3. Verslag Overleg Publieke Gezondheid - Algemeen Bestuur GGD IJsselland d.d. 25 juni 2015 (bijlage) Vaststellen

agenda vergadering

Overleg Publieke Gezondheid

datum

29 oktober 2015

tijdstip

11.00 – 13.00 uur

locatie

GGD IJsselland – vergaderruimte 2.13

. Let op : tijdelijk adres Hanzelaan 351 - 361

. Algemeen Bestuur GGD IJsselland 11.00 – 12.00 uur ; OPENBAAR

1. Opening 2. Insprekers

3. Verslag Overleg Publieke Gezondheid - Algemeen Bestuur GGD IJsselland d.d. 25 juni 2015 (bijlage) Vaststellen

Informerend 4. Ingekomen stukken en mededelingen a. Stand van zaken huisvesting en verhuizing GGD (mondeling) b. Vergaderdata Overleg Publieke Gezondheid 2016 (bijlage) c.

P&C cyclus GGD IJsselland 2016 (bijlage)

Besluitvormend 5. Evaluatie Preventie Leefstijl Adolescenten (bijlage)

6. Najaarsbestuursrapportage (bijlage)

7. Bestemming rekeningresultaat GGD IJsselland 2014 (bijlage)

8. Ontwikkelingenbrief (bijlage)

9. Rondvraag

Besloten gedeelte 10. Verslag Overleg Publieke Gezondheid - Algemeen Bestuur GGD IJsselland d.d. 25 juni 2015 Besloten gedeelte (separaat verzonden) Vaststellen en besluiten het verslag niet openbaar te maken

11. Stand van zaken gebouw A-B-D, Zeven Alleetjes (mondeling)

notulen van datum aanwezig

Overleg Publieke Gezondheid - algemeen bestuur (openbaar) 25 juni 2015 E.W. Anker (voorzitter, Zwolle), J.D. Alssema (Staphorst), mw. H.J. Frantzen – Boeve (Steenwijkerland), G. Hiemstra (Raalte), J. Janssen (Hardenberg), G. Knol (Zwartewaterland), J.W.J. Kolkman (Deventer), M.R.H.M. von Martels (Dalfsen), K. Scheele (Ommen), E. Spaan (Kampen), A.G.J. Strien (Olst-Wijhe), mw. N.A.M. Rigter (secretaris / directeur publieke gezondheid GGD).

afwezig

Algemeen 1. Opening De voorzitter, de heer Anker, opent de vergadering. Ter vergadering worden drie stukken uitgereikt: - Procedure aanpassing gemeenschappelijke regeling - Aanvulling voorjaars BERAP over individueel keuzebudget (agendapunt 8) - Behandeling zienswijzen op Programmabegroting 2016 (agendapunt 9). Mevrouw Frantzen wijst op het grote aantal pagina’s van de vergaderstukken en roept op tot inperking daarvan. Mevrouw Rigter geeft aan dat dit met agendapunten als Jaarrekening en verslag, Programmabegroting en Bestuursrapportage niet altijd te vermijden is. De junivergadering van het AB heeft altijd een veelomvattende agenda. 2. Insprekers Er hebben zich geen insprekers aangemeld. 3. Verslag Algemeen Bestuur GGD IJsselland d.d. 19 maart 2015 Het Algemeen Bestuur stemt in met het verslag. Informerend 4. Ingekomen stukken en mededelingen 

Opzet overleg Publieke Gezondheid De heer Strien merkt op dat de verwijzing naar en vergelijking met de werkwijze van het Districtelijk Veiligheidsoverleg feitelijk niet juist is.



Masterplan JGZ De heer Strien kan zich vinden in het voorstel en vraagt of het Masterplan ook in het bestuurlijk overleg Jeugd wordt besproken.

Kenmerk vervolgblad

2 van 4

Mevrouw Rigter geeft aan dat dit onderwerp inderdaad wordt kortgesloten met de portefeuillehouders Jeugd. Eind augustus is een eerste gesprek voorzien met de ambtenaren Jeugd over de inhoudelijke overwegingen bij het Masterplan. Het plan is vooral een intern document om vier uitvoeringspraktijken op één fundament te schoeien. 

Aanbesteding forensische geneeskunde (mondeling) Mevrouw Rigter meldt dat de politie voor het onderdeel arrestantenzorg in eerste instantie geen voorlopige vergunning heeft gegeven aan één van de groepen GGD-en. Daar is men van terug gekomen omdat de partij aan wie gegund was haar offerte niet kon waarmaken. In vijf van de tien gebieden is nu voorlopige gunning gegeven aan gezamenlijke GGD-en waaronder GGD IJsselland. Bij de definitieve gunning aan GGD-en volgt waarschijnlijk een kort geding door de partij waarvan de gunning is ingetrokken. In drie gebieden heeft de GGD niet ingeschreven of is de opdracht aan de tweede partij gegund. Over het vervolg wordt het Algemeen Bestuur per mail geïnformeerd.



Planning Evaluatie Project Leefstijl Adolescenten Voor kennisgeving aangenomen.



Gezonde School Voor kennisgeving aangenomen.



De vergadering van het AB GGD van 15 oktober 2015 wordt verplaatst naar 29 oktober 2015.



Procedure aanpassing gemeenschappelijke regeling. Er is een Werkgroep Governance die met een advies komt over de modernisering van de gemeenschappelijke regeling en de governance. Mevrouw Rigter meldt dat na deze vergadering de Colleges en Raden schriftelijk worden geïnformeerd over de procedure. Het algemeen bestuur stemt in met de ingekomen stukken en mededelingen.

5. Voortgang verbouwing GGD-gebouw Zeven Alleetjes (niet openbaar) Besproken. Er is een vertrouwelijk verslag. Besluitvormend 6. Jaarrekening GGD IJsselland 2014 a. Vaststellen rekeningresultaat b. Bestemming rekeningresultaat Advies 1. De jaarrekening 2014 vaststellen. 2. Instemmen met het voorstel voor bestemming van het exploitatiesaldo 2014.

Mevrouw Rigter meldt dat in het weerstandsvermogen een deel zit voor het opvangen van de risico’s maatwerk gemeenten. Het voorstel is om hier nu een aparte bestemmingsreserve voor in te stellen. Het restantbedrag van € 123.000 krijgt in het najaar een bestemming op grond van een

2

Kenmerk vervolgblad

3 van 4

aanvullende risicoanalyse. Het Algemeen Bestuur besluit de Jaarrekening 2014 vast te stellen, de bestemmingsreserve ‘Risicoreserve maatwerk en projecten’ in te stellen en in te stemmen met de voorstellen voor bestemming van het rekeningresultaat 2014. 7. Jaarverslag GGD IJsselland 2014 Advies



Het bijgaande concept-Jaarverslag GGD IJsselland 2014 vaststellen.

Het Algemeen Bestuur stelt het Jaarverslag GGD IJsselland 2014 vast. 8. Voorjaarsbestuursrapportage GGD IJsselland 2015 Advies 1 De concept-Voorjaarsbestuursrapportage 2015 vaststellen. 2 De begrotingswijziging voortvloeiend uit ‘nieuwe ontwikkelingen, (nog niet in de begroting 2015 opgenomen)’ mee te nemen bij de begrotingswijzigingen bij de Najaarsbestuursrapportage 2015.

