Algemeen onderwijsbeleid Antwerpen

Algemeen onderwijsbeleid Antwerpen Jaarrapport 2011 Redactie: Christophe Kenis Financiële en personeelsgegevens: Diane Stevens

1 / 63

Algemeen ondrewijsbeleid Antwerpen [email protected]

2 / 63


Inhoudsopgave Voorwoord ........................................................................................................................................ 5 1. Jaarrekening vzw Baobab en personeel..................................................................................... 7 1.1 Jaarrekening 2010 vzw Baobab ......................................................................................... 9 1.2 2.

Overzicht personeel AOB (met aanduiding vzw of stad) ................................................ 17

Beleid en Beheer ..................................................................................................................... 27 2.1 Effecten van Europa op Antwerpen ................................................................................. 27 2.2

Effecten van Vlaanderen op Antwerpen .......................................................................... 28

2.2.1 2.3

Centraal aanmeldingsregister basisonderwijs ........................................................... 28

2.3.2

Plaatstekort in Antwerpse scholen: een verhaal van lange adem ............................. 28

2.3.3

Lerarentekort in Antwerpen: waar zijn onze leerkrachten naar toe? ........................ 29

2.3.4

Reorganisatie openluchtwerking .............................................................................. 29

Samenwerkingsverbanden AOB ...................................................................................... 30

2.4.1

Onderwijsraad Antwerpen ........................................................................................ 30

2.4.2

Samenwerking met hoger onderwijs ........................................................................ 32

2.4.3

Internationale samenwerking .................................................................................... 34

2.5

4.

Antwerps niveau: projectwerking algemeen onderwijsbeleid ......................................... 28

2.3.1

2.4

3.

Roma-attestering ....................................................................................................... 28

Pers en communicatie ...................................................................................................... 39

2.5.1

Onderzoek naar perceptie rond zittenblijven en behoeftes bij leerkrachten ............. 39

2.5.2

Website www.antwerpen.be/onderwijs en nieuwsbrief............................................ 39

2.5.3

Persberichten............................................................................................................. 40

Leren en innoveren .................................................................................................................. 41 3.1 Onderwijsvernieuwing met Baobab-schoolprojecten ...................................................... 41 3.2

De Studiewijzer ................................................................................................................ 43

3.3

Onderwijs en arbeidsmarkt .............................................................................................. 44

3.3.1

Sectorale netwerken .................................................................................................. 44

3.3.2

Transit Schoolverlatersdagen.................................................................................... 46

Brede Scholen.......................................................................................................................... 47 4.1 Sociaal onderwijsbeleid ................................................................................................... 47 4.1.1

Netwerken uitbouwen om actoren te informeren en samenwerking te stimuleren... 47

4.1.2

Specifieke kansengroepen in scholen ....................................................................... 47

3 / 63


5.

4.1.3

KAAP betrekt ouders betrekt bij het schoolleven via taalverwerving ..................... 48

4.1.4

Samen School Maken ............................................................................................... 48

4.1.5

Vorming voor schoolteams over kansarmoede......................................................... 49

4.1.6

Sociaal Fonds ............................................................................................................ 49

4.1.7

Schoolopbouwwerk De Schoolbrug ......................................................................... 50

4.2

Aanbod buitenschoolse activiteiten ................................................................................. 50

4.3

Onderwijs en cultuur ........................................................................................................ 51

4.4

Sport en onderwijs: tijd voor sport…............................................................................... 53

4.5

Buitenschoolse kinderopvang .......................................................................................... 55

Veilige Scholen ....................................................................................................................... 57 5.1 Verkeer en mobiliteit ....................................................................................................... 57 5.1.1

Verkeersveiligheidsplan, stuurgroep en infopunt verkeersveilige schoolomgevingen 57

5.1.2

Schoolspotters en verkeersmedewerkers .................................................................. 58

5.1.3

Verkeerseducatie....................................................................................................... 58

5.1.4

Gemachtigd opzichters ............................................................................................. 58

5.2

Uitval- en spijbelpreventie ............................................................................................... 59

5.2.1

Centraal meldpunt voor risicojongeren (CMP) en spijbelambtenaar ....................... 59

5.2.2

Evolutie van het aantal meldingen per jaar............................................................... 60

5.2.3

(Geen) wapens op school .......................................................................................... 61

5.2.4

SWAT (Samen Werken Aan Toekomst) .................................................................. 61

5.2.5

School aan de Beurt .................................................................................................. 62

5.2.6

Stappenplan en training crisisondersteuning ............................................................ 62

5.2.7

Netwerkcoaching ...................................................................................................... 62

5.2.8

Congres uitvalpreventie ............................................................................................ 63

5.2.9

Stay on track ............................................................................................................. 63

4 / 63


Voorwoord 2011: een jaar van nieuwe, stevige synergieën. De opdracht voor onze afdeling het afgelopen jaar lag in het consolideren van de toestand na de veranderingen die zich aandienden in 2010 en het aanpakken van bepaalde structurele problemen. De verhuis van het Open Onderwijshuis naar Den Bell werd voltooid in 2011. De inhuizing van het loket van de Studiewijzer werd goed verteerd. Meer klanten vonden hun weg naar de verschillende loketten van de Studiewijzer. De proactieve werking stond op een lager pitje door het gigantische werk dat het centraal aanmeldingsregister met zich meebracht, en dat zonder personeelsuitbreiding. Verder ontstond er in 2011 een betere samenwerking tussen de cultuur- en sportaanbodsverstrekkers en het onderwijsveld. Zowel inhoudelijk als financieel tonen de partners zich steeds meer bereid rekening te houden met de Antwerpse kinderen, leerkrachten en scholen. Dat ook andere gebruikers, zoals de buitenschoolse kinderopvang en de Antwerpse speelpleinwerkingen hier mee de vruchten van plukken, is vooral voor de kinderen mooi meegenomen. Het lerarentekort werd in 2011 als een mogelijke bedreiging voor de toekomst van de stad erkend. Dit betekende de start van een samenwerking van VDAB, het Vlaams Ministerie voor Onderwijs en Vorming, de Antwerpse onderwijsaanbodsverstrekkers, de Antwerpse lerarenopleidingen en de stad. Door deze synergie trachten we om meer mensen warm te maken om in het Antwerps onderwijs te komen werken en er ook te blijven. Het onderwijspunt als samenwerkingsverband tussen VDAB, stad en onderwijs krijgt stilaan vorm. Het centraal aanmeldingsregister draaide voor het tweede jaar zonder noemenswaardige problemen. Het lokaal overlegplatform basisonderwijs gaf zijn fiat voor een derde projectjaar. Tegelijk verstevigden we onze positie als Antwerps onderwijs bij het Vlaams Ministerie voor Onderwijs en Vorming. Immers, het nieuwe decreet dat ook de werking van het aanmeldingsregister regelt, werd geschreven zonder rekening te houden met de Antwerpse werking. Het wordt steeds duidelijker dat de omvang- en de diversiteitproblemen waarmee het Antwerps onderwijs kampt, nergens in Vlaanderen geëvenaard worden. Daarvoor gehoor vinden blijft een uitdaging. Een bijkomend effect van het aanmeldingsregister blijft de nauwkeurige vaststelling van het tekort aan plaatsen in het basisonderwijs. Alle betrokkenen ervaren het capaciteitstekort als zeer ernstig. Zowel de stedelijke diensten als de onderwijspartners voelen de nood om hier rond samen te werken sterk aan. In 2011 sloegen de stedelijke diensten de handen in elkaar om efficiëntere procedures uit te werken en informatie met elkaar te delen. De onderwijsverstrekkers deden al het mogelijke om de capaciteit op te drijven. Dit betekende dat het plaatstekort in 2011 tot een minimum beperkt bleef.

5 / 63


Toch blijft het plaatstekort de komende jaren een aandachtspunt waar we meer mensen en middelen tegenover moeten zetten, als we alle Antwerpse kinderen de kans willen geven op kwaliteitsvol onderwijs. Emmy Proost Coördinator algemeen onderwijsbeleid Antwerpen

6 / 63


Jaarrekening vzw Baobab en personeel Vzw Baobab voert in overleg met het stadsbestuur en de onderwijsnetten de regie over lokale en bovenlokale middelen die worden geïnvesteerd in netoverschrijdende onderwijsprojecten. De raad van bestuur bestaat uit collegeleden en vertegenwoordigers van de onderwijsraad Antwerpen. De werking van vzw Baobab is verstrengeld met die van AOB. Op de werkvloer wordt er geen onderscheid gemaakt tussen Baobab- en stadsmedewerkers. Over vakantie, loon en arbeidsvoorwaarden gelden dezelfde afspraken. De raad van bestuur van vzw Baobab vergaderde op: • • • • • • • •

18/01 15/03 17/05 21/06 13/09 11/10 08/11 13/12

De algemene vergadering kwam samen op 14/06 en 14/07. Overzicht leden algemene vergadering (stand 31/12/2011) Naam Kris Luyckx Gilles Van der Stuyft

Functie bestuurder bestuurder

Geleding Open VLD-fractie Open VLDkabinetsmedewerker

Luc Bungeneers Eva Mangelschots Marc Van Praet Robert Voorhamme Suzette Verhoeven Jan Rombouts Philip Heylen Peggy Pooters Freya Piryns Lieve Stallaert Dis Van Berckelaer Gerd Van Den Broeck Karl Van Borm

bestuurder bestuurder voorzitter bestuurder bestuurder bestuurder bestuurder bestuurder fractiemedewerker ondervoorzitter bestuurder

Open VLD-fractie sp.a-fractie sp.a-Kabinetschef sp.a-fractie CD&V-fractie CD&V-kabinetschef CD&V-fractie VB-fractie fractie Groen! fractie Groen! Vrij katholiek onderwijs Provinciaal onderwijs Actieve Stad

7 / 63


Marc Driessen Frank Noten Emmy Proost

bestuurder bestuurder secretaris

Gemeenschapsonderwijs Stedelijk onderwijs AOB

Digitaal afschrift college burgemeester & schepen 26/08/11: vervanging Annick De Ridder op 27/06/11 door Kris Luyckx.

