Aan de slag in de klas Tips en ideeën voor leerkrachten Doelgroep: jarigen

Aan de slag in de klas Tips en ideeën voor leerkrachten Doelgroep: 12-14 jarigen

Opgemaakt door Ann Foulon

Zoute Zoen? Manuscriptenprijs voor jeugdboeken De Zoute Zoen bekroont een nog onuitgegeven jeugdboek voor jongeren vanaf 12 jaar. De prijs wordt uitgereikt door gemeentebestuur Knokke-Heist en Davidsfonds Uitgeverij. De Zoute Zoen is de opvolger van de Prijs Knokke-Heist Beste Jeugdboek die sinds 1970 tweejaarlijks werd uitgereikt. De winnaar ontvangt een geldprijs van 12.500 euro. Bovendien verschijnt zijn/haar manuscript als boek bij Davidsfonds/Infodok. Uniek aan de Zoute Zoen: schrijvers moeten hun manuscript anoniem inzenden. Een beginnende auteur krijgt op deze manier evenveel kansen als een bekend schrijver. Kortom, de Zoute Zoen is de ideale kans voor al wie droomt van een carrière als jeugdauteur! Jury en prijsuitreiking De winnaar wordt geselecteerd door een Vlaams-Nederlandse jury die goed thuis is in de wereld van de kinderen jeugdliteratuur. De jury van 2012: Toin Duijx werkt als docent jeugdliteratuur aan de Universiteit van Tilburg (master Jeugdliteratuur) en is secretaris van de Nederlandse IBBY-sectie (International Board on Books for Young People). Vanessa Joosen doet onderzoek naar tal van aspecten van kinderen jeugdliteratuur aan de Universiteit Antwerpen en recenseert kinderen jeugdboeken. Joke Koole-Guns is auteur en was jarenlang eigenaar van de gespecialiseerde kinderboekhandel Woeste Willem in Aalst. Jürgen Peeters recenseert kinderen jeugdboeken en was actief bij het Vlaams Fonds voor de Letteren . Edward van de Vendel is een bekroond schrijver van kinderen jeugdboeken. Vijf genomineerden voor de publieksprijs Ook jouw mening is belangrijk! Daarom wordt er deze editie opnieuw een publieksprijs uitgereikt. De auteur wint met de publieksprijs niet alleen de harten van de lezers, maar ook een geldprijs van 2.500 euro! Voor de publieksprijs werden er vijf titels genomineerd. Van elke titel vind je meer informatie en een fragment op www.zoutezoen.be Alle fragmenten zijn bovendien verzameld in een leuk pocketje waarin je alles leest over de Zoute Zoen. Hiermee kun je makkelijk aan de slag gaan in je klas om rond de Zoute Zoen te werken. Pocketjes bestellen kan via [email protected] Meer info over de wedstrijd en de vorige winnaars: www.zoutezoen.be

1. Algemene lessuggesties Je kan met de vijf fragmenten los aan de slag gaan, maar evengoed gezamenlijk. Door de vijf fragmenten gelijktijdig te behandelen leren de leerlingen vergelijken en verschillen opmerken. De onderstaande suggesties willen je vrijblijvend op pad zetten. Na de algemene lessuggesties vind je per fragment nog enkele specifieke vragen. Achtergrondinformatie bij boeken of auteurs zet vaak aan tot lezen. Maar over deze fragmenten is er nog maar weinig geweten. De zes fragmenten zijn slechts korte stukjes uit het hele - nog niet verschenen - verhaal. Als leerkracht kan je dus ook niet veel meer weten dan wat er in de fragmenten staat. De vragen die je stelt, zullen ongetwijfeld vaak een open antwoord opleveren. Let er echter op dat je de fragmenten niet stuk bevraagt. Laat de leerlingen nieuwsgierig zijn of worden. Motiveer hen door het wedstrijdaspect van de Zoute Zoen extra in de verf te zetten: hun stem kan beslissend zijn opdat één van deze manuscripten al dan niet in boekvorm uitgegeven zal worden. Mogelijke opdrachten / vragen:

VOOR HET LEZEN • Verwachtingen Welke verwachtingen roepen de titels op? Zet de titels één voor één rond het bord en laat leerlingen erbij schrijven waar ze aan denken. Bespreek de verwachtingen voor het lezen van de fragmenten gebeurt. Na het lezen kan je er op terug komen. Kloppen de verwachtingen nog?