Er is een aanvullende notitie over het Individueel keuzebudget. De heer Strien vraagt naar de financiële consequenties van het individueel keuzebudget (IKB). Mevrouw Rigter zegt dat de kasstroom en de systematiek anders ingericht moet worden. Medewerkers kunnen er voor kiezen elke maand een deel van hun eindejaarsuitkering en vakantiegeld uitbetaald te krijgen. Dit punt komt terug bij de Najaarsberap. Het IKB vloeit voort uit de cao-bepalingen (CAR/UWO) en is daarmee verplicht. De accountant geeft aan dat het niet verplicht is om te reserveren maar dat het verstandig is hier wel naar te kijken. Het Algemeen Bestuur stemt in met de voorstellen. 9. Programmabegroting GGD IJsselland 2016 a. Ingediende zienswijzen gemeenten b. Programmabegroting GGD IJsselland 2016 Advies  Bijgaande concept Programmabegroting 2016 vaststellen.  Kennis nemen van de reacties en zienswijzen op de Programmabegroting 2016.  Kennis nemen van de reactie op de zienswijze van de gemeenteraad van Staphorst.

De heer Alssema verzoekt in het vervolg eerder te reageren op de zienswijzen van gemeenten. Overigens geeft de reactie een antwoord op de vraag van de gemeente Staphorst. De heer Knol vraagt of het budget voor Preventie Leefstijl Adolescenten (PLA) in de gemeentelijke uitkering zit of dat dit een wettelijke verplichting van de GGD is. Mevrouw Rigter antwoordt dat enkele jaren geleden, bij motie in de Tweede Kamer, de minister is opgedragen een vierde contactmoment (het puber contact moment) in te voeren. Daarvoor heeft de Minister middelen toegevoegd aan de brede uitkering CJG’s. Bij de decentralisaties zijn deze middelen verwerkt in de uitkering Jeugd, maar niet meer

3

Kenmerk vervolgblad

4 van 4

geoormerkt. De GGD heeft de gemeenten daar bestuurlijk en ambtelijk op gewezen. Het project PLA wordt nog geëvalueerd en mede op basis daarvan kunnen afspraken tussen de gemeenten en GGD IJsselland worden gemaakt over de inzet van de middelen. Momenteel voert de GGD deze taak uit met een kleiner budget dan dat gemeenten hiervoor ontvangen. De heer Strien vraagt in de Risicoparagraaf de afwikkeling van de verkoop van het pand Zeven Alleetjes 1 op te nemen. In het najaar spreekt het bestuur over de kaderbrief voor de begroting 2017. Hij verzoekt het Dagelijks Bestuur dan een meerjarenperspectief te schetsen. Mevrouw Rigter wil kijken of het maken van een meerjarenperspectief mogelijk is. Ze verwacht dat de GGD niet in rustiger vaarwater komt. Het mogelijk afbouwen van maatwerk voor individuele gemeenten kan flinke consequenties hebben voor het totaal van de GGD. De heer Strien merkt op dat de ontwikkelingen rond maatwerk en de flexibele schil ook de kern van de bezetting kan gaan raken en tot meer kosten leidt. Het is goed een beeld te hebben wat dan de risico’s zijn en hoe deze te reduceren. Mevrouw Rigter vult aan dat de nieuwe Flexwet ook gevolgen heeft voor de inhuur van personeel door de GGD. De voorzitter concludeert dat er richting de Kaderbrief geprobeerd wordt een meerjarenperspectief te schetsen met daarbij een plaatsbepaling GGD IJsselland in het licht van de ontwikkelingen de afgelopen jaren. Het Algemeen Bestuur stemt in met het voorstel met de aanvulling dat in de risicoparagraaf van de begroting 2016 de afwikkeling van de verkoop van het pand Zeven Alleetjes 1 wordt opgenomen. 10. Rondvraag Er zijn geen punten voor de rondvraag. 11. Sluiting Om 11.30 uur sluit de voorzitter de vergadering van het algemeen bestuur. De voorzitter memoreert dat dit de laatste vergadering van het Algemeen Bestuur was waaraan de heer Alssema deelnam. Hij dankt hem voor zijn jarenlange werkzaamheden voor het bestuur van de GGD en daarvoor de Regio IJssel-Vecht. Te zijner tijd wordt op een ander moment uitgebreider afscheid genomen. De voorzitter wenst de heer Alssema een goede tijd toe.

4

VERGADERSCHEMA GGD IJSSELLAND 2016 (definitieve versie september 2015) Bestuurlijke Overleggen

Overlegvorm

Tijd

DB Publieke Gezondheid

09.00

Overleg Publieke Gezondheid:  Algemeen Bestuur  Bestuurlijk Overleg Publieke Gezondheid

10.30 12.00

Jan

28

Febr

18

Ambtelijk Overleg Publieke Gez.

9.00

29

Agendacommissie

16.00

9

Georganiseerd Overleg

10.00

Bijzondere data Vakanties Regio Noord (bo) Nieuwjaarsdag Goede vrijdag Pasen Koningsdag / bevrijdingsdag Hemelvaartsdag Pinksteren Kerst (1)

Mrt

17

Apr

14

Mei

19

Juni

Juli

Aug

2 ; 23

17

23

14 (1)

6

8

-4

2-6

Okt

6

Nov

10

13

17

29-

Sept

18--

26

15 15

26

28

6

8

17-21

Dec

26 tm jan 6

1 25 27 & 28 27

5 5 15&16

informeel ambtelijk overleg, waarin de begroting en voorjaarsberap wordt besproken, ook voor ambtenaren financiën

25&26

betreft

Algemeen Bestuur

Datum

29 oktober 2015

agendapunt onderwerp informant portefeuillehouder

Planning en controlcyclus GGD IJsselland 2016 S. Douwstra E.W. Anker

registratienummer

Advies Kennis nemen van bijgaande planning voor de bestuurlijke beleidsdocumenten van de P&C cyclus 2016. Inleiding Ieder jaar wordt een planning gemaakt voor de beleidsdocumenten van de P&C cyclus van GGD IJsselland. Bijgaand treft u de planning voor 2016 aan voor de bestuurlijke documenten van de P&Ccyclus. De planning is afgestemd op het vergaderschema GGD IJsselland voor 2016.

Bijlage: Planning Bestuursdocumenten GGD IJsselland P&C cyclus 2016 (1.0)

titel documenteigenaar versienummer

Planning bestuursdocumenten GGD IJsselland P&C Cyclus 2016 Sjoukje Douwstra 1.0

datum

27-08-2015

Evaluatiedatum

31-08-2016 Vastgesteld: Dagelijks Bestuur d.d.10 september 2015

N.b. de planning is afgestemd op de per 1 januari 2015 gewijzigde Wet gemeenschappelijke regelingen. Programmabegroting 2017 Programmabegroting: Omvat het geheel van ambities, concrete taken en financiën van de GGD. Bevat de inhoudelijke jaardoelen op hoofdlijnen van de organisatie als geheel en per onderdeel. Hierover vindt verantwoording aan het bestuur plaats via de najaarsbestuursrapportage en het jaarverslag. Ondersteunt het Algemeen Bestuur bij de uitvoering van zijn kaderstellende en controlerende taak. De begroting is gebaseerd op de cijfers van de begroting van het voorafgaande jaar, de goedgekeurde begrotingswijzigingen en de bestuurlijk vastgestelde financieel-technische kaders en richtlijnen voor de begroting (zoals te hanteren indexering), die zijn meegenomen in de Kaderbrief programmabegroting 2017. Voorstellen voor nieuw beleid die leiden tot wijziging van de begroting worden met een begrotingswijziging afzonderlijk ter besluitvorming voorgelegd aan het bestuur en de gemeenten. De productenramingen zijn als bijlage in de programmabegroting opgenomen. Deze geven een meer gedetailleerd beeld van de baten en lasten m.b.t. producten. De productenramingen worden door het DB vastgesteld.

