Vrijwilligers van het eerste uur

Jaargang 22 nr. 2 juni 2011

Vrijwilligers van het eerste uur

In dit nummer o.m. Truus Het is bijzonder dat wij in het Jaar van de Vrijwilligers twee van de onzen kunnen feliciteren met hun 80ste verjaardag. Elly Jacobus, mocht op 10 april deze mijlpaal bereiken. Truus Löwensteyn-Koopman heeft deze op 10 juni bereikt. Elly en Truus legden medio 1975, vanuit de ontmoetingsweekends op het toenmalige ‘Ons Landhuis’ in Lunteren, de basis voor samenwerking tussen de plots- en laatdoven onderling. Door hun actieve inzet groeide dit uit tot de befaamde themaweekends voor Plots- en Laatdoven, in samenwerking met het Volkshogeschoolwerk. Elly was meer dan 15 jaar de hartverwar­ mende gastvrouw tijdens de themaweek­ ends op Allardsoog in Bakkeveen en later op

'Voor meer informatie kunt u bellen naar…' Wat doet u? Belt u zelf? Hoe? Laat u een ander bellen? Denkt u: "Laat maar zitten"? (lees verder op pagina 13)

Elly de Hunneschans in Uddel. Truus heeft onder andere veel bijgedragen aan onze assertiviteitsbewustwording en deed heel veel aan individuele ondersteu­ ning. Elly en Truus doen het nu uiteraard wat rustiger aan, maar wij mogen ons nog vaak verheugen op hun actieve aanwezigheid bij belangrijke momenten van onze organisa­ tie. VAN HARTE PROFICIAT Elly en Truus, jul­ lie zijn het levendige bewijs dat vrijwilligers­ werk en gezond ouder worden heel goed samen kunnen gaan. Mogen jullie ons nog lang inspireren!

pagina 2 Digitale TV en ondertiteling 3 Van het bestuur 4 Interview Albert Bouma 6 Waarom wachten voor hulp? 7 Muziektolken 8 Column van Cor Toonen 9 Column van Ans Holub 10 Column van Michèle Meirlevede 11 Gucci 13 Bellen 15 Plotsdovendag 17 CI, dubbelzijdig 21 Taal en gebaren 22 Vrijwilligersdag 23 Themadag 24 Nieuws van de steunpunten 27 Activiteitenkalender 2011

Cor Toonen

LUMC zoekt co-therapeuten Het CI-team van het LUMC te Leiden zoekt co-­the­rapeuten voor CI-patiënten. Enige kennis van doofheid en/of CI is gewenst. U hoeft niet in Leiden of omge­ving te wonen, want 70% van de patiënten komt van buiten de regio. Als u hiervoor belangstelling heeft, kunt u per mail contact opnemen met: [email protected].

Stichting Plotsdoven De Molen 89 a 3995 AW Houten tel/tt/fax: 030 - 69 58 719 www.stichtingplotsdoven.nl [email protected]

Colofon

Ansichtkaarten te koop

Plotsdoof is een uitgave van de Stichting Plotsdoven. Donateurs van de stichting ontvangen het blad gratis. Plotsdoof verschijnt vier keer per jaar: in maart, juni, september en december.

U kunt deze kaarten kopen voor € 2,50 per mapje van 5 stuks (incl. verzendkosten).

Redactieadres van Veldekestraat 6a 4819 EP Breda [email protected]

Maak het bedrag over op postgiro 82080 t.n.v. Stichting Plotsdoven te Houten. Vermeld: ‘kaarten’ en uw adres.

Redactie Jopy Sol, hoofdredacteur Marja Bouma, corrector Opmaak Frans Verkade Aan dit nummer werkten mee: Cor Toonen Anton van der Horst Gerard de Vijlder Albert Bouma Thea van der Wilt Myrthe van Winzum Ans Holub Michèle Meirlevede Suzanne Scheerstra Wouter Bolier Edith Swart Gerda Pleizier Bas Rinia Helen Hanneke Verkade Isabelle Smessaert Asli Özyürek Anja Korten Imke Rozema Joke Schaminée-Sluis Derek van Bockxmeer Frans Vercammen Marijke van der Pijl Leontien Peeters Plaatsing van brieven betekent niet dat de redactie het met de strekking eens is. Overname van artikelen is toegestaan, mits met bronvermelding. Sluitingsdatum kopij volgend nummer: 14 augustus Drukwerk en verzending WPS Loskade 4 7202 CZ Zutphen

2

Digitale televisie, hoe zit het met de ondertiteling?

door Anton van der Horst en Marijke van der Pijl Het zal iedereen vast wel opgevallen zijn: het tijdperk van de digitale televisie is aangebro­ ken. Overal wordt erover geadverteerd en dan word je wel nieuwsgierig naar wat het nou precies is. Wij willen er iets over vertel­ len vanuit onze eigen ervaringen. Als je nog op de oude vertrouwde manier televisie kijkt, dan heet dat analoog. Bij digitale televisie zit er nog een kastje (de digitale decoder) tussen je aansluiting uit de muur en de televisie. Dat kastje zorgt ervoor dat je veel meer zenders kunt ontvangen. Nu kan dat best fijn zijn dat je veel meer zenders kunt bekijken, maar hoe zit het met de ondertiteling? Voor ons plotsdoven en slechthorenden is dat vaak heel belangrijk. Wij hebben geprobeerd om uit te zoeken of overstappen naar digi­ tale televisie kan zonder dat we het risico zouden lopen dat de ondertiteling niet meer werkt. Dat was nog niet zo eenvoudig, want veel voorlichters weten zelf niet precies hoe de ondertiteling werkt. En als we uitleg kregen snapten we het vaak zelf niet meer. We zijn afgegaan op de gebruiks­ervaring van anderen en daarom hebben wij gekozen voor Ziggo. Maar dan duikt mogelijk al een nieuw pro­ bleem op: op het

moment dat je digitale televisie neemt ben je afhankelijk van het apparaat dat op dat moment wordt geleverd. Het vergelijken met andere gebruikers gaat soms niet meer op. Je kunt bij Ziggo ook kiezen voor een digitaal televisieabonnement en dan zelf een decoder aanschaffen. Decoders worden o.a. verkocht bij de Media Markt. Dan kun je wel exact hetzelfde apparaat aanschaffen waar anderen goede ervaring mee hebben. Wij hebben van Ziggo een harddisk recorder ontvangen, dat is een decoder gecombineerd met een opnameapparaat. Je kunt hiermee televisieprogramma's opnemen met Teletekst-

Van het bestuur Terwijl het af en toe al hartje zo­ ­ mer lijkt is het nog maar half mei als ik dit stukje schrijf. Dit schrij­ ven doe ik overigens met alle ple­z ier, temeer om­­dat er leuke ont­wikkelingen zijn binnen de Stichting Plotsdoven. Zo kan ik u vertellen dat in maart een nieuw bestuurslid is toege­treden in de persoon van Peter Raggers. Hij zal in septem­ ber de voorzittershamer van mij overnemen, welke ik tijdelijk in bezit heb na het vertrek van Wouter Bolier. Peter is niet geheel onbe­ kend met de Stichting Plotsdoven want hij was al 2 jaar bestuurslid in de beginperiode van de Stichting. Beste Peter, vanaf deze plaats heel hartelijk welkom bij de Stichting Plotsdoven. Later dit jaar zult u ongetwijfeld meer over hem lezen in dit blad. De presentatie van het zelfhulpboek, ’Leven met Plotsdoofheid’, op de landelijke Plots­ dovendag in Madurodam was een groot suc­ ces. Heden zijn er al 70 boeken in gebruik en het boek blijft ook bestelbaar. Ook de ansicht­ kaart 'Of je nu bijna alles, een beetje of niets hoort, communiceren doe je samen!', waar­ van u een exemplaar in dit blad vindt, kunt u bestellen. De bestelmogelijkheden worden

door Gerard de Vijlder elders in het blad aangegeven. Momenteel wordt er hard gewerkt aan een nieuwe cursus spraakafzien. Deze wordt ontwikkeld in samenwerking met het NC PLD, GGMD en enkele logopedistes. Deze nieuwe cursus is hard nodig omdat, naar de mening van de Stichting Plotsdoven, de hui­ dige cursussen niet voldoen. We hopen later dit jaar hierover meer te kunnen melden. Het bestuur kijkt momenteel al vooruit en wel naar het 25-jarig bestaan van de Stichting. Dat zal op 23 maart 2014 zijn. Er zijn al plan­ nen in ontwikkeling, waarbij we aansturen op een internationaal congres. Aangezien de Stichting Plotsdoven nog maar weinig bekend is op internationaal niveau, en dan bedoel ik voornamelijk bekend bij onze zusterorganisa­ ties, willen we langzamerhand de contacten versterken en buiten de grenzen kijken hoe men daar bezig is met de doelgroep plots- en laatdoven. Dit zal in samenwerking zijn met het NC PLD. Daarom zullen mw. Thea van der Wilt ( manager van het NC PLD) en ondergetekende in oktober afreizen naar een internationaal congres voor Plots- en Laat­ doven, dat gehouden wordt in Indianapolis (VS). Uiteraard zullen wij daar naderhand uitgebreid verslag van doen. Ik wens u allen een hele mooie zomer toe en, voor zover van toepassing, een hele fijne vakantie.

vervolg van bladzijde 2 ondertiteling! Dat is een hele vooruitgang, zeker als je bedenkt dat de opnames van HD (High Definition) kwaliteit zijn! Maar het is toch niet alles goud wat er blinkt, want de ondertiteling van digitale televisieprogram­ ma's werkt alleen als het in HD wordt uitge­ zonden. En nog lang niet alle zenders zijn zover dat ze in HD uitzenden. Je kunt met de harddisk recorder wel alle zenders opnemen, maar de (Teletekst)onder­ titeling zie je alleen terug bij HD uitzendin­ gen. Voor alle duidelijkheid, het gaat hier niet om de vaste ondertiteling die al aanwezig is in het beeld zoals bij een speelfilm, die wordt uiteraard wel opgenomen. Gelukkig kun je, als je digitale televisie hebt, ook op de oude vertrouwde manier (analoog) televisie kijken, dan werkt de ondertiteling weer zoals vanouds, je kunt het programma alleen niet opnemen samen met de onder­ titeling.

Er is nog een andere reden waarom je kunt overstappen naar digitale televisie: dat is wan­ neer je een platte tv hebt aangeschaft. Als je een platte tv op analoog aansluit, dan is het beeld niet zo fraai, het is zelfs minder scherp dan op je oude beeldbuis-tv! Kortom: als je een platte tv wilt aanschaffen heeft het zeker voordelen om dan ook over te stappen naar digitale televisie. Bij de keuze is het belangrijk om te weten of de uitzendingen in HD kwali­ teit met ondertiteling kunnen worden beke­ ken en of je ze kunt opnemen met de bijbe­ horende ondertiteling. Je kunt helaas geen dvd-tje maken van je opnames, ze blijven op de harddisk recorder staan totdat je ze weer wist. Gelukkig kun je er een flink aantal op­slaan, maar voor ons plotsdoven zou het wel eens handig kunnen zijn om dvd's te kun­ nen branden met ondertiteling, misschien toekomstmuziek?

Over de Stichting De Stichting Plotsdoven is de lande­ lijke organisatie voor belangenbehartiging van plots- en laatdoven. De stichting is opgericht in 1989 en heeft zich de belangenbehartiging van plots- en laatdoven in de ruimste zin ten doel gesteld. Daarbij staat stimulatie van zelf­red­zaam­ heid en reïntegratie van de plotsen laatdove in de horende maat­ schappij voorop. De Stichting Plotsdoven onderhoudt twee mailinglijsten: één voor plotsen laatdoven en één voor partners, familie, vrienden of andere naasten van plots- of laatdoven. De mailinglijsten zijn bedoeld om informatie en ervaringen uit te wisselen m.b.t. het doof worden en/of doof zijn, het omgaan daarmee door naasten, of om vragen te stellen. Kortom, lotgenotencontact op een makkelijke en toegankelijke manier. Voor meer info zie: www.stichtingplotsdoven.nl Bestuur Gerard de Vijlder: voorzitter/secretaris Albert Bouma: penningmeester Wil van Essen: bestuurslid Mirjam Walraven: bestuurslid Anja Korten: bestuurslid Peter Raggers: bestuurlid Raad van Advies Prof. Dr. P. van den Broek Drs P.P.B.M. Boermans Donateurschap Vanaf € 17,- per kalenderjaar bent u al donateur; over te maken op postgiro 82080 t.n.v. Stichting Plotsdoven te Houten Geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Haaglanden te Den Haag nr. 41155666 ANBI-nummer 816107440 Lex Scheffelfonds Het Lex Scheffelfonds is ingesteld om iedere plots- en laatdove, voor wie dit een financieel bezwaar is, in staat te stellen deel te nemen aan activiteiten die georganiseerd worden door de Stichting Plotsdoven. Voor verdere gegevens zie blz. 23

3

2011 is het Europees jaar van de vrijwilliger. Daarom willen we dit jaar in elk nummer van Plotsdoof een actieve vrijwil­ liger aan het woord laten. Deze keer maken we nader kennis met Albert Bouma.

