Woord vooraf. Jaarplan ASO-wetenschappen met 1 uur in het 5de jaar en 2 uur in het 6de jaar

Woord vooraf Jaarplan ASO-wetenschappen met 1 uur in het 5de jaar en 2 uur in het 6de jaar De leraar heeft de vrijheid om de thema’s uit het leerplan van de derde graad te ordenen in functie van excursies, moeilijkheidsgraad of het afronden van thema’s of themaonderdelen bv. voor een examenperiode … In overleg met de vakgroep van de school of zelfs van de SG kan de volgorde van het hier voorgestelde jaarplan gewijzigd worden. Als niet dezelfde leerkracht in het 5de en 6de jaar lesgeeft, dient op het einde van het 5de jaar het gerealiseerde jaarplan doorgegeven te worden. Het is dus belangrijk de leerstof van de derde graad evenwichtig te verdelen over de twee jaren. Ook is het sterk aanbevolen in elk jaar fysische en sociaal-economische onderwerpen aan te bieden. In het jaarplan van het 5-de jaar ASO-Wet. stelden we de volgende volgorde voor: kosmografie (behalve de rotaties van de aarde rond haar as en om de zon: zie thema ‘Weer en klimaat’), cartografie (mag volgens het leerplan vervangen worden door GIS-toepassingen (4.8.2) of onderzoeks- en ICT-vaardigheden (4.8.3), bodems, en ten slotte ‘Verstedelijking en ruimtelijke ordening’. In het jaarplan van het 6-de jaar ASO-Wet. stellen we de volgende volgorde voor: de atmosfeer, het West-Europese weer, draagkracht en mondiale verschuivingen, opbouw en afbraak van fysische landschappen (uitz. Bouw van de aarde, platentektoniek = reeds in het 5°-jaar behandeld). Als excursie in het 6°-jaar nemen we de leerplanvoorstellen: confrontatie van reliëf – geologie – bodem - lithologie Als geografisch veldwerk kan geopteerd worden voor bodemerosie en modderstromen in de Leemstreek. In de rubriek ‘Effectieve realisatie’ noteert de leerkracht de datum waarop hij/zij de les realiseerde. Het jaarplan mag voor inspectie en begeleiding als schoolagenda van de leraar dienst doen. Het is de directeur van de school die de uiteindelijke toestemming moet geven. In de kolom van de eindtermen en leerplandoelen staan de nummers en de inhoud van de eindtermen (cursief) en nummers met de leerplaninhouden (normaal). In de rubriek VOETen dienen de nummers van de vakoverschrijdende eindtermen genoteerd te worden. Op een apart blad kan de leraar de VOETen genummerd uittypen die hij/zij volgens de afspraak met het directieteam dient te realiseren in de aardrijkskundelessen en excursies. Zowel in het 5de jaar als in het 6de jaar wordt geopteerd voor een excursiedag. In het kader van R.O. kan dit in de omgeving van de school gebeuren. Bij de hulpmiddelen wordt enkel nog verwezen naar de nieuwe atlas ‘De Boeck Atlas - Mens en Aarde’ (DBA). In deze atlas zijn alle kaarten geactualiseerd (o.a. de namen van de gesteenten, de geologische kaart, 3-D kaarten voor het reliëf, socio-economische gegevens). Als de leraar transparanten van de figuren en Mind Maps uit het leerboek wenst, kunnen deze tegen kostprijs bij de uitgeverij De Boeck aangevraagd worden. De leerkrachtenhandleiding bevat o.m. powerpointpresentaties van elke les. Deze handleiding is ook te verkrijgen bij de uitgeverij. De leerkracht kan zelf de presentatie aanpassen. Elke leerling bezit ook een cd in het handboek waar op school of thuis gebruik van kan gemaakt worden. Naast de handleiding is er de website www.geogenie.be waar geactualiseerde links terug te vinden zijn bij elk thema. Met eventuele op- en aanmerkingen houden we graag rekening. Namens het auteursteam Georges Tibau [email protected]

Leerplanthema 4: Atmosfeer: kenmerken van de atmosfeer. Leerplanthema 3: Kosmografie: bewegingen van de aarde Lesdag: Timing Effectieve Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / Zelfstandige realisatie doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en opdrachten/Taken naverwerking) 01-02/ 09/05 05-09/ 09/05