• De weg van een manuscript De Zoute Zoen is een manuscriptenwedstrijd. De winnaar zal uiteindelijk worden uitgegeven bij Davidsfonds Uitgeverij. Een mogelijke lessuggestie is om met de leerlingen te werken rond het proces van manuscript tot boek. Wat gebeurt er met de manuscripten in de uitgeverij? Waarom worden zoveel manuscripten afgewezen? Wat maakt een manuscript aanvaardbaar? Onderstaand artikel van Lidewijde Paris op www.boekboek.nl kan je al op weg helpen. Ook op www.uitgeverijbedrijf.nl is heel wat informatie over het uitgeefproces terug te vinden.

Informatie en tips voor wie een manuscript wil insturen naar een literaire uitgeverij. door Lidewijde Paris (www.boekboek.nl) Wanneer iemand van 25 jaar op een ochtend wakker wordt en zegt: "Ik wil prima ballerina worden", dan zullen haar vrienden zeggen: "Daar had je dan wel wat eerder mee moeten beginnen." Kortom: Iedereen vindt het vanzelfsprekend dat je voor sommige topprestaties vroeg moet beginnen, hard moet werken, veel moet laten en dat het dan nog maar de vraag is of je die top haalt. Als iemand aangeeft schrijver te willen worden, zal niemand meteen protesteren. Iedereen kan schrijver worden, je moet alleen iets te vertellen hebben. Dat is vaak de algemene opinie. Een soort American dream. Diegenen die al eens een manuscript naar een uitgeverij hebben opgestuurd zullen weten dat het zo simpel niet ligt. Dit deel van de website is niet bedoeld om chagrijnig af te geven op al die mensen die graag hun boek gepubliceerd willen zien, maar om informatie te geven en een handreiking te zijn: Wat gebeurt er met zo'n manuscript op een uitgeverij? Waarom gaat meer dan 99% van die manuscripten weer terug naar de afzender? En tenslotte: concrete tips: "do's & don't's" van het manuscripten insturen. De weg van het manuscript binnen de uitgeverij Bij de grote literaire uitgeverijen van Nederland komen elke dag twee tot vijf manuscripten binnen. Bijna elke uitgeverij gaat daar anders mee om, maar geen een uitgeverij doet er helemaal niets mee. Ze worden altijd door iemand bekeken, of dat nu de uitgever zelf is of een secretaresse, dat heb je niet voor het zeggen. In de meeste gevallen worden de manuscripten ingeschreven - in een boek, of in een computersysteem - voor er een eerste selectie plaatsvindt. Manuscripten zijn dan altijd te traceren: wanneer zijn ze binnengekomen, is er een ontvangstbrief gestuurd, wanneer ging het terug? Een van de redacteuren of een externe lezer maakt de eerste keus wat meteen terugkan: veel manuscripten hebben een genre die de uitgeverij niet uitgeeft en worden dus tevergeefs gestuurd: kinderboeken naar een volwassenenfonds, science fiction naar een literaire uitgeverij, poëzie naar een commerciële uitgeverij die alleen vertalingen uitgeeft. Soms worden ze binnen het concern doorgestuurd, meestal gaan ze meteen terug. Na deze eerste selectie, wordt er echt gelezen. Door de uitgever, een redacteur of een externe lezer die de uitgeverij adviseert. Ook hier vallen in rap tempo manuscripten af. Vaak is al aan een paar alinea's te zien of het een goed boek gaat worden, of een boek voor de betreffende uitgeverij. Pas als een redacteur twijfelt of juist enthousiast is leest een collega mee. In alle andere gevallen: return to sender. Hieronder wordt toegelicht op grond waarvan zo snel beoordeeld kan worden waarom een manuscript niet goed is. Is de uitgeverij enthousiast, dan wordt er een afspraak gemaakt met de schrijver-in-spe. In bijna alle gevallen zal de uitgeverij adviezen voor verbetering van het boek aandragen. Ook beroemde auteurs worden in hun schrijven begeleid en krijgen kritiek op de eerste versie van hun manuscripten, daar zijn de redacteuren per slot van rekening voor. Als de schrijver-inspe aan zijn boek wil werken wordt er meestal eerst een volgende versie afgewacht alvorens hem of haar een contract wordt aangeboden. Dit gaat uiteraard allemaal in onderling overleg. Is er eenmaal een contract dan kan de schrijver zich eigenlijk al een echte schrijver voelen en noemen. Dan gaat er aan de verwerkelijking van de droom gewerkt worden: het maken van zijn boek.