8 / 63


1.1 Jaarrekening 2010 vzw Baobab

9 / 63


10 / 63


11 / 63


12 / 63


13 / 63


14 / 63


15 / 63


16 / 63


1.2 Overzicht personeel AOB (met aanduiding vzw of stad)

17 / 63


Nieuw in dienst Uit dienst Wijziging Stad

Naam

Voornaam

domein

cluster

datum in dienst

datum uit dienst

u/week

S

De Bens

Sandra

beleid & beheer

3340

1/01/2010

38,00

S

Deproft

Simonne

beleid & beheer

3340

1/01/2010

38,00

S

Herwijn

Ludo

beleid & beheer

3340

1/01/2010

38,00

S

Leers

Nancy

beleid & beheer

3340

1/01/2010

38,00

S

Struyven

Peggy

beleid & beheer

3340

1/01/2010

38,00

S

Vanstiphout

Ingeborg

beleid & beheer

3340

1/01/2010

38,00

S

Proost

Emmy

beleid & beheer

chef

1/01/2010

N/U

Kenis

Christophe

beleid & beheer

communicatie

1/01/2011

S

Kenis

Christophe

beleid & beheer

communicatie

1/04/2011

38,00

S

Bogaerts

Anita

beleid & beheer

ICT

1/01/2010

19,00

S

De Rechter

Griet

beleid & beheer

onderwijsraad

1/01/2010

19,00

Bastiaens

Koen

beleid & beheer

16/09/2004

38,00

Cornelis

Karen

beleid & beheer

1/01/2010

38,00

N

De Laat

Johan

beleid & beheer

N

Huybrechts

Els

beleid & beheer

S

S/N

baobab

38,00 31/03/2011

19,00

1/05/2011

38,00

18/10/2011

38,00

Stevens

Diane

beleid & beheer

1/01/2004

38,00

Taelman

Peggy

beleid & beheer

1/09/2011

38,00

S

Blondé

Joyce

beleid & beheer

1/09/2011

38,00

N

Bernaerts

Gerrit

beleid & beheer

10/10/2011

19,00

S

Penneman

Steven

beleid & beheer

1/01/2010

38,00

Vissers

Pieter

beleid & beheer

19/08/2012

38,00

S

Avermaete

Petra

brede scholen

buitenschoolse kinderopvang

1/01/2010

38,00

S

Biront

Gunther

brede scholen


1/01/2010

38,00

N/S

18 / 63


aanvullende informatie

19 u tot 31/03/2011

interim

S

Colpaert

Tania

brede scholen


1/01/2010

38,00

S

De Voeght

Nicole

brede scholen


1/01/2010

19,00

S

Goemans

Katrien

brede scholen


5/08/2011

38,00

S

Laureyssens

Marleen

brede scholen


1/01/2010

38,00

S

Matthijssens

An

brede scholen


1/02/2011

38,00

S

Smeets

Silvie

brede scholen


1/01/2010

38,00

S

Smolenaers

Anthe

brede scholen


1/01/2010

38,00

S

Sterckx

Kim

brede scholen


16/04/2011

30,40

S

Van De Kerkhove

Jean

brede scholen


1/01/2010

38,00

S

Van De Velde

Lisette

brede scholen


1/01/2010

30,40

S

Van Hellemond

Karen

brede scholen


1/01/2010

19,00

S

Vanwonterghem

Lien

brede scholen


1/12/2010

38,00

S

Wastiels

Liesbet

brede scholen


1/01/2010

38,00

S

Willaert

Tom

brede scholen


1/01/2010

38,00

Cluysen

Ruth

brede scholen

cultuur

15/09/2010

38,00

Gabriels

Ann

brede scholen

cultuur

1/09/2010

38,00

Herremans

Patricia

brede scholen

cultuur

1/01/2010

19,00

S

19 / 63


S

Landuyt

Gwendoline

brede scholen

cultuur

1/01/2010

W

Staes

Jan

brede scholen

cultuur

1/09/2008

S

Altin

Fatma

brede scholen

extra muros

16/09/2011

S

Bakx

Carl

brede scholen

extra muros

1/03/1997

38,00

S

Berghmans

Jan

brede scholen

extra muros

11/08/2005

38,00

S

Berquet

Filip

brede scholen

extra muros

1/09/1989

38,00

S

Bertier

Olivier

brede scholen

extra muros

16/06/2009

38,00

S

Bolsius

Linda

brede scholen

extra muros

1/10/2007

38,00

S

Brants

Kim

brede scholen

extra muros

1/08/2011

38,00

S

Calcoen

Franky

brede scholen

extra muros

1/09/1989

38,00

S

Casteleyn

Marleen

brede scholen

extra muros

1/07/2010

38,00

S

Chamon

Martine

brede scholen

extra muros

1/12/1995

19,00

S

Coessens

Patrick

brede scholen

extra muros

1/09/2009

30,40

S

Cortens

Rita

brede scholen

extra muros

16/03/2009

19,00

S

D Hamers

Remi

brede scholen

extra muros

1/11/2001

30,40

S

Dahal

Gopal

brede scholen

extra muros

1/09/2011

19,00

S

De Backer

Wilfried

brede scholen

extra muros

1/01/2010

38,00

S

De Groot

Bernardus

brede scholen

extra muros

7/04/2011

38,00

S

De Hert

Caroline

brede scholen

extra muros

14/09/2009

19,00

S

De Meyer

Debby

brede scholen

extra muros

10/12/2002

28,50

S

De Sutter

Ingrid

brede scholen

extra muros

1/01/2010

38,00

S

Debusschere

Ria

brede scholen

extra muros

1/12/1995

19,00

S

Driessen

Patrick

brede scholen

extra muros

1/01/2010

38,00

S

Franckaert

Hendrika

brede scholen

extra muros

16/01/2008

19,00

S

Goddefroy

Clarisse

brede scholen

extra muros

16/09/2011

19,00

S

Godecharle

Melissa

brede scholen

extra muros

1/07/2009

38,00

S

Goossens

Anouska

brede scholen

extra muros

1/09/2011

38,00

S

Goyvaerts

Kelly

brede scholen

extra muros

1/10/2007

38,00

S

Holldampf

Lydia

brede scholen

extra muros

6/10/2003

19,00

20 / 63


38,00 31/07/2011

30,40 19,00

w = van 30,40u/week naar 38u/week

S

Horten-Somja

Chantal

brede scholen

extra muros

10/06/1998

38,00

S S

Janssens

Alfons

brede scholen

extra muros

5/03/1993

38,00

Kloek

Willy

brede scholen

extra muros

1/01/2010

38,00

S

Laermans

Bianca

brede scholen

extra muros

16/06/2011

19,00

S

Leenaerts

Walter

brede scholen

extra muros

3/03/1997

38,00

S

Leyssens

Martine

brede scholen

extra muros

6/10/2003

19,00

S

Loopmans

Maria

brede scholen

extra muros

2/05/1991

38,00

S

Mertens

Georgine

brede scholen

extra muros

1/09/1989

30,40

S

Mertens

Guy

brede scholen

extra muros

1/09/2008

38,00

S

Meuwis

Nele

brede scholen

extra muros

1/06/2009

38,00

S

Muller

Elsbeth

brede scholen

extra muros

1/09/1989

38,00

S

Neys

Monique

brede scholen

extra muros

1/10/2001

19,00

S

Ould-Chikh

Najiha

brede scholen

extra muros

16/09/2011

19,00

S

Panis

William

brede scholen

extra muros

1/06/2003

38,00

S

Peeters

Koen

brede scholen

extra muros

1/11/2001

38,00

S

Petit

Jean

brede scholen

extra muros

3/04/2007

38,00

S

Peynshaert

Catharina

brede scholen

extra muros

11/05/1993

38,00

S

Plysier

Kenny

brede scholen

extra muros

16/11/2008

38,00

S

Plysier

Pieter

brede scholen

extra muros

13/09/2010

38,00

S

Posmiers

Charles

brede scholen

extra muros

1/09/2009

19,00

S

Schoepen

Peter

brede scholen

extra muros

1/03/1991

19,00

S

Van Camp

Linda

brede scholen

extra muros

1/05/2011

38,00

S

Van Der Poel

Sonia

brede scholen

extra muros

1/09/1989

28,50

S

Van Der Vinck

Joke

brede scholen

extra muros

10/10/2005

38,00

S

Van Dooren

Ilse

brede scholen

extra muros

8/01/1996

38,00

S

Van Geel

Dirk

brede scholen

extra muros

16/09/2011

19,00

S

Van Gremberghe

Anne-Marie

brede scholen

extra muros

1/09/1989

30,40

S

Van Herrewegen

Frank

brede scholen

extra muros

1/11/2001

19,00

S

Van Hooydonk

Magda

brede scholen

extra muros

1/03/1996

38,00

S

Van Reusel

Jozef

brede scholen

extra muros

1/12/1998

38,00

S

Van Roy

Ludo

brede scholen

extra muros

1/04/1998

38,00

21 / 63


S

Van Santvoort

Carl

brede scholen

extra muros

10/10/2005

38,00

S

Van Schevensteen

Edmond

brede scholen

extra muros

1/03/1997

30,40

S

Vandael

Dirk

brede scholen

extra muros

6/10/2003

38,00

S

Vandecasteele

Reginald

brede scholen

extra muros

1/01/2010

30,40

S

Verbeke

Marleen

brede scholen

extra muros

1/09/1989

19,00

S

Vercauteren

Gina

brede scholen

extra muros

1/12/2010

38,00

S

Verhoeven

Luc

brede scholen

extra muros

1/09/1989

38,00

S

Vermeiren

Joanna

brede scholen

extra muros

1/02/1996

19,00

S

Vernelen

Esmeralda

brede scholen

extra muros

11/08/2005

19,00

S

Vrijghem

Monique

brede scholen

extra muros

1/09/1989

30,40

S

Willems

Sigrid

brede scholen

extra muros

1/09/2008

38,00

S

Wouters

Lucia

brede scholen

extra muros

1/01/2010

38,00

S

Wulff

Chantal

brede scholen

extra muros

16/10/2011

19,00

S

Wulff

Chantal

brede scholen

extra muros

1/11/2011

19,00

S

Zeebroek

Linda

brede scholen

extra muros

30/05/1994

19,00

W

Bamutese

Marie

brede scholen

kaap

1/09/2007

De Veirman

Brie

brede scholen

klankbordgroepen

1/01/2004

19,00

Drijkoningen

Joke

brede scholen

kaap

1/09/2008

19,00

11/01/2011

38,00

S

Baillieul

Marleen

brede scholen

1/01/2010

38,00

N

Bernaerts

Gerrit

brede scholen

10/10/2011

19,00

S

Breeur

Francois

brede scholen

1/05/2010

30,40

S

Dhondt

Marie-Louise

brede scholen

1/01/2010

19,00

Kusse

Pat

brede scholen

1/08/2011

38,00

S

Loquet

Andre

brede scholen

1/05/2010

38,00

S

Mignolet

Christina

brede scholen

1/01/2010

19,00

S

Van Dijck

Diana

leren & innoveren

administratie

1/01/2010

30,40

Aerts

Annelies

leren & innoveren

internationalisering

30/08/2010

38,00

22 / 63


w = van 38u/week naar 30,4u/week

detachering

S

Tahri

Zahra

leren & innoveren

internationalisering

1/01/2010

30,40

N

Franck

Eva

leren & innoveren

sect. netwerk ond.

1/09/2011

38,00

W

Vissers

Pieter

leren & innoveren

sect. netwerk ond.

12/06/2006

38,00

S

Anthoni

Kim

leren & innoveren

studiewijzer

1/01/2010

30,40

S

Druyts

Seppe

leren & innoveren

studiewijzer

1/01/2010

38,00

S

Hellemans

Inge

leren & innoveren

studiewijzer

1/01/2010

38,00

S

Van Landeghem

Nina

leren & innoveren

studiewijzer

16/09/2011

19,00

S

Waumans

Nadia

leren & innoveren

studiewijzer

1/01/2010

30,40

U

Blondé

Joyce

leren & innoveren

1/02/2010

S

Brebels

Sarah

leren & innoveren

19/12/2011

38,00

Buysse

Pieter

leren & innoveren

1/10/2008

38,00

De Borger

Martine

leren & innoveren

1/01/2010

30,40

De Loof

Katty

leren & innoveren

16/03/2009

30,40

Huybrechts

Johan

leren & innoveren

15/08/2006

38,00

Kets

Sien

leren & innoveren

15/09/2008

38,00

S

23 / 63


31/08/2011

vanaf 16/08/2011 op proef bij Stad

38,00

detachering

Schelfhout

Annemie

leren & innoveren

1/10/2009

38,00

Segers

Ann-Sofie

leren & innoveren

1/10/2011

38,00

Van den Bergh

Rijn (Katrijn)

leren & innoveren

1/03/2009

38,00

De Vos

Jan

leren & innoveren

1/09/2010

19,00

detachering

N

Van Bogaert

Nele

leren & innoveren

27/10/2011

38,00

interim (vervanging Joyce Blondé)

N

De Kooning

Karen

leren & innoveren

7/11/2011

38,00

interim (vervanging Katty De Loof)

U

Ceulemans

Caroline

veilig

cmp

1/09/2009

31/08/2011

7,60

U

Lechkar

Gadisja

veilig

cmp

1/01/2009

30/08/2011

19,00

Vereecken

Koen

veilig

cmp

1/01/2009

38,00

Tachelet

An

veilig

cmp

1/01/2010

18,00

detachering

Gielis

Katleen

veilig

cmp

1/09/2010

18,00

detachering

Hens

Saartje

veilig

cmp

1/09/2010

18,00

detachering

Fell

Fabienne

veilig

cmp

1/09/2011

36,00

detachering w = van 18u/week naar 36u/week

S

W N

Lauriks

Liesbeth

veilig

cmp

1/09/2011

18,00

detachering

N

Lechkar

Gadisja

veilig

cmp

1/09/2011

18,00

detachering

N

Levoyannis

Toela (dimitra)

veilig

cmp

1/09/2011

22,00

detachering

N

Wauters

Kelly

veilig

cmp

1/09/2011

18,00

detachering

N

Nevo

Nuphar

veilig

administratie

3/10/2011

38,00

interim (vervanging Koen Vereecken)

Schepers

Eva

veilig

cmp

28/11/2011

18,00

detachering

Breugelmans

Noella

veilig

mobiliteit

1/01/2010

38,00

N/U S U

Claessens

Luc

veilig

mobiliteit

1/01/2004

Scohy

Alex

veilig

swat

1/09/2005

24 / 63


38,00 31/12/2011

36,00

detachering

U

Herbosch

Friedl

veilig

swat

1/09/2006

31/12/2011

14,00

onderwijsuren

U

Bolle

Tony

veilig

swat

1/11/2007

31/12/2011

31,50

onderwijsuren

U

Vandezande

Erik

veilig

swat

1/02/2009

31/12/2011

36,00

detachering

N/U

Deridder

Nicky

veilig

swat

17/01/2011

31/12/2011

38,00

onderwijsuren

N/U

Vanhoof

Lynn

veilig

swat

21/03/2011

31/12/2011

11,00

onderwijsuren

Tassinari

Graziella

veilig

38,00

detachering

S

Choho

Hanan

veilig

schoolspotter

6/04/2009

5/04/2011

38,00

startbaancontract vanuit Vlaamse Overheid

S

Hashemi

Esmail

veilig

schoolspotter

5/04/2010

5/04/2011

38,00


S

Kbir Bounekoub

Smaïn

veilig

schoolspotter

1/03/2011

38,00


0

Oulichki

Khaled

veilig

schoolspotter

1/10/2009

38,00


S

Senden

Arne

veilig

schoolspotter

6/04/2011

38,00


1/05/2008

31/10/2011

S

Chakouh

Mohammed-Najib

veilig

spijbelambtenaar

16/09/2011

U

Defossez

Sarah

veilig

swat

1/09/2009

31/12/2011

38,00

U

El Morabiti

Malika

veilig

swat

2/05/2006

31/12/2011

38,00

U

Verhoeven

Kimberley

veilig

swat

1/09/2009

31/12/2011

19,00

U

Vranckx

Jesse

veilig

swat

1/06/2010

31/12/2011

19,00

S

Adriaenssens

Faye

veilig

verkeersmedewerker

6/04/2009

5/04/2011

38,00

25 / 63


38,00


S

Bellah

Bouchra

veilig

verkeersmedewerker

1/09/2009

31/08/2011

38,00


S

Bouziane

Halid

veilig

verkeersmedewerker

6/04/2009

5/04/2011

38,00


S

Huybrechts

Kim

veilig

verkeersmedewerker

1/09/2011

38,00


S

Lauryssens

Glenn

veilig

verkeersmedewerker

6/04/2009

38,00


S

Mouthaan

Nancy

veilig

verkeersmedewerker

6/04/2011

38,00


S

Raats

Niels

veilig

verkeersmedewerker

6/04/2011

38,00


S

Stabel

Kim

veilig

verkeersmedewerker

27/08/2010

38,00


S

Ziani

Yassin

veilig

verkeersmedewerker

1/10/2011

38,00


26 / 63


30/09/2011

2. Beleid en Beheer Beleid en Beheer ondersteunt de afdeling algemeen onderwijsbeleid (AOB) in deze opdrachten: • • • • • •

bovenlokale beleidsontwikkeling & financiën lokale beleidsontwikkeling & financiën en bijbehorende projectwerking en ondersteuning samenwerking binnen de afdeling doelgroepcommunicatie onderwijsbeleid administratieve en logistieke ondersteuning & kwaliteitsmanagement personeel en financiën van de afdeling en vzw Baobab

2.1 Effecten van Europa op Antwerpen Tot 2020 gaat Europa voor een slimme en duurzame groei voor iedereen. In 2011 kreeg een aantal doelen een meer concrete invulling. De Europese Commissie verhoogde de druk op de lidstaten om de plannen voor het onderwijs te concretiseren. Europa wil tegen 2020 gemiddeld minder dan 10% ongekwalificeerde schoolverlaters. Een ambitieuze doelstelling, zeker gezien het stijgende aantal vroegtijdige schoolverlaters (14% in Vlaanderen). Net als alle lidstaten moest Vlaanderen een National Reform Programme (NRP) maken met de voorgestelde maatregelen om de doelen te bereiken. Ongekwalificeerde schooluitval was het ordewoord van 2011 in Europa. Ook het departement onderwijs in Vlaanderen zocht praktijkvoorbeelden in Europa. Het was fijn om te merken dat Antwerpen als praktijkvoorbeeld mocht dienen tijdens een interne studiedag voor de afdelingshoofden. Dit is een opsteker voor de gezamenlijke en geïntegreerde aanpak, waar het Antwerpse onderwijs al jaren aan werkt. We gaan er vanuit dat zittenblijven en spijbelen sleutelfactoren zijn voor de ongekwalificeerde schooluitval in Antwerpen. We hebben echter betere meetmethoden nodig om die relatie aan te tonen. Daarom werkt Antwerpen samen met Wenen aan het project Stay on Track. Dit is een instrument om het spijbelen in het deeltijds beroepsonderwijs te registreren, analyseren en terug te dringen. In het project Data, knowledge and development ontwikkelen we samen met Stockholm betere meetinstrumenten die moeten leiden tot een beter begrip van de beschikbare informatie. Beide projecten worden gerealiseerd met Europees geld en betrekken scholen van de verschillende netten. In 2011 werden de eerste stappen gezet om de nieuwe generatie subsidieprogramma’s te realiseren. Via het programma Erasmus for All kan het onderwijs vanaf 2014 Europese projecten opzetten en heel doelgericht de Europese doelstellingen nastreven. Daarnaast versterkt het Europees Sociaal Fonds (ESF) de relatie tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Dat Fonds kon tot nu

27 / 63


slechts heel beperkt gebruikt worden voor onderwijsdoelstellingen. Het uitwerken van de randvoorwaarden zal in 2012 zeer sterk de agenda bepalen.

