Programma Dag 1: 2 maart 2016 Door: Margot Clausing en John Peters 9:30 - 10:00 uur In het eerste half uur maakt iedereen kennis met het persoonlijke ontwikkelingsplan. 10:00 - 12:00 uur De POP-doelen worden concreet gemaakt met behulp van de oplossingsgerichte methode 'schaallopen'. In deze werkvorm staan deelnemers stil bij zowel de huidige situatie als de gewenste situatie van het doel. De deelnemers worden uitgedaagd om concrete stappen te formuleren en daarmee hun doel te behalen. Het werken aan het POP gebeurt niet alleen. De gehele training heeft iedereen één vast maatje met wie gedurende de training gespard kan en mag worden. 12:00 - 12:30 uur Naar aanleiding van bovenstaande werkt men zijn/haar eigen POP bij. Er komt een concreet plan van aanpak voor de gehele cursus. NB: het POP loopt als een rode draad door de training heen. Elke trainingsdag besteden de docenten aandacht aan het POP. Men dient deze daadwerkelijk bij te houden. Doel Het doel van het maken en bijhouden van een POP, is om je eigen ontwikkeling in een proces te kunnen monitoren. Omdat het POP de gehele training aangehaald wordt, blijft men constant alert van het proces. 13:00 – 16:00 uur GGZ-lexicon aanleren staat in de workshop centraal. Daarnaast gaan we ook actief aan de slag met GGZ-jargon. Door middel van rollenspelen en oefeningen, oefenen de tolken met het vertalen in verschillende situaties voor onder andere cliënten met psychiatrische problematiek. Het doel van deze middag is om meer inzicht te krijgen in het jargon van de GGZ. Tolken verhogen hun professionaliteit doordat ze de betekenis van het GGZvakjargon weten en de juiste gebaren gebruiken. Zij zullen hun vertaling inhoudelijk verbeteren zowel in tolksituaties met cliënten/ patiënten als in overleggen tussen behandelaren. Doel Het leren omgaan en toepassen van lexicon dat gebruikelijk is in de GGZ. Dag 2: 12 maart 2016 Door Jeantine Janse en Lieke Doornkate Beschrijving lesdag 9:30 - 10:00 uur Het POP wordt besproken met de groep. Waar staan de deelnemers? Lukt het om het geleerde in de praktijk te brengen?
10:00 – 11:00 uur Algemene tolkaspecten en aandachtpunten in de doven-GGZ. 11:00 – 11:45 uur Therapeutische intenties van behandelaren. 11:45 – 12:45 uur Depressie en communicatieve uitingsvorm inclusief rollenspel met acteur. 13:15 – 14:15 uur Angststoornis en communicatieve uitingsvorm inclusief rollenspel met acteur. 14:15 – 15:15 uur Schizofrenie en communicatieve uitingsvorm inclusief rollenspel met acteur. 15.15 – 16:45 uur Persoonlijkheidsstoornissen en communicatieve uitingsvorm inclusief rollenspel met acteur. 16:45 – 17:15 uur Plenaire afronding en evaluatie. Doel Tolksituaties in de GGZ vragen veel van een tolk. De tolkencode wordt op een andere manier gebruikt, dan bij reguliere opdrachten. Je hebt verantwoordelijkheid in het gesprek en er worden bijkomende communicatieve vaardigheden van je gevraagd in eventuele voor- en nabesprekingen. In de GGZ heb je te maken met dove cliënten met psychiatrische ziektebeelden. In de training zullen we uitgebreid stilstaan bij het onderscheid maken tussen het psychiatrisch beeld, doofheid en cognitieve vermogens. We zullen verschillende ziektebeelden doornemen, theoretisch onderbouwen en verschillende vertaal-ingewikkeldheden behandelen en in de praktijk oefenen. De tolk wordt getraind in het vertalen van het referentiekader van de therapeut naar de dove cliënt. Dag 3: 26 maart 2016 Door Willemijn van Ledden en Anita Janssen 9:30 – 10:00 uur Het POP wordt besproken met de groep. Waar staan de deelnemers? Lukt het om het geleerde in de praktijk te brengen? 10:00 – 16:00 (inclusief pauze) De twee dagdelen, zowel de ochtend als de middag worden afgewisseld met theorie en rollenspel, waarna interactieve reflectie. Verschillende thema’s komen aan de orde. Alles is gerelateerd aan je positie als tolk in het systeem, waarvan je deel uitmaakt. Doel Algemeen doel: bewuster van eigen rol ten opzichte van het systeem waar je als tolk altijd deel van uitmaakt. Subdoelen: 1. Helder presenteren over taak en functie tijdens de tolksituatie Hoe presenteer je je in nieuwe tolksituaties en wat vertel je en met welke reden? Welk effect heeft dit op anderen? 2. Doel: Meer kennis over systemisch werken in de GGZ Om je meer inzicht te geven wat systemisch werken is en dat ook jij deel uitmaakt van het systeem leg ik wat uit over de systeemtheorie. De effecten van jouw aanwezigheid in de verschillende systemen komt aan de orde. 3. Doel: Kennis over het systeem behandelaren in vergadering en de taak van de tolk Wat vind jij een juiste positie in een vergadering? Ben je verantwoordelijk voor goede communicatie of vind je dat niet jouw taak? 4. Doel: meer zicht op het tolken in prt-situaties