Waarom worden zoveel manuscripten afgewezen? Er wordt altijd gezegd: van alle manuscripten die op de uitgeverij binnenkomen gaat 99,99% weer terug. Het getal zal niet zo hoog zijn, maar het komt er dicht in de buurt. Er zijn gevallen bekend van later beroemd geworden auteurs die 'uit de post' gehaald zijn, of eerst jaren zijn afgewezen en toen topauteurs zijn geworden. Erg talrijk zijn die verhalen niet. Daardoor moet je je niet laten ontmoedigen: het komt voor, dus waarom zou jij dat niet kunnen zijn? Wat regelmatig opvalt bij het lezen van een ingezonden manuscript is dat een schrijver niet wil schrijven, maar schrijver wil zijn: er zit al een heel plan bij van eisen voor omslagen en promotie. Dat zijn twee verschillende dingen. Je kunt geen schrijver worden, zonder een boek te hebben geschreven. Het klinkt als een enorme open deur, toch wordt aan deze essentiële gedachte nog al eens voorbijgegaan. Wat zijn de meest voorkomende tekortkomingen van de ingestuurde manuscripten: Er wordt alles aan gedaan om het boek spannend te maken. Literair spannend of thriller spannend. Alles wat er staat is op de plot gericht, het verhaal wordt ingewikkeld gemaakt en vele clous worden gegeven. Dat een boek onderhoudend moet zijn en niet alleen een skelet moet hebben maar ook vlees aan de botten, wordt vergeten. De taal is 'gewild literair'. De schrijver gaat literatuur schrijven en dat zal de lezer weten. Woorden als echter, tevens, nochtans, thans, derhalve, wier en tegenwoordig deelwoord constructies (hierover napeinzend, terugdeinzend voor angstige gedachten) vliegen je om de oren. Bombastische metaforen volgen elkaar in rap tempo op en de ene ingewikkelde zinsconstructie volgt op de andere. Tenslotte valt de schrijver terug op clichés (plotsklaps voelde ze een rilling over haar rug gaan; Het was een onheilspellend donkere lucht; Dit kon niet lang goed gaan, wist ze; Had ze haar sleutels niet op de keukentafel gelegd?). Schrijven is je onderscheiden: niet alleen in het verhaal dat je vertelt, ook in de taal die je gebruikt. In veel manuscripten zit geen humor of wordt niet gerelativeerd. De hoofdpersoon wordt uiterst serieus genomen en doet het altijd goed of altijd fout. Hij wordt daardoor niet een personage van vlees en bloed. Al zijn gedachten, overpeinzingen en de motivatie achter zijn handelingen worden beschreven, zodat er niets aan de verbeelding van de lezer wordt overgelaten. Juist door dingen niet allemaal uit te leggen kun je een zekere spanning oproepen. Sommige verhalen vliegen de wereld over: naar Goeroes in India, naar de toppen van de Andes, naar de diepe binnenlanden van Afrika. Vaak komen de beschrijvingen niet verder dan een reclamefoldertekst of een vakantieverslag en is de achtergrond niet functioneel. Is een verhaal over overspel spannender als het zich in een cliché-Bali afspeelt of is het al genoeg als het bij de buren of tegenover het kantoor van de hoofdpersoon gebeurt, zodat hij zichzelf betrapt op voyeurisme (terwijl hij toch zo netjes is?). Geweld en sex: dat moet, vinden veel schrijvers. Zoals veel filmers denken: zonder sex-scène, geen goede film, zo zullen veel schrijvers denken: zonder sex geen literatuur. Hoeveel jonge lezers zullen niet een als erotisch bekend staan boek hebben gelezen zonder er ook maar een expliciete sexscène in te vinden? Net als in de film kun je in een boek, dit soort belangrijke passages (die erg moeilijk zijn om te schrijven) overslaan: eind van de scène, slaapkamerdeur gaat dicht; volgende scène, deur gaat weer open. De sex zit dan in het hoofd van de lezer. Donna Tartt gaf in een interview toe dat ze haar bestseller The Secret History (De verborgen geschiedenis) heel anders had willen structuren: heen en weer springend door de tijd vanuit verschillende perspectieven, maar dat ze daar niet uit is gekomen. Uiteindelijk koos ze voor een 'truc' zoals ze het zelf noemde: Het boek begint met het vaststellen dat er een moord is gepleegd, de lezer weet nog niet door wie. Het grootste gedeelte van het boek gaat dan terug in de tijd en geeft de geschiedenis tot aan de moord. De lezer weet dus al dat het allemaal naar een moord toe zal gaan en leest met rode oortjes. Dit is een 'makkelijke' aanpak om een

