het niet uit hoeveel specifieke uitgaven u heeft gedaan. Dus ook als u minder dan € 325 specifieke uitgaven heeft gedaan, komt u ervoor in aanmerking. Als u echter door toepassing van de verhogingsfactor wel boven de € 325-grens uitkomt, dan komt u niet alsnog voor de vaste extra aftrek voor chronisch zieken in aanmerking. Onder de derde categorie (3) vallen bijvoorbeeld de eigen bijdragen voor kosten aan een specialist, verloskundige, tandarts of fysiotherapeut. Verder ook de premie voor de natura-uitvaartverzekering en de voor eigen rekening komende kosten voor kronen en bruggen bij de tandarts (dit zijn namelijk geen 5
Zorgkosten naar voren halen en vooruitbetalen
*) de aftrekbare specifieke uitgaven worden als volgt berekend:
Een extra reden om nog dit jaar bepaalde uitgaven te doen of uitgaven die u voor 2009 had gepland naar voren te halen, is bovendien dat vanaf 1 januari 2009 de aftrekbaarheid van veel zorgkosten komt te vervallen. Het gaat dan met name om de kosten voor brillen, contactlenzen en andere hulpmiddelen ter ondersteuning van het gezichtsvermogen, maar ook voor een ooglaserbehandeling, de eigen bijdrage AWBZ-instelling, de kosten voor kraamzorg en de verloskundige en de overlijdenskosten. Deze laatste kosten lichten we nader toe, want daarmee valt in 2008 ook nog een aardig belastingvoordeel te behalen.
bril van uw dochter € 320 bij: vaste aftrek huisapotheek voor uw dochter € 23 totale kosten van uw dochter € 343 bij: extra aftrekpost voor uw dochter wegens overschrijding € 325-grens € 821 totale aftrek voor uw dochter € 1.164 brillen van u en uw partner € 640 bij: de vaste aftrek voor huisapotheek 2 x € 23 = € 46 totale kosten van u en uw partner € 686 extra aftrek voor overschrijding € 325-grens door ieder van u, ofwel 2 x € 821 = € 1.642 totale aftrek u en uw partner € 2.328 vaste aftrek huisapotheek voor uw zoon € 23 totale aftrek zoon € 23 Totale aftrekbare specifieke uitgaven hele gezin € 3.515
Dit jaar heeft u namelijk nog de mogelijkheid om de betaalde kosten af te trekken voor het toekomstig overlijden van uzelf, uw partner of kinderen jonger dan 27 jaar. Dit zijn bijvoorbeeld de kosten voor het verkrijgen van grafrechten, maar ook de premie of koopsom voor een begrafenis- of crematieverzekering. Als u premies betaalt, dan kunt u die alleen in aftrek brengen als in de polis is opgenomen dat afkoop, vervreemding of verpanding niet mogelijk is én de verzekering uitsluitend recht geeft op een kosteloze begrafenis of crematie (natura-verzekering) dan wel op een uitkering die de begrafenis- of crematiekosten dekt én er geen reële mogelijkheid bestaat tot teruggaaf van premies.
Uit het cijfervoorbeeld blijkt dat u met relatief weinig ziektekosten, in 2008 toch al gauw aan aftrek van buitengewone uitgaven toekomt. Dat komt enerzijds door de lage drempel en anderzijds door de vaste verhogingen voor chronisch zieken, waarvoor u in aanmerking komt omdat zowel u, uw partner als uw dochter met de specifieke uitgaven het grensbedrag van € 325 overschrijden. Zo kan het dus gebeuren dat u feitelijk minder kosten heeft betaald (€ 1.820), dan u in aftrek heeft gebracht, namelijk € 3.138. Door de hogere aftrekbare kosten en de lage drempel komt u in 2008 toch nog voor aftrek in aanmerking. Bij een belastingtarief van 52%, krijgt u dan € 1.631 inkomstenbelasting terug. Uiteindelijk komt derhalve slechts € 189 van de gemaakte kosten voor uw eigen rekening. Er zijn zelfs situaties denkbaar, waarin u meer terugkrijgt dan u hebt uitgegeven. Zou u in het cijfervoorbeeld alleen de brillen van u, uw partner en uw dochter hebben vervangen en geen andere ziektekosten hebben gehad, dan had u feitelijk € 960 uitgegeven, terwijl u een aftrekpost van € 3.515 zou hebben. Bij een belastingtarief van 52% krijgt u dan maar liefst € 1.828 inkomstenbelasting terug. U krijgt dus € 868 (!) meer terug, dan u heeft uitgegeven.
Als u een koopsom bij een verzekeraar stort, dan kunt u deze alleen in aftrek brengen als u aan de volgende voorwaarden voldoet: • op het moment van de storting moet deze betrekking hebben op uzelf, uw partner en uw kinderen jonger dan 27 jaar voor zover u zich ten tijde van de betaling redelijkerwijs gedrongen heeft kunnen voelen tot het doen van de uitgave; • de storting, de som van de stortingen en de bijgeschreven rente overtreffen niet wat gebruikelijk is. Daarvan is in ieder geval sprake als het bedrag niet hoger is dan € 6.590; • terugstorting (geheel of ten dele), vervreemding en verpanding zijn uitgesloten; • er vindt nooit restitutie in geld plaats; • uit de koopsomstorting worden alleen uitgaven voor de uitvaart vergoed, die als uitgaven wegens overlijden in de zin van de Wet inkomstenbelasting 2001 zijn aan te merken. Naast een koopsomstorting of premiebetaling aan een verzekeraar kunt u ook een depositostorting bij uw eigen BV doen. Het voert in het kader van deze 6
gemiddeld met 10% omlaag en voor mensen met thuiszorg gaat de bijdrage met een derde omlaag. De verlaging wordt automatisch geregeld door het CAK.
Eindejaarsactualiteiten te ver om hierop in te gaan, maar uw adviseur informeert u graag nader over deze mogelijkheid. Het vooruitbetalen van premies voor een aanvullende ziektekostenverzekering en/of tandartsverzekering heeft echter geen zin, omdat daarvoor een aftrekbeperking geldt. U kunt slechts de premie aftrekken die betrekking heeft op een tijdvak van niet langer dan 12 maanden. Als u zorgkosten naar voren haalt, dan moet u steeds bedenken dat voor aftrek in 2008 het betalingsmoment doorslaggevend is. Dat een behandeling of bijvoorbeeld de levering van een hulpmiddel pas in 2009 plaatsvindt, heeft daarop geen invloed. Voor sommige kosten komt er in 2009 een vervangende regeling, voor andere niet. Meer hierover leest u hierna.
De derde component (3) betreft een beperkte fiscale regeling voor specifieke uitgaven. Hieronder vallen: voorgeschreven medicijnen, hulpmiddelen (met uitzondering van brillen, contactlenzen en overige hulpmiddelen ter ondersteuning van het gezichtsvermogen), aanpassing van bijvoorbeeld de woning, vervoer van een zieke of invalide, diëten op doktersvoorschrift, extra gezinshulp, extra uitgaven voor kleding en beddengoed, medische hulp (met uitzondering van ooglaserbehandelingen ter vervanging van bril of contactlenzen), verplegingskosten en reiskosten in verband met ziekenbezoek. De nieuwe regeling richt zich meer op de chronisch zieken en gehandicapten doordat de algemene uitgaven (waaronder de genoemde forfaits en de premie voor een aanvullende verzekering) niet meer aftrekbaar zijn. Dat geldt ook voor veel specifieke uitgaven uit de huidige buitengewone uitgavenregeling. Zo vervalt het chronisch ziekenforfait en het vaste bedrag voor de huisapotheek, de genoemde kosten voor brillen en contactlenzen, maar ook de kosten van bevalling, kraamhulp en adoptie en de overlijdenskosten. Daarnaast wordt de drempel voorzover het inkomen € 40.000 of meer bedraagt, verhoogd van 1,65% naar 5,75%. De vermenigvuldigingsfactor van 2,13 zal alleen nog gelden voor mensen van 65 jaar en ouder. De factor wordt vanaf 2010 voor jongere mensen in twee jaar afgebouwd. De aftrek van de eigen bijdragen voor de AWBZ en die voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) vervallen, maar daarvoor komen de verlagingen van de bijdragen uit de tweede component in de plaats. De Belastingdienst voert net als de huidige buitengewone uitgavenregeling, de nieuwe fiscale regeling uit. De belastingaftrek loopt net als nu via de belastingaangifte. In tegenstelling tot de voorgaande twee maatregelen, treedt deze maatregel per 1 januari 2009 in werking en moet u voor het gebruik van de nieuwe fiscale regeling wel zelf in actie komen.
De nieuwe regeling in 2009 Op 1 januari 2009 vervalt de huidige buitengewone uitgavenregeling. Uit onderzoek is gebleken dat de helft van de groep chronisch zieken en gehandicapten voor wie de regeling eigenlijk was bedoeld, geen gebruik maakt van de regeling, terwijl veel mensen voor wie de regeling niet is bedoeld, juist wel van de regeling gebruikmaken. Het kabinet vindt derhalve dat het tijd is voor verandering en komt daarom met een nieuwe regeling voor chronisch zieken en gehandicapten die de doelgroep wel moet bereikt. De nieuwe regeling bestaat uit een specifiek deel voor chronisch zieken en gehandicapten en een algemeen deel voor ouderen en arbeidsongeschikten. Hierna de belangrijkste punten uit de voorgestelde nieuwe regeling.
Het specifieke deel Het specifieke deel voor chronisch zieken en gehandicapten bestaat uit drie componenten. De eerste component (1) betreft een forfaitaire regeling (toeslagregeling) van een vast bedrag per jaar variërend van € 100 tot € 450, afhankelijk van het zorggebruik. Het zorggebruik is bekend bij het Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Zorgkosten (CAK) via gegevens over het gebruik van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Zorgverzekeringswet (ZVW). Het CAK stelt het zorggebruik vast en keert de bijbehorende toeslag automatisch uit, voor het eerst in de tweede helft van 2010.
Het algemene deel
De tweede component (2) betreft een verlaging van de eigen bijdrage AWBZ vanaf 1 januari 2010. Voor mensen in een instelling gaat de bijdrage
Naast de specifieke regeling komt er een algemene inkomenscompensatie voor ouderen, chronisch zieken en arbeidsongeschikten. Deze compensatie moet het inkomenseffect ondervangen van het per 1 januari 7
2009 vervallen van het ouderenforfait (in 2008: € 821) en het arbeidsongeschiktheidsforfait (in 2008: € 821). Ouderen krijgen per jaar gemiddeld € 150 compensatie en arbeidsongeschikten gemiddeld € 225 per jaar. Afhankelijk van het zorggebruik kunnen deze bedragen oplopen tot een maximum van € 450 respectievelijk € 800. Ten tijde van het schrijven van deze bijdrage waren de exacte bedragen nog niet bekend. Wel lag er een voorstel om naast de hogere compensatiebedragen, ook de zorgtoeslag voor alleenstaanden te verhogen, evenals de compensatie voor ouderen. Verder is voorgesteld om de inkomensgrens voor toepassing van de ouderenkorting te verruimen. De inkomenscompensatie wordt op 1 januari 2009 ingevoerd.
afgeschaft. Het eigenwoningforfait kan dan dus veel meer bedragen dan het huidige plafond van € 9.300. Dit is aan de orde bij woningen met een WOZ-waarde van bijna € 1,7 miljoen en hoger. Een hoger eigenwoningforfait heeft tot gevolg dat na de renteaftrek een kleiner bedrag aan negatieve inkomsten uit de eigen woning resteert. De renteaftrek wordt dus wel degelijk beperkt. Naast het vervallen van het plafond zal ook een hoger percentage van uiteindelijk 2,35 worden ingevoerd voor woningen met een eigenwoningwaarde (meestal de WOZ-waarde) van meer dan € 1 miljoen. Deze maatregel wordt echter stapsgewijs vanaf 2010 tot en met 2016 ingevoerd. Daartoe wordt in die jaren het percentage van 0,55% jaarlijks verhoogd met 0,2571% totdat het percentage in 2016 2,35 bedraagt. Dit hogere percentage zal dus alleen worden toegepast op de eigenwoningwaarde, voorzover die meer bedraagt dan € 1.000.000.
Commentaar De lage inkomensdrempel, tezamen met de grote hoeveelheid aftrekbare zorgkosten, de verhogende werking van het chronische ziekenforfait bij de specifieke uitgaven en de verhogingsfactor van 2,13 vormen voldoende aanleiding om te (laten) onderzoeken of u in 2008 nog (extra) ziektekosten kunt doen. Volgend jaar zijn die mogelijkheden voor veel mensen waarschijnlijk een heel stuk beperkter. De nieuwe regeling moet veel meer dan onder de huidige buitengewone uitgavenregeling worden gebruikt door degenen voor wie zij is bedoeld. Die doelstelling moet met name worden bereikt door de tegemoetkomingen grotendeels automatisch toe te kennen. Het wetsvoorstel waarin de nieuwe regeling is opgenomen bevindt zich ten tijde van het ter perse gaan van deze Eindejaarsactualiteiten nog op de parlementaire weg. Vraag uw adviseur daarom naar de actuele stand van zaken.