DB 17 maart 2016 en 2 juni 2016 (reacties gemeenten) ambtelijk overleg 14 maart 2016 (informeel overleg over begroting en voorjaarsberap, ook voor ambtenaren financiën)) AB 23 juni 2016 N.b. Verzending aan gemeenteraden voor indienen zienswijze en aan AB-leden voor 1 april 2016

Voorjaarsbestuursrapportage (voorjaarsberap) 2016 Voorjaarsberap: Beschrijft actuele ontwikkelingen voor het lopende begrotingjaar, zowel inhoudelijk als financieel. De inhoudelijke vertaling van de ambities uit de bestuursagenda voor het lopende jaar komt hierin aan bod. In het financiële deel van deze berap staat het actualiseren van de begroting centraal. Dit betreft autonome ontwikkelingen (bijvoorbeeld als gevolg van wetgeving), ontwikkelingen in bestaand beleid en nieuwe ontwikkelingen die nog niet in de begroting zijn opgenomen. Waar de ontwikkelingen gevolgen hebben voor de begroting van het lopende jaar worden deze zo nodig vertaald in een begrotingswijziging die aan de gemeenten wordt voorgelegd. Wanneer wijzigingsvoorstellen doorwerken in de komende begroting dienen deze te worden verwerkt in een begrotingswijziging die met de betreffende begroting voor 1 april van het voorafgaande jaar aan de gemeenten wordt gezonden.

DB 17 maart 2016 en 2 juni 2016 (reacties gemeenten) ambtelijk overleg 14 maart 2016 (informeel overleg over begroting en voorjaarsberap) AB 23 juni 2016 Verzending aan gemeenten (colleges) en AB-leden voor 1 april 2016. Evt. begrotingswijzigingen worden voor een zienswijze van de raad toegezonden (reactietermijn 8 weken).

1

Jaarverslag en jaarrekening 2015 Opgesteld als afgeleide van de bestuursagenda en de programmabegroting. Het jaarverslag bevat naast een terugblik op de realisatie van de doelstellingen in ieder geval het kwaliteitsjaarverslag (inclusief klachtenafhandeling); het sociaal jaarverslag; de ‘verplichte paragrafen’: weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen; en een terugblik op het gevoerde integriteitbeleid

(N.b. Indien van toepassing gaat voorstel over vaststellen Jaarrekening vergezeld van voorstel aan bestuur over rekeningresultaat 2015.) DB 14 april 2016 Toezending voorlopige jaarrekening en accountantsrapportage aan raden vóór 15 april 2016 (op basis van bepaling in aangepaste Wgr) AB 23 juni 2016 (vaststelling) Op basis van de Wgr dient vastgestelde jaarrekening voor 15 juli van het lopende jaar aan GS van de provincie Overijssel te worden gezonden. Jaarplan GGD 2017 Bevat SMART-geformuleerde doelen voor de organisatie en de organisatieonderdelen voor een jaar. Deze zijn afgeleid van de bestuursagenda en de programmabegroting. Verantwoording hierover geschiedt via de Maraps aan de directie

Bespreken/vaststellen in Dagelijks Bestuur

10 november 2016

Najaarsbestuursrapportage (Najaarsberap) Behelst een rapportage aan het Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur over de stand van zaken m.b.t. het e gevoerde beleid aan de hand van de doelstellingen uit de programmabegroting/Voorjaarsberap over de 1 acht maanden van het jaar. De rapportage over het gehele jaar geschiedt in de vorm van het jaarverslag. Deze Berap gaat vergezeld van een begrotingswijziging.

DB 6 oktober 2016 (Na DB alvast toesturen aan AB-leden) Begrotingswijziging voor zienswijze naar de raden na 6 oktober 2016; 8 weken reactietermijn) AB 15 december 2016 Ontwikkelingenbrief 2016 (genoemd naar jaar van opstellen) Brief waarin beleidsmatige en financiële ontwikkelingen die er aan komen, worden gemeld aan het bestuur en de ambtelijke vertegenwoordigers van de gemeenten. (De uitkomst van bespreking van de Ontwikkelingenbrief worden meegenomen in de Kaderbrief voor de opstelling van de begroting 2018)

DB 8 september 2016 Ambtelijk overleg Publieke Gezondheid 26 september 2016 AB 13 oktober 2016

Kaderbrief programmabegroting 2018 Geeft de kaders voor het opstellen voor de begroting 2018. Hierin worden de uitkomsten van de bestuurlijke besluitvorming over de Ontwikkelingenbrief 2016 en de (financieel-technische) begrotingsrichtlijnen opgenomen.

DB AB

10 november 2016 15 december 2016

2

betreft datum agendapunt onderwerp informant portefeuillehouder

Algemeen bestuur GGD IJsselland 29 oktober 2015 5 Evaluatie Preventie Leefstijl Adolescenten (PLA) Thea van Schaik/ Ina van Oostenbrugge J. Janssen

registratienummer

Advies 1. Kennisnemen van de samenvatting van de evaluatie die over het preventief Leefstijl onderzoek is uitgevoerd. 2. Op basis van de eindevaluatie, Preventie Leefstijl Adolescenten in huidige vorm continueren.

Inleiding In 2013 heeft het algemeen bestuur ingestemd met het uitvoeren van de pilot Preventie Leefstijl Adolescenten (PLA) om hiermee te voldoen aan de opdracht van de minister van VWS om een extra contactmoment JGZ te realiseren voor adolescenten (14-16 jarigen). De pilot zou oorspronkelijk medio 2015 worden afgerond waarna een besluit zou worden genomen over de voortzetting. De pilot PLA liep aanvankelijk van september 2013 – juni 2015. De implementatie van PLA heeft zowel op scholen als binnen de jeugdgezondheidszorg meer tijd gevergd. In overleg met de klankbordgroep is daarom de pilotperiode verlengd tot eind 2015. In juni 2014 is hiervan melding gedaan tijdens het Ambtelijk overleg Publieke Gezondheid en het algemeen bestuur. Sinds januari 2015 is een contactmoment voor 14-16 jarigen gericht op verbetering van leefstijl opgenomen in het basispakket jeugdgezondheidszorg (door aanpassing van het Besluit publieke gezondheid). Dit betekent dat gemeenten verplicht zijn om vorm te geven aan dit contactmoment. Daarmee komt de evaluatie in een ander daglicht te staan. GGD IJsselland heeft dit bij de voorbereiding en behandeling van de programmabegroting 2016 onder de aandacht gebracht. In de programmabegroting 2016 is de financieel ruimte gemaakt voor de uitvoering van dit contactmoment. De inhoudelijke keuzen voor de uitvoering liggen nu ter besluitvorming aan het Algemeen bestuur voor. Dit besluit kan worden gebaseerd op de voorliggende evaluatie. Inhoud en argumenten In de pilot periode tot juni 2015 is bij vrijwel alle scholen voor voortgezet onderwijs het nieuwe JGZ contactmoment uitgevoerd en is daarmee ruime ervaring opgedaan voor de verdere invulling. In de periode mei/juni heeft de eindevaluatie van PLA plaatsgevonden. Bijgaand ontvangt u de samenvatting van deze eindevaluatie. In de eindevaluatie is nagegaan in hoeverre de opzet van het PLA aansluit bij verwachtingen en wensen van leerlingen, scholen, gemeenten en netwerkpartners (zoals andere partijen die actief zijn in preventieve zorg). Deze groepen zijn daarover bevraagd. Daarnaast is de ‘opbrengst’ van deze werkwijze in kaart gebracht.