Albert Bouma

door Jopy Sol

Albert (59 jaar) was 12 toen hij hersen­vliesontsteking kreeg én opgegeven werd door de artsen. Sinds het najaar van 2007 is hij penningmeester, dat was hij in 1996/1997 ook al even. Hij is getrouwd met Marja, ook CI-horend, ze hebben drie goedhorende zonen. Hoe en wanneer ben je doof geworden? Toen ik 12 jaar was kreeg ik hersenvliesontsteking. Ik heb toen vijf dagen in coma gelegen, de dokters hadden de hoop opgegeven en mijn ouders en (9!) broers en 2 zussen hadden al afscheid van mij genomen, want ik werd overgebracht van het ziekenhuis van Leeuwarden naar dat van Groningen. Daar kwam ik toch weer bij, door de antibiotica waren echter de gehoorzenuwen aangetast. Met een hoortoestel hoorde ik nog iets. Kun je je nog voor de geest halen hoe je daarop reageerde? Op het moment zelf besefte ik de gevolgen niet zo. Ik kreeg een hoortoestel en hoorde nog wel iets. Maar terug op school merkte ik dat ik overal buiten stond. Het was ook een moei­ lijke leeftijd, de puberteit. Mijn zelfvertrouwen was weg en het heeft echt heel lang geduurd voor ik dat langzaam weer opbouwde. Ik denk dat dat gebeurde toen ik ging werken (op mijn 16e al) en dus andere mensen ontmoette. Later kun je zeggen: Als ik niet doof was geworden, had ik Marja nooit ontmoet en al dat vrijwilligerswerk voor doven niet gedaan. Omdat dat dingen zijn waar ik me goed bij voel, kun je dan zeggen: het heeft gewoon zo moeten zijn. Maar op het moment zelf zie je dat niet, dan is er alleen maar verdriet en gemis en boosheid. Hoe leerde je de situatie aanvaarden? De eerste jaren waren erg moeilijk. Wij woonden in Garijp, een dorpje tussen Leeuwarden en Drachten. Ik heb drie maanden in het ziekenhuis in Groningen gelegen, toen ging ik terug naar huis. Ik kreeg een hoortoestel en daarnaast lessen in spraakafzien.

4

Mijn vader heeft in die tijd veel voor mij gedaan. Hij heeft zelfs het rijbewijs gehaald om op bezoek te kunnen komen in Groningen. Dat was ongeveer 60 km rijden, dat heeft hij maandenlang bijna dagelijks gedaan. Later bracht hij mij naar de spraakafzien-lessen in Leeuwarden. Via de logopediste kwam ik in contact met spe­ ciale kerkdiensten voor doven en daarna met de Nederlands Christelijke Bond van Doven, die in Leeuwarden een afdeling had met bijeenkomsten. Later was ik betrokken bij de oprichting van de Welzijnsstichting voor Doven in Friesland. Toen we (Marja en ik waren toen al getrouwd) als gevolg van een fusie van mijn werk naar Meppel moesten verhuizen, zat ik al snel in het bestuur van de Welzijnsstichting van Doven in Drenthe. Ik was bij die stichtingen altijd secretaris of penningmeester. De meeste mensen daar waren doofgeboren en ik merkte dat je daar toch altijd een beetje een buitenstaander blijft als plots­ dove. Maar toch had ik deze contacten en dit soort vrijwil­ ligerswerk nodig, ik denk dat het een uitlaatklep was, waar­ door ik mijn capaciteiten kwijt kon, omdat ik mij in mijn betaalde baan niet kon ontwikkelen, dat was gewoon saai werk.

Als je de situatie van toen vergelijkt met die van nu, wat is voor jou dan de belangrijkste ontwikkeling geweest? Het feit dat ik nu helemaal meetel, dat ik mij gelijkwaardig voel, zowel in mijn betaalde baan, in het vrijwilligerswerk voor de Stichting Plotsdoven als privé. In het begin van mijn plotsdoofheid heb ik mij lang minderwaardig gevoeld. Hoe ben je in aanraking gekomen met de Stichting Plotsdoven? Voor zover ik mij herinner via de Volkshogeschool van Bakkeveen. We hadden daar al andere cursussen gevolgd. Marja en ik waren in ieder geval op het weekend waarin de Stichting Plotsdoven werd opgericht. Je hebt een betaalde baan. Kun je dat goed combineren met het vrijwilligerswerk? Ik werk bij De Gelderhorst, het landelijk centrum voor oudere doven. Daar werk ik 4 dagen per week. Het werk als penningmeester vraagt toch gauw ook wel 8 uur per week, het valt te doen, maar soms wil ik ook wel eens helemaal niets doen, een boek lezen en zo. Dat schiet er nu meestal bij in. Aan de andere kant; als ik alle tijd had om boeken te lezen zou mij dat ook snel vervelen; ik kan niet te lang stil zitten. Hoe wordt er op De Gelderhorst gecommuniceerd? Daar wonen vooral doofgeboren ouderen. Maar ook plots­ doven, slechthorenden en er was ook al een CI-horende (inmiddels overleden). Bij mijn collega’s komen ook alle gradaties van doofheid voor. Het gebruik van gebaren is dus een “must”. Dat is ook goed, want zo houd ik mijn gebaren een beetje op peil. Ik hoor vaak van andere plotsdove mensen dat het zo moeilijk is de gebaren te onthouden omdat men ze zo weinig hoeft te gebruiken in het dagelijks leven.

misbruik van onze doofheid: de radio keihard aan, de stekker van de stofzuiger uit het stopcontact trekken en dat soort dingen. Ik heb me wel eens afgevraagd of onze kinderen het gemist hebben dat ze hun verhaal niet spontaan kwijt konden na een schooldag. Maar volgens onze kinderen viel dat mee, ze kon­ den het wel vertellen, alleen niet zo uitgebreid. We hebben ze ook al vroeg gebaren geleerd, elke avond na het eten even een half uurtje oefenen, vaak met heel veel plezier. Wat vind je de belangrijkste taak van de Stichting Plotsdoven? Het welbevinden en welzijn van de plots- en laatdove mensen bevorderen. Op alle mogelijke manieren, zoals we nu doen door o.a. voorlichting, belangenbehartiging en lotgenoten­ contact. Wat zijn je wensen m.b.t. de Stichting? Meer donateurs. Ik zeg dat als penningmeester, maar het zou wel fijn zijn als we meer donateurs hadden. Als je bedenkt dat er zo’n tienduizend plots- en laatdoven zijn, dan is 400 dona­ teurs niet echt heel veel. Ik zou ook wel willen dat we meer plots- en laatdove mensen rechtstreeks konden bereiken. Velen verschuilen zich nu achter hun horende partner of familie en laten die alles regelen. Tot hen zeg ik: kruip uit je schulp, kom voor jezelf op, maak gebruik van de hulpmiddelen, doe mee aan het lotgenotencontact. Wat zijn de financiële verwachtingen? Die zijn niet zo goed. Het ministerie van VWS schrijft dat we nu nog geen aanvraag kunnen indienen voor 2012, omdat de regels ingrijpend worden veranderd. Nu zal dat voor grote organisaties grotere gevolgen hebben, wij ontvangen relatief weinig subsidie. Maar ook wij zullen niet helemaal aan de bezuinigingen ontkomen.

Heb je nog een boodschap voor de lezers? Het verhaal van The Missing Piece gaat als volgt: In “Hoe goed moet een mens zijn?” Er was eens een cirkel waaraan een stuk ontbrak. Een schrijft Harold S. Kushner over een grote driehoekige wig was er uitgesneden. De cirkel boekje dat The Missing Piece heet, wilde een geheel vormen, zonder dat er iets ontbrak, van de hand van Shel Silverstein. dus ging hij op zoek naar dat ontbrekende stuk. Maar "Een boek dat ik alleen kan beschrij­ omdat hij incompleet was kon hij slechts heel langzaam ven als een sprookje voor volwas­ voortbewegen, terwijl hij door de wereld rolde. En tersenen," aldus Kushner. (zie het Jullie hebben drie goedhorende wijl hij langzaam voortrolde, bewonderde hij de bloekader) Kort samengevat legt Kushner zonen. Toen ze klein waren hadden men langs de weg. Hij praatte met vlinders. Hij genoot de les van het missende stuk als jullie nog geen CI, leverde dat pro­ van de zonneschijn. volgt uit: wij zijn op een eigenaardige blemen op? Op een dag vond hij een stuk dat volmaakt paste. De manier meer compleet wanneer we Onze doofheid heeft geen echte cirkel was dolgelukkig. Nu kon hij weer compleet zijn incompleet zijn, dus als ons iets ont­ problemen opgeleverd. Er zijn ook zonder dat er iets ontbrak. Hij nam het ontbrekende breekt. Iemand die zich heeft geen cultuurverschillen, ik bedoel: stuk in zich op en begon te rollen. Nu hij een volmaakneergelegd bij zijn beperkingen, die van binnen zijn wij eigenlijk horend, te cirkel was kon hij heel snel rollen, te snel om de weet wie hij is en wat hij wel en niet alleen de buitenkant (het lichaam) bloemen te zien, te snel om met vlinders te praten. kan doen, vertoont een zekere com­ is doof. Dus dat levert in de opvoe­ Toen hij zich dat realiseerde bleef hij staan, liet het pleetheid. Wanneer we een deel van ding eigenlijk alleen maar wat prak­ ontbrekende stuk langs de weg liggen en rolde langonszelf hebben verloren en kunnen tische probleempjes op: als bijvoor­ zaam weg, op zoek naar het ontbrekende stuk. doorgaan met door de wereld rollen beeld je kind achter je loopt en valt en met genieten van die wereld, dan en het op een huilen zet terwijl je zullen we een compleetheid hebben bereikt waarnaar zelf gewoon doorloopt. Dan zie je de mensen denken: “Wat anderen slechts kunnen streven. voor ouder is dat nu?” De jongens maakten ook wel eens De Gelderhorst wil communicatie op maat bieden. In de praktijk zie je wel, dat slechthorende en plots/laat­ dove bewoners toch wel minder con­ tact hebben met de medebewoners. Deze mensen zoe­ ken weer meer contact met elkaar.

5

Waarom wachten als je hulp kunt krijgen?

door Thea van der Wilt, manager NC PLD

Het jaarverslag 2010 van het NC PLD laat weinig verschuiving zien met voorgaande ja­­ren t.a.v. de cliën­­ ten. Ieder jaar melden zich zo'n 68 plots- en laatdoven aan bij het NC PLD. Bij de jaarwisse­ ling ontvangen tegen de 100 personen enige vorm van hulpver­ lening. Wat vreemd blijft is dat iets meer dan de helft van deze plotsen laatdoven al 5 jaar of langer gehoorproblemen hebben, en een deel daarvan al meer dan 20 jaar. En toch hebben ze nooit eerder hulpverlening ontvangen buiten de KNO, audi­ oloog of audicien. Hulpverlening kan bestaan uit informatie, advies, cursussen NmG, trainingen omgaan met tinnitus en persoonlijke begeleiding in het omgaan met het gehoorverlies. De lange duur tussen het ontstaan van het gehoorverlies en het aanmelden bij het NC PLD kent een aantal oorzaken: . het gehoorverlies kan heel geleidelijk gaan, je reageert hier ook heel geleidelijk op, je past je aan, je gaat op je tenen lopen, je laat dingen aan je voorbij gaan, tot er een moment komt dat je vast komt te zitten . je hebt met je gehoorverlies leren leven maar hoort ineens dat er nieuwe mogelijkheden zijn, waar je niet van wist, zoals het volgen van een NmG-cursus met het gezin . je hebt te horen gekregen dat je gehoorverlies onherstelbaar is, je kreeg bv. hoortoestellen en een aantal aanpassingen, het leven is niet als vanouds, je hebt het er maar mee te doen en je worstelt in je eentje verder, geen idee van schrijf­tolken, geen idee van NmG, geen idee van persoonlijke begeleiding afgestemd op je hoorsituatie. We krijgen nogal eens te horen: 'Had ik dat maar eerder geweten'. Niet iedereen surft op internet om lotgenoten, hulpmogelijkheden en informatie te zoeken. Ondanks dat het NC PLD aan de weg timmert met folders en artikelen, krijgt niet iedereen dat onder ogen. Wij hebben allerlei wegen gezocht om plots- en laatdoven te bereiken, maar denken er nog méér te kunnen bereiken. Het enige dat zeker is, is dat ze eigenlijk allemaal bij de KNO-artsen komen. Als die nu eens uitbehandelde patiën­ ten door zouden verwijzen? Met die gedachte hebben Gerard de Vijlder en ik de vereniging voor KNO-artsen al langere tijd proberen te

6

bereiken. Begin 2011 vond een goed gesprek plaats met een afvaardiging. In april hebben wij een voordracht gehouden op een groot landelijk con­ gres van KNO-artsen met zeker 200 toehoorders. Onze presentatie heette: Van KNO naar NC PLD, één zorgpad voor plots- en laatdoven Onze wens is, dat waar de medische en technische mogelijk­ heden stoppen, men geattendeerd wordt op andere manieren om beter om te gaan met het gehoorverlies. Niet iedereen zal daar gelijk iets mee doen, maar je weet tenminste dat er nog wat mogelijk is. De presentatie is heel goed ontvangen en naar aanleiding hiervan zijn er al gesprekken gepland met enkele ziekenhui­ zen en er is meer vraag naar folders door afdelingen KNO. En nu afwachten; wordt de periode tussen gehoorverlies en het aankloppen voor hulp en informatie korter?