Aflossing van uw kleine hypotheek wellicht voordelig Als u geen of slechts een kleine hypotheek heeft, dan vervalt voor u het eigenwoningforfait geheel of gedeeltelijk. Dit is bij u aan de orde als de door u betaalde hypotheekrente minder bedraagt dan het eigenwoningforfait. Het aflossen van een kleine hypotheek kan onder omstandigheden aantrekkelijk zijn. Stel u heeft een eigen woning met een WOZ-waarde van € 300.000. Het eigenwoningforfait bedraagt € 1.650. U heeft nog een eigenwoningschuld van € 30.000. Hierover betaalt u jaarlijks 5% rente, oftewel € 1.500. Deze rente trekt u af van het eigenwoningforfait. U zou zonder de regeling € 150 eigenwoningforfait in uw aangifte inkomstenbelasting moeten bijtellen. Sinds 1 januari 2005 is deze bijtelling echter vervallen. Van het totale forfait van € 1.650 vervalt dus € 150. De rest van het forfait wordt door de renteaftrek gecompenseerd. Per saldo heeft u zo geen inkomsten uit de eigen woning. Als u de hypotheekschuld helemaal aflost, dan vervalt het gehele eigenwoningforfait en u heeft bovendien geen hypotheeklasten meer. Daar staat wel weer tegenover dat u over het bedrag waarmee u de schuld aflost, geen spaarrente meer ontvangt. Aflossen is dus alleen voordelig als de netto hypotheeklasten (na renteaftrek) hoger uitvallen dan de gemiste renteontvangsten (na eventueel betaling van de belasting in box 3).
Attentiepunten in de inkomstenbelasting bij de jaarovergang Wijziging toepassing eigenwoningforfait Hoewel het kabinet had aangegeven in deze kabinetsperiode niet te zullen tornen aan de aftrek van de eigenwoningrente, werd bij het Belastingplan 2008 toch het voorstel aangenomen om per 1 januari 2009 een wijziging in het eigenwoningforfait door te voeren. Daarmee werd indirect de renteaftrek toch beperkt. Het eigenwoningforfait van een woning met een WOZ-waarde van meer dan € 75.000 wordt berekend door deze waarde te vermenigvuldigen met 0,55% (2008). Het eigenwoningforfait bedraagt in 2008 echter maximaal € 9.300. Op 1 januari 2009 wordt dit plafond 8
Op termijn omzetting van zelfstandigenaftrek in MKB-winstvrijstelling
Ook in het kader van het loslaten van het plafond in 2009 en vanaf 2010 ook nog het hogere eigenwoningforfait, kan het zinvol zijn ook eens te laten nagaan of het nuttig is om (een deel van) uw hypotheek voor een woning van meer dan € 1.000.000 af te lossen.
Het ligt in de bedoeling om in de toekomst de huidige zelfstandigenaftrek in de MKB-winstvrijstelling om te zetten. De bedragen voor de zelfstandigenaftrek blijven in 2009 gelijk aan 2008. De startersaftrek gaat wel omhoog van € 2.035 naar € 2.190.
Let op: Als u plannen heeft om binnen vijf jaar te verhuizen, dan is aflossen zonder meer niet verstandig, want de bijleenregeling werkt dan in uw nadeel. U krijgt dan minder renteaftrek voor de hypotheekschuld van de nieuwe woning.
Profiteer van eenmalige tariefsverlaging in 2008 De huidige vennootschapsbelasting kent drie tariefschijven. De eerste tariefschijf van 20% geldt voor een belastbaar bedrag tot € 40.000. De tweede tariefschijf van 23% geldt voor belastbare bedragen vanaf € 40.000 tot € 200.000. Voor belastbare bedragen boven € 200.000 geldt het tarief van 25,5%. Hierin komt verandering, want de tarieven voor de vennootschapsbelasting worden met terugwerkende kracht in 2008 verlaagd. Hoe u daarvan kunt profiteren, leest u hierna.
Enkele punten uit het Belastingplan 2009 Hoewel het Belastingplan 2009 en de bijbehorende Overige fiscale maatregelen 2009 hun parlementaire weg nog niet geheel hebben afgelegd, noemen we hierna toch alvast enkele voorgenomen maatregelen.
Verhoging MKB-winstvrijstelling De MKB-winstvrijstelling wordt van 10 naar 10,7% verhoogd. Vanaf 1 januari 2009 zal dus 10,7% van de winst in een eenmanszaak, firma of maatschap zijn vrijgesteld van inkomstenbelasting. De vrijstelling geldt ook als u een verlies heeft. U heeft dan in dat jaar een lager (verrekenbaar) verlies uit uw onderneming. De vrijstelling is alleen bedoeld voor echte ondernemers die aan het zogenoemde urencriterium voldoen. Dat wil zeggen dat u tenminste 1.225 uren per kalenderjaar aan werkzaamheden voor uw onderneming moet hebben besteed. De vrijstelling geldt bijvoorbeeld niet voor de commanditaire vennoot die alleen geld investeert en verder geen werkzaamheden verricht.
De voorgestelde verlaging Het kabinet stelt in het Belastingplan 2009 voor om de toepassing van de eerste tariefschijf van 20% te verlengen tot een belastbaar bedrag van € 275.000. De tweede tariefschijf van 23% komt daarmee te vervallen. Dit betekent een tariefsverlaging van 3% voor belastbare bedragen tussen € 40.000 en € 200.000 en van 5,5% voor bedragen tussen € 200.000 en € 275.000. De maximale besparing bedraagt dus (3% over € 160.000 =) € 4.800 plus (5,5% over € 75.000 =) € 4.125 = € 8.925!
Tijd voor actie De verlaging geldt echter eenmalig met terugwerkende kracht voor 2008. In 2009 gelden weer de huidige tarieven. Drijft u uw onderneming in een BV en wenst u van de tariefsverlaging gebruik te maken, dan moet u dus nog dit jaar actie ondernemen. Laat uw adviseur uitzoeken of er mogelijkheden zijn om winst naar voren te halen, bijvoorbeeld door een voorziening te laten vrijvallen.
Tip: Verschuif waar mogelijk winst naar 2009. U kunt dat bijvoorbeeld doen door kosten naar voren te halen, voorzieningen te vormen bijvoorbeeld voor onderhoud of garanties of uw omzet te vertragen. U mag de MKB-vrijstelling overigens onder voorwaarden ook toepassen in het jaar waarin u uw onderneming staakt. Dat kan alleen als u recht heeft op de stakingsaftrek. Of u de stakingsaftrek ook daadwerkelijk heeft genoten, is niet van belang. Tip: Bent u van plan uw onderneming te staken, waarbij u een forse boekwinst verwacht, dan kan het verstandiger zijn om zo mogelijk het stakingsmoment naar 2009 uit te stellen. 9
Loonheffing Maak nog gebruik van de onbelaste vergoeding voor bijzondere ziektekosten In het verlengde van de afschaffing van de buitengewone uitgavenregeling in verband met ziekte, invaliditeit, bevalling, overlijden, arbeidsongeschiktheid, chronische ziekte, ouderdom en adoptie, is eind vorig jaar bij het Belastingplan 2008 ook besloten om per 1 januari 2009 een einde te maken aan de vrijstelling in de loonheffing voor een vergoeding voor bijzondere ziektekosten. Het jaar 2008 is dus het laatste jaar waarin u nog van de vrijstelling kunt gebruikmaken. De vrijstelling is bij veel werkgevers en werknemers niet bekend. Daarom zetten we eerst de hoofdlijnen uiteen. Wellicht kunt u, na het lezen van deze bijdrage, er alsnog uw voordeel mee doen.
Niet in het basispakket Zorgverzekeringswet
Geen onbelaste vergoeding van de premies ZVW
Een werkgever kan onder voorwaarden de op de werknemer drukkende kosten ter zake van ziekte, invaliditeit en bevalling onbelast vergoeden of verstrekken. De werkgever van een directeurgrootaandeelhouder (DGA) is zijn BV. Ook in dat geval kan de werkgever aan de DGA de bijzondere ziektekosten vergoeden, mits aan de gestelde voorwaarden is voldaan. De kosten kunnen van de werknemer zelf zijn, maar ook van zijn (haar) echtgenoot of partner, zijn eigen, aangehuwde of pleegkinderen of zijn bloed- of aanverwanten in de rechte linie (ouders en kleinkinderen) of de tweedegraad van de zijlinie (broers en zusters), mits drukkend op de werknemer.
De vergoeding van de inkomensafhankelijke bijdrage ZVW is belast voor de loonbelasting en vrijgesteld voor de premies werknemersverzekeringen. Een eventuele vergoeding voor de nominale premie en de premie voor een aanvullende verzekering, is belast voor de loonbelasting én de premies werknemersverzekeringen.
Geen aftrek van buitengewone uitgaven Alleen de op de werknemer drukkende ziektekosten komen in beginsel in aanmerking voor de onbelaste vergoeding. Daarvan is geen sprake als de werknemer deze ziektekosten in een voorafgaand jaar als buitengewone uitgaven in aftrek had kunnen brengen in de aangifte inkomstenbelasting. U doet er als werkgever dus verstandig aan om voorafgaand aan de verstrekking van de vergoeding voor bijzondere ziektekosten, eerst na te gaan of de werknemer voor deze ziektekosten een aftrekrecht had. Als u onterecht een onbelaste vergoeding heeft verstrekt, dan loopt u kans op een naheffing die u niet zo eenvoudig op uw werknemer zult kunnen verhalen. Laat daarom een werknemer schriftelijk verklaren dat hij (zij) geen aftrekrecht heeft en dat u, mocht dit toch het geval zijn, de kosten van de naheffing op hem (haar) kunt verhalen.
De kosten die samenhangen met overlijden of begrafeniskosten vallen niet onder de regeling. Het moet gaan om bijzondere ziektekosten die niet in het basispakket van de Zorgverzekeringswet (ZVW) vallen en ook niet op een andere wijze (bijvoorbeeld via een aanvullende verzekering of de AWBZ) worden vergoed. De bijzondere ziektekosten die in aanmerking kunnen komen, zijn bijvoorbeeld bepaalde tandartskosten, brillenglazen/contactlenzen en monturen, kosten van een laserbehandeling van de ogen en prothesen. Verder kent de ZVW voor bepaalde verstrekkingen verplichte eigen bijdragen. De werkgever kan deze eigen bijdragen ook onbelast vergoeden. De vergoeding is eveneens vrijgesteld voor de werknemersverzekeringen en voor de inkomensafhankelijke bijdrage ZVW.
Let op: Tot 2008 kwamen ziektekosten in beginsel voor aftrek in aanmerking voor zover deze de drempel van 11,5% van het gezamenlijk inkomen overschreden. Voor 2008 geldt echter een veel lagere drempel van 1,65%! Aftrek behoort daardoor eerder tot de mogelijkheden (zie ook onze bijdrage op pagina 4 hiervoor).
10
Geen recht op de vergoeding Een belangrijke voorwaarde voor toepassing van de onbelaste vergoeding van bijzondere ziektekosten is verder dat de werknemer geen recht (aanspraak) heeft op de vergoeding. Is dat wel het geval, dan behoort die aanspraak op het moment van toekennen tot het belaste loon. De waarde van een aanspraak wordt gesteld op de bedragen die bij een derde worden gestort of als geen stortingen worden gedaan (eigen beheer), zouden moeten worden gestort. Behoort de aanspraak tot het loon, dan zijn de vergoedingen of verstrekkingen zelf onbelast. Let op: Voorkom een aanspraak door in uw arbeidsvoorwaarden op te nemen dat u in voorkomende situaties de bijzondere ziektekosten kunt (en niet zult) vergoeden.
Verhalen WGA-premie Tijdstip van de toezegging
U bent als werkgever sinds 1 januari 2006 een premie voor de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) verschuldigd. Deze premie maakte in 2006 nog onderdeel uit van de basispremie die voor iedere werkgever gelijk was, maar sinds 1 januari 2007 is de premie gedifferentieerd en afhankelijk geworden van het individuele werkgeversrisico. Inmiddels is de premie gestegen van 0,09% naar gemiddeld 0,58% van het premieloon in 2008. Naarmate de premie stijgt, wordt het belang groter om een deel van de premie te verhalen op uw werknemer. Dat mag tot maximaal 50% van de premie. Overigens kunt u als u eigenrisicodrager voor de WGA-lasten bent en dus geen WGA-premie betaalt, ook maximaal de helft van uw WGA-lasten op uw werknemers verhalen. De vraag die al enige tijd de gemoederen bezighoudt, is of dat verhaal op het brutoloon of het nettoloon van de werknemer moet plaatsvinden. De Belastingdienst neemt het standpunt in dat verhaal op het nettoloon moet plaatsvinden. Werknemers zijn van mening dat verhaal op het brutoloon zou moeten plaatsvinden. Inmiddels zijn er in ieder geval twee gerechtelijke uitspraken gepubliceerd, waarin wordt geoordeeld dat de WGA-premie (WGA-last) als negatief loon moet worden aangemerkt en derhalve in mindering komt op het brutoloon. Overigens betekent dit impliciet dat als u niet verhaalt, er ook geen belastbaar voordeel is bij de werknemer. De Belastingdienst heeft, geheel conform de verwachting, tegen tenminste een van deze uitspraken hoger beroep aangetekend. Er lopen nog vele procedures en het zal daarom nog wel enige tijd duren voordat er een eindoordeel is.