kenmerk vervolgblad

2 van 2

Op basis van de eindevaluatie kan worden geconcludeerd dat met de invoering van PLA (via het voortgezet onderwijs) een zeer groot deel van de jongeren in de leeftijdscategorie 14-16 jaar wordt bereikt. PLA geeft leerlingen inzicht in de leefstijl en risico’s die het gezond opgroeien van jongeren kunnen bedreigen. Adolescenten ontvangen op individueel niveau advies en daar waar nodig ondersteuning om op basis van eigen kracht te komen tot gezonde keuzes. Jongeren hebben aangegeven dat de huidige vorm waarop het adolescentencontact wordt uitgevoerd de voorkeur geniet boven een standaard gesprek met de verpleegkundige. PLA vraagt logistiek veel van scholen, maar sluit wel aan bij hun werkwijze. De schoolprofielen en het adviesgesprek ondersteunen scholen bij het maken van gerichte keuzes in het schoolgezondheidsbeleid. PLA sluit hiermee aan bij het landelijke beleid dat de Gezonde Schoolaanpak stimuleert. PLA sluit tevens aan bij de uitgangspunten van gemeenten om preventief en zo licht mogelijk zorg in te zetten. Het past bij de beleidslijn van normaliseren en de-medicaliseren. Netwerkpartners staan positief ten opzichte van PLA. Het biedt mogelijkheden voor nauwere samenwerking in de toekomst. Kanttekeningen  PLA vraagt op detail nog om doorontwikkelingen en afstemming. De aanbevelingen in de eindevaluatie vormen hiervoor een leidraad. De doorontwikkeling zal in het komende schooljaar (2015-2016) door de GGD worden opgepakt in afstemming met het masterplan JGZ.  In een komende vergadering van het Bestuurlijk overleg publieke gezondheid zal nog apart aandacht worden besteed aan de vragen van de heer Strien over privacy en verwerking van de gegevens. Financiële gevolgen  Op basis van de opgedane ervaringen kan worden uitgegaan van de eerder geraamde kosten voor een jaarprogramma PLA (€ 314.000,-).  In de programmabegroting 2015 zijn nog geen kosten geraamd voor volledige uitvoering van het PLA volgens de wettelijke eisen. In de voorjaarsnota is aangegeven dat deze taak in geheel 2015 nog grotendeels uit het geraamde/nog beschikbare projectbudget kan worden gedekt. In de Najaarsbestuursrapportage 2015 wordt gerapporteerd dat het projectbudget onvoldoende is om alle kosten voor het hele kalenderjaar 2015 te dekken. Dit betreft namelijk € 125.000 overschot van projectgelden en € 157.000 voor de geplande uitvoering in de eerste helft van 2015. Volledige uitvoering kostte echter € 314.000. Hierdoor is een niet geraamde aanvullende dekking van €32.000 nodig. Uitvoering  In het najaar 2015 wordt op basis van de uitkomsten van de evaluatie een plan van aanpak voor de doorontwikkeling van PLA opgesteld. Dit plan van aanpak wordt met de klankbordgroep besproken.

Bijlagen:  Samenvatting eindevaluatie Preventie Leefstijl Adolescenten

Het contactmoment in klas 4 VO Hoe gaat dat nu? Samen werken aan gezondheid

Factsheet Eindevaluatie Preventie Leefstijl Adolescenten (PLA)

1

Inhoud Wat vooraf ging

3

Wat is Preventie Leefstijl Adolescenten?

4

Opzet eindevaluatie PLA

5

Wat levert PLA op?

5

1. Contact met een groot deel van een nieuwe leeftijdscategorie

5

2. Inzicht in de leefstijl en gezondheid van 4e klassers

7

3. Advies over leefstijl en gezondheid op individueel en collectief niveau

9

Sluit PLA voldoende aan?

9

1. Aansluiting bij belevingswereld leerlingen

9

2. Aansluiting bij werkwijze school

9

3. Aansluiting bij beleid gemeente

10

4. Aansluiting bij werkwijze netwerkpartners

10

5. Aansluiting bij werkwijze jeugdgezondheidszorg

10

Aanbevelingen 11 Informatie en contact

12

Wat vooraf ging In juni 2012 heeft de minister van VWS besloten om extra mid-

juni

VWS stelt middelen beschikbaar voor extra ­contactmoment adolescenten (14-15 jaar)

2012

delen vrij te maken voor het bevorderen van een gezonde leefstijl van adolescenten (14-15 jaar). De GGD is in samenspraak met gemeenten en scholen gestart met de uitvoering van PLA.

januari

Tijdens de uitvoering van de pilot PLA werd het extra contact-

Projectvoorstel voor extra contactmoment in samenspraak met gemeenten en scholen

moment in klas 4 een wettelijk verplicht onderdeel van het basis­ 2013

pakket Jeugdgezondheidszorg.

juni

Start ontwikkeling PLA

Tussen­ evaluatie PLA

nov. januari

januari

Start uitvoering PLA op 5 proefscholen

2014 sept.

Start uitvoering PLA op alle VO scholen in IJsselland

dec

2015

Eindevaluatie PLA

januari

juli

Extra contactmoment in klas 4 wettelijk verplicht

Wat is Preventie Leefstijl Adolescenten? De GGD volgt de ontwikkeling van kinderen: op het consultatiebureau, op het basisonderwijs en op het voortgezet onderwijs (VO). Op het VO verzorgt GGD IJsselland zogenaamde gezondheidsonderzoeken in klas 2 en sinds 2014 ook in klas 4. In klas 4

De thema’s van PLA: • gezond gewicht • aanpak van sociaal-emotionele problematiek

heet dit onderzoek ‘Preventie Leefstijl Adolescenten (PLA)’.

• preventie van middelengebruik

PLA bestaat uit:

• het bevorderen van weerbaarheid

• ‘Emovo’ (Elektronische Monitoring en Voorlichting) voor alle leerlingen • digitale vragenlijst over leefstijl • persoonlijk digitaal leefstijladvies • meten en wegen van alle leerlingen • risicotaxatie door de jeugdverpleegkundige en naar aanleiding daarvan een vervolggesprek met een deel van de leerlingen en eventueel een vervolgonderzoek • adviesgesprek door de jeugdverpleegkundige met de school over de score van de school en de klas op verschillende thema’s (in de vorm van een zogenaamd schoolprofiel en klassen­profiel)

• seksueel gezond gedrag

Opzet eindevaluatie PLA

Wat levert PLA op?

Deze eindevaluatie geeft een antwoord op de vragen:

PLA levert onder andere het volgende op:

• Wat levert PLA op?

1   Contact met een groot deel van een nieuwe leeftijdscategorie

• Sluit PLA voldoende aan?

2   Inzicht in de leefstijl en gezondheid van 4e klassers 3   Advies over leefstijl en gezondheid op individueel en collectief

De antwoorden op deze vragen komen uit:

Interviews: • medewerkers scholen

niveau

1

Contact met een groot deel van een nieuwe leeftijdscategorie

• medewerkers gemeenten

In schooljaar 2014-2015 deed 86% van alle VO locaties mee met

• netwerkpartners

PLA. Van deze locaties deed 91% van de leerlingen mee. Van

• medewerkers jeugdgezondheidszorg (JGZ) GGD

de deelnemende leerlingen werd 37% opgeroepen voor een vervolggesprek, waarvan 2% zelf om een vervolggesprek heeft

Vragenlijsten:

gevraagd. Dit percentage valt binnen de aannames die voor-

• leerlingen

af zijn gesteld. De precieze invulling van het vervolggesprek is natuurlijk afhankelijk van de situatie, maar altijd staat centraal

Data-analyse: • Emovo (digitale vragenlijst ‘Elektronische monitoring en voor­ lichting’) • KD+ (digitale kinddossiers gemaakt door JGZ van GGD IJssel­ land)

om het zelf oplossend vermogen van een leerling te stimuleren.