12-16/ 09/05

19-23/ 09/05

ETA 6: Weer en klimaat in verband brengen met de opbouw van en met processen in de atmosfeer. S 3, S 6, S 9, S 13 4. Atmosfeer 4.1. Onderzoeken welke mechanismen zorgen voor de verspreiding van de energie van de zon naar de atmosfeer. 4.1.1. Opbouw van de atmosfeer – gelaagde atmosfeer op basis van temperatuur en druk – de dunne troposfeer – vorming van ozon in stratosfeer, poollicht in ionosfeer 4.1.2. Warmtebalans – in – en uitstraling – natuurlijk broeikaseffect 4.2.3 Invloed van de zeestromingen op de warmteoverdracht naar de atmosfeer

Kennismaking + Overzicht leerstof + Afspraken i.v.m. Leren en Leren

Overzicht van zelfstandige taken doorheen het jaar

Idem

Idem

1. De opbouw van de atmosfeer

Belangrijkste leermiddelen

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek.

2. De warmtebalans, resultaat van in- en uitstraling

Factoren die de luchttemperatuur beïnvloeden

DBA 116 DBA 117 C,D,E

VOETen

26-30/ 09/05

ETA 4: Bewegingen in het zonnestelsel en de gevolgen ervan op aarde aangeven. ETA 18: een standplaats op aarde bepalen door middel van beschikbare, hedendaagse technieken en methodes. S23

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek. 3. De seizoenen opaarde

3.10 Vertrekkend vanuit waarnemingen de revolutie van de aarde en de gevolgen ervan inzien.

Uitbeelding van de seizoenen d.m.v. aardbol en projector in klaslokaal

1 Kenmerken van revolutie – zin en duur 2 Gevolgen van revolutie – jaartelling – seizoenen in relatie met verschillende culminatiehoogtes 3.11. Vertrekkend vanuit de waarneming de rotatie van de aarde en de gevolgen ervan inzien. 1 Kenmerken van rotatie – bewijs voor aardrotatie – zin, duur en omtreksnelheid 2 Gevolgen van rotatie – uurregeling – plaatsbepaling op aarde – vorm van de aarde – afwijking van bewegende deeltjes

Oefeningen op schrikkeljaren, culminatiehoogte

DBA 128D DBA 129A

4. De aardrotatie en de gevolgen voor de weerkunde

Oefeningen op de uurgordels

DBA 125C

leerplanthema 4 Atmosfeer (vervolg) en West-Europese weer Lesdag: Timing

03-07/ 10/05

Effectieve realisatie

Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) 4.2.1 Algemene luchtcirculatie 5. Luchtdruk en wind – circulatiecel op basis van temperatuur – circulatiecellen in het noordelijk halfrond

Zelfstandige opdrachten/Taken

Belangrijkste leermiddelen DBA 117A+B PPT zie leerkrachtenhandleiding.

S2,S3,S24,

Transparanten van de figuren uit het leerboek.

10-14/ 10/05

4.2.2. Verdamping en condensatie – wolkenvorming – transport van warmte via wolken – verband tussen drukgordels en neerslagzones

6. Neerslag als gevolg van verdamping en condensatie

ETA 22 Een klimaat interpreteren aan de hand van temperatuur, neerslag en algemene luchtcirculatie 4.2.4 Gevolgen: verschillen in klimaten – verschillen op basis van temperatuur – verschillen op basis van neerslag

7. Verschillen in klimaten en vegetaties Enkel klimatogrammen interpreteren!

DBA 117F PPT zie leerkrachtenhandleiding. Via groepswerk worden Transparanten de kenmerken van de van de figuren uit 14 klimaten het leerboek. onderzocht. DBA-114-115116-117

Lesopvraging en remediëren 17-21/ 10/05

ETA 21 Een weersituatie inschatten door rekening te houden met weerkaarten en -berichten

1. Weerberichten, satellietfoto’s en weerkaarten

Weerkaarten en satellietfoto’s analyseren.

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek. DBA 126-127

VOETen

24-28/ 10/05

ETA 20 Een West-Europese weerkaart lezen.

2. Fronten als gevolg van botsingen tussen luchtsoorten 3. Kenmerken van het West-Europese weer bij hoge en lage druk

Weerkaarten en satellietfoto’s analyseren.

