5X GASTVRIJ Gastvrijheid in de praktijk
DAG V A N D E GAST VRIJHEID OP 4 JUNI 2009
LANGS DE MEETLAT
‘Bij het MCL ben ik geen nummer’
SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009 € 0,00
ETEN OP DE KINDERAFDELING Iedere maaltijd is een klein feestje
2
3 IN DIT NUMMER
WANDER WELKOM Een speciaal blad dat in het teken staat van gastvrijheid.
6/ Langs de meetlat
Is dat nodig? Ja en nee. Nee, want gastvrijheid is voor
Theorine Scholte (36) over onze zorg
ons eigenlijk heel gewoon. Over gastvrijheid moet je niet schrijven, gastvrijheid moet je doen. Ja, want gastvrijheid staat zo centraal in onze omgang met patiënten en met elkaar dat we er graag eens extra bij stil staan.
4/H IGHLIGHTS 2008. Het kleine nieuws
Het MCL is een gastvrij ziekenhuis. Onze klant (de patiënt) is koning.
uit 2008.
Patiënten voelen zich bij ons welkom. Maar wat betekent dat? Dat ze kunnen rekenen op medische zorg op basis van de meest moderne
12/
8 / 2008 in 7 vragen
inzichten. Dat ze medewerkers en vrijwilligers ontmoeten die er alles aan doen om het verblijf in het ziekenhuis zo goed mogelijk te laten verlopen.
ETEN OP DE KINDERAFDELING
Dat ze gebruik kunnen maken van goede voorzieningen. Gastvrijheid zit in heel veel, zo niet in alles wat we doen. Voorbeelden genoeg. In dit blad passeert een aantal de revue.
Iedere maaltijd is een klein feestje
Daarom: Welkom! Een speciaal blad waarin we terugkijken en vooruitblikken. Waarin we met concrete voorbeelden laten hoe we dat
14
‘welkom’ dag in en dag uit handen en voeten geven. Waarin medewerkers en patiënten openhartig vertellen waarom zij het MCL een gastvrij ziekenhuis vinden. Verrassend om te zien op hoeveel manieren gastvrijheid kan worden ingevuld. Ik wens u veel leesplezier en hoor graag wat u van dit blad vindt.
4/
Wat je altijd al wilde weten over … Zorginnovaties en
10 /5 X WELKOM
Gastvrijheid in de praktijk
Gastvrij
is voor mij …
Medewerkers en een patiënt over gastvrijheid
15 / Feiten en cijfers
brandveiligheid Wander Blaauw Voorzitter directie MCL
SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009
16 / Adressen
S P E C I A L E J A A R V E R S L A G E D I T I E J U N I 2009
4
5 Dialyseren in Heerenveen én Kollum Súdhaghe, het MCL-dialysecentrum in Heerenveen, is op 20 maart officieel geopend. Door verruiming van de openingstijden kunnen meer
Zorg voor zieke knuffel In maart organiseerde het MCL een knuffelpoli. Ruim vierhonderd kinderen uit groep drie van basisscholen uit de omgeving hebben hun zieke knuffel of pop in het MCL laten onderzoeken. Voor de kinderen een speelse manier om in aanraking te komen met het ziekenhuis en voor co-assistenten een unieke gelegenheid om met kinderen te leren werken.
patiënten in Heerenveen terecht. Bovendien gaan we vanaf augustus 2009
Gedragscode gepresenteerd
ook dialysebehandelingen aanbieden in Kollum. Een gedeelte van het multifunctioneel centrum Meckama State wordt als klein dialysecentrum
Op 25 november is de gedragscode ‘Gewoon
ingericht. Met zes dialysestations kan de dependance ruimte bieden aan
doen!’ gepresenteerd. Het MCL is daarmee
maximaal vierentwintig patiënten.
Opvang bij indrukwekkende gebeurtenissen Bij de meeste afdelingen van het MCL is in 2008 een Afdelings Ondersteuningsteam (AOT) opgezet. Hier kunnen medewerkers die te maken krijgen met indrukwekkende
een van de eerste ziekenhuizen met zo’n
gebeurtenissen hun verhaal kwijt.
complete code. In de gedragscode staat hoe medewerkers omgaan met patiënten
Vergunning Hartcentrum Friesland
en met elkaar. Thema’s zijn bijvoorbeeld respectvolle bejegening, samenwerking, professionaliteit en integriteit.
