Samenvattend verslag van de buitengewone vergadering van de raad van de gemeente De Wolden, gehouden op dinsdag 20 april 2010 om 19.30 uur in het gemeentehuis te Zuidwolde Aanwezig zijn de leden:
A.F. Assink (PvdA), H.S. Benning ( Gb.), H. Buld-Kist (Gb.), A. Haar (D66), W. Kamphuis (CDA), J. ten Kate (Gb.), G.C. Leffers-Heeling (Gb.) vanaf 19.55 uur, H. van Noord (CDA), D. Oosterveen (Gb.), W. Rumph (CDA), C.H.D. de Rijk (PvdA), G.F. Timmerman (VVD), J.H. Wiechers (CU), J.R. van ’t Zand (Gb.), D. Zantingh (CDA)
Voorzitter: Griffier: Notuliste:
P.H. Snijders, burgemeester drs. I.J. Gehrke J. Kooiker-van Katwijk
Tevens aanwezig:
A. Damming, A. van der Ziel-Nauta, wethouders, E. KosterSassen, wethouder tevens raadslid VVD, T.N. Kramer, Secretaris-directeur
Afwezig met kennisgeving: H. Mulder (VVD), H.G. Scheper-Beijering (VVD), E.M.M. Verheijen (GL)
1. Opening De voorzitter heet allen welkom en opent de vergadering. Hij deelt mee dat dhr. Verheijen en de dames Mulder en Scheper verhinderd zijn en dat mw. Leffers later komt. 2. Vaststelling agenda De raad stelt de agenda ongewijzigd vast. 3. Afscheid wethouder A. Damming en wethouder A. v.d. Ziel-Nauta De voorzitter: van de fracties waaruit de wethouders ooit zijn voortgekomen, zullen de fractievoorzitters spreken, daarna de voorzitter van raad en college, vervolgens de wethouders zelf. Dit is het formele afscheid. Beiden nemen apart nog afscheid van hun netwerk: 21 april wethouder Damming, 19 mei wethouder Van der Ziel. PvdA, hr. De Rijk staat stil bij het 24-jarig wethouderschap en bij de persoon van dhr. Damming. Dhr. Damming heeft op voortreffelijke wijze het wethouderschap vervuld, daarbij boegbeeld van de PvdA zijnd, vanuit de sociaal-democratische gedachte. Maatschappelijk zeer betrokken. De laatste 12 jaar in De Wolden, een enerverende periode, vooral het eerste jaar, na de herindeling. Vervolgens moest er worden “heroverwogen”, het gemeentehuis verbouwd, verordeningen aangepast, de toekomst besproken. Onderwijs, sociale zaken, cultuur en welzijn liggen dhr. Damming na aan het hart en vormden zijn portefeuille. Mede door diens vasthoudendheid en overtuigingskracht is de maatschappelijke pijler van De Wolden een voorbeeld voor andere gemeenten. De PvdA hoopt dat die pijler blijft bestaan. De Wolden was de eerste gemeente die het WMO-beleid snel en goed voor elkaar had. Over het onderwijs is vooral de afgelopen periode in de raad uitgebreid gediscussieerd. Belangrijk: verzelfstandiging openbaar onderwijs, brede scholen. Onderwijs lijkt het moeilijkste dossier te zijn geweest. De raad en de externe druk maakten het lastig. En: was de verordening nu wel of niet ondertekend?? Voor de persoon van dhr. Damming is kenmerkend dat, al waren de discussies fel, hij altijd keurig en welbespraakt de aanvallen pareerde, met sterke
1
argumenten vanuit grote dossierkennis. Alles tot in detail voorbereid. Het dossier onderwijs is op professionele wijze afgerond. Dhr. Damming kan worden getypeerd als integer en sociaal, bruggen bouwend, zichtbaar aanwezig, toegankelijk voor iedereen, sociaal-democratisch van de oude stempel, met veel oog voor de sociale en maatschappelijke component, soms optredend als control-freak, welbespraakt, menselijk als bestuurder, compromissen sluitend. Voor De Wolden: door de inwoners gewaardeerd vanwege de bijdrage aan het onderwijs met aandacht voor de kleine scholen, maar ook vanwege ruimhartig sociaal beleid met goed minimabeleid. Hartelijk dank voor de grote inzet en de belangrijke bijdrage aan een sociaal en betrokken De Wolden. Gb., hr. Ten Kate: op de ledenvergadering eind 2009 heeft mw. Van der Ziel kenbaar gemaakt na 16 jaar wethouderschap niet meer beschikbaar te zijn. Vanavond het afscheid van de raad. Mw. Van der Ziel