Als u als werkgever een werknemer (of namens uw BV uzelf als DGA) de bijzondere ziektekosten over 2008 wilt vergoeden of verstrekken, doe dat dan tijdig. U moet de vergoeding, verstrekking of in ieder geval de toezegging vóór het einde van het jaar doen. Volgend jaar bent u te laat!
Overige fiscale maatregelen 2009 in de loonheffing In het kader van de beoogde administratieve lastenvermindering voor ondernemers, heeft het kabinet in het wetsvoorstel Overige fiscale maatregelen 2009 een reeks van maatregelen voorgesteld die moeten bijdragen aan vereenvoudigingen in de loonsfeer. Hierna gaan we in op de meest in het oogspringende. Let wel, het wetgevingsproces van deze voorstellen was ten tijde van het ter perse gaan van deze Eindejaarsactualiteiten nog niet afgerond. Vraag uw adviseur daarom naar de stand van zaken.
Nieuwe categorie bijtelling auto van de zaak De bijtelling voor privé-gebruik van een auto van de zaak is in beginsel 25% van de catalogusprijs. Voor zeer zuinige auto’s geldt sinds 1 januari 2008 een bijtelling van 14%. De stap naar een zeer zuinige auto is voor veel autorijders te groot gebleken. Daarom wordt er vanaf 1 januari 2009 een derde categorie ingevoerd. De bijtelling voor auto’s met een CO2-uitstoot tussen de 111 en 140 gram per kilometer (voor dieselauto’s tussen 96 en 116 gram per kilometer) bedraagt dan 20%. 11
DGA blijft toch in de loonheffing
Het kabinet wil de uitkomst van die procedures kennelijk niet afwachten en in ieder geval voor de toekomst duidelijkheid creëren. Daarom wordt de fiscale behandeling van de WGA-premie/WGA-last in een wettelijke regeling vastgelegd. Die regeling komt erop neer dat vanaf 2009 verhaal niet op het brutoloon van de werknemer in mindering mag worden gebracht. Het is nog maar de vraag of dit voorstel de eindstreep haalt, want de Raad van State (het adviesorgaan van de overheid over wetsvoorstellen) heeft het voorstel ontraden. Daarbij verwijst zij onder meer naar de uitspraak in de hiervoor genoemde hoger beroepzaak en de uitgangspunten die de Hoge Raad tot nu toe ten aanzien van negatief loon heeft gehanteerd.
Een BV waar één of meer directeuren-grootaandeelhouders (DGA’s) in dienstbetrekking zijn (maar geen ander personeel), zou vanaf 1 januari 2009 niet meer inhoudingsplichtig zijn voor de loonheffing (= loonbelasting en premies volksverzekeringen) en de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet (ZVW). Dat besluit stond vast, dachten we allemaal. De beëindiging van de inhoudingsplicht zou echter onder meer tot gevolg hebben dat 1.600 BV’s geen gebruik meer zouden kunnen maken van de afdrachtvermindering speur- en ontwikkelingswerk (S&O-werk). Om dit te voorkomen zijn in overleg met werkgeversen beroepsorganisaties oplossingen bedacht die tot alternatieve voorstellen en maatregelen voor administratieve lastenverlichting hebben geleid. Het belangrijkste voorstel is dat de DGA toch in de loonheffing blijft! Daarnaast zijn de volgende aanvullende maatregelen voorgesteld: – vereenvoudiging van de loonaangifte voor DGA’s; – de mogelijkheid om maandaangiften waarin de gegevens niet wijzigen (bijvoorbeeld een ongewijzigd loon) eerder in te dienen (er kan dan ineens voor verschillende maanden tegelijk aangifte worden gedaan); – vereenvoudiging van het betalingssysteem, waarbij niet telkens een ander betalingskenmerk hoeft te worden ingevuld; – verhoging van de grens voor het doen van kwartaalaangifte voor de BTW van € 7.000 tot € 15.000 per 1 januari 2009.
Automatische verstrekking VAR-beschikking Er bestaan vier soorten verklaringen arbeidsrelatie: een VAR-loon, een VAR-ROW (resultaat overige werkzaamheid), een VAR-WUO (winst uit onderneming) en een VAR-DGA (directeur-grootaandeelhouder). U moet nu (in beginsel) elk jaar een nieuwe VARbeschikking aanvragen, ook als er feitelijk niets in uw situatie is veranderd. Sinds medio oktober van dit jaar kan dat overigens ook digitaal. In deze jaarlijkse systematiek komt vanaf 1 januari 2010 verandering. Dan zullen VAR-beschikkingen automatisch worden verstrekt, wanneer zich gedurende enige jaren geen wijziging heeft voorgedaan. Dat geldt in ieder geval voor de volgende situatie: – u heeft 3 achtereenvolgende kalenderjaren telkens een verzoek voor een VAR-beschikking ingediend voor hetzelfde soort van werkzaamheden die onder overeenkomstige voorwaarden zijn verricht; – de 3 verzoeken hebben tot dezelfde soort VARbeschikking geleid; en – de afgegeven beschikkingen zijn daarna niet meer herzien.
Voor de aanpassingen in de loonaangifte-keten wordt gestreefd naar invoering per 1 januari 2010.
Beschikking doorbetaaldloonregeling niet meer nodig De doorbetaaldloonregeling is een praktische regeling voor de loonheffing (loonbelasting en premies volksverzekeringen) wanneer een werknemer werkzaamheden verricht voor twee inhoudingsplichtigen. De ene inhoudingsplichtige mag onder voorwaarden en na een goedkeuring van de Belastingdienst, het loon voor de verrichte werkzaamheden doorbetalen aan de andere inhoudingsplichtige zonder inhouding van loonheffing. De andere inhoudingsplichtige betaalt dit doorbetaalde loon tezamen met het loon voor de aan hemzelf verrichte werkzaamheden, uit aan de werknemer onder inhouding van loonheffing over het totale loon. DGA’s met een Holding BV en een werk-BV maken in
De voorwaarde dat het dezelfde soort werkzaamheden moet betreffen die onder overeenkomstige voorwaarden zijn verricht, zal er in veel gevallen toe leiden dat de VAR niet automatisch wordt verstrekt. Als u andere afspraken maakt met een opdrachtgever, moet u een nieuwe VAR aanvragen. Hetzelfde geldt als u bijvoorbeeld via een bemiddelings- of detacheringsbureau gaat werken of als u de werkzaamheden eerst vanuit huis verrichtte en later op het kantoor van de opdrachtgever.
12
bepaalde situaties van deze regeling gebruik. De werkBV betaalt dan de premies werknemersverzekeringen voor de DGA die verplicht verzekerd is voor de werknemersverzekeringen, terwijl de Holding BV de loonheffing afdraagt over het loon voor alle werkzaamheden bij zowel de Holding BV als de werk-BV. In samenhang met de voorstellen met betrekking tot de DGA wordt tevens voorgesteld dat vanaf 2009 in concernverhoudingen geen beschikking voor de toepassing van de doorbetaaldloonregeling meer hoeft te worden aangevraagd. Dat wil zeggen dat zonder goedkeuring de werk-BV ook in 2009 voor de DGA die verplicht verzekerd is voor de werknemersverzekeringen, de premies werknemersverzekeringen kan betalen en de Holding BV de loonheffing en de inkomensafhankelijke bijdrage ZVW. Voorwaarde is dat de DGA ten minste een aanmerkelijk belang heeft in beide BV’s.
Geen ander loon, vergoedingen of verstrekkingen
Nieuwe voorwaarde doorbetaaldloonregeling
Gebruikelijk loon
Het vervallen van de aanvraag voor een beschikking betekent niet dat de doorbetaaldloonregeling altijd kan worden toegepast. U en uw BV’s moeten wel aan alle voorwaarden voldoen. Een nieuwe voorwaarde geldt vanaf 2009 voor de toepassing van de doorbetaaldloonregeling bij een BV waarin de werknemer (zoals een DGA) een aanmerkelijk belang heeft. De toepassing van de regeling wordt dan toegestaan in geval van zogenoemd ‘gedeeld ondernemerschap’ met andere aanmerkelijk belanghouders via een praktijk-BV. De praktijk-BV treedt op naar ‘buiten’. Iedere aanmerkelijk belanghouder participeert in de praktijk-BV via zijn ‘eigen’-BV en is in dienstbetrekking bij de praktijk-BV. Het bij de praktijk-BV verdiende loon is voor rekening van de ‘eigen’-BV. Er wordt vanaf 2009 getoetst of de samenwerking en de financiële verhoudingen in de praktijk-BV vergelijkbaar zijn met die van vennoten in een vennootschap onder firma.
Een DGA moet in beginsel tenminste € 40.000 (in 2008) loon in aanmerking nemen, tenzij hij (zij) aannemelijk kan maken dat een lager loon gebruikelijk is bij vergelijkbare werknemers die geen DGA zijn. In de situatie waarin een werknemer die ook aanmerkelijk belanghouder is in het concern van zijn werkgever, uit hoofde van zijn dienstbetrekking tevens arbeid verricht voor andere onderdelen van het concern (bijvoorbeeld een DGA die zowel voor de werk-BV als voor de Holding BV werkzaamheden verricht) en er is gekozen voor toepassing van de doorbetaaldloonregeling, is de gebruikelijkloonregeling alleen van toepassing op de ‘hoofdbetrekking’. Het aan de werknemer betaalde loon wordt afgezet tegen zijn totale arbeidsprestatie voor de concernonderdelen.
De doorbetaaldloonregeling kan alleen worden toegepast als het loon volledig wordt doorgestort naar de ‘hoofdwerkgever’. De regeling is niet van toepassing als de andere werkgever ook nog loon aan de werknemer betaalt of verstrekt (bijvoorbeeld een pensioenaanspraak of auto). Behalve het loon moeten verder ook de vrije vergoedingen rechtstreeks worden overgemaakt aan de inhoudingsplichtige van de ‘hoofdbetrekking’. Hiermee wordt voorkomen dat de werknemer op twee plaatsen gebruikmaakt van vrije vergoedingen. Daarom moeten ook de vrije verstrekkingen bij de andere dienstbetrekking vooraf aan de inhoudingsplichtige van de ‘hoofdbetrekking’ worden meegedeeld.
De praktijk moet nog uitwijzen hoe de Belastingdienst deze voorwaarde zal uitleggen. Als de aandelen gelijk zijn verdeeld, zal dit geen probleem zijn. De vraag is hoe dit zal uitpakken als de aandelen en/of de winst niet gelijk zijn verdeeld onder de aandeelhouders. In ieder geval is van groot belang dat de afspraken op de juiste wijze worden vastgelegd in de statuten, de arbeidsovereenkomst en de managementovereenkomst.
13
Schenken en erven Vrijgesteld schenken aan uw (klein)kinderen in 2008 Ook in 2008 kunt u het jaar voor uw (klein)kinderen weer extra feestelijk afsluiten met een vrijgestelde schenking. Hierna zetten we eerst de mogelijkheden voor u op een rij. Daarna staan we kort stil bij de besparing van successiebelasting die u kunt bereiken door tijdens uw leven aan uw kinderen te schenken.
De schenkingsvrijstellingen
vermogen houden. Vraag uw adviseur naar de mogelijkheden die bij u passen.
De jaarlijkse schenking aan een kind is in 2008 tot een bedrag van €4.479 per kind vrijgesteld. Als uw kind 18 jaar of ouder, maar jonger dan 35 jaar is, dan mag u de vrijgestelde schenking eenmalig verhogen tot een bedrag van €22.379 . Uw kind (eventueel samen met u) kan de eenmalig verhoogde schenkingsvrijstelling benutten door vóór 1 maart 2009 aangifte schenkingsrecht te doen, waarin hij/zij uitdrukkelijk verzoekt om toepassing van de verhoogde vrijstelling. Als uw kind inmiddels al ouder dan 35 jaar is, maar een jongere partner heeft die wel aan het leeftijdscriterium voldoet, dan kan op grond van een oude goedkeuring de eenmalige schenkingsvrijstelling toch worden benut. U kunt dan schenken aan uw schoonzoon of –dochter of aan uw eigen kind. Uw kind moet dan wel met zijn (haar) partner gehuwd of geregistreerd zijn. Als grootouders kunt u in 2008 tot een bedrag van € 2.688 vrijgesteld aan uw kleinkinderen schenken.
Let op: Als u meer dan het vrijgestelde bedrag schenkt, dan moeten er altijd aangiften worden ingediend.