Elektronisch verwijzen door huisarts
Het gaat dan bijvoorbeeld om verbale agressie, bedreiging, het overlijden van
Sinds zomer 2008 beschikt het Hartcentrum Friesland over een eigen vergunning.
een patiënt of een ernstig trauma. Zo’n
Het centrum mag nu bijvoorbeeld zelfstandig dotteren en openhartoperaties
team bestaat uit collega’s die speciaal
doen. Voorheen gebeurde dat onder de vergunning van het UMCG. Ook mag
voor dit doel zijn opgeleid door een
het centrum nu ICD’s implanteren. De implanteerbare cardioverter defibrillator
traumapsycholoog.
(ICD) ondersteunt het hart. Naar verwachting zullen zo’n 150 implantaties per
In 2008 is gestart met de invoering van de internetapplicatie ZorgDomein. Huisartsen kunnen patiënten
jaar worden verricht. Bovendien neemt het Hartcentrum de controle van zo’n 700
via dit systeem ‘elektronisch’ doorverwijzen. Bovendien heeft de huisarts via het systeem inzage in het
Friese ICD-patiënten van het UMCG over.
aanbod en de toegangstijden van het ziekenhuis.
Marathon van Leeuwarden Het MCL en Noorderbreedte Thuiszorg waren in 2008 wederom hoofdsponsor van de Marathon Leeuwarden.
Wat je altijd al wilde weten over… het Centrum voor Obesitas
de SurgiCube
Juist het accent dat het evenement legt op de gezondheid en welzijn van burgers maakt sponsoring voor beide organisaties aantrekkelijk. Noorderbreedte Thuiszorg en het MCL haken met allerlei activiteiten bij de marathon aan.
Veiligheid van cliënten staat altijd voorop
Dit centrum biedt hulp bij de aanpak van overgewicht, bijvoorbeeld
Dit apparaat met een klein steriel werkgedeelte maakt het mogelijk om
Het Vastgoedbedrijf zorgt vanuit de KAM-groep (KAM staat voor Kwaliteit, Arbo en Milieu) en de stuurgroep
door het plaatsen van een lapband. Het centrum biedt een
oogoperaties sneller uit te voeren. De patiënt kan zijn gewone kleding
Bedrijfshulpverlening ( BHV) voor ondersteuning van de locaties van Zorggroep Noorderbreedte op het
totaalaanpak van medische- en psychologische zorg, dieet, voorlichting
aanhouden en hoeft niet op een operatietafel te worden getild.
gebied van bedrijfshulpverlening, milieu- en energiezorg en de (brand)veiligheid van gebouwen, installaties,
en nazorg. Het centrum is op 21 november feestelijk geopend.
Op 1 oktober is de SurgiCube in Harlingen officieel door de
medewerkers en patiënten. Aan het woord is Omayra Nooitgedagt, KAM-coördinator Vastgoedbedrijf.
… het plaatsen van een hartklep via de liesslagader
burgemeester in gebruik genomen.
… de eNose
In november heeft het Hartcentrum voor het eerst een nieuwe hartklep
In 2008 is wetenschappelijk onderzoek verricht met de elektronische
door een katheter via de lies geplaatst. Bij deze techniek kan de patiënt
neus (eNose). Het apparaatje, afkomstig uit de voedingsindustrie
vaak al binnen een week na de ingreep het ziekenhuis verlaten. Het
en defensie, kan digitaal geuren opslaan en kan daarbij patronen
centrum streeft ernaar om in 2009 zo’n 45 patiënten met deze techniek
herkennen. Inmiddels wordt er ook binnen de geneeskunde mee
te behandelen.
geëxperimenteerd om te zien hoe de diagnostische waarde op allerlei medische terreinen uitpakt. In samenwerking met het AMC verrichtte het MCL in 2008 enkele methodologische studies bij longpatiënten waarvan de resultaten internationaal zijn gepresenteerd. SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009
‘Brand, wateroverlast of stroomuitval; mocht er binnen één van onze locaties een calamiteit ontstaan, dan is iedere medewerker goed voorbereid. Het afgelopen jaar hebben we veel energie gestoken in het optimaliseren van de bedrijfshulpverlening (BHV) en de brandveiligheid van onze gebouwen. Nagenoeg alle medewerkers hebben een cursus brandveiligheid en een cursus BHV gevolgd. Wanneer er bijvoorbeeld ergens brand ontstaat, dan weet iedereen wat hem of haar te doen staat; alarmeren, blussen en hulpverlenen. Het is belangrijk dat iedereen bij een calamiteit goed op elkaar is ingespeeld. Op elke locatie oefenen we daarom regelmatig met de brandweer én bewoners. Elke locatie heeft een ontruimingsplan op maat, zodat we cliënten, medewerkers en bezoekers zo snel mogelijk in veiligheid kunnen brengen. Natuurlijk hopen we dat een grote calamiteit achterwege blijft, maar mocht het ooit zover komen, dan zijn we er klaar voor.’