is pragmatisch, houdt niet van gedoe en gaat voor het resultaat. In 1994 is mw. Van der Ziel in de Wijk begonnen als parttime wethouder, eerste vrouwelijke bestuurder. Dhr. Damming was toen al collega. Vanavond een gezamenlijk afscheid. De herindeling was de eerste 4 jaar een prominent thema. In 1998 volgde fulltime wethouderschap in De Wolden. Allemaal nieuwe mensen behalve dhr. Damming. Een enorme tegenvaller vormden de grenscorrecties, waardoor o.a. Rogat en de Schiphorst wegvielen, met als gevolg een prematuur duaal optreden met de Gb.fractie. In 2002 kwam het dualisme. Dit leverde met een frisse 6-koppige Gb.-fractie de nodige dynamiek op. Bestemmingsplan buitengebied, beleid blijvend bos, nieuwe welstandsnota, onderzoek landbouw/platteland De Wolden, programma Samen over de Reest zijn enkele aansprekende resultaten uit die periode. Vanaf 2006, laatste periode: woningbouw was het thema bij de verkiezingen en bleef dat. De raad verlangde een stevige bouwproductie (110). Rapporten werden in de raad door elkaar gehaald, maar onverstoorbaar ging mw. Van der Ziel door met ontwikkeling van plannen. De woningbouwproductie is in grote versnelling gekomen en de aantallen zijn bijna gehaald. Het resultaat heeft mw. Van der Ziel verbeeld en verwoord in een glossy. Financiën: het huishoudboekje is op orde gekomen en gebleven. Maar nu wederom zwaar weer op komst. Met gedegen beleid onder haar verantwoordelijkheid ligt er een goed vertrekpunt. Buiten de grenzen: de Drentse fietsvierdaagse, voorzitterschap Recreatieschap Drenthe, lidmaatschap bestuur Landelijke wethoudersvereniging. Hier: 16 jaar het gezicht van Gb., 16 jaar nuchter en pragmatisch bestuur, het handelsmerk van Gb. Niet altijd gemakkelijk. In 2006 moest Gb. een zetel inleveren waardoor het in de raad soms lastig was. Vechtlust liet mw. Van der Ziel op haar best zien: doorzettend, dapper, verantwoordelijk. Met groot verantwoordelijkheidsgevoel naar organisatie, raad en college heeft zij het wethouderschap inhoud gegeven. Grote waardering en dank! De voorzitter: donderdag het nieuwe collegeprogramma, nu het afscheid van twee zeer gewaardeerde, actieve en betrokken bestuurders die jarenlang wethouder zijn. Mw. Van der Ziel is via bestuur van Peuterspeelzaal en Tennisvereniging in 1991 in de lokale politiek gekomen, sinds 1994 wethouder. Werken dichtbij mensen geeft haar energie. De keuze voor de portefeuilles was logisch, want als kind van vader meegemaakt: ruimte en wonen. Bij de raad bekend als iemand die de dingen bij de naam noemt, resultaatgericht werkt, kordaat, benaderbaar, enthousiast en gedreven is en concrete besluiten realiseert en uitvoert. Mw. Van der Ziel houdt van tempo, bracht vaart in de besluitvorming, wat kon doordat latere evaluatie tot bijstelling moest kunnen leiden. In het dossier financiën stond ze stevig, jarenlang. Ook in 2009 toen de Kadernota 2010 door de crisis achterhaald bleek en de begroting een heel ander perspectief vereiste. Met gezag loodste mw. Van der Ziel de raad de goede richting op. Haar enthousiasme/gedrevenheid werken aanstekelijk, zie ook de uitgebrachte glossy “5 jaar woningbouw in De Wolden”. Bouwen was direct vanaf de verkiezingen 2006 een belangrijk thema. De wethouder kreeg soms de volle laag: er zou te weinig worden gebouwd, starters kregen geen aandacht, mensen trokken weg. In het collegeprogramma kwam te staan: maximaal aantal realiseren, regeling starters opzetten, vernieuwende projecten verwezenlijken, actieve grondpolitiek toepassen. En mw. Van der Ziel wilde ondanks de druk toch de portefeuille omdat ze mogelijkheden zag de doelstellingen te realiseren. Zij kan met voldoening terugkijken op wat tot stand is gekomen. Mw. Van der Ziel houdt van concrete resultaten. Zie ook de beleidsmatige grote vorderingen bij recreatie en toerisme: een prachtig beleidsplan eind