lineair (strikt chronologisch) verhaal te vermijden. Een en toen en toen en toen boek gaat vaak vervelen, zeker als alles helemaal wordt verteld. Een gevoelig punt zijn de 100% autobiografische boeken, vaak met een tragische inhoud: een zuster aan kanker overleden, een vader die zijn kinderen mishandeld heeft, een moeder die een kind heeft verloren, om een paar voorbeelden te geven. Hoe hard het ook klinkt: vaak zijn die verhalen te privé om voor een breder publiek geschikt te zijn. Ze zijn vaak als dagboek geschreven en er komen allerlei namen en verwijzingen naar vroegere gebeurtenissen in voor die de lezer niks zeggen: immers hij is geen naaste familie, geen vriend en weet dus niets van wat er is gebeurd. Hier is belangrijk: neem afstand tot het eigen verhaal en kijk of het meer is dan een tragisch feitenrelaas, met verwijten en woede en stel de vraag: wat kan een ander hiermee en waarom moet dit verhaal de wereld in? Het beoordelen van eigen werk is een van de moeilijkste dingen die er zijn. Je eigen tragedie beoordelen is nog moeilijker: laat het eerst een tijd liggen of vraag het aan een kennis die genoeg van de situatie weet om het verhaal te begrijpen en genoeg afstand heeft om het voor de buitenwereld te bekijken. In bovenstaande punten kwam al vaak de lezer aan de orde. Hoe gek het misschien mag klinken: in elk boek speelt de lezer een wezenlijke rol. De schrijver moet zich van een lezer bewust zijn en spelen met zijn aandacht. Waarom is een boek spannend? Omdat een schrijver maar stukje bij beetje prijsgeeft hoe de vork in de steel zit. Waarom is een boek romantisch? Omdat een van de personages verliefd is op een ander personage en het nog niet meteen duidelijk is of het wat gaat worden. Dit spel met de lezer geldt op alle niveaus: structureel, in de taal, maar ook in de humor, in het relativeren, in de keuze van het perspectief en zo voort. Leg dus niet teveel uit, verklaar geen grapjes. Onderschat de lezer niet: hij heeft alle tijd om nog eens een paar bladzijden terug te bladeren en zal vragen lang bij zich houden omdat hij anticipeert op een antwoord of oplossing in de rest van het boek. Als de schrijver niet geïnteresseerd is in de lezer, waarom zou de lezer dan in de schrijver geïnteresseerd moeten zijn?

NA HET LEZEN • Laat de leerlingen een favoriet aanduiden • Organiseer een kennisquiz Laat de leerlingen de fragmenten 1 keer lezen. Daarna wordt er een quiz georganiseerd. Dit kan in groepjes, duo’s of alleen. Mogelijke vragen: 1) Uit welk fragment komen volgende citaten? Zet het juiste cijfer bij de juiste letter a) Sander schrikt zo erg op uit zijn concentratie dat zijn hand uitschiet om het papier en de tekening verknoeit. b) ‘Maar we waren pas echt overtuigd,’ vervolgt Pegasus, ‘toen we je mondwapen zagen.’ c) Er is iets voorgevallen waar zo snel mogelijk op gereageerd moet worden. Zelf ben ik de oud en te traag voor deze reis. d) ‘Je hebt een zwaar ongeval gehad, Quincy. We hebben je geopereerd en je daarna in een kunstmatige coma gehouden, maar nu is je toestand stabiel.’

e) Haar adem stokt. Voor haar ligt de grootste zolder die ze ooit gezien heeft.