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek. DBA 18 DBA 117A+B

Opmerkingen i.v.m. de realisatie van het leerplan:

Leerplanthema 5: Draagkracht en mondiale verschuivingen Lesdag: Timing Effectieve Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / realisatie doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) 29/10-06/ 11/05

07-10/ 11/05



Herfstvakantie ETA7 De invloed van menselijke activiteiten op het milieu zoals: broeikaseffect, natuurrampen, zure regen, waterbeheersing, bodemdegradatie en –verbetering met voorbeelden illustreren 1. Aan de hand van een concreet voorbeeld uit de media een mondiaal milieuprobleem onderzoeken en de oorzaken in verband brengen met socio-economische activiteiten. 1.1 Milieuprobleem zoals broeikaseffect, natuurramp, zure regen, bodemdegradatie... 1.2 Oorzaken van het milieuprobleem

PPT zie leerkrachtenhandleiding.

Herhalingstoets atmosfeer en WestEuropese weer

Mondiale milieuproblemen en de oorzaken ervan 1. Waarneming 2. Broeikaseffect 3. Andere mogelijke oorzaken voor het opwarmen van de aarde 4. Hoe probeert de mens de opwarming van de aarde tegen te gaan?

Voorbeelden zoeken in de media.

Transparanten van de figuren uit het leerboek. DBA 124

VOETen

14-18/ 11/05

4 Aan de hand van het begrip ecologische voetafdruk de ongelijke regionale druk op de draagkracht van de aarde aantonen en duurzame oplossingsrichtingen suggereren.

1. De ecologische voetafdruk en de draagkracht van de aarde

ETA10 Productie en consumptie van 2.Het wereldvoedselvraagstuk voedsel en hulpbronnen in relatie brengen met demografische evolutie en welvaartsniveau in het kader van een duurzame ontwikkeling.

21-25/ 11/05

2 Oorzaken en oplossingen van ongelijke voedselvoorziening achterhalen en in verband brengen met demografische evolutie en welvaartsverschillen. 3 Voor grondstoffen- of energie de 3. De aarde als leverancier van hulpbronnen spanning productie - consumptie in verband brengen met verschillen in demografische evolutie en welvaartsverschillen. 4. Duurzaam beheer van energie en grondstoffen

Oefeningen voetafdruk


DBA 120-121122

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek. DBA 130 en 131

Leerplanthema 5: Draagkracht en mondiale verschuivingen Lesdag: Timing Effectieve Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / realisatie doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) ETA 11 Zowel verschuivingen van 5. Globalisering industrie of tertiaire activiteiten als 28/11 – demografische migraties met 02/12/05 voorbeelden illustreren en dit in verband brengen met sociaaleconomische of politieke factoren. 5 Aan de hand van voorbeelden inzien dat wereldwijde verschuivingen van industriële of tertiaire activiteiten een vorm zijn van globalisering. 6 Aan de hand van voorbeelden de gevolgen van mondialisering onderzoeken vanuit socio-economisch of politiek standpunt. 7 Aan de hand van voorbeelden de push- en pullfactoren van demografische migraties onderzoeken vanuit socio-economisch of politiek standpunt.

05-09 / 12/05

6. Internationale migraties

Lesopvraging en voorbereiding kerstexamens

Kerstexamens 25/12/05 t.e.m. 09/01/06

KERSTVAKANTIE Opmerkingen i.v.m. de realisatie van het leerplan:



Voorbeelden zoeken waarom België economisch minder aantrekkelijk wordt dan China en India.


Herkomst van producten (van grondstof tot eindproduct – handelsroutes)

DBA 130 en 131


VOETen

Leerplanthema’s 2: Opbouw en afbraak van fysische landschappen en 6: Opbouw en afbraak van fysische landschappen Lesdag: Timing Effectieve Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / Zelfstandige realisatie doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en opdrachten/Taken naverwerking) 09-13/ 5 Het verband inzien tussen de Remediëren toetsen Kerstmis Oefeningen op 01/06 gesteentecyclus en de platentektoniek. gesteentencyclus 8. Gesteentecyclus 5.1 Indeling van de gesteenten naar ontstaan 5.2 Gesteentecyclus

Belangrijkste leermiddelen PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek

S1+19 9. De indeling van de gesteenten 16-20/ 01/06

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek DBA 13

23-27/ 01/06

ETA23 Belangrijke geologische Lesopvraging thema 2 gebeurtenissen, klimaatsveranderingen en de biologische evolutie situeren op de geologische tijdsschaal. 1+2. De geologische tijdschaal 6 Methoden beschrijven om structuren relatief en absoluut te dateren. 6.1 Superpositiemethode en/of fossielen onderzoeken om sedimentatie te reconstrueren 6.2 K/Ar en C14-methode bij absoluut dateren S21+29