Start nieuwe Wet schenk- en erfbelasting in 2009 In 2009 wordt een start gemaakt met de vereenvoudiging van de Successiewet. In de nieuwe Wet schenk- en erfbelasting zullen de tarieven worden verlaagd, vrijstellingen worden verruimd, constructies worden bestreden en zal de bedrijfsopvolgingsregeling eenvoudiger worden gemaakt. De Ministerraad heeft onlangs ingestemd met het volgende voorstel van Staatssecretaris de Jager van Financiën: – verlaging van de tarieven voor partners en kinderen naar 10% over de eerste € 125.000 belaste verkrijging en 20% over het restant; – verlaging van de tarieven voor andere verkrijgers naar 30% over de eerste € 125.000 belaste verkrijging en 40% over het restant; – verhoging van de vrijstelling voor partners naar € 600.000; – verhoging van de vrijstelling voor kinderen naar € 19.000; – verhoging van de vrijstelling voor andere verkrijgers naar € 2.000. De tariefsverlagingen en de verruiming van de vrijstellingen moeten met name worden gefinancierd uit de bestrijding van constructies. De geplande datum van inwerkingtreding van dit voorstel is vooralsnog 1 januari 2010.
Schenken bespaart successiebelasting in de toekomst Het kan fiscaal aantrekkelijk zijn om meer dan de vrijgestelde bedragen te schenken. U maakt dan gebruik van het oplopend tarief voor de schenkingsen successiebelasting. De tarieven lopen in een ouder/kindsituatie op van 5% bij een belaste schenking tot € 22.382 (in 2008) tot maximaal 27% bij een belaste schenking hoger dan € 894.948 (in 2008). Door tijdens uw leven gespreid te schenken tegen een bescheiden tarief, draagt u alvast vermogen aan uw kinderen over. Bij uw overlijden is er dan minder vermogen waarover uw kinderen successiebelasting verschuldigd zijn. Dat levert dus in de toekomst een besparing van successiebelasting op. Overigens hoeft u niet te schenken in geld, maar kunt u ook in natura schenken. Bovendien kunt u ook vermogen overdragen door het schuldig te erkennen. U blijft in dat geval de beschikkingsmacht over uw
De meeste problemen van de huidige Successiewet vloeien voort uit de toepassing van de bepalingen voor de ’fictieve verkrijgingen’. Die zullen dus zeker wijzigen. 14
Het belang van een notarieel samenlevingscontract
’Fictieve verkrijgingen’ zijn bepaalde vermogensverschuivingen die tijdens het leven van de erflater hebben plaatsgevonden en die voor de berekening van de verschuldigde successiebelasting bij de nalatenschap moeten worden geteld.
Samenwoners hebben evenals gehuwden en geregistreerde partners recht op de partnervrijstelling voor de successiebelasting. Deze vrijstelling bedraagt voor 2008 € 523.667. Daaraan worden wel enkele aanvullende voorwaarden gesteld. Met name als een notarieel samenlevingscontract ontbreekt. In dat geval zijn uw leeftijd en de duur van de samenlevingsperiode van belang. Bent u 22 jaar of ouder, dan komt u voor de partnervrijstelling in aanmerking als u ten tijde van het overlijden met uw partner tenminste vijf jaar achtereen een gezamenlijke huishouding heeft gevoerd. Daarvan is sprake als u allebei op hetzelfde woonadres bij de gemeentelijke basisadministratie bent ingeschreven. Als de gezamenlijke huishouding 4, 3 of 2 jaar heeft geduurd, neemt het bedrag van de vrijstelling stapsgewijs af tot € 104.729.
Hoewel de inwerkingtreding van het voorstel van Staatssecretaris de Jager is gepland voor 1 januari 2010, wordt het nieuwe wetsvoorstel pas in 2009 verwacht en dan moet het zijn parlementaire weg nog afleggen, dus het is nog maar afwachten wanneer de nieuwe Wet schenk- en erfbelasting daadwerkelijk in werking zal treden.
Vrijstelling voor sportorganisaties op komst In het Belastingplan 2009 is een nieuwe vrijstelling van schenkings- en successiebelasting (en het recht van overgang) opgenomen voor verkrijgingen door een sportvereniging of -stichting die is aangesloten bij een aangewezen landelijke sportorganisatie. De aangewezen landelijke sportorganisatie die in een lidstaat van de Europese Unie, de Nederlandse Antillen of Aruba is gevestigd, komt ook zelf voor de vrijstelling in aanmerking. Als de Eerste en Tweede Kamer het voorstel aannemen, zal het met name voor sportverenigingen en -stichtingen eenvoudiger zijn om voldoende gelden te werven voor grote investeringen, zoals een nieuw clubhuis of de aanleg van een nieuw sportveld.
Als u minder dan vijf jaar een gezamenlijke huishouding met uw partner heeft gevoerd, komt u wel voor de volledige partnervrijstelling in aanmerking als u een notarieel samenlevingscontract heeft. Daarin moet dan wel een wederzijdse zorgverplichting zijn opgenomen. Verder moeten u en uw partner tenminste 18 jaar oud zijn en voorafgaand aan het overlijden tenminste 6 maanden een gezamenlijke huishouding hebben gevoerd. Let op: U heeft niets aan de vrijstellingen als u niet elkaars erfgenaam bent. Omdat u niet met elkaar bent gehuwd (geregistreerd), bent u ook niet automatisch erfgenaam van elkaar. Daarvoor moet u een testament laten opmaken, waarin u elkaar tot erfgenaam benoemt. Als u geen erfgenaam van elkaar bent, dan erft de langstlevende partner niets en heeft hij (zij) dus ook niets aan de ruime partnervrijstelling.
Tariefgroepindeling Verder is de gelijkstelling van samenwoners met gehuwden (geregistreerden) van belang voor de tariefgroepindeling. Als u niet als partner kwalificeert, dan is bij vererving (of schenking) op u niet tariefgroep 1 van toepassing, maar tariefgroep 3. Dat is de tariefgroep waarvoor de hoogste tarieven gelden. U betaalt dan over de verkrijging niet 5 tot maximaal 27% successie- of schenkingsbelasting, maar 41 tot maximaal 68%! Het is dus de moeite waard om maatregelen te nemen als u (nog) niet aan alle vereisten voldoet. 15
Omzetbelasting Enkele BTW-punten uit het Belastingplan 2009 In het Belastingplan 2009 zijn ook twee BTW-maatregelen opgenomen. De ene maatregel betreft de herziening van de vrijstelling voor medische diensten en de andere de versoepeling voor het doen van kwartaalaangifte. Ten tijde van het ter perse gaan van deze Eindejaarsactualiteiten was de parlementaire behandeling van het Belastingplan nog niet afgerond. Vraag uw adviseur daarom naar de stand van zaken.
Opnieuw aanpassing van de BTW-vrijstelling voor medische diensten
stellen tot na 1 januari 2009 in verband met het recht op BTW-aftrek. Vraag uw adviseur naar de voortgang van dit wetsvoorstel en laat u adviseren over eventueel door u te treffen maatregelen.
In het Belastingplan 2008 was een voorstel voor de wijziging van de medische BTW-vrijstelling opgenomen. De voornaamste wijzigingen waren dat de diensten gezondheidskundige verzorging van de mens ten doel moeten hebben (het zogenoemde therapeutisch doel) en de aansluiting van de vrijstelling bij de Wet BIG (Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg). Met name over de aansluiting van deze BTW-vrijstelling met de Wet BIG zijn veel vragen gerezen. Naar aanleiding van het commentaar op dit wetsvoorstel is toen besloten dat het kabinet in het voorjaar van 2008 met een nieuw wetsvoorstel zou komen.
Versoepeling kwartaalaangifte Het kabinet stelt in het kader van het streven naar administratieve lastenverlichting in het Belastingplan 2009 ook voor om het grensbedrag voor het doen van kwartaalaangifte voor de BTW te verhogen van € 7.000 naar € 15.000. Dit betekent volgens het kabinet dat ongeveer 45.000 ondernemers nog maar 4 in plaats van 12 (maand)aangiften per jaar hoeven te doen.
Attentiepunten bij de jaarovergang in de BTW
Dat nieuwe wetsvoorstel is in het Belastingplan 2009 opgenomen. Gevolg is dat enkele diensten van beroepsbeoefenaren in de zin van de Wet BIG, waarvoor de opleidingseisen niet vastliggen in het bepaalde bij of krachtens de Wet BIG, met ingang van 1 januari 2009 onder de heffing van de omzetbelasting vallen. Zo vallen de medische diensten door osteopaten, pedagogen en chiropractoren tot op heden onder de BTW-vrijstelling, maar zijn de diensten van deze beroepsbeoefenaren met ingang van 1 januari 2009 belast met BTW. Indien diezelfde handelingen (niet vallend onder de Wet BIG) worden verricht door artsen of andere beroepsbeoefenaren in de zin van de Wet BIG, zijn deze vanaf 1 januari 2009 eveneens belast met BTW. Acupunctuurbehandelingen door huisartsen zijn bijvoorbeeld vanaf 2009 belast met BTW. Met het wetsvoorstel wordt ook de positie van de niet-BIG psychologen herzien. Vanaf 2009 vallen alleen gezondheidszorgpsychologen onder de BTWvrijstelling. Indien u medische handelingen verricht die door dit wetsvoorstel vanaf 2009 mogelijk met BTW belast zijn, kan het gunstiger zijn eventuele investeringen uit te
Aan het einde van het kalenderjaar moeten voor de BTW vaak allerlei correcties en controles plaatsvinden. Ook dit jaar maken we u weer attent op de belangrijkste zaken. Aan de orde komen achtereenvolgens de herrekening en herziening van de aan u in rekening gebrachte BTW (de voorbelasting), de verklaring van belast gebruik door kopers of huurders van een onroerende zaak, de BUA-correctie voor personeelsvoorzieningen en de correctie privé-gebruik bedrijfsvermogen.
Herrekening en herziening van voorbelasting Als u goederen en diensten gebruikt voor zowel belaste prestaties als vrijgestelde prestaties, is er sprake van gemengd gebruik van die goederen. De voorbelasting die op die goederen en diensten drukt, is niet volledig aftrekbaar. Aan het eind van het jaar moet u daarom een herrekening en/of een herziening van voorbelasting uitvoeren. Het resultaat geeft u aan in de aangifte over het laatste tijdvak van 2008. 16
Verklaring belast gebruik door koper van onroerende zaak
Herrekening van voorbelasting past u toe bij alle goederen en diensten die u gemengd gebruikt. Herziening van voorbelasting past u alleen toe bij onroerende en roerende zaken, waarop u afschrijft voor de inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting.
U kunt als verkoper en/of koper in verband met de aftrek van voorbelasting belang hebben bij een belaste levering van een onroerende zaak. U moet dan voorafgaand aan de levering een gezamenlijk verzoek bij de bevoegde inspecteur van de verkoper indienen. Als koper moet u dan bij het verzoek een ondertekende verklaring voegen dat u de onroerende zaak voor 90% (in sommige branches voor 70%) of meer voor belaste prestaties gaat gebruiken. U moet bovendien binnen vier weken na afloop van het boekjaar volgende op het boekjaar waarin het pand aan u is geleverd, aan de verkoper en de Belastingdienst een verklaring verstrekken, waaruit blijkt dat u het pand in beide jaren ook feitelijk voor 90% (70%) of meer voor belaste prestaties heeft gebruikt. Heeft u het pand niet in gebruik genomen voor het einde van het boekjaar volgend op het boekjaar waarin het pand aan u is geleverd, dan is de levering alsnog vrijgesteld. Dit betekent dan onder meer dat u en mogelijk ook de verkoper, alsnog voorbelasting moet corrigeren.
Herrekening van voorbelasting Als u gemengde prestaties verricht, moet u de goederen en diensten waarop voorbelasting drukt, splitsen in het gebruik voor belaste (volledige aftrek), vrijgestelde (geen aftrek) en gemengde prestaties (gedeeltelijke aftrek). Bij deze laatste groep moet u de voorbelasting dus splitsen in een deel waarvoor u wel aftrek heeft en een deel waarvoor u geen aftrek heeft. Die splitsing maakt u in beginsel naar verhouding van de door u in rekening gebrachte vergoedingen voor belaste en vrijgestelde prestaties. Als u aannemelijk kunt maken dat het werkelijk gebruik van die goederen en diensten anders is, dan vindt splitsing plaats overeenkomstig dat werkelijk gebruik. De splitsing moet u in eerste instantie aanbrengen bij de aangifte over het tijdvak waarin u de factuur voor het goed of de dienst heeft ontvangen, overeenkomstig de verwachte bestemming van het goed of de dienst. Vervolgens maakt u een herrekening op basis van de gegevens van het tijdvak waarin u de goederen en diensten bent gaan gebruiken. Tot slot moet u aan het einde van het boekjaar een herrekening maken op basis van de gegevens van het gehele boekjaar. Als dan blijkt dat u te veel voorbelasting in aftrek heeft gebracht, dan bent u die voorbelasting verschuldigd. Als u te weinig voorbelasting in aftrek heeft gebracht, dan kunt u die voorbelasting alsnog in aftrek brengen.
