Algemeen Onderwijsbeleid Antwerpen Jaarrapport 2009

Algemeen Onderwijsbeleid Antwerpen

Jaarrapport 2009

Inhoudsopgave

1.

Algemene ontwikkelingen en beleidstendensen................................................................. 6 1.1.

Vlaanderen................................................................................................................. 6

1.2.

Antwerpen................................................................................................................. 6

2.

Afdeling algemeen onderwijsbeleid................................................................................... 8 2.1.

Baobab vzw................................................................................................................ 8

2.2.

Open Onderwijshuis..................................................................................................... 8

2.3.

Evenementenkalender 2009 ......................................................................................... 9

2.4.

Pers & communicatie................................................................................................. 10

3.

Samenwerking & overleg............................................................................................... 12 3.1.

Onderwijsraad Antwerpen.......................................................................................... 12

3.2.

Lokale Overlegplatforms............................................................................................ 14

3.3.

Samenwerking met het hoger onderwijs...................................................................... 15

3.4.

Internationale samenwerking...................................................................................... 16

4.

Beleidsthema’s, projecten en acties................................................................................ 20 4.1.

Onderwijsvernieuwing met Baobab-schoolprojecten...................................................... 20

4.2.

Sociaal onderwijsbeleid.............................................................................................. 24

4.3.

Buitenschoolse activiteiten........................................................................................ 26

4.4.

Onderwijs en cultuur................................................................................................. 28

4.5.

Onderwijs en sport.................................................................................................... 30

4.6.

Studie- en beroepskeuze............................................................................................. 31

4.7.

Onderwijs en arbeidsmarkt......................................................................................... 33

4.8.

Verkeer en mobiliteit................................................................................................. 35

4.9.

Uitval- en spijbelpreventie.......................................................................................... 39

Algemeen Onderwijsbeleid Antwerpen • Jaarrapport 2009

3

Voorwoord Beste lezer Voor u ligt het jaarrapport van de afdeling algemeen onderwijsbeleid 2009. Samen met alle Antwerpse scholen werkt deze afdeling van de stad Antwerpen aan meer onderwijskansen voor elke Antwerpenaar. In overleg met het stadsbestuur en met de onderwijspartners bereidt deze afdeling het netoverschrijdend onderwijsbeleid van de stad voor en bouwt ze een dienstverlening uit voor alle scholen in de stad Antwerpen. We werken dus voor scholen en lerenden van alle onderwijsnetten. De missie van het algemeen onderwijsbeleid wordt in het bestuursakkoord van de stad Antwerpen (20072012) als volgt omschreven: “Het onderwijsbeleid van de stad wil iedereen gelijke kansen bieden. Iedereen in Antwerpen heeft en grijpt de kans om een kwalificatie te halen die leidt tot actief en verantwoord burgerschap, brede persoonsvorming en toegang tot het hoger onderwijs en/of tot de arbeidsmarkt. Iedereen in Antwerpen heeft en grijpt de kans om zich levenslang en levensbreed te vormen.” 2009 was een bewogen jaar voor de afdeling algemeen onderwijsbeleid. Het stedelijk bedrijf Lerende Stad werd opgeheven en de afdeling maakt nu deel uit van Actieve Stad, samen met werk & economie, toerisme, het bedrijvenloket en de regie kinderopvang. De afdeling algemeen onderwijsbeleid kreeg ook de dienst buitenschoolse kinderopvang onder haar vleugels. Nog in 2009 namen we afscheid van Boris Mets, bestuurscoördinator van de afdeling. Hij leidde de afdeling sinds haar oprichting in 2003. In dit jaarrapport krijgt u een overzicht van de acties, projecten en realisaties in 2009.

Veel leesplezier!


5

1. Algemene ontwikkelingen en beleidstendensen 1.1.

Vlaanderen

Dit jaarrapport is niet de plaats om uitgebreid in te gaan op de ontwikkelingen in het Vlaams onderwijsbeleid. We lichten er enkele hoofdpunten uit die een belangrijke impact hebben op het Antwerps onderwijsbeleid.

1.1.1. ‘Samen grenzen verleggen voor elk talent’ In de zomer trad Pascal Smet aan als nieuwe onderwijsminister. ‘Samen grenzen verleggen voor elk talent’ is zijn missie voor het Vlaams onderwijsbeleid waarmee hij ook de tienkamp voor gelijke onderwijskansen van zijn voorganger wil voortzetten. Het zal niet verbazen dat veel van de doelstellingen van het Vlaams onderwijsbeleid nauw aansluiten bij de doelstellingen van de afdeling algemeen onderwijsbeleid. Zo is ook het terugdringen van de ongekwalificeerde uitstroom een speerpunt voor de nieuwe onderwijsminister. Uit zijn beleidsnota onthouden we verder nog dat hij de regierol van de gemeenten in het lokaal flankerend onderwijsbeleid wil verstevigen en de taken van de LOP’s en de gemeenten beter op elkaar wil afstemmen. Besparen wil hij op structuren, niet op de werkingsmiddelen van de scholen.

1.1.2. Taaltoets kleuters

6

In maart keurde het Vlaams parlement de nieuwe toelatingsvoorwaarden goed voor het gewoon lager onderwijs. Vanaf 1 september 2010 kunnen zesjarigen pas starten in het eerste leerjaar als ze minstens 220 halve dagen aanwezig zijn geweest in een Nederlandstalige kleuterschool. Kinderen die minder dan 220 halve dagen aanwezig geweest zijn, moeten eerst een taaltoets afleggen. CLB’s krijgen de opdracht om deze toets af te nemen. De werkgroep kleuterparticipatie van het LOP verzamelde cijfergegevens om de gevolgen van deze maatregel voor het Antwerps onderwijs in te schatten. (zie ook 3.2.1)

1.1.3. Hervorming secundair onderwijs Eveneens in maart lekte een nota over de hervorming van het secundair onderwijs vroegtijdig uit. Deze perslek veroorzaakte de nodige deining in onderwijsland omdat de illusie gewekt werd dat het om een eindrapport ging dat enkel nog geformaliseerd moest worden. Ook in Antwerpen was de nota van de commissie Monard de aanleiding om de hervorming van het secundair onderwijs hoog op de agenda te plaatsen.

1.2.

Antwerpen

1.2.1. Centraal aanmeldingsregister basisonderwijs In het Antwerps onderwijsbeleid ging veel aandacht naar de ontwikkeling van het centraal aanmeldingsregister voor het basisonderwijs. Op 10 juni keurde het LOP basisonderwijs met een grote meerderheid (80 %) het nieuwe inschrijvingssysteem goed dat geldt voor alle Antwerpse basisscholen. Vanaf de zomer werkte een technische werkgroep van het LOP de procedure verder uit. Het projectteam volgde de ontwikkeling van het systeem en de uitvoering van het communicatieplan nauwgezet op vanaf september. Het projectteam bestond uit de LOP-deskundige, de verantwoordelijke van de Studiewijzer, de communicatieverantwoordelijke van de afdeling algemeen onderwijsbeleid en twee medewerkers van de Studiewijzer. (zie ook 3.2.1 en 4.6.1.3)

1.2.2.

Plaatstekort in de Antwerpse scholen

Een prognose van de Studiedienst Stadsobservatie bevestigde de voorspelling dat de sterke bevolkingsaangroei op korte termijn zal leiden tot een plaatstekort in de Antwerpse scholen. Hoewel dit plaatstekort in principe losstaat van het nieuwe inschrijvingssysteem werd de perceptie van het


aanmeldingsregister hierdoor sterk gekleurd. De maximumcapaciteit van de Antwerpse scholen en het nakend plaatstekort waren dan ook belangrijke aandachtspunten voor de Onderwijsraad Antwerpen die samen met de werkgroep kleuterparticipatie van het LOP (zie ook 3.1) onderzocht in hoeverre de maximumcapaciteit van de Antwerpse scholen nog uitgebreid kan worden.

1.2.3. Hoofddoekenverbod Eind juni kondigden de directies van KA Hoboken en KA Antwerpen aan dat er vanaf schooljaar 2009-2010 geen hoofddoeken meer gedragen mogen worden in hun scholen. Het verbod lokte begin september felle reacties uit aan de schoolpoorten en in de media. Nadat een leerlinge van KA Antwerpen naar de Raad van State stapte met de vraag om het verbod nietig te verklaren, besliste het GO! om vanaf schooljaar 2010-2011 alle religieuze symbolen te verbieden in alle scholen van het gemeenschapsonderwijs. In Antwerpen namen de vertegenwoordigers van de netten die zetelen in het vast bureau van de onderwijsraad een gezamenlijk standpunt in. Vanuit de overweging dat de hoofddoek thuis niet gedragen wordt en dat de school een voortzetting wil zijn van de thuissituatie, beslisten alle onderwijsnetten om vanaf schooljaar 2010-2011 de hoofddoek in alle Antwerpse scholen te verbieden. 7


2. Afdeling algemeen onderwijsbeleid Samen met kinderopvang, jeugd en het stedelijke onderwijs maakte de afdeling algemeen onderwijsbeleid van bij haar oprichting deel uit van de stedelijke bedrijfseenheid Lerende Stad. In 2009 werd Lerende Stad opgeheven en de afdeling is sinds september en onderdeel van Actieve Stad, samen met Werk en Economie, Toerisme en het Bedrijvenloket van de stad Antwerpen. Eind november namen we afscheid van Boris Mets, bestuurscoördinator van de afdeling. Hij is nu beleidsmedewerker bij ELAnt, het expertisenetwerk lerarenopleidingen Antwerpen.

2.1.

Baobab vzw

De werking van Baobab vzw is geïntegreerd in die van de afdeling algemeen onderwijsbeleid. De inhoudelijke werking van deze vzw spoort dus volledig met die van de afdeling. De neerslag van de formele werking vindt u in het jaarverslag van de vzw.

2.2.

Open Onderwijshuis

Het Open Onderwijshuis in de Lange Gasthuisstraat is een plaats voor ontmoeting en overleg voor en over onderwijs. Onderwijsmensen kunnen er beschikken over een zaal voor vergaderingen, ontmoetingen, workshops, vormingen, infosessies, tentoonstellingen, recepties, persconferenties, evenementen, ... Naast vergaderruimte vindt u in het Open Onderwijshuis ook de medewerkers van de afdeling algemeen onderwijsbeleid, het loket van de Studiewijzer en de medewerkers van Volant, het consortium volwassenenonderwijs Antwerpen. In november werd beslist dat het Open Onderwijshuis in de loop van 2010 gesloten wordt en dat alle medewerkers van de afdeling algemeen onderwijsbeleid zullen verhuizen naar Den Bell. 8


2.3.

Evenementenkalender 2009

Hieronder vindt u een overzicht van de meest opvallende evenementen die ingericht werden door de afdeling algemeen onderwijsbeleid (AOB) of die plaatsvonden in het Open Onderwijshuis (OOH). Datum

Evenement

Inrichter

Locatie

20 januari

Onderwijsreceptie

Onderwijsraad, LOP, AOB

OOH

30 januari

Onderwijscafé ‘Bouwen aan sterke zelfevaluatie’ en lancering Baobab-schoolprojecten

AOB

OOH

1 maart

500 leerkrachten gratis naar de Luizenopera

AOB

De Roma

13 maart

Ontvangst Zweedse delegatie

AOB

Antwerpen

15 - 21 maart

Studiebezoek Sheffield

AOB

Sheffield

27 maart

Studiebezoek Rotterdam Thema: havengebonden beroepen

AOB

Rotterdam

19 - 25 april

Studiebezoek Göteborg

AOB

Göteborg

23 april

Studiedag ‘Huiswerk werkt?!’

AOB

OOH

27 - 29 april 6 - 8 mei

TRANSIT Schoolverlatersdagen

TRANSIT

OOH

30 april

Impulsdag brede school

AOB

OOH

11 mei

10 jaar Onderwijsraad Antwerpen

ORA

Stadhuis

9


10

Datum

Evenement

Inrichter

Locatie

13 mei

Cultuurbeurs voor scholen

AOB

deSingel

18 mei

Kennismakingsdag algemeen onderwijsbeleid

AOB

Artesis Hogeschool

27 mei

Ontvangst Berlijnse delegatie

AOB

Antwerpen

17 september

Slotdag project beleidsvoerend vermogen

AOB

OOH

1 oktober

Infomoment School aan de beurt 2010

AOB

OOH

5 - 11 oktober

Cultuurweek voor Antwerpse leerkrachten

AOB en Antwerpse cultuurpartners cultuurhuizen

21, 26 en 28 oktober

Infosessies centraal aanmeldingsregister basisonderwijs voor scholen en organisaties

de Studiewijzer

OOH

29 oktober

Congres uitvalpreventie

Forum Uitvalpreventie

OOH

9 november

Praktijksessie ‘Sterke scholen maken sterke projecten’

AOB

OOH

10 en 12 november

Infosessies centraal aanmeldingsregister basisonderwijs voor scholen en organisaties

de Studiewijzer

OOH

18 november

Antwerpse Dag van de Stage

AOB, RTC

OOH

24 november

Rondetafel mensen die in armoede leven

APGA / AOB

OOH

24 november

Onderwijsdag voor cultuurpartners

AOB

OOH

27 november

Denkdag spijbelpreventie basisonderwijs

Forum Uitvalpreventie

OOH

9 december

Infosessie bedrijfsstages vakleerkrachten

AOB/RTC

Berchem

2.4.

