Aanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland Een gemeentelijk materialendepot werd opgeheven. De nabijgelegen sportvelden wilden wel uitbreiden, maar KNNV regio Alkmaar diende een plan in voor de aanleg van een tuin voor wilde, solitaire bijen. De gemeente besloot de ‘groene’ bestemming in het bestemmingsplan te handhaven en zo konden KNNV regio Alkmaar, IVN Noord-Kennemerland en de gemeente met buurtbewoners in 2012 aan de slag met Vlindertuin Groene Voet. Een projectgroep bewaakte de focus op natuurwaarde, ontwikkelen van mogelijkheden voor natuureducatie voor scholen en buurtbewonersgroepen en participatie van buurtbewoners, zowel bij de aanleg als bij het beheer daarna. Tijdens NL Doet in 2012 werd de tuin aangelegd en er werd een convenant getekend met de gemeente om het beheer voor meerdere jaren goed vast te leggen. Voor 2013 ligt er een uitgebreid jaarplan waarin beheer, natuurwaarde en natuureducatie centraal staan.
Meer informatie en contact Werkgroep Vlindertuin Groene Voet voorzitter John Scheepe (IVN) E-mail:
[email protected] Website:
www.willemijn.comlu.com/knnv/vlindertuin.html Locatie tuin: Alkmaar, hoek Klaas Bootpad en Laan van Athene.
Voortraject In 2010 werd door een verandering van de logistieke structuur in het wijkbeheer van de gemeente Alkmaar een materialendepot, gelegen aan de rand van het park Groene Voet, opgeheven. Het vrijkomende terrein was in beeld als uitbreidingsmogelijkheid bij de nabijgelegen sportverenigingen en een commercieel sportinstituut. Sport/bewegen stond hoog op de politieke agenda, maar in het oorspronkelijke bestemmingsplan was het vrijkomende terrein ‘groen’ bestemd. Uiteindelijk heeft de gemeente Alkmaar besloten zich te houden aan het bestemmingsplan en heeft ingestemd met een door KNNV regio Alkmaar ingediend plan voor de aanleg van een tuin voor wilde, solitaire bijen. Aandachtspunt: In de eerste instantie werd de tuin aangeduid als bijentuin. Dit riep enige angst op voor overlast door steken. Deze angst is later door voorlichting weggenomen. Om deze (onterechte) angst niet verder aan te wakkeren is verder de aanduiding Vlindertuin gebruikt.
Oprichting projectgroep Vlindertuin Eind 2011 waren alle juridische hindernissen genomen en in januari 2012 is een projectgroep Vlindertuin in het leven geroepen met daarin een projectmanager en wijkbeheerder van de gemeente Alkmaar, en vertegenwoordigers van IVN Noord-Kennemerland, KNNV regio Alkmaar en bewoners van de wijk.
Aanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland
Deze projectgroep had tot taak de Vlindertuin, als onderdeel van het park Groene Voet, te realiseren waarbij nadrukkelijk het verhogen van de natuurwaarde van het park, mogelijkheden voor natuureducatie voor scholen en buurtbewonersgroepen en participatie van buurtbewoners, zowel bij de aanleg als bij het beheer daarna, richtinggevend was.
Aanleg tuin
De werkgroep Vlindertuin Groene Voet is nu een formele werkgroep van de KNNV regio Alkmaar.
Tijdens een les op school onder begeleiding van IVN Noord-
Na voorbereidend groot grondwerk, uitgevoerd door de gemeente, werd in maart tijdens het NL DOET weekend de tuin aangelegd! In de maanden daarna werd door vrijwilligers uit de wijk de tuin gewied, gemaaid en in aanleg verfijnd.
Kennemerlandgidsen hebben de kinderen een insectenhotel voor de tuin gemaakt.
Ontwerp Uitgangspunten beheer Het rudimentaire ontwerp van de tuin werd door de leden van de projectgroep aangeleverd. Landschapsarchitecte Marieke Adrichem heeft dat omgezet in een definitief ontwerp.
In september 2012 is een ‘nulmeting’ gedaan waarbij is gekeken naar vlinders, bijen, hommels, libellen, sprinkhanen. Deze inventarisatie zal tenminste een keer per jaar worden
Link: toelichting op het ontwerp (pdf) Met dat ontwerp is eind februari 2012 een voorlichtingsmiddag en -avond gehouden voor de wijk, maar ook andere geïnteresseerden waren van harte welkom. Deze voorlichtingsdag was bedoeld om: het publiek uit te leggen waaraan een tuin moet voldoen om vlinder- en bijvriendelijk te zijn, over het verschil tussen wilde bijen en sociale bijen zoals de honingbij, over het minieme risico op overlast van stekende bijen. buurtbewoners te enthousiasmeren om mee te werken aan de tuin, zowel tijdens de aanleg maar vooral ook daarna in de fase van het beheer. Het moest niet een tuin van de
herhaald. Op de landelijke Natuurwerkdag in november 2012 is de tuin winterklaar gemaakt. Het maaisel van de laatste maaibeurt afgevoerd. Het maaien gebeurt gefaseerd en met de zeis. Aandachtspunt: Om met een Zeis te kunnen maaien hebben enkele vrijwilligers een cursus veilig werken met de zeis moeten volgen.