De inhoud van gesprekken zijn vaak intiem, emotioneel. Wat vraagt dit van de tolk in houding? 5. Doel: meer kennis over nabijheid en afstand tussen tolk en het systeem. Verschil van effect in contact met het systeem als je meer/minder neutraal opstelt. 6. Doel: bewustwording eigen rol als mens in tolksituaties Zijn er thema’s die mij raken, schokken? Wat doe ik er mee? 7. Doel: Meer zicht op eigen handelen tijdens ‘noodweer’ Denk hierbij aan een emotionele uitbarsting die op de tolk gericht is. Dat doet een sterk appel op je. Kun je situaties voorkomen? Hoe zorg je voor persoonlijk herstel? Dag 4: 2 april 2016 Door Dineke Kramp en Mirte Da Ponte 9:30 - 10:00 uur Het POP wordt besproken met de groep. Waar staan de deelnemers? Lukt het om het geleerde in de praktijk te brengen? 10:00 – 12:30 uur In het ochtenddeel beginnen we met een stukje theorie. De volgende vragen worden zeker behandeld: Wat is een goede samenwerking tussen hulpverlener en tolk? Wat maak je bespreekbaar in een voorgesprek, tijdens de sessie en in het nagesprek? Welke aspecten zijn belangrijk om te weten? Wat hebben hulpverlener en tolk nodig voor een goede samenwerking? Welke positie neem je in? Hoe is de praktijk? 13:00 – 16:00 uur In de middag richten we ons op het bespreekbaar maken van thema’s. Hoe maak je iets bespreekbaar? Om iets bespreekbaar te maken heb je vaardigheden nodig. Deze vaardigheden worden aangeleerd aan de deelnemers. Eerst gaan we kijken wat die vaardigheid inhoudt en vervolgens gaan we ermee oefenen. Na het oefenen hiervan, brengen we dit met rollenspelen (cases) in de praktijk. Het wordt een doe-middag. Het is vervolgens de bedoeling dat je de aangeleerde skills ook in je werk gaat oefenen. Voorbereiding: De trainers willen graag twee weken van tevoren (dus uiterlijk 19 maart) van alle deelnemers minimaal één casus via de mail ontvangen. Beschrijf hierin (liefst GGZgerelateerd) wat de situatie is en wat je lastig vindt of waar je tegenaan bent gelopen. In de bijeenkomsten komen we hier op terug. Doel De dag staat over het algemeen in het aanleren van vaardigheden om in overleg te treden met de behandelaren. De welbekende termen ‘voorgesprek’ en ‘nagesprek’ komen aan bod, de samenwerking staat op het programma en men krijgt vaardigheden aangereikt om iets bespreekbaar te maken. De groep horende en dove therapeuten staat hier in het middelpunt. De tolk komt in hen settingen. Hoe ga je als tolk aan de slag? Dag 5: 9 april 2016 Door Dineke Kramp en Mirte Da Ponte
9:30 – 10:00 uur Het POP wordt besproken met de groep. Waar staan de deelnemers? Lukt het om het geleerde in de praktijk te brengen? Et cetera. 10:00 – 12:30 uur We zullen starten met een terugblik op de eerste bijeenkomst en het huiswerk. Daarna komen we te spreken over overdracht- en tegenoverdrachtaspecten in cliëntengesprekken, agressie en veiligheid in gesprekken. Vragen die behandeld worden zijn: Wat zijn de invloeden, welke invloed heb jij als tolk? Ben je hier bewust van? Wat zijn de consequenties? We willen hierbij de beroepscode van het tolken in de GGZ gebruiken. Dit doen we om te kijken wanneer het belangrijk is dat je invloed juist inzet en wanneer dat niet mag/kan. Waar liggen de grenzen? 13:00 – 16:00 uur Deze middag gaan we zelf actief aan de slag! Doel De tolken gaan zich buigen over de termen overdracht en tegenoverdracht. Wat zijn de gevolgen wanneer dit plaatsvindt? Wat kun je doen? Wat doe je zeker niet? Door middel van rollenspelen oefenen tolken zelf hiermee. Dag 6: 16 april 2016 Door Linda Renfrum en Margot Clausing 9:30 - 10:00 uur Het eerste half uur wordt besteed aan het kennismaken met de meest voorkomende testen in de GGZ voor doven. Er zijn verscheidene testen meegenomen en een aantal wordt toegelicht. 10:00 - 10:45 uur Aan de hand van de meegenomen teksten wordt er gekeken naar tolktechnische valkuilen. Waar loop je als tolk tegenaan? Wat is lastig te vertalen? Wat vertaal je wel? Wat niet? Van welke fouten uit het verleden hebben we kunnen leren? Hoe begin je als tolk? Waar let je op? 10:45 - 11:30 uur De groep gaat zelf aan de slag met het oefenen van het vertalen van psychologische testen. Waar loop je tegenaan? 11:30 -12:30 Rollenspel(en) Doel Testen zijn een belangrijk onderdeel in de GGZ. Door middel van testen kunnen behandelaren iets uitsluiten of bevestigd krijgen. Het goed tolken van die testen is heel belangrijk. Immers, een foute vertaling, levert een heel ander beeld op bij de behandelaar dan wellicht is.