Pers & communicatie

2.4.1. Lancering www.antwerpen.be/onderwijs In maart lanceerden we een nieuwe website voor Antwerpse onderwijsprofessionals: www.antwerpen. be/onderwijs. Via deze site vernemen directies, leerkrachten, CLB-medewerkers enz. alles over het aanbod voor Antwerpse scholen van de afdeling algemeen onderwijsbeleid. De kalender geeft een overzicht van alle studiedagen, infosessies en uitwisselingsmomenten. De nieuwsbrief houdt zeswekelijks een tweeduizendtal abonnees op de hoogte van het laatste nieuws over het Antwerps onderwijsbeleid en het aanbod voor scholen. Vanaf de lancering begin maart ontving de site 9811 unieke bezoekers. Het bezoekersaantal steeg opvallend bij de lancering van de cultuurweek voor leerkrachten eind september en bij de lancering van het centraal aanmeldingsregister voor het basisonderwijs begin december.

2.4.2. Algemeen onderwijsbeleid in de pers Volgende persberichten werden in 2009 vanuit de afdeling algemeen onderwijsbeleid aan de pers verzonden: 26-1: 10-2: 23-2: 13-3: 18-3:

Stad organiseert invulsessies schooltoelagen Stad pakt spijbelgedrag aan van in de basisschool Stad trakteert Antwerpse leerkrachten op gratis voorstelling van de Luizenopera Delegatie uit Göteborg maakt kennis met Antwerpse onderwijsaanpak Europese commissie maakt kennis met Antwerpse onderwijsaanpak


23-4: Stad stimuleert scholen om na te denken over huiswerk 30-4: Een balans van 3 jaar brede school in Antwerpen: flankerende maatregelen nodig 11-5: 10 jaar onderwijsraad: Antwerpen pionier netoverschrijdende samenwerking 13-5: Tweede cultuurbeurs voor onderwijs in Antwerpen 14-5: Antwerpse scholen werken netoverschrijdend samen aan ‘Jonge techniek met de grote A’ 10-6: LOP gaat voor nieuwe inschrijvingsprocedure in Antwerpse basisscholen: elektronische aanmelding gaat wachtrijen tegen 17-6: Nieuwe studierichting veiligheid in drie Antwerpse scholen: stad garandeert stageplaatsen 29-6: Studiewijzer blijft open tijdens de zomervakantie 31-8: Stad organiseert invulsessies schooltoelagen 11-9: Netoverschrijdend standpunt van het vast bureau van de Onderwijsraad Antwerpen over de hoofddoekproblematiek en de leerplicht 15-9: Stad verwent leerkrachten met gratis cultuurweek 17-9: Stad ondersteunt 37 nieuwe schoolprojecten en blijft investeren in onderwijsvernieuwing 8-10: 5 oktober: Dag van de leerkracht – Antwerpen verwent leerkrachten met cultuurweek 29-10: “Sluitende netwerken uitbouwen, jongeren niet criminaliseren, maar spijbelen streng blijven aanpakken” (congres uitvalpreventie) 26-11: Elektronisch aanmelden om wachtrijen tegen te gaan 8-12: Centraal Meldpunt voor Risicojongeren volgt steeds meer jongeren op – Antwerps spijbelpreventienetwerk werkt Alle persberichten kunnen geraadpleegd worden via www.antwerpen.be/onderwijs.

11


3. Samenwerking & overleg 3.1.

Onderwijsraad Antwerpen

De Onderwijsraad Antwerpen is het officiële overlegen adviesorgaan over onderwijs in de stad met als sleutelbegrippen dialoog, consensus en vrijwillige deelname van alle partners. Er zetelen vertegenwoordigers in van onderwijs, maar ook van ouderkoepels, vakbonden, OCMW, leerlingen, enz. Het gestructureerd overleg in vast bureau, plenaire raad, commissies en werkgroepen draagt bij aan een betere samenwerking en oplossing van problemen. De onderwijsraad is uitgegroeid tot een onmisbare schakel in het Antwerpse onderwijs. Het is ook dé plaats waar de Antwerpse onderwijswereld overlegt over gezamenlijke acties. Vast bureau

8 leden

Samenkomst om de 2 à 3 weken

Plenaire raad

35 leden

Samenkomst om de 5 à 6 weken

“Een gedragen beleid, (met) gedreven spelers”

10 jaar Onderwijsraad Op 16 maart 1999 was Antwerpen de eerste stad in Vlaanderen die een onderwijsraad installeerde als officieel overlegen adviesorgaan over onderwijs in de stad. In 2009 bestond de Onderwijsraad Antwerpen dus tien jaar. Op 11 mei 2009 vierden alle huidige en vroegere leden van de onderwijsraad dit met een receptie op ’t Schoon Verdiep in het stadhuis. 12

3.1.1. Missie & samenstelling De Onderwijsraad Antwerpen neemt een coördinerende en ondersteunende regiefunctie op voor netoverschrijdende projecten en beleidsvoorbereidend onderzoek. Het uitgangspunt voor deze samenwerking is dat alle scholen in Antwerpen voor gelijkaardige uitdagingen staan, ongeacht het onderwijsnet waartoe ze behoren. Door deze uitdagingen gezamenlijk aan te gaan, kunnen scholen


sneller en beter inspelen op de maatschappelijke evoluties die zich in een grootstad sneller doorzetten dan in de rest van Vlaanderen.

Samenstelling van het vast bureau van de Onderwijsraad Antwerpen Provinciaal onderwijs

Fried Van Doren

voorzitter

Vrij katholiek onderwijs

Dis Van Berckelaer

ondervoorzitter

GO! onderwijs van de Vlaamse gemeenschap

Marc Driesen

commissaris

Stedelijk onderwijs

Frank Noten

commissaris

3.1.2. Beleidsvoorbereidend onderzoek Maximumcapaciteit Antwerpse scholen De Studiedienst Stadsobservatie legde de demografische prognoses voor Antwerpen naast de maximumcapaciteit van de Antwerpse scholen. Hieruit bleek dat er op korte termijn een plaatstekort zal zijn in de Antwerpse scholen te beginnen bij het kleuteronderwijs. Voor schooljaar 2010-2011 zullen er in de stad Antwerpen 1450 plaatsen tekort zijn in de eerste kleuterklas. Om voldoende plaatsen te garanderen voor het groeiend aantal kinderen in Antwerpen zoekt de onderwijsraad naar mogelijkheden om de maximumcapaciteit van de Antwerpse scholen uit te breiden.

Kleuterparticipatie: impact taaltoets kleuters De onderwijsraad werkte samen met de werkgroep kleuterparticipatie van het lokaal overlegplatform om zicht te krijgen op de impact van de nieuwe toelatingsvoorwaarden voor het gewoon lager onderwijs. (zie ook 3.2.1)

3.1.3. Gezamenlijke acties Marokkaanse moeders vragen betere communicatie tussen school en ouders Op vraag van enkele Marokkaanse moeders vond in februari 2009 een gesprek plaats over de communicatie gericht naar ouders van allochtone afkomst. De leden van het vast bureau ontvingen van hen een brief met aandachtspunten om in de toekomst een betere en doelgerichte communicatie te kunnen voeren tussen de school en de ouders.

Onderwijsraad op jobbeurs van de Antwerpse hogescholen De onderwijsraad was op 18 maart 2009 voor de derde keer aanwezig op de jobbeurs voor laatstejaarsstudenten georganiseerd door de hogescholen in Antwerpen. Alle onderwijsnetten waren vertegenwoordigd om openstaande vacatures bekend te maken en het Antwerps onderwijs als aantrekkelijke werkgever te profileren.

Gesprekstraject gelijke onderwijskansen 2020 Naar aanleiding van het hoofddoekendebat gaat de onderwijsraad de dialoog aan over gelijke onderwijskansen met al wie betrokken is bij het onderwijs: leerkrachten, leerlingen, CLB-medewerkers, ouders, vertegenwoordigers van belangengroepen en doelgroeporganisaties en beleidsmakers. De gesprekken leggen sterktes en kansen bloot, maar ook de uitdagingen en belemmeringen om gelijke onderwijskansen te realiseren in alle onderwijsnetten in Antwerpen tegen 2020.

3.1.4. Commissies en werkgroepen Wijziging reglement Sociaal Fonds De aanpassing van de GOK-indicatoren in het kader van het nieuwe financieringsbeleid maakte een wijziging van het reglement van het sociaal fonds noodzakelijk. Volgende wijzigingen worden door de commissie Netoverschrijdend Onderwijsaanbod (NOA) voorgesteld en goedgekeurd door de plenaire raad: • Instapdossiers worden ingediend vanaf 15 augustus tot eind oktober. • Elke school kan beroep doen op het sociaal fonds voor 10% van het leerlingenaantal. Het aantal


13

rechthebbende leerlingen kan worden verhoogd op basis van een percentage van het aantal GOKleerlingen in de school. Bij dit aantal wordt het aantal leerlingen van de onthaalklas anderstalige nieuwkomers geteld. GOK-percentage (GOK-leerlingen t.o.v. totale leerlingenaantal) 0 tot 25 %

18 % van het aantal GOK-leerlingen

25 tot -50 %


50 tot -75 %


75 tot 100 %


• In het buitengewoon onderwijs is het aantal rechthebbende leerlingen 30% van het totale leerlingenaantal op 1 februari van het voorgaande schooljaar.

Nieuwe commissie onderwijs en cultuur De onderwijsraad ging akkoord met het voorstel van Jan Staes, intendant cultuur-onderwijs, om een nieuwe commissie onderwijs en cultuur op te richten in de schoot van de onderwijsraad. In december 2009 werd de eerste bijeenkomst georganiseerd. Deze commissie adviseert het beleid en is een denktank en doorgeefkanaal voor nieuwe ideeën.

De onderwijsraad in cijfers 2009

14

Aantal realisaties

15

Aantal vergaderingen vast bureau

11

Aantal vergaderingen plenaire raad

6

Opkomst % vast bureau

85,1 %

Opkomst % plenaire raad

52,6 %

3.2.

Lokale Overlegplatforms

Voor het flankerend onderwijsbeleid, in Antwerpen een verantwoordelijkheid van de afdeling algemeen onderwijsbeleid, is het noodzakelijk dat het LOP de voorstellen adviseert.

3.2.1. Lokaal Overlegplatform Basis Centraal aanmeldingsregister basisonderwijs (zie ook 1.3.1) Met een grote meerderheid (80 %) werd op 10 juni het nieuwe inschrijvingssysteem goedgekeurd. Een technische werkgroep werkte de procedure verder uit. Belangrijke aandachtspunten waren gebruiksvriendelijkheid van het computersysteem en de communicatie naar de ouders. Het LOP besteedde extra aandacht aan maatschappelijk kwetsbare groepen: ouders die hulp nodig hebben of geen computer hebben, krijgen extra ondersteuning.

Kleuterparticipatie en taaltoets kleuters Om een beeld te krijgen van de impact van de nieuwe toelatingsvoorwaarden voor het gewoon lager onderwijs, voerde de werkgroep kleuterparticipatie een steekproef uit in 13 kleuterscholen (28 klasjes). Kleuters die minder dan 220 halve dagen naar school geweest zijn, moeten een taaltoets afleggen vooraleer ze toegelaten kunnen worden in het lager onderwijs. De taaltoets moet afgenomen worden door het centrum voor leerlingenbegeleiding.


De steekproef leverde volgende gegevens op: • In de helft van de kleuterklassen uit de steekproef moet geen taaltoets afgenomen worden. • In een kwart van de klassen moet bij 5 tot 10 % een taaltoets afgenomen worden. • Op een totaal van 538 kleuters waren 28 kleuters minder dan 220 halve dagen aanwezig op school (5,2%). • In de scholen gelegen in Antwerpen noord (2060) ligt het percentage opvallend hoger: 9% was minder dan 220 halve dagen aanwezig op school. Omdat deze steekproef slechts een beperkt aantal scholen omvatte, kunnen deze cijfers niet veralgemeend worden voor Antwerpen.

3.2.2. Lokaal Overlegplatform Secundair In het LOP secundair onderwijs kwamen volgende thema’s aan bod: • het inschrijvingsrecht, met onder meer een toelichting over de experimenten met aanmeldingssystemen in andere LOP’s; • de opvolging van tucht verwijderde leerlingen; • het hoofddoekenverbod (zie ook 1.3.3); • het plaatstekort in sommige opleidingsvormen en types van het buitengewoon secundair onderwijs; • het functioneren van de LOP’s als beleidsinstrument voor gelijke onderwijskansen, een uiteenzetting door professor Peter Van Petegem. Daarnaast organiseerde het LOP een workshop over het gebruik van omgevingsanalyse als beleidsinstrument en werkte het LOP ook mee aan een studiedag van de provincie over problemen in de het eerste jaar van de B-stroom en aan een rondetafel van APGA over de communicatie tussen ouders en school.