Van de groep leerlingen die een vervolggesprek heeft gehad, is

10% zou zijn. Dit was in werkelijkheid dus lager. Na het ver-

voor 2,6% een vervolgonderzoek (onderzoek op indicatie) af-

volggesprek is het ook mogelijk dat leerlingen worden toege-

gesproken. Tijdens de ontwikkelfase was de aanname dat dit

leid naar een andere organisatie, bijvoorbeeld Tactus.

Bereik PLA in schooljaar 2014-2015 100% 36 VO locaties

6 VO locaties deden niet mee wegens organisatorische redenen. 9% leerlingen ziek, afwezig, wilde niet ­deelnemen

37% opgeroepen voor vervolggesprek 86% 30 VO locaties deden mee

6621 leerlingen ­uitgenodigd

91% leerlingen deelgenomen

2322 leerlingen

2,6% vervolgonderzoek (onderzoek op indicatie) afgesproken 59 VO leerlingen

2

Inzicht in de leefstijl en gezondheid van 4e klassers

De uitkomsten van de Emovo geven inzicht in (leefstijl)risico’s

Uitkomsten Meten en wegen in schooljaar 2014-2015 %

61

1,1

316

5,6

4128

73,4

Overgewicht

770

13,7

De digitale vragenlijst Emovo wordt gebruikt om gezondheids-

Ernstig overgewicht

137

2,4

risico’s te signaleren. Emovo is eigenlijk opgezet als een moni­

Onbekend

214

3,8

die het gezond opgroeien van de leerling kúnnen bedreigen. Dit wil niet zeggen dat al deze leerlingen ook daadwerkelijk een gezondheidsprobleem hebben.

Ernstig ondergewicht

Aantal Ondergewicht Normaal gewicht

toringsinstrument, en niet als screeningsinstrument. Binnen GGD IJsselland, en ook landelijk, speelt de discussie of Emovo

De meeste leerlingen (73,4%) hebben een normaal gewicht.

het beste instrument voor PLA is.

16,1% van de leerlingen heeft (ernstig) overgewicht en 6,7% heeft (ernstig) ondergewicht.

Een vast onderdeel van PLA is dat leerlingen worden gemeten en gewogen.

Nadat een leerling de Emovo vragenlijst heeft ingevuld, kan de risicotaxatie worden uitgevoerd. Per onderwerp is te zien of een leerling ‘groen’, ‘oranje’ of ‘rood’ scoort. Bij een rode score wordt een leerling sowieso uitgenodigd voor een vervolggesprek. Bij een oranje score varieert dit per onderwerp en kan de relatie met scores op andere onderwerpen bepalen of een leerling wordt uitgenodigd of niet.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Uitkomsten Emovo in

Potentieel ingrijpende gebeurtenis

schooljaar 2014-2015

Alcohol

Het onderwerp ‘potentieel in-

Functioneren op school

grijpende gebeurtenis’ scoort

Gewicht (beleving)

vaak oranje of rood. Dit zijn ge-

Roken

beurtenissen variërend van een

Chronische aandoening

verhuizing, werkeloosheid van

Kindermishandeling

55,8 72,4 76,5 77,4 81,4 87,0 90,5

ouders, echtscheiding tot ziek-

Bewegen

91,5

te of overlijden van een familie-

Relatie ouders

91,6

lid. Daarnaast scoren de onder-

Pesten

92,3

werpen ‘alcohol’, ‘functioneren

Nare gedachten

93,9

Oranje Groen

op school’, ‘gewicht (beleving)’

Drugs

95,6

en ‘roken’ vaak oranje of rood.

Gezinssamenstelling

96,3

Psychische gezondheid (SDQ)

96,3

Seksualiteit

96,8

Voeding

97,3

Mantelzorg

97,9

Ervaren gezondheid

98,8

Etniciteit

98,9

Schulden

99,7

Loverboys

99,8

Rood

3

Advies over leefstijl en gezondheid op individueel en collectief niveau

1

Aansluiting bij belevingswereld leerlingen

De leerling krijgt na afloop van de Emovo zijn / haar persoonlijke

De opzet van PLA sluit aan bij de voorkeur van leerlingen: bijna

score en feedback digitaal. Het overgrote deel van de leerlingen

70% van de leerlingen geeft de voorkeur aan de huidige opzet

(95%) leest deze voorlichtingsboodschap. Bijna een kwart van

van PLA, in plaats van de alternatieve opzet waarbij alle leerlin-

de leerlingen (23%) geeft aan dat zij nagedacht hebben over

gen een gesprek hebben met de verpleegkundige. 22% van de

de feedback of dat zij er met anderen over gesproken hebben.

leerlingen vindt de Emovo vragenlijst te lang.

De school krijgt een schoolprofiel en eventueel een klassen-

Als leerlingen een vraag aan een jeugdverpleegkundige zouden

profiel: hierin staat de score van de school en de klas op ver-

willen stellen, blijkt dat ze dit het liefst via een gesprek op

schillende thema’s. De jeugdverpleegkundige heeft hierover

school doen (39%). Ook anoniem contact via www.jouwggd.nl

een adviesgesprek met de school. Scholen zijn positief over het

(33%) en contact per e-mail (30%) scoren hoog.

schoolprofiel (en het klassenprofiel). Het kan voor scholen een

De meeste leerlingen weten dat ze met vragen terecht kunnen

belangrijke reden zijn om mee te doen met PLA.

bij JGZ van GGD IJsselland. En de meeste leerlingen weten ook

Sluit PLA voldoende aan? De insteek is dat PLA voldoende aansluit bij: 1   Belevingswereld leerlingen

op welke manier dat kan. 30% weet niet op welke manier ze contact op kunnen nemen.

2

Aansluiting bij werkwijze school

2   Werkwijze school

Het slagen van PLA is afhankelijk van de medewerking van de

3   Beleid gemeente

scholen. Dit kan een risico zijn. De uitvoering van PLA is een

4   Werkwijze netwerkpartners

belasting voor scholen, maar scholen zijn overwegend positief

5   Werkwijze jeugdgezondheidszorg

over PLA. Wel blijkt het inplannen van PLA soms lastig. Het blijft

belangrijk om aan scholen te laten zien wat PLA voor ze kan betekenen. Het schoolprofiel is hierbij een waardevol instrument.

4

Aansluiting bij werkwijze netwerkpartners

Scholen geven aan dat PLA informatie geeft over de proble-

Netwerkpartners zijn enthousiast over PLA. Hun verwachting

matiek en ondersteunt bij het schoolgezondheidsbeleid. Het

ten aanzien van de opbrengst van PLA in de toekomst is positief.

schoolprofiel helpt bij het maken van gerichte keuzes in ge-

Ze zijn geïnteresseerd in de uitkomsten van de schoolprofielen

zondheidsaanbod of het sluit aan bij genomen beslissingen.

en willen graag nauwer samenwerken.

Medewerkers van scholen en leerlingen geven aan dat de privacy van leerlingen een aandachtspunt is bij de opstelling tijdens het onderzoek (niet meekijken bij elkaar tijdens het invullen van de vragenlijst en tijdens het meten en wegen).