2.2 Effecten van Vlaanderen op Antwerpen 2.2.1

Roma-attestering

Een Roma-kind staat voor de subsidiëring in zijn school gelijk aan 1,5 leerling. Voor de verificatiediensten van het ministerie van Onderwijs en Vorming moet de school over een ondertekend attest beschikken. De ondertekening van de Roma-attesten bleek net zoals de voorbije jaren een probleem. In Antwerpen mogen verschillende organisaties dit doen, maar veel verenigingen zien zichzelf niet als de geschikte organisatie om dit correct in te vullen. Hierdoor moeten we elk jaar organisaties zoeken die dit willen doen. Ook dit jaar schreef de Onderwijsraad (ORA) een brief aan onderwijsminister Pascal Smet en aan de administratie van het Departement Onderwijs met de bekommernissen over deze werkwijze en de vraag naar alternatieven. Zo kunnen scholen de middelen krijgen waar ze op basis van hun aantal leerlingen recht op hebben. Door samenwerking tussen het algemeen onderwijsbeleid en dienst “districten loketwerking” beschikken scholen over de correcte documenten die door de Vlaamse verificatiedienst als voldoende worden geacht voor subsidiëring van de Antwerpse Roma-kinderen.

2.3 Antwerps niveau: projectwerking algemeen onderwijsbeleid 2.3.1

Centraal aanmeldingsregister basisonderwijs

De stad ondersteunde het lokaal overlegplatform (LOP) bij de communicatie en technische werking van het “centraal aanmeldingsregister” (CAR). Dit resulteerde in 11500 aanmeldingen. Het CAR zorgde voor een betere verdeling van kansen op inschrijving in de school van keuze, want kinderen van verschillende achtergronden kregen even vaak een plaats van 1ste keuze. Het CAR gaf ons in 2011 zicht op het feit dat 200 kinderen geen plaats konden vinden in een Antwerpse school. Bovendien is er in sommige postcodes een acuut tekort aan beschikbare plaatsen. De inspanningen om de capaciteit in het onderwijs in Antwerpen sterk uit te breiden moeten dus onverminderd worden verder gezet. 2.3.2

Plaatstekort in Antwerpse scholen: een verhaal van lange adem

De Antwerpse Taskforce, die alle betrokken actoren rond capaciteitsuitbreiding in het basisonderwijs verenigt, kwam in 2011 16 keer samen. De Taskforce bestaat uit vertegenwoordigers van de verschillende onderwijsnetten, niet-onderwijspartners, het Lokaal Onderwijsplatform (LOP) en de schepen voor Onderwijs. Deze samenwerking resulteerde in meer dan 1 100 extra stoeltjes. Vlaanderen maakte 4,2 miljoen euro vrij om dit mee te realiseren. De onderwijsnetten pasten 1,5 miljoen euro bij.

28 / 63


De Parlementaire commissie Onderwijs bezocht samen met de Taskforce enkele scholen en kreeg een toelichting over de capaciteitsproblematiek in Antwerpen. Daarnaast werkten we samen met de schoolbesturen en inrichtende machten aan een gefaseerd masterplan. Voor de zomer werd hiervan een eerste ontwerp opgeleverd. Op het einde van het werkjaar stelden we aan de minister van onderwijs een concrete planning voor van de uitbreidingsprojecten. Samen met de stedelijke diensten Stadsontwikkeling, AG Stadsplanning en AG Vespa dachten we na over mogelijke plaatsen en voorwaarden om nieuwe scholen te bouwen. De capaciteitsproblematiek in het onderwijs is immers het gevolg van een breder stedelijk probleem. Een probleem dat dus enkel duurzaam kan worden aangepakt vanuit een domeinoverschrijdende benadering. Deze denkoefening werken we in 2012 concreet uit.

2.3.3

Lerarentekort in Antwerpen: waar zijn onze leerkrachten naar toe?

In 2011 stelde AOB een projectleider aan om het nakende leerkrachtentekort in het basisonderwijs in kaart te brengen. Tegen 2020 heeft het Antwerpse basisonderwijs nood aan 3 490 leraren. Er werd ook een grote uitstroom vastgesteld van leraren in Antwerpen. De ORA gaf in maart haar goedkeuring over de oprichting van een platform voor het sectoraal netwerk onderwijs. Dit platform kwam bijeen in juni en legde de krachtlijnen vast voor het schooljaar 2011-2012. Sinds september 2011 kwamen er maandelijks drie werkgroepen bijeen: cijfers & rekrutering, zij-instroom & opleidingstrajecten, arbeidsvoorwaarden & uitstroom. Hierin worden de initiatieven besproken om het lerarentekort op te vangen. De ORA gaf in september een positief advies over de oprichting van een onderwijspunt. De opmaak van een sectorfoto (vraag en aanbod op de arbeidsmarkt voor het basisonderwijs) werd voorbereid en afgewerkt. Deze geeft richting aan de initiatieven in het sectoraal netwerk onderwijs. In oktober engageerde de stad zich in een pilootproject van het expertisenetwerk lerarenopleidingen Antwerpen. In dit project onderzoeken enkele opleidingen hoe ze hun aanbod kunnen uitbreiden om meer zij-instroom te creëren in het onderwijs. In november startte AOB een onderzoek naar het personeelsbeleid in scholen. Op 14 december organiseerden we opnieuw een jobbeurs voor leraren. De beurs vond plaats in het Centraal Station. Op deze jobbeurs werden werkzoekende leraren uit het secundair en basisonderwijs uitgenodigd om vacatures in te vullen. Er werden 920 bezoekers geteld.

2.3.4

Reorganisatie openluchtwerking

In september 2011 wierf AOB een projectleider aan om specifiek het dossier over de verzelfstandiging van de openluchtwerking (bos-, zee- en fietsklassen) te onderzoeken en te concretiseren binnen de huidige legislatuur.

29 / 63


In het laatste kwartaal werd beslist de openluchtwerking te verzelfstandigen in een intern verzelfstandigd agentschap (IVA). Op termijn leidt dit tot een efficiëntere en rendabelere werking. Tegelijk werd een tijdelijke gebruiksovereenkomst met Kindervreugd afgesloten om de overgangsperiode te overbruggen en de samenwerking in de verschillende verblijven van de stad en Kindervreugd te waarborgen. De verdere renovatie van het verblijf Diesterweg in Kalmthout werd in gang gezet. Deze investering is hoogdringend om de werking op lange termijn te waarborgen. Eerder in 2011 besliste AOB om het verblijf Torenhof in Malle te verkopen. Zo beschikt AOB over voldoende middelen om ook de andere openluchtverblijven te renoveren.

2.4 Samenwerkingsverbanden AOB 2.4.1

Onderwijsraad Antwerpen

De Onderwijsraad Antwerpen (ORA) is het officiële overleg- en adviesorgaan voor onderwijs in de stad. Sleutelbegrippen zijn dialoog, consensus en vrijwillige deelname van alle partners. In de raad zetelen vertegenwoordigers van het onderwijs, ouderkoepels, vakbonden, OCMW Antwerpen, leerlingen… Het overleg in een vast bureau, plenaire raad, commissies en werkgroepen verbetert de samenwerking en lost problemen op. De ORA is een onmisbare schakel in het Antwerpse onderwijs. Het is dé plaats waar de Antwerpse onderwijswereld overlegt over gezamenlijke acties. De ORA coördineert en steunt netoverschrijdende projecten en beleidsvoorbereidend onderzoek. Het uitgangspunt voor deze samenwerking is dat alle scholen in Antwerpen voor gelijkaardige uitdagingen staan, ongeacht hun onderwijsnet. Door deze uitdagingen samen aan te gaan, kunnen scholen sneller en beter inspelen op de maatschappelijke evoluties in een grootstad. Engagementsverklaring holebi’s in onderwijs De engagementsverklaring over holebi’s zorgde voor enige spanning in de ORA. Door een aantal misverstanden en verschillende interpretaties over de schriftelijke neerslag werd geen overeenstemming bereikt over de engagementsverklaring Holebi’s in onderwijs. Het was niet meer haalbaar om deze verklaring in een voor alle partners aanvaardbare vorm klaar te hebben voor de AOB-studiedag op 12 mei 2011. De vertegenwoordigers van de netten besloten om voorlopig niet verder te werken aan de tekst omdat de leden van het vast bureau de holebiproblematiek op een positieve manier in de kijker willen zetten en verdere samenwerking niet willen belemmeren. Het vast bureau riep alle netten op om aandacht te besteden aan het welzijn van holebi-jongeren in het onderwijs. Uit onderzoek blijkt immers dat holebi-jongeren worden uitgesloten op basis van hun geaardheid. Dit moet veranderen, niet in het minst omdat we willen dat zo veel mogelijk jongeren hun diploma behalen. Scholen die zelf verder wilden werken rond dit thema konden dit natuurlijk doen. Sluiting stedelijke bibliotheken

30 / 63


De ORA werd op de hoogte gebracht van het sluiten van enkele stedelijke bibliotheken en de alternatieven die per school werden uitgewerkt, zoals samenwerking met een andere, naburige bibliotheek, bib-bussen, boekenpakketten en bibliotheek op school. De sluitingen zijn een onherroepbare (bezuinigings)maatregel van het college. De ORA betreurt dat dit pas na de collegebeslissing naar de scholen en de onderwijsraad werd gecommuniceerd. De ORA adviseerde de schepen om hierover in de toekomst op een andere manier te communiceren. Besluitvorming zonder advies te vragen aan de belanghebbenden is onaanvaardbaar. Leden vast bureau Eind 2011 werd beslist dat nog maar één vertegenwoordiger van het Lokaal Onderwijsplatform (LOP) het vast bureau als waarnemer opvolgt (in tegenstelling tot twee LOP-deskundigen in 2010). David De Vaal vertegenwoordigt de niet-onderwijspartners uit het LOP. Het vast bureau komt om de 3 weken samen. De plenaire raad telt 63 leden en kwam in 2011 5 keer samen. Provinciaal onderwijs

Gerd Van den Broeck

Stedelijk onderwijs

Frank Noten Robert Scheltjens Dis Van Berckelaer

Vrij katholiek onderwijs

GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Overleg kleine onderwijsverstrekkers LOP-deskundige secundair onderwijs LOP-deskundige basisonderwijs Vertegenwoordiging nietonderwijspartners Kabinet onderwijs Bedrijfsdirecteur actieve stad Algemeen onderwijsbeleid

Nancy Bal Fried Van Doren

Voorzitter (tot 30/06/2011) Commissaris (vanaf 1/07/2011) Commissaris Commissaris Commissaris (tot 30/06/2011) Voorzitter (vanaf 1/07/2011) Commissaris Commissaris Commissaris Vicevoorzitter (vanaf 1/07/2011) Commissaris (tot 30/06/2011) Commissaris Waarnemer

Karin Cochet

Waarnemer

David De Vaal

Waarnemer

Bram Wellens Karl Van Borm

Waarnemer Waarnemer

Emmy Proost Griet De Rechter

Waarnemer Secretaris Onderwijsraad

Kris Vanderoost Marc Brants Marc Driesen Kris Nonneman

De onderwijsraad in cijfers Aantal vergaderingen vast bureau Aantal vergaderingen plenaire raad Aanwezigheidsgraad stemgerechtigden plenaire raad:

9 5 gemiddeld 48%

31 / 63


Op de vergaderingen van het vast bureau waren steeds minstens 4 netten aanwezig en op meer dan de helft van de bijeenkomsten waren vertegenwoordigers van de 5 netten aanwezig. Memorandum onderwijsraad De onderwijsraad wil graag een inbreng hebben in het toekomstige onderwijsbeleid van de stad Antwerpen. Daarom treft de ORA voorbereidingen om een memorandum te schrijven dat gedragen wordt door al haar leden. In de maanden november en december voerde de secretaris van de onderwijsraad gesprekken met netverantwoordelijken uit het vrij katholieke, het stedelijke en het provinciale net, het GO! en de kleine onderwijsverstrekkers (OKO). Eind 2011 werd het overlegplatform van de niet-onderwijspartners (NOP) aangesproken om haar inbreng voor te bereiden. Zij zullen hiervoor begin 2012 tijd vrijmaken en dit terugkoppelen naar de ORA. Voor de zomer van 2012 wil de ORA haar memorandum uitschrijven en overmaken aan de verschillende politieke partijen.

2.4.2 2.4.2.1

Samenwerking met hoger onderwijs Leerstoel onderwijsvernieuwing en –samenwerking

De Universiteit Antwerpen organiseerde in 2011 drie lezingen in het kader van de Leerstoel Onderwijsvernieuwing en –samenwerking, telkens gevolgd door een workshop. Met de Leerstoel Onderwijsvernieuwing en -samenwerking dragen de partners bij tot: 1. een beter inzicht in de stedelijke problematiek en de gevolgen voor het onderwijs; 2. een brede visie op onderwijs en onderwijsvernieuwing in relatie met het stedelijke weefsel; 3. strategieën om met alle betrokkenen deze vernieuwing in te voeren, verspreiden en evalueren. Bewust, betrokken en bekwaam beoordelen Lezing op donderdag 24 februari 2011 om 19:00u Dominique Slujsmans (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen) Ontwikkelingen en dringende kwe”sties in het (grootstedelijk onderwijs) Lezing op donderdag 19 mei 2011 om 19:00u Prof. Sjoerd Karsten (Universiteit Amsterdam) Moetivatie of motivatie? De leerkracht als motiverende coach Lezing op donderdag 27 oktober 2011 om 19:00u Maarten van Steenkiste (Universiteit Gent) Evolutie aantal deelnemers leerstoel 2008 -2011

Aantal lezingen Aantal aanwezigen Gemiddeld aantal aanwezigen

2008 4 443

2009 1 110

2010 5 409

2011 3 303

111

110

81

101

32 / 63


Het peter- en meterschap werd in 2011 sterker ingevuld. Dat resulteerde vooral in een hogere betrokkenheid en grotere verspreiding van de uitnodiging. In 2011 namen daardoor meer onderwijsprofessionals deel aan de leerstoel. De jaren daarvoor namen vooral studenten deel. In het verleden kenden de lezingen over onderwijs & arbeidsmarkt veel bijval, maar in 2011 werd dit thema niet behandeld. De lezingen in 2011 focusten eerder op thema’s gelinkt aan Samen tot aan de Meet.

