Het Laar (3) Enkele wetenswaardigheden over Landgoed Het Laar Frans van Elburg heeft een naar hem genoemd bankje in het Laarbos, Na zijn overlijden werd dit bankje geplaatst op een van de mooiste plekjes in het Laarbos.
Als fervent vogelliefhebber en vogelkenner zette Frans van Elburg zich zijn hele leven in als vogelbeschermer. Ook was hij oprichter van de vogelbeschermingsvereniging De Vechtstreek, De vogels die hij waarnam maar ook andere gebeurtenis van de dag noteerde hij in een dagboekje. Een greep uit het dagboek van Frans van Elburg: “. In de Koesteeg zat een grote lijster te zingen. In het bos overal groene spechten te lachen, mezen met hun voorjaarsliedje. In de oude arm veel eenden en een paar reigers. In de bomen boomklevers en –kruipers, veel merels en vinken op de beuken. ’s-Middags bij ome Willem op verjaardag. Op de terugweg in het klimop bij de dominee volop zang van spreeuwen. . Vanavond om acht uur naar het Laar om uilen te horen. In de buurt van het kikkermeer hebben we de uilen prachtig kunnen horen, het mannetje met vriendelijk antwoord van zijn vrouwtje.
. Om acht uur met nestkastjes naar het Laar. Om tien uur wordt het eerste nestkastje opgehangen door de burgemeester. Veel mezen in het bos. . Om elf uur in de Hongerige Wolf afgebrand. . Mooi zonnig weer. Naar het Laar geweest om nestkasten schoon te maken. Uit de uilenkast achter dikke den vloog de bosuil. . In de tuin gewerkt. Toen kwam badmeester Van Heuveln zeggen dat er een vreemde vogel aan de Vecht zat. Ik ben gaan kijken. Van de Zwolse Courant kwamen twee verslaggevers, die hadden al een foto gemaakt. Ik heb ze gezegd dat het een Chileens gans was. En zaterdag stond het verhaal met foto al in de krant.”
De Leviebank In 1952 werd door de plaatselijke VVV een stenen bank geplaatst ter nagedachtenis van de in de oorlog omgekomen voorzitter Levie. “De Levie-bank” staat tegenover de Koesteeg in Het Laar. Deze bank werd gebouwd als gedachtenis aan de heer J. de Levie die van 1905-1943 secretaris van de VVV is geweest. De Levie was een levenslustig en opgewekt mens, die vol ijver de VVV belangen diende. Bovendien had hij zitting in tal van andere organisaties, zoals de Oranje-commissie en voorts gaf hij de stoot op oprichting van het Ulo onderwijs. Toen vast stond dat de heer De Levie niet terug zou komen opperde de heer A. Vos de gedachte een bank te plaatsen, een gedachte die door de V.V.V. werd overgenomen. Het ontwerp is van de heren C.J. Siero en S. Reinsma en werd uitgevoerd door gemeentewerken. Tevens werd bij de overdracht de andere 30 Joodse stadsgenoten herdacht.
Cornelis Eduard Warmold Nering Bögel was burgemeester in Ommen van 1916 tot 1952. Hij was het met name die zich inzette om het landgoed in handen te krijgen van de gemeente Ommen. Als dank daarvoor werd bij het hertenkamp een bank naar hem genoemd.
Op het landgoed heeft de gemeente een eigen kwekerij gehad. Een boswachterswoning waar onder andere de families Melenboer en Nijstad hebben gewoond ontkwam helaas niet aan de slopershamer. Voor de opzichter van de gemeentelijke bossen liet de gemeente een woning bouwen aan Het Laar. Deze wordt nog steeds bewoond door de familie Arts. Op het noordelijk gedeelte van het huidige hertenkamp speelde vroeger voetbalvereniging OVC’21 haar wedstrijden. Aan de noordkant van de Koesteeg stond een klein schuurtje die als kleedkamer dienst deed. De zondag was met uitstek ook een dag voor menig Ommenaar om een wandeling te maken. Vaak was het doel dan het hertenkamp, zodat op zondagmiddag ook nog van de voetbal genoten kon worden door degene die niet langs de kassa van het speelterrein wilde. Overigens was het veld aan de wegzijden bij wedstrijden afgesloten met een jutte gordijn, maar deze zakte wel eens door zodat voorbijgangers toch een blik op de wedstrijd hadden. Ook voetbalvereniging OZC heeft ooit haar sportaccommodatie in het Laar gehad. Het hoofdveld van toen ligt er nog steeds en wordt gebruik door de hondenclub en zomervoetbal. Daar waar nu de ijsvereniging haar ijsbaan heeft was een gedeelte van het andere veld van OZC.