3.3.

Samenwerking met het hoger onderwijs

3.3.1. Lerarenopleidingen Goed onderwijs begint bij goede leerkrachten. Daarom delen we onze expertise graag met toekomstige leerkrachten. Samen met de lerarenopleidingen willen we studenten vertrouwd maken met de actuele thema’s van de stedelijke onderwijsrealiteit. In de brochure Aanbod aan de lerarenopleidingen groepeerden we het aanbod van de afdeling aan de Antwerpse lerarenopleidingen: vormingen en gastcolleges, train de trainer-sessies enz. over • de versterking van het beleidsvoerend vermogen van scholen • de uitbouw van een cultuurbeleid • financiële drempels wegwerken • de begeleiding van risicojongeren • (internationale) projecten • de schoolomgeving (verkeers)veilig maken • ...

3.3.2. Leerstoel Onderwijsvernieuwing en -samenwerking De Universiteit Antwerpen organiseert in overleg met de stad en de lerarenopleidingen drie tot vier keer per jaar een lezing in het kader van de Leerstoel Onderwijsvernieuwing en -samenwerking. Gerenommeerde deskundigen belichten daarin de uitdagingen van het onderwijs in een grootstedelijke context. Deze lezingen worden de dag nadien gevolgd door een workshop.


15

Met de Leerstoel Onderwijsvernieuwing en -samenwerking willen de partners bijdragen tot: • een beter inzicht in de stedelijke problematiek en de gevolgen voor het onderwijs; • een brede visie op onderwijs en onderwijsvernieuwing in relatie met het stedelijk weefsel; • strategieën om met alle betrokkenen deze vernieuwing ook door te voeren, te verspreiden en te evalueren.

Lezingen 2009

16

20 - 21 februari

Professionalisering in het onderwijs: leren en laten leren Jan Vermunt – Universiteit Utrecht, Nederland

16 - 17 september

Sustainability in Education Mike Bottery – University of Hull, United Kingdom

22 - 23 oktober

Leren in een kennissamenleving: bedrijf en school als partners Jozeph Kessels – Universiteit Twente, Nederland

De opkomst bij de workshops was telkens zeer beperkt waardoor de impact van deze lezingen op het Antwerps onderwijs eerder klein is. In 2010 willen we de betrokkenheid van de stad en de Associatie bij de lezingen en de workshops verhogen door een peter- of meterschap bij elke workshop en door een sterkere thematische link te leggen tussen de inhoud van de lezingen en de doelstellingen van de afdeling algemeen onderwijsbeleid.

3.3.3. Overleg tussen stad en Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen (AUHA) In 2009 stelden we vast dat het aanvankelijk concept van een ‘hoog overleg’ tussen stad en AUHA niet werkbaar was. De diversiteit aan gespreksonderwerpen en betrokken diensten maakte het moeilijk om de juiste personen rond de tafel te krijgen. Om die reden werd dit overleg vervangen door een overleg tussen de voorzitter van de AUHA en schepen Voorhamme.

3.4.

Internationale samenwerking

De stad Antwerpen kent gelijkaardige onderwijsuitdagingen als andere Europese steden. Antwerpen kan leren van andere steden en omgekeerd. Daarom ondersteunt de stad Antwerpse scholen om meer en beter internationaal samen te werken. Ook beleidsmakers kunnen leren van andere steden.

3.4.1. Infosessies Infosessie internationalisering basisonderwijs Op woensdag 10 juni organiseerden we samen met Europa Direct (provincie Antwerpen) een infosessie voor directies en leerkrachten uit Antwerpse kleuter- en basisscholen die graag internationaal willen gaan. Tijdens deze sessie werd informatie gegeven over de lesmogelijkheden van Europa Direct en over


diverse EU subsidieprogramma’s. De vijftien aanwezige scholen kregen een gratis pedagogisch pakket ‘Luana en Nico’ voor kinderen van vier tot zes jaar over drie thema’s: gezond eten, afval sorteren en ‘nee’ zeggen tegen racisme.

Informatienamiddag internationale projecten Op 28 oktober organiseerden we eveneens samen met Europa Direct een infosessie voor directies en leerkrachten van kleuter-, lager en secundair onderwijs die op zoek zijn naar informatie over subsidiemogelijkheden en ondersteuning bij internationale samenwerking. Tijdens deze infonamiddag leerden 39 deelnemers de verschillende subsidiemogelijkheden kennen. Het programma besteedde ook aandacht aan lesgeven over Europa, eTwinning en ervaringsverslagen van scholen met een succesvol project.

Infosessie leerkrachtenstages Op woensdag 9 december was er een infosessie over bedrijfsstages voor vakleerkrachten. Tijdens deze infonamiddag kregen 21 geïnteresseerde leerkrachten een toelichting over de inhoudelijke en praktische aspecten van deze stages. De leerkrachten die vorig jaar op stage gingen waren aanwezig en twee van hen brachten hun verhaal.

3.4.2. Buitenlandse stages voor jongeren en leerkrachten Buitenlandse stages voor jongeren Negen jongeren vertrokken naar: Sète, Frankrijk (1); Barcelona, Spanje (3); Berlijn, Duitsland (3); Göteborg, Zweden (1); Torino, Italië (1). Lisa Raport verbleef in Sète, het zuiden van Frankrijk, van 14 november 2008 tot 17 mei 2009 en liep er stage bij een architectenbureau: “Zes maanden was Sète mijn thuis. Sète heeft een plekje in mijn hart veroverd. Ik heb er voor mezelf kunnen uitmaken waar ik vandaan kom en waar ik naartoe wil. Wat ik er gezien en gedaan heb, heeft me verrijkt, rijper gemaakt en gestimuleerd. Het was een buitengewone, onvergetelijke ervaring. Ik heb er veel bijgeleerd: over functioneren in een werkomgeving, zelf mijn plan trekken, doorzetten, … En ik heb er ook heerlijk kunnen genieten!”

Buitenlandse stages voor leerkrachten Sinds vorig jaar kunnen praktijkleerkrachten uit kunst-, beroeps-, deeltijds beroeps- of technisch onderwijs voor twee weken op bedrijfsstage in Europa. Ze doen er de dingen die ze dagelijks in hun klaspraktijk onderrichten, leren nieuwe of andere technieken, ontmoeten nieuwe mensen en versterken hun talenkennis. De stad Antwerpen begeleidt de leerkrachten samen met het Regionaal Technologisch Centrum Antwerpen (RTC) voor en tijdens de stage. De reis- en verblijfskosten worden betaald met steun van Europa. In 2009 vertrokken vijf leerkrachten op stage. Ze trokken naar Rome, Italië; Verona, Italië; Valencia, Spanje; Berlijn, Duitsland; Torino, Italië. Christian Rutges verbleef in Berlijn, Duitsland, van 31 augustus tot 12 september 2009: “In mijn school organiseer ik een opleiding voor parkeerwachters in Antwerpen. Deze opleiding staat nog in haar kinderschoenen, dus leek het me interessant om inspiratie op te doen in het buitenland. Ik liep stage in het Berlijnse district Wilmersdorf-Charlottenburg, afdeling gezondheid en openbare orde. Zo kon ik me een beeld vormen van de manier waarop het parkeerbedrijf daar georganiseerd wordt. Ik liep mee met de Duitse collega’s: parkingtoezicht, onderhoud automaten, planning, opleiding, … En ik kwam terug vol frisse ideeën voor onze eigen opleiding.”


17

Stages Paramaribo Via samenwerking met de stedelijke dienst ontwikkelingssamenwerking liepen drie jongeren uit Paramaribo een maand stage in Antwerpen.

3.4.3. Scholen met een Europees project Leonardo Da Vinci • Leonardo Lyceum SITO 5: Tourist training in Finland: discovering Europe through work experience (Finland) • PIVA: Hospitality and tourism in Europe (Frankrijk, Malta) • CDO Noord: Partnerschap “The European guide to mentoring” • In aanvraag: Leonardo Lyceum CDO Zuid: Internationale uitwisseling voor leerlingen in het Point project • In aanvraag: Spectrumschool (gemeenschapsonderwijs): Internationale uitwisseling voor leerlingen in het Point project

Comenius • • • • •

Stedelijke basisschool Polderstad: Colourfull Rainbow Diversity Stedelijke basisschool De Letter: ‘Families R Us!’ Sint-Jozefinstituut BuSO OV3: Comenius schoolpartnerschap 2009-2011 Jobshadowing Annelies Aerts: Beleidsvoerend vermogen Jobshadowing Els Otte: Leerlingenbegeleiding

Grundvig – In service training

18

• • • • •

CVO Deurne: Tracing back Europe: from Thessaloniki to Istanbul SCVO Pestalozzi: Edward de Bono’s Serious Creativity and Lateral Thinking CVO Antwerpen-Zuid; The European mentor for students and Newly Qualified Teachers CVO Deurne: The European mentor for students and Newly Qualified Teachers CVO Antwerpen-Zuid: Thinking skills in language education

3.4.4. Ontvangen delegaties in Antwerpen Datum

Delegatie uit …

Thema

5 maart

China

Innovatie in onderwijs

13 maart

Göteborg

Lokaal onderwijsbeleid en risicojongeren

18 maart

EU Commissie

Beleid en goede praktijkvoorbeelden internationale samenwerking

24 maart

Breda

Cultuur en onderwijs

16 april

Breda

Musea en onderwijs

27 april tot 1 mei

Berlijn

Social inclusion

17 tot 21 mei

Duitsland

Lerarenopleiding en lokaal onderwijsbeleid

19 tot 27 september

Tessaloniki

Netwerk uitvalpreventie

29 oktober

Ecuador

Onderwijsvernieuwing


3.4.5. Antwerpse delegaties naar het buitenland Datum

Locatie

Thema

11 en 12 maart

Barcelona

XARXA FP netwerkvergadering

15 tot 21 maart

Sheffield

Onderwijs - Arbeidsmarkt

27 maart

Rotterdam

Havenopleiding

20 tot 24 april

Göteborg

Onderwijs - Arbeidsmarkt

21 tot 23 april

Helsinki

International Challenges in the Apprenticeship Training

26 en 27 mei

Köln

XARXA FP mobility managers vergadering

2 tot 5 juni

Helsinki

Conferentie studieen beroepskeuze

17 tot 20 september

Mayschoss

Contactseminarie Comenius regio

23 tot 25 september

Nantes

Eurocities netwerkvergadering

22 en 23 oktober

Göteborg

RETAIN conferentie, Retention in Education and Training

5 en 6 november

Barcelona

XARXA FP General Assembly

2 tot 4 december

Berlijn

Integratie Turkse minderheid in onderwijs en arbeidsmarkt

19


4. Beleidsthema’s, projecten en acties 4.1.

Onderwijsvernieuwing met Baobab-schoolprojecten

De scholen bewijzen het: “Sterke projecten maken sterke scholen”

4.1.1. Baobab-schoolprojecten: méér dan een projectenfonds Baobab-schoolprojecten ontstond uit het Projectenfonds voor onderwijsvernieuwing en samenwerkingsverbanden, het Stimuleringsfonds brede school en het project Beleidsvoerend vermogen. In de werking staan vier speerpunten centraal: • het beleidsvoerend vermogen van de school • de samenwerking van de school met externe partnerorganisaties • diversiteit in doelgroepen en acties • kwaliteitsvolle leerloopbanen

20

De medewerkers van Baobab-schoolprojecten bieden projectondersteuning aan scholen op financieel en inhoudelijk vlak. Daarnaast brengen zij leerkrachten, scholen en partners samen om van elkaar te leren. En dit met één doel voor ogen: de leerkansen van de Antwerpse leerlingen vergroten.

4.1.2. Baobab-schoolprojecten maand na maand 30 januari: Onderwijscafé ‘Bouwen aan sterke zelfevaluatie’ (112 deelnemers) Jan Vanhoof stelde zijn onderzoek voor over de kwaliteit van zelfevaluaties in scholen. In de workshops werden verschillende zelfevaluatie-instrumenten en -methodieken toegelicht.

30 april: Impulsdag brede school (140 deelnemers) Op 30 april sloot het stimuleringsfonds brede school feestelijk af met een Impulsdag brede school. 140 medewerkers van Antwerpse scholen en organisaties en betrokkenen uit het ruimere werkveld, namen deel aan deze studiedag. De tien projectscholen getuigden over hun ervaringen. In de workshops werd ingegaan op verschillende aspecten van de brede school.