Let op: Er is momenteel een wetsvoorstel in behandeling bij de Tweede Kamer om het optieverzoek voor BTW-belaste levering af te schaffen als voor de levering van de onroerende zaak een notariële akte van levering is opgemaakt, waaruit blijkt dat voor belaste levering is gekozen.
Verklaring belast gebruik door huurder onroerende zaak Ingeval van BTW-belaste verhuur van een pand geldt een vergelijkbare procedure. U doet als huurder en verhuurder een gezamenlijk verzoek voor belaste verhuur, waarbij de huurder verklaart dat hij het pand voor 90% (70%) of meer voor belaste prestaties zal gebruiken. Sinds enkele jaren mag dit verzoek overigens achterwege blijven, mits onder andere de huurovereenkomst aan bepaalde voorwaarden voldoet. Dit mag tot nu toe overigens op grond van een goedkeuring, maar binnenkort wordt dit waarschijnlijk via een wettelijk regeling toegestaan. U moet als huurder bovendien binnen vier weken na afloop van het boekjaar waarin de huur is aangevangen, een verklaring aan de verhuurder en de Belastingdienst verstrekken, waaruit blijkt dat u het pand ook daadwerkelijk voor belaste prestaties heeft gebruikt. Dit hoeft echter weer niet als de huurovereenkomst aan alle voorwaarden voldoet.
Herziening van voorbelasting Voor onroerende en roerende zaken waarop u afschrijft, begint er na het jaar van aanschaf nog een herzieningsperiode van respectievelijk 9 en 4 jaar. In die periode moet u per jaar respectievelijk 1/10 en 1/5 gedeelte van de bij aanschaf in aftrek gebrachte voorbelasting herzien. Dit betekent dat u ieder jaar opnieuw moet gaan beoordelen in hoeverre u recht op aftrek van dat gedeelte van de voorbelasting heeft. Als uit de herzieningsberekening blijkt dat u te veel of te weinig voorbelasting in aftrek heeft gebracht, dan moet u het verschil op de aangifte van het laatste tijdvak van het boekjaar aangeven. Indien het verschil minder is dan 10% van het in aftrek gebrachte bedrag, dan wordt u het verschil niet verschuldigd, maar kunt u het ook niet terugvragen.
17
van tot het bedrijfsvermogen behorende goederen en diensten voor privé-doeleinden van u als ondernemer, uw personeel of door anderen, een met BTW belaste dienst, als u voor dit goed recht op aftrek heeft van de aan u in rekening gebrachte BTW. Dit geldt bijvoorbeeld voor woon-werkpanden. Vanaf 1 januari 2008 wordt voor de berekening van deze correctie aangesloten bij het werkelijk privé-gebruik. U moet twee kostencategorieën onderscheiden. 1. de kosten van verwerving of vervaardiging van investeringsgoederen waarop pleegt te worden afgeschreven; 2. de kosten van herstel, onderhoud, verbetering- en verbouwing.
Deze informatie is dan al in of bij de huurovereenkomst opgenomen. De belaste verhuur vervalt niet zonder meer als u het pand niet vóór het einde van het boekjaar waarin de huur is ingegaan, in gebruik heeft genomen. De leegstand heeft in dit boekjaar nog geen gevolgen, mits de onroerende zaak voor het einde van het tweede daarop volgende boekjaar in gebruik wordt genomen en in het boekjaar van ingebruikneming tevens wordt voldaan aan de 90%-eis (70%-eis).
BUA-correctie voor personeelsvoorzieningen De aftrek van voorbelasting voor personeelsvoorzieningen wordt op grond van het Besluit uitsluiting aftrek omzetbelasting (BUA) uitgesloten, tenzij de kosten per werknemer onder het bedrag van € 227 per jaar zijn gebleven. U moet aan het einde van het jaar beoordelen of deze grens al dan niet wordt overschreden. Bij overschrijding van het bedrag is de BTW op de kosten niet aftrekbaar. Tot de personeelsvoorzieningen behoren onder meer het privé-gebruik van de auto van de zaak, het personeelsfeest of -uitstapje, kerstpakketten en dergelijke. Voor kantineverstrekkingen geldt een aparte regeling. Voor werknemers met een auto van de zaak zal het drempelbedrag van € 227 doorgaans worden overschreden. In dat geval kunt u niet eerst in de loop van het jaar de BTW in aftrek brengen en dat aan het einde van het jaar corrigeren. Zodra bij u duidelijk is (moet zijn) dat de grens op jaarbasis zal worden overschreden, heeft u geen aftrek van de voorbelasting op de kosten voor de personeelsvoorzieningen van de betreffende werknemer.
Ad 1 Kosten ter verwerving of vervaardiging Deze kosten betreffen in beginsel eenmalige kosten die zich voordoen in het jaar van verwerving of vervaardiging. Eventuele verwervings- of vervaardigingkosten die u in een eerder of later maakt, moet u daar nog bijtellen. U deelt de kosten vervolgens toe aan meerdere kalenderjaren, waarbij wordt aangesloten bij de herzieningstermijn voor (on)roerende zaken. Daartoe moet voor onroerende zaken gedurende 10 jaren 10% van de verwervingskosten aan elk jaar worden toegerekend en voor roerende zaken gedurende 5 jaren 20% per jaar. De toerekening vindt voor het eerst plaats in het jaar van ingebruikname.
Ad 2 Kosten van herstel, onderhoud, verbetering en verbouwing Deze kosten kunnen van jaar tot jaar verschillen. Per kalenderjaar worden de kosten gesteld op de feitelijk gemaakte kosten die u in het betreffende kalenderjaar in aanmerking moet nemen. Een voorbeeld van deze kosten zijn kosten voor het laten schilderen van een woon-werkpand.
Werkelijke privé-gebruik U rekent de kosten uit beide categorieën op basis van de werkelijke verhouding tussen het privé-gebruik en het totale gebruik, per kalenderjaar aan het privégebruik toe. Over dit bedrag berekent u vervolgens de BTW-heffing wegens privé-gebruik. U moet dus voor toepassing van deze privé-correctie aantekening houden van het privé-gebruik. Alleen als u door bijzondere omstandigheden niet over de exacte gebruiksgegevens kunt beschikken, mag u uitgaan van een schatting die het werkelijk gebruik zo goed mogelijk benadert.
Correctie privé-gebruik van bedrijfsvermogen Naast de BUA-correctie moet u vanaf 1 januari 2007 aan het eind van het jaar nog een andere privécorrectie toepassen. Sindsdien is namelijk het gebruik 18
Pensioen en lijfrente Enkele pensioenactualiteiten Ook in de pensioenwereld hebben de afgelopen jaren de nodige veranderingen plaatsgevonden en daaraan komt voorlopig nog geen einde. Zo zijn in het Belastingplan 2009 enkele voorstellen gedaan in verband met de toenemende vergrijzing, treden komend jaar nog enkele verplichtingen uit de Pensioenwet in werking en zijn er andere actualiteiten waarop we u in deze bijdrage attent maken.
Voorstellen uit het Belastingplan 2009
Via de houdbaarheidsbijdrage meebetalen aan de AOW door 65-plussers
Het Belastingplan 2009 bevat ook enkele maatregelen op het terrein van de pensioenen. Hierna staan we stil bij de doorwerkbonus en de houdbaarheidsbijdrage. De voorstellen die betrekking hebben op de lijfrente komen verderop in het hoofdstuk ‘Aspecten rond de lijfrentepremieaftrek’ aan de orde. Ook voor de maatregelen uit het Belastingplan op het terrein van pensioen en lijfrente geldt dat de parlementaire behandeling ten tijde van het ter perse gaan van deze Eindejaarsactualiteiten nog niet was afgerond. Vraag daarom uw adviseur naar de stand van zaken.
Een andere maatregel uit het Belastingplan 2009 ter bestrijding van de vergrijzingskosten is de introductie van de ‘houdbaarheidsbijdrage’. Als u na 1 januari 2011 de 65-jarige leeftijd bereikt (geboren op of na 1 januari 1946) gaat u naar draagkracht een bijdrage betalen om de AOW betaalbaar te houden. De bijdrage wordt vormgegeven door vanaf 2011 de bovengrens van de tweede belastingschijf voor de inkomstenbelasting (in 2009: € 32.127) niet meer volledig, maar slechts voor 75% aan de inflatie aan te passen. De maatregel heeft vooral gevolgen als u een aanvullend pensioen heeft, omdat een groter deel van uw inkomen dan wordt belast tegen 42% (derde belastingschijf ) in plaats van 10,85% (in 2009 het tarief in de tweede belastingschijf ).
Invoering van een doorwerkbonus Het zal u niet zijn ontgaan dat al enige tijd naarstig wordt gezocht naar een oplossing voor de (on)betaalbaarheid van de toenemende vergrijzing. Zeker nu de ‘babyboomers’ de pensioengerechtigde leeftijd naderen, wordt het probleem steeds nijpender. Het kabinet wil de dreigende onbetaalbaarheid van de vergrijzing onder meer voorkomen door de invoering van de doorwerkbonus. De doorwerkbonus is een extra heffingskorting voor mensen van 62 jaar of ouder die blijven doorwerken. De hoogte van de korting is afhankelijk van de leeftijd en het inkomen uit arbeid. Bij 62 jaar bedraagt de korting 5%, bij 63 jaar 7%, bij 64 jaar 10%, bij 65 en 66 jaar 2% en bij 67 jaar en ouder 1%. De scherpe daling in het percentage bij 65- jarigen en ouder hangt samen met het feit dat 65-plussers in de eerste en tweede belastingschijf al een fors lager tarief verschuldigd zijn, waardoor het stimuleringseffect van deze bonus groter is dan voor 65-minners. De korting wordt berekend over het inkomen uit arbeid boven € 8.860 tot maximaal € 54.776. De bonus wordt dus maximaal over € 45.916 berekend.
Deadline voor kwalificatie pensioenovereenkomsten voor verzekeraars Een werkgever sluit een pensioenovereenkomst met zijn werknemers. Deze pensioenovereenkomst moet vervolgens door het pensioenfonds of de verzekeraar worden gekwalificeerd als een uitkeringsovereenkomst, een kapitaalovereenkomst of een premieovereenkomst. Bij de uitkeringsovereenkomst is de hoogte van de uiteindelijke pensioenuitkeringen vastgesteld. Bij de kapitaalovereenkomst is wel het kapitaal dat beschikbaar is voor een pensioen vastgesteld, maar dat kapitaal moet te zijner tijd nog in uitkeringen worden omgezet. Bij een premieovereenkomst staat de premie vast die uiterlijk op pensioendatum nog in uitkeringen moet worden omgezet. Pensioenfondsen en verzekeraars moesten op grond van de Pensioenwet ook alle op 1 januari 2007 bestaande pensioenovereenkomsten van een van deze kwalificaties voorzien. Pensioenfondsen kregen daarvoor tot 1 januari 2008 de tijd. Voor verzekeraars verstrijkt de deadline op 1 januari 2009.
19
Stamrechtvrijstelling ook zonder medewerking van de werkgever
Let op: De kwalificatie geldt alleen voor toekomstige pensioenopbouw. In de praktijk zullen verzekeraars en pensioenfondsen echter vermoedelijk de herkwalificatie voor de gehele looptijd doorvoeren. Deze herkwalificatie kan gevolgen hebben voor de ontslagaanspraken en tijdsevenredige financiering. Laat dit daarom door uw pensioenadviseur beoordelen.
De stamrechtvrijstelling maakt het mogelijk om de loonheffing over een ontslagvergoeding uit te stellen. De ontslagvergoeding wordt daartoe niet aan de (ex-)werknemer uitbetaald, maar rechtstreeks (of via een depot bij een notaris) gestort bij een verzekeraar of in een stamrecht-BV. Belastingheffing vindt dan pas plaats als in de toekomst periodieke uitkeringen worden gedaan. De wet op de Loonbelasting schrijft echter voor dat de stamrechtvrijstelling alleen met medewerking van de werkgever kan worden toegepast. In de praktijk komt het voor dat een werkgever bij ontslag van een werknemer niet bereid is mee te werken aan een ontslagvergoeding in de vorm van een stamrecht (een recht op een periodieke uitkering), maar slechts bereid is tot het uitbetalen van een éénmalige afkoopsom in geld.
Invoering indexatielabel In het kader van de inwerkingtreding van de Pensioenwet op 1 januari 2007, is onder meer ook afgesproken dat pensioenfondsen en verzekeraars met een indexatielabel zouden komen. Dit label is een richtlijn over de zekerheid waarmee een pensioenregeling met de inflatie zal meegroeien en de verwachtingen daaromtrent voor de toekomst. Vanaf 1 januari 2009 gaat het indexatielabel van start. Pensioenfondsen bekijken jaarlijks of het label moet worden aangepast. Verzekeraars die pensioenregelingen uitvoeren, moeten dit om de drie jaar doen. Dat wil overigens niet zeggen dat werknemers en gepensioneerden de garantie hebben dat hun pensioen zonder meer aan de prijsstijgingen wordt aangepast. Pensioenfondsen bekijken elk jaar in hoeverre zij de pensioenen aanpassen. Dit hangt af van hun vermogen en de gevolgen van de aanpassing voor de te betalen pensioenpremies door werknemers. Bij verzekeraars hangt de aanpassing af van wat daarover contractueel is afgesproken.