DBA 12

VOETen

30/01 03/02/06

7 De belangrijkste geologische vervolg gebeurtenissen, biologische evolutie en enkele belangrijke klimaatswijzigingen situeren op de geologische tijdschaal. 7.1 Situering van de belangrijkste plooiingsfasen op de geologische tijdschaal 7.2 Situering van enkele klimaatswijzigingen op de geologische tijdschaal 7.3 Situering van de grote veranderingen in de biologische evolutie op de geologische tijdschaal 7.4 Ligging van de continenten en de geologische tijdschaal

Leerplanthema 6: Opbouw en afbraak van fysische landschappen Timing Effectieve Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / realisatie doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) 8 Aan de hand van relatieve 3+4. Quartaire klimaatveranderingen 06-10/ dateringtechnieken en 02/06 temperatuurgrafieken de belangrijkste klimaatveranderingen van het Quartair vaststellen en in verband brengen met mogelijke beïnvloedende factoren. 8.1 Klimaatsveranderingen in het Quartair 8.2 Dateringtechnieken zoals pollenanalyse, varven, isotopen, dendrochronologie 8.3 Mogelijke verklarende factoren voor klimaatveranderingen in het Quartair S19,S20,S23,S25

DBA 12


Belangrijkste leermiddelen PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek. DBA 45 B+C

VOETen

13-17/ 02/06

ETA 24 Vereenvoudigde geologische en bodemkaarten lezen.

Lesopvraging 5+6 De belangrijkste geologische gebeurtenissen in België

20-24/ 02/06

9 Aan de hand van de geologische en lithologische kaarten en vereenvoudigde geologische doorsneden de relatie illustreren tussen de Belgische ondergrond en de belangrijke geologische gebeurtenissen uit het verleden. S17 9.1 Geologische kaart van België en Idem West-Europa 9.2 Invloed van vroegere gebergtevormingen, transgressies en regressies op de lithologie en gelaagdheid van de Belgische ondergrond

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek. DBA 12+44

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek. DBA 12+44

25/0205/03/06

KROKUSVAKANTIE

Leerplanthema 6: Opbouw en afbraak van fysische landschappen Lesdag: Timing Effectieve Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / realisatie doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) ETA 9 Eenvoudige reliëfvormen op een 7+8 Vergelijkende studie van reliëfgebieden 06 –10/ samenhangende manier in verband in België: gebieden met niet geplooide lagen 03/06 brengen met lithologische kenmerken, geologische structuren en geomorfologische processen. 3.De zand- en zandleemstreken S3,S4,S5,S6,S29

13-17/ 03/06

20-24 / 03/06

27-31/ 03/06



10 Aan de hand van analyse van beelden, vereenvoudigde kaarten (geologie – bodem – lithologie) topografische kaarten en geologische doorsneden van 2 gebieden binnen België, reliëfvormen verklaren door ze in verband te brengen met geologische structuren,lithologie en geomorfologische processen. 10.1 Voor 2 gebieden in België (een Idem geplooid en een niet geplooid gebied) – situering van de 2 gebieden op de geologische doorsnede van België – erosievormen en sedimentatievormen Lesopvraging – verwering – erosie - sedimentatie (of accumulatie) – confrontatie van reliëf, geologie en lithologie voor de gekozen gebieden 13. Een geomorfologisch proces naar keuze via veldwerk doen. S29,S30,S31

Voorbereiding uitstap + uitstap (max. halve dag) 13.1 Verzamelen van informatie via veldwerk 13.2 Verwerken van het veldwerk tot een rapport 13.3 Confrontatie van eigen onderzoek met soortgelijk onderzoek uit wetenschappelijke literatuur


DBA 10, 11, 12, 13 en 14

PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek. DBA 10, 11, 12, 13 en 14 Topografische kaarten Een rapport schrijven

Thuis opzoeken via internet

Internet

VOETen

Leerplanthema 6: Opbouw en afbraak van fysische landschappen Lesdag: Timing Effectieve Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / realisatie doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking)