S P E C I A L E J A A R V E R S L A G E D I T I E J U N I 2009
6
7
Langs de
specialistische kennis, die – in tegenstelling tot veel specialisten – de informatie ook kan overbrengen naar patiënten toe. Ik mag
‘Bij het MCL ben ik geen nummer’
altijd bellen als ik vragen heb en ze neemt altijd de tijd voor me. Dat geldt ook voor de rest van het team en dan met name de dames van de administratie.’
Vriendelijke blik Het OCL kun je via de hoofdingang bereiken, maar heeft ook een aparte ingang. Hierdoor voelt het voor Theorine minder klinisch. ‘Natuurlijk, het blijft een ziekenhuis. Maar het is kleinschaliger en dat vind ik prettiger. Bovendien staat in de wachtkamer altijd koffie en thee klaar, al dan niet geserveerd door gastvrouwen of –heren. Dat gecombineerd met een vriendelijke blik van herkenning als je binnenkomt gaven me het gevoel dat ik geen
Theorine Scholte (36) voelde in de
nummer ben, maar gewoon Theorine.’
zomer van 2008 een verdikking in haar
‘Ik mag altijd bellen als ik vragen heb en ze neemt altijd de tijd voor me’
rechterborst. Ze besloot naar de huisarts te gaan. Uiteindelijk kwam, na verschillende onderzoeken, de nare uitslag: borstkanker.
meetlat
‘Het zette mijn leven even helemaal op z’n kop. Gelukkig heeft het team van het Oncologisch Centrum Leeuwarden van
Op dit moment wordt Theorine nog bestraald en binnenkort start
het MCL naast de professionele zorg ook
de hormoonbehandeling. ‘Ik blijf hier voorlopig nog wel even
aandacht voor mij als persoon.’
komen. Het blijft natuurlijk altijd afwachten of je volledig geneest. Maar ik heb het gevoel dat ik er alles aan heb gedaan om de
Veel aandacht
daar aan alle kanten bij geholpen.’
Nadat Theorine Scholte gestopt was met het geven van
Na de zware operatie kon Theorine al vrij snel naar huis. Een paar
borstvoeding aan haar zoontje, had ze een vreemd gevoel in
weken later keerde ze weer terug naar het Oncologisch Centrum
haar rechterborst. In eerste instantie was dat niet raar: ze was
Leeuwaren (OCL) voor de chemokuren. ‘Ik moest in totaal zes
tenslotte net gestopt met borstvoeding. Maar de borst leek ook
kuren hebben, dus daar ben je ongeveer vijf maanden zoet mee.
wel dikker… Theorine vertrouwde het niet ging naar de huisarts.
Dan leer je het team van het OCL goed kennen en andersom. Het
Voordat ze het wist brak een tijd aan van onderzoeken: foto’s,
OCL heeft naast de professionele zorg ook veel aandacht voor
scans, puncties en echo’s. Uiteindelijk was de uitslag niet goed. ‘Er
de patiënt zelf. Er is een mamma care verpleegkundige die ook
zat een kleine, agressieve tumor in mijn borst die ook uitgezaaid
vraagt hoe het met jou gaat en hoe je met de situatie omgaat, in
gevraagd. Om hier ervaring mee op te doen, zijn in 2008 op drie
was in mijn okselklieren.’
plaats van hoe het met de ziekte gaat. Het is fijn dat er aandacht
afdelingen pilots voor het online meten van patiënttevredenheid
Al een paar weken na de diagnose kon Theorine worden
is voor die kant van het verhaal. Wat ik ook enorm kon waarderen,
gehouden. De deelnemende klinieken en poliklinieken kregen een 8!
geopereerd. Een borstbesparende operatie was niet mogelijk;
is dat het team je naast medisch inhoudelijke informatie ook
de hele borst moest worden verwijderd. Voorafgaand aan de
informatie geeft over pruiken, make-up, protheses en lingerie.
operatie had Theorine meerdere gesprekken met de chirurg
Daar heb je echt behoefte aan.’