2
2007 waarover de raad heel positief was. Veel concrete producten ook buiten De Wolden (fietsknoop-punten, fietsroutes, fietspaden). Mw. Van der Ziel is zeer benaderbaar: bij bestuurders lang niet vanzelfsprekend. Denk aan het proces t.b.v. verbouwing Tonckenshuis. De voormalige villa van burgemeester Tonckens vormt nu het hart van het woon/wijkcentrum, dat na ampel overleg met de bevolking is gerealiseerd. Een prachtige brede voorziening voor heel Zuidwolde. Er zijn intussen meer vrouwelijke wethouders in Nederland en De Wolden. Mede door de inzet voor de Landelijke wethoudersvereniging? Googlen op “A. van der Ziel-Nauta” levert vele hits op. Bijv.: Robuuste Verbindingszone, leskoffer De Zwermkorf, Drentse fietsvierdaagse enz. Haar inzet was altijd 200%, met veel resultaat. Bedankt! Dhr. Damming is langstzittend wethouder van Drenthe, misschien van Nederland. Het afscheid betekent een groot verlies aan bestuurlijke ervaring. Zijn gevoel voor politieke en persoonlijke verhoudingen zal worden gemist. 29 april 1986 kwam dhr. Damming als wethouder in de Wijk en uiteindelijk werd hij het sociale gezicht van De Wolden. Op het oog zachtmoedig, maar overheerst door de wil om idealen te realiseren. Drijfveer: de mens, vooral hij/zij die het moeilijk heeft. Dhr. Damming is charmant, heeft dossierkennis, is scherp en betrokken. 2,5 jaar geleden heeft dhr. Damming spreker de ambtsketen omgehangen, waarna hij tot nu toe door een bekende wordt getypeerd als ongelooflijk charmant. De wijze van optreden in alle dossiers is kenmerkend. Bijv. bij de Buddingehof, met de aanpassing waarvan de raad op 8 april jl., na een langdurig voortraject door de wethouder sedert 2006, instemde na zich ook over de rol van wethouder en ambtenaren postitief te hebben uitgelaten. In dit voortraject speelde kennis van cultuur en volksaard een grote rol. Zo waren er veel projecten. Ook bij de dossiers brede scholen, alcoholbeleid, ketenbeleid, gezondheidszorg, enz., veel intermenselijk contact in langdurige processen, met een grote rol voor dhr. Damming in het bereiken van consensus en draagvlak. Hij beschikt ook over enorme dossierkennis en kan razendsnel onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken en is deskundig op alle terreinen. Het vele leeswerk liet wel sporen na op zijn werkkamer: overal grote stapels papier. Met in 2007 tussen die papieren de verordening Huisvesting onderwijs die achteraf niet getekend bleek te zijn! Een bananenschil waarover hij niet echt is uitgegleden. In alle rust doorgegaan. Het onderwijs is verder gebracht. Met de verzelfstandiging van het openbaar onderwijs als laatste grote klus, bekroond met een raadsbesluit in oktober 2009. De raad sprak over: snel opgepakt, ingewikkeld, met stukken waar zorg uit sprak. Dhr. Damming kon dit beamen. Dit proces was uniek voor college (dubbele rol) en raad. Het besluit werd zelfs niet geamendeerd. Over alle 16 punten ervan een unaniem raadsbesluit, historisch! Dhr. Damming is scherp: kan rustig problemen analyseren en luisteren naar anderen en zelf aan het woord zijnd prachtig formuleren. Scherp van geest en heel soms van toon. Bovenal waardeerde dhr. Damming de goede verstandhouding en de loyaliteit. Dhr. Damming is actief en betrokken: in de Wijk aanwezig bij alle uitvoeringen van verenigingen, in De Wolden wel willend maar niet kunnend door de veelheid. Altijd bereid tot een praatje, tot extra tijdsbesteding om een dossier verder te brengen in de raad en er samen uit te komen. Het sociale beleid is iets om trots op te zijn. Het ketenbeleid is landelijk een voorbeeld. Ingestapt op een rijdende trein, verlaat dhr. Damming vandaag als leider het vervoersbedrijf. Dank