Muziektolken

door Myrthe van Winzum

Muziek tolken lijkt op het eerste gezicht misschien een beetje vreemd. De meeste mensen die dit blad lezen zullen bij het woord tolk denken aan een schrijftolk of een gebarentolk. Iemand die ingezet kan worden om de communicatie te ver­ beteren of mogelijk te maken. Een muziektolk wordt daar eigenlijk ook voor ingezet, het gaat om het vertalen van muziek. Het toegankelijk maken van muziek voor mensen die muziek niet automa­ tisch mee kunnen krijgen. Nu kunt u zich voorstellen dat het tolken van een klassiek stuk van Bach wat lastig zal zijn. Maar neem uw favoriete lied in gedachten, misschien ziet u een beeld voor u, waarbij een zanger op het podium staat. Of ziet u uzelf in de auto zitten en bij dat ene leuke liedje de radio nét wat harder zetten. Muziek doet wat met mensen. Een muziektolk probeert de schakel te zijn tussen muziek en mensen die muziek willen beleven, maar dat niet (volledig) kunnen door te luisteren of dat niet alleen willen via luisteren. Een muziektolk, ook wel tolk visuele muziek of sign-dancer

Creatief in (gebaren)taal

genoemd, geeft de mu­ziek weer in gebaren, mimiek, houding en lichaamsbewegin­ gen. Uw favoriete lied is niet alleen uit te drukken in zang, maar kan door veel meer ‘kanalen’ wor­ den weergegeven. De into­ natie van een nummer kan terugkomen in de gezichts­ uitdrukking van de tolk, maar ook in houding en manier van gebaren. Zo kunt u zich voorstellen dat een kinderliedje als ‘In Holland staat een huis’ er anders uitziet dan ‘Yesterday’ van de Beatles. Vaak genieten mensen zonder auditieve beperking ook van het kijken naar een tolk die de nummers vertaalt. Er zit veel gevoel in, het lijkt soms of de tolk aan het dansen is en als je gebaren kent is de tekst soms beter te volgen bij de tolk dan via je oren… In het volgende nummer van Plotsdoof kunt u een interview verwachten van een muziektolk en muziektolk-gebruiker. Wilt u alvast een voorproefje van wat een muziektolk doet? Tik de term ‘muziektolk’ dan eens in bij Google of YouTube. De foto die bij deze tekst is geplaatst, is gemaakt op het Themaweekend 2010.

door Cor Toonen Het is bekend dat kinderen heel creatief met taal omgaan, dat dit ook zo is met gebarentaal weten wij nu ook. In de periode dat onze kleindochters zindelijk werden leerden we hen zo snel mogelijk het bekende WC-gebaar. Dit namen ze vrij snel over zodat we ook adequaat mee konden werken aan deze, voor kinderen, belangrijke fase. Zo rond haar vijfde kwam onze oudste met een slimme aanvulling: als ze moest ‘poepen’ combineerde zij het WC-gebaar met het dichtknijpen van haar neus. Intussen is onze jongste kleindochter van vijf hierin ook helemaal gebaarvaardig. Simpel en duidelijk, zelfs als ze maar één hand vrij hebben doen ze het met één-hand-gebaar door dit snel achter elkaar te maken. Wij hebben nooit nagekeken wat het officiële Veerle gebaar voor ‘poepen’ is. We kregen dit in mei van iemand anders mee toen we spraken over de creativiteit in gebaren door onze kleindochters. Bij ons thuis zullen we het officiële gebaar nooit gebruiken, want voor onze kleindochters is het intussen zo gewoon dat ze thuis en elders tussen horenden hetzelfde gebaar maken als de nood drukkend hoog is. 7

Column van Cor Toonen - Over gouden stemmen, beelden, ritmes Op een zaterdag in maart gaf Ilse DeLange een concert in een uitverkocht Gelredome. Het publiek genoot intens. De columnist Thomas Verborgt schreef de maandag erop: “Ik vond haar al erg goed, maar vind haar nu nog beter. Ilse heeft een stem die nog lang in je hoofd blijft zingen.” Wat is dat nu, stemmen die in je hoofd blijven zingen? Ik weet wel dat bij plots-en laatdoven teksten en melodieën van liedjes uit hun horende tijd in hun hoofd opgeslagen kunnen blijven en men kan ze soms, zonder veel moeite, oproepen.

aankleding van de dames en hun spirit. Daar zijn zeker ‘mama’- sopranen met een gouden stem bij. Ik kan dan wel niet zoals Thomas Verborgt zeggen: "Stemmen die nog lang in je hoofd blij­ ven zingen", maar wel dat door de gouden monden en de dito lichaamstaal, "beelden nog lang in mijn hoofd afdraaien". Een ander voorbeeld: In april was ik er bij toen de Japanse percussiegroep ‘Yamato’ hun 'world tour 2011-2012' lieten bewonderen. Uiteraard ben ik een liefhebber van percussie en zeker als door de enorme drums het ritme, ook zonder het horen, tot in je borstkas doordringt en de slagwerkers als acrobaten de drums geselen. Dan heb ik dagen later nog plezierige last van 'van gouden ritmes die in mijn lijf blijven trillen'. Tegelijk zijn er veel beelden van de bijzondere lichaamstaal waarmee de bediening van deze drums vergezeld gaat.

Mooie voorbeelden daarvan gaven mijn collega columnisten Ans en Michèle in het vorige nummer van Plotsdoof. Aan dit zingen doe ik zelf ook graag mee, zelfs met zelfbedachte teksten en melodietjes. Zoiets is heel ontspannend!

Dat is zo’n enorm spektakel van geluid-ritme-beeld dat ik er bijna helemaal geen last van heb dat ik het geluid er niet bij krijg. In tegen­ deel, als ik mijn partner haar hoorap­ paraat uit zie zetten en sommige horenden vingers in de oren zie stop­ pen, dan verkneukel ik mij zelfs een beetje in de trant van: “Ooh, wat geniet ik puur, de herrie gaat mijn oortjes lekker voorbij!"

Maar stemmen laten herleven die deze liedjes zongen, kan dat ook? Mij lukt dit in elk geval niet. Dit valt allemaal onder ‘Vergeten Geluiden’. Uiteraard vraag ik mij af of bij succesvolle CI-horenden stemmen die diepe indruk maken in hun hoofd na blijven zingen? En hoe zit dit met klanken en melodieën? Bij mij zijn het, naast liedtekstjes, vooral beelden die zich herhalen, zich als filmpjes afdraaien, wanneer ik diep onder indruk ben van het visuele geweld bij een optreden. Een aantal dagen er na kan ik deze filmpjes oproepen als ik echt geraakt ben. Maar toch veranderen deze beelden vrij snel in fotoshots, om na enige tijd te vervagen tot vage beeldherin­ neringen. Een paar voorbeelden: In maart woonde ik weer een optreden bij van 'The African Mamas'. Ik ga daar al een aantal jaren heen als deze groep van wijlen Miriam Makeba haar Nederlands toernooi heeft en Cuijk aan doet. De machtig mooie zang (naar men zegt…) mis ik uiteraard dan heel erg, maar de lichaamstaal compenseert veel, zodat ik daar ook intens van kan genie­ten. Het is ook, wat ik noem: ‘ogenmuziek’ door de kleurige

8

V.l.n.r.: Miriam Makeba, Ilse de Lange en Yamato

Column van Ans Holub - Met oma op reis Eind 2009 kreeg ik een com­ plete nieuwe knie. Na 8 dagen ging het fout. Er volgde een ingreep onder volledige nar­ cose, aansluitend 5 weken therapie in een speciale kli­ niek. Eenmaal thuis moest ik 4 maanden lang 3x per week naar fysiotherapie. Helaas bleef mijn been stijf, het kon niet buigen met alle gevolgen vandien. Na een nieuwe ingreep moest ik 15 dagen in het ziekenhuis blijven. En ja, binnen zes weken fietste ik zowaar weer. Heel gelukkig was ik, maar helaas begon de knie plotseling te ontsteken, niet een keertje maar telkens weer. Dat gebeurt nog steeds. Als het ontstoken is moet er met ijs gekoeld worden, het been moet hoog liggen en heeft veel rustig nodig. Is het weer beter, dan word ik weer wat actief, maar al snel begint de ontstekingsellende dan weer van voren af aan. Nu, 18 maanden na de eerste ingreep, begin ik het gewoon zat te worden, soms voel ik me intens treurig! Gewoon accepteren dat je ouder bent, dat je krachten afne­ men… Ach jeminee, wat een opbeurende woorden kreeg ik steeds te horen. Logisch is wel dat wanneer je eenmaal 70 plus bent, je nu eenmaal bejaard bent. En dan moet je je zeker geen 18 meer voelen. En dat deed/doe ik dus altijd, ik voel me gewoon een jonge meid. Helaas is dat niet meer zo, maar wat vind ik het moeilijk om dat te aanvaarden! Een poos terug kwam ik, na een rondje om het dorp gefietst te hebben, langs de begraafplaats. Daar waren heel wat mensen in de weer om de grafstenen schoon te boenen; met penseel en goudverf, ook wel met zwarte verf, werden de let­ ters en cijfers keurig bijgewerkt. Veel kleurige planten met bloemen, kleine struikjes, veel siergrind en dan volop zon erbij. Heel mooi om dit te zien. Er waren mensen druk doende die mij kennen, ze vroegen of ik ook familie hier had liggen. Nee, dat heb ik niet, mijn familie ligt in Katwijk aan Zee begraven. Ik woon in Duitsland in een klein dorpje vlak achter Twente, dus geen familie. Waarom ik de begraafplaats dan bezocht, wilde men weten. Men schrok van mijn ant­ woord. Ik was aan het nadenken gegaan over mijn dood. Ik wilde altijd gecremeerd worden en in een eventueel kranten­ berichtje moest dan komen te staan dat mijn as uitgestrooid diende te worden. 'Strooi uit mijn as met alle winden, naar alles wat het eens beminde...' Deze opdracht gaf ik al langere tijd geleden aan man en kinderen. Wat zouden ze reizen met mijn as, overal waar ik geweest ben een beetje achterlatend. Daaraan denkend beleef ik weer de vakanties van vroeger, in gedachten reis ik mee met mijn man en kinderen, geniet weer volop van vroegere tijden... Maar nu sta ik op deze prachtige grote begraafplaats waar volop ruim­ te is en er nog veel graven zijn van anno 1800 af... Er staan grote, dikke, zeer oude bomen... Een waar para­ dijs vind ik het, daar rusten is eigenlijk ook niet mis, er gaat een enorme rust vanuit.

De mensen waarmee ik aan de praat kwam keken me onge­ lovig aan. Je denkt nu al aan je eigen begrafenis? Laat dat toch over aan de nabestaanden, maak je er geen zorgen om. Tsja, er kwamen nog meer vriendelijke raadgevingen. Een vrouw declameerde een paar aardige regels: Waak in de familiekring over uw humeur, in gezelschap van anderen over uw tong en in eenzaamheid over uw gedachten. Een ander zei: Sterk en vrolijk moet je leven, sprankelend als een kind zo blij, want als je later dood bent is al je tijd voorbij! Best wel goed dat ik opeens op de begraafplaats terecht was gekomen, er staan fijne zitbanken, we wandelden erheen en weer zei iemand uit het blote hoofd een soort versje op: Oud, maakt niet het aantal jaren, Oud maken niet je grijze haren, Oud is wie de moed verliest En zich voor niets meer interesseert, Daarom, neem alles met vreugde en schwung Dan blijf je ook in je hart jong. Nou ja, ik kon dan wel 'ach, ach, ach' denken, maar na een – overigens best gezellig uurtje - fietste ik wel nadenkend weer naar huis. Een paar weken later zat ik op een zonnige dag met mijn kleindochters op een strandterras. Terwijl ze genoot van iets lekkers vroeg één van hen plotseling of ik in de Plotsdoof nog steeds over hen schreef. Ik vertelde toen over mijn dilemma – cremeren of begraven - en dat ik daarom over mijn toekom­ stige dood schreef. Nou dat was weer eens andere kost. 'Maar oma,' zei een van de kleindochters, 'wanneer anderen jouw as overal waar je gelukkig geweest bent moeten gaan rond­ strooien,.nou dan mag je ze wel een hele grote zak met geld meegeven, want reizen is best duur' Samen met de rest van de familie werden er een hele rits plaatsen opgesomd waar oma allemaal geweest was. Nee, dan wisten zij wel een betere oplossing. 'Jouw kleindochters zijn binnenkort allemaal jonge vrouwen, oma. Die gaan dan allemaal zelf op reis. We nemen dan steeds een puntzakje met as van jou mee, strooien het dan uit. Zo kom je opeens op plekken terecht waar je nog nooit geweest bent.' Met andere woorden: Verheug je nu maar op de reizen die je in de toekomst kan gaan maken. Ja, er werd wat lacherig overgedaan en plots ging het over andere zaken, maar deze oplossing vind ik dus prima! Het is verbazingwekkend dat we er zo vrij en open over heb­ ben kunnen praten. Ik kan me niet voorstellen dat ik zoiets vroeger met mijn ouders zou hebben kunnen bespreken. Wat heerlijk dat de jonge moderne mens zo onbevangen is, ben er gewoon erg blij mee en er is een soort van last van me afgevallen.

9

Column van Michèle Meirlevede - Binnenpretjes Kennen jullie ook af en toe van die situaties waarin je als dove bin­ nenpretjes hebt? Dat heb ik onlangs weer beleefd. Ik was uit­ genodigd voor een feest en dat was alweer dubbel. Enerzijds leuk dat je gevraagd werd en ander­zijds... tja... hoe zal de communicatie vlotten? Dat is altijd een beetje spannend, maar ik blijf hierom niet thuis. Gelukkig waren er vele bekenden, zodat de meeste genodigden op de hoogte waren van mijn handicap. Dat maakt een groot verschil. Ik was aan het praten en plots zegt men me: “Een beetje luider, we kunnen je niet goed horen!” Ik was wat verbaasd; daarstraks konden ze mij toch goed verstaan? Toen ik me omdraaide zag ik dat er een orkestje muziek aan het maken was. Er was een trommelaar, een trompettist, een accordeo­ nist en een zanger. Zij liepen de zaal in en speelden wat muziek en zongen er ook af en toe bij. Dat ging er blijkbaar luid aan toe. Zo erg zelfs dat sommige mensen zich helemaal voorover bogen om toch maar iets te kunnen horen van het gesprek. Vele gasten gaven het praten en luisteren al snel op en probeerden dan maar te genieten van de muziek. Sommige baalden wel en klaagden over dat luide gedoe. En ik? Nou, ik zat er lekker bij en keek hoe die horende mensen zich in zo’n situatie gedragen. Wanneer er iets gezegd werd, werd al snel bekend gemaakt dat ze het niet konden verstaan, dat gebeurde soms met een baalgezicht van hier tot in Tokio. En daar zaten ze dan. Ik kon lekker verder luisteren en had zo mijn binnenpretje. Dat hebben wij, dove en zwaar slechthorende mens, toch steeds? We horen er gewoon altijd niks of bijna niks van en toch blijven we communiceren. Als er tegen mij wat gezegd of gemop­

perd werd, dan antwoordde ik: “Ik heb er geen last van, met liplezen en wat gebaren kun je blijven communiceren.” Eigenlijk een omgekeerde wereld, nu werden de horenden wat doof-stom gemaakt en kon ik lekker luisteren en ook wat praten (als de luisteraar van goede wil was). Ha... nou onder­ vonden die horenden ook een keertje hoe leuk het is om niet veel te kunnen praten of luisteren! Iets soortgelijks speelt zich momenteel bij mij thuis af. Mijn oudste dochter, Jolien, doet mee aan een uitwisselingsproject. Deze week is er hier een Duits meisje te gast voor één week. Over een paar maanden gaat Jolien naar Duitsland toe. Mijn jongste dochter, Manon, spreekt nog niet zo goed Duits en Nederlands met Gebaren snapt dat meisje niet. Dat was (en is) dus soms een gemopper dat de communicatie niet zo best vlot. Het is wel een beetje komisch om hen toch pogingen te zien ondernemen om te communiceren. Na één dagje lukt het weliswaar wat beter, maar ideaal is het voor Manon en dat meisje niet. Manon kwam op een gegeven moment naar me toe en zei: “Nu snap ik jou wel een beetje, hoe het moet zijn om niet steeds je zegje te kunnen doen en ook de gespreks­ partner niet te verstaan!” En daar had ze gelijk in. Dergelijke situaties geven een beetje weer wat doof zijn is. Voor horen­ den maakt een dergelijke ervaring het ietsje gemakkelijker om dit in te zien en onze handicap wat te begrijpen. Daar ik dit al vaker meegemaakt heb, maak ik er geen probleem meer van en trek ik gewoon mijn plan. Daarbij komt dit meisje niet voor mij persoonlijk, dus “keine Probleme”. Integendeel, ik geniet wat! Misschien niet mooi van mij, maar ik vind het fijn dat de horende TIJDELIJK eens in onze schoenen staat. Dat zij ook eens meemaken wat het is om niet te kunnen com­ municeren zoals zijzelf dat willen. Ik wens deze handicap NIEMAND toe, maar als een horende dit eens gedurende een korte tijd meemaakt, vind ik dat prima. Misschien snappen ze ons dan wat beter.