13:30 - 13:45 uur We halen even het 'schalen' aan. In dit kwartier evalueren we heel kort hoe het schalen an sich, verlopen is. We maken een rondje langs alle deelnemers om te kijken waar iedereen nu staat. 13:45 - 15:15 uur Het komende anderhalf uur is gereserveerd voor de feedbackcirkel. Dit is een werkvorm waarbij elke deelnemer bevraagd wordt op de ontwikkeling van één van de POP-doelen uit het POP. Feedback geven en ontvangen staan hoog in het vaandel in deze ronde. Iedere deelnemer geeft feedback, maar krijgt het ook. Het doel is, dat elke deelnemer van zichzelf weet wat hij/zij anders doet en tevens wat de aandachtspunten zijn. 15:15 - 15:30 uur We sluiten het POP af. Onze volle aandacht gaat uit naar het eindresultaat. We bespreken de gemaakte stappen om jezelf als tolk in de GGZ te verbeteren. Op de laatste dag van 15:30 - 16:00 uur is er een gezamenlijke afsluiting door middel van een evaluatieronde. Over de workshopleider Margot Clausing Margot Clausing heeft inmiddels zeven jaar haar eigen bedrijf als supervisor, (team)coach en trainer. Na haar loopbaan als dramatherapeute in onder andere de GGZ, heeft zij een aantal jaren leiding gegeven aan een ambulante-zorgteam van Kentalis. Margot: 'Als coach en trainer werk ik vanuit de visie dat een leervraag nooit op zichzelf staat en altijd bezien moet worden in het grote geheel. Dat betekent dat ik mensen uitnodig om vragen en doelen vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Ik werk procesgericht zonder het doel uit het oog te verliezen.' John Peters Sinds 2000 werkt John als docent NGT én maatschappelijk werker voor Pro Persona, De Riethorst GGZ-centrum voor doven en slechthorenden als docent NGT geeft John communicatie-ondersteuning aan dove en slechthorende cliënten en af en toe aan horende ouders van dove cliënten tot de leeftijd van 16, die betrokken zijn bij het systeem. Daarnaast geeft John cursussen NGT aan collega’s, het personeel van andere instellingen en anderen. John wordt regelmatig als relay-tolk ingeschakeld bij een gesprek, naast de NGT-tolk. Regelmatig doet hij communicatie- en/of NGT-onderzoek. Als maatschappelijk werker werkt John voor de dove, slechthorende en doofblinde patiënten van de psychiatrische kliniek. Zijn taken zijn zéér divers hierin. Sinds een jaar volgt John een intensief programma om dialectische gedragstherapie (dgt) in te kunnen zetten bij cliënten met emotieregulatie-problematiek. Jeantine Janse Jeantine is cognitief gedragstherapeute, EMDR-practitioner en doof. Jeantine heeft inmiddels ruim 15 jaar ervaring als therapeute in de GGZ voor doven en slechthorenden. Haar specialisaties zijn onder andere het toepassen van reguliere gedragstherapeutische technieken en EMDR. In al haar settingen is communicatie van groot belang. Hierdoor is zij communicatief sterk ontwikkelt, waardoor communicatie-aanpassingen geen probleem vormen.