en de oncoloog. ‘Ze namen de tijd voor me. Ze vertelden wat
SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009
risico’s zo veel mogelijk te verkleinen. En het OCL-team heeft mij
De mening van de cliënt telt! • Vanaf 2009 zal de patiënt online naar zijn of haar mening worden
• Patiënten kunnen bij twee ombudsfunctionarissen terecht met hun klachten, ongenoegens en onvrede. Deze klachten worden geregistreerd en er wordt geprobeerd te bemiddelen tussen
de operatie inhield, hoe het herstel naar verwachting zou
Theorine heeft in de fase voordat de diagnose was gesteld
patiënt en specialist of medewerker. In 2008 zijn er 338 klachten
verlopen en wat de vervolgbehandeling zou zijn. Ook heb ik de
ervaren dat specialisten niet altijd even helder communiceren. Ze
binnengekomen. Gemiddeld waren er 28 klachten per maand. Er zijn
mogelijkheid gehad om foto’s te zien van vrouwen die ook een
is daarom blij met de ondersteuning van de nurse practitioner.
17 klachten doorgestuurd naar de Klachtencommissie. De commissie
borst hebben moeten laten amputeren.’
‘De nurse practitioner is een verpleegkundige met goede
onderzoekt een klacht en bepaalt of de klacht al dan niet gegrond is.
S P E C I A L E J A A R V E R S L A G E D I T I E J U N I 2009
2008 in 7 vragen
8
9
1. Hoe zit het met de kwaliteit van het MCL? 6. Hoe gezond zijn jullie eigen medewerkers?
In 2007 heeft het MCL het NIAZ-keurmerk ontvangen. NIAZ staat voor Nederlands Instituut Accreditatie Ziekenhuizen. Dit instituut geeft een keurmerk af aan ziekenhuizen die werk maken van kwaliteit. In het toekenningsrapport stonden tien verbeterpunten geformuleerd. Op basis daarvan is een actieplan
Het verzuimpercentage van het MCL laat een daling zien: 4,68%
opgesteld. In 2008 is de NIAZ-accreditatie verlengd op basis van de voortgang in het actieplan.
tegen 4,91% in 2007. Om medewerkers gezond, gemotiveerd en met plezier aan het werk houden, is het MCL gestart met een
2. Wat is een kamerassistent?
integraal gezondheidsbeleid. Er is bijvoorbeeld aandacht voor
De kamerassistent is een samengaan van de ‘oude’ functies van
het tillen door medewerkers en het omgaan met traumatische
facilitair medewerker en voedingsassistente. Deze persoon verricht
ervaringen.
ondersteunende werkzaamheden voor het verpleegkundig personeel. Hij haalt bijvoorbeeld het linnengoed op, maakt de
7. Wat doet het Auletius Instituut?
bedden op en helpt patiënten met eten. Ook maakt de assistent bij
Onder de naam Auletius Instituut verzorgt het MCL samen met het UMCG opleidingen.
opname een patiënt wegwijs op de afdeling. Verschillende afdelingen
Het Auletius Instituut houdt zich bezig met opleiding en onderwijs aan co-assistenten,
hebben ‘proefgedraaid’ met de nieuwe functie. In 2008 is besloten om
arts-assistenten in opleiding (aios) en arts-assistenten niet in opleiding tot specialist (anios),
de functie in het hele ziekenhuis in te voeren.
de begeleiding van nieuwe functies (Nurse Practitioners, Physician Assistent en de medisch ingenieur) en wetenschappelijk onderzoek. Ook beschikt het instituut over een kenniscentrum
3. Wat doen jullie aan de veiligheid voor patiënten?
(medische bibliotheek).
Met een speciaal veiligheidsmanagementsysteem (VMS) proberen we veiligheidsrisico’s voor de patiënt te voorkomen en schade aan de patiënt te verminderen. We kijken bijvoorbeelden hoe we het melden en analyseren van incidenten kunnen verbeteren.