2.4.2.2

Samenwerkingen met de associatie

Evidence Based Policy and Practice (EBPP) In 2011 werd het Europees project Local Evidence Based Policy and Practice in Education succesvol afgerond als een samenwerking tussen stad en Universiteit. Uit deze samenwerking groeide nieuwe ideeën voor toekomstige samenwerking op dit thema. Buitenschoolse kinderopvang in culturele buurt In 2011 werkten we samen met Karel de Grote Hogeschool, sociaal cultureel werk, om in de buitenschoolse kinderopvang, samen met de medewerkers BKO, te onderzoeken hoe elke BKO een culturele samenwerking met de buurt en een culturele invulling kon uitwerken. Samen tot aan de meet • • • • •

Bij de start van het academiejaar 2011 stelde het Algemeen Onderwijsbeleid zich in de lerarenopleidingen voor aan ongeveer 200 1ste jaars van KDG en 80 1ste jaars van de Plantijnhogeschool. Aan 3de jaars lerarenopleiding van KdG en Artesis werd ondersteuning gegeven aan trajecten huiswerkbegeleiding en volgde info en uitwisseling over Samen tot aan de meet. Leesgroepen werden opgezet met 3de jaars lerarenopleiding van KdG ter ondersteuning van taalbad initiatieven. 28 studenten lerarenopleiding KdG en Artesis namen deel aan leesgroepinitiatief vanuit hun eindwerk keuze die een link heeft met alternatieven voor zittenblijven. In september 2011 werd een stuurgroep opgericht met de lerarenopleidingen van KDG, Artesis en Plantijn, die maandelijkse bijeenkomt.

Brede scholen In november gaf AOB een informatiesessie “brede school” voor 20 studenten 3de jaar lerarenopleiding van Plantijn Hogeschool om het concept brede school bekent te maken en praktijkvoorbeelden in Antwerpen mee te geven. Leren kiezen Studenten 2de jaar lerarenopleiding van Plantijn Hogeschool kregen info en begeleiding over vakoverschrijdende thema’s. In 2011 stond de projectweek in het teken van begeleiden van

33 / 63


keuzeprocessen (leren kiezen). In de projectweek stelden we AOB voor, en maakten we duidelijk waarvoor zij als leerkracht bij de stad terecht kunnen, maar lieten we hen vooral kennismaken met studie- en beroepskeuzematerialen. Studie- en beroepskeuze Aan de lerarenopleiding van KDG gaven we ondersteuning bij het uitbouwen van de module “studie- en beroepskeuze” in het curriculum. Oprit 14 Antwerpen is betrokken bij het CeMis onderzoek Oprit 14 naar socio-ethnische segregatie in het basisonderwijs. Het interuniversitair onderzoeksproject bevat 3 clusters: onderzoek naar de omvang en correlatie tussen kenmerken van school- en wijkpopulatie, onderzoek naar de ouderlijke schoolkeuze en het schoolbeleid met betrekking tot de inschrijving en de positionering in de lokale educatieve omgeving. En onderzoek naar de cognitieve en niet-cognitieve effecten van sociaal-etnische segregatie in het basisonderwijs.

2.4.2.3

Overige samenwerkingen met hoger onderwijs

School aan de beurt Aan de faculteit criminologie onderzoekt een student aan welke voorwaarden een (preventief) project als School aan de beurt moet voldoen om op korte of lange termijn onderbouwd te evalueren. Samen tot aan de meet AOB werkt met HIVA (Leuven) aan een inspiratieboek Samen tot aan de meet met ondersteunende materialen en instrumenten en inspirerende verhalen en getuigenissen. Deze nieuwe publicatie moet in mei 2012 verschijnen.

2.4.3

Internationale samenwerking

Internationalisering is sinds 2005 een middel om onderwijsvernieuwing te stimuleren en het onderwijsbeleid te inspireren. Het aanbod richt zich tot verschillende doelgroepen. Buitenlandse stages voor jongeren Elk jaar keurt Europa de stageprojecten van Antwerpen goed. De feedback van de terugkerende jongeren en leerkrachten is lovend. We leren duidelijk bij van de ervaringen van de deelnemers. Toch blijft het bijzonder moeilijk om alle beurzen toe te wijzen. Het aanbod blijft groter dan de vraag. In 2011 vertrokken acht jongeren die net het secundair onderwijs beëindigden naar het buitenland voor een stage van zes maanden.

34 / 63


Bestemming

Opleiding van de jongere

Sector van de stage

Toulouse Barcelona Berlijn Valga Berlijn Toulouse Turijn Turijn

Onthaal en public relations Grime/haarzorg Grime Industriële houtbewerking Architecturale vorming Onthaal en public relations Luchtvaarttechniek Etalagist

Buitenschoolse kinderopvang Make-up Make-up Schrijnwerkerij Theater Verkoop Luchtvaarttechniek Kinderopvang

Het valt op dat slechts de helft van de jongeren een stageplaats koos volgens het behaalde diploma. Ook de jongeren die na hun stage hogere studies aanvatten, kozen voor een andere opleiding dan wat ze in het secundair studeerden. Buitenlandse stages voor leerkrachten Sinds enkele jaren kunnen praktijkleerkrachten uit kunst-, beroeps-, deeltijds beroeps- of technisch onderwijs voor twee weken op bedrijfsstage in Europa. Ze schaven hun klassikale handelingen bij, leren nieuwe of andere technieken, ontmoeten nieuwe mensen en versterken hun talenkennis. De stad begeleidt de leerkrachten voor en tijdens de stage samen met het Regionaal Technologisch Centrum Antwerpen (RTC). Dit betekent dat vakleerkrachten uit de hele provincie zich voor een stage kunnen inschrijven. De reis- en verblijfskosten worden betaald met steun van Europa. De beurzen worden evenredig aan steden en provincies toegekend. De kwaliteit van de motivatie is doorslaggevend. In 2011 vertrokken vijf vakleerkrachten uit het beroepsgericht onderwijs op bedrijfsstage. Plaats school Wilrijk Turnhout Malle Hoogstraten Mechelen

Bestemming Duitsland Spanje Denemarken Duitsland Finland

Vakgebied Magazijnmedewerker Kinderopvang ICT Elektronica/Elektriciteit Bouwnijverheid

AOB startte ook een ondersteuningstraject voor scholen die zelf internationale stages willen organiseren. Want het is belangrijk dat scholen zelf dit initiatief nemen. Internationale uitwisselingen versterken en verrijken de school als organisatie en bieden ook meer jongeren een kans op een internationale stage. Vijf scholen schreven zich in. Drie scholen zullen vier projecten indienen bij de Europese Programma's voor Onderwijs, Opleiding en Samenwerking (EPOS). Eén school werkt dit schooljaar (2011-2012) haar project verder uit en dient dit volgend schooljaar in. Een andere school wacht met de organisatie van internationale stages tot de herstructurering van de schoolstages rond is.

35 / 63


Plaats school

Bestemming

Antwerpen

Nederland Zorgsector Spanje Hotel en restaurant Nederland Zorgsector Frankrijk Logistiek Engeland (in 2013) Zorgsector Na de herstructurering van de stages

Ekeren Antwerpen Wilrijk Deurne

Vakgebied

EPOS keurde in 2011 27 Antwerpse Comenius en Leonardo Da Vinci-projecten goed. Dat zijn er tien meer dan het jaar daarvoor. Maar we weten niet of er een verband is tussen de inspanningen van AOB en het aantal ingediende of goedgekeurde projecten.

Comenius multilaterale Comenius bilaterale Mobiliteit leerlingen Mobiliteit werkende Mobiliteit opleiders Partnerschappen Transfer of innovatie Voorbereidende bezoeken

2011 6 1 5 2 3 6 1 3 totaal 27

2010 3 0 3 4 2 2 1 2 17

Buitenlandse delegaties In 2011 kregen we 7 delegaties op bezoek die nieuwsgierig waren naar de Antwerpse aanpak van onderwijsuitdagingen. Opvallend was dat de meeste aanvragen kwamen uit Brussel of de Vlaamse overheid. De vorige jaren namen vooral steden uit de internationale netwerken deel. Om deze investering beter te doen renderen, gebruiken we voortaan ook specifieke criteria. We gaan steeds na welke leerwinst er ook voor ons in zit. Daarom hanteren we de critical friends review, een pragmatische versie van de peer review. Met deze methodiek leveren wij inzicht in onze aanpak, maar verwachten we van de bezoekers ook feedback in de vorm van een SWOT of aanbevelingen. Buitenlandse organisatie ROC Amsterdam opleiding sociale dienstverlening AFLRA Finland (Finse VVSG) Onderwijsinspecteurs Frankrijk (via Lycée d’ Anvers) Madrid Onderwijs Noorwegen (Noorse VVSG) OECD onderzoeksteam (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling)

36 / 63

Thema van het bezoek Beroepsgerichte opleiding sociale dienstverlening Beroepsgericht onderwijs Samenwerking Lycée d’Anvers en Antwerpse scholen en leerkrachten Stages beroepsgericht onderwijs Onderwijskwaliteit nav PISA resultaten Schoolevaluatie beoordeling


RvE onderzoeksteam (Raad Van Europa)

Jeugdbeleid beoordeling

Studiebezoeken in het buitenland We stelden ook delegaties samen om elders ons licht op te steken. Bestemming Berlijn, Duitsland

Thema Paper voorstellen Evidence Based Policy Retain – ongekwalificeerde schooluitval en risicojongeren EU nodigt lokale overheden uit om te netwerken Samenwerking voor jongerenstages Voorstellen Evidence Based Policy op Eurocities Economic forum Training EU projectplanning ICT in Language learning

Bled, Slovenië Bordeaux, Frankrijk Breda, Nederland München, Duitsland Firenze, Italië Florence, Italië Europese onderwijsnetwerken

Antwerpen is actief in twee Europese netwerken die elk een specifiek aspect van het onderwijsbeleid in hun doelstellingen hebben. Antwerpen participeert hierin door experts af te vaardigen naar de bijeenkomsten en deze experts te briefen en debriefen. Xarxa fp is een netwerk van steden die samenwerken over het thema overgang onderwijs naar arbeidsmarkt. De focus ligt op kwalitatieve buitenlandse stages. Dit netwerk zetten we in om Antwerpse jongeren en leerkrachten of zelfs scholen stages in Europa aan te bieden. In 2011 hebben we met het netwerk extra ingezet op de kwaliteit van de stages. Eurocities is een Europese lobbyorganisatie van (middel)grote Europese steden. In thematische fora en werkgroepen informeren de steden elkaar over de Europese beleidsontwikkelingen en stemmen ze hun aanpak op elkaar af. AOB werkt in de werkgroep onderwijs mee aan drie thema’s: ongekwalificeerde schooluitval terugdringen, overgang onderwijs naar arbeidsmarkt en ouderparticipatie in kleuter en lager onderwijs. Dankzij Eurocities is Antwerpen betrokken bij beleidsvorming op Europees niveau (stakeholders meeting) en de uitwisseling van praktijkervaringen. In 2011 vergaderde de werkgroep in Kopenhagen en Antwerpen/Brussel. Antwerpen stuurde telkens thematische experts naar de bijeenkomsten. Europese projecten In 2011 werd de basis gelegd voor zeven Europese projectaanvragen waar AOB als coördinator of projectpartner kan optreden. Twee projecten hebben we effectief opgestart.

37 / 63


Subsidie Comenius Regio met Stockholm FP7 onderzoeksproject met UA Interreg - 2 Zeeën met Rotterdam KA1 onderwijsbeleid met Rotterdam Leonardo Parnerschap met Basingstoke Interreg met Nantes Progress met Amsterdam

Thema Data-Knowledge and Development Leren kiezen

Status In uitvoering tot en met 2013

Havenberoepen en – opleidingen Evidence Based Policy

Afgekeurd

Engeneering + Technoligische beroepen en opleidingen Ouderbetrokkenheid in kleuter- en lageronderwijs Evidence Based Policy

Afgekeurd

Afgekeurd In uitvoering tot en met 2013

Afgekeurd Niet tot aanvraag gekomen

Behalve de nieuwe Europese samenwerkingsprojecten hebben we nog lopende projecten: Subsidie Comenius Regio met Staffordshire EFRO met Zeeland

Thema Early years – taalverwerving

Status In uitvoering tot en met 2012

Forten en Linies

Europese Commissie met 12 steden en universiteiten Comenius Regio met Wenen

Evidence Based Policy and Practice Stay on Track – spijbelaanpak DBSO

Verlengt tot 2013 met focus op producten voor onderwijs Afgerond en afgerekend In uitvoering tot en met 2012

Hieronder leest u meer over de twee opgestarte projecten in 2011. Leonardo Partnerschap Engineering + Engineering + is een Leonardo Partnerschapproject dat startte in september 2011 met de afdeling algemeen onderwijsbeleid als partner. Doelstelling is van elkaar te leren om lokale acties te versterken die als doelstelling hebben meer leerlingen toe te leiden naar STEM richtingen (Science, Technology, Engineering and Mathematics). De gebrekkige instroom in deze richtingen zorgt namelijk voor enkele blijvende knelpuntberoepen. Meer toeleiding naar deze richtingen is dan ook een absolute noodzaak voor onze arbeidsmarkt en kan ook de toekomstige kansen op een goede job voor onze Antwerpse jongeren gevoelig verhogen. Als Vlaamse partners nemen naast AOB ook RTC-Antwerpen en de vzw Werk en Economie van de stad deel. Buitenlandse partners komen uit het Verenigd Koninkrijk (Basingstoke en Manchester), Duitsland (Munchen en Regensburg), Tjechië (Louny) en Kroatië (Rijeka). In 2011 werd het werkplan voor dit project opgemaakt en ging de eerste partnermeeting in Basingstoke door.