5 juni: Uitwisselingsdag projectscholen met als thema ‘zelfevaluatie’ (70 deelnemers) Op 5 juni kwamen vertegenwoordigers van de projectscholen bijeen om hun ervaringen uit te wisselen. Het centrale thema was ‘zelfevaluatie’. De scholen kregen methodieken aangereikt om aan de slag te gaan met zelfevaluatie.

17 september: Afsluiting project beleidsvoerend vermogen (92 deelnemers) Op 17 september sloot het project beleidsvoerend vermogen officieel af. Tijdens deze feestelijke dag schetsten we het verloop en de resultaten van drie jaren werking. Tijdens het panelgesprek werden de beleidsaanbevelingen toegelicht.


11 december: Uitwisselings- en reflectiemoment projectscholen (47 deelnemers) Op 11 december stelden de projectscholen hun projecten voor aan elkaar en aan de leden van de adviescommissie. Aansluitend evalueerde de commissie de meerjarenprojecten met het oog op een eventuele projectverlenging.

4.1.3. Nieuwe projecten (Baobab-schoolprojecten) Nieuw tegenover de vroegere projectwerking is dat scholen eerst een voorlopig projectidee kunnen indienen om na een oriënteringsgesprek een definitief projectplan in te dienen. 65 scholen gingen in op de oproep om tegen 15 maart een projectidee in te dienen. Al deze scholen werden uitgenodigd voor een oriënteringsgesprek. De eerste Baobab-schoolprojecten gingen van start op 17 september. Vanaf 1 september kunnen scholen zich het hele jaar door aanmelden met hun projectidee. Maandelijks zetten we een schoolproject in de kijker op www.antwerpen.be/onderwijs ter inspiratie voor andere scholen.

Overzicht van het aantal ingediende en goedgekeurde projecten ingediend

goedgekeurd

Basisonderwijs

18

16

Secundair onderwijs

28

17

Hoger onderwijs

3

2

Volwassenenonderwijs

2

2

Totaal

51

37

In totaal dienden 90 scholen een aanmeldingsformulier in. Enkele veelvoorkomende thema’s in de projectwerking: sociaal-emotionele ontwikkeling, versterken of ontwikkelen van een taalbeleid, aantrekkelijke leeromgevingen, experimenteren met nieuwe werkvormen, jongeren en hun vrije tijd, cultuurinitiatieven om muzische vorming te optimaliseren en het ontwikkelen van een cultuurbeleid.

4.1.4. Lopende projecten samenwerking)

(projectenfonds

voor

onderwijsvernieuwing

basisonderwijs

secundair onderwijs

volwassenenonderwijs

totaal

Eenjarig

13

12

6

31

Meerjarig

4

4

2

10

Totaal

en

41

Van de 41 lopende projecten van het projectenfonds voor onderwijsvernieuwing en samenwerkingsverbanden liepen er 32 af op 15 december. De overige 10 projecten krijgen nog een jaar ondersteuning op maat binnen de werking van Baobab-schoolprojecten.

4.1.5. Elke school een brede school Gedurende drie jaar financierde en begeleidde de afdeling algemeen onderwijsbeleid tien bredeschoolprojecten. De projecten liepen af in 2009. De officiële afsluiting van het stimuleringsfonds brede school op 30 april betekende zeker niet het einde voor de brede school in Antwerpen. De gedragen visie en de verworven expertise worden meegenomen in de werking van Baobab-schoolprojecten. De ervaringen over drie jaar bredeschoolwerking in Antwerpen zijn samengevat in het Verslagboek stimuleringsfonds brede school dat kan aangevraagd worden bij de afdeling algemeen onderwijsbeleid. Het is eveneens te downloaden van de website www.antwerpen.be/onderwijs.


21

Interdisciplinair onderzoeksproject Doorheen het schooljaar 2008-2009 werkte een interdisciplinaire projectgroep van Universiteit Antwerpen aan een projectopdracht van het project Stimuleringsfonds brede school. Het thema van het onderzoek was “Brede school en het vrijetijdsaanbod. Een studie over sociaaleconomisch zwakkere jongeren en vrije tijd in een stedelijke context”.

4.1.6. Methodieken, instrumenten en praktijksessies Vanuit hun ervaringen met projectwerking in scholen ontwikkelen de medewerkers van Baobabschoolprojecten methodieken en instrumenten om schoolteams nog beter te ondersteunen. Daarnaast verzamelen ze ook checklists, vragenlijsten, draaiboeken,… kortom alles wat schoolteams zelf ontwikkelen om hun projectwerking te verbeteren zodat ook andere scholen hier gebruik van kunnen maken. De materialenbank schoolprojecten groeit gestaag. Via praktijksessies delen de projectmedewerkers hun expertise met het onderwijsveld en leren ze hen de door hen ontwikkelde methodieken en instrumenten gebruiken.

‘Samen bouwen aan sterk schoolbeleid’ Dit instrument werd ontwikkeld om de beleidskracht van scholen te meten en bestaat uit: • een brochure over hoe schoolteams sterke projecten kunnen ontwikkelen en hun schoolbeleid kunnen verstevigen • opdrachtenfiches met hapklare werkvormen Deze evaluatiemethodiek op basis van de dragers van beleidsvoerend vermogen werd door 46 scholen gebruikt om hun project te evalueren. Antwerpse scholen kunnen deze map gratis ontvangen of downloaden op www.antwerpen.be/onderwijs.

‘Je (brede) school in kaart’

22

Een goed project begint vaak bij een grondige evaluatie van het vorige project. De evaluatiemap ‘Je (brede) school in kaart’ bundelt een reeks methodieken voor evaluatiemomenten. De map bestaat uit: • een brochure met een stappenplan om een evaluatie te organiseren • een checklist met kernfactoren voor een geslaagde evaluatie • steekkaarten met hapklare werkvormen • een cd met extra werkmateriaal Antwerpse scholen kunnen deze map gratis ontvangen of downloaden op www.antwerpen.be/onderwijs.

Je (brede) school in kaart

‘Brede school, een speelse verkenning’ ‘Brede school, een speelse verkenning’ is een speelse gespreksmethodiek voor schoolteams of organisaties die een bredeschoolwerking willen uitbouwen of die de bestaande werking willen evalueren. Er werden al vier kennismakingsmomenten georganiseerd en ‘het spel Brede school’ is al verschillende keren gespeeld. Via twee ‘Train de trainersessies’ leerden we leerkrachten en relevante partners aan om het spel te spelen met hun eigen team.


Handleiding en werkvormen voor zelfevaluatie

Praktijksessies datum

aantal deelnemers

Impulsdag Brede school Kennismakingsdag algemeen onderwijsbeleid in Artesis Hogeschool Tussentijdse evaluatie projectenfonds

30 april 18 mei

14 44

5 juni

42

Sessies ‘Brede school, een speelse verkenning’

30 april, 18 mei, 17 en 24 juni

69

Sessies ‘Sterke projecten maken sterke scholen’

12 en 26 oktober en 9 november

28

Lezing ‘Sterke scholen, sterke projecten, sterke samenwerking’

24 november

50

Lezing ‘Sterke zelfevaluatie’

24 november

142

Sessies ‘Verkenningsmethodiek brede school’

22 en 28 september, 16 oktober en 25 november

54

Studiedag ‘Huiswerk werkt?!’

23 april

70

Sessies ‘Je brede school in kaart’

Totaal

4.1.7.

459

Leraren in spe leren bouwen aan sterk schoolbeleid

In 2009 volgden 90 studenten lerarenopleiding een sessie ‘Samen bouwen aan een sterk schoolbeleid’ in hun school. Tijdens deze praktijksessies kregen studenten achtergrondinformatie over het beleidsvoerend vermogen van scholen. aantal sessies

aantal studenten

Plantijn Hogeschool bachelor secundair onderwijs

4

50

Karel de Grote Hogeschool bachelor kleuter- en lager onderwijs

2

40

43 studenten werkten tijdens hun stage gedurende het schooljaar 2008-2009 aan een opdracht over beleidsvoerend vermogen. Vanaf schooljaar 2009-2010 nemen de lerarenopleidingen van Karel de Grote Hogeschool en Artesis Hogeschool deze sessies op in hun reguliere werking. Hiervoor werd een uitgebreide lesfiche ‘Sterk schoolbeleid’ opgemaakt en digitaal verspreid aan alle specifieke en algemene lerarenopleidingen in Antwerpen.

4.1.8. Denkgroep bouwen aan sterk taalbeleid Volgende jaren willen we scholen extra ondersteunen om een taalbeleid uit te bouwen. Samen met de Antwerpse lerarenopleidingen en de pedagogische begeleidingsdiensten lanceerden we in september een oproep naar alle scholen om samen na te denken over hun taalbeleid. Scholen met een Baobabschoolproject over taal werden nadrukkelijk uitgenodigd om hieraan deel te nemen. De denkgroep komt maandelijks samen en bestaat uit 29 leden van alle onderwijsniveaus. Uit de eerste verkennende sessie in oktober kwamen twee speerpunten naar voor: • de plaats van ouders in het taalbeleid van een school • de doorstroming van secundair naar hoger onderwijs Tijdens de derde sessie op 15 december stelden Hilde Rombouts en Dirk Berckmoes de resultaten voor van hun verkennend onderzoek naar knelpunten taalvaardigheid in het hoger onderwijs. Dit onderzoek werd uitgevoerd door Linguapolis in opdracht van vzw Baobab. Beide onderzoekers zijn verantwoordelijk voor het project ‘Monitoraat op maat – Taalondersteuning academisch Nederlands voor studenten’ aan de Universiteit Antwerpen. Algemeen Onderwijsbeleid Antwerpen • Jaarrapport 2009

23

4.2.

Sociaal onderwijsbeleid

In Antwerpen wordt één op vijf kinderen in een kansarm gezin geboren. Bijna 6700 kinderen groeien op in een gezin dat steun krijgt van het OCMW. Meer dan 40% van de leerlingen in het basisonderwijs spreekt thuis geen Nederlands.

‘Als we geloven dat leerlingen vogels voor de kat zijn, dan worden ze dat ook.’

Door hun sociaaleconomische achtergrond beginnen veel Antwerpse leerlingen met een nadelige startpositie aan hun onderwijsloopbaan. Samen met de onderwijspartners willen we ook hen alle kansen bieden om de eindmeet te bereiken met een diploma dat toegang geeft tot de arbeidsmarkt of tot verdere studies. Verschillende acties en projecten van het Antwerps onderwijsbeleid zijn gericht op de participatie van kansarme leerlingen en ouders aan het onderwijs. Daarnaast is de aandacht voor kansengroepen ook een rode draad doorheen de werking van de afdeling algemeen onderwijsbeleid. 4.2.1.

24

Netwerken uitbouwen om kansengroepen te informeren

De medewerkers van de cluster sociaal onderwijsbeleid leggen contacten met verenigingen die werken met kansengroepen bv. Kauwenberg, Apga, Recht-op, Afrikaans Platform, OCMW, Internationaal Comité, Inloopteams, Afribel, Unie van de Roma, enz. Deze netwerken worden aangesproken om kansengroepen te informeren over het onderwijs: “Wat doet het CLB? Welke keuzes kan mijn kind maken als het overstapt naar de middelbare school? Waarvoor kan ik terecht bij de Studiewijzer?” In 2009 organiseerde de Studiewijzer samen met de medewerkers van de cluster sociaal onderwijsbeleid acht informatiesessies over onderwijs en 21 invulsessies schooltoelagen. 4.2.2.

Specifieke kansengroepen bij onderwijs betrekken

We startten twee nieuwe werkgroepen op: • Werkgroep Kinderen zonder papieren • Werkgroep Roma In beide werkgroepen brengen we deskundigen bij elkaar om acties voor te bereiden voor 2010. 4.2.3.

K AAP: stuurgroep en integratie in Baobab-schoolprojecten

Het Antwerpse netwerk KAAP organiseert taallessen Nederlands voor anderstalige ouders in de school van hun kinderen. Anderstalige ouders die nog geen Nederlands gevolgd hebben, worden aangemoedigd om deel te nemen aan taalprojecten op de school van hun kinderen. De lessen vergroten naast de taalvaardigheid ook de betrokkenheid van de ouders bij de school. Ze helpen ouders ook bij de opvoeding van hun kind. Lesgevers uit de Antwerpse Centra voor Volwassenenonderwijs en de Centra voor Basiseducatie geven de lessen. Zo motiveren we ouders om aan te sluiten bij de Nederlandse taallessen in het volwassenenonderwijs.

Stuurgroep In 2009 werd de stuurgroep KAAP opgericht. Deze stuurgroep is samengesteld uit vertegenwoordigers van de afdeling algemeen onderwijsbeleid, de Schoolbrug, het Huis van het Nederlands en de aanbodverstrekkers NT2. De stuurgroep coördineert de inbreng van de partners in KAAP. In augustus 2009 kwam deze stuurgroep voor het eerst samen. De stuurgroep vergadert ongeveer zesmaal per jaar.