4. Zijn er nog voldoende handen aan het bed? Nog wel, maar als er niets gebeurt, dreigt op termijn een tekort aan verzorgenden en verpleegkundigen op de arbeidsmarkt. De zorgopleidingen hebben al te maken met
Opvallend …
minder instroom van studenten en leerlingen (soms wel tot 40% minder!). Daar komt
• De afdeling ziekenhuisfarmacie is gecertificeerd om zelf geneesmiddelen te bereiden. Daarmee is het
nog bij dat vanaf 2012 – 2015 veel verzorgenden en verpleegkundigen met pensioen
MCL het eerste ziekenhuis dat de zogenoemde GMP-z erkenning heeft (Good Manufacturing Practice
gaan. Op allerlei manieren probeert het MCL zich voor te bereiden op deze situatie
ziekenhuisfarmacie).
door schoolverlaters en zij-instromers te interesseren voor een opleiding en een baan in de zorg. Zo kwamen in april bijna 400 leerlingen af op een open dag in het MCL. Een belangrijke rol speelt het STW-MCL die herintreders de kans biedt om via een pool- of flexcontract (opnieuw) aan de slag te gaan.
• De beste kaakchirurgen van Nederland werken in het MCL. Dat blijkt uit onderzoek van opinieweekblad Elsevier. Ook andere specialismen komen voor in de top 10: gastro-enterologie, geriatrie, oncologie, plastische chirurgie en reumatologie. • Het MCL en ziekenhuis De Tjongerschans onderzoeken de voordelen van verregaande samenwerking. Doel is om ook op langere termijn klantgerichte, kwalitatief goede en kosteneffectieve zorg voor de Friese bevolking te kunnen garanderen.
5. Wat zijn opleidingsafdelingen?
• Steeds meer bewoners uit de kop van Noord-Holland kiezen voor onderzoek of behandeling in de Harlinger vestiging van het MCL. De snelle
HBO-ers en MBO-ers van verschillende leerjaren krijgen in het MCL gezamenlijk onderwijs, van het eerste tot
• Twee specialisten en medewerkers van de OK van het MCL hebben deelgenomen aan het Chirurgisch Team dat namens het ministerie
toegangstijd en de laagdrempeligheid blijken belangrijke drijfveren te zijn voor hun keuze.
en met het vierde jaar. In 2008 ging het om zo’n 240 stages. Vrijwel alle afdelingen zijn ‘opleidingsafdelingen’.
van Defensie in Kandahar (Afghanistan) is geweest. Rob Leemans en Rob Niemeijer kregen tijdens een symposium over hun belevenissen
Op zo’n afdeling verplegen en verzorgen studenten HBO-v en MBO-v zoveel mogelijk zelfstandig patiënten.
herinneringsmedailles van Defensie uitgereikt.
Dit biedt de studenten gelegenheid om als een ‘echte’ werknemer in een team praktijkervaring op te doen. De
• De oude warmtekrachtinstallatie (WKK) van het MCL is in 2008, na 12 jaar van trouwe dienst, vervangen door een nieuwe en meer rendabele
samenwerking tussen het MCL en de Hanzehogeschool (Groningen), Noordelijke Hogeschool (Leeuwarden),
installatie. Daarmee wordt een besparing verwacht van ongeveer 24% op primaire energie en een reductie van 37% broeikasgas, oftewel
Friese Poort (Drachten) en het Friesland College (Leeuwarden) is uniek in Nederland.
ongeveer 7.500 ton CO2 per jaar.
SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009
S P E C I A L E J A A R V E R S L A G E D I T I E J U N I 2009
10
11
3. Mensen een fijn gevoel geven …
Tabe Schuil, buitenportier MCL: ‘Mensen ontvangen, ze uit de auto helpen, rolstoelen halen, de stoep netjes houden, de weg wijzen, een luisterend oor bieden, en – heel soms – in je nette pak een band verwisselen… Een buitenportier heeft vele taken. En daarmee heb ik de mooiste baan van de wereld. Alles staat in het teken van goed gastheerschap. Ik ben de eerste die mensen zien als ze het ziekenhuis binnenstappen. Vinden ze mij een goeie kerel en zien ze dat ik mijn werk professioneel aanpak, dan hebben ze ook vertrouwen in de rest van het ziekenhuis. Ik zie het als mijn taak om mensen een fijn gevoel te geven. Daarbij is een stukje mensenkennis onmisbaar. Ik kan vaak precies aan iemand zien hoe de vlag erbij hangt. Veel mensen zijn hier niet voor hun lol. Daar houd ik rekening mee. Als er iets vervelend is, probeer ik dat gelijk op te lossen. Wat er
Henk Jan
ook gebeurt, ik laat niemand met een klacht naar huis gaan.’