De Staatssecretaris van Financiën vindt dat het desondanks toch mogelijk moet zijn dat de (ex-)werknemer van de stamrechtvrijstelling kan gebruikmaken. Hij heeft daarom onlangs onder voorwaarden goedgekeurd dat de stamrechtvrijstelling in ontslagsituaties op verzoek ook mag worden toegepast zonder medewerking van de werkgever. De (ex-)werknemer moet onder meer aantonen dat de ontslagvergoeding tegen zijn (haar) uitdrukkelijke wil aan hem (haar) is uitbetaald en dat hij (zij), voorafgaand aan de uitbetaling, aan de werkgever kenbaar heeft gemaakt van de stamrechtvrijstelling te willen gebruikmaken. Verder moet hij (zij) aantonen binnen 3 maanden na de uitbetaling initiatieven te hebben ontplooid om de ontslagvergoeding alsnog als een stamrecht aan te wenden. De werknemer kan ook de eventueel door de werkgever ingehouden loonheffingen die op aanslag of na bezwaar van de Belastingdienst zijn terugontvangen, alsnog als een aanvullende koopsom voor het stamrecht gebruiken, mits deze koopsom binnen 3 maanden na de terugontvangst bij een verzekeraar of in een stamrecht-BV wordt gestort. Er zijn nog meer voorwaarden waaraan moet worden voldaan, maar het voert te ver om ze hier allemaal te noemen. Mocht u uw ontslagvergoeding zonder medewerking van uw werkgever willen gebruiken voor een stamrecht, laat uw adviseur dan nagaan of u aan alle voorwaarden voldoet. Als dat zo is, dan kan hij (zij) voor u bij de Belastingdienst een verzoek indienen om toepassing van deze goedkeuring.
Omzetten van KEW in SEW of BEW Sinds 1 januari 2008 kunt u naast de kapitaalverzekering eigen woning (KEW) bij een verzekeraar, ook fiscaalvriendelijk sparen voor de aflossing van uw eigenwoningschuld via een geblokkeerde Spaarrekening eigen woning (SEW) of een geblokkeerd Beleggingsrecht eigen woning (BEW) bij een bank. Zeker als blijkt dat de laatstgenoemde spaarvormen goedkoper zijn, zult u wellicht uw KEW in een SEW of BEW willen omzetten. Bedenk daarbij wel dat u dan uw overlijdensrisicodekking bij uw KEW gaat verliezen. U zult dus een nieuwe, losse overlijdensrisicoverzekering moeten afsluiten, die waarschijnlijk duurder is dan de verzekering die u al had. Laat een deskundige daarom nagaan of omzetting voor u wel gunstig is.
20
Uitbreiding afkoopmogelijkheid kleine pensioenen
Pensioentekort U komt voor lijfrentepremieaftrek in aanmerking als u een aantoonbaar pensioentekort heeft. De berekening van het pensioentekort en daarmee van de maximaal aftrekbare lijfrentepremie, is een vrij lastige exercitie die u het best aan een deskundige kunt overlaten. Hij (zij) heeft daarvoor naast uw inkomensgegevens over 2007 ook een opgave nodig van uw pensioenaangroei over 2007. De pensioenaangroei is het verschil tussen het pensioen dat u aan het begin van het kalenderjaar en aan het eind van het jaar heeft opgebouwd als gevolg van deelname aan een pensioenregeling. Deze opgave moet uw verzekeraar of pensioenfonds vóór 1 november 2008 aan u hebben verstrekt. Voor zelfstandige ondernemers is de eventuele dotatie aan de oudedagsreserve in 2007 van invloed op de af te trekken lijfrentepremie in 2008. Als de lijfrentepremie is berekend, dan kunt u die naar vrije keuze in de volgende ruimtes in aftrek brengen.
De Pensioenwet biedt de mogelijkheid om kleine pensioenaanspraken door de pensioenuitvoerder te laten afkopen, zonder dat daarbij tevens revisierente (20%) moet worden betaald. Het afkoopbedrag wordt jaarlijks aangepast. De afkoopgrens bedraagt voor 2008 € 406,44. Deze afkoopmogelijkheid is naar het wezenpensioen uitgebreid. De pensioenuitvoerder (het pensioenfonds of de verzekeraar) moet de nabestaande hierover binnen 6 maanden na het ingaan van het pensioen informeren en binnen die termijn tot uitbetaling van de afkoopwaarde overgaan. Als de termijn is overschreden, dan is afkoop alleen mogelijk als de nabestaande of zijn (haar) wettelijke vertegenwoordiger daarmee instemt.
Bereid u voor op de afschaffing van de partnertoeslag AOW
Jaarruimte
Wist u dat de partnertoeslag AOW wordt afgeschaft voor mensen die op of na 1 januari 2015 65 jaar worden? Veel mensen blijken dit niet te weten, ondanks de verstrekkende gevolgen die dit voor hen kan hebben. Volgens de huidige regels krijgt de oudste AOW-gerechtigde partner voor zijn (haar) partner die nog geen 65 jaar is en geen of weinig inkomen heeft, een toeslag van maximaal 50% van het netto minimumloon. Dit komt neer op ongeveer € 700 per maand. In 1996 is al besloten om deze partnertoeslag in 2015 af te schaffen. Nu denkt u wellicht dat dit nog heel ver weg is en dat is ook zo, maar voor wie het aangaat, is die tijd waarschijnlijk wel nodig om zich op deze inkomensachteruitgang voor te bereiden. Dat kan bijvoorbeeld door te sparen of een lijfrente af te sluiten. De jaarovergang is wellicht een mooi moment om daarmee te beginnen.
De hoogte van uw pensioentekort bepaalt de lijfrentepremie die u in de jaarruimte kunt aftrekken. Als u de lijfrentepremie in 2008 wilt aftrekken, dan moet u de premie vóór 1 april 2009 hebben betaald. Tevens moet u er bij een eerste betaling ter zake van een lijfrentecontract altijd voor zorgen dat de verzekeraar dan ook een ondertekende maatschappijofferte of een volledig ingevuld en ondertekend aanvraagformulier heeft ontvangen. Let op: In het Belastingplan 2009 wordt uitvoering gegeven aan een motie die al was aangenomen bij de invoering van het ‘lijfrentebanksparen’. Die motie betrof het terugbrengen van de maximumpremiegrondslag voor bepaling van de aftrek in de jaarruimte tot het oude niveau van 2007, ofwel tot € 153.221. Dat gebeurt nu per 1 januari 2009. Dit heeft dus het merkwaardige gevolg dat voor het jaar 2008 wel de verlaagde premiegrondslag van € 104.806 geldt.
Aspecten rond de lijfrentepremieaftrek Hierna geven we aan onder welke voorwaarden u in 2008 lijfrentepremies in aftrek kunt brengen. We besteden eerst kort aandacht aan het pensioentekort en daarna aan de verschillende ruimtes waarbinnen u de premie onder voorwaarden in aftrek kunt brengen. Daarnaast besteden we aandacht aan enkele maatregelen uit het Belastingplan 2009 op het terrein van de lijfrente. Let wel, ten tijde van het ter perse gaan deze Eindejaarsactualiteiten was de parlementaire behandeling van het Belastingplan nog niet afgerond. Vraag uw adviseur daarom naar de actuele stand van zaken.
Reserveringsruimte Als u in de zeven voorafgaande jaren minder lijfrentepremie heeft afgetrokken dan u op grond van de jaarruimte had mogen aftrekken, dan kunt u van de reserveringsruimte gebruikmaken. U haalt dan de nietbenutte aftrek in. Het oudste jaar moet daarbij het eerst worden ingehaald. Het alsnog in aanmerking te nemen bedrag is evenals de jaarruimte gemaximeerd, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen 21
de stand van de oudedagsreserve op 1 januari van het jaar van staken en, op enkele uitzonderingen na, de in het verleden afgetrokken lijfrentepremies.
belastingplichtigen die aan het begin van het kalenderjaar jonger en ouder zijn dan 55 jaar. Bent u namelijk ouder dan 55 jaar dan heeft u recht op een verhoogde inhaalaftrek in de reserveringsruimte. Ook voor de betaling van de inhaallijfrentepremie geldt een terugwentelingsregeling. De inhaalpremie kunt u in 2008 in aftrek brengen, als u de premie vóór 1 april 2009 heeft voldaan.
Benutten jaarruimte en reserveringsruimte bij overnemer van de onderneming Soms kunt u in het kader van de overdracht van een onderneming bij de overnemer (bijvoorbeeld uw eigen BV) ook een lijfrente bedingen op basis van de ruimte voor premieaftrek in de jaarruimte en de reserveringsruimte. Ten onrechte wordt er vaak van uitgegaan dat die mogelijkheid alleen bestaat voor de stakingswinst en de oudedagsreserve in het jaar van staking. Ook om die reden verdient het aanbeveling standaard bij staking een volledige ruimteberekening te laten maken. Als de stakingswinst en de oudedagsreserve tezamen zo hoog zijn dat deze niet helemaal in een gefacilieerde stakingslijfrente kunnen worden omgezet, dan kunt u het verschil zoveel als mogelijk en wenselijk is, opvullen met de bedragen in de jaarruimte en de reserveringsruimte.
Omzetting oudedagsreserve Ondernemers kunnen naar believen een bedrag uit de oudedagsreserve omzetten in een lijfrente die dient ter compensatie van een pensioentekort. Deze afname van de oudedagsreserve door betaling van lijfrentepremie beïnvloedt wel de lijfrentepremieaftrek in de jaarruimte. Het is toegestaan om in het jaar van staking nog te doteren aan de oudedagsreserve, mits dit bedrag mede wordt aangewend voor een lijfrente. Ook aan de overige voorwaarden voor toevoeging aan de oudedagsreserve moet worden voldaan. De betaling van de aftrekbare premie in 2008 moet u uiterlijk op 30 juni 2009 hebben voldaan.
Omzetting stakingswinst
Vraag ambtshalve vermindering voor verzuimde aftrek van tijdig betaalde lijfrentepremies
Ondernemers kunnen de stakingswinst omzetten in een lijfrente die dient ter compensatie van een pensioentekort. Anders dan bij de jaarruimte hoeft daarbij niet te worden uitgegaan van het inkomen in het voorafgaande jaar. De stakingslijfrenteaftrek kan namelijk op verzoek in mindering komen op de (belaste) winst in het stakingsjaar. Dit moet voorkomen dat de stakingslijfrenteaftrek niet (volledig) kan worden benut als de normale jaarwinst in het jaar vóór staking veel lager is. De stakingslijfrenteaftrek is gemaximeerd. De hoogte van de maximaal aftrekbare lijfrentepremie is onder meer afhankelijk van de leeftijd van de ondernemer op het moment van staken, de mate van eventuele arbeidsongeschiktheid en het antwoord op de vraag of de staking al dan niet wordt veroorzaakt door het overlijden van de ondernemer. Verder kan ook de ingangsdatum van de lijfrente-uitkeringen relevant zijn voor de hoogte van de aftrek. Voor de betaling van een lijfrentepremie voor in 2008 gerealiseerde stakingswinst heeft u nog tot 1 juli 2009 de tijd.
Het kan voorkomen dat u de premies in voorafgaande jaren steeds in aftrek heeft gebracht, maar dat in enig jaar heeft verzuimd. Als de aanslag onherroepelijk vaststaat én de bezwaartermijn is verstreken, kunt u het verzuim in beginsel niet meer herstellen. Er is echter een mogelijkheid om de inspecteur voor het betreffende jaar om ambtshalve vermindering te verzoeken, waardoor u premieaftrek in het jaar van betaling of het daaraan voorafgaande jaar alsnog kunt effectueren. U moet het verzoek in beginsel indienen binnen 5 jaren na afloop van het jaar waarin u de aftrek had kunnen claimen. Als aan u echter uitstel van indiening voor het aangiftebiljet is verleend, dan wordt de termijn daarmee verlengd. In hoeverre u het verleende uitstel heeft benut, is dus niet relevant. Let wel, het moet dus gaan om tijdig betaalde premies voor lijfrenten die u in de jaarruimte en reserveringsruimte in aftrek hadden kunnen brengen.