aan dhr. Damming voor alle inzet en de vele resultaten. Alle goeds toegewenst. Hopelijk gaan zijn talenten voor de regio niet verloren. Na deze toespraken een bijzonder moment, het echte afscheid na 24 en 16 jaar. Raad en college hebben gemeend dit op bijzondere wijze te moeten markeren. Er zullen weinig opvolgers zijn die ook zo lang wethouder zullen zijn. De herindeling in 1998 was moeilijk in voortraject én erna waarbij één gemeente, één organisatie moest worden gesmeed en een relatie met de bevolking opgebouwd. Waardering voor beider inzet. Een wethouder heeft een spilfunctie en moet vertrouwen opbouwen. Dat is gelukt, zie het langdurig functioneren in moeilijke omstandigheden. Het is een genoegen als voorzitter van het gemeentebestuur aan beiden als blijk van waardering de gemeentelijke erepenning te mogen overhandigen. Slechts één bestuurder heeft deze ook gekregen. Wethouder van der Ziel: heel hartelijk dank voor de mooie woorden en de erepenning. “Voorzitter, leden van de raad”: een aanhef die vele malen is gebruikt nadat de fracties
3
hun bijdrage in de raad hadden uitgesproken en de wethouder het woord kreeg. Om te antwoorden, iets uit te leggen, het standpunt te verdedigen, enz. In de raad heeft de raad het eerst het woord. Waarom. Kan de raad niet een proef doen met een andere volgorde: eerst een korte inleiding door het college waar dit relevant is? Dat kan voor luisteraars en publiek verhelderend zijn. Want kernvraag is: hoe maak je voor de inwoners duidelijk waar het over/om gaat en hoe gaan raad en college met elkaar om. Het was een hele verandering van de Wijk (5.000 inwoners en 11 raadsleden) naar De Wolden (23.500 en 19 raadsleden) en van raadslidmaatschap naar wethouderschap in het huidige dualisme, van een tijd zonder griffie naar deze periode met. Gelukkig is vrijwel altijd prettig met elkaar omgegaan. Grote waardering daarvoor. Gewoon aan het werk voor de inwoners. Het overleg met de inwoners is veel intensiever geworden. Vroeger was er een mededelingenbord, nu zijn er een afdeling communicatie, een vaste pagina in de Wolder Courant, een website en regelmatig een persbericht. Alles steeds meer interactief. En toch hoor je dat er onvoldoende wordt gecommuniceerd. Zijn de verwachtingen zo verschillend? Goed dat in het collegeprogramma op burgerparticipatie en communicatie een stevig accent wordt gelegd. Waar staat een wethouder in dit spel in relatie tot de raad? Een wethouder moet niet te veel meegaan in het politieke debat. Een assertieve wethouder valt (hier) niet goed. Eigen ervaring: woningbouw, vooral als het beleid en rapportage daarover betrof. Curieus, want in 2009 heeft de raad unaniem 10 bestemmingsplannen vastgesteld waarvan 8 als hamerstuk! Raad en wethouder waren het dus wel eens. Wat een wethouder wel moet doen is scoren met een goed onderbouwd verhaal op het juiste moment gebracht. Denk aan kadernota en begroting 2010. De tekst namens het college over nut en noodzaak van bezuinigen is goed overgekomen. De drie moties zijn ingetrokken. Goede samenwerking in het college is ook buitengewoon belangrijk. Eenheid uitstralen betekent krachtig bestuur. Het begrip collegiaal bestuur inhoud geven, helpt. Dat betekent: elkaar goed informeren, elkaars portefeuilles volgen, elkaar steunen, elkaar successen gunnen. Voor het overgrote deel was het zo’n samenwerking. Hopelijk gaat het nieuwe college ook zo samenwerken. Wethouder is een bijzonder beroep, een deel van je leven. Spreekster heeft met heel veel plezier het werk gedaan. Veel dank voor de toespraken en voor de mooie jaren. Wethouder Damming: een bijzonder moment, stijlvol, goed bij De Wolden passend. De behoefte bestond om in deze arena, na alle stevige debatten, die echter open en fair waren, met de raad samen