SMS-parkeren Op heel veel plaatsen moet je voor parkeren betalen. Voor de parkeerau­ tomaat heb je kleingeld nodig of een chipknip die niet leeg is. Je moet ook gokken hoeveel parkeertijd je nodig hebt. Dus op zich is het niet zo ver­ bazingwekkend dat iemand in dit gat gesprongen is en een andere oplos­ sing biedt. Met parkmobile meldt u uw parkeer­ actie aan en af via uw mobiele tele­ foon. Aan het eind van de maand rekent Parkmobile de werkelijk geparkeerde kosten met u af via de door u gekozen betaalmethode. Parkmobile is momenteel in 30 steden in Nederland actief. Horenden kunnen bellen, maar je kunt je ook aan en af melden per sms.

10

Kijk op www.parkmobile.nl, klik op 'hoe werkt het' en klik vervolgens links (onder het kopje 'overzicht') op sms-parkeren. Als het iets voor u is, kunt u zich op deze site ook aanmelden.

Gucci, een signaalhond in wording (3)

door Suzanne Scheerstra

Gucci heeft wat moeite om mijn mobiel aan te wijzen, als hij niet in mijn broekzak zit maar ergens in de kamer ligt. Ik weet soms ook niet meer waar ik mijn telefoon heb neergelegd, dus dan is het zoeken geblazen. Ze waarschuwt me wel als hij afgaat maar wijst de telefoon dan niet aan. Soms loopt ze naar de keuken en gaat voor de magnetron zitten. Dat is leuk en slim bedacht van haar, maar dat is natuurlijk niet de bedoeling, zoals jullie zullen begrijpen. Om te stimuleren dat ze de telefoon aanwijst, en dus eerst kijkt waar het geluid vandaan komt, zodat ze mij naar de goede plek kan sturen, leg ik er weer iets lekkers bij. In het begin laat ik haar duidelijk zien waar de telefoon ligt en dat ik er een heerlijk snoepje bij leg. Als de telefoon dan gaat en ze waarschuwt me, vraag ik “waar?”. Wijst ze de telefoon goed aan, dan ben ik heel erg blij en krijgt ze de beloning die bij de telefoon ligt. Dat lijkt goed te werken. Daarna maken we het weer moeilijker door niet altijd te laten zien dat ik er iets lekkers bij leg. Ze heeft hem al een keer aangewezen toen hij op mijn bureau lag door met haar voorpootjes tegen het bureau aan te gaan staan. Uiteraard heb ik dat heel erg beloond!

Als we buiten zitten blijkt dat Gucci de waterkoker niet sig­ naleert. Het geluid is blijkbaar niet hard genoeg om buiten ook hoorbaar te zijn voor Gucci. En buiten is natuurlijk veel meer afleiding. Dat is best lastig. Dus dit moeten we gaan oefe­ nen. Ik moet haar duide­ lijk maken dat ik water opgezet heb zodat ze weet dat hij af kan gaan en op het geluid moet letten. Wederom gebrui­ ken we hier een lekker snoepje, dat ik duidelijk zichtbaar bij de water­ koker leg. En ik roep haar als ik met de water­ koker aan de gang ga. We oefenen ook flink met het blaffen naar vreemde mensen. We zijn naar een cafetaria gegaan en ik heb daar een patatje besteld. Tijdens het wachten komen er steeds mensen bin­ nen waar ze graag tegen blaft. Het commando “Nee” en haar naar mij laten kijken werpt inmiddels zijn vruchten af. Ze blaft nauwelijks meer. Een enkele keer wil ze nog wel wat grommen of een kort waarschuwend blafje geven, maar een streng “Nee” is meestal wel voldoende om haar er mee te laten stoppen. Hopelijk zet dit zo door!

11

12

Bellen...

door Jopy Sol

Eens was er de VisiCom van Goedhart, daarmee kon je als dove bellen naar andere doven en naar KPN Teleplus. Als je via Teleplus naar horenden belde kon je zelf spreken, de tekst van de horende werd door Teleplus getypt. KPN had een eigen teksttelefoon, daar stonden maar twee regeltjes tekst op. Tegenwoordig maken we vooral gebruik van email en sms, dat is heel vaak voldoende, maar niet altijd. Als je een afspraak met de huisarts wilt maken, moet je bel­ len. Toen ik eerder dit jaar een abonnement op wilde zeggen, bleek dat dat alleen telefonisch kon. Je hebt iets per internet besteld, maar het wordt niet geleverd. Dan moet je bellen. Er zijn dus nog altijd gelegenheden waarbij je gebruik moet maken van een telefoon. Het rare is dat voor doven bellen nog steeds niet gemakkelijk, laat staan vanzelfsprekend is geworden. Hierna treft u twee oude columns aan van Wouter Bolier. In de ene maakt hij ons deelgenoot van zijn ervaringen met een pizzaboer. De pizza werd online besteld, maar omdat ze uiteindelijk toch gingen bellen met de teksttelefoon kregen ze naast de bestelde pizza een week later een gratis pizza. Hadden ze niet gebeld, dat hadden ze helemaal geen pizza gehad. In de andere geeft hij toe dat hij als CI-horende bang is om te bellen. Ik kan me die angst heel goed voorstellen. Andere mensen hebben er geen last van, die bellen gewoon iedereen op. Als de ene CI-horende een andere belt, dan zegt

Effe wachte… Pizza!

de ene: "Ik kan hem goed verstaan, maar hij mij niet en dat is lastig." Kom je die ander later tegen en vraag je hem hoe het gesprek verlopen is, dan zegt hij: "Goed, alleen zij ver­ staat mij niet en dat snapt ze niet." Dan denk ik: Volgende keer toch maar sms-en of mailen. Ik denk niet eens aan teksttelefoneren. Blijkbaar ben ik niet de enige, want ik word zelf ook zelden of nooit gebeld. En toch kunnen we niet zonder telefoon. In het september-nummer van Plotsdoof gaan we uitgebreid in op de huidige stand van zaken m.b.t. teksttelefoneren. We willen graag van u weten: wat doet u als er gebeld moet worden? . Belt u zelf? Hoe? . Laat u een ander bellen? . Zoekt u een andere oplossing? . Bent u tevreden met de huidige gang van zaken? Wat moet er eventueel veranderen? . Heeft u ervaringen opgedaan die u met andere lezers wilt delen? Uw antwoorden worden niet aan derden verstrekt, we gebruiken ze alleen voor het septembernummer. Als we allemaal laten weten wat we wel en wat we niet willen, zijn de gepubliceerde uitkomsten uiteraard wel interessant voor de bedrijven die zich met teksttelefonie bezighouden. Dus als u wilt dat er iets verandert: laat het ons weten! U kunt schrijven naar: Redactie Plotsdoof, p/a van Veldekestraat 6a, 4819 EP Breda of mailen naar: [email protected]

door Wouter Bolier (7-1-2009)

Op een koude doch relaxte zondagavond hadden mijn vrien­ din en ik een keertje geen zin om te koken. We besloten daarom maar om via internet een pizza te bestellen. Onze keuze viel op een pizzaleverancier die die week een aanbie­ ding had waar wij gebruik van wilden maken. Mijn vriendin had al vaker via internet bij deze pizzeria besteld, en tot die avond was dat altijd goed gegaan. We bestelden aldus. De website gaf aan dat de bezorger drie kwartier na onze online bestelling aan zou bellen en de pizza zou leveren. Dat kwam mooi uit, want tegen die tijd zou het rond zevenen zijn en dan komt altijd mijn favoriete tv-programma op de buis. Nu het voetbal na een commercieel uitstapje weer terug was bij het publieke Studio Sport, wilde ik wel weer eens de oer­ oude traditie van het bord op schoot naleven. En dat gezellig met mijn vriendin, die naast mij op de bank tijdens de voet­ balsamenvattingen wilde gaan laptoppen. Diezelfde zondagavond om 19.00 uur: Studio Sport begint, maar de traditie moet nog even wachten. Het kartonnen bord met pizza voor op schoot is nog niet gearriveerd. Na vijf doelpunten, vier gele kaarten en een prachtig interview met een verliezend coach is de pizza er nog altijd niet. Mijn

vriendin staat inmiddels voor het raam naar buiten te kijken, turend naar een te verwachten veel te haastig rijdend brom­ mertje. Om half acht, vijf kwartier na onze online bestelling, is de pizza nog altijd niet gebracht. Mijn vriendin is het wachten zat, en besluit de pizzeria te bellen. Let wel, ze is doof en op zondagavonden zit er bij Teleplus van KPN kennelijk slechts één telefoondame. Teleplus is dan ook bezet. Echt hartstikke bezet. Er zijn zeker meer doven en slechthorenden die pizza willen bestellen, want mijn vriendin moet maar liefst 25 minuten wachten voordat de telefoondame ons eindelijk van dienst kan zijn. Wanneer mijn vriendin – licht geïrriteerd van al dat wachten – kenbaar maakt dat zij erg lang heeft moeten wachten, krijgt zij als reactie: ‘Ja, maar ik ben alléén vanavond. Wie kan ik voor u bellen?’ Enkele minuten later heeft ze eindelijk de pizzaboer aan de lijn. Over de schouder van mijn vriendin, die aan de tekst­ telefoon zit, lees ik de door de Teleplus vertaalde tekst van de pizzeriamedewerker: ‘Nee hoor, wij hebben geen bestelling doorgekregen vanaf uw adres. Hoe laat? Twee uur geleden al? Nee hoor, echt niet. Ik heb het gecontroleerd. Geen 13

bestelling. Wilt u dan alsnog bestellen?’ En mijn vriendin bestelt inderdaad alsnog die ene pizza die nog steeds in de aanbieding is.

mijn vriendin en ik daarna versuft de pizza op. Hij smaakte ons minder goed dan we hadden gehoopt toen we iets na zessen online bestelden.

De deurbel flitste toen Studio Sport al enige tijd afgelopen was. Mijn vriendin en ik keken elkaar aan. Waren ze daar dan nu eindelijk? En inderdaad: het was de pizzabezorger met de afgeprijsde pizza. De brommerjongen wist niets over ons lange wachten, want hij kwam enkel de pizza brengen en het geld innen. Om kwart voor negen en lang niet zo hongerig en relaxt meer als ruim twee uur eerder die zondagavond, aten

Een paar dagen later kreeg mijn vriendin een email van de pizzeria. Er was die zondagavond een internetstoring ge­weest, waardoor een aantal internetbestellingen was mislukt. Met die mail kreeg mijn vriendin ook een tegoedbon voor een gratis pizza bij hetzelfde bedrijf. Een week later hebben we de gratis pizza maar gewoon zelf op de fiets opgehaald.

Telefoneermonstertje

door Wouter Bolier (13-6-2008)

Er zijn in Nederland meer mobieltjes dan Nederlanders. Ook ik heb er eentje. Dankzij mijn CI ben ik in staat om te bellen met mij bekende personen, maar ik doe dat zelden. Wanneer ik merk dat mijn mobieltje trilt en ik op het schermpje zie dat ik word gebeld, breekt het angstzweet me uit, m'n hart begint sneller te kloppen, ik krijg het benauwd en loop lichtelijk rood aan. Met klamme handjes kijk ik schuchter om me heen in de hoop dat er een horende is die voor me wil telefoontolken. Maar neen; ik zit alleen op mijn kamer en ik moet wel opne­ men, want het is mijn moeder. Met een overdreven hard kloppend hart neem ik op. Hoe is het toch mogelijk dat dat kleine mobieltje me als een duveltje uit een doosje zo laat schrikken?

belangrijk is dat die vreemde beller vooral rustig en duidelijk spreekt. Wanneer ik een woord niet kan verstaan, vraag ik of die persoon wat letters wil spellen. Ook een optie: alleen maar vragen stellen waarop de andere kant met alleen ‘ja’ of ‘nee’ kan antwoorden. Ja en nee zijn namelijk heel makkelijk van elkaar te onderscheiden. Nog een gouwe ouwe: papegaaien! Door alles te herhalen, dwing je bevestiging of ontkenning af en achterhaal je vrij eenvoudig wanneer je het goed begrepen hebt en wanneer niet. Bij Viataal heb ik daar­ naast op een terugkomdag van mijn CI-revalidatie een waardevolle telefoontraining gehad. Maar alle tips, trucs en trainingen ten spijt, mijn telefoneerangst zal denk ik nooit helemaal verdwijnen.