1. Wij nemen de telefoon op!
Henk Jan Kloosterman, afdelingshoofd receptie en 24-uurs post: ‘Een ziekenhuis moet telefonisch goed bereikbaar zijn. Patiënten moeten ons probleemloos kunnen bellen. Toch schortte het daar wel eens aan op de poliklinieken. Telefonie werd niet altijd gezien als prioriteit waardoor patiënten soms meerdere keren moesten bellen voordat ze iemand te pakken kregen. Daar wilden we graag verbetering in brengen en zodoende zijn we in 2008 een project gestart met als doelstelling dat negentig procent van de binnenkomende telefoontjes binnen twintig seconden beantwoord moet zijn. Het was vooral de bewustwording van de medewerkers waaraan we gewerkt hebben. Laten inzien hoe belangrijk een goede telefoondienst is voor patiënten. En het werkt! Het percentage onbeantwoorde telefoontjes is dit jaar flink gedaald. Bovendien is de efficiëntie op de poli’s flink verbeterd doordat de taken anders zijn verdeeld. Iedereen heeft laten zien hard te willen werken aan deze vorm van gastvrijheid. Dat is iets om trots op te zijn!’
2. Welkomstpakket
: m o k l e w x 5
ktijk
e pra d n i d i e h j i astvr
g
Tabe
5. Het web op tijdens de dialyse
Patiënten die in het MCL worden opgenomen, krijgen voortaan een attentie aangeboden: een tas met onder meer waardebonnen, schrijfgerei, pepermunt, een universeel geurtje, het MCL-journaal en een exemplaar van het magazine Friesland Post. Bedoeld om de
Dick van der Gulik, Hoofd Dialyse centrum Leeuwarden: ‘Sinds kort kunnen
patiënt gastvrij te ontvangen en het verblijf in het ziekenhuis te veraangenamen.
patiënten van onze afdeling via een draadloos netwerk het internet op. Hiervoor moeten zij nog wel een eigen laptop meenemen. Met deze pilot zijn we één van de eerste afdelingen in het ziekenhuis waar patiënten waar en wanneer ze willen online kunnen. Een service die ze erg op prijs stellen. Onze
4. Minder wachttijd door mobiele MRI
patiënten brengen veel tijd door op de afdeling. De meesten drie dagdelen per week. Voor diegenen die veel met internet werken, is het prettig dat ze tijdens de behandeling kunnen internetten. Mits ze zich niet te ziek voelen natuurlijk. Of er vanuit de behandelstoel al veel getwitterd, gesurft
Vanaf 13 mei tot en met 18 juni heeft het MCL een mobiel MRI-apparaat ingezet om tegemoet te komen aan de
en gemaild wordt? Absoluut, en ik hoop dat dit voor patiënten op andere
toegenomen vraag naar MRI-onderzoeken. In de mobiele MRI zijn in deze periode in totaal 431 patiënten voor
afdelingen ook mogelijk wordt.’
onderzoek geweest. De gemiddelde wachttijd voor MRI-onderzoek is door de tijdelijke inzet van de mobiele MRI gezakt van ruim 50 naar ongeveer 20 dagen. Het MCL heeft inmiddels een derde (vaste) MRI aangeschaft.
SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009
Dialysepatiënt op het internet
S P E C I A L E J A A R V E R S L A G E D I T I E J U N I 2009
12
13 Eten op de kinderafdeling
Iedere maaltijd is een klein Ze hebben minder weerstand tegen infecties en herstellen langzamer. Dat willen we dus voorkomen.”
Tussendoortjes Kinderen die ondervoed zijn kunnen rekenen op veel tussendoortjes: kwarkjes, koekjes, worstjes… Afke lacht: “Veel mensen staan te klapperen met hun oren als ik vertel over al die tussendoortjes. Een diëtiste is er immers voor de slanke lijn, zo denken ze, niet om iemand te verwennen met lekkere dingen. Maar soms is dat noodzakelijk. Kinderen hebben nu eenmaal veel voedingsstoffen nodig om goed te kunnen groeien. Toetjes met slagroom en hageltjes, extra
Ouders geven hun kinderen soms minder te eten dan ze nodig
tussendoortjes, twee maal per week
hebben. Niet bewust overigens. Vaak vinden ze één boterham
snacken, chips op de zaterdagavonden en op feestdagen pannenkoeken en poffertjes… Eten op de kinderafdeling van het MCL is
al voldoende per maaltijd, maar schoolkinderen hebben echt 3 tot 5 sneden brood nodig. Is een kind ondervoed, dan vullen we dat aan met extraatjes totdat het weer goed hersteld is. We kijken daarbij overigens verder dan alleen de duur van het
eigenlijk altijd een klein feestje. Maar er wordt
ziekenhuisbezoek. Ook voor thuis maken we een plan. Het is
ook serieus gewerkt aan voeding. Diëtiste
natuurlijk niet de bedoeling dat al die tussendoortjes structureel
Afke de Boer vertelt.
worden gegeten. We geven daarom informatie mee en doen zo nodig nog een controle.”