Nieuw reglement Voor het schooljaar 2010-2011 werd een nieuw KAAP-reglement uitgewerkt. De kandidaatstelling en de selectie werden aangepast aan de procedures van Baobab-schoolprojecten om de KAAP-projecten beter te kunnen integreren in de projectwerking van Baobab-schoolprojecten.

KAAP in cijfers Aanvragen

Deelnemende scholen

Lesgroepen

Deelnemende ouders

Schooljaar 2008-2009

24

16

16

215

Schooljaar 2009-2010

54

12

15

219

4.2.4.

500 leerkrachten gratis naar de Luizenopera

Op zondag 1 maart trakteerde de stad 500 leerkrachten van Antwerpse basis- en secundaire scholen en hun partner op een gratis theatervoorstelling in De Roma. Tutti Fratelli voerde De Luizenopera voor het eerst op op de dag van verzet tegen armoede. De Luizenopera is een geactualiseerde en ver-Antwerpste versie van de Driestuiveropera van Bertolt Brecht.

25

4.2.5.

Vorming voor schoolteams over kansarmoede

In 2009 organiseerden we vijftien vormingen voor schoolteams over kansarmoede. De vorming ‘Hoge ladders’ bestaat uit twee delen: • Schoolrekeningen: Een onbetaalde schoolrekening is vaak een signaal dat er in het gezin problemen zijn. Te hoge schoolrekeningen zijn een uitsluitingsmechanisme dat een groep leerlingen kansen in onderwijs ontneemt. Hoe spring je als school met schoolrekeningen om? • De binnenkant van armoede: De buitenkant van armoede kent iedereen. Het mechanisme dat armoede vaak van generatie op generatie in stand houdt, zit in de ‘binnenkant’ van mensen. Leerkrachten leren door de bril van deze mensen naar onderwijs te kijken. Hoe ervaren mensen armoede? Wat zijn de psychologische gevolgen van een leven in armoede?


4.2.6.

Sociaal Fonds

Het reglement van het sociaal fonds werd aangepast op 1 september 2009. De aanpassing van de GOKcriteria maakte een wijziging noodzakelijk. Op 31 oktober 2009 dienden 169 scholen een instapdossier voor het sociaal fonds in. (zie ook 3.1.4) 4.2.7.

Schoolopbouwwerk De Schoolbrug

De Schoolbrug is een belangrijke partner van het algemeen onderwijsbeleid in de realisatie van het sociaal onderwijsbeleid. Op verschillende locaties – zuidrand, noord, Borgerhout en Linkeroever – wordt projectmatig gewerkt aan drempelverlaging in het onderwijs. Medewerkers van de Schoolbrug werken volgende thema’s uit: ouderbetrokkenheid, huiswerk en remediëring, schoolrijpheid, overstap naar en doorstroom in secundair (inclusief anderstalige nieuwkomers) en hoger onderwijs en schoolinterne begeleidingstrajecten voor jongeren met gedragsmoeilijkheden. Daarnaast is op elke Kaap-school een onderwijsopbouwwerker actief: • Zij vormen de brug tussen de school, de NT2-lesgever en de ouders. • Zij organiseren kinderopvang indien nodig. • Ze organiseren met het Huis van het Nederlands de intakes van de ouders.

4.3.

Buitenschoolse activiteiten

Elke Antwerpse school kan voor een- of meerdaagse schooluitstappen terecht in de verblijfscentra buiten de stad: op zeeklassen in Sint-Idesbald, fietsen op de Kalmthoutse Heide, leren over water in het Scheldeland, op sportdag in het Peerdsbos enz.

26

Ook in de stad zijn er mogelijkheden voor leerrijke schooluitstappen. In de Kunstloft kan elke klas van het lager onderwijs terecht voor artistieke activiteiten en met de zoovignetten kunnen sommige klassen uit het basisonderwijs gratis naar de Zoo of naar Planckendael. Voor heel wat ouders betekent een schooluitstap een grote hap uit het gezinsbudget. Omdat het Antwerpse stadsbestuur alle leerlingen de kans wil geven om deel te nemen aan buitenschoolse activiteiten houden we de deelnameprijs bewust zeer laag: 5 euro per leerling voor een daguitstap of 60 euro per leerling voor een midweek. Daarnaast kunnen ouders, via de schooldirectie, ook een beroep doen op het sociaal fonds van de stad voor een financiële tussenkomst. (zie ook 4.2.1.6)

Daguitstappen 2008-2009 Aantal deelnemers Torenhof (Malle)

8730

Peerdsbos (Brasschaat)

17814

Diesterweg (Kalmthout)

9722

Scheldeland (Weert)

3967

Zoo / Planckendael

10925

Kunstloft

2667

Schooltjalk

1126


Meerdaagse uitstappen 2008-2009 Aantal deelnemers Sportklassen in Het Veen (Brecht)

1503

Fiets- en natuurklassen in Diesterweg (Kalmthout)

1227

Zeeklassen in Home Mathilde Schroyens (St.-Idesbald)

1898

Natuurklassen in Ten Haagdoorn (Houthalen)

1272

4.3.1.

Vernieuwing educatief aanbod

Vanaf mei 2009 versterkt Ingrid De Sutter het team buitenschoolse activiteiten als pedagogisch medewerkster. Haar opdracht bestaat uit: • het aanbod in de verschillende centra opvolgen en aftoetsen met de ontwikkelingsdoelen en eindtermen; • een activiteitenaanbod uitwerken dat optimaal gebruik maakt van de mogelijkheden die de stad biedt. Tijdens twee evaluatievergaderingen werd duidelijk dat de gebruikers van de verblijfscentra behoefte hebben aan een uniek en leerrijk aanbod dat is afgestemd op ontwikkelingsdoelen en eindtermen. Bij de vernieuwing van het aanbod houden we volgende aandachtspunten in het achterhoofd: • de afbakening van leeftijdsgroepen: per graad in plaats van per leeftijd • een modulair aanbod • een uniek aanbod in de dagverblijven • de mogelijkheid tot kortere verblijven • de maximale integratie van gewoon en buitengewoon onderwijs • een nieuw aanbod in de stad

27

4.4.

Onderwijs en cultuur

“Leren van, met en over cultuur”

4.4.1. Visie en doelstellingen Antwerpen heeft een uitgebreid cultuuraanbod. De stad wil cultuur en onderwijs dichter bij elkaar brengen zodat meer Antwerpse kinderen en jongeren kunnen genieten van dit rijke culturele aanbod. Omdat veel Antwerpse kinderen van thuis uit zelden in contact komen met kunst en cultuur, is hier een belangrijke rol weggelegd voor het onderwijs. Kennismaken met kunst en cultuur levert interessante leerervaringen op. De stad Antwerpen wil de scholen wegwijs maken in dit cultureel aanbod. De medewerkers van onderwijs en cultuur willen: • scholen ondersteunen bij de uitwerking van een cultuurbeleid en hen stimuleren om deel te nemen aan het uitgebreide aanbod en om zelf culturele activiteiten te organiseren; • drempels die cultuurparticipatie in de weg staan opsporen en wegwerken; • gerichte informatie over onderwijs en onderwijsbeleid aanbieden aan de culturele sector; • een structureel en gecoördineerd kunst- en cultuureducatief beleid uitbouwen op het raakvlak onderwijs, cultuur en jeugd. 28

Bedrijfsoverschrijdend overleg en visietekst Een maandelijkse overleg tussen medewerkers van de beleidsdomeinen cultuur, jeugd en onderwijs garandeert de afstemming van het stedelijk beleid in deze domeinen en de hieraan gekoppelde acties. De visie op deze samenwerking wordt verwoord in de Visietekst cultuur en onderwijs.

Informatieloket Cultuurpartners worden permanent geïnformeerd zodat ze zo gericht mogelijk met scholen kunnen samenwerken. We brengen cultuurpartners in contact met scholen zodat zij meer op maat kunnen werken. Dit gebeurt via informatiemomenten, themavergaderingen en online via e-mail en de sectie ‘onderwijs en cultuur’ op www.antwerpen.be/onderwijs.

Culturele participatie van scholen in kaart brengen Een eerste ruwe database met gegevens over de participatie van scholen aan het Antwerpse cultuuraanbod wordt verder uitgebreid om in de toekomst blinde vlekken te kunnen opsporen. Deze gegevens zullen de basis vormen voor een stadsbreed participatiebeleid.

Projectoproepen Via specifieke projectoproepen in het kader van Baobab-schoolprojecten stimuleren we scholen om samen met een cultuurpartner een project uit te werken. In deze projecten werken scholen samen met musea, bibliotheken, kunsteducatieve organisaties, kunsthuizen, jeugdcultuur- en cultuurcentra. Concreet gaat het om: • voortrekkersprojecten waarbij een basis- of secundaire school samenwerkt met een culturele partner; • projecten in de lerarenopleiding; • projecten binnen het deeltijds kunstonderwijs.


4.4.2. Cultuur voor onderwijs en onderwijs voor cultuur 4.4.2.1. Cultuurbeurs voor onderwijs Op 13 mei was de Cultuurbeurs voor onderwijs te gast in deSingel. Rode draad doorheen deze tweede editie was het thema ‘taal’. Een zestigtal cultuurverstrekkers presenteerden er hun aanbod voor kinderen en jongeren aan leerkrachten uit de regio Antwerpen. Tijdens de studievoormiddag ‘Werken aan taal’ maakten leerkrachten kennis met interessante praktijkvoorbeelden over hoe je taalvaardigheid kan bevorderen via cultuur. Ook de Cultuurwijzer werd die dag officieel voorgesteld. 4.4.2.2. Cultuurwijzer De Cultuurwijzer biedt een overzicht van het culturele aanbod voor scholen. Deze brochure stimuleert leerkrachten om dit aanbod te leren kennen en helpt hen op weg om zelf creatieve activiteiten te organiseren voor hun leerlingen. De Cultuurwijzer werd gratis verspreid op 5000 exemplaren naar scholen en jeugdverenigingen op het grondgebied van de stad en de provincie Antwerpen. 4.4.2.3. Onderwijsdag voor cultuurpartners Op 24 november vond de eerst Onderwijsdag voor cultuurpartners plaats, de tegenhanger van de Cultuurbeurs voor onderwijs. Cultuurpartners werden wegwijs gemaakt in de onderwijswereld. Ze kregen een antwoord op vragen over de inhoud, de structuren en de mogelijkheden van onderwijs met betrekking tot cultuurparticipatie. Dit initiatief werd fel gesmaakt door de cultuursector. De komende jaren willen we deze onderwijsdag laten evalueren van een algemeen informatiemoment naar een studiedag over specifieke onderwijsthema’s. 29

4.4.3. Cultuurprojecten 4.4.3.1. Kinderverzorgsters in spe lezen voor in kinderdagverblijven Het ‘voorleesproject bibliotheek en BSO-scholen’ kwam er op vraag van de bibliotheken. Leerlingen uit twee scholen met de studierichting kinderverzorgster/bejaardenzorg volgden vorming in de bibliotheek. Ze werden getraind in het voorlezen voor kinderen en leerden op welke manier ze een goede selectie kunnen maken uit het uitgebreide boekenaanbod. Na deze vorming oefenen de jongeren hun nieuwe vaardigheden in kinderdagverblijven. 4.4.3.2. Cultuurconsulenten voor scholen Studenten uit de studierichting Kunst- en cultuureducatie van de Karel de Grote-Hogeschool screenden en adviseerden het cultuurbeleid van vier basisscholen. Ze legden drempels bloot en formuleerden aanbevelingen voor een verbetering van het cultuurbeleid. 4.4.3.3. Cultuurweek voor leerkrachten Ter gelegenheid van de internationale dag van de leerkracht op 5 oktober verwende de stad Antwerpen een week lang (5 tot 11 oktober) alle leerkrachten die lesgeven in de stad met een cultureel aanbod. 22 Antwerpse cultuurhuizen zetten hun deuren open. Leerkrachten konden gratis genieten van exclusieve voorstellingen, rondleidingen, concerten, workshops, lezingen en zelfs een blik achter de schermen. Naast een bedankje voor alle leerkrachten die zich dagelijks inzetten voor de jongeren in onze stad was deze cultuurweek ook een laagdrempelige manier om leerkrachten in contact te brengen met cultuur. Zij spelen immers een sleutelrol in de cultuurparticipatie van hun leerlingen.


4.5.

Onderwijs en sport

Om van Antwerpen een echte sportstad te maken, wil de stad een grondige inhaalbeweging realiseren zowel voor sportstimulering als voor sportinfrastructuur. Daarnaast besteedt de stad uitgebreid aandacht aan het raakvlak onderwijs, sport en jeugd.