38 / 63


Data, Knowledge and Development Dit project is een bilaterale samenwerking tussen Antwerpen en Stockholm en implementeert twee leerpunten uit het project Evidence Based Policy and Practice. Het project gaat na welke competenties de stedelijke onderwijsadministraties nodig hebben op het vlak van omgaan met data, informatie en kennis. Daarnaast stimuleert dit project de ontwikkeling van methodieken die data, informatie en kennis op een betere en meer bruikbare manier bij de eindgebruikers afleveren. Hier zien we een rol weggelegd voor het algemeen onderwijsbeleid van beide steden als kennismakelaar. AOB en Baobab vzw coördineren dit project voor de onderwijsraad Antwerpen, Stedelijk onderwijs Lyceum Deurne, Gemeenschapsonderwijs Atheneum van Deurne en DSKO.

2.5 Pers en communicatie 2.5.1

Onderzoek naar perceptie rond zittenblijven en behoeftes bij leerkrachten

In 2011 startte AOB een onderzoek op naar de perceptie rond zittenblijven en behoeftes bij leerkrachten. De resultaten worden verwacht in het voorjaar van 2012. Met deze informatie wil AOB beter kunnen inspelen op de behoeften van leerkrachten met betrekking tot zittenblijven en andere schoolse problematieken, en haar eigen communicatiestrategieën en -kanalen op punt stellen mocht dat nodig blijken. Het onderzoek werd begeleid door Made4it NV, strategische onderzoekspartner onder raamcontract van de stad Antwerpen.

2.5.2

Website www.antwerpen.be/onderwijs en nieuwsbrief

In maart 2009 lanceerden we een website voor Antwerpse onderwijsprofessionals: www.antwerpen.be/onderwijs, met bijhorende nieuwsbrief. In 2011 werd de website bezocht door 18 491 unieke bezoekers. Unieke bezoekers www.antwerpen.be/onderwijs Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Totaal

2009

2010

2011

0 0 4347 4825 9172

4850 4254 5558 5634 22296

6358 3382 3570 5181 18491

Op de maanden juli en augustus na wordt er elke maand een nieuwsbrief verzonden naar zo’n 2000 abonnees. Vanaf september 2011 werd de nieuwsbrief opgedeeld in enkele categorieën in functie van de duidelijkheid voor de lezer: -

nieuws over onderwijsbeleid samen tot aan de meet

39 / 63


-

schoolproject in de kijker kalender nieuws van de Studiewijzer doen met de klas of school nieuws van partners van AOB

2.5.3

Persberichten

Volgende persberichten werden in 2011 vanuit de afdeling algemeen onderwijsbeleid aan de pers verzonden: 11/01: Start aanmeldingsprocedure broers en zussen voor inschrijvingen in het basisonderwijs in Antwerpen 19/01: Start aanmeldingsprocedure broers en zussen voor inschrijvingen in het basisonderwijs in Antwerpen vlot verlopen 15/02: Start 2de fase aanmeldingsperiode voor inschrijvingen in het basisonderwijs op 16/2 16/02: Aanmeldingsprocedure voor inschrijvingen in het basisonderwijs in Antwerpen gestart 23/02: Samen tot aan de meet 15/03: Stad traint voorleescompetenties 21/03: Aanmeldingsperiode voor inschrijvingen in het basisonderwijs afgesloten 28/03: Baobab-projectenbeurs: scholen willen samen vooruit 09/05: Beroeps- en studieoriënterende dagen voor 3de graag secundair 16/05: Cultuurdag voor onderwijs 17/05: Move2Learn: Stad zet Antwerpse leerlingen aan om buitenlandse ervaring op te doen 23/05: Start open inschrijvingsperiode in het basisonderwijs 01/09: Start nieuwe schooljaar 11/09: LOP kiest opnieuw voor inschrijvingsprocedure via het centrale aanmeldingsregister in Antwerpse basisscholen 30/09: Het Kleutermenu: sport en cultuur voor kleuters 03/10: Start Verwenweken voor leerkrachten met een rondleiding in het MAS 12/10: Techno-KIT brengt leerkrachten en kinderen in het basisonderwijs meer in contact met techniek 14/10: Officiële opening twee initiatieven voor buitenschoolse kinderopvang (IBO) 24/11: Infomoment centraal aanmeldingsregister 30/11: Start communicatiecampagne centraal aanmeldingsregister 15/12: Spijbelrapport schooljaar 2010-2011 voorgesteld

40 / 63


3. Leren en innoveren 3.1 Onderwijsvernieuwing met Baobab-schoolprojecten De projecten van Baobab vernieuwen het onderwijs en versterken het schoolbeleid. De schoolprojecten ontstonden uit het projectenfonds voor onderwijsvernieuwing en samenwerkingsverbanden, het stimuleringsfonds brede school en het project beleidsvoerend vermogen. Sinds 1 oktober 2011 focust Baobab-schoolprojecten op de inzichten en methodieken van het project Samen tot aan de meet. Met Samen tot aan de meet stimuleert AOB scholen om een ononderbroken leertraject uit te stippelen voor hun leerlingen. Het hoge percentage leerlingen met schoolse vertraging moet drastisch verminderen. Daarom hanteren de scholen alternatieven die het individuele leerproces versnellen en verrijken. Om de doelstellingen te behalen en de strategie succesvol om te zetten in de praktijk, maken projectscholen een bewuste keuze uit een van volgende bouwstenen: - een positieve en stimulerende relatie tussen school, leerlingen, ouders en buurt uitbouwen; - een school- en klasorganisatie in functie van diversiteit uitbouwen; - didactische werkvormen in functie van differentiatie toepassen; - de evaluatie optimaliseren. De Baobab-medewerkers geven scholen projectondersteuning op financieel en inhoudelijk vlak. Daarnaast brengen ze leerkrachten, scholen en partners samen om van elkaar te leren en dit met één doel voor ogen: de leerkansen van de Antwerpse leerlingen vergroten. Elk project kreeg van AOB een persoonlijke trajectbegeleider. Bijvoorbeeld, een taalexpert voor de taalprojecten. Maar ook de cultuurprojecten kregen de kans om de ICQ-opleiding van Kunst in zicht te volgen. Hierbij werd gefocust op een cultuurbeleid op school opmaken en methodieken voor cultuur op school vormgeven. Uitwisseling tussen de scholen en hun culturele partners gebeurde de voorbije periode meer vanuit de speerpunten en de projectthema's. Overzicht van het aantal goedgekeurde projecten in 2011 Goedgekeurd Basisonderwijs Secundair onderwijs Hoger onderwijs Buitengewoon onderwijs Andere Totaal

30 26 5 5 5 71

Enkele veelvoorkomende thema’s in de projectwerking: sociaal-emotionele ontwikkeling, een taalbeleid versterken of ontwikkelen, aantrekkelijke leeromgevingen creëren, experimenteren met

41 / 63


nieuwe werkvormen, jongeren en vrije tijd, cultuurinitiatieven om muzische vorming te optimaliseren en een cultuurbeleid te ontwikkelen. Een medewerker van Baobab-schoolprojecten coacht scholen die voor het thema jongeren en vrije tijd kozen. Deze medewerker helpt de school haar project verder uitbouwen op basis van de visie brede school. Deze scholen wisselen ervaringen uit rond de thema’s brede leer- en leefomgeving en samenwerking. De visietekst – ontwikkeld in het voorbije schooljaar en geconcretiseerd op het onderwijscafé in januari 2010 – dient als leidraad voor het traject. Baobab-schoolprojecten maand na maand Januari 2011 24 januari: een startvergadering voor projecten die verlengd werden en startende projecten. Februari 2011 – maart 2011 23 februari: congresdag Samen tot aan de meet. Op dit congres werd het onderzoek naar zittenblijven en mogelijke alternatieven voorgesteld aan een breed publiek. Ook de toekomstige koers van Baobab-schoolprojecten werd aangehaald. In februari en maart bezochten de projectmedewerkers de projectscholen. 30 maart 2011 30 maart: uitwisselingsdag met alle projectscholen. Dankzij het Baobab-marktprincipe werd elk project voorgesteld aan de andere projecten. Er waren 160 deelnemers. Mei-juni 2011 In mei bezochten de projectmedewerkers de projecten. AOB organiseerde een inspiratiedag. Doel: mensen uit de onderwijswereld samenbrengen om alternatieven voor zittenblijven uit te wisselen. 1 juni 2011 3 scholen dienden een eindevaluatie in. 43 scholen dienden een evaluatie en een verlenging in en 4 scholen een nieuw project. September-oktober 30 september: inspiratiedag Samen tot aan de meet. Het hoofddoel van deze dag was mensen uit de onderwijswereld samenbrengen om alternatieven voor zittenblijven uit te wisselen. Een aantal scholen die hier al mee bezig zijn, stelden hun project voor aan de rest van het publiek. In oktober-november bezochten de projectmedewerkers de projecten. 1 december 2011 Twee scholen dienden een eindevaluatie in. Acht projecten dienden een evaluatie en verlenging in. Er werden zes nieuwe projecten ingediend.

42 / 63


3.2 De Studiewijzer De Studiewijzer is een neutraal, netoverschrijdend infopunt voor iedereen die vragen heeft over leren in Antwerpen. Elke lerende heeft via de Studiewijzer gratis toegang tot informatie over opleidings-, vormings- en tewerkstellingsmogelijkheden, toelatingsvoorwaarden en de inhoud van opleidingen in alle onderwijsniveaus. Wie een vraag heeft over onderwijs kan terecht bij de Studiewijzer of informatie zoeken op www.antwerpen.be/studiewijzer. Er worden ook infosessies buitenshuis georganiseerd als de drempel naar het loket te hoog is. Loket en website Sinds januari 2010 werkt Studiewijzer in Den Bell. Daar beantwoorden we vragen persoonlijk, telefonisch, via brief of e-mail. In 2011 beantwoordden we 7 830 vragen van 7 228 klanten, exclusief de vragen van het centraal aanmeldingsregister. Dagelijks bezochten gemiddeld 395 unieke bezoekers www.antwerpen.be/studiewijzer. Dat zijn in totaal 144 127 unieke bezoekers in 2011. Klantencontacten Studiewijzer

Persoonlijk Telefoon e-mail Brief Contacten over aanmeldingsregister Totaal

Aantal 2010 1533 2516 544 6 2309 6908

Aantal 2011 1479 4847 899 3 4142 11370

Ondersteuning CAR In samenwerking met de Antwerpse onderwijspartners en het LOP was de Studiewijzer ook het belangrijkste aanspreekpunt voor ouders die vragen hadden over de inschrijvingsprocedure in het basisonderwijs. De Studiewijzer beantwoordde 4 142 vragen van ouders, waarvan de Infolijn er 2 094 voor haar rekening nam. Infosessies op locatie De Studiewijzer organiseert sessies op maat voor specifieke doelgroepen (schooldirecties, medewerkers van organisaties) of over specifieke thema’s (onderwijs voor diverse kansengroepen, studietoelagen, nieuwe inschrijvingsprocedure). De Studiewijzer was ook aanwezig op verschillende beurzen (jobbeurzen, onthaalactiviteiten voor nieuwe inwoners…). In 2011 organiseerden we 54 activiteiten buitenshuis, waarbij we 1 472 klanten bereikten.

43 / 63


Brochure Het secundair onderwijs in Antwerpen Een doordachte studiekeuze begint bij een goed overzicht van de keuzemogelijkheden. Om leerlingen uit het zesde leerjaar basisonderwijs te informeren over de studierichtingen in het secundair onderwijs publiceert de Studiewijzer jaarlijks de brochure Het secundair onderwijs in Antwerpen. De brochure geeft een overzicht van alle opleidingen die in het secundair onderwijs in Vlaanderen gevolgd kunnen worden. Daarin hebben we opleidingen in de stad Antwerpen aangeduid. Samen met de Antwerpse CLB’s krijgen alle leerlingen uit het zesde leerjaar in Antwerpen de brochure. Ook op www.antwerpen.be/studiewijzer krijgen leerlingen en ouders een volledig overzicht van het opleidingsaanbod in het secundair onderwijs. Routeplanners BSO-KSO-TSO In het najaar pasten we de routeplanners voor het beroeps-, technisch en kunstonderwijs aan. De routeplanners geven CLB’s en leerlingbegeleiders in het secundair onderwijs een schematisch overzicht van de mogelijke studietrajecten in een bepaalde onderwijsvorm. Zo kunnen leerlingen en hun begeleiders nagaan welke trajecten naar een bepaald beroep leiden. Consortium Volwassenenonderwijs (VOL-ANT) In 2010 startte een medewerker van het Consortium Volwassenenonderwijs bij de Studiewijzer. Zij begeleidt volwassenen die vragen hebben over bijscholing in Antwerpen. In 2011 werden 203 begeleidingsgesprekken gevoerd.

3.3 Onderwijs en arbeidsmarkt 3.3.1

Sectorale netwerken

De stad koos ervoor om de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt in de eerste plaats sectoraal aan te pakken. AOB, de stedelijke dienst Werk en Economie en de VDAB bouwden al zes netwerken uit tussen studiegebieden en bedrijfssectoren. Vanuit die netwerken zetten we acties op die aansluiten bij actuele thema’s, zoals beroepsgericht onderwijs, werkplekleren en competentiegericht leren. Deze thema’s komen in elk netwerk terug: opleidingsaanbod, infrastructuur, werkplekleren en studie- en beroepskeuze. Na het succes van Talentenwerf werd ook in andere sectoren (industrie, logistiek en onderwijs) de stap gezet naar een meer concrete samenwerking. Onderwijs In 2011 stelde AOB een projectleider aan om een sectoraal netwerk onderwijs op te starten. Meer informatie over dat project leest u onder 2.3.3: Leerkrachtentekort in Antwerpen: waar zijn onze leerkrachten naar toe?