Ik ben heus niet bang voor mijn moeder. Mijn moeder is de liefste vrouw op aarde en ze doet geen vlieg kwaad. Nee, ik ben eerder bang om te bellen. Misschien heb ik die angst niet zozeer voor het telefoneren zelf, maar meer voor de gedachte dat ik volledig aangewezen ben op enkel auditieve informatie. Nu kan ik met mijn CI aardig uit de voeten, en telefoneren met bekende mensen lukt meestal ook wel, toch blijf ik altijd denken dat ik iets niet zal verstaan. En omdat ik tijdens het telefoneren de aanvullende visuele informatie mis, is de kans op misverstaan aanzienlijk. Het is die vergrote kans op mis­ verstaan die mij zo’n grote angst inboezemt.

De gemiddelde lezer zal zich nu wel afvragen: waarom heeft die vent geen teksttelefoon? Een verklaring heb ik zo een twee drie niet bij de hand. Ik denk dat het ermee te maken heeft dat ik in dit moderne tijdperk heel veel kan met sms en internet. Mogelijk speelt het ook mee dat het voor mij toch wel enige moeite heeft gekost om een waarschuwingssysteem (de flitsbel) te regelen en ben ik bang dat een teksttelefoon ook zo’n gedoe gaat worden. Worden – de in mijn ogen ietwat ouderwets aandoenende – teksttelefoons überhaupt nog wel gemaakt en vergoed? Laat ik bij deze maar toegeven dat ik op dit gebied (te) slecht geïnformeerd ben.

Dat angstige gevoel heb ik al van kinds af aan. Regelmatig maakte ik in mijn jonge jaren mee dat ik alleen op auditieve informatie aangewezen was. Dat pakte vaak verkeerd uit. Veranderingen in lesroosters die op de middelbare school werden omgeroepen kreeg ik niet mee, waardoor ik soms pauzes voor niets heb gepauzeerd omdat de laatste lesuren na de middagpauze uitvielen. Belangrijke mededelingen in de klas ontgingen mij, waardoor ik ooit eens een uitje naar het Rijksmuseum in Amsterdam miste. Soms verstond ik niets van de tactische bespreking van de trainer in de kleed­ kamer voorafgaande aan een voetbalwedstrijd, omdat ik mij nog stond om te kleden en daarom de trainer niet kon zien praten. Als ik alle keren dat ik wel eens iets niet (goed) heb verstaan zou willen turven op een muurtje, dan heb ik aan de hele Chinese Muur nog niet genoeg.

Als klein slechthorend jongentje kon ik me er nog wel mee afmaken door mijn vader te vragen om voor me te bellen, maar als zelfstandige op mezelf wonende jongeman ben ik volledig op mezelf aangewezen. En zo kan het zijn dat ik me zo nu en dan kapot schrik als mijn mobieltje laat merken dat er iemand weer eens aandachtsgeil is en met mij wil bellen. Merkwaardig hè? Dat zo’n klein vernuftig apparaatje iemand soms zoveel schrik kan aanjagen. Gelukkig troost ik mij met het gegeven dat ook horenden last hebben van door mobieltjes veroorzaakte angsten: rinxiety. Rinxiety heb je – geloof ik – wanneer je juist bang bent om niet gebeld te worden. Om een of andere reden vind ik dat bijzonder geruststellend… Trrrrrrrrrrrrr. Mijn mobieltje gaat trillend af op mijn bureau. Pfieuw.

Ik ken de trucs om als auditief beperkte betrekkelijk een­ voudig door een telefoongesprek heen te komen. Zo kun je bijvoorbeeld aan het begin van het gesprek tegen een vreemde zeggen dat je niet zo goed kunt horen en dat het

14

Opluchting, het is een smsje. Gelukkig.

Landelijke Plotsdovendag 2011

door Edith Swart en Gerda Pleizier

Gerda en Edith in gesprek over de Plotsdovendag 19 maart 2011. “Hallo Gerda, ga je mee naar de Plotsdovendag in Den Haag?”, vroeg ik Gerda Pleizier, een doofgeboren vrouw en vriendin van mij uit Woerden. Ze reageerde niet direct enthousiast. “Plotsdoven kan ik niet volgen,” opperde ze en liet een snel mondbeeld zien als voorbeeld. “Maar moet je kijken wat een leuk programma en het is dit keer in Madurodam. Je kunt uit verschillende work­ shops kiezen: steenbewerken, bezoek aan de Tweede Kamer of tai chi.” “Misschien,” zei ze. De volgende dag bood ze aan om mee te gaan. Dus togen we op zaterdagochtend, 19 maart in alle vroegte met de trein en de tram naar Madurodam om de Landelijke Plotsdovendag 2011 mee te maken. “En? Hoe vond je het?” vroeg ik haar na afloop. “Erg leuk, een geweldige dag. Goed verzorgd, gezellige sfeer en wat mij vooral opviel was, hoe aardig en vriendelijk de mensen allemaal waren, terwijl ik ze niet ken. Ik merk dat ik juist heel goed kan opschieten met plotsdoven. Een enkeling kon ik niet volgen. Als ik vroeg of ze iets langzamer konden praten, lieten ze weten daar moeite mee te hebben. Maar je had steeds hele korte gesprekjes met de mensen. Bij doofgeborenen is dat anders. Ik ken vaak meer bezoekers bij een activiteit van doofgeboren doven. Je kent elkaar van school of van de vele ontmoetingen bij de Welzijnsstichtingen speciaal voor doven. Doofgeborenen gebaren vaak allemaal, dan is het gemakkelijker met elkaar te communi­ ceren.” “Nu je het toch over Het Grote Probleem van doven hebt, de communicatie, hoe vond je de lezing van Nadia Garnefski en Vivian Kraaij, de twee onderzoeksters die een zelfhulpboek heb­ ben geschreven voor mensen met plotsdoofheid en depressieve klachten?” vroeg ik. “Het is wel anders bij plotsdoven, die moeten hun doofheid nog accepteren en hebben het daardoor moeilijk. Doofgeboren mensen hebben het eigenlijk nooit over doof-zijn, het is gewoon zo, ze zien het niet als een probleem. Wel herken ik de frustraties van het doof-zijn als ik met horenden spreek. Als ik met mijn horende dochters spreek, krijg ik vaak heel kort samengevat waar zij over spraken, terwijl zij heel lang met elkaar hebben zitten praten. Ik vind dat niet zo leuk en heb dan het gevoel dat ik niet helemaal meedoe. Ik kan me voorstellen dat plotsdoven, die juist altijd alles wel gevolgd hebben en nu zo’n verandering in hun leven mee­ maken en niet meer volledig mee kunnen doen, dit moeten ver­ werken. Bij doofgeborenen is het veel meer van “ laat maar” er is toch niets aan te doen. De doofgeborenen zoeken meer contact in de dovencultuur, met de doven en de gebarentaal. Ze maken zich er minder druk om. Dat is wel anders.” “Als plotsdove vond ik de presentatie naar het effect van het zelf­ hulpprogramma wat zwaar op de hand. Zeker als je de stadia van problemen bij het plotsdoof worden zelfstandig hebt doorlopen. Dan heb ik zoiets van “het komt te laat”, ik ben er al! Maar het was zeker goed dat er problemen naar voren kwamen, die ik herkende, maar niet als een algemeen probleem van plotsdoven had gezien. "De lezing van Peter Raggers over zijn plotsdoofheid en passie 15

van het steenbewerken vond ik daarentegen een goed voor­ beeld voor een plotsdove om met veel inzet en energie toch weer mee te kunnen blijven doen. Hij leidt een interessant leven. Hij is hoogopgeleid, heeft een goede functie in de maatschappij gehad ondanks zijn beperking en heeft ook in het bestuur gezeten van de Stichting Plotsdoven. Maar een­ maal in de VUT (hij noemde iets anders…) wist hij zich uitermate goed bezig te houden met zijn grote passie, het steenbewerken. Hij is altijd op zoek naar vormen en neemt (tot ergernis van zijn vrouw) geregeld allerlei rare takken, stenen e.d. mee naar huis, waar hij iets mee kan. Hij heeft nu een eigen bedrijfje opgericht om workshops te geven over steenbewerken en de mooie dingen die je kunt maken. Ook het feit dat hij in opdracht kunstwerken maakt voor anderen, vind ik erg mooi.” “De workshop steenbewerken vond ik erg leuk om te doen. Maar als je doof bent en je bent druk met een steen bezig: schuren en het een mooie vorm geven, dan ben je ook meer in jezelf en minder met je omgeving bezig. We moesten eerst een steen uitkiezen welke we wilden bewerken. Daarna begon het schuren en uiteindelijk had je een bepaalde vorm gemaakt. Het is wel aardig gelukt en mijn kleine kunstwerkje mocht ik mee naar huis nemen. Bij Li You Taiji, de tweede workshop waar ik aan meedeed, kon je veel meer met je omgeving bezig zijn. Veel meer naar buiten gericht, want je ziet elkaar. Afgezien dat het een heel prettige bewegingsvorm is, schept het meer een band met elkaar.“

“De workshop “Tweede Kamer” die ik deed, was fout gekozen. Niet dat het niet gezellig was om met een groepje op pad te gaan. Het was immers mooi weer en onderling hadden we prettige gesprekken. We werden goed begeleid door 2 stagiaires van de opleiding gebarentaal aan de HU, die de weg goed kennen in Den Haag. Maar we mochten jammer genoeg de Tweede Kamer niet in, omdat hij bezet was door het CDA. Het leek me nu juist zo leuk om op de stoel van de ministerpresident te zitten of de microfoon uit te proberen om zgn. Wilders te onderbreken. Het oude gedeelte van het parle­ mentsgebouw, de Ridderzaal, waar de troonrede uitgesproken wordt op Prinsjesdag, mochten we wel zien. Maar na het zien van een video over de geschiedenis van het gebouw en Prins Willem van Oranje, en de Ridderzaal vanaf het balkon bewonderd te hebben, was de rondleiding snel voorbij en gingen we weer terug richting Madurodam. Er was daardoor wel nog tijd om een wandelingetje te maken door het park Madurodam - “Nederland in het klein” - en in het zonnetje te zitten en ontspannen wat te gebaren met oude bekenden. Daarvoor ben je toch ook bij elkaar gekomen.” Om onze dag en uitstap goed af te sluiten zijn we samen met Patty van Sambeek naar Scheveningen, vlakbij, geweest. We hebben even aan zee gelopen en een hapje gegeten. En in een “gemêleerd” gezelschap: de doofgeborene, de plotsdove en de slechthorende, hebben we de dag nog druk gebarend samen geëvalueerd! We hieven het glas en zeiden tegelijk: “Proost op alle doven!”

www.hoortoestelbatterijen.nl Nu goedkope hoortoestelbatterijen via internet

vanaf

1.39 euro per blister van 6 stuks (ook voor CI)

BatterijTotaal vanaf 1,39 euro

-

Rayovac vanaf 2,49 euro

Power One vanaf 2,49 euro

Voordelen via internet: Uw bestelling wordt gratis verzonden binnen 48 uur bij u op de mat betalen na ontvangst (geen risico) niet goed: geld terug garantie

Probeert u het eens! U zult er geen spijt van hebben.

Ook voor cochleair implantaat (o.a. Power One Ci-batterijen)

16

CI (Cochleair Implantaat) Onderzoek naar dubbelzijdige cochleaire implantatie bij volwas­se­nen

door Bas Rinia

In 2009 kon u in Plotsdoof lezen over het onderzoek naar de voordelen van dubbelzijdige implantatie vergeleken met enkelzijdige implantatie. In Nederland wordt dubbelzijdige implantatie niet vergoed door de zorgverzekeraars, omdat er helaas geen goed onderzoek beschikbaar is naar het effect van tweezijdige cochleaire implantatie. Om die reden hebben de universitair medische centra van Utrecht, Groningen, Leiden en Maastricht hun krachten gebundeld en een grote studie opgezet, onder leiding van professor Wilko Grolman (UMC Utrecht). Het onderzoek probeert aan te tonen of, en in hoeverre, een tweede CI een gunstig effect heeft op spraakverstaan in ruis, richting­ horen en de kwaliteit van leven. Omdat er internationaal dringend behoefte is aan een kwalitatief goed opgezette studie is gekozen voor een prospectief, gerandomiseerde opzet. Prospectief wil zeggen: op de toekomst ge­richt. Dat houdt voor dit onderzoek in dat er alleen mensen aan mee mogen doen die nog geen CI hebben, zodat alle patiënten bij aanvang van de studie 'gelijkwaardig' zijn. De deelnemers worden door loting ingedeeld in één van de twee groepen (gerandomiseerde opzet). Deze opzet geeft de studie de hoogst haal­ bare kwaliteit, waardoor de bewijskracht erg groot is. Om dit te realiseren worden in totaal 48 dove of ernstig slechthorende

patiënten door middel van loting verdeeld over twee groepen. Groep één krijgt eerst één CI en twee jaar later de tweede. Groep twee krijgt in één operatie twee CI's. Het lot bepaalt wie in welke groep wordt geplaatst, maar na twee jaar heeft elke patiënt dus twee CI's. Alleen wanneer aan bovenstaande voor­ waarden (prospectief en randomisatie) wordt voldaan krijgt het onderzoek de status van een ‘kwalitatief betrouwbare studie’. Zolang dergelijke studies niet bestaan kunnen we niet ‘wetenschappelijk’ onderbouwen dat dubbelzijdige implantatie beter is dan enkelzij­ dige implantatie. Inmiddels doen er 16 patiënten mee. Er zijn dus nog plekken beschikbaar. Een jaar nadat het maximaal aantal patiënten bereikt is, zul­ len de eerste interessante gegevens verza­ meld kunnen worden. Het vraagt in totaal vier jaar tijd om alle onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden. Hieronder kunt u het ervaringsverhaal van Helen lezen. Zij is enige tijd terug dubbelzij­ dig geïmplanteerd. Bent u tussen de 18 en 65 jaar oud, nog niet eerder geïmplanteerd en op latere leeftijd ernstig slechthorend of doof geworden, dan kunt u mogelijk ook aan deze studie deelne­ men. U kunt dan contact opnemen met de onderzoeksartsen, drs. Y.E. Smulders en drs. A.B. Rinia, via [email protected].