5

Aansluiting bij werkwijze jeugdgezondheidszorg

Verpleegkundigen zijn goed in staat om PLA uit te voeren. Ze zijn positief over het contact met en het in eigen kracht zetten

3

Aansluiting bij beleid gemeente

van de nieuwe doelgroep. De wijze van uitvoeren van PLA verschilt op sommige punten per verpleegkundige. Met name het

Gemeenten geven aan dat PLA aansluit bij het uitgangspunt

uitvoeren van de risicotaxatie, de wijze van inplannen van de

om preventief en zo licht mogelijk zorg in te zetten en mensen

vervolggesprekken en het inzetten van het klassenprofiel kan

in hun eigen kracht te zetten. Het past binnen de beleidslijn van

eenduidiger.

normaliseren en de-medicaliseren. En het sluit aan bij risicoge-

Tijdens het ontwikkelproces stond ter discussie of de leerlingen

richt werken. De onderwerpen uit de digitale vragenlijst Emovo

gemeten en gewogen moeten worden. Uit deze evaluatie blijkt

sluiten goed aan bij het gemeentelijk beleid en de speerpunten

dat het wordt gezien als een basistaak van de GGD om zicht te

gericht op jeugd. Gemeenten zijn daarom zeer geïnteresseerd

hebben op lengte en gewicht van kinderen. Verder houden jon-

in de uitkomst van de schoolprofielen.

geren in deze leeftijdscategorie zich veel bezig met hun gewicht.

Het planproces kost meer tijd dan begroot. Dit komt doordat

• Geef het schoolprofiel een centrale en zichtbare plek binnen

veel scholen nog niet bekend zijn met PLA. Daarnaast is PLA

PLA en ondersteun verpleegkundigen bij de bespreking hier-

lastig inplannen bij scholen en zijn er verschillende werkwijzen voor het inplannen van vervolggesprekken. Bovendien zijn de systemen (KD+ en Emovo) niet aan elkaar gekoppeld. Hierdoor zijn veel handmatige handelingen nodig, wat foutgevoelig is.

Aanbevelingen

van. • Blijf aandacht houden voor het informeren van scholen over inhoud en randvoorwaarden. • Vraag scholen bij de opstelling tijdens het onderzoek rekening te houden met de privacy van leerlingen.

Doorontwikkeling:

In de eindevaluatie zijn een aantal aanbevelingen geformu-

• Onderzoek de mogelijkheden om de systemen Emovo en

leerd. Deze aanbevelingen worden uitgewerkt in een dooront-

KD+ aan elkaar te koppelen. Dit scheelt tijd en is minder

wikkelplan voor PLA. Een aantal aanbevelingen zijn tijdens het

foutgevoelig.

evaluatieonderzoek al in gang gezet (zie *).

• Volg landelijk de verschillende visies over het beste instrument voor PLA en bekijk op basis daarvan of Emovo het meest

Uitvoering: • Zet binnen de JGZ de laatste punten op de i voor wat betreft eenduidig werken. • Behoud meten en wegen en voer PLA in duo’s uit. Hierbij

geschikte instrument is.* • Blijf PLA doorontwikkelen. Denk aan: • het geven van een ambassadeursrol aan de verpleegkundige (vanuit de GGD richting scholen en vice versa),

neemt de verpleegkundige in één lesuur de Emovo af en

• het blijven aansluiten bij de doelgroep (verken hiervoor de

voert de assistente het meten en wegen uit. Dit scheelt de

mogelijkheden om aan te sluiten bij www.JouwGGD.nl),

leerling, school en GGD tijd.

• het ontwikkelen van gemeenteprofielen (rekening houdend met het feit dat Emovo de komende tijd gebruikt gaat worden voor de jeugdmonitor) en • het ontwikkelen van PLA voor speciaal onderwijs en MBO.

Informatie en contact

• Heb aandacht voor de leerlingen die niet verschijnen: maak

Kijk voor meer informatie over PLA en een printversie van

het bestaande protocol ‘niet verschenen zonder bericht’ op

de vragenlijsten Emovo op de website van GGD IJsselland:

maat voor PLA.* • Blijf netwerkpartners betrekken en bekijk mogelijkheden voor verdere samenwerking.

www.ggdijsselland.nl. Hier vindt u ook een digitale versie van deze factsheet. Deze factsheet geeft een samenvatting van de Eind­ eva­lu­ atie Pre­ventie Leefstijl Adolescenten (Schoot Uiterkamp, L., 2015).

Informeren en communiceren:

Hebt u vragen over dit onderzoek of deze factsheet, neem

• Het slagen van PLA is afhankelijk van de medewerking van

IJsselland:

dan contact op met het Kennis en Expertisecentrum van GGD

scholen. Blijf daarom inzetten op draagvlak bij scholen. Het schoolprofiel is hierbij een waardevol instrument. • Investeer in de bekendheid van de JGZ onder jongeren, specifiek gericht op hoe zij de JGZ kunnen bereiken. • Ga in gesprek met scholen, ketenpartners en gemeenten over hoe de cijfers breder gedeeld kunnen worden. • Blijf inzetten op het informeren van gemeenten over PLA, juist ook gemeenten die niet nauw bij de ontwikkeling van PLA betrokken waren.

[email protected] 038 - 428 16 24 Uitgave GGD IJsselland Kennis en Expertisecentrum Augustus 2015 www.ggdijsselland.nl

betreft

Algemeen Bestuur GGD IJsselland

datum

29 oktober 2015

agendapunt onderwerp informant portefeuillehouder

6 Bestuursrapportage najaar 2015 N. Rigter E.W. Anker

registratienummer

Advies  Vaststellen van bijgevoegde Bestuursrapportage najaar 2015,  Naar aanleiding van de bestuursrapportage het volgende te besluiten: o Voor het jaar 2015 voor de JGZ een ontschotte afwikkeling van de financiering te hanteren waarbij de bugdetten uit de JGZ 4-18 en de DVO’s 0-4 worden samengevoegd en verantwoord in één product JGZ 0-18. Hierbij wordt wel rekening gehouden met bestaande afspraken over maatwerk en de ondernemingsplannen, waaronder de afspraak om het voorspelde resultaat voor het carinova-deel (€ 185.000) te gebruiken om de voorgefinancierde bijdrage terug te betalen. o Instemmen met de dekking van de kosten voor de implementatie van het Masterplan JGZ o Vaststellen van de beoogde bandbreedte voor het weerstandsvermogen tussen € 482.000 en € 674.800  Kennis nemen van het feit dat de actualisatie van de verbouwingskosten op een later moment wordt gepresenteerd en dus geen onderdeel uitmaakt van deze bestuursrapportage.  Kennis nemen van de begrotingswijziging die voortkomt uit deze bestuursrapportage vaststellen en voor zienswijzen toezenden aan gemeenten. Inleiding De najaarsbestuursrapportage 2015 is een onderdeel van de planning en control cyclus van GGD IJsselland. Het is een bestuurlijke tussenrapportage over de voorgenomen activiteiten en de financiële resultaten. De bestuursrapportage wordt vastgesteld door het Algemeen bestuur. De uitkomsten ervan worden vervolgens verwerkt in een begrotingswijziging die, nadat deze voor zienswijzen zijn voorgelegd aan gemeenteraden wordt, vastgesteld door het Algemeen bestuur. De bestuursrapportage 2015 gaat uit van de programmabegroting 2015. Het inhoudelijke jaarprogramma is vastgesteld in de bestuursrapportage van het voorjaar 2015 (voorjaarsberap). De voorjaarsberap heeft niet geleid tot bijstelling van de begroting; er is afgesproken dat een aantal ontwikkelingen in het najaar zouden worden geëvalueerd. Dit betreft onder meer de ontwikkeling van de loonkosten en de evaluatie van het weerstandsvermogen.