“De bal is aan het rollen”

Sinds augustus 2009 werd Eveline Potters aangesteld vanuit vzw Antwerpen Sportstad en tewerkgesteld bij het algemeen onderwijsbeleid. Zij heeft als opdracht om de noden en behoeften van het lokale onderwijsveld te detecteren inzake sport, en de link te leggen tussen het stedelijk sportbeleid en onderwijs. Zij zal een actieplan sport en onderwijs 2011 – 2013 ontwikkelen. De doelgroep voor dit actieplan situeert zich van kinderdagverblijven, kleuter-, basis- en secundair onderwijs tot hoger en universitair onderwijs en dit netoverschrijdend en voor alle jongeren die in Antwerpen schoollopen. Vzw Antwerpen Sportstad werkt samen met het Antwerpse onderwijs om sport- en gezondheidsactiviteiten te promoten in de scholen. Dit project ‘sport en gezondheid op school’ is een netoverschrijdend samenwerkingsverband tussen verschillende scholen en richt zich in de eerste plaats naar lagere scholen. 30

In 2008 ging het Keifit-project in Hoboken van start, aangestuurd door vzw Antwerpen Sportstad met de steun van het district en het Lokaal Gezondheidsoverleg (LOGO). Het sportieve luik omvat sportuitwisselingsmomenten, een tweejaarlijkse gezamenlijke sportdag, naschoolse sport en het doorgeven van sportkoffers. Het gezondheidsluik bestond uit een gezond ontbijt, infosessies voor ouders door diëtisten, de tentoonstelling Resto Resto, en een Fruitfuif voor de kleuters. In 2009 werd het project ‘sport en gezondheid op school’ uitgebreid naar andere districten en wordt er samen met de scholen gezocht naar een concept op maat van elk district.


4.6.

Studie- en beroepskeuze

4.6.1. Studiewijzer De Studiewijzer is een neutraal, netoverschrijdend infopunt voor iedereen die vragen heeft over leren in Antwerpen. Elke lerende heeft via de Studiewijzer gratis toegang tot informatie over opleidings-, vormings-, tewerkstellingsmogelijkheden, toelatingsvoorwaarden en inhouden van opleidingen in alle onderwijsniveaus. Wie een vraag heeft over onderwijs kan bellen, mailen of langskomen bij de Studiewijzer of informatie zoeken op de website www.antwerpen.be/studiewijzer. Voor wie de drempel naar het loket te hoog is, organiseren we infosessies op locatie. 4.6.1.1. Loket & website De Studiewijzer heeft een permanente loketwerking in het Open Onderwijshuis. We beantwoorden vragen via brief, telefoon, e-mail en in gesprekken. In 2009 beantwoordden we 3263 vragen van in totaal 2900 klanten. Sommige klanten stelden dus meer dan één vraag.

Klantencontacten Studiewijzer Aantal persoonlijk

1232

telefoon

1634

e-mail

394

brief

3

Totaal

3263

De website www.antwerpen.be/studiewijzer kreeg gemiddeld 150 unieke bezoekers per dag. Dat geeft een totaal van 64.000 unieke bezoekers in 2009. 4.6.1.2. Infosessies op locatie De Studiewijzer organiseert sessies op maat voor specifieke doelgroepen of over specifieke thema’s zoals de infosessies over onderwijs voor diverse kansengroepen, de invulsessies studietoelagen of de infosessies voor schooldirecties en medewerkers van organisaties over de nieuwe inschrijvingsprocedure. Bovendien waren we aanwezig op verschillende beurzen (jobbeurzen, onthaalactiviteiten voor nieuwe inwoners, …). In totaal organiseerden we 117 activiteiten op locatie, waarbij we in totaal 3092 klanten bereikten. In samenwerking met het bureau voor diversiteitsmanagement screenden we onze klanten met als doel ons publiek beter te leren kennen. In 2010 zullen de aanbevelingen uit deze screening leiden tot acties om onze doelgroepen nog beter te bereiken.

De Studiewijzer in cijfers 3263 klantencontacten aan het loket 3092 klantencontacten op locatie 64.000 bezoekers op www.antwerpen.be/studiewijzer

4.6.1.3. Centraal Aanmeldingsregister basisonderwijs: Eerst aanmelden, dan inschrijven. De tweede jaarhelft van 2009 besteedden de medewerkers van Studiewijzer veel tijd en energie aan de communicatie over het centraal aanmeldingsregister voor het basisonderwijs en aan de ondersteuning van schooldirecties, intermediaire organisaties en ouders om kinderen aan te melden op meldjeaan. antwerpen.be. (zie ook 1.3.1 en 3.2.1)


31

De communicatie verliep in twee fasen: • In oktober en november werden schooldirecties en medewerkers van intermediaire organisaties geïnformeerd via infosessies, mailings, infopakketten enz. De Studiewijzer organiseerde 44 infosessies over het centraal aanmeldingsregister. • Vanaf december werden ouders geïnformeerd via een direct mailing naar meer dan 13.000 adressen, advertenties in huis-aan-huisbladen, affiches op openbare plaatsen, brochures, de stadskrant De Nieuwe Antwerpenaar, Den Antwerpenaar op ATV, pers, infosessies enz.

Eerst aanmelden, dan inschrijven!

Om ook anderstalige en kansarme ouders te informeren die via de klassieke mediakanalen moeilijk te bereiken zijn, ontwikkelde de Studiewijzer een fijnmazig netwerk van organisaties. Deze organisaties informeerden op hun beurt hun klanten of doelgroepen over het nieuwe inschrijvingsbeleid nadat ze grondig geïnformeerd werden door de medewerkers van de Studiewijzer. Verspreid over de stad werden een zestigtal aanmeldpunten ingericht om ouders te helpen die geen computer hebben of die hulp nodig hebben om hun kind aan te melden.

4.6.2. Steunpunt studieen beroepskeuze Op de denkdagen in 2008 werd voorgesteld om het project ‘anders kiezen’ sterker te verankeren en uit te breiden tot een steunpunt voor studieen beroepskeuze voor onderwijsprofessionals. In 2009 ging het steunpunt van start. Het biedt ondersteuning aan leerkrachten, leerlingbegeleiders, CLB-medewerkers, enz. die actief zijn in onderwijsloopbaanbegeleiding.

32

Het steunpunt voor studieen beroepskeuze: • ontwerpt en publiceert netoverschrijdend informatiemateriaal over het onderwijsaanbod in Antwerpen; • brengt verschillende partners samen op Antwerps niveau; • organiseert infosessies en vormingen over onderwijsloopbaanbegeleiding; • brengt bestaande en nieuwe initiatieven over onderwijsloopbaanbegeleiding onder de aandacht en versterkt ze. 4.6.2.1. Brochure: Het secundair onderwijs in Antwerpen Een doordachte studiekeuze begint bij een goed overzicht van de keuzemogelijkheden. Om leerlingen uit het zesde leerjaar basisonderwijs te informeren over de studierichtingen in het secundair onderwijs publiceren we jaarlijks de brochure ‘Het secundair onderwijs in Antwerpen’. De brochure biedt een overzicht van alle opleidingen die in het secundair onderwijs in Vlaanderen gevolgd kunnen worden met aparte aanduiding van opleidingen die in de stad Antwerpen aangeboden worden. De Antwerpse CLB’s en de Studiewijzer verspreiden de brochure naar alle leerlingen uit het zesde leerjaar in Antwerpen. Ook op de website van de Studiewijzer (www.antwerpen.be/studiewijzer) krijgen leerlingen en ouders een volledig overzicht van het opleidingsaanbod in het secundair onderwijs.

Het secundair onderwijs in Antwerpen Overzichtsbrochure voor leerlingen, ouders en begeleiders

2009/2010

4.6.2.2. Routeplanners BSO-TSO-KSO In het najaar brachten we een update uit van de routeplanners BSO, TSO en KSO. De routeplanners zijn bestemd voor CLB’s en leerlingbegeleiders in het secundair onderwijs en geven een schematisch overzicht van de mogelijke studietrajecten in een bepaalde onderwijsvorm. Met de routeplanners kunnen leerlingen (en hun begeleiders) nagaan welke de meest logische trajecten zijn naar een bepaald beroep. 4.6.2.3. Infosessies voortraject SID-in beurs Op 5 maart organiseerden we in samenwerking met de SID-in stuurgroep van provincie Antwerpen een infosessie over de overgang van secundair naar hoger onderwijs. Een honderdtal CLB-medewerkers,


leerkrachten en directies werden geïnformeerd over de organisatie van het hoger onderwijs. In vier workshops maakten de deelnemers kennis met projecten van scholen die leerlingen voorbereiden op het hoger onderwijs.

4.7.

Onderwijs en arbeidsmarkt

De relatie tussen onderwijs en arbeidsmarkt is er in de eerste plaats één tussen scholen en bedrijven. Individuele initiatieven en historisch gegroeide samenwerkingsverbanden in het Antwerps onderwijs hebben geleid tot een aantal succesverhalen.

4.7.1.

Sectorale netwerken

De stad heeft gekozen om de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt in de eerste plaats sectoraal aan te pakken. Algemeen onderwijsbeleid, de stedelijke dienst werk en economie en de VDAB hebben al vier netwerken uitgebouwd tussen studiegebieden en bedrijfssectoren. Vanuit die netwerken zetten we acties op die aansluiten bij actuele thema’s zoals beroepsgericht onderwijs, werkplekleren en competentiegericht leren. Thema’s die in elk netwerk terugkomen zijn opleidingsaanbod, infrastructuur, werkplekleren en studieen beroepskeuze. Eind 2009 zijn er vier sectorale netwerken actief: • Bouw In 2009 werd de Talentenwerf opgericht, een loket voor werkzoekenden en lerenden over jobs en opleidingen in de bouwsector. Begin 2010 komt een klantenconsulent onderwijs in dienst die projecten zal opzetten en een dienstverlening zal uitbouwen voor het bouwonderwijs. Meer info vindt u op www.talentenwerf.be. • Tertiair In de regionale sectorfoto tertiair wordt een kwalitatieve en kwantitatieve analyse gemaakt van de aansluiting tussen opleiders en arbeidsmarkt. De sectorfoto vormde de basis voor een actieplan waaruit al enkele acties gerealiseerd werden zoals de dag van het kantoor en een proefproject voor de richting BSO handel-kantoor. • Logistiek Voor logistiek is er een sectorcommissie opgericht. Projecten over een beter overzicht van het opleidingsaanbod, infrastructuurdelen, activerende projecten zoals smaakmakers- en kennismakingspakketten staan in de steigers. • Industrie Een kernwerkgroep heeft heel wat voorbereidend werk geleverd en aan de hand van een vraag- en aanbodanalyse van opleiders en arbeidsmarkt werd een voorstel van actieplan ontwikkeld. De sectorcommissie heeft deze acties verder verfijnd in drie werkgroepen: (1) studieen beroepskeuze, (2) werkplekleren en (3) opleidingsaanbod en infrastructuur.


33

4.7.2.

Transit Schoolverlatersdagen

In samenwerking met partners uit het onderwijs en de arbeidsmarkt organiseerden we vijf Transit schoolverlatersdagen voor leerlingen uit het zesde en zevende jaar secundair onderwijs en hun leerkrachten. De leerlingen werden gedurende een halve dag voorbereid op hun intrede op de arbeidsmarkt. De leerkrachten kregen een informatiepakket over de regionale arbeidsmarkt aangeboden om hun leerlingen beter te kunnen begeleiden. In totaal namen 1600 leerlingen uit TSO en BSO deel.

34

4.7.3.

Antwerpse dag van de Stage

In samenwerking met het Regionaal Technologiecentrum (RTC) Antwerpen organiseerden we op 18 november een Antwerpse dag van de Stage. Een tweehonderdtal mensen namen deel: leerkrachten, directeurs, stagebegeleiders, stagecoördinatoren, technisch adviseurs, medewerkers van de VDAB, (bedrijfs-)mentoren, HR-managers, beleidsmakers, medewerkers van sectorfondsen enz. Tijdens deze dag beschreven we samen de kansen en drempels in verband met stages. Elke deelnemer ging naar huis met praktische tips, goede ideeën en concrete producten voor zijn of haar werking.

4.7.4.

Internationale samenwerkingsverbanden

4.7.4.1. Point POINT is een samenwerkingsproject met scholen en een vijftal andere landen waarin bekeken wordt hoe leerlingen vrijstellingen kunnen krijgen in hun opleiding via een buitenlandse stage. De coördinator van het partnerschap is Berlijn. Het partnerschap loopt af in juni 2010. Er waren in totaal al drie overlegmomenten: • november 2008 te Antwerpen • maart 2009 te Vilnius • december 2009 te Rovaniemi In december ontving Antwerpen vier Berlijnse studenten. 4.7.4.2. Urbact My Generation My Generation is een kennisnetwerk over integraal jeugdbeleid met als hoofdpromotor Rotterdam. Behalve Rotterdam en Antwerpen nemen er nog tien Europese steden deel aan dit netwerk: Birmingham,


Glasgow, Göteborg, Valencia, Bari, Patras, Riga, Tirgu-Mures, Gdansk en Warsaw. Het project My Generation beoogt twee algemene doelstellingen: • de levensstijl en interesses van jongeren beter begrijpen; • de uitdagingen begrijpen in de transitieperiode van afhankelijk naar onafhankelijk tot zelfstandig burgerschap. Specifiek wordt er ingegaan op vier thema’s: • jongeren bereiken en binden • de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt • integraal jeugdbeleid • participatie van jongeren aan het beleid Dit netwerk werd opgericht voor een duurtijd van dertig maanden en dit van 21 november 2008 tot en met 21 mei 2011. Het is een samenwerkingsproject tussen de Jongerencompetentiecentra en de Studiewijzer. 4.7.4.3. AIRE AIRE is een ‘Transfer of innovation project’ dat een nieuw opleidings- en beroepsprofiel wil ontwikkelen voor technici milieuvriendelijke energiesystemen. Dit project beoogt de verbetering van de kwaliteit van het Europese beroepsonderwijs en -opleidingssystemen door het aanpassen en integreren van innovatieve inhouden of resultaten van vroegere projecten. In kader van dit project liepen zes buitenlandse jongeren stage in Antwerpen.