1) Alex en de Dux van het zuiden 2) Breuklijn 3) De missie 4) De overtocht 5) Het boek op zolder

Antwoorden: a - ….. / b - ….. / c - ….. / d - ….. /e - ….. / f - ….. Oplossing: a-4, b-3, c-1, d-2, e-5

2) De volgende kernwoorden zijn geplukt uit de fragmenten. Zet de woorden bij de juiste fragmenten. Bij ieder fragment horen drie woorden. ziekenhuis – onze tijd – beugel – stage-opdracht – tekening – Hyron – Pegasus – olielamp – contrabas – dagboek – scheepswerf – huisstofmietje – bergen – de vreemdeling – de kus

Antwoord: 1) Alex en de Dux van het zuiden

……………………………………………………

2) Breuklijn

……………………………………………………

3) De missie

……………………………………………………

4) De overtocht

……………………………………………………

5) Het boek op zolder

……………………………………………………

Oplossingen: 1) Alex en de Dux van het zuiden

Hyron – bergen - olielamp

2) Breuklijn

ziekenhuis – contrabas – de kus

3) De missie

Pegasus – onze tijd - beugel

4) De overtocht

tekening – scheepswerf – de vreemdeling


huisstofmietje - stage-opdracht - dagboek

3) Welke citaten horen bij elkaar? a) Ik heb een kraag om mijn nek, maar als ik mijn hand naar mijn pijnlijke hoofd wil brengen, gebeurd er niets. b) Jasper snuit zijn neus en loopt de deur uit. Even later komt hij terug met een stapel lege dozen. c) Hoe beter hij werd, hoe minder tevreden hij zich voelde. Al vlug gaat hij beseffen dat de volmaakte tekening alleen in zijn hoofd bestaat. d) Hij schudt het haar uit zijn ogen en kijkt me aan. ‘Ik dacht aan jou.’ e) Met haar neus in de lucht drentelde ze pinnig in het rond. Haar bek open, net alsof ze geuren kon proeven in plaats van haar neus te gebruiken. f) De vreemdeling intrigeert hem; Hij vertegenwoordigt alles wat hij zelf niet is. De uitdaging, het avontuur. Het lef. g) Tja, een slim iemand vinden was niet zo moeilijk,’ zegt Pegasus. ‘Waar vindt men slimme stervelingen? Op school natuurlijk, waar anders.’ h) Er staat geen jaartal in de datum boven het stukje, maar de woorden zijn ouderwets gespeld, en het papier ziet er heel oud uit. i) Misschien wat het toch geen zo’n geweldig idee om op zoek te gaan naar Janus. j) Je moet goed begrijpen,’ valt Mercurius hem bij, ‘dat je niet meer in jouw tijd bent, niet meer in de eenentwintigste eeuw’

Antwoord: 1) Alex en de Dux van het zuiden

citaat … en …

2) Breuklijn

citaat … en …

3) De missie

citaat … en …

4) De overtocht

citaat … en …


citaat … en …


citaat e en i

2) Breuklijn

citaat a en d

3) De missie

citaat g en j

4) De overtocht

citaat c en f


citaat b en h

4) Wat is het vermoedelijke genre van de verhalen waaruit de fragmenten komen? Mogelijke genres kunnen zijn: historisch, fantasie, levensecht, waar gebeurd, fantasy, liefde, oorlog… Antwoord: 1) Alex en de Dux van het zuiden

…………………………..

2) Breuklijn

…………………………..

3) De missie

…………………………..

4) De overtocht

…………………………..


…………………………..


fantasy …………………………..

2) Breuklijn

levensecht…………………………..

3) De missie

fantasie…………………………..

4) De overtocht

historisch…………………………..


levensecht…………………………..

• Waarderingsschaal Laat de leerlingen van ieder fragment een waarderingsschaal maken. Dit vermijdt het herhalen van de vraag ‘Wat vond je ervan’. Doorstreep bij iedere fragment de woorden die niet van toepassing zijn. Het boek met de meest niet doorhaalde woorden in de linkerkolom is favoriet. Komt dit overeen met de eerder gemaakte keuze van het favoriete fragment? Alex en de Dux van het zuiden spannend flauw verrassend voorspelbaar boeiend saai vlot stroef degelijk kinderachtig begrijpelijk moeilijk uitgewerkt oppervlakkig mooie taal doorsnee taal