kenmerk vervolgblad

2 van 3

Inhoud en argumenten De bestuursrapportage laat geen grote knelpunten zien in de dienstverlening door de GGD. Financieel leidt de stand van zaken in de eerste acht maanden van het jaar tot een geprognotiseerd resultaat voor 2015 van € 218.000. Binnen de GGD lopen op dit moment twee grote operaties die bestuurlijke aandacht verdienen: Het ontwikkelen van de doorgaande lijn JGZ 0-18 met daarbij een eenduidige financieringssystematiek (Masterplan JGZ) en de verbouwing van het kantoor aan de Zeven Alleetjes. Ten aanzien van de JGZ wordt voorgesteld om al voor het jaar 2015 over te gaan tot een stap in ontschotte financiering. Voor de argumenten en de voorgesteld systematiek wordt kortheidshalve verwezen naar de bestuursrapportage. De vernieuwing van de werkwijze van de JGZ vraagt enerzijds het ontwikkelen van een doorgaande lijn voor integrale JGZ en anderzijds het voldoen aan het nieuwe basispakket JGZ. De implementatie van het Masterplan is een complexe operatie zowel in logistiek als veranderkundig opzicht. Daarom is meerjarig programmamanagement voorzien. In de najaarsberap worden de geraamde kosten hiervan in beeld gebracht en wordt aangegeven hoe deze worden gedekt. Deze dekking vraagt om een bestuurlijk besluit voor zover budgetten niet al op andere plaatsen bestuurlijk zijn vastgesteld. De verbouwing van het kantoor Zeven Alleetjes is een andere belangrijke operatie waar GGD IJsselland mee bezig is. Bestuurlijk bent u steeds geïnformeerd over de ontwikkelingen op dit dossier. Op dit moment wordt onderhandeld tussen opdrachtgever en aannemer over diverse knelpunten die moeten worden opgelost. Daarom kan nog geen financiële tussenstand in de najaarsbestuursrapportage worden opgenomen. We stellen u voor om dit onderwerp in het Algemeen bestuur van 17 december 2015 te behandelen. In overeenstemming met wat eerder bestuurlijk is afgesproken is in deze najaarsberap het weerstandsvermogen geëvalueerd ten opzicht van de benodigde weerstandscapaciteit. Een belangrijk element hierin is dat er voor de risico’s die samenhangen met incidenteel maatwerk en projecten een aparte bestemmingsreserve is gevormd, waardoor dit geen onderdeel meer is van het algemene weerstandsvermogen. Sinds 2013 is in de tarieven van de GGD voor maatwerk en projecten een opslag verwerkt voor dekking van risico’s i.v.m. het tijdelijke karakter va het werk. De risicocomponent in het tarief wordt gereserveerd voor dekking van eventuele frictiekosten die kunnen voortvloeien uit taken die de GGD op verzoek van gemeenten of andere klanten levert. De benodigde omvang van deze reserve is aangepast op basis van het geactualiseerd risicoprofiel per augustus 2015. Bij een reëel scenario is een bedrag van € 482.000,- nodig om de risico’s af te dekken. Voor een weerstandsvermogen met ratio tussen 1 en 1,4 ligt de benodigde weerstandscapaciteit derhalve tussen € 482.000 en € 674.800. De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt op basis van de huidige inzichten per augustus 2015 € 428.800,-. Deze bestaat uit de post onvoorzien met € 70.000,en de algemene reserve met € 358.800,-. Ten opzichte van de max van de ratio is er een tekort van € 246.000,- om de risico’s financieel af te dekken. Voor de versterking van het weerstandsvermogen van GGD IJsselland wordt u een apart voorstel gedaan.

Kanttekeningen  De najaarsbestuursrapportage gaat uit van een schatting van het rekeningresultaat op basis van acht maanden exploitatie. Onvoorziene ontwikkelingen kunnen het resultaat zowel positief als negatief beïnvloeden.  In de afwikkeling over 2015 met betrekking tot JGZ 0 – 18 is rekening gehouden met een voordelig saldo voor de JGZ 0-4 in de Icare gemeenten van € 159.000. Dit is conform de raming in het betreffende ondernemingsplan. Dit overschot komt voort uit het feit dat een deel van de

kenmerk vervolgblad

3 van 3

personele capaciteit niet in personen, maar in budget is meegekomen en dit in afwachting van de nieuwe werkwijze nog niet is ingezet. We stellen voor om dit resultaat voorlopig te reserveren tot besloten is over de toekomstige financiering van de JGZ.

Financiële gevolgen  De najaarsbestuursrapportage prognosticeert een voordeling resultaat in de Jaarrekening van € 218.000

Uitvoering  De Najaarsberap kan behandeld worden in het algemeen bestuur van 29 oktober 2015. De begrotingswijziging die uit de najaarsberap voortkomt, wordt vastgesteld in het Algemeen bestuur van 17 december 2015. Door de Najaarsberap al eerder te behandelen zijn de bestuursleden beter in staat om de begrotingswijziging in de eigen gemeenteraden te behandelen. Communicatie  Gemeenteraden ontvangen een brief met de voorgenomen begrotingswijziging en een toelichting op de inhoud en de procedure  Verder wordt geen specifieke communicatie voorzien

Bijlagen:  Bestuursrapportage Najaar 2015  Brief aan gemeenteraden over voorgenomen begrotingswijziging 2015/1  Begrotingswijziging 2015/1

Bestuursrapportage najaar 2015

Versiebeheer Versie Versienr 0.5

Auteur J. Roorda / E. Roelenga

Distributie Versienr Datum 0.5 5-10-2015

Documenteigenaar Vastgesteld door Datum vaststelling Geplande evaluatiedatum Digitale vindplaats

Opmerkingen Verzonden aan Dagelijks bestuur

Verspreid aan Verzonden aan Dagelijks bestuur

Algemeen bestuur 29 oktober 2015 Corsa nummer:

INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE

3

1. ALGEMEEN BEELD

4

2. STAND VAN ZAKEN IN HET WERK

1

2.1 Vernieuwen vanuit basistaken (uitvoering bestuursagenda) 2.2 Programmalijn GGD IJsselland is onze vertrouwde adviseur 2.3 Programmalijn Moderniseren van de Governance 2.3 Overige ontwikkelingen 3. STAND VAN ZAKEN IN RISICO’S 3.1 Ontwikkelingen in risico's 2015 3.2 Weerstandsvermogen in relatie tot financiële risico's 4. STAND VAN ZAKEN IN HET GELD 4.1 Algemeen financieel beeld 2015 4.2 Actualisering Voorjaarsbestuursrapportage 2015 4.3 Financieel beleid JGZ 0-18 4.4 Resultaat uit programma's en producten 2015 4.4.1 Programma Gezondheid 4.4.2 Programma Service & Samenwerking 4.4.3 Bedrijfsvoering 4.5 Projecten met een beperkte looptijd 4.6 Investeringen 4.7 Prognose 2016 en verder