Opening van de tuin en ondertekening convenant met de gemeente
gemeente worden, maar ook ‘hun’ tuin. Op de Nationale Burendag in september 2012 heeft de Op deze middag en avond is de basis gelegd voor een groep vrijwilligers voor de tuin.
projectgroep de buren van de tuin, bewoners van de wijk, de sportvereniging, de gemeenteraad en het college van B&W uitgenodigd voor de opening.
Link in dit document: nieuwsbrief aan vrijwilligers van de Vlindertuin, jan 2013
Deze dag werd ook gebruikt om: nogmaals te benadrukken dat de samenwerking van bewoners, KNNV en IVN Noord-Kennemerland niet alleen gericht moest zijn op het realiseren van de tuin, maar vooral moest doorgaan in de toekomst. Voor die toekomst is die samenwerking vastgelegd in een convenant tussen de partijen. Een officieel moment die dag was het ondertekenen van het convenant tussen de gemeente Alkmaar en de werkgroep Vlindertuin Groene Voet. Voor de gemeente Alkmaar was dit convenant het eerste in zijn soort, een convenant tussen gemeente en een werkgroep bestaande uit vrijwilligers. De drie peilers van het convenant zijn: beheer van de tuin, monitoren van en, waar mogelijk, verhogen van de natuurwaarde van de tuin en natuureducatie.
Aanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland
worden. In ieder geval van de soorten die op de tuin te vinden zijn. Er worden wandelroutes beschreven met aandacht voor de aanwezige flora en mogelijk waar te nemen insecten. Deze beschrijvingen komen op een informatiebord waar ook een rubriek ‘soort van de maand’ wordt opgehangen. Maar op aanvraag kunnen ook groepen rondgeleid worden. In ontwikkeling is een lesprogramma voor basisscholen. In dat programma wordt aandacht gegeven aan de aanwezige flora, de daarbij behorende vlinders en bijen. Dit programma zal bij de scholen in de buurt (loopafstand) onder de aandacht gebracht worden en we hopen dat scholen daar gebruik van willen maken. Uiteraard is er ruimte om een bepaald thema te behandelen, mits het
Activiteiten 2013 De plannen voor 2013 volgen de drie lijnen zoals vastgelegd in
thema goed aan de Vlindertuin te koppelen is en de werkgroep voldoende kundigheid kan inzetten.
Organisatie
het convenant. De werkgroep Vlindertuin Groene Voet is een formele Beheer Inmiddels is er een korte en lange termijn beheerplan
werkgroep van de KNNV regio Alkmaar. In de werkgroep zijn vertegenwoordigd:
geschreven in overleg met de groenbeheerders van de
bewonerswerkgroep Ringslootpad: Richard Brouwer, beheer
gemeente.
en locatiemanager bij werk- en publieksdagen
De uitdaging hier is om uit het vrijwilligersbestand groepjes
KNNV regio Alkmaar: Hans Nieuwenhuijsen, inventarisaties,
te maken die min of meer volgens een rooster met
monitoring, financiën
ingeplande werkzaamheden aan het werk willen en kunnen
Gemeente Alkmaar: Frits Oudshoorn, adviseur beheer
gaan.
IVN Noord-Kennemerland: John Scheepe, voorzitter
Voor de grote klussen zal geprobeerd worden die binnen het
werkgroep, educatieprogramma
kader van NL DOET, Nationale Burendag en de landelijke Natuurwerkdag te brengen. Natuurwaarde Jaarlijkse inventarisatie van vlinders, bijen, hommels, libellen en sprinkhanen. Waarnemingsresultaten zullen door de KNNV ingevoerd worden op www.waarnemingen.nl en/of ww.telmee.nl. Met de aanleg van een poel hopen we daar in de toekomst ook nog amfibieën aan toe te voegen. In een Alkmaarse Nachtvlindernacht zullen de nachtvlinders op en rond de tuin geteld worden. Ook deze waarnemingen zullen ingevoerd en vergeleken worden met de waarnemingen gedaan op een andere datum en locatie in het kader van de Nationale Nachtvlindernacht. Natuureducatie Op een voorlichtingsmiddag en -avond zal aan de buurt behalve inzicht in de plannen ook meer over insecten verteld worden, bijvoorbeeld m.b.v. een posterpresentatie. Bij de inventarisaties, primair bedoeld en uit te voeren door “kenners” van KNNV en IVN, zullen ook andere vrijwilligers betrokken worden zodat die op termijn ook “kenners” kunnen
April 2013
Aanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland
Nieuwsbrief vrijwilligers Vlindertuin Groene Voet (januari 2013)
Aanpak Vlindertuin Groene Voet, IVN Noord-Kennemerland