4.8.

Verkeer en mobiliteit

Antwerpse scholen kunnen bij de afdeling algemeen onderwijsbeleid terecht met informatieve vragen over verkeer en mobiliteit, maar ook met meldingen over onveilige verkeerssituaties in hun omgeving. We komen dan langs om samen de situatie te bekijken en gaan na welke instanties betrokken moeten worden om het probleem te verhelpen. Waar nodig wordt een dossier opgestart. In ruil voor deze ondersteuning vraagt de stad scholen om ook zelf actie te ondernemen: leerlingen en ouders sensibiliseren, een projectdag verkeer, een werkgroep, ... Hiervoor kunnen scholen onder meer gebruik maken van het verkeerseducatief aanbod van de stad. In 2009 integreerden we de cluster verkeer in de cluster veiligheid. Dit leidde tot een betere integratie van de werking van de schoolspotters met de school-aan-de-beurt-acties.

4.8.1. Meldpunt verkeersveilige schoolomgeving Het aanspreekpunt over verkeer en mobiliteit kreeg in 2009 net geen 900 vragen. Negen nieuwe dossiers werden geopend en de vijf lopende dossiers werden afgewerkt.. Enkele sites waar in 2009 ingrepen gedaan werden om de verkeersveiligheid te verhogen: Omgeving

School

Belgiëlei

De Spiegel

Thonetlaan

Sint-Anna College

Lode Zielenslaan

Leonardo Lyceum campus Linkeroever

Gloriantlaan

De Kolibrie

Markgravelei

Stedelijke Middenschool 9

Boomsesteenweg

Leonardo Lyceum Pestalozzi

Louizastraat

Via Louiza


35

4.8.2. Schoolspotters en verkeersmedewerkers In 2009 maakten vijf schoolspotters en vijf verkeersmedewerkers deel uit van het team verkeersveiligheid en mobiliteit. Hun tewerkstelling past in het Startbanenproject Verkeersveiligheid van de Vlaamse overheid. Hun belangrijkste doelstelling bestaat erin om scholen te ondersteunen in het verkeersveilig maken van hun omgeving. De schoolspotters hebben daarnaast ook een preventieve functie in de veiligheid op en rond het openbaar vervoer.

4.8.3. Verkeerseducatie Om scholen een duidelijk overzicht te geven van ons verkeerseducatief aanbod publiceerden we een folder en een verkeerskrant. De folder geeft kort weer voor welke ondersteuning scholen bij de verkeersmedewerkers en de schoolspotters terecht kunnen. In de verkeerskrant vinden leerkrachten en directies ook een overzicht van alle verkeersspellen en -materialen die scholen gratis kunnen ontlenen. De folder en de verkeerskrant werden in september verspreid door de verkeersmedewerkers en de schoolspotters. Het volledige verkeersaanbod is eveneens te vinden op www.antwerpen.be/onderwijs.

Verkeerseducatieve spellen Deze spellen zijn ontworpen voor klassen lager onderwijs of eerste en tweede graad secundair onderwijs. Ze maken de lessen verkeer aangenamer en interactiever. In 2009 werden de spellen meer dan 100 keer uitgeleend.

Verkeerseducatieve spellen en materiaal

Pre- borden met werkboek Doelgroep: kleuters en 1ste en 2de graad lager. Aantal spelers: in klasverband. Duur: 1 lesuur (50 min.) Materiaal: pre-bordjes (kleine verkeersborden met pictogrammen die verwijzen naar de leefwereld van de kinderen) en plastic werkbladen. Kinderen leren op een leuke en educatieve manier de verkeersborden kennen. Welke kleuren en vormen hebben verkeersborden en wat betekenen ze?

Mobipuzzels

Bent u op zoek naar materiaal om uw verkeerslessen interactiever en praktijkgericht te maken? Maak uw keuze uit het aanbod van de stad voor lagere scholen en voor de eerste en tweede graad secundair onderwijs. Antwerpse scholen kunnen dit materiaal gratis ontlenen. Surf naar www.antwerpen.be/onderwijs en vul het aanvraagformulier in onder de rubriek ‘verkeerseducatie en mobiliteit’.

Doelgroep: 3de graad lager, 1ste graad secundair. Aantal spelers: van 1 speler tot .... Duur: meerdere keren per lesuur (50 min.) Materiaal: puzzels (A4 formaat). De puzzels laten leerlingen kennismaken met alle vormen van mobiliteit.





Ganzenbord Doelgroep: 1ste, 2de en 3de graad lager. Aantal spelers: in klasverband of in groepjes van 4 tot 5 (dit spel kan ook individueel gespeeld worden. Duur: 1 lesuur (50 min.). Materiaal: grote houten platen (te leggen op volgnummer).

Verkeersmemory Doelgroep: 2de en 3de graad lager. Aantal spelers: vanaf 2 spelers. Duur: meerdere keren per lesuur (50 min.). Materiaal: speelkaarten (A4-formaat).

Door allerlei spelletjes en vragen op te lossen, ga je met je groepje om het eerst ‘VEILIG naar school”

Wie de meeste verkeersborden (her)kent en onthoudt, wint.

Mobipoly

Kijk regelmatig op de website om te ontdekken of er nieuw (spel)materiaal is.

Doelgroep: 3de graad lager, 1ste graad secundair Aantal spelers: max. 6 Duur: 1 lesuur (50 min.) Materiaal: spelbord 1,60m x 1,60m, 2 dobbelstenen, 22 bushaltes, 40 Lijnspotters, 22 controleurs, 6 poppetjes, 16 kansvragen, 16 algemeenfondskaarten en speelgeld.

www.antwerpen.be/onderwijs

Monopoly op het openbaar vervoer.... Wie de meeste bus- en tramhaltes heeft, wint.

Onder het motto “spelend leren over verkeer en mobiliteit” zijn we steeds op zoek naar nieuw materiaal en nieuwe spellen.



Verkeersmat verkeerslessen en/of dode hoek Doelgroep: 2de en 3de graad lager. Aantal spelers: klas Duur: 1 lesuur (50 min.) Materiaal: zeildoek (4x4m), vrachtwagen, verkeersborden, agentje, fietsers. Met de verkeersmat boots je levensechte verkeerssituaties na om leerlingen een beter inzicht te geven in het verkeer.







Mobitwister

Ren je verkeer(d) Doelgroep: 2de en 3de leerjaar lager. Aantal spelers: in klasverband. Duur: 1 lesuur (50 min.) Materiaal: mappen met geplastificeerde bladen.

Doelgroep: 3de graad lager, 1ste graad secundair. Aantal spelers: 4 tot 7. Duur: meerdere keren per lesuur (50 min.). Materiaal: zeildoek (3,20 x 3,20m) en een draaischijf.

Kwartet Doelgroep: 1ste, 2de en 3de graad lager. Aantal spelers: 3 tot 6 per kwartet. Duur: 15 tot 20 min. afhankelijk van het niveau van de leerlingen. Materiaal: geplastificeerde kaarten.

Door juiste antwoorden te geven op vragen over de verkeersregels, verzamel je zoveel mogelijk balletjes.

Met de mobiliteitstwister maak je spelenderwijs kennis met het openbaar vervoer. De lenige speler die als laatste overeind blijft, wint het spel.

Dit kwartet leert de leerlingen de verschillende onderdelen van het verkeersreglement kennen.







Verkeerstwister Doelgroep: 2de en 3de graad lager. Aantal spelers: 3 tot 7. Duur: meerdere keren per lesuur (50 min.). Materiaal: zeildoek, draaiborden.

RARA verkeersbordspel

STOP-Pursuit

Doelgroep: 1ste, 2de en 3de graad lager. Aantal spelers: 2 per spel. Duur: het spel kan meerdere malen per lesuur (50 min.) gespeeld worden. Materiaal: 2 spelborden met kaartjes.

Doelgroep: vanaf het 6de leerjaar lager tot en met de 2de graad secundair. Aantal spelers: 2 tot 6 Duur: meerdere keren per lesuur (50 min.). Materiaal: spelbord, dobbelsteen, stopwatch, 300 vraagkaarten, 6 kaarthouders voor vraagkaarten, 6 taartpionnen, 6 x 6 taartstukken.

Elke speler probeert om het eerst te raden welk verkeersbord er op het kaartje van zijn tegenspeler staat. Wie na vijf spelletjes de meeste punten heeft, wint.

Spelenderwijs maken leerlingen kennis met de verkeersborden en hun betekenis. Lenige spelers hebben een stapje voor: om de opdrachten goed uit te voeren, moet je je in de meest vreemde bochten wringen.



UvO (U verkeers Opvoeding) Doelgroep: lager Aantal spelers: 2 tot 10 spelers Duur: 15 tot 20 min. Materiaal: 176 speelkaarten

Op een speelse manier maken de deelnemers kennis met het STOP-principe van de stad Antwerpen. STOP staat voor prioriteit aan Stappers, Trappers, Openbaar vervoer en Privaat (auto-)vervoer.

Op een educatieve speelse manier krijgen de leerlingen inzicht in het onderscheid tussen de verschillende verkeersborden. Ook het cognitieve, socio-affectieve, fairplay, enz. komen aan bod door dit spel te spelen.







Verkeerskist

Mobiwandeling Doelgroep: 1ste en 2de graad secundair. Aantal spelers: groepjes van 3 + 1 begeleider. Duur: een voor- of namiddag (± 4 uur). Materiaal: stadskaart, vragenlijst. De spelers oriënteren zich op de kaart van Antwerpen en gaan op zoek naar de locaties op de foto’s. Wie de vragen correct beantwoordt en de snelste weg vindt (met alle mogelijke vervoersmiddelen), is de winnaar.



Doelgroep: 2de en 3de graad lager. Aantal spelers: klas. Duur: 1 lesuur (50 min.). Materiaal: 1 houten kist met magneetbord + een aantal verkeersborden, verkeerslichten, voertuigen en voetgangers. Leg aan de hand van voorbeelden gekende verkeerssituaties uit, de leerlingen voorspellen hoe de situatie er even later zal uitzien. De verkeerskist maakt het ook mogelijk om op een leuke en speelse manier de verschillende verkeersborden in te oefenen.



Dodehoeklessen In 2009 gaven we 33 dodehoeklessen aan meer dan 2000 leerlingen. Tijdens zo’n les maken leerlingen uit de derde graad lager onderwijs kennis met de zogenaamde ‘dode hoek’ van vrachtwagens. Ze leren hoe ze zich veilig kunnen gedragen wanneer ze zich te voet of met de fiets in de buurt van een vrachtwagen begeven.


37

Verkeerstuin Rivierenhof Deurne De schoolspotters en verkeersmedewerkers boden 106 dagen ondersteuning in de verkeerstuin in het Rivierenhof in Deurne, onder de bevoegdheid van de lokale politie.