Dikke vrienden club
Gezonde voeding is voor jonge kinderen van levensbelang, weet
SNAQ
Afke de Boer. Zij is als diëtiste betrokken bij projecten als SNAQ en
Als je ziek bent, eet je minder. Veel kinderen die in het ziekenhuis
club’, een programma voor kinderen met fors overgewicht.
De Dikke Vrienden Club en weet alles over verantwoorde voeding
worden opgenomen zijn daardoor ondervoed. Om dit snel
De kinderen die aan dit programma deelnemen krijgen een
voor jonge patiënten. “Op de kinderafdeling proberen we gezond
te kunnen herkennen en te behandelen is er een speciaal
jaar lang begeleiding van een psycholoog, een diëtist én een
eten zoveel mogelijk te stimuleren”, vertelt ze. “Het is belangrijk
programma opgezet: SNAQ. Ieder opgenomen kind wordt door
kinderfysiotherapeut. De diëtist is er om ze te leren normale
dat kinderen de juiste voedingsstoffen en voldoende vetten
een verpleegkundige gescreend. Er wordt gevraagd naar gewicht,
porties te eten. (Geen streng dieet, maar: één keer opscheppen
binnenkrijgen. Daar letten we dus extra goed op. Met name de
lengte, het eetpatroon van de laatste tijd en het ziektebeeld. Aan
in plaats van drie keer en niet te grote tussendoortjes.) De
peutertjes krijgen daarom volle melk en dieetmargarine.”
de hand hiervan worden punten toegekend. Bij drie punten wordt
psycholoog helpt bij de gedragsverandering, zoals het werken
Om de patiëntjes goed te laten eten wordt er veel aandacht
een diëtist ingeschakeld, die binnen 24 uur een plan maakt. Binnen
aan zelfvertrouwen en weerbaarheid. De fysiotherapeut beweegt
geschonken aan de presentatie van de maaltijden. Afke: “Bij
twee dagen wordt dit plan geëvalueerd.
met ze en geeft oefeningen voor thuis. Ook de ouders wordt
kinderen is het heel belangrijk hoe het eten geserveerd wordt.
Afke: “Met kinderen is het altijd spoed. Ze gaan erg snel achteruit
gevraagd om hun kinderen te stimuleren en met hen het eet- en
Als het er gezellig uitziet, wordt er veel beter gegeten. De
als ze niet de juiste voedingsstoffen krijgen. Een volwassene heeft
beweegpatroon aan te passen. Afke: “Het is schitterend om te
voedingsassistentes en verpleegkundigen proberen er vaak iets
wel wat reserves om dit op te vangen, kinderen daarentegen
zien hoe positief deze kinderen zich ontwikkelen. Ze worden
moois van te maken door het eten te versieren. Een toefje slagroom
hebben slechts voor zes dagen eiwitten op voorraad. Ze eten als het
weer gevraagd voor feestjes, doen weer mee met gym. Je ziet ze
of wat hageltjes op het toetje, bijvoorbeeld.”
ware hun eigen spieren op, waardoor hun conditie slechter wordt.
gewoon opbloeien.”
SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009
Een ander project waarvoor Afke zich inzet is de ‘Dikke vrienden
Lievelingsrecept van Afke
Tagliatelle met zalm (voor 4 personen)
Ingrediënten: 300 gr. tagliatelle 2 preien 250 gr. champignons 1 el olijfolie 400 gr. zalmsnippers 200 ml. alpro cuisine scheutje droge witte wijn Snijd de prei in smalle ringen en de champignons in schijfjes. Kook de tagliatelle in een grote pan met ruim kokend water in circa 5 minuten beetgaar. Verhit de olie in de wok en bak de prei en champignons al omscheppend. Voeg de zalmsnippers toe en bak die even mee. In de wok olie verhitten prei en champignons al omscheppend bakken. Schenk de Alpro cuisine erover heen en laat de saus nog even zachtjes koken. Voeg (desgewenst) een scheutje droge witte wijn toe voor de smaak. Giet de pasta af en verdeel het over 4 borden. Schep de saus erover en…
klaar! Lekker met een tomatensalade!