Lieke Doornkate Lieke begon in 1994 met werken in de GGZ. Ruim 20 jaar verder heeft zij zich weten te ontwikkelen als gz-psychologe, psychotherapeute, EMDR-practitioner en VGCT-supervisor (vereniging voor gedragstherapie en cognitieve therapie). Door haar jarenlange ervaring in de GGZ voor doven heeft zij zich de gebarentaal eigen weten te maken. Lieke is een therapeute die gespecialiseerd is in het bieden van behandelingen aan doven, slechthorenden en hun familieleden. Naast hun therapeutische werk, geven Jeantine en Lieke ook trainingen en workshops aan andere professionals die werkzaam zijn in de GGZ-hulpverlening voor doven. Het fraaie aan deze samenwerking is, dat zowel het perspectief als de samenwerking vanuit de dove en horende hulpverlener belicht wordt. Tevens zijn Jeantine en Lieke de oprichters van Doof&Co in Amsterdam. Een kleinschalig behandelcentrum voor doven en slechthorenden in Amsterdam. Willemijn van Ledden Willemijn is werkzaam bij Pro Persona, De Riethorst GGZ-centrum voor doven en slechthorenden Voor een deel is zij sinds 2006 werkzaam als systeemtherapeut. Vanwege haar plotsdoofheid is zij voornamelijk werkzaam geweest in instellingen waar auditieve problematiek een rol speelde. Hierbij kun je denken aan onder andere Effatha, wat later Kentalis werd. Op LinkedIn vind je meer over Willemijn. Daar kun je onder andere lezen hoe haar werkzame leven is en welk vrijwilligerswerk zij doet. Anita Janssen Anita is één van de vaste tolken van Pro Persona, De Riethorst GGZcentrum voor doven en slechthorenden in Ede. Zij werkt sinds 2000 op de afdeling Doven en Slechthorenden. Naast dit werk, werkt Anita ook freelance (sinds 1994) op allerlei soorten opdrachten. Anita en Willemijn werken veel met elkaar samen. Dit is ook de reden waarom zij dit deel van de training samen geven.
Dineke Kramp Dineke Kramp werkt als spv’er en directief therapeut bij GGMD/ bij een GGZ-instelling. Dineke is doof en CI-draagster. Dineke: ‘Ik heb 25 jaar ervaring in de psychiatrie, waarvan 22 jaar in de dovenhulpverlening. Daarnaast train ik cliënten, hulpverleners en medewerkers van externe instanties. Ik geef bijvoorbeeld de Goldsteintraining, een speciaal soort methodiek om sociale vaardigheden aan te leren en boosheidscontroletrainingen, waarbij men leert om zijn/ haar agressie te beheersen. Daarnaast geef ik consulten op het gebied van de CI. Enkele uren per maand ben ik verbonden aan de tolken- en docentenopleiding aan de HU. Bij systeemgesprekken, het geven van trainingen, multidisciplinaire overleggen, overleggen met externe organisaties of crises, werk ik samen met tolken. Ik ben van mening dat er een goede samenwerking nodig is tussen een tolk en de hulpverlener om te zorgen dat de therapie zo optimaal mogelijk verloopt’. Mirte Da Ponte Mirte Da Ponte is in 2003 afgestudeerd als tolk. In 2005 is zij eerst één en daarna twee dagen gaan werken als vaste tolk bij het Doventeam Rotterdam, een speciale afdeling voor
GGZ-hulpverlening voor Doven en Slechthorenden. Aldaar heeft zij zowel als freelancer als in dienst gewerkt. In 2007 heeft Mirte zich gespecialiseerd als justitietolk bij de SIGV. Mirtes passie ligt bij multi-complexe situaties, crises, complexe ziektebeelden en trainingen zoals de Goldstein- en de agressie-regulatietraining. Mirte: ‘Het werken als tolk vraagt in de GGZ meer dan alleen vertalen. Een goede samenwerking is essentieel voor het slagen van een behandeling. Ik heb er erg veel zin in dit met jullie te kunnen en mogen delen.’ Linda Renfrum Al ruim twintig jaar werkt Linda als tolk gebarentaal. In 1995 haalde zij haar diploma. Een jaar na het behalen van haar diploma, kwam zij te werken bij het ambulante-GOUDT-team in Ede. Inmiddels is dit uitgegroeid, tot wat de meesten nu kennen onder de naam Pro Persona, De Riethorst GGZ-centrum voor doven en slechthorenden. Linda werkt hier als tolk vanaf 1996 én als psychologisch assistente vanaf 2001. Als psychologisch assistente neemt Linda zelf testen af bij cliënten die op de afdeling komen. Naast het afnemen, tolkt zij in diverse settingen in de GGZ. Naast de vijf vaste dagen bij Pro Persona, werkt zij ook nog freelance op allerlei opdrachten.