Trammelantproject De Lijn Trammelant is een project van De Lijn dat jongeren wil sensibiliseren om zich respectvol te gedragen op het openbaar vervoer. Op die manier wil De Lijn overlast op bus en tram verminderen en het wederzijds begrip tussen bus- en trambestuurders en schoolgaande jongeren versterken. Het project sluit perfect aan bij de hoofddoelstelling van de schoolspotters die in zeven scholen het Trammelantproject ondersteunden. Tijdens zo’n projectdag: • mogen jongeren zelf graffiti spuiten en daarna proberen te verwijderen; • leren ze wat er gebeurt in geval van een noodstop; • … Trammelant wordt positief ervaren, zowel door de jongeren als door de tram- en busbestuurders. Er is een merkbaar effect op de lijnen waar veel jongeren een Trammelantproject doorlopen hebben. Verkeer en mobiliteit in cijfers… Net geen 900 vragen aan het meldpunt verkeersveilige schoolomgeving Verkeerseducatieve spellen: meer dan 100 keer uitgeleend 33 dodehoeklessen voor meer dan 2000 leerlingen Meer dan 100 dagen ondersteuning in de verkeerstuin Rivierenhof

4.8.4. Werkgroepen verkeer in districten 38

Om op een doelgerichte manier in samenwerking met alle betrokkenen te werken aan verkeersveiligheid zijn in verschillende districten werkgroepen verkeer actief. De samenstelling en de werking van deze werkgroepen varieert van district tot district. Wij ondersteunen deze werkgroepen voornamelijk bij de opstart en stellen onze expertise ter beschikking waar nodig. In 2009 waren vijf werkgroepen actief: • De verkeerswerkgroep Ekeren bestaat al sinds 2002 en werd in 2009 omgevormd tot een verkeersplatform dat advies geeft aan het district. Dit platform is een schoolvoorbeeld van vruchtbare wisselwerking tussen de scholen en stedelijke diensten op het vlak van verkeersveiligheid. • In Wilrijk is er een scholenoverleg dat verschillende thema’s behandeld met een sterke focus op verkeer. • Het scholenoverleg in Borgerhout wordt telkens gevolgd door een overleg met de stedelijke diensten over verkeer en mobiliteit. • Ook in Merksem wordt na het scholenoverleg teruggekoppeld naar de stedelijke diensten over verkeer en mobiliteit. • In Antwerpen werd de werkgroep ‘Wijk Haringrode’ opgericht. Op de driemaandelijkse vergaderingen is ook telkens een afgevaardigde van de buurtbewoners aanwezig. Verder is de werkgroep samengesteld uit alle scholen van wijk Haringrode, de lokale politie, stedelijk wijkoverleg en School Aan de Beurt.

4.8.5. Van scholen naar schoolsites Opmerkelijke nieuwigheid in 2009 was dat we onder impuls van School aan de beurt onze werking meer en meer zijn gaan richten op schoolsites met meerdere scholen eerder dan op individuele scholen. Scholen zijn immers geen eiland en in sommige buurten zijn veel scholen geconcentreerd wat leidt tot een (gevoel van) (verkeers-)overlast wanneer de schoolpoorten opengaan. Bovendien loont het om directies van scholen die in elkaars buurt liggen met elkaar in contact te brengen om gezamenlijke knelpunten aan te pakken. Ook voor de schoolspotters en de verkeersmedewerkers biedt het schoolsitedenken veel voordelen. Door in overleg te gaan met de verschillende scholen in een site krijgen de spotters sneller en beter vat op de situatie in een bepaalde buurt en kunnen ze hun acties beter richten.


Schoolsites waar de schoolspotters actief waren in 2009 Locatie

Scholen

Site 7de Olympiadelaan

Leonardo Lyceum SITO 5, Leonardo Lyceum Pestalozzi, Pius X

Site Kasteelpleinstraat

SIBSO Begijnenvest, St. Lievenscollege, St. Norbertus

Antwerpen Kiel

Leonardo Lyceum SITHI@

Deurne Oost

Spectrumschool

Deurne Noord

SISO 2, KA Deurne, Scheppersinstituut

Merksem

Stella-Maris

4.9.

Uitval- en spijbelpreventie

Antwerpse scholen zien meer en meer jongeren waarvan de schoolloopbaan problematisch verloopt. Een kwetsbare sociale achtergrond, maatschappelijke uitsluiting en kansarmoede zijn de belangrijkste oorzaken. De jongeren zijn schoolmoe, spijbelen, hangen rond op pleinen en in winkelcentra en krijgen al gauw het etiket ‘overlastjongeren’ mee. Samen met een hele reeks partners wil de stad voorkomen dat deze jongeren de schoolbanken verlaten vooraleer ze een diploma behalen. Daarom is het belangrijk om spijbelgedrag snel op te sporen en spijbelaars van nabij op te volgen om erger te voorkomen.

4.9.1. Centraal meldpunt voor risicojongeren (CMP) en spijbelambtenaar Het centraal meldpunt voor risicojongeren is een netoverkoepelende CLB-structuur die schooluitval tegengaat. Het meldpunt heeft in het Antwerps onderwijsbeleid een belangrijke draaischijffunctie binnen een netwerk van hulpverlening, politie, parket, CLB’s, opvangprojecten, enzovoort. Voor het zesde jaar op rij kreeg het Centraal Meldpunt voor Risicojongeren meer meldingen over jongeren met gedrags- of spijbelproblemen. De jongeren worden gemeld door scholen, CLB’s of hulpverleners. Het CMP zoekt voor deze jongeren hulp op maat: dit kan een doorverwijzing zijn naar jongerencoaching, een time-outproject of SWAT. Sinds de opstart van het meldpunt in 2003 werden in totaal 6046 jongeren aangemeld. Een derde daarvan (2144) werden vorig schooljaar (2008-2009) aangemeld. Het ging om 1041 consulten en 1103 preventieve meldingen. Onder consulten verstaan we elke contactopname van instanties die hulp zoeken voor de begeleiding van een jongere met problemen op onderwijsgebied. De dienstverlening van het CMP kan bestaan uit het geven van informatie, advies of doorverwijzing naar coaching- en opvangprojecten, … Preventieve meldingen zijn het resultaat van een intensieve samenwerking met andere instanties die zich inspannen voor risicojongeren. Op vaste tijdstippen brengen deze organisaties het CMP op de hoogte van de jongeren die bij hen worden opgevolgd. Spijbelen is de belangrijkste reden voor aanmelding. Een op vier preventieve meldingen ging over spijbelen. 44 % van alle consulten had te maken met spijbelgedrag. De stijging van het aantal consulten is o.a. te verklaren door de betere bekendheid van het meldpunt. De sensibilisering op het terrein met behulp van de spijbelspiegels zorgt voor grotere alertheid bij schoolteams wat zich vertaalt in het aantal meldingen. De uitbreiding van het aantal samenwerkingsovereenkomsten verklaart dan weer de stijging van het aantal preventieve meldingen.


39

Evolutie van het aantal aanmeldingen per jaar, opgedeeld in consulten en preventieve meldingen:

Grafiek 1: Evolutie van het aantal aanmeldingen

2500 1103

2000

1358

1500 487

1000 500 0

6

99

105

272

245

299

507

524

1041

schooljaar 2003-2004






40

Preventieve meldingen Consulten Bron: Registratie aanmeldingen CMP – schooljaar 2008-2009 4.9.1.1. Spijbelspiegels De spijbelambtenaar gaat met scholen aan de slag aan de hand van hun ‘spijbelspiegels’. Een spijbelspiegel geeft het schoolteam een beeld van het spijbelgedrag van zijn leerlingen en vormt een handig instrument om het spijbelbeleid van de school onder de loep te nemen en bij te sturen. Scholen krijgen een inzicht in: • hun succesfactoren en hoe ze die kunnen versterken; • hun werkpunten en een mogelijke alternatieve aanpak. Vorig schooljaar werden meer dan 200 spijbelspiegels afgeleverd. Daarnaast gaven we meer dan dertig vormingen over spijbelpreventie. 4.9.1.2. Webapplicatie In samenwerking met Digipolis werd een webapplicatie ontwikkeld die sinds oktober 2009 operationeel is. Hierdoor kunnen we: • risicojongeren beter registreren en opvolgen; • CLB’s rechtsreeks toegang geven tot de gegevens van hun jongeren; • data beter gebruiken en analyseren. 4.9.1.3. (Geen) wapens op school Tijdens het schooljaar 2008-2009 namen alle Antwerpse secundaire scholen een clausule over wapenbezit op in hun schoolreglement. Hiermee engageren ze zich tot een uniforme aanpak om scholen en schoolomgevingen vrij van wapens te houden. Het CMP registreerde voor de eerste maal het wapenbezit


in de Antwerpse scholen met meetpunten eind december 2008 en eind juli 2009. Er werden 32 feiten geregistreerd in 21 scholen wat overeenkomt met 14,5% van alle secundaire scholen in Antwerpen. In twee scholen was er sprake van telkens drie meldingen, in zeven scholen van telkens twee meldingen. Elk van de 32 geregistreerde feiten hebben een unieke ‘dader’. 4.9.1.4. SWAT (Samen Werken Aan Toekomst) Het SWAT-project heeft als doel jongeren die ernstig grensoverschrijdend gedrag stellen en/of hardnekkig spijbelen terug op de schoolbanken te krijgen. SWAT vormt een sluitstuk op de werking van het CMP. Het project kent bijzonder weinig uitval (95% van de aangemelde jongeren doorliepen hun traject). Een aantal uitvallers werden opnieuw aangemeld. In 2009 werd de beoogde opvang van dertig jongeren per jaar voor het eerst overschreden.

4.9.2. Projectwerking: School aan de beurt In ‘school aan de beurt’ werken scholen samen met stedelijke diensten en andere partners om de leefkwaliteit in en rond de school te verbeteren. Samen gaan ze voor een aangename, veilige schoolomgeving met sociaalvaardige leerlingen. Extra aandacht gaat naar de aanpak van geweld en asociaal gedrag. Het aantal ‘school aan de beurt’-scholen kon meer dan verdubbeld worden door de aanwerving van Jef Rombouts als nieuwe medewerker. Er kwamen al meer dan 25 scholen aan de beurt. We legden de focus meer naar een werking met scholensites in plaats van met individuele scholen. Scholen nemen samen de verantwoordelijkheid om hun gezamenlijke schoolomgeving veilig en aangenaam te maken. Informatie uit de net- en sectoroverschrijdende netwerken stroomde sneller door, wat ons toeliet om gerichter en nog meer op maat van de scholen te werken. Dit jaar werd het vormingsaanbod voor directies, leerkrachten en leerlingen afgerond. Twee prominente thema’s hierin: spijbelen en grensoverschrijdend gedrag. We werkten eveneens een sensibiliseringsactie ‘respect’ uit die vanaf 2010 zal opgenomen worden in de School-aan-de-beurtaanpak.

4.9.3. Vorming en training voor onderwijsprofessionals Vormingen spijbelaanpak De vraag naar vormingen over spijbelaanpak van de lerarenopleidingen (docenten en studenten), CLB’s en secundaire scholen nam dit jaar toe. Er werden in 2009 meer dan dertig vormingen over spijbelpreventie gegeven.

Overstagg Trainingen ‘Anders omgaan met grensoverschrijdend gedrag’ Ook de vraag naar trainingen ‘Anders omgaan met grensoverschrijdend gedrag’ ging in stijgende lijn. Waar we voordien vooral in lerarenopleidingen actief waren, kwamen er nu ook vragen vanuit de CLB’s en een school.

4.9.4. Stappenplan crisisondersteuning Op vraag van de school of de inrichtende macht kan een crisisteam in geval van een crisissituatie in een school ondersteuning bieden bij: • de communicatie naar leerlingen, ouders, leerkrachten, buurt en pers; • de zorg voor leerkrachten, leerlingen, slachtoffers, getuigen en omstanders. Het ondersteuningsteam houdt rekening met de bevoegdheden van de betrokken diensten en partners. De samenstelling en wijze van consultatie varieert naargelang de aard van het incident. Het team komt naar de school of geeft telefonische ondersteuning. Alle onderwijsnetten ontvingen het stappenplan crisisondersteuning. Op basis daarvan deden we vier maquetteoefeningen en twee callcenteroefeningen in samenwerking met de rampenambtenaar en de lokale politie. We trachtten op die manier scholen te leren beter om te gaan met een crisissituatie.


41

4.9.5. Netwerkcoaching De netwerkcoach organiseerde in 2009 opnieuw opleidingen voor schoolcoaches en jongeren in jo-banen. De onderwijsraad keurde de ‘nota netwerkcoaching’ goed die het mogelijk maakt om een zeventigtal jongeren-coaches (JOJO’s) uit de Antwerpse scholen meer te laten samenwerken met de bestaande netwerken (JOCO’s).

4.9.6. Educatief aanbod Vredescentrum Het Vredescentrum werkte zijn educatief aanbod verder uit met aandacht voor volgende thema’s: • herinneringseducatie • de impact van internationale conflicten op onze samenleving • conflicten op school aanpakken en vermijden Van 14 september tot en met 30 oktober 2009 hield de Vredesfabriek halt in het Vredescentrum. De Vredesfabriek is een interactieve tentoonstelling die kinderen en jongeren aanzet hun vooroordelen in vraag te stellen en hen oplossingen aanreikt om conflicten vreedzaam op te lossen.

42


Colofon Redactie: Naomi Segers Eindredactie: Karen Cornelis Vormgeving: Stijn Swinnen (Zoing) Een uitgave van de stad Antwerpen – juli 2010 Verantwoordelijke uitgever: Karl Van Borm - Grote markt 1, 2000 Antwerpen Wettelijk depot: D/2010/0306/223

Algemeen Onderwijsbeleid Antwerpen Postadres: Open Onderwijshuis, Lange Gasthuisstraat 29, 2000 Antwerpen Contactadres: Bell, Francis Wellesplein 1, 2018 Antwerpen

www.antwerpen.be/onderwijs

Algemeen Onderwijsbeleid Antwerpen Jaarrapport 2009

Recommend Documents