Ervaringsverhaal van Helen - Van hoortoestellen naar CI’s Zou ik nu echt slechter zijn gaan horen? Toch maar weer eens langs het Audiologisch Centrum. Daar blijkt dat mijn gehoor wel erg achteruit is gegaan. ‘Misschien moet je eens denken aan een CI’ wordt er gezegd. Het kwam bij mij als een donderslag bij heldere hemel. CI’s waren toch voor doven? Je kan daar toch maar beperkt spraak mee verstaan en geluiden horen? De paar duizend fre­ quenties die ik nog over had na 17 jaar hoortoestellen durfde ik niet zomaar in te wisselen voor de 16 of 22 frequenties van een CI. Of ze me dan een folder mee mochten geven? Tsja, een folder mag altijd. Nadat ik de folder toch maar doorgelezen had, ging ik op zoek naar meer informatie.

Ik kwam tot de conclusie dat het overgrote deel van de verhalen succesverhalen waren waarbij mensen na een korte of lange revali­ datie vaak veel beter functioneerden dan voorheen met hoortoestellen. Dit klonk toch wel heel positief en ik besloot mij aan te melden bij het CI-team in Maastricht. Er werd mij verzekerd dat ik aan het eind van het traject een advies zou krijgen of het wel of niet iets voor mij zou zijn en dat ik er dan altijd nog vanaf kon zien. Zonder problemen kwam ik de selectieprocedure door. Toen werd mij verteld over het bilateraal onder­ zoek. Ik bleek de eerste patiënt in Maastricht te zijn die voldeed aan de voorwaarden om mee te doen. Ik was direct enthousiast en heb

Wat is een CI? Een cochleair implantaat, kortweg CI genoemd, is een electronische pro­ these die het buiten-, midden- en binnenoor overbrugt. Het zet geluid om in electrische pulsen die de gehoorzenuw stimuleren. Met een CI kunnen personen die geen of nog maar een beperkt restgehoor bezitten opnieuw klanken, geluiden en spraak waarnemen.

Inwendig wordt met een operatieve ingreep een implantaat aangebracht en verbonden met een electrode die in het slakkenhuis wordt geschoven. De electrode ligt dicht bij de te prikkelen zenuwvezels en geeft signalen aan het lichaam door. Uitwendig is er een zendspoel dat door de huid verbinding maakt met het inwendige implantaat d.m.v. een magnetisch veld, een microfoon die de geluiden opvangt, en een spraakprocessor, een kleine computer die het geluidsignaal omzet in een electronische en gedigitaliseerde code. Het geluid wordt opgevangen door de microfoon, verwerkt in de spraakprocessor tot een electronische code, gaat via de zendspoel naar het implantaat dat de code omzet in electrische pulsen; via de electrode worden de vezels van de gehoor­ zenuw in het slakkenhuis door de electrische pulsen geprikkeld.

Wat is een ABI? Bij een Auditory Brainstem Implant (hersenstam-implantaat), of kortweg ABI genoemd, worden een aantal elektroden op de hersenstam ge­plaatst. Die staan in verbinding met een stukje elektronica dat in het schedelbot wordt ingebed. De uitwendige elektronica is verder identiek aan die van een Cochleair Implantaat. Een ABI stimu­leert een van de gehoor­kernen van de hersenstam buiten het slakkenhuis en de gehoor­zenuw om.

17

De Gelderhorst Pittige discussies bij het symposium “Wat bindt Doven?” Hebben oudere en jongere Doven elkaar iets te vertellen? Denken ze verschillend over dovencultuur en dovenidentiteit? Is er toekomst voor de dovengemeenschap en hoe zou die er uit kunnen zien?

Op 21 mei organiseerden Woord en Gebaar en De Gelderhorst een symposium in Ede. Op dit symposium kwamen de vragen aan de orde in lezingen van Annelies Kusters en Sjaak van der Geest. In een talkshow van Dennis Hoogeveen kwamen tegenstellingen, maar ook overeenkomsten tussen jonge en oudere Doven naar boven. Er was veel ruimte voor discussie De Gelderhorst is het landelijk centrum voor waar menig bezoeker aan mee deed. Na oudere Doven. Wij zijn een jong en dynamisch afloop genoot een groot deel van de ruim centrum en bieden huisvesting, zorg, verpleging 200 bezoekers van de buffetten in De en dienstverlening aan oudere Doven. Tevens verhuren we Gelderhorst.

81 appartementen aan oudere Doven voor zelfstandig wonen. De Gelderhorst organiseert ook dagrecreatie in: Ede, Rotterdam, Dordrecht, Eindhoven, Zoetermeer, Roermond, Soesterberg, Hoogeveen, Heerhugowaard en Leiden.

We kijken tevreden terug op een inspirerende dag.

De Gelderhorst, Landelijk centrum voor oudere Doven - Willy Brandtlaan 40 - 6716 RK EDE Telefoon 0318-698100 - Fax 0318-698120 - Teksttelefoon 0318-698130 [email protected] - www.gelderhorst.nl

18

CI (Cochleair Implantaat) zonder lang te aarzelen mijn medewerking toegezegd. Ik hoopte dat ik voor twee CI’s tegelijk zou loten en was dan ook heel blij toen dit ook zo bleek te zijn. De operatie ging snel en goed, al voelde ik me de eerste dagen niet lekker. Ik had erg veel last van oorsuizen (het leek wel of er een stoomlocomotief mijn hoofd in reed!), was duizelig en had vooral ’s nachts veel pijn. Gelukkig was het meeste na de eerste week wel over en was ik ook een beetje gewend aan de stilte. Het nadeel van twee kanten tegelijk opereren is dat slapen in het begin geen pretje is en dat je aan beide kanten doof bent in de periode tussen operatie en aansluiting. Het went echter snel en met liplezen en een whiteboard kwam ik een heel eind. Ik had me erg verheugd op de aansluiting, maar mijn ver­ wachtingen bleken te hoog gespannen: de eerste dagen hoorde ik alleen maar ‘herrie’. Het leek net of ik continu een servieskast hoorde rinkelen of een stoet koeien met koeien­ bellen voorbij hoorde komen. Ik hoorde het verschil niet tussen voetstappen en menselijke stemmen. Het was even slikken dat het zo tegenviel, maar ik moest hiermee verder en was dan ook vastbesloten om er alles aan te doen om er alles uit te halen. Ik ging oefenen met luisterboeken en hoor­ de steeds meer spraak ‘doorsijpelen’. Ik was zo blij! Na ongeveer 1,5 week viel ‘het kwartje’ en kon ik ineens dingen verstaan. Dezelfde dag heb ik geprobeerd om al wat te bellen en dit lukte zelfs al! Het ging daarna razendsnel. Oefenen deed ik tijdens de logopedie maar vooral de hele dag door met alle stemmen en geluiden die ik opving en af

Bilaterale CI, geluk bij een ongeluk

en toe met mijn vader, die mijn co-therapeut was. Er ging een wereld voor mij open… wist ik veel dat de lift nog geluid maakt als je allang bent uit­ gestapt? Dat de toetsen van de pinautomaat geluid maken? Of dat de oven tikt? Niet de belangrijkste geluiden natuurlijk, maar het doet je wel besef­ fen dat je in al die jaren toch een deel hebt gemist. Het beter kunnen horen heeft er niet alleen toe geleid dat ik in mijn werk veel beter functioneer, maar ook dat ik minder snel moe ben en meer zelfvertrouwen heb; het spontaan een praatje maken in de winkel of meepraten op feestjes is ineens geen probleem meer. Een paar nadelen hebben de CI’s natuurlijk ook, maar dit is meer van mechanische aard en ik hoop dat deze over vijf jaar, wanneer het uitwendige deel vernieuwd wordt, zijn opgelost. De oorhangers zijn best zwaar en willen nog wel eens van mijn kleine oren afvallen. Soms zit de magneet of oorhanger een beetje in de weg, met name bij het dragen van een helm. Daarnaast ben ik op momenten dat ik de CI’s niet draag (’s nachts in bed, onder de douche, in het zwembad) natuurlijk nog altijd helemaal doof, wat best een overgang is. Ik merk dat, nu ik niet meer zoveel gebruik maak van het liplezen, deze vaardigheid al een beetje achteruit gaat. Hoe dan ook, voor mij is het besluit om voor een CI te kiezen één van de belangrijkste beslissingen in mijn leven geweest. Ik ben heel erg blij dat het zo goed heeft uitgepakt. Door de CI’s durf ik weer vooruit te kijken en is er een wereld van geluid en communicatie voor mij opengegaan.

door Hanneke Verkade

Begin 2010 werd ik door mijn KNO-arts doorverwezen naar het implantatiecentrum waar 13 jaar tevoren bij mij de CI-operatie heeft plaatsgevonden. Een ontsteking aan het trommelvlies was zover naar binnen gegroeid, dat - voor zover ik kon meekijken - het zelfs tussen de elektroden zat. Witroze bolletjes, als een parelsnoer, die zich een weg vraten in het kraakbeen. Na een consult bij de KNO-arts van het implantcentrum, begreep ik wel dat het geen leuke ingreep zou worden om de ontsteking te verwijderen. Het zou zelfs mijn hele nieuwe horen kunnen wegnemen of erg verslech­ teren. Misschien was de gehoorzenuw wel aangetast. Omdat ook een operatieve ingreep aan mijn niet geïmplanteerde zijde gewenst was, (controle-operatie na het verwijderen van een cholesteatoom) zouden beide operaties gelijktijdig kun­ nen plaatsvinden. Een 7½ uur durende ingreep. Als de niet geïmplanteerde zijde schoon was, zou er mogelijk een cochleaire implantatie kunnen plaatsvinden, ondanks

dat er al verbening geconstateerd was, of misschien wel juist omdat die geconstateerd was. Nu kon het nog, in de toekomst misschien niet meer. Als het aan de geïmplanteerde zijde mis zou gaan… Na de vooronderzoeken, kreeg ik vrij snel een oproep voor de operatie. Voor mij was het van groot belang dat het horen aan de geïmplanteerde kant gespaard zou blijven, hetgeen echter niet gegarandeerd kon worden. Voor mij stond het weer kun­ nen horen na al die jaren van doofheid voorop. Het zou een drama zijn als dat weg zou vallen. Het was daarom wel een geruststelling dat de chirurg een CI aan de andere kant over­ woog. Na de operatie, zag ik dromerig dat de chirurg twee duimen ophief, waaruit ik direct begreep dat alles goed verlopen was, en ik niet totaal doof verder hoefde. De hemel zij dank kon ik nog aardig horen na aansluiting met mijn oude implantaat. 19

En tot mijn blijde verrassing was er ook nog een nieuw implantaat ingebracht! Toen later het nieuwe implantaat werd aangesloten heb ik erg mijn best moeten doen. Het viel tegen. Ik dacht dat het pre­ cies zo zou gaan als de eerste keer. Net zo romantisch. Niet dus, in tegenstelling tot de eerste keer toen ik niet wist wat geluiden waren en wat ik kon verwachten, wist ik nu wat ik zou moeten horen. Maar dat geluid kreeg ik niet te horen. Het waren echt onaangename geluiden. Een ervaring van een niet te verwaarlozen aantal CI-horenden, met wie ik destijds contact had en die ik op basis van mijn ervaring probeerde op te beuren. Ik moest dus – net als de eerste keer - opnieuw leren horen.

kunnen zijn, namelijk het gevolg van de plaatsing van de elektroden. Toch heb ik vanaf het begin beide CI’s aangesloten gehouden, omdat ze samen toch voor een prettig geluid zorgen, warmer en vol. Vooral als je naar muziek luistert, maar ook buiten in de natuur. Een ander voordeel is dat horen minder belastend is, omdat het geluid aan twee kanten binnenkomt. Het ener­ gieverbruik van de batterijen aan mijn eerder geïmplanteerde kant is duidelijk minder. Als ik nu 1 processor uitschakel is dat onprettig. Ik stel me voor dat je iets soortgelijks ervaart als je een glas van je bril afplakt. Of misschien kun je het vergeli­ jken met plotseling aan één kant doof worden. Net als de eerste keer vraagt het enige tijd voordat de gehoorzenuw aan de nieuwe situatie gewend is; die moet weer leren werken.

Ook de revalidatie, die ik op verzoek zelf wilde ondergaan samen met mijn buddy, viel tegen. Je denkt dat je het kent en weet, maar alles is nieuw. De stem van mijn partner is onaan­ genaam anders, het geluid van de vogels is anders; kortom, links en rechts blijkt dus heel verschillend te zijn m.b.t. de ervaring van het geluid. De oorzaak zou wellicht technisch

Nu, een half jaar na de operatie, ben ik al heel blij met het resultaat waar ik hard aan heb moeten werken. Ik heb begre­ pen dat je pas na 24 maanden een optimaal resultaat kunt verwachten. Maar nu heb ik al veel minder last van tinnitus en het communiceren in gezelschap gaat makkelijker want je kunt sneller reageren.