44 / 63


Bouw In 2009 werd de Talentenwerf opgericht, een servicepunt bouw voor scholen, bedrijven en werkzoekenden. 2011 werd gekenmerkt door personeelswissels (waaronder de coördinator en de medewerker van Baobab vzw) maar ook door een uitbreiding van het personeelsbestand (door VDAB en de provincie) en een verruiming van de werking. Voor onderwijs heeft Talentenwerf zich ontwikkeld als een belangrijk servicepunt voor het Antwerps bouwonderwijs. Logistiek De werking van de sectorcommissie stond voor een groot deel in het teken van de geplande oprichting van een servicepunt voor Haven en Logistiek en 2012. Daarnaast gingen volgende acties door voor het onderwijs: - Jonge Haven (in samenwerking met de openluchtwerking van AOB) o 1ste graad secundair 1017 leerlingen o 3de graad lager 1075 leerlingen o 3de graad secundair: 3 testdagen met verschillende doelgroepen - The Flow: kennismakingspakket met de logistieke wereld voor het secundair onderwijs (in samenwerking met de Provinciale Ontwikkelings Maatschappij (POM)) o Infonamiddag voor scholen over the Flow (67 personen) o Infonamiddag in havencentrum over logistieke producten voor het onderwijs (63 personen) Industrie Er zijn vooral acties ondernomen op het vlak van leerloopbanen en opleidingsaanbod. Voor leerloopbanen is de provinciale actie Technotrailer versterkt waardoor deze toegankelijker is geworden voor Antwerpse scholen en scholen bewuster omgaan met leerloopbaanwerking rond techniek. Daarnaast is ook de techniekbasis opgericht en geopend. (www.techniekbasis.be). Voor opleidingsaanbod vallen de afspraken rond opleidingen onderhoudstechnicus en pijpfitten op. De sectorcommissie en de kerngroep hebben de opening van de talentenfabriek (een servicepunt voor industrie vergelijkbaar met Talentenwerf) praktisch, inhoudelijk en personeelsmatig voorbereid. Horeca Op basis van vraag- en aanbodanalyse werd de aanzet gegeven voor het sectoraal netwerk horeca. Hierin zitten onderwijsvertegenwoordigers van alle opleidingen. In 2011 werd de sectorfoto Horeca opgeleverd en de prioritaire actiedomeinen vastgelegd. Tertiair Vanuit het sectoraal netwerk tertiair werden geen acties meer gevonden waar scholen en bedrijven of de sector samen hun schouders wilden onder zetten. De actieve werking is dan ook gestopt voor dit netwerk.

45 / 63


3.3.2

Transit Schoolverlatersdagen

In samenwerking met partners uit het onderwijs en de arbeidsmarkt organiseerden we 8 Transit schoolverlatersdagen voor leerlingen uit het zesde en zevende jaar secundair onderwijs en hun leerkrachten. Ook de leerlingen uit het DBSO en BUSO volgden 5 schoolverlatersdagen. Dat maakt dat het totaal aantal Transit schoolverlatersdagen dit jaar is opgelopen tot 13. De leerlingen werden gedurende een halve dag voorbereid op hun mogelijke intrede op de arbeidsmarkt. De leerkrachten kregen een informatiepakket over de regionale arbeidsmarkt aangeboden om hun leerlingen beter te kunnen begeleiden. In totaal namen 2953 leerlingen uit het technisch, beroeps, kunstonderwijs, deeltijds en buitengewoon secundair onderwijs deel.

46 / 63


4. Brede Scholen Het domein Brede Scholen ondersteunt AOB in het: • • • •

voeren van een sociaal onderwijsbeleid en het omgaan met diversiteit; toegang bieden tot betaalbare en kwaliteitsvolle een- en meerdaagse activiteiten in en buiten de stad; samenwerken en netwerken met de cultuur- en sportsector; uitbouwen van een kwaliteitsvolle buitenschoolse kinderopvang

4.1 Sociaal onderwijsbeleid In Antwerpen wordt één op vijf kinderen in een kansarm gezin geboren. 14,6% van de Belgische bevolking leeft onder de armoedegrens. 22% van de kinderen tussen 0 en 2 jaar leeft in armoede. 54% van de mensen van Marokkaanse herkomst zijn arm (Jaarboek 2011 armoede en sociale uitsluiting). Meer dan 40% van de leerlingen in het basisonderwijs spreekt thuis geen Nederlands. Door hun sociaaleconomische achtergrond beginnen veel Antwerpse leerlingen met een nadelige startpositie aan hun onderwijsloopbaan. Samen met de Antwerpse onderwijspartners willen we ook hen alle kansen bieden om de eindmeet te bereiken met een diploma dat toegang geeft tot de arbeidsmarkt of verdere studies. Verschillende acties en projecten van AOB richten zich op de participatie van kansarme leerlingen en ouders aan het onderwijs. Ook aandacht voor kansengroepen is een rode draad.

4.1.1

Netwerken uitbouwen om actoren te informeren en samenwerking te stimuleren

In 2011 werd intensief gewerkt aan het thema overstap secundair onderwijs – hoger onderwijs. Hiervoor organiseerden we infosessies over hoger onderwijs voor onder meer de Turkse gemeenschap. In dezelfde periode werden de onderwijsnoden van de joodse gemeenschap in kaart gebracht. Religieuze voorschriften bemoeilijken de aansluiting van deze gemeenschap met het onderwijsaanbod in Antwerpen. Knelpunten waren de beperkte mogelijkheden in het secundair onderwijs (beperkte keuze van richtingen) en de mogelijkheden tot verder studeren in het hoger onderwijs. In 2012 brengen we het hoger onderwijs en de Joodse gemeenschap samen om oplossingen te zoeken.

4.1.2

Specifieke kansengroepen in scholen

De werkgroep Holebi en onderwijs organiseerde twee rondetafelgesprekken met specialisten. Op 12 mei vond de studiedag Holebi en onderwijs plaats (60-tal deelnemers). Deelnemende scholen ontvingen een pakket boeken, dvd’s en didactische tips om met het thema aan de slag te gaan.

47 / 63


De werkgroep Roma en onderwijs zocht een oplossing voor het probleem van de ondertekening van de Roma-attesten. Voor het schooljaar 2011-2012 werd die gevonden bij loket- en districtswerking. Het vast bureau van de Onderwijsraad Antwerpen signaleerde het probleem bij het departement onderwijs en hopelijk wordt vanaf het schooljaar 2012-2013 een definitieve oplossing gevonden. De studiedag Roma en onderwijs (186 deelnemers) focuste op de levenswijze en culturele achtergrond van deze bevolkingsgroep. In de namiddag stelden organisaties die deel uitmaken van de sociale kaart zich voor.

4.1.3

KAAP betrekt ouders betrekt bij het schoolleven via taalverwerving

Het Antwerpse netwerk Kaap organiseert taallessen Nederlands voor anderstalige ouders in de school van hun kinderen. Anderstalige ouders die nog geen Nederlands gevolgd hebben, worden aangemoedigd om deel te nemen aan taalprojecten op de school van hun kinderen. De lessen vergroten naast de taalvaardigheid ook de betrokkenheid van de ouders bij de school. Leraren uit de Antwerpse Centra voor Volwassenenonderwijs en de Centra voor Basiseducatie geven de lessen. Zo motiveren we ouders om ook de Nederlandse taallessen in het volwassenenonderwijs te volgen. Omdat de Kaap-scholen in een volwaardig leslokaal en een lokaal voor kinderopvang moeten voorzien, voelt Kaap de druk van het capaciteitstekort. Want klaslokalen krijgen voorrang. KAAP in cijfers Aanvragen

Deelnemende scholen Lesgroepen

Deelnemende ouders

2008-2009 2009-2010

24 54

16 12

16 15

215 219

2010-2011 2011-2012

23 27

14 11

14 13

223 192

4.1.4

Samen School Maken

Voor kleinere scholen is het Kaap-aanbod niet haalbaar wegens een te beperkte oudergroep. Daarom werkten we in 2010 samen met de Schoolbrug en Vormingplus een cyclus van 10 ouderbijeenkomsten uit. In 2011 namen vier basisscholen alle beschikbare plaatsen in. Evaluaties wijzen uit dat het engagement van de school voor Samen School Maken heel belangrijk is om de ouderparticipatie na het project verder uit te werken.

48 / 63


Samen school maken in cijfers Samen School Maken School Zonnebloem Sportomundo Domino De Krekel St.-Jan-Berchmanscollege

4.1.5

minimum en maximum aantal deelnemers 2010 2011 5 - 12 4 - 14 8 - 14 4 - 18 1 - 12

Vorming voor schoolteams over kansarmoede

In 2010 werden we op 14 plaatsen uitgenodigd om de vorming Hoge ladders te geven. Deze vorming bestaat uit twee delen: • Onbetaalde schoolrekeningen • De binnenkant van armoede

4.1.6

Sociaal Fonds

Kinderen en jongeren uit gezinnen die leven van een leefloon of die het slachtoffer zijn van zware tegenslag (brand, zwaar ongeval, familiale gebeurtenissen ...) kunnen een beroep doen op het sociaal fonds. Dit fonds is voor leerlingen van het secundair en basisonderwijs in Antwerpen. Meer en meer scholen dienen een instapdossier voor het sociaal fonds in:

aantal

07-08 128

08-09 138

09-10 169

10-11 185

11-12 201

Ook het aantal individuele aanvragen voor financiële tussenkomsten stijgt jaarlijks:

aantal

2008 12 829

2009 15 159

2010 18 153

2011 20 381

En tot slot stijgt ook het jaarlijks uitgekeerde bedrag:

Bedrag in euro

2008 110 266

2009 132 321

2010 145 863

2011 147 198

Een nieuw reglement beperkt sinds september 2011 de budgettaire uitgaven van het fonds. Zo worden de financiële tussenkomsten voor meerdaagse uitstappen beperkt. Vanaf 2013 bereiden we samen met de commissie netoverschrijdend aanbod een grondigere hervorming voor.

49 / 63


4.1.7

Schoolopbouwwerk De Schoolbrug

De Schoolbrug is een belangrijke partner van AOB om het sociaal onderwijsbeleid te realiseren. Op verschillende locaties (zuidrand, noord, Borgerhout en Linkeroever) werken we samen om de toegang tot onderwijs te vergemakkelijken. Medewerkers van de Schoolbrug werken volgende thema’s uit: ouderbetrokkenheid, huiswerk en remediëring, schoolrijpheid, overstap naar en doorstroom in het secundair (inclusief anderstalige nieuwkomers) en hoger onderwijs, en begeleidingstrajecten voor jongeren met gedragsmoeilijkheden. Daarnaast heeft elke Kaap-school een onderwijsopbouwwerker. Die medewerker: • vormt de brug tussen de school, de NT2-lesgever en de ouders; • organiseert kinderopvang indien nodig; • organiseert met het Huis van het Nederlands de intakes van de ouders.

4.2 Aanbod buitenschoolse activiteiten Elke Antwerpse school kan voor één- of meerdaagse schooluitstappen terecht in de stedelijke verblijfscentra buiten de stad. Ook in de stad zijn er mogelijkheden voor leerrijke schooluitstappen. In de Kunstloft kan elke klas van het lager onderwijs terecht voor artistieke activiteiten. En met de zoovignetten kunnen sommige klassen uit het basisonderwijs gratis naar de Zoo of naar Planckendael. Voor heel wat ouders betekent een schooluitstap een grote hap uit het gezinsbudget. Omdat het Antwerpse stadsbestuur alle leerlingen de kans wil geven om deel te nemen aan buitenschoolse activiteiten houden we de deelnameprijs bewust zeer laag: 5 euro per leerling voor een daguitstap of 60 euro per leerling voor een midweek. Daarnaast kunnen ouders, via de schooldirectie, ook een beroep doen op het sociaal fonds van de stad. Daguitstappen 2010-2011 Aantal deelnemers 2010 2011 8671 8564 17645 18351 10168 10765 4051 3982 12455 11233 2788 1675 1644 1377 Nvt 2235

Torenhof (Malle) Peerdsbos (Brasschaat) Diesterweg (Kalmthout) Scheldeland (Weert) Zoo / Planckendael Kunstloft Schooltjalk Havendoedagen

50 / 63


Meerdaagse uitstappen 2010-2011

Sportklassen in Het Veen (Brecht) Fiets- en natuurklassen in Diesterweg (Kalmthout) Zeeklassen in Home Mathilde Schroyens (St.Idesbald) Natuurklassen in Ten Haagdoorn (Houthalen)

Aantal deelnemers 2010 2011 1608 1558 1212 1314 2228 2643 1274

1356

Vernieuwing educatief aanbod Binnen de krijtlijnen van de pedagogische visie werd het aanbod in de verblijven vernieuwd. In drie verblijven (Torenhof, Diesterweg (dag) en Peerdsbos) werd een aanbod op maat van kleuters uitgewerkt. In drie weekverblijven legden we een focus op fietsen (HMS, Het Veen en Diesterweg). Het nieuwe aanbod geocachen (een oriëntatiespel met wandelgps’en) werd in drie verblijven een succes.