Breuklijn spannend verrassend boeiend vlot degelijk begrijpelijk uitgewerkt mooie taal

flauw voorspelbaar saai stroef kinderachtig moeilijk oppervlakkig doorsnee taal

Het boek op zolder spannend flauw verrassend voorspelbaar boeiend saai vlot stroef degelijk kinderachtig begrijpelijk moeilijk uitgewerkt oppervlakkig mooie taal doorsnee taal De overtocht spannend verrassend boeiend vlot degelijk begrijpelijk uitgewerkt mooie taal

•

De Missie spannend verrassend boeiend vlot degelijk begrijpelijk uitgewerkt mooie taal



Nadenken over taalgebruik en schrijfstijl Lees samen met de leerlingen de onderstaande zinnen. Merken ze het verschil in taalgebruik en schrijfwijze op? Laat de leerlingen die zin kiezen die hen qua schrijfstijl het meest aanspreekt. Komt dit overeen met de eerder gemaakte keuze van het favoriete fragment? a) ‘In het begin was hij wel goed, maar het is net of hij er de laatste tijd zijn aandacht niet meer bij heeft. Laats kwam er een omaatje bij hem langs om hem te vragen haar van haar ziekte te genezen.’ b) Puffend beklom hij een steile helling. Zijn zere kuiten verbijtend, worstelde hij door. c) ‘Oei, wat erg!’ zegt de man terwijl hij naast hem neerhurkt op de kade. ‘Wat een idioot ben ik toch. Heel die prachtige tekening door mijn schuld naar de vaantjes.’ d) Boeken. Honderden boeken. Ze pakt er een van de bovenste plank. De kaft is zo verkleurd dat de tekst amper te lezen is. Iets Engels.’ e) Meteen heb ik het gevoel in een diep niets weg te zakken, een afgrond van vergetelheid, waaruit ik net ben opgedoken. Alex en de Dux van het zuiden

citaat b

Breuklijn

citaat e

De missie

citaat a

De overtocht

citaat c

Het boek op zolder

citaat d

• Promotie voor favoriet fragment Deel de leerlingen in groepjes volgens eenzelfde favoriet fragment in. Laat ze promotie voeren voor hun gekozen fragment. Dit kan onder de vorm van (collage)affiche, slagzin, schrijven recensie, persbericht… • Schrijfopdracht Laat de leerlingen een brief schrijven van een personage uit een fragment naar een personage uit een ander fragment. • Quiz maken De leerlingen kunnen (per groepje) zelf vragen maken bij een gekozen fragment. Aan de anderen om te antwoorden en de titel van het fragment te raden. Hiermee kunnen ze punten verdienen die kunnen meetellen in de eerder omschreven kennisquiz. • Scrabblespel Speel met de titels een alternatief op het klassieke scrabbelspel. De leerlingen kunnen in groep of individueel zoveel mogelijk woorden vormen. Ieder letterblok mag slechts 1 maal gebruikt worden. Iedere letter heeft een puntenwaarde. De hier verdiende punten kunnen eventueel meetellen voor de eerder omschreven kennisquiz. 1) Alex en de Dux van het zuiden 2) Breuklijn 3) De missie 4) De overtocht 5) Het boek op zolder A

L

E

X

E

N

B

R

E

U

D

E

D

E

D

K

L

I

J

N

M

I

S

S

I

E

O

V

E

R

T

O

E

C

D

H

T

U

X

H

E

T

B

O

E

K

O

P

Z

O

L

D

E

B R O Z

O

U

T

E

Z

O

E

N

D

A = 1 punt

F=4

K=3

P=3

U=4

B=3

G=3

L=3

Q = 10

V=4

C=5

H=4

M=3

R=2

W=5

D=2

I=1

N =1

S=2

X=8

E=1

J=4

O=1

T=2

Z=4

E

• Prijsuitreiking in de klas Organiseer een mini-prijsuitreiking in de klas, en motiveer de leerlingen op die manier om enthousiast te zijn over hun favoriete boek. De leerlingen hebben alle fragmenten uit de pocket (thuis) gelezen en hun voorkeur bekendgemaakt. De leerlingen die hetzelfde boek verkiezen, vormen samen een groepje (zorg dat de groepjes min of meer gelijk verdeeld zijn). De leerlingen bespreken in hun groepjes waarom ze dat bepaalde boek verkiezen boven de anderen en hoe ze hun klasgenoten kunnen overtuigen van hun boek. Ze bereiden een creatieve voorstelling van hun boek voor: een interview met de auteur, het naspelen van een scène uit het boek, ze maken een promotiefilmpje voor het boek, … Het moment van de prijsuitreiking breekt aan: de leerlingen stellen hun boek officieel voor, er volgt een anonieme stemming, gevolgd door een officiële prijsuitreiking en eventueel een receptie.