afscheid te nemen. Het markeert De Wolden als gemeente met kwaliteit. Hij geeft de notuliste, mevrouw Joke Kooiker, een groot compliment voor de jarenlange goede notulering. Getroffen door de toespraken met fantastische typeringen, weldadig. Dossiers/archief: De Wolden kent al jaren de cleandeskpolicy, dagelijks je spullen in een kast opbergen. Dat lukte spreker slechts tweemaal per jaar. Deze week moet het toch. 29 april 1986 is spreker als raadslid beëdigd in de Wijk. Hij citeert uit de notulen daarvan. Bij het schrijven van het verkiezingsprogramma had hij geen vermoeden zelf mede verantwoordelijk te worden voor de uitvoering ervan. Hij haalde toen over wat gemeentelijk bestuur en de taak van een gemeente is, Thorbecke aan: dat bestuur houdt meer in dan de beloofde trouw aan de Grondwet en aan de Wetten des Rijks. Thorbecke zei al: wanneer rijkdom aan de ene en armoede aan de andere kant zich uitbreidt, wat is dan wetgeving die alleen staatsburgerschap aanbiedt onder een door weinigen bereikbare voorwaarde. Als overheid moet je dus ook het initiatief nemen op te treden waar problemen zijn: verdeling. In 1851 heeft Thorbecke een initiatiefwet voor de armenzorg aangeboden, de eerste poging een wettelijke basis te bieden aan de armenzorg. Die wet heeft het niet gehaald na een discussie van 12 dagen. Spreker vulde in 1986 aan met eigen ongeschreven wetten: goed contact inwoners en gemeentebestuur is belangrijk. Binnen grenzen moet je als gemeente initiatieven van inwoners juist stimuleren. Gemeentelijke democratie is boeiend en spannend doordat de afstand klein is. Besluiten van vandaag moeten morgen worden toegelicht, kiezers kunnen teleurgesteld raken in hun verwachtingen. Democratie betekent iets anders dan je zin krijgen. In een ontspannen sfeer zegt men vaak Ja tegen een politieke/bestuurlijke post. Maar die ontspannen sfeer is ook nodig om het werk te kunnen volhouden. Zo ongeveer is spreker in 1986 aan zijn taak begonnen en zo heeft hij geprobeerd al die (op een week na) 24 jaar te werken. Het wethouderschap heeft spreker veel voldoening
4
gegeven. Hij hoopt dat het de samenleving voldoende heeft opgeleverd en iets aan het leven van de inwoners heeft toegevoegd. Dank aan de mensen met wie is samengewerkt: raadsleden, collegeleden, medewerkers (van wie ca. 10 al 24 jaar). Drie burgemeesters, vijf wethouders, zes gemeentesecretarissen en heel veel raadsleden. Met mw. Van der Ziel zelfs 16 jaar, in een dynamische relatie. Dank aan haar voor de goede en constructieve samenwerking ondanks de politieke verschillen van mening. Veel waardering voor haar dapperheid, bestuurlijke standvastigheid, analytische vermogen, pragmatisme, vakkennis, maar vooral collegiale betrouwbaarheid. De Wolden heeft een grote ontwikkeling doorgemaakt (schaalvergroting, professionalisering). In goede verstandhouding zijn heel belangrijke zaken behandeld, elke dag weer, en mooie projecten tot stand gekomen. Er leeft hier een geweldige ambitie om het beste te doen. Hopelijk wordt de komende jaren de samenwerking tussen raad, college en organisatie verder ontwikkeld. De inwoners zijn het meest gediend met een gemeente die weet wat ze wil en krachtig en eensgezind naar buiten treedt. In de opvolgers heeft spreker het volste vertrouwen. Alle succes voor hen. De raad is het hoogste orgaan van het lokale bestuur. In zijn opdracht hebben de wethouders de afgelopen jaren mogen werken: met liefde en plezier. Dank voor het vertrouwen. Het ga allen goed. 4. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 20.55 uur maar niet dan na de aanwezigen te hebben uitgenodigd voor een gezellig samenzijn in de foyer. Vastgesteld in de op 20 mei 2010 gehouden vergadering van de raad van de gemeente De Wolden, , voorzitter. , griffier.
5