4.3 Onderwijs en cultuur Antwerpen heeft een rijk cultuuraanbod voor kinderen en jongeren. Toch blijft dit aanbod vaak onbekend, waardoor kansengroepen minder deelnemen. Via een structurele samenwerking tussen cultuur, onderwijs en jeugdwerk kunnen meer kinderen en jongeren genieten van kunst en cultuur, ongeacht hun sociale of economische status. AOB helpt scholen een cultuurbeleid opbouwen door te informeren, activeren en expertise aan te bieden. Het team onderwijs en cultuur binnen AOB: 1. ondersteunt scholen bij de uitwerking van een cultuurbeleid en stimuleert hen om deel te nemen aan het uitgebreide aanbod; 2. werkt drempels weg die cultuurparticipatie in de weg staan; 3. biedt de culturele sector gerichte informatie over onderwijs en onderwijsbeleid; 4. bouwt samen met het bedrijf cultuur, jeugd en sport een structureel en gecoördineerd kunst- en cultuureducatief beleid uit. In 2011 werkten de medewerkers van onderwijs en cultuur een visie op cultuur en onderwijs uit. De ORA keurde deze leidraad goed. Ze vormt de basis voor de acties van het team. Focus op kleuters In 2011 ondersteunde AOB elf musea in de ontwikkeling van een werking voor en met kleuters. De musea volgden een opleiding op maat en werkten in samenspraak met een coach elk een eigen programma uit, dat sinds september wordt aangeboden aan scholen, jeugdgroepen en families. Sinds september kunnen alle derde kleuterklassen uit Antwerpen zich ook inschrijven voor een nieuw extramuraal aanbod: het kleutermenu. Met het kleutermenu willen we scholen laten

51 / 63


proeven van het culturele en sportieve aanbod in de stad. Hiervoor werken we samen met verschillende culturele partners. Scholen volgen per klas twee culturele en een sportieve activiteit in een menu. Deze menu’s zijn op maat gemaakt. Ze houden rekening met het buurtgerichte karakter en de bereikbaarheid met het openbaar vervoer. Focus op Buitengewoon Onderwijs Op 21 september organiseerde AOB in Permeke een themastudiedag buitengewoon onderwijs voor de culturele en jeugdsector. Experten gaven meer uitleg over buitengewoon onderwijs en methodes om met deze doelgroep te werken. Op het einde van de dag kregen de deelnemers een poster met do’s en dont’s voor het werken met buitengewoon onderwijs. In 2012 gaan we na hoe we met cultuurpartners en partners buitengewoon onderwijs een competentietraject kunnen opstarten. Cultuurdag voor onderwijs, Onderwijsdag voor cultuurpartners Op 18 mei was de Cultuurdag voor onderwijs te gast in het Felixarchief en het MAS. Leerkrachten maakten kennis met praktijkvoorbeelden over het thema samenwerken. Via speeddating maakten de leerkrachten in de namiddag kennis met culturele organisaties. Daarna genoten ze van een gratis bezoek aan het MAS. Op 17 november vond de tweede Onderwijsdag voor cultuurpartners plaats, de tegenhanger van de Cultuurdag voor onderwijs. Dit jaar lag de focus op veranderingen in onderwijs. De cultuurpartners kregen informatie over toekomstige veranderingen in het secundair onderwijs en DKO. Ze ontvingen ook een landschapstekening van het onderwijs in Antwerpen en het toekomstige beleid van de stad. Alle lezingen van de studiedagen staan ook op video en kunt u herbekijken op het videokanaal van het team onderwijs en cultuur: http://www.vimeo.com/onderwijsencultuur Focus op elke leerkracht: culturele en sportieve verwenweken voor leerkrachten Ter gelegenheid van de internationale dag van de leerkracht op 5 oktober, verwende de stad Antwerpen een maand lang alle leerkrachten die lesgeven in de stad met een cultureel en sportief aanbod. 23 Antwerpse cultuurhuizen zetten hun deuren open voor exclusieve voorstellingen, rondleidingen, concerten, workshops, lezingen of zelfs een blik achter de schermen. Behalve een bedankje voor alle leerkrachten die zich dagelijks inzetten voor de jongeren in onze stad waren deze verwenweken ook een laagdrempelige manier om leerkrachten in contact te brengen met cultuur en sport. Focus op schoolbeleid: voortrekkersscholen cultuur Voortrekkersscholen cultuur gaan twee schooljaren aan de slag om een cultuurbeleid uit te werken. De school krijgt hierbij de steun van een culturele partner. Deze scholen begonnen hun eerste projectjaar als voortrekkersschool: Villa Stuyvenberg, De Zevensprong, Koninklijk Atheneum Hoboken, netwerk Katrinahof en Onze-Lieve-Vrouwcollege.

52 / 63


Ook in het DKO werken academies van woord en muziek samen over cultuur en onderwijs: DKO Berchem, DKO Borgerhout, DKO Deurne, DKO Ekeren en MAGO! Journalisten volgen de scholen tijdens de projectjaren. De journalist maakt driemaal per jaar een opnamemoment. Zo maakt hij het hele project zichtbaar. Op het einde van het project worden de teksten gebundeld en gedeeld met andere scholen. Pilootprojecten lerarenopleidingen Vier hogescholen werken in de academiejaren 2010-2011 en 2011-2012 een traject uit om toekomstige leerkrachten meer kennis te laten maken met cultuur en de culturele competenties van leerlingen. Het resultaat bevindt zich in het curriculum van de opleiding. De volgende afdelingen nemen deel: Artesis Hogeschool, opleiding lager onderwijs; Artesis Hogeschool, Conservatorium; Karel de Grote-Hogeschool, PKV en opleiding lager onderwijs, Plantijn Hogeschool, PKV.

4.4 Sport en onderwijs: tijd voor sport… De Antwerpse scholen kunnen vrijwillig deelnemen aan de projecten uit het actieplan sport en onderwijs stad Antwerpen 2011-2013. Dit netoverschrijdende plan omvat de doelgroepen kinderopvang, kleuteronderwijs, lager, secundair, hoger en universitair onderwijs. Met de verschillende operationele doelstellingen werden acties opgesteld die steeds vraaggericht en aanbodgestuurd worden vertaald in speerpuntacties. Samen met de partners realiseren we zo de geplande inhaalbeweging op het gebied van sport en onderwijs. Dit plan is het gevolg van de strategische doelstelling CS15 die de deelname van kinderen en jongeren aan cultuur en sport wil verhogen. In het voorjaar startten twee medewerkers sport en onderwijs om de acties uit het beleidsplan mee uit te werken. Een overzicht van de acties: Sport en gezondheid op school In het schooljaar 2010-2011 nam het aantal scholen toe dat deelnam aan de overlegmomenten sport en gezondheid op school. 124 scholen participeerden in dit overleg, waarbij zo veel mogelijk activiteiten voor sport en gezonde voeding worden uitgewerkt. De behoeften per school en per district zijn anders en we trachten zo veel mogelijk op maat te werken. De samenwerking verloopt met steun van partners Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS), het Lokaal GezondheidsOverleg (LOGO) Antwerpen en de districten. Stimulus Vzw Stimulus organiseerde samen met vzw Antwerpen Sportstad een motorisch ontwikkelingstraject voor kleuters. Met specifieke aandacht voor kinderen die een motorische

53 / 63


achterstand opliepen. In maart en oktober werden twee sessies georganiseerd van telkens 10 bewegingslessen. 27 kinderen namen hieraan deel.

Aantal deelnemers

2010 21

2011 27

Opleiding in stedelijke kinderdagverblijven In 2011 namen 23 kinderdagverblijven deel aan een project van vzw Stimulus waarbij kinderverzorgers een opleiding kregen over bewegingsoefeningen. Scholenveldlopen De afdeling breedtesport organiseerde in 2011 opnieuw de scholenveldlopen samen met de Stichting Vlaamse Schoolsport, de districten en de lokale atletiekclubs. Deze vlotte samenwerking leidde tot veldlopen in Berendrecht, Ekeren, Wilrijk en Borgerhout en een nieuw initiatief in Park Spoor Noord (op vraag van de scholen in 2060 Antwerpen). 2491 lopers uit 57 scholen haalden de eindmeet. De extra veldloop zorgde voor een stijging van het aantal deelnemers.

Aantal deelnemers

2008 2415

2009 2075

2010 2128

2011 2491

Sportieve verwenweken voor leerkrachten Ter gelegenheid van de internationale dag van de leerkracht op 5 oktober verwende de stad Antwerpen een maand lang alle leerkrachten die lesgeven in de stad met een sportief aanbod. Leerkrachten konden gratis kijken naar zeven topsportwedstrijden. Behalve een bedankje voor alle leerkrachten die zich dagelijks inzetten voor de jongeren in onze stad was dit aanbod ook een laagdrempelige manier om leerkrachten in contact te brengen met sport. Zij spelen immers een sleutelrol in de sportparticipatie van hun leerlingen. We verdeelden 564 tickets voor sport. Kleutermenu Het Kleutermenu is een initiatief van het bedrijf cultuur, sport en jeugd en AOB. Het ging in 2011–2012 van start. Het project bestaat uit een netoverschrijdend aanbod voor de derde kleuterklas. Leerlingen nemen hierbij deel aan een sportactiviteit (in samenwerking met 18 sportpartners) en twee cultuuractiviteiten. Zo wil de stad kinderen zo vroeg mogelijk in aanraking brengen met sport, cultuur en kunst. In het schooljaar 2011–2012 schreven 31 scholen zich in voor het project, goed voor 58 klassen en 1372 leerlingen. Het initiatief is uniek in België. De activiteiten vinden plaats in een straal van 800 meter van de school. Zo kan de klas de verplaatsing te voet maken. Is dat niet het geval, dan is de bereikbaarheid met het openbaar vervoer prioritair. Bovendien vindt een van de drie initiatieven altijd plaats op de school zelf. De scholen krijgen ook financiële steun: een school

54 / 63


betaalt 200 euro per klas voor het menu. De stad past de overige kosten bij. ZOEF! ZOEF! is een naschools project voor 20 leerlingen van het buitengewoon onderwijs die baat hebben bij beweging. In het schooljaar 2010–2011 werd een samenwerkingsovereenkomst opgesteld met basisschool SIBLO 8 De Wissel (Antwerpen-Luchtbal), waar type één (licht mentale handicap) en type acht (ernstige leerstoornissen) worden onderwezen. In 2011–2012 werd het startschot gegeven voor dit nieuw project. Het programma bestaat uit vijf blokken van vier lessen rond één sport, waarbij eenmaal per week een bewegingssessie plaatsvindt. Het sportaanbod vindt in de omgeving van de school plaats in samenwerking met clubs, waarnaar de leerlingen kunnen doorstromen. Er vinden ook twee gezondheidssessies plaats waarbij de ouders worden betrokken, met steun van het Lokaal GezondheidsOverleg (LOGO) Antwerpen. De school screent de leerlingen en zorgt voor twee vaste begeleiders. Zij ondersteunen de leerlingen en volgen hen op. Scholendag Vlaams Badmintonfestival groot succes Op 2 december vond in Antwerp Expo een initiatiedag badminton plaats voor kinderen uit de derde graad van het lager en het buitengewoon onderwijs. 750 kinderen namen hieraan deel. Door dit succes wordt in 2012 een tweede scholendag georganiseerd. Dit evenement is een samenwerking tussen Bloso, de Vlaamse Badmintonliga en de vzw Antwerpen Sportstad.

aantal deelnames

2008 803

2009 920

2010 950

2011 950

Samenwerking met lerarenopleidingen lichamelijke opvoeding Een samenwerkingsverband met de lerarenopleidingen lichamelijke opvoeding van Artesis en Karel de Grote-Hogeschool werd opgesteld. Zo kunnen studenten stage lopen bij vzw Antwerpen Sportstad.

4.5 Buitenschoolse kinderopvang

Nieuwe IBO’s Er werden 2 nieuwe IBO’s (Initiatieven Buitenschoolse Kinderopvang) opgestart op 1 september 2011: ’t Stasjon in Hardenvoort (voormalig opleidingsgebouw NMBS), 63 extra plaatsen en Dobbelido in de Van Trierstraat, 46 extra plaatsen. De openstelling van de buitenschoolse kinderopvang voor alle netten bleef gerealiseerd. Voorheen werd er al buitenschoolse opvang georganiseerd in scholen van het stedelijk onderwijs en gemeenschapsonderwijs, allen open voor kinderen uit alle netten. Met de start van schooljaar 2011-2012 werd dit uitgebreid met een initiatief in een school van het vrij katholiek onderwijs.

55 / 63


Tewerkstellingprojecten Kind en gezin keurde onze aanvraag voor generatiepactmiddelen goed. Er werden 13 halftijdse doelgroepmedewerkers en 1 jobcoach aangesteld. Daardoor kon BKO een tweede tewerkstellingsproject opzetten waarin doelgroepmedewerkers een opleiding ‘begeleider buitenschoolse kinderopvang’ krijgen en werkervaring opdoen met het oog op reguliere tewerkstelling. D-functie begeleider in de buitenschoolse kinderopvang Dankzij de realisatie van D-functie bij de stad Antwerpen kunnen doelgroepmedewerkers uit tewerkstellingsprojecten doorstromen naar reguliere tewerkstelling bij de stad. Retributiereglement Het nieuwe retributiereglement werd opgemaakt en werd in gebruik genomen vanaf 10 januari 2011. Hoofddoel is ouders sensibiliseren voor het effectief boeken van kindplaatsen zodat alle beschikbare plaatsen effectief kunnen ingevuld worden. Versterking inhoudelijk aanbod Eerder werd reeds een inhoudelijk aanbod opgezet naar culturele werking tijdens de vakanties. De voorbereiding van pilootprojecten rond sport en mondiale vorming werd opgestart tijdens de vakantiewerking 2011. Verhuis Ankerrui naar Loods I Door de stopzetting van de bestaande werking van de Ankerrui werd de logistieke ondersteuning die voorheen van daaruit voorzien werd, deels verhuisd naar Loods I aan de Havanastraat. De coördinatie en de opvolging van de inhoudelijke werking werd bij BKO onder gebracht.

56 / 63


5. Veilige Scholen Het domein Veilige Scholen wil: • verkeersveiligheid van en naar school verhogen; • een draaischijf zijn tussen jongeren en gerichte hulpverlening; • spijbelgedrag analyseren en terugkoppelen; • een ondersteunend netwerk voor risicojongeren uitbouwen; • de sociale veiligheid in en rond de school verhogen; • het reactievermogen van scholen bij crisissituaties versterken.

5.1 Verkeer en mobiliteit Verkeersveiligheid en mobiliteit waren ook in 2011 belangrijke aandachtspunten voor AOB. In en rond Antwerpen vonden veel verkeerswerken plaats die de mobiliteit en het woonschoolverkeer ernstig beïnvloeden. Een aantal schoolomgevingen werden infrastructureel aangepakt, wat ook voor de nodige hinder zorgde. Met het STOP-principe geven we in de eerste plaats aandacht aan de verkeersveiligheid en vaardigheid van de zwakke weggebruiker in de directe schoolomgeving. Toch blijven we met onze partners zoeken naar een aanpak waarbij de auto in schoolomgevingen kan worden teruggedrongen. De focus ligt hier op bereikbaarheid en educatie. Samen met de verkeerspolitie en de dienst mobiliteit van de stad Antwerpen steunen we schoolprojecten over verkeer en mobiliteit.

5.1.1

Verkeersveiligheidsplan, stuurgroep en infopunt verkeersveilige schoolomgevingen

In 2004 ontstond onder impuls van onderwijsschepen Robert Voorhamme een beleidsnota verkeersveiligheid voor jongeren. Die nota beschrijft de problematiek van verkeersveiligheid in een grootstad, meer bepaald in schoolomgevingen. In 2010 werd de nota bijgewerkt. In Verkeersveiligheidsplan scholen en schoolgaande jeugd staan de gerealiseerde projecten en samenwerkingsverbanden voor een verkeersveilige schoolomgeving. De nota focust ook op projecten die in de toekomst de verkeersveiligheid in schoolomgevingen kunnen verbeteren. De stuurgroep verkeersveiligheid en scholen optimaliseert de verkeersveiligheid in de schoolomgeving met een gecoördineerde aanpak. De stuurgroep ontwikkelde een databank die alle verkeerseducatieve acties in de Antwerpse scholen weergeeft. In de databank staan ook de geplande openbare werken in de nabijheid van de scholen. In 2011 is de stap gezet om per school een aanspreekpunt verkeer te creëren. Om vragen te behandelen, gaf de stuurgroep eind 2010 de aanzet voor een uniek infopunt

57 / 63


verkeersveilige schoolomgeving. Elke Antwerpse school kan hier terecht met vragen over een verkeersveilige schoolomgeving en duurzame mobiliteit. Het infopunt heeft ook een meldfunctie: alle gemelde onveilige verkeerssituaties in de schoolomgeving gaan naar de juiste (stads)diensten. Met 6334 vragen was het infopunt een ongekend succes in 2011. Het kan worden bereikt via [email protected] of tel 03 338 33 78.