Insluiter

NL Alert

door Cor Toonen

Al enige jaren gebruik ik onderstaand kaartje als ‘insluiter’ in mijn portemonnee e.d. In het buitenland is het handig als de communicatie vast­ loopt of als je hulp nodig hebt. In geval van nood is het ook handig voor hulpverleners. Heb het nu wat geactualiseerd met meer talen en het vermel­ den van het ICE telefoonnummer. ICE staat voor: In Case of Emergency, in noodgevallen bellen hulpverleners dit num­ mer om uw familie te bereiken. Dit individuele kaartje kost € 5,-- per vier stuks op fotopapier, geplastificeerd op bankpasformaat. Dit bedrag minus de onkosten gaat naar de Dr. Reijntjes dovenschool in Sri Lanka. Wilt u ook een setje? Neem dan contact op met Cor Toonen, de adviseur voorzieningen, met vermelding van de gewenste gegevens op het kaartje. Uiteraard worden deze gegevens als zeer vertrouwelijk beschouwd. (De adresgegevens van Cor vindt u op bladzijde 26)

Isabelle Smessaert, projectleider Signaal

NL Alert komt er deze zomer aan! Signaal is blij met dit belangrijke resultaat! NL Alert is een alarmeringssysteem dat bij rampen de bur­ gers waarschuwt via een tekstbericht op hun mobiele tele­ foon. Deze tekstberichten bevatten ook informatie over hoe men moet handelen. Deze vorm van alarmering is toegan­ kelijk voor doven en slechthorenden. Deze zomer treedt NL Alert in werking. Signaal pleit al jaren voor een toegankelijke alarmeringsvorm voor doven en slechthorenden. Bij de ramp in Moerdijk op 5 januari 2011 hield Signaal een enquête onder de dove en slechthorende bevolking in het getroffen gebied. Daaruit bleek dat de huidige alarmering (sirenes en luidsprekers op wagens) voor 97% onder hen niet toegankelijk was. Hier ligt duidelijk een taak voor de overheid om ook deze burgers adequaat te alarmeren. Daarom stelde Signaal via dhr. P. Janssen kamervragen en gingen we in overleg met de pro­ jectleider van NL Alert. Signaal betreurde de veelvuldig opgelopen vertraging bij de invoering, onderstreepte het belang van deze alarmering voor doven en slechthorenden en hield de vinger aan de pols. Signaal is bijzonder blij met dit resultaat! Signaal streeft naar een maatschappij die ook voor doven en slechthorenden toegankelijk is. Postbus 129, 3990 DC Houten [email protected] www.toegankelijk.nu Signaal is een samenwerkingsverband van de landelijke belangenorganisaties voor doven en slechthorenden: NVVS, Dovenschap, Stichting Plotsdoven, SH Jong, SBNDJ/ Jongerencommissie, FOSS en FODOK.

20

Taal is minder taal zonder gebaren

een publicatie van de Radboud Universiteit Nijmegen (www.ru.nl)

Toen Asli Özyürek een jaar of tien geleden onderzoek ging doen naar taal en gebaren, reageerden taalwetenschappers afwachtend. Het bleek een invalshoek die nieuwe kennis oplevert – en publicaties in toptijdschriften zoals Science. Özyürek is sinds september 2010 hoogle­ raar Gesture Language and Cognition aan de Radboud Universiteit. Op 26 mei spreekt ze haar inaugurele rede uit. Het is bijna onmogelijk om niet te gebaren als je praat: zelfs blinden die met andere blinden praten, gebaren daarbij. Wat te denken geeft over de functie van het gebaren. En daar doet Asli Özyürek nu alweer zo'n tien jaar onderzoek naar. Zo weet ze: 'Als je proefpersonen laat spreken zonder dat ze kunnen gebaren, gaan ze minder vloeiend spreken en hebben ze meer moeite met het vinden van het juiste woord. Dat werkt zo in alle talen.' Ook voor de 'ontvanger' zijn gebaren functioneel, zeker de zogenaamde iconische gebaren die Özyürek onderzoekt: ter­ wijl je vertelt dat je een brood snijdt, maak je een snijbewe­ ging, bijvoorbeeld. 'Aan hersensignalen kunnen we zien dat een verhaal van iemand die zo gebaart bij het praten sneller begrepen wordt en dat er meer van onthouden wordt. Gebaren zorgen er ook voor dat woorden in de eerste of de tweede taal sneller worden geleerd.’ Gebaren met en zonder taal Taal en daarbij behorende actie zitten in de hersenen van de ontvanger in overlappende gebieden, weet Özyürek intussen. Het gebied van Broca speelt bij beide een belangrijke rol. Of de productie van taal- en actie ook zo dichtbij elkaar ligt, is lastiger aan te tonen. Indirect vond Özyürek wel interessante aanwijzingen bij afasiepatiënten: ‘Als hun taalvermogen achteruit gaat, neemt parallel daaraan hun vermogen om ondersteunende, iconische gebaren te gebruiken af. Het gebruik wordt minder levendig en de timing slechter. Maar vraag je afasiepatiënten om het snijden van een brood te pantomimen, zonder woor­ den, dan blijft die vaardigheid intact. Daaruit kun je afleiden dat actie met of zonder taal verschillende hersenfuncties betreft.’ Taalwetenschap met en zonder context Taalwetenschappers moesten wennen aan het onderzoek naar taal en lichamelijke context, zoals gebaren. Jarenlang hadden zij taal bestudeerd als abstract systeem, in onder­ zoeken waarbij proefpersonen reageren op woordjes op een beeldscherm. 'Intussen is duidelijk dat een andere benade­ ring ook interessante informatie oplevert. Er komt steeds meer aandacht voor contextelementen en andere niet-talige aspecten die bijdragen aan taalbegrip zoals samen gedeelde aandacht.’ Van Özyürek hoeft de 'contextloze taalwetenschap' niet bij het grof vuil. ‘Maar misschien levert die niet altijd de ideale kennis op, omdat taal immers altijd in een context wordt gebruikt en gebaren worden een context voor woorden.' Het ontstaan van (gebaren)taal Gebarentaal van doven, waarin gebaar en taal op een heel

andere manier samenwerken, bestudeert Özyürek ook. Samen met dr. Annie Senghas van Colombia University onderzocht ze in Nicaragua hoe een nieuwe gebarentaal ontstaat. Daarvoor ging ze naar een tehuis waar inmiddels drie ge­ neraties de Nicaraguaanse gebarentaal heb­ ben geleerd. In experimenten waarbij Özyürek leden van verschillende generaties Tweety-filmpjes liet ‘navertellen’ Asli Özyürek maakt een Turks in gebarentaal (kat Sylvester slikt gebaar dat ‘Mooi’ uitdrukt. bal in en stuitert van trap) werd Foto Bert Beelen duidelijk dat de gebarentaal van de eerste generatie sterk lijkt op de gebaren die (niet-dove) Spanjaarden in hun omgeving maken en nogal pantomime­ achtig is. De derde generatie, 25 jaar jonger, maakt kleinere gebaren en heeft voor bepaalde bewegingen zoals 'rollen' al niet-iconische gebaren of ‘lexical items’. Dit onderzoek, dat gepubliceerd werd in Science, maakt niet alleen duidelijk dat gebarentaal en ondersteunende gebaren heel andere systemen zijn, maar ook dat kinderen al op heel jonge leeftijd en zonder na te denken taal kunnen vervol­ maken. 'Onbewust analyseren en segmenteren ze, voegen ze elementen toe en maken zo van een onvolmaakte taal een echte, levendige taal.' Een mooi resultaat – dankzij gebaren: 'Het ontstaan van taal kun je bij gesproken taal nergens bestuderen. Dus ja, dat vindt iedere taalwetenschapper prachtig, om dat te kunnen zien.' Asli Özyürek (Ankara, Turkije, 1967) studeerde psychologie aan de Bogazici Universiteit in Istanbul, waarna ze pro­ moveerde in Psychology and Linguistics aan de Universiteit van Chicago. In 2009 ontving ze een European Research Council (ETRC) Starting Grant en werd ze hoogleraar Gesture language and cognition. Ze is de eerste en op dit moment enige Nederlands-Turkse vrouwelijke professor. Özyürek is als onderzoeker verbonden aan het Center for Language Studies, het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour van de Radboud Universiteit en het Max Planck Institute for Psycholinguistics.

Yoga DVD speciaal voor slechthorenden en doven op de markt Yoga is een goede manier om te ontspannen. Daarom lanceert de organisatie 'Leefbare Wereld' een Yoga DVD speciaal voor slechthorenden en doven. De yogales op de DVD bevat een Nederlandse ondertiteling en gebarentaal en duurt 1,5 uur. De dove actrice Suzanne Davina is de yogadoventolk op de DVD. Kijk op www.leefbarewereld.nl/yoga voor meer informatie

21

Vrijwilligersdag 2011

door Jopy Sol

Op 16 april 2011 vond de jaarlijkse vrijwilligersdag van de Stichting Plotsdoven plaats. Vanaf 10.00 uur was iedereen welkom in het Achmea Health Center in Nieuw Loosdrecht. Het ochtendprogramma bestond hoofdzakelijk uit een presentatie van het vrijwilligershandboek waaraan velen hebben meegewerkt en waar we thans de definitieve versie van hebben. Om 12.30 kregen we een eenvoudige lunch. Daarna gingen we naar de buren, de 'Avontuurfabriek', voor het volgende programma­ onderdeel: buggy rijden. Het duurde even voor iedereen in een buggy zat, maar het lukte. Toen de chauffeurs wisten hoe ze het ding moesten starten en hoe ze konden remmen gingen we op pad. In één buggy kunnen twee mensen, dus het werd een flinke rij. Eenmaal op weg kwamen er auto's tussen de buggy's terecht, waardoor een groot deel van de buggy's een afslag miste. Toen de verloren schapen weer op het juiste pad waren geholpen volgde er een tocht door de fraaie omgeving van Loosdrecht. Weer terug bij de 'Avontuurfabriek' ging een deel van de aanwezigen opnieuw op pad, nu met een solex. De tocht voerde langs prachtige huizen en een mooie natuur. De dag werd afgesloten met een BBQ binnen en tenslotte nog een kop koffie buiten. Het was een mooie dag!

22

Themaweekend

27 mei t/m 29 mei 2011

'Effe uutbloaz’n' was het thema dit jaar en dat deden we in de Achterhoek en wel Hengelo gld. Het was een heel relaxt weekend waarin we heb­ ben mogen proeven aan/van yoga, meditatie, Achterhoekse wijn, muziek met NmG en klootschie­ ten. Tevens was er veel ruimte om met elkaar te praten. Ook mochten we een paar nieuwe mensen ontvan­ gen. Zij voelden zich in een warme familie opgenomen. Heerlijk om die geluiden te zien en te horen! Via deze weg willen wij onze tolken en ringleiding mannetje even in het zonnetje zetten. Bianca, Georgia, Margot en Anton dankzij jullie inzet kon iedereen alles volgen. Dank jullie wel. Wij hopen iedereen volgend jaar weer te mogen begroeten tijdens het volgende themaweekend. We zijn nu al bezig om weer een werkgroep te maken die voor 2012 aan de gang mag. Hartelijke groeten namens de organisatie dit jaar: Anneke, Renger, Xavèr en Anja

23

Nieuws van de steunpunten in het land Wandelen met Steunpunt Rijnmond

door Anja Korten

Zaterdag, 14 mei had Steunpunt Rijnmond haar eerste uitje van dit jaar. Ik had de eer om vanuit het bestuur dit uitje bij te mogen wonen. Ik had me de wandeling heel eerlijk gezegd anders voor gesteld. Ik kom uit de Achterhoek en bij een wandeling in het westen verwacht ik niet zoveel natuur­ schoon. Wat een meevaller voor mij want de wandeling was echt schitterend. We hadden heerlijk wandelweer ondanks dat de weersvoorspelling niet echt gunstig was. We hebben een jonge fuut meereizend op moeder, jonge zwanen, jonge eendjes en jonge meerkoetjes gezien. Na heerlijke thee/koffie in Het Rieten Dak en genieten van het zonnetje op het terras gingen we weer door. Het laatste stukje was door het park van Zoetermeer waar in 1992 de Floriade was. De beelden staan er nog steeds rond een mooi meer. Emma en Derek bedankt voor het gezellige uitje van Steunpunt Rijnmond en tot de volgende keer.

Wandeling Rolderrug te Rolde

door Anja Korten

Vandaag hebben wij onze eerste wandeling van dit jaar weer gemaakt. Gonnie, Rolf, Imke, Peter en ik zelf waren van de partij. Hilda kwam even koffie/thee met ons drinken en ging daarna door naar een afspraak van haar zelf. Het begon allemaal iets later dan gepland. Voor de verande­ ring was ik te laat. Ik was verkeerd gereden en baalde enorm. Normaal probeer ik altijd als eerste op de bestemming te zijn en dat mislukte nu dus grandioos. Maar dankzij het grote vertrouwen in mij bleven ze keurig wachten. Vandaag hadden we een korte wandeling maar wel mooi wandelweer en een prachtige route. Zie foto van ons bij de hunebedden. Voor Gonnie en Rolf was de route niet lang genoeg, zij zijn na het drinken nog een rondje gaan lopen. Het was weer gezellig en ik nodig iedereen uit om de vol­ gende keer mee te wandelen, enne dan zal ik normaal gesproken weer op tijd aanwezig zijn.

Wandeling Hoornboegse Heide te Hilversum

door Anja Korten

Vandaag onze tweede wandeling dit jaar en wat een schit­ terend weer vandaag! Met een graadje of 26 liepen wij over de heide en door de bossen in Hilversum. Gelukkig voor ons was er zo nu en dan wat sluierbewolking anders waren we vast weg gesmolten. De opkomst was mede door het mooie weer heel goed. Peter, Peter, Arnoud, Derek, Imke, Wil, Piet, Donna (hond) en Anja hebben een heerlijke wandeling gehad waar weer veel tijd was om te praten, gebaren en lachen. Uiteraard aan het eind van de wandeling een welver­ diend glas koel drinken. Nog even voor de duidelijkheid. Aan de wandelingen zijn geen kosten verbonden. Je neemt je eigen eten en drinken mee en meestal gaan we met z’n allen nog wat drinken. Dit is voor eigen rekening. Ook is iedereen welkom. Horend, doof, CI horend of slechthorend dit maakt niet uit. We wan­

24

delen in een heel rustig tempo en houden regelmatig een korte pauze.