2. Lessuggesties per fragment 2.1.

Alex en de Dux van het zuiden

Opdrachten en vragen Het verhaal is een spannend fantasyverhaal. Hoe omschrijf je fantasyverhalen? Kennen de leerlingen voorbeelden van andere fantasyverhalen? Welke elementen uit het fragment wijzen hierop? Alex draagt een zakje mee waarin verbandmiddelen en medicinale kruiden zitten. Laat de leerlingen een kruid en de medische toepassing ervan opzoeken. In het fragment komt volgende zin voor: ‘Het probleem is dat hij (Alex) niet veilig is als hij zomaar met andere mensen gaat praten.’ Wat zou de schrijver hiermee bedoelen? In het fragment komen nogal wat namen voor. Wie is de Dux van het zuiden? (Hyron) Wat bedoelt de schrijver met: ‘hij draaide een puts water op en bood het Alex aan?’ Alex is een eenvoudige jongen met bijzondere eigenschappen die de wereld anders ziet dan de mensen. Laat de leerlingen enkele mogelijke bijzondere eigenschappen bedenken. Vat het fragment in enkele zinnen samen. Als je naar de cover van het boek kijkt, zie je een verband met het fragment?

Appreciatie van de tekst Wat vond je van de tekst? Kruis aan wat van toepassing is. Helemaal mee eens

Bijna mee eens

Oneens

Boeiend Levensecht Saai Moeilijk spannend Zijn er zaken herkenbaar voor jou? Wat vind je van de titel? Kan je een titel verzinnen voor dit fragment? Een alternatieve titel voor dit boek? Zou je dit boek graag verder lezen? Waarom (niet)?

2.2.

Breuklijn

Opdrachten en vragen Dit is een verhaal over pijn en liefde, verlies en hoop. Kunnen de leerlingen in het fragment deze emoties aanhalen? Na het ongeval ligt Quincy een tijd aan de beademingsmachine. Wanneer de dokter haar een eerste keer zelfstandig laat ademen, stikt ze bijna. Hoever zouden de leerlingen willen gaan bij – een hopelijk nooit nodige - een reanimatie? Verder in het verhaal kom je te weten dat Quincy de dokters om de tuin leidt om zo veel mogelijke pijnstillers toegediend te krijgen, waardoor ze verslaafd geraakt aan die pijnstillers. Spreek met de leerlingen over het gevaar van medische verslavingen. Quincy en Ian zijn de hoofdpersonages in het verhaal. Is uit het fragment iets over hun karaktereigenschappen te halen? Een van de laatste zinnen in het boek is: ‘Het is mooi, mijn verdriet, zijn woorden passen er prefect bij.’ Hoe zou het verhaal na het gelezen fragment verder kunnen evolueren? Naar wat kan de titel Breuklijn verwijzen? Breuklijn is een verhaal met flashbacks. Vergelijk het vertelperspectief van de stukken voor en na het ongeval. Vat het fragment in enkele zinnen samen. Als je naar de cover van het boek kijkt, zie je een verband met het fragment?

Appreciatie van de tekst Wat vond je van de tekst? Kruis aan wat van toepassing is. Helemaal mee eens

Bijna mee eens

Oneens

Boeiend Levensecht Saai Moeilijk spannend

Zijn er zaken herkenbaar voor jou? Wat vind je van de titel? Kan je een titel verzinnen voor dit fragment? Een alternatieve titel voor dit boek? Zou je dit boek graag verder lezen? Waarom (niet)?

2.3.