5.1.2

Schoolspotters en verkeersmedewerkers

In 2011 werkten bijna voortdurend vijf schoolspotters en vijf verkeersmedewerkers in het kader van verkeersveiligheid en mobiliteit. Hun tewerkstelling past in het startbanenproject Verkeersveiligheid van de Vlaamse Overheid. Ze helpen scholen om hun omgeving verkeersveiliger te maken. Ze krijgen ondersteuning in hun persoonlijk en werken opleidingstraject. De schoolspotters hebben ook een veiligheidsfunctie in de directe schoolomgeving en aan tramen bushaltes. In totaal traden de schoolspotters 1060 keer op. Hun inbedding in een netwerk van stedelijke diensten verbetert de aanpak van overlast en verkeersonveilig gedrag in de omgeving van scholen en tramen bushaltes. De vraag naar de inzet van spotters nam dan ook sterk toe.

5.1.3

Verkeerseducatie

AOB heeft een uitgebreid aanbod over verkeerseducatie. Antwerpse scholen kunnen bij ons terecht voor dodehoeklessen, educatieve spellen en ondersteuning. Zelf steunen we de verkeerstuin in het Rivierenhof, fietsvaardigheidstraining en de fietsklassen. Verkeerseducatie in cijfers: Meer dan 170 leningen van verkeerseducatieve spellen 361 dodehoeklessen voor 4286 leerlingen 118 dagen ondersteuning in de verkeerstuin Rivierenhof 862 keer is er een beroep gedaan op het verkeerseducatief materiaal 49 klassen kregen begeleiding voor fietsvaardigheid en fietscontroles 1624 keer verkeerseducatieve ondersteuning Momenteel bouwen we volop verkeereducatief materiaal uit voor kleuters. Verder hebben we twee nieuwe verkeersspellen ontwikkeld en aangekocht.

5.1.4

Gemachtigd opzichters

De lokale politie zorgt voor de opleiding van gemachtigd opzichters. AOB staat in voor de administratieve opvolging en afhandeling van de dossiers. Van september 2010 tot december 2011 bezorgden we uitrustingen voor 259 gemachtigde opzichters aan de scholen.

58 / 63


5.2 Uitval- en spijbelpreventie Antwerpse scholen zien meer en meer jongeren met een problematische schoolloopbaan. De belangrijkste oorzaken zijn een kwetsbare sociale achtergrond, maatschappelijke uitsluiting en kansarmoede. De jongeren zijn schoolmoe, spijbelen, hangen rond op pleinen en in winkelcentra en krijgen al gauw het etiket overlastjongeren. Samen met onze partners wil de stad voorkomen dat deze jongeren de schoolbanken verlaten voor ze een diploma behalen. Daarom is het belangrijk om spijbelgedrag snel op te sporen en spijbelaars op te volgen.

5.2.1

Centraal meldpunt voor risicojongeren (CMP) en spijbelambtenaar

Het CMP is een netoverkoepelend CLB-project dat een centrale rol speelt in de aanpak van Antwerpse risicojongeren. Acht CLB-medewerkers werken halftijds voor het CMP. De spijbelambtenaar werkt nauw samen met het CMP. Het CMP is ingebed in AOB en werkt samen met een netwerk van partners in onderwijs, welzijn en justitie. Door beperkingen bij de programmabouwer liep de data-uitwisseling tussen de centrale CLBdatabank (LARS) en de databank van het meldpunt vertraging op. Momenteel onderhandelen we met Digipolis en de bouwer. Het netwerkoverleg loopt goed. Met het stadsbedrijf samen leven werd afgesproken om de aanmelding voor gezinscoaches en Zapp (zelfredzaamheidstraining voor jongeren) door school of CLB enkel via het CMP te laten lopen. In het Eurocities-netwerk (Social inclusion through education) werd een peer review georganiseerd met experts drop-out prevention van de universiteit van Nantes. De review ging over de Antwerpse netwerkaanpak met jongerencoaches. Het aantal meldingen steeg aanzienlijk sinds de oprichting van het CMP. Dat komt door een grotere bekendheid en door een uitbreiding van het aantal samenwerkingsovereenkomsten. In 2010-2011 registreerde het CMP 906 consulten en 1340 preventieve meldingen. Consulten zijn contactmomenten van instanties die hulp zoeken om een jongere met problemen op onderwijsgebied te begeleiden. Het CMP kan informatie of advies geven, doorverwijzen naar coachings- en opvangprojecten. Preventieve meldingen zijn het resultaat van een intensieve samenwerking met andere instanties die zich inspannen voor risicojongeren. Op vaste tijdstippen brengen deze organisaties het CMP op de hoogte van de jongeren die bij hen worden opgevolgd.

59 / 63


5.2.2

Evolutie van het aantal meldingen per jaar

1.103

Scholen, CLB’s of hulpverleners melden de jongeren aan. Het CMP zoekt voor deze jongeren hulp op maat: een doorverwijzing naar jongerencoaching, een time-outproject of het opvangproject Samen Werken Aan Toekomst (SWAT). In 2011 meldde het CMP 60 jongeren aan voor vraaggestuurde coaching en 124 jongeren voor schoolexterne opvangprojecten. De stad Antwerpen registreert sinds 2003 spijbelcijfers voor alle onderwijsniveaus. Het Centraal Meldpunt en de spijbelambtenaar werken nauw samen met scholen en zijn vooral actief op het vlak van analyse, begeleiding en vorming van scholen. Spijbelen is symptoomgedrag en moet zo snel en vroeg mogelijk worden aangepakt. Daarom gebruikt Antwerpen een zeer strenge spijbelnorm: kinderen en jongeren worden geregistreerd vanaf 10 halve dagen ongewettigde afwezigheid. De spijbelambtenaar pakt samen met de schoolteams het spijbelgedrag aan. Voor het basisonderwijs werden vorig schooljaar 1 113 spijbelende leerlingen geregistreerd. Dat is 3,4% van de 33 101 leerplichtigen en een 0,5 % meer dan het vorige schooljaar. Ongeveer 60% van de spijbelaars zit in de derde kleuterklas, het eerste en tweede leerjaar. 61,1% van de spijbelaars heeft dan al te kampen met schoolse vertraging. Het zogenaamde verlengde kleuterschooleffect, waarbij ouders leerplichtige kinderen gemakkelijker thuishouden, is vaak een oorzaak. Anderzijds gaan veel kansarme gezinnen minder vaak naar de dokter. Hierdoor beschikken de kinderen niet over een attest als ze ziek zijn. Tot slot beschikken ouders uit sociaaleconomische zwakkere bevolkingsgroepen over onvoldoende kennis over de complexe onderwijsregelgeving.

60 / 63


Op een totaal van 36 821 leerlingen in het secundair onderwijs werden vorig schooljaar 5 669 spijbelende jongeren geregistreerd, of 15,4%. Dat is 1,3% meer dan het jaar daarvoor. Net als in andere steden neemt het deeltijds beroepsonderwijs (DBSO) het hoogste aandeel voor zijn rekening. 59% van de leerlingen DBSO spijbelt. In het voltijds secundair onderwijs wordt het meest gespijbeld in het beroepsonderwijs (BSO). Er is wel een grote daling in het ASO: van 4,2 naar 3,2%). Ongeveer een derde van alle spijbelaars in het secundair onderwijs is ouder dan 18 jaar. Dit betekent dat veel spijbelaars niet meer kunnen spijbelen omdat ze niet meer leerplichtig zijn. De toename van het aantal 18-plussers in het onderwijs is groot, zeker in richtingen als het Deeltijds BeroepsSecundair Onderwijs (DBSO) en het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO). Hier is spijbelen dan ook disproportioneel groot. Bijna de helft van de spijbelaars in het DBSO is meerderjarig. In het BSO is dat al meer dan 40%, in het BuSO meer dan 20%. Ondanks deze cijfers laat de stad die jongeren niet los. We merken dat bij spijbelende leerlingen zittenblijven een belangrijke factor is. Spijbelgedrag komt alleszins vaak voor in de groep die blijven zitten is.

5.2.3

(Geen) wapens op school

In 2008-2009 namen alle Antwerpse secundaire scholen een clausule over wapenbezit op in hun schoolreglement. Hiermee engageerden ze zich om scholen en schoolomgevingen vrij van wapens te houden. In 2008-2009 en 2009-2010 werden voor het secundair onderwijs telkens 32 feiten geregistreerd. In 2010-2011 daalde dit naar 24. Bijna alle meldingen verliepen net als de vorige jaren via de protocolovereenkomst tussen scholen, politie en jeugdparket.

5.2.4

SWAT (Samen Werken Aan Toekomst)

In september 2005 startte de opvangstructuur SWAT, het Antwerpse opvangproject voor tijdelijk niet-schoolbare jongeren. Dit netoverschrijdend project wil de aansluitingskansen verhogen van jongeren uit het secundair onderwijs die een tijdelijk maar ernstig gedragsprobleem hebben. In 2011 werden 25 nieuwe jongeren opgevangen. In 2011 werd de overdracht voorbereid van het project naar twee nieuwe uitvoerders (Elegast en Arktos vzw). Beide organisaties hebben veel ervaring met jongeren opvangen en begeleiden. Ze nemen elk de helft van de huidige begeleiders over. Voor de scholen blijft het aanmeldingssysteem via het centraal meldpunt en de cofinanciering met lerarenuren ongewijzigd. AOB blijft instaan voor de regie.

61 / 63


5.2.5

School aan de Beurt

In School aan de Beurt werken scholen samen met stedelijke diensten en andere partners om de leefkwaliteit in en rond de school te optimaliseren. Ze spannen zich in voor een aangename, veilige schoolomgeving met sociaal vaardige leerlingen. Met extra aandacht om geweld en asociaal gedrag aan te pakken. Scholen kunnen in het kader van School aan de beurt vrijblijvend een veiligheidsspiegel invullen. Dit is een digitale enquête voor leerlingen en leerkrachten. Hiermee kunnen secundaire en basisscholen enkele aspecten over leefkwaliteit in hun school en schoolomgeving tegen het licht houden. Op basis van de resultaten kunnen acties op maat uitgewerkt worden. De digitale onderzoeken werden in 2011 niet aangepast. We ondersteunden scholen wel intenser bij de organisatie van de bevraging in hun school en stelden duidelijke afspraken op. In 2011 startten we in twaalf nieuwe scholen een digitale enquête op: vijf secundaire en zeven basisscholen (waarvan één deeltijds onderwijs). Dit maakt dat we in 2011 1519 leerlingen en 327 leerkrachten bevroegen over hun welzijn in de school en schoolomgeving. In 2011 werkten we samen met 61 scholen. Twintig daarvan bereikten we in een siteaanpak. In de siteaanpak stappen twee of meer scholen samen in het samenwerkingsverband. De voorbereidende contacten werden gelegd om in 2012 het aantal sites uit te breiden. Met 13 scholen werd de samenwerking afgerond. Enkele van die scholen kregen het aanbod van School aan de Beurt, maar gingen daar niet op in. In andere scholen werden acties opgestart en werden de vooropgestelde doelstellingen bereikt.

5.2.6

Stappenplan en training crisisondersteuning

Op vraag van de school of de inrichtende macht kan een crisisteam een school steunen bij: 1. de communicatie naar leerlingen, ouders, leerkrachten, buurt en pers; 2. de zorg voor leerkrachten, leerlingen, slachtoffers, getuigen en omstanders. Er vonden zes crisisondersteuningsoefeningen plaats waaraan negen directies of vestigingscoördinatoren en hun medewerkers deelnamen. 35 directies observeerden de oefeningen. De vraag naar oefeningen blijft erg groot. Om tegemoet te komen aan de vraag naar ondersteuning vonden in september en oktober tien infosessies plaats. Op deze sessies werd ook kennis gedeeld over crisismanagement in scholen. We telden 273 deelnemers.

5.2.7

Netwerkcoaching

In 2011 zorgde de netwerkcoach opnieuw voor een voorbereidende vorming van de nieuwe preventiemedewerkers of JOJO’s: scholen voor jongeren/jongeren voor scholen. Dankzij de intensieve samenwerking met de coördinatiecel van AgODi van het Vlaams Ministerie van de Onderwijs en Vorming, worden nu veel meer vormingen op maat georganiseerd. De netwerkcoach zorgt voor vormingen voor nieuwe jojo-preventiemedewerkers.

62 / 63


De samenwerking met de lerarenopleiding van de Karel de Grote-Hogeschool, waarbij een toekomstige leraar Frans en een lerares wiskunde wekelijks bijlessen geven aan Veve’s, (verkeersmedewerkers), schoolspotters en jojo’s, is een win-winsituatie. Enerzijds leren leraren in opleiding omgaan met doelgroepjongeren en leerproblemen in een totaal andere context. Anderzijds krijgen de jongeren individuele begeleiding voor hun examens in het tweedekansonderwijs of voor een examencommissie. Meer en meer schooldirecties die advies of steun vragen bij het zoeken naar de juiste kandidaat voor hun school doen dit via de netwerkcoach. De samenwerking met de territoriale jongerencoaches (JOCO’s) verliep moeizamer dan vroeger. Bij het opstellen van de nieuwe convenant met de uitvoerder moesten we bijsturen. In 2011 begeleidden de JOCO’s 105 jongeren.

5.2.8

Congres uitvalpreventie

Op 19 oktober vond het jaarlijkse congres uitvalpreventie plaats. 99 leerkrachten, leerlingenbegeleiders en hulpverleners namen hieraan deel. Daarnaast organiseerden we dit een tweede keer op vraag van de Karel De Grote-Hogeschool. Zo kregen ongeveer 160 studenten de kans om de partners uit het netwerk te leren kennen.

5.2.9

Stay on track

In het kader van het project Stay on track met de stad Wenen wisselden schoolleiders, leerkrachten en externe begeleiders informatie uit. Zo konden kwaliteitsvolle modellen van leerloopbaanbegeleiding op school en in bedrijven in kaart worden gebracht.

63 / 63


Algemeen onderwijsbeleid Antwerpen

Recommend Documents