Wijziging op komst Let op: Enkele al opgebouwde voorzieningen moeten op het getalsmatig maximum in mindering worden gebracht, voordat u de beschikbare lijfrenteaftrekruimte bepaalt. Hieronder vallen onder meer de waarde van oude pensioenaanspraken in de winstsfeer,
De huidige systematiek van de Wet IB 2001 brengt met zich dat het niet in aftrek brengen van lijfrentepremies ertoe leidt dat een lijfrentepolis gedeeltelijk in box 3 terechtkomt. Hierdoor zouden de aanspraken op inkomensvoorzieningen jaarlijks in box 1-gedeelten (wel premieaftrek) en box 3-gedeelten (geen premie22
Introductie afkoop ‘kleine lijfrenten’
aftrek) moeten worden gesplitst. Deze splitsing geldt zowel voor de opbouwfase als voor de uitkeringsfase. In de praktijk blijkt dat zowel verzekeraars als u als belastingplichtige onoverkomelijke problemen hebben om deze splitsing op een werkbare manier vorm te geven. Daarom wordt in het Belastingplan 2009 voorgesteld om met ingang van 1 januari 2009 alle uitkeringen uit lijfrenteverzekeringen die als een box 1lijfrente zijn vormgegeven, ongeacht de premieaftrek, te belasten in box 1. Voorzover de niet afgetrokken premies minder bedragen dan € 2.269, blijft een beperkte saldomethode (uitkering minus niet afgetrokken premies = belast in box 3) gelden. U moet dan aantonen dat u de premies niet heeft afgetrokken. Er geldt een overgangsregeling voor de tot en met 2008 afgetrokken premies. De maatregelen gelden ook voor het sinds 1 januari 2008 ingevoerde lijfrentebanksparen.
Er komt met ingang van 1 januari 2009 een mogelijkheid om lijfrenten (ook het lijfrentebanksparen), waarvan de waarde niet hoger is dan € 4.000, af te kopen zonder dat daarbij revisierente hoeft te worden betaald. Bij het bepalen of dit grensbedrag wordt overschreden, moet u de waarden van alle lijfrenteovereenkomsten die u bij dezelfde verzekeraar of bankinstelling heeft gesloten, bij elkaar optellen. Uiteraard moet u over de afkoopsom wel belasting in box 1 betalen. De verzekeringsmaatschappij of bankinstelling moet op de afkoopsom loonbelasting inhouden. U kunt alleen van de afkoopmogelijkheid gebruikmaken als de lijfrente-uitkeringen nog niet zijn ingegaan. Verder moet de verzekeringsmaatschappij of de bankinstelling de afkoopmogelijkheid ook in haar (polis)voorwaarden hebben opgenomen.
Sociale zekerheid Wijziging in de verplichte ziekmelding De administratieve lasten van het ziekmelden van werknemers bij het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) zijn vanaf 1 november 2008 verminderd. Dat is althans de bedoeling van het daartoe strekkende wetsvoorstel dat met enige vertraging inmiddels is aangenomen door de Eerste en Tweede Kamer. In hoofdlijnen komen de maatregelen op het volgende neer.
Later verplicht ziekmelden
Verplichte evaluatie reïntegratieinspanningen in het eerste ziektejaar
U hoeft pas in week 42 een zieke werknemer ziek te melden bij het UWV. Volgens de oude regels moest dat al in week 13. Aangezien de meeste werknemers tussen de 13de en de 42ste week wel weer zijn hersteld, zal deze maatregel tot een forse afname van het aantal ziekmeldingen leiden.
Het UWV stuurde uw werknemer onder de oude regelgeving in de 42ste week een brief (de zogenoemde alerteringsbrief ), als de werknemer niet was beter gemeld. Deze brief wijst uw werknemer op de verplichte evaluatie van de reïntegratie-inspanningen in het eerste ziektejaar en de mogelijkheden voor reïntegratie. Volgens de nieuwe regels stuurt het UWV uw werknemer, maar ook u, deze brief in week 44. Dat is dus op het moment waarop u en uw zieke werknemer afspraken met elkaar moeten maken over de eerstejaarsevaluatie. Hierdoor sluiten het tijdstip van de verplichte ziekmelding (42ste week) en die van de versturing van de alerteringsbrieven beter op elkaar aan. Bovendien voorkomt dit meer de in de oude praktijk veel voorkomende situatie, waarin alerteringsbrieven worden verstuurd aan werknemers die
Let op: De wijziging van het moment van ziekmelden bij het UWV brengt uiteraard geen wijziging teweeg in de reïntegratieverplichtingen die u en uw werknemer overigens gedurende de eerste twee ziektejaren hebben. Dit houdt onder meer in dat in de 6de ziekteweek een probleemanalyse moet zijn opgesteld en in de 8ste ziekteweek een plan van aanpak van de voorgenomen reïntegratie-inspanningen.
23
inmiddels al weer beter zijn, maar die niet door hun werkgever bij het UWV hersteld zijn gemeld.
Voor een werknemer die onder de oude regels ziek werd, maar na 1 november 2008 weer beter wordt, hoeft u op grond van de nieuwe regels geen hersteldmelding meer te doen.
Afschaffing verplichte hersteldmelding Werkgevers vergaten onder de oude regels nog wel eens te voldoen aan de verplichting om werknemers die weer beter zijn, binnen 28 dagen hersteld te melden bij het UWV. Dit had het hiervoor genoemde gevolg. Deze verplichte hersteldmelding is nu afgeschaft.
Commentaar De meeste zieke werknemers zullen binnen 42 weken wel weer zijn hersteld. Het aantal ziekmeldingen zal daardoor fors afnemen. Verder zal ook het achterwege laten van de hersteldmelding administratieve lastenvermindering voor u opleveren. U doet er verstandig aan om uw personeelsafdeling van de nieuwe regels op de hoogte brengen. Zij moeten de administratie en hun werkwijze op de nieuwe regels aanpassen.
Boete voor te laat ziekmelden Als u een zieke werknemer te laat bij het UWV aanmeldt, dan kan aan u een boete van maximaal € 455 per te laat aangemelde werknemer worden opgelegd. De hoogte van de boete is afhankelijk van de termijn die u te laat bent. De invoering van de boete vervangt de verlenging van de verplichte loondoorbetaling van twee jaar (70% van het loon) met de periode dat u te laat was met ziekmelden.
Maak gebruik van de tijdelijke openstelling van de vangnetverzekering voor arbeidsongeschiktheid
Vereenvoudiging van de WIA-kennisgeving Het UWV stuurt in de 20ste ziektemaand aan de werknemer een kennisgeving om hem (haar) te wijzen op de mogelijkheid een WIA-uitkering aan te vragen, evenals op de verdere mogelijkheden van reïntegratie. Deze WIA-kennisgeving is vereenvoudigd. Voorheen kreeg een werknemer een WIA-aanvraagset toegestuurd, waarmee hij (zij) de aanvraag kon doen. Het vervallen van de verplichte hersteldmelding brengt echter met zich dat het UWV de WIA-kennisgeving in een aantal gevallen ook zal sturen aan werknemers die inmiddels al weer volledig zijn hersteld. Om te voorkomen dat onnodig een WIA-aanvraagset wordt toegezonden, bestaat de kennisgeving nog slechts uit een brief die de werknemer erop wijst dat, als hij (zij) nog ziek is, een WIA-aanvraag kan doen. Als dat het geval is, dan moet de werknemer daartoe zelf een WIA-aanvraagset aanvragen bij het UWV.
Uit onderzoek blijkt dat de helft van de ondernemers niet verzekerd is tegen arbeidsongeschiktheid. De ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Economische Zaken (EZ) zijn in samenwerking met het Verbond van Verzekeraars begonnen met een voorlichtingscampagne om ondernemers te wijzen op het risico van arbeidsongeschiktheid en de gevolgen daarvan. In het kader van deze campagne wordt de vangnetverzekering tijdelijk opengesteld voor bestaande ondernemers die zich moeilijk kunnen verzekeren. De vangnetverzekering is in beginsel bedoeld voor startende zelfstandigen die na de start van hun onderneming zijn geweigerd voor een reguliere arbeidsongeschiktheidsverzekering. Bestaande, onverzekerde ondernemers kunnen zich tussen 1 november 2008 en 1 februari 2009 ook voor deze verzekering aanmelden. Daartoe moeten zij binnen deze periode bij een verzekeraar een offerte opvragen voor een reguliere arbeidsongeschiktheidsverzekering. Als zij worden geweigerd, kunnen zij zich bij de betreffende verzekeraar melden voor de vangnetverzekering. Voor startende ondernemers is de vangnetverzekering ook na 1 februari 2009 toegankelijk.
Overgangsregeling Voor werknemers die korter dan 13 weken vóór de inwerkingtreding ziek zijn geworden en die op 1 november 2008 nog niet zijn ziek gemeld, geldt de nieuwe regeling. Een werknemer die bijvoorbeeld op 1 september jl. ziek werd, hoeft u pas in de 42ste week na de eerste ziektedag bij het UWV ziek te melden. In het verlengde hiervan wordt ook een boete opgelegd in plaats van een verlenging van loondoorbetalingsplicht, als na 1 november 2008 wordt vastgesteld dat u niet aan uw ziekmeldingsplicht heeft voldaan, indien de 13-weeksziekmelding afloopt of zou aflopen na de datum van inwerkingtreding. 24
Enkele voorgenomen maatregelen voor 2009 in de sociale zekerheid Veel maatregelen die het kabinet in de sociale zekerheid op 1 januari 2009 van start wil laten gaan, hebben betrekking op de verhoging van de arbeidsdeelname. Meer mensen moeten meer uren werken en meer doorwerken na het bereiken van de leeftijd van 65 jaar. Dit is nodig om de toenemende vergrijzing te kunnen blijven bekostigen. In de loon- en inkomstenbelasting moet met een inkomensafhankelijke combinatiekorting en arbeidskorting en de geleidelijke afbouw van de overdraagbaarheid van de algemene heffingskorting, worden bereikt dat meer mensen (met name vrouwen) aan het werk gaan die nu niet werken of meer mensen (vrouwen) langer werken die nu in deeltijd werken. Hierna gaan we in op enkele stimuleringsmaatregelen in de sociale zekerheid om langdurig werklozen, arbeidsongeschikten en/of ouderen in dienst te nemen of te houden.
Commentaar De premiekortingen vervangen de huidige premievrijstellingen voor het in dienst nemen en in dienst houden van oudere werknemers. Die premievrijstellingen zijn met gemiddeld ongeveer € 1.500 per jaar, aanmerkelijk lager dan de premiekortingen. In meer algemene zin wordt arbeidsparticipatie aantrekkelijker gemaakt door per 1 januari 2009 de WW-premie voor werknemers af te schaffen. Dit punt kwam ook ter sprake tijdens het Najaarsoverleg in oktober tussen het kabinet en de werkgevers- en werknemersorganisaties. Zij spraken met elkaar af dat de WW-premie voor werknemers in 2009 naar nul gaat en die voor werkgevers wordt verlaagd, met hoeveel werd nog niet bekendgemaakt. Wellicht ten overvloede merken we ook bij de bovengenoemde maatregelen op dat de parlementaire behandeling nog niet was afgerond ten tijde van het ter perse gaan van deze Eindejaarsactualiteiten. Vraag uw adviseur daarom naar de actuele stand van zaken.
Premiekortingen en loonkostensubsidies De meeste mensen stoppen momenteel met werken als zij bijna 62 jaar zijn. Het kabinet vindt dat te vroeg en stelt daarom voor om in 2009 de volgende maatregelen te treffen: – Werkgevers die een 50-plusser met een uitkering aannemen, krijgen daarvoor 3 jaar lang een korting van € 6.500 op de WW- en arbeidsongeschiktheidspremies; – Werkgevers die werknemers van 62 jaar of ouder in dienst houden, krijgen daarvoor 3 jaar lang € 2.750 premiekorting per werknemer per jaar. Vanaf 2013 wordt dit bedrag zelfs € 6.500 per werknemer per jaar; – Invoering van een tijdelijk ‘no risk polis’ die werkgevers tegemoetkomt in de kosten van loondoorbetaling bij ziekte wanneer zij WW- ers van 55 jaar en ouder in dienst nemen; – Invoering van een loonkostensubsidie via het UWV ter grootte van maximaal de helft van het minimumloon voor werkgevers die iemand aannemen die langer dan 1 jaar in de WW zit of (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt is.
25
Arbeidsrecht De ontslagvergoeding in beweging Vorig jaar september werden de voorgenomen versoepelingen van het ontslagrecht in de ijskast gezet. Dit jaar zijn het kabinet en de sociale partners (werkgeversorganisaties en vakbonden) tijdens het Najaarsoverleg wel tot een akkoord hierover gekomen. Het akkoord komt er op neer dat het huidige ontslagrecht ongemoeid blijft, behalve de regeling rond de ontslagvergoeding voor werknemers met een jaarsalaris van meer dan € 75.000. De kantonrechtersformule (A x B x C: een landelijk rekenmodel voor kantonrechters over de berekeningswijze van ontslagvergoedingen), blijft dus bepalend voor de vaststelling van de hoogte van ontslagvergoedingen voor werknemers. Maar ook dit rekenmodel wordt vanaf 1 januari 2009 aangepast. Daartoe heeft de Kring van Kantonrechters besloten. Hierna gaan we eerst in op de nieuwe kantonrechtersformule en daarna op het akkoord tijdens het Najaarsoverleg.
Nieuwe kantonrechtersformule
gehad. Hetzelfde geldt voor een werknemer in een branche met een personeelstekort ten opzichte van een werknemer in een branche waarin veel werkloosheid heerst. Tot slot moet vanaf 2009 ook meer rekening worden gehouden met de financiële positie van de werkgever.