PAASVAKANTIE 01-17/ 04//06

18-21/ 04/06


12 DE GEOGRAFISCHE EXCURSIE DEEL V: DE GEOGRAFISCHE ETA9,23,24 EXCURSIE Vanuit terreinwaarnemingen en kaarten (geologie, bodem en topografie) Excursie-items: reliëfvormen verklaren door ze in - confrontatie van het reliëf, de geologie, verband te brengen met bodem , lithologie in Haspengouw, de geomorfologische processen, Condroz en de Ardennen d.m.v. geologische geologische structuren en lithologie. - en reliëfdoorsneden en atlas. - de chemische verwering, hellingserosie en 12.1 Confrontatie van reliëf – geologie rivier werking als voorbeelden van afbraak– bodem en opbouw processen (vb. de Ourthe, lithologie in een excursiegebied Amblève en Ninglinspo). Hoofdstuk 1:

Voorbereiding van de excursie

1. Cartografie (topografische kaarten +luchtfoto) Inkleuren: - van de reisroute en het rivierennet; - geologische - en reliëfdoorsneden; - van het reliëfgebied rond de Ninglinspo volgens opgegeven hoogtezones (zelfstandige werkopdracht).

Inkleuren Thuisopdracht (mag met computer)

Uittreksels topografische kaarten en doorsneden

Luchtfoto van het excursiegebied

VOETen

Idem

2. Analyseren van rivierdoorsneden van de Ninglinspo uit:

Doorsneden

- de bovenloop - de middenloop - de benedenloop 3. Analyse van het lengteprofiel van de Ninglinspo. 4. De Luikse industrieregio gesitueerd tussen de andere Belgische industriestreken.

24 – 28/ 04//06

Leerplanthema 6: Opbouw en afbraak van fysische landschappen Lesdag: Timing Effectieve Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / realisatie doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) Criteria van vergelijking tussen 2 Hoofdstuk 2: Excursie streken: - landschap (vanuit beeldmateriaal): 02-05/ landschapskenmerken 05/06 - geologische kaart: vergelijking van de ondergrond (ouderdom aflezen van de kaart + situering t.o.v. de plooiingsfasen in de geologische tijdstabel) - lithologische kaart (soort gesteenten los/vast)


Belangrijkste leermiddelen Uittreksels topografische geologische - en bodemkaart

- bodemkaart

Hoofdstuk 3:

Naverwerking

1.

De gesteenten: leem, kalksteen, schalies, psammiet, fyllieten, rolkeien en kwartsieten determineren.

2.

Analyse beeldmateriaal gemaakt tijdens de excursie

08-12/ 05/06

Meegebrachte stenen

VOETen

10 Aan de hand van analyse van beelden, vereenvoudigde kaarten (geologie – bodem – lithologie) topografische kaarten en geologische doorsneden van 2 gebieden binnen België, reliëfvormen verklaren door ze in verband te brengen met geologische structuren,lithologie en geomorfologische processen. 10.1 Voor 2 gebieden in België (een geplooid en een niet geplooid gebied) – situering van de 2 gebieden op de geologische doorsnede van België – erosievormen en sedimentatievormen – verwering – erosie - sedimentatie (of accumulatie)

15-19/ 05/06

22 – 24/ 05/06


Vergelijkende studie van de reliëfgebieden in België: gebieden met geplooide lagen

Transparanten van de figuren uit het leerboek

1. Zuid-België als geheel (synthese excursiepunten)

Week van O.-L.-Heer Hemelvaart


Herhalingstoets excursie


– confrontatie van reliëf, geologie en lithologie voor de gekozen gebieden

Leerplanthema 6: Opbouw en afbraak van fysische landschappen Lesdag: Timing

Effectieve realisatie

Leerplandoelen (met eindtermen E + Lesonderwerpen / doelst. gerealiseerd tijdens excursie) Excursie-items (+ voorbereiding en naverwerking) Vergelijkende studie van de reliëfgebieden in België: gebieden met geplooide lagen

29/0502/06/06

Naverwerking excursie 2. Condroz 3. Kalksteenzoom 4. Ardennen

Examenperiode en deliberaties 06-30/ 06/06



Belangrijkste leermiddelen PPT zie leerkrachtenhandleiding. Transparanten van de figuren uit het leerboek

VOETen

Woord vooraf. Jaarplan ASO-wetenschappen met 1 uur in het 5de jaar en 2 uur in het 6de jaar

Recommend Documents