De gracht achter Huize Het Laar was tijdens de ijsperiode de plek om te schaatsen. Toen de voetbalclubs uit het Laar vertrokken kwam er ruimte voor een ijsbaan met paviljoen ten zuiden van het huis. En werd ook het hertenkamp vergroot. In het bos bevindt zich een ijskelder met een gemetselde put. In de winter vulde men de kelder met blokken ijs uit de gracht. De bewoners van Het Laar stelden het ijs onder meer ter beschikking van zieken. Op doktersadvies werd het ijs afgegeven door het Groene Kruis. Sinds mensenheugenis is er een (gedenk)naald geweest in de zogeheten grand canal, aan het eind van het zichtlijn vanuit het huis. Daarop stond het jaartal 1901. Het is zoek geraakt. Maar er is nu weer een nieuwe naald terug gekomen. Een naald komt vaker voor in Franse tuinen. Over de gedenknaald zijn verschillende verhalen in omloop, die variëren van een verdwaalde jonkvrouw tot een doodgeschoten boswachter. Wat wel waar is het volgende. Op de avond van 5 augustus 1902 werd de 26-jarige Arnoldus Hoekstra als marechaussee te paard tijdens een achtervolging door de bossen van het Laar neergeschoten door een grondwerker. Dit gebeurde ter hoogte van de spoorbrug over de Regge aan de kant van Giethmen. De grondwerker was tijdelijk gehuisvest in een polderkeet en maakte deel uit van een groep van 40-tal werklieden uit Noord-Brabant die werkten aan het aanleggen van de spoorlijn Zwolle-Ommen. In hun vrij tijd werd door hen gestroopt. Hoekstra maakte deel uit van de Brigade Koninklijke Marechaussee die in Ommen gevestigd was en was tijdens zijn speurtocht vergezeld van marechaussee de Lange, die de dader had gezien. Zodoende kon de grondwerker nog dezelfde dag avond gearresteerd worden. Hij werd veroordeeld tot zes jaar hechtenis.
Na een restauratie in 1850 werd de gracht gelegen tussen de toenmalige padvindersboerderij en Huize Het Laar omgevormd in een een gespiegelde ‘S’. Dit wordt toegeschreven aan de opdrachtgever van de restauratie van destijds en eigenaar van het landgoed, die met een ‘S’ begon: de familie Sandberg. Sinds de uitbreiding van het hertenkamp is de gespiegelde S niet meer zichtbaar. De padvinderij, nu bekend als scouting heeft de voormalige openluchttheater in gebruik voor haar activiteiten. Ook kon een nieuwe accommodatie gerealiseerd worden toen het onderkomen aan de Maat werd ingeruild. Het openluchttheater werd in de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw veelvuldig gebruikt. De padvinderboerderij en verdere bijgebouwen werd al eerder verlaten om plaats te maken voor manege Laarhoeve. Na enkele jaren werd de manage ingeruild voor een riant landhuis voor de familie De Wilde en kreeg de padvinderboerderij Laarhoeve de bestemming als woning.
Op de weilanden aan de rand van het Laarbos, genaamd Erven Laarman heeft de gemeente Ommen circa veertig jaar terug een begraafplaats aan laten leggen met de naam ‘Laarmanshoek’. Onlangs nog werd deze begraafplaats uitgebreid. Het grote perceel grasland gelegen voor Huize Het Laar is in het bezit van de familie Van Pallandt gebleven, tot dat het tien jaar geleden werd verkocht aan de familie de Wilde, die zich had gevestigd in een nieuw landhuis aan de Koesteeg. Juist dit open gedeelte maakt het dat men vanaf de Stationsweg een prachtig uitzicht op Huize het Laar heeft. Begin september van dit jaar werd aan het begin van De Maat op kosten van de familie De Wilde een zitbank en tafel met daarop een dambord.
Tekst en foto’s: Harry Woertink