De hoogte van een ontslagvergoeding wordt vanaf 1 januari 2009 bepaald door de volgende factoren: A: het aantal gewogen dienstjaren, waarbij de dienstjaren vóór het 35ste levensjaar 0,5 keer tellen, tussen het 35ste en 45ste levensjaar 1 keer, tussen 45ste en 55ste levensjaar 1,5 keer en na het 55ste levensjaar 2 keer tellen; B: het maandsalaris, tenminste vermeerderd met de vaste en overeengekomen loonbestanddelen, zoals vakantietoeslag; C: de verwijtbaarheidsfactor die varieert en afhangt van de bijzondere omstandigheden van het geval. De kantonechter stelt deze factor op nul vast als hij (zij) vindt dat de werkgever geen vergoeding hoeft te betalen, op 1 als de ontbinding noch aan werknemer noch aan werkgever kan worden verweten en op meer dan 1 als het ontslag vooral aan de werkgever kan worden verweten.
Voorbeeld 1 Stel een jonge werknemer van 33 jaar in de bouw verlies na 10 jaar zijn baan door de sterke terugval in opdrachten vanwege de heersende financiële crisis. Zijn maandsalaris bedraagt €3.000 (inclusief vakantietoeslag). Zijn ontslagvergoeding bedraagt op grond van de nieuwe kantonrechtersformule: 0,5 x 10 x € 3.000 = 5 x € 3.000 = € 15.000. Voorbeeld 2 Stel de jonge werknemer is werkzaam in de accountancybranche. Zijn maandsalaris bedraagt € 4.500 (inclusief vakantietoeslag) als hij na 10 jaar wordt ontslagen. Zijn ontslagvergoeding bedraagt op grond van de nieuwe kantonrechtersformule: 0,5 x 10 x € 4.500 = 5 x € 4.500 = € 22.500.
De wijziging van de kantonrechtersformule betreft de verfijning van de dienstjarenfactor (A). Daarmee wordt aangesloten bij de verbeterde arbeidsmarktpositie van jongeren, maar met behoud van de bescherming van oudere werknemers.
Het is echter niet uitgesloten dat de kantonrechter door rekening te houden met de bijzondere omstandigheden, toch aan de werknemer in de bouw meer en aan de werknemer in de accountancybranche minder, ontslagvergoeding toekent. In de bouw is het immers door de financiële crisis moeilijker om weer een baan te vinden. Bovendien zal de financiële positie van de werkgever waarschijnlijk ook niet zo rooskleurig zijn. In de accountancybranche heerst daarentegen een
Naast deze wijziging wordt vanaf 2009 ook meer aandacht geschonken aan de bijzondere omstandigheden van het geval. Zo zal een werknemer die door zijn werkgever in staat is gesteld om een opleiding te volgen, een betere positie op de arbeidsmarkt kunnen innemen en dus minder bescherming nodig hebben, dan een werknemer die die gelegenheid niet heeft 26
groot personeelstekort en zal de werknemer eenvoudiger weer een baan kunnen vinden. Bovendien wordt deze branche waarschijnlijk minder getroffen door de financiële crisis.
kantonrechtersformule, temeer er nu al veel onzekerheid bestaat bij werknemers door de heersende financiële crisis. Werkgevers zullen ook na invoering van het wettelijk plafond en de gewijzigde kantonrechtersformule in veel gevallen nog steeds hoge ontslagvergoedingen moeten betalen. Wellicht dat de bijzondere omstandigheden voor hen nog uitkomst kan bieden.
Aftoppen ontslagvergoeding volgens Najaarsakkoord Voor werknemers met een jaarsalaris van meer dan € 75.000 wordt de hoogte van de ontslagvergoeding bovendien gemaximeerd op één jaarsalaris. Dit plafond leidt, rekeninghoudend met de nieuwe formule, onder meer tot de volgende uitkomsten.
Tip Er wordt maar in een klein percentage van de arbeidsgeschillen geprocedeerd. Het merendeel van de gevallen wordt in onderling overleg opgelost, waarbij partijen de regeling vastleggen in een vaststellingsovereenkomst of beëindigingsovereenkomst. Dit gebeurt veelal onder begeleiding van een advocaat of arbeidsjurist. Bij de bepaling van de vergoedingssom fungeert de kantonrechtersformule dan als richtsnoer. Dit betekent dus dat de werkgever kan profiteren van de nieuwe richtlijnen en onder verwijzing hiernaar een lagere vergoeding kan aanbieden aan de (met name jonge) werknemer ter compensatie van het verlies van diens arbeidsplek. Kortom werkgevers let op bij het aanbieden van een regeling!
Voorbeeld 1 Een werknemer heeft een maandsalaris van € 10.000 (inclusief vakantietoeslag). Na 35 jaar trouwe dienst wordt hij bij een reorganisatie ontslagen. Hij is inmiddels 60 jaar. Het ontslag kan noch aan werkgever noch aan werknemer worden verweten. Zijn ontslagvergoeding bedraagt op grond van de nieuwe kantonrechtersformule: 10 x 0,5 plus 10 x 1 plus 10 x 1,5 plus 5 x 2 = 40 dienstjaren (A) x € 10.000 (B) x 1 (C) = € 400.000. Omdat hij echter een jaarsalaris heeft van meer dan € 75.000, bedraagt zijn maximum ontslagvergoeding één jaarsalaris, ofwel € 120.000.
Tot slot merken we op dat de afspraak in het Najaarsakkoord nog wel in een wettelijke regeling moet worden vastgelegd, die door de Eerste en Tweede Kamer nog moet worden goedgekeurd. Het gegeven echter dat zowel werkgeversorganisaties als vakbonden (op de vakbond voor Midden en Hoger Personeel (MHP) na) met het plan hebben ingestemd, maakt het niet onwaarschijnlijk dat die goedkeuring er zal komen. Vraag uw adviseur naar de voortgang.
Voorbeeld 2 Dezelfde werknemer heeft een maandsalaris van € 6.000 (inclusief vakantietoeslag). Zijn ontslagvergoeding bedraagt op grond van de nieuwe kantonrechtersformule: 40 dienstjaren (A) x € 6.000 (B) x 1 (C) = € 240.000. Omdat zijn jaarsalaris minder bedraagt dan € 75.000, is zijn ontslagvergoeding niet aan een maximum gebonden en ontvangt deze werknemer wel de hoge ontslagvergoeding conform de kantonrechtersformule van € 240.000.
Update uw arbeidsovereenkomsten en uw arbeidsreglement
Commentaar
Arbeidsvoorwaarden liggen meestal vast in een arbeidsovereenkomst en een mogelijk daarvan deeluitmakend arbeidsreglement. De arbeidsvoorwaarden moeten door wetswijzigingen, rechtspraak, veranderingen in de arbeidsrelatie of vanwege veranderde wensen, bepalingen of indexaties, van tijd tot tijd worden getoetst op hun actualiteitsgehalte en waar nodig worden aangepast.
Werkgevers vinden de toepassing van de kantonrechtersformule vooral bezwaarlijk uitpakken bij oudere werknemers. De leeftijdsfactor leidt al gauw tot veel dienstjaren en dus hoge ontslagvergoedingen. Zowel met de aangepaste kantonrechtersformule als met het inbouwen van een wettelijk plafond voor werknemers met een jaarsalaris van meer dan € 75.000, lijkt aan dat bezwaar nauwelijks te worden tegemoetgekomen. De vakbonden hebben hun instemming gegeven aan de aftopping, omdat slechts 10% van de werknemers een dergelijk salaris heeft. Zij zijn echter ontevreden over de wijziging van de
De invloed van wetswijzigingen Allerlei wetswijzigingen hebben invloed op de arbeidsvoorwaarden die u met uw werknemers heeft afgesproken. Zo heeft het kabinet voorgesteld om in 27
gebeurtenis in de privé-sfeer (bijvoorbeeld bij een huishoudelijke klus of tijdens het sporten). Op grond van de uitspraak van de Hoge Raad zou deze voorwaarde met betrekking tot de doorbetaling van het bovenwettelijke loondeel, in een arbeidsovereenkomst kunnen worden opgenomen.
2009 de duur van het ouderschapsverlof te verlengen van 13 naar 26 weken en het gebruik van de ouderschapsverlofkorting los te koppelen van de deelname aan de levensloopregeling. Deze zaken heeft u wellicht in een arbeidsovereenkomst of arbeidsreglement vastliggen of wilt u daarin vastleggen.U zult dus bestaande regelingen aan de nieuwe regels moeten aanpassen of ermee moeten uitbreiden.
Veranderde arbeidsrelatie Ook een verandering in de arbeidsrelatie kan aanleiding geven om bestaande afspraken aan te passen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met het gebruik van de auto van de zaak of de ter beschikking gestelde mobiele telefoon of laptop als de werknemer langdurig ziek wordt? Als u dan wilt dat de werknemer de auto bij u stalt, zodat u de auto bijvoorbeeld tijdens de ziekte aan een andere werknemer ter beschikking kunt stellen, dan moet u dat in de arbeidsovereenkomst of het arbeidsreglement hebben vastliggen. Het kan dan belangrijk in de arbeidsovereenkomst een redelijke termijn op te nemen vanaf welk moment u afgifte van de auto verplicht stelt. Verder doet u er verstandig aan vast te leggen dat u niet gehouden bent de werknemer voor het verlies van de auto te compenseren. Als u dit bij indiensttreding al in de arbeidsovereenkomst of het bijbehorende arbeidsreglement heeft vastliggen, dan heeft de werknemer er toen mee ingestemd. Heeft u hierover toen niets afgesproken, dan zult u de arbeidsvoorwaarden alleen met instemming van de werknemer alsnog kunnen aanpassen. De werknemer zal dat niet snel doen. Hij (zij) gaat er immers op achteruit. Houd er dan in ieder geval wel rekening mee bij het opstellen van een arbeidsovereenkomst met een nieuwe werknemer.
De invloed van rechtspraak Ook rechterlijke uitspraken, met name die van onze hoogste rechter, de Hoge Raad, hebben invloed op de arbeidsvoorwaarden. In 2008 zijn er enkele spraakmakende uitspraken geweest. We noemen er 2 die voor heel veel bestaande arbeidsvoorwaarden waarschijnlijk gevolgen hebben. Ten eerste besliste de Hoge Raad dat werkgevers de aan hen opgelegde verkeersboetes die hun werknemers tijdens werktijd hadden opgelopen, op die werknemers mochten verhalen. Alleen als sprake is van slecht werkgeverschap (u heeft bijvoorbeeld zelf aangezet tot het maken van de overtreding) ligt dat anders. Tot deze uitspraak kon verhaal alleen plaatsvinden al sprake was van opzet of bewuste roekeloosheid bij de werknemer. In een zaak die ook veel landelijke ochtendbladen haalde (de veelvuldig zieke zaalvoetballer), oordeelde de Hoge Raad dat de loondoorbetalingsplicht zich niet zonder meer uitstrekt over een eventuele bovenwettelijke aanvulling op het loon. Aan het vervallen van de aanspraak op de doorbetaling van dit deel van het loon bij arbeidsongeschiktheid kunnen werkgever en werknemer (CAO-partijen) ook andere, minder zware voorwaarden verbinden, dan de wettelijke voorwaarde van ‘opzet’. U moet tijdens arbeidsongeschiktheid 70% van het overeengekomen loon doorbetalen. In de individuele arbeidsovereenkomst (of CAO) kan echter worden vastgelegd dat een werknemer voor het bovenwettelijke deel zijn aanspraak op loondoorbetaling verliest, indien aan de nadere voorwaarden wordt voldaan. In de zaak bij de Hoge Raad verviel de aanspraak op de doorbetaling van de bovenwettelijke aanvulling in het geval dat een werknemer door eigen schuld of toedoen arbeidsongeschikt raakte. Ook andere formuleringen zijn denkbaar. De vanzelfsprekendheid van de loondoorbetalingsplicht bij ziekte van de werknemer, heeft dit jaar veelvuldig ter discussie gestaan, bijvoorbeeld de automatisch doorbetaling van loon aan een zieke werknemer als het ziekteverzuim is ontstaan door een
Commentaar Zelfs als de omstandigheden niet zijn gewijzigd, is het goed als u uw arbeidsreglement en arbeidsovereenkomsten periodiek aan een update onderwerpt. Het komt nog steeds veel voor dat achterhaalde bepalingen zijn opgenomen, bijvoorbeeld over de opzegtermijnen of de reïntegratieverplichtingen. Verder moeten bedragen regelmatig worden geïndexeerd of regelingen aan de rechtspraak of de wensen van deze tijd worden aangepast. Onvolkomenheden in uw arbeidsreglement of de arbeidsovereenkomsten met uw werknemers kunnen voor u dure gevolgen hebben. Laat u bij uw update daarom adviseren door een arbeidsjurist. Hij (zij) kan veel goed werk voor u verrichten, waardoor u problemen voorkomt.
28