De missie

Opdrachten en vragen Het verhaal zit vol fantasie, waarin klassieke mythes verwerkt worden. Kunnen de leerlingen enkele van die mythes aanhalen? De twaalf goden van de Olympus zijn een van de hoofdpersonages in het verhaal. Kennen de leerlingen deze goden? Analyseer het vertelperspectief. Wie vertelt er? De goden noemen een beugel een mondwapen. Wat vinden de leerlingen van dit beeld en verzonnen woord? Het fragment begint met Kim Dakerveld als elfjarig kind, waarin ze min of meer ontvoerd wordt naar de Griekse Oudheid. Voorafgaand aan het fragment is er in het verhaal een proloog waarin een jongen de hoofdpersonage is. Verder in het verhaal stel je vast dat Kim Dakerveld de moeder van de jongen is. Zouden de leerlingen zelf een verhaalbegin kunnen bedenken met die jongen in de hoofdrol? Fantaseer dat je niet meer in jouw tijd bent, niet meer in de eenentwintigste eeuw. Maar in deze tijd, onze tijd. Hoe is de tijd doorheen de eeuwen veranderd? Kan je na het lezen van het fragment een verklaring voor de titel vinden?

Hoe is de relatie tussen Kim Dakerveld en de Goden? Vat het fragment in enkele zinnen samen. Appreciatie van de tekst Wat vond je van de tekst? Kruis aan wat van toepassing is. Helemaal mee eens

Bijna mee eens

Oneens



2.4.

De overtocht

Vragen en opdrachten Nelis en Sander zijn de twee hoofdpersonages in het fragment. Kunnen de leerlingen hen omschrijven aan de hand van het fragment? Het verhaal speelt zich af in de 17de eeuw. Schets de tijdsgeest. Nelis bewondert het tekentalent van Sander en vindt dat een talent iets is dat je moet durven te ontwikkelen, ook al ga je daarmee in tegen de wil van anderen. Heeft iedereen talenten? En komen die altijd tot uiting? Dit is een historisch verhaal. Waar in het verhaal wordt hiernaar verwezen? De taal van het fragment geeft de sfeer van het zeemansleven weer. Wijs dit aan met voorbeelden.

Tijdens het schetsen hoort Sander de oude zeelieden vertellen over de Oost-Indische vloot. Wat weet jij ervan? Welke informatie krijg je over de leefomstandigheden van Sander? Vat het fragment in enkele zinnen samen. Appreciatie van de tekst Wat vond je van de tekst? Kruis aan wat van toepassing is. Helemaal mee eens

Bijna mee eens

Oneens



2.5.

Het boek op zolder

Vragen en opdrachten Hoe zou je het hoofdpersonage Sanne typeren? En Jasper? In welke tijd speelt het verhaal zich af? Welk soort stage-opdracht zouden Sanne en Jasper kunnen gekregen hebben? Het verhaal is een dubbelverhaal. Het verhaal van Sanne wordt verweven met een dagboekverhaal. Schets het vertelperspectief van beiden. Het boek eindigt met de zin: ‘Eén ding is zeker: het boek op zolder heeft haar leven voor goed veranderd. Waardoor zou dit kunnen gebeurd zijn?

Er staat geen jaartal in de datum boven het stukje, maar de woorden zijn ouderwets gespeld en het papier ziet er heel oud uit. Deze zin geeft aan dat Sanne ervan uitgaan dat het gevonden dagboek heel oud is. Laat de leerlingen een sms-bericht opstellen in ‘ouderwets’ taalgebruik. Vat het fragment in enkele zinnen samen. Appreciatie van de tekst Wat vond je van de tekst? Kruis aan wat van toepassing is. Helemaal mee eens

Bijna mee eens

Oneens



3. Stemmen voor de publieksprijs Stemmen voor de publieksprijs van de Zoute Zoen kan via www.zoutezoen.be Je kan er een weekendje Knokke-Heist mee winnen of een boekenpakket van Davidsfonds Uitgeverij. Wat moet je hiervoor doen? Vul deze pagina in en stuur, fax of mail het ons op Davidsfonds Uitgeverij, Zoute zoen, Blijde-Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven – 016/310.608 – [email protected] voor 15 oktober 2012!

KLAS: ……………………………………………..…….………………………...….. Leerkracht :……………………………………………..…….………………………...….. School: ……………………………………………..…….………………………...….. Straat: ………………………………………………………………………..………. Nr…...….. Postnr.:…………….. Gemeente:………………………….…………………………………….. Telefoonnummer: ..…………..……………….…………………………………………………. E-mail adres:………………...……………………………..……………………....……………... Aantal stemmen voor: …..

Alex en de Dux van het zuiden

…..

Breuklijn

…..

De missie

…..

De overtocht

…..

Het boek op zolder

Aan de slag in de klas Tips en ideeën voor leerkrachten Doelgroep: jarigen

Recommend Documents