S P E C I A L E J A A R V E R S L A G E D I T I E J U N I 2009
14
Gastvrij
1515
is voor mij … Feiten & cijfers
Wat betekent gastvrijheid voor jou? We vroegen het een aantal medewerkers en een patiënt van het MCL.
PER 31 DECEMBER 2008
Beschikbare bedden/ plaatsen voor klinische capaciteit en dag/
‘… oprechte belangstelling en empathie tonen zodat mensen zich welkom voelen en zichzelf kunnen zijn.’
Tineke Zijlstra
verpleegkundige afdeling E
‘… dat patiënten zich cliënten voelen en zichzelf kunnen zijn bij een bezoek aan het ziekenhuis. Gastvrij is ook de tijd nemen iemand de weg te wijzen, waar hij of zij moet zijn. Gastvrij doe je gewoon!’
‘… dat het OCL naast de professionele zorg ook veel aandacht voor de patiënt zelf heeft. Er is een mamma care verpleegkundige die ook vraagt hoe het met jou gaat en hoe je met de situatie omgaat, in plaats van hoe het met de ziekte gaat. Het is fijn dat er aandacht is voor die kant van het verhaal.’
Theorine Scholte patiënte
Tineke Bouma
eerstejaars leerling operatieassistent, operatiecentrum
211.167
Gesloten DBC’s
210.892
Klinische opnamen exclusief interne overnamen
27.835
Ontslagen patiënten
28.153
Eerste polikliniekbezoeken
144.399
Overige polikliniekbezoeken
233.621
(inclusief verkeerde bed)
167.788
Aantal
FTE
Personeelsleden in loondienst
2.831
2.107,3
Medische specialisten
175
163.91
4 juni 2009:
dag van de Gastvrijheid
Bedrijfsopbrengsten
Op 4 juni vieren we in het MCL op de dag van de Gastvrijheid. Natuurlijk proberen we elke dag gastvrij te zijn, maar deze dag willen we er iets extra’s bovenop doen. De rode loper gaat uit! Zo ontvangen we deze dag onze gasten met alle égards, bieden we iedereen een gratis kopje koffie aan, krijgen de patiënten iets extra’s bij het eten, in de foyer speelt een klassiek orkestje en nog veel meer. Het wordt een speciale dag voor ons allemaal.
SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009 SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009
23.726
Klinische verpleegdagen in verslagjaar
‘… op visite komen bij de dokter en dan echt een kopje koffie krijgen. Het is een idee om patiënten op de poli koffie en thee te schenken, Dat zou ons imago verder verbeteren en patiënttevredenheid bevorderen.’
‘… me thuis voelen op het operatiecentrum als leerling operatieassistent. Doordat alle teamleden die betrokken zijn bij de operatie me met veel geduld en vriendelijkheid alle facetten van de functie bijbrengen.’
Geopende DBC’s
of deeltijdbehandelingen
Garmt Kieft
maag-darm-leverarts MCL
700
Dagverplegingsdagen (normaal en zwaar)
diabetesverpleegkundige MCL
Marleen de Vree
deeltijdbehandeling
S P E C I A L E J A A R V E R S L A G E D I T I E J U N I 2009
€ 226.614.682
16 KOLLUM D
LEEUWARDEN H HARLINGEN H
H
Ziekenhuis
D
Dialysecentrum i.o.
HEERENVEEN H
Colofon Dit tijdschrift is een speciale uitgave van het jaarverslag ter gelegenheid van de dag van de gastvrijheid
Adressen MCL Henri Dunantweg 2 8934 AD Leeuwarden Telefoon: 058 - 286 66 66 www.mcl.nl
MCL Harlingen Achlumerdijk 2 8862 AJ Harlingen Telefoon: 0517 - 499 999 www.mcl.nl
MCL Dialysecentrum Súdhaghe Thialfweg 44 8441 PW Heerenveen Telefoon: 0513 - 656 680 www.sudhaghe.nl
SPECIALE JAARVERSLAGEDITIE JUNI 2009
Eindredactie: Afdeling Voorlichting & Communicatie Teksten, vormgeving en productie: Groot Haar + Orth, Leeuwarden Fotografie: fotobureau Het Hoge Noorden, Marten Aukes, afdeling Voorlichting en communicatie Juni 2009 www.znb.nl/jaarverslag