Activiteiten 3e kwartaal 2001 Themapark “Spitkeet” te Harkema Zaterdag 18 juni 2011 Met Steunpunt Noord erop uit! We verzamelen om 13.00 uur bij Imke thuis op Langewijk 72, 9202 CR Drachten met koffie/thee/fris en wat lekkers. Daarna gaan we rond half 3 richting Harkema naar het themapark “de Spitkeet”

In het themapark “de Spitkeet” kunt u zien hoe de mensen tussen ongeveer 1850 en 1950 op de arme heidestreken van Friesland en Groningen hebben geleefd. Dat de toe­ stand hier erg is geweest blijkt o.a. uit de aanwezigheid van een armenkerkhof. Hier zijn tussen 1870 en 1920 ruim 200 mensen begraven, waarvan ongeveer de helft kin­ deren. In de spitkeet (plaggenhut) woonden de mensen die echt geen geld hadden.Vaak grote gezinnen zonder voorzieningen, zoals gas licht en water, in erbarmelijke omstan­ digheden. We hebben er weer zin in, dus komt u ook? Entrée de Spitkeet kost €3,50, met een museumkaart gratis Verdere informatie bij Imke Rozema: [email protected] Wegens succes wederom naar de 50 stevige Dames op Boerderij Achter­ vennen in Ilpendam. Zaterdag 25 juni 2011 Heel enthousiast waren de mensen die vorig jaar kennis maakten met de 50 stevige "dames" in de wei in Ilpendam, voor herha­ ling vatbaar; dus gaan we wederom! Het wordt een dag vol belevenissen in de groene oase van Waterland, vlak boven Amsterdam. We krijgen een rondleiding op Boerderij Achtervennen, een biologisch melkveebedrijf. De gehele bedrijfsvoering is volgens biologische normen met als uitgangs­ punten: respect voor de natuur en respect voor het dier. De boerin ontvangt ons met koffie/thee en een eenvoudige biologische lunch. Na de rondleiding neemt de boerin ons op de trek­

Ingezonden brief ker mee naar de "dames" in de wei. Zittend op een krukje, potlood in de hand en een plank­je op schoot gaan we creatief aan de slag of... een beetje mijmeren en heerlijk ge­nieten van het uitzicht. Het wordt vast wéér een dag om van het goede leven te proe­ven! Een tolk NmG is de hele middag aanwezig. Voor deze dag - alles inbegrepen - vragen wij een bijdrage van € 12,50 van de deelnemers. Aan deze activiteit kunnen maximaal 15 per­ sonen deelnemen, dus geeft u zich tijdig op, doch uiterlijk voor 20 juni a.s. bij Georgie: [email protected]. Kijk ook naar: www.boerderijachtervennen.nl Wandelen Holterbergroute (14 km) Zaterdag 13 augustus 2011 We verzamelen om 11.00 uur op station Nijverdal. Het is een stevige wandeling met soms flink klimmen. De route is niet in te korten! Denk aan goede kleding en schoenen. Neem ook voldoende te eten/drinken mee. Aanmelden is prettig. Dit kan via mail: anja. [email protected]. Aan het begin van de route kun je een bezoek brengen aan het bezoekerscentrum ‘Sallandse Heuvelrug’ van Staatsbosbeheer. De wande­ ling doorkruist een waardevol heidegebied: de enige plaats in Nederland waar nog een behoorlijke groep korhoenders voorkomt. De Rietslenk staat vol met jeneverbesstrui­ ken. De tocht gaat verder door de bossen van landgoed ‘De Noetselerberg’. Je moet soms flink klimmen, maar de route voert over goed begaanbare zandpaden. Via een fraaie beuken­laan daal je af naar station Holten. Rondvaart Schiedam en bezoek aan Jenevermuseum Zaterdag 3 september 2011 Wie aan Schiedam denkt, die denkt aan je­never. Vanuit tientallen branderijen en des­ tilleerderijen werd in de gouden eeuw de Schiedamse jenever over de hele wereld

In Horen nummer 1 februari/ maart 2011 las ik de recensie over de DVD Vergeten Geluiden, Graag wil ik reageren op het bekijken van de DVD Vergeten Geluiden, omdat m.i. de geplaatste recensie toch wat subjectief is ingekleurd vanuit CI-dragers. De titel geeft al aan dat het gaat om Vergeten Geluiden, de gelui­ den die we door doof- of slecht­ horend zijn moeten missen. Het is mooi in beeld gebracht door alledaagse geluiden die niet waarneembaar zijn. De twee plotsdove mensen die in deze documentaire deze ervaring uitdragen geven op de DVD een perfecte visualisatie van deze Vergeten Geluiden. De DVD is ondersteunend voor zowel de dove/slechthorende mens als voor de horende naaste. Voor deze laatste groep is het heel zeker een stuk (hernieuwde) bewustwording van wat hun dierbare na al die jaren ontbeert. De opmerking: ‘daar ben je toch aan gewend‘, vanuit de horende omgeving is niet vreemd en geeft ook aan dat horende mensen vaak voorbij gaan aan wat je mist aan geluid. Doordat ook een CI-draagster haar ervaring deelt op deze DVD wordt des te duidelijker wat het missen van Geluid aan het leven toevoegt, ‘De Stilte’, of wat eraan ontnomen is, ‘Het Geluid’, voor mensen die om wat voor reden dan ook niet van doof of slechthorend zijn verlost kunnen worden. Als dove- slechthorende persoon maak je van tijd tot tijd mindere fraaie dingen mee, ook dat hebben deze twee mensen goed in beeld gebracht. Mijn waardering voor hen om zich zo voor het publiek ‘bloot’ te geven. Dit wilde ik graag toevoegen aan de waardevolle DVD Met vriendelijke groet, Joke Schaminée-Sluis

25

Technische voorzieningen Cor Toonen Stuiverstede 9 5431 RT Cuijk tt: 06 - 43 02 89 95 tt: [email protected] fax: 0847 - 12 40 05 (ma t/m do na 20.30 u.) [email protected]

CI-lotgenotencontact Wil van Essen-Verhoef Ernst Casimirlaan 31, 6824 SG Arnhem [email protected]

Gebarencursussen

geëxporteerd. We starten onze ontdekkingstocht bij het opstappunt van de fluisterboot, waarmee wij door de grachten van Schiedam gaan varen. Een prachtige tocht langs de vele brande­ rijen, destilleerderijen, historische pakhuizen en molens. Na afloop gaan we iets drinken, voordat wij een bezoek brengen aan het Jenevermuseum. In het museum kun je alles leren over de historie van jenever. Je kunt deze zelf ook proeven, want in de nog wer­ kende branderij van het museum wordt nog steeds de moutwijnjenever Old Schiedam gemaakt, precies zoals 300 jaar geleden….

Ondertiteling TV

Het programma is als volgt: 11:30 Verzamelen op Noordvest 34 12:00 Met de fluisterboot door de grachten van Schiedam Rond 13:15 thee/koffie op een terrasje 14:30 Jenevermuseum 17:00 Naborrelen

Frans Vercammen Dirck v. Deelenstraat 4 5246 HB Rosmalen tel: 073 - 641 95 01 [email protected]

Kosten: Fluisterboot: € 6,50. (65+ € 2,40). Museum: € 4,80 + eventueel in de proeverij een drietal proefglaasjes , waaronder Old Schiedam voor € 2,00.

GGMD voor Doven en Slecht­­horen­ den; NmG coördinatoren te be­reiken via: [email protected]

Website Lex Wassenberg [email protected]

Informatie: www.rondvaartenschiedam.nl en www.jenevermuseum.nl Omdat wij de entree kaarten voor de fluister­ boot gaan ophalen bij het VVV kantoor, graag aanmelden bij Derek van Bockxmeer: [email protected] Varen op de Binnendieze in Den Bosch Zondag 4 september 2011

NC PLD Cornelis Houtmanstraat 19-2h 3572 LT Utrecht tel: 0900 - 337 36 63 tt: 030 - 271 61 72 fax: 030 - 271 98 09 www.ncpld.nl [email protected]

Varen op de Binnendieze is een unieke bele­ venis en een toeristische trekpleister van formaat. Vaar door de eeuwenoude waterlo­ pen van deze Bosche stadsrivier en geniet van de unieke stilte en prachtige doorkijkjes. Deze tocht laat u alle facetten van de Binnendieze zien. Varend door de smalle waterlopen komt u langs en onder de mooiste plekjes van het historisch stadscentrum.

De schippersgids vertelt over het ontstaan en de restauratie van de muren en bogen. Na het passeren van de Kruisbroedershekel vaart u de vesting uit. Via de Singelgracht en de Grote Hekel wordt de tocht voortgezet in de stad. Bekijk Den Bosch met andere ogen vanaf de Binnendieze. De tocht duurt 50 minuten en de kosten bedragen € 7,00 p.p. We vertrekken om 15.00 uur. Gelieve 10 minuten tevoren aanwezig te zijn bij de opstapplaats. Dat is de steiger in de Molenstraat 15a: vanaf het station rechtdoor en over de brug 2e straat rechts. Er is een traplift aanwezig. Er kunnen max. 16 per­ sonen per boot mee. Geef je dus snel op om de “boot niet te missen”. We hebben voor u twee tolken geregeld zodat u alles goed kunt volgen wat de schippersgids vertelt. Organisatie: Steunpunt Zuid. Opgave en info bij [email protected]. Wij wensen u alvast een behouden vaart en hopen u daar te ontmoeten. Wandeling ’s Gravenlandse Buiten­ plaatsen Zaterdag 10 september De ’s Gravenlandse Buitenplaatsen is een omvangrijk gebied met (park)bossen, tuinen en landhuizen. Het is heerlijk wandelen in dit afwisselende en unieke cultuurlandschap. Rijke Amsterdammers trokken in de 17e eeuw naar ’t Gooi om daar de zomer door te brengen en zo verrezen deze prachtige buitenplaatsen. Er zijn hier afstanden van 5 t/m 16 km. We overleggen samen hoe ver we gaan. Verzamelen om 11.30 uur bij het Bezoekers­ centrum Schaep en Burgh, Noordeinde 54b, 1243 JJ ’s Gravenlande, Kom je met het openbaar vervoer, dan kun je vanaf station Bussum Zuid de NS wandel­ route (route boekje verkrijgbaar bij het hotel bij de parkeerplaats of via de site van de NS) volgen tot het Bezoekerscentrum; mooie route over o.a. de hei! Als je doorloopt is het iets meer dan een half uur lopen. In dit centrum drinken we eerst even koffie of thee ( €1,-). Na afloop kunnen we samen wat drinken op een terras net buiten het bos. Lopen jullie gezellig mee? Organisatie Steunpunt West. Nadere infor­ matie: [email protected]

26

Onze activiteitenkalender voor 2011 Datum

Organisatie

Wat en waar

zo. 9 januari

West

Nieuwjaarsborrel in Amsterdam

zo. 27 februari

Zuid

Bowlen OL Round, Nijmegen

za. 12 maart za. 19 maart

Act. Comm. Bestuur

Wandeling Rolder rug, Rolde Landelijke Ontmoetingsdag

za. 9 april zo. 17 april

West Zuid

Maori’s in Museum Volkenkunde, Leiden Textielmuseum, Tilburg

za. 7 mei Act. Comm. za. 14 mei Rijnmond vr./zo. 27 - 29 mei Bestuur

Wandeling Hoornboegse Heide, Hilversum Wandeling Bieslandse Bos Themaweekend

vr. 3 juni za. 18 juni za. 25 juni

Dag na Hemelvaart. De Hoge Veluwe Huiskamerbijeenk. Drachten + act. in Harkema Boerenleven en schilderen in Ilpendam

Act. Comm. Noord West

za. 13 augustus Act. Comm.

Wandeling Holterberg, Nijverdal-Holten

za. 3 september Rijnmond zo. 4 september Zuid za. 10 september West

Rondvaart Schiedam en bezoek Jenevermuseum Varen in Den Bosch Wandeling ’s Gravenlandse Buitenplaatsen

vr./ma. 7 - 10 okt. Act. Comm za. 15 oktober Bestuur za. 29 oktober Act. Comm.

10e gezellig weekend op Texel Jaarvergadering St. Plotsdoven Wandeling Mariendaal, Wolfheze-Arnhem

za. 12 november Bestuur

Contactdag Partners, familie en vrienden

zo. 11 december Zuid

Traditionele jaarafsluiting met Bowlen en Chinees etentje, Nijmegen / Beuningen

Let ook op de informatie op www.stichtingplotsdoven.nl. Als u maandelijks per e-mail op de hoogte gehouden wilt worden van de activiteiten van de steunpunten, mail dan naar [email protected]

Steunpunten Steunpunt Noord Imke Rozema Langewijk 72 9202 CR Drachten tt/fax: 0512 - 51 47 41 [email protected] Steunpunt West Georgie Onsoe Burg. v.d. Stadtstraat 17 1501 SB Zaandam [email protected] Steunpunt Zuid Frans Vercammen Dirck v. Deelenstraat 4 5246 HB Rosmalen tel: 073 - 641 95 01 [email protected] Steunpunt Rijnmond Emma Bolle Saharapad 6 2622 CD Delft [email protected] Contactpersonen Kees Twilt, [email protected] Wil van Essen, [email protected] Veronica Korpershoek, vkorpers­[email protected] Contactpersoon Jongeren Wouter Bolier, [email protected]

Coördinator Steunpunten Leontien Peters [email protected]

Landelijke Activiteitencommissie

Graag tot ziens bij een van onze acti­ vi­­teiten!

Emma Bolle Jan Commandeur Kerkweg 231 1964 KJ Heemskerk [email protected]

NB: Mochten onver­ hoopt de kosten (ook reiskosten) van een activiteit (een beetje) te veel zijn en wilt u toch graag deelnemen, aarzel dan niet, maar neem contact op met het Lex Scheffel Fonds. Het fonds is hiervoor! Zie het zijkantje op deze bladzijde.

Lex Scheffelfonds Ineke Scheffel sms:06 - 41 35 66 90 tel: 020 - 690 88 17 fax: 020 - 465 10 10 [email protected] Gironummer: 7500036 t.n.v. I. Scheffel-Maurer te Amsterdam 's Gravenlandse Buitenplaatsen (foto Gerard van Dam) 27

HOOR DE WERELD MET HARMONY®

‘s Werelds Beste Hoorprestatie

AutoSound™ - past zich automatisch aan de constant veranderende luisteromgevingen aan, net zoals een normaalhorend oor, zodat je geen knoppen of schakelaars moet verzetten om optimaal te kunnen horen en verstaan. ADVANCED BIONICS N.V Waterfront Research Park Galileïlaan 18 - 2845 Niel, België Tel.: +32 (0)3 450 76 76 Fax: +32 (0)3 450 76 79

www.BionicEar.eu MK_AUTOSND09_NL_Adv_C

Er wacht een wereld vol geluid op je Harmony HiResolution Bionic Ear System by Advanced Bionics