1 1 3 3 5 5 5 8 8 8 8 10 10 11 12 13 13 13

BIJLAGE 1: HET INSTRUMENT BESTUURSRAPPORTAGE

14

BIJLAGE 2: UITVOERING JAARPROGRAMMA

15

BIJLAGE 3: PROJECTEN

19

Bestuursrapportage najaar 2015

3

1. ALGEMEEN BEELD Eind 2014 is voor GGD IJsselland een nieuwe bestuursagenda voor de jaren 2015 – 2017 vastgesteld, ‘Vernieuwing vanuit basistaken’. In deze bestuursagenda zijn twee belangrijke ambities geformuleerd die GGD IJsselland de komende twee jaren wil vormgeven: −

het worden van de vertrouwde adviseur van gemeenten en

− het moderniseren van het Governance. In 2015 is de uitvoering van de activiteiten ter hand genomen, waarmee de invulling van de ambities vorm krijgt. Voor een belangrijk deel geldt hier dat dit in co-creatie met gemeenten wordt opgepakt. Het formeren van ambtelijke werkgroepen heeft meer tijd gekost dan aanvankelijk voorzien. Daardoor is in de uitvoering van het programma enige vertraging opgetreden (een nadere toelichting, zie paragrafen 2.1 en 2.2). Een belangrijke operatie die veel tijd van de organisatie vraagt is het ontwikkelen van de doorgaande lijn voor JGZ 0-18. Hierbij worden meerdere opgaven in één traject verwerkt: −

In de eerste plaats de opgaven om één samenhangende en doorgaande lijn voor de JGZ te ontwikkelen na de samenvoeging van verschillende organisatieonderdelen van de JGZ

−

Daarnaast is het de opgave om een product JGZ 0-18 tot stand te brengen dat voldoet aan de nieuwe wettelijke eisen.

−

In de derde plaats wordt bezien of de financiering op uniforme leest kan worden geschoeid.

Het productaanbod JGZ 0-18 zal in het najaar 2015 bestuurlijk behandeld worden, waarbij besluitvorming in het voorjaar van 2016 wordt afgerond. De invoering van de verandering in de praktijk zal twee jaar in beslag nemen. Het betreft een complexe logistieke en veranderkundige operatie. Een ander belangrijk dossier betreft de toekomstige huisvesting van GGD IJsselland. Begin 2015 is bestuurlijk het startschot gegeven voor de verbouwing van het kantoor van GGD IJsselland tot een moderne en toekomstbestendige kantooromgeving. De GGD is daarvoor verhuisd naar een tijdelijk kantoor in Hanzeland. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan de voorbereiding op het werken in een nieuwe kantooromgeving (het flexibel werken). De dienstverlening van GGD IJsselland kent in 2015 geen grote bijzonderheden. Financieel voorziet GGD IJsselland geen grote knelpunten om haar dienstverlening binnen de vastgestelde begroting uit te voeren. In totaal wordt voor het gehele jaar 2015 een voordelig saldo van € 218.000 voorzien. Een nadere toelichting op dit resultaat wordt gegeven in hoofdstuk 4 van deze rapportage.

Bestuursrapportage najaar 2015

4

2. STAND VAN ZAKEN IN HET WERK

2.1 Vernieuwen vanuit basistaken (uitvoering bestuursagenda) Met de Bestuursagenda ‘Vernieuwen vanuit basistaken’ heeft het bestuur voor de periode 2015-2017 in twee ambities de opgave voor de GGD bepaald:

Ambitie 1 GGD IJsselland is onze vertrouwde adviseur Ambitie 2 Moderniseren van de Governance

De ambities zijn in de Bestuursagenda vertaald in twee programmalijnen voor de GGD, die terugkomen in de programmabegroting en in het jaarplan van GGD IJsselland. Ambitie 1 (en de programmalijn daarbij) komt met name in het begrotingsprogramma Gezondheid aan bod, Ambitie 2 (met bijbehorende programmalijn) in het begrotingsprogramma Service en Samenwerking. Hieronder worden de belangrijkste ontwikkelingen kort beschreven. Voor een gedetailleerd overzicht wordt verwezen naar bijlage 2.

2.2 Programmalijn GGD IJsselland is onze vertrouwde adviseur Inhoud Programmalijn GGD IJsselland is onze vertrouwde adviseur Om haar taken goed te kunnen uitvoeren moet GGD IJsselland haar signalerings- en adviesfunctie op het gebied van publieke gezondheid op orde hebben. De GGD wil als ‘uitkijktoren’ voor nieuwe ontwikkelingen voor gemeenten optreden. Dit is een wezenlijk onderdeel van het vervullen van de rol van vertrouwde adviseur. GGD IJsselland monitort relevante ontwikkelingen in de publieke gezondheid en gebruikt informatie uit onder meer haar eigen registraties. GGD IJsselland is in staat om van data naar informatie te komen, waarbij vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd. Naast competente medewerkers is hiervoor een goede positie in relevante beleidsnetwerken van belang. De inhoudelijke deskundigheid blijft (vanzelfsprekend) ook op orde. Activiteiten op hoofdlijnen GGD als uitkijktoren voor gemeenten In het voorjaar 2015 is actief aandacht besteed aan de nieuwe Volksgezondheidstoekomstverkenning en is met ambtenaren een verdiepende bijeenkomst georganiseerd over toekomstscenario’s voor de zorg. GGD IJsselland is actief betrokken bij een toekomstverkenning gezondheidszorg in Overijssel die door het trendbureau van de provincie Overijssel wordt uitgevoerd. Voorts signaleren we specifiek naar een gemeente over relevante ontwikkelingen als daar aanleiding voor is. Dat kan variëren van een onveilige situatie in de buurt van een school tot alcohol- en druggebruik onder jongeren in een bepaalde wijk. Actief delen van informatie aan gemeenten In het voorjaar van 2015 is de nieuwe website van de GGD gelanceerd. Belangrijk onderdeel hiervan zijn de gemeentepagina’s voor iedere gemeente. Hierin wordt actief kennis gedeeld, zoals gegevens uit onderzoeken of relevante rapporten.

Bestuursrapportage najaar 2015

1

Daarnaast zijn de kerngegevens van de GGD (algemeen en per gemeente) ook voor 2014 verschenen en aan gemeenten en raadsleden beschikbaar gesteld. Gedeelde visie op ‘lokaal nabij’ zijn van de GGD en haar rol in wijk- en gebiedsteams De visie hierop is intern vastgesteld en wordt uitgewerkt in bilaterale overleggen in diverse gemeenten. Daarbij is geconstateerd dat de sociale wijkteams of gebiedsteams (net als de GGD) sterk in beweging zijn. Een visie is daardoor niet zozeer een standpunt, maar meer een vertrekpunt voor de dialoog. Belangrijk uitgangspunt hierbij zijn de wettelijke taken van de GGD en de manier waarop deze aansluit bij de overige taken die gemeenten hebben. Het meest concreet speelt dit in het nieuwe basispakket JGZ en de afstemming / verbinding met het domein jeugdzorg en onderwijs. Masterplan JGZ “Basispakket Jeugdgezondheidszorg IJsselands werken 0-18” In 2015 wordt hard gewerkt aan de vormgeving en invoering van de doorgaande lijn JGZ 0-18. Daarmee wordt inhoud gegeven aan een toekomstbestendige JGZ, waarbij rekening wordt gehouden met een aantal ontwikkelingen: −

In de eerste plaats de opgaven om één samenhangende en doorgaande lijn voor de JGZ te ontwikkelen na de samenvoeging van verschillende organisatieonderdelen: JGZ 4-18 (van oudsher uitgevoerd door de GGD) en de JGZ 0-4 die afkomstig is van twee thuiszorgorganisaties (Icare en Carinova). Daarbij wordt rekening gehouden met de bestuurlijke wens om aan te sluiten bij lokale zorgstructuren (lokaal-nabij).

−

Daarnaast is het de opgave om een product JGZ 0-18 tot stand te brengen dat voldoet aan de eisen die in het besluit Publieke Gezondheid aan het basispakket JGZ worden gesteld.

−

In de derde plaats wordt bezien of de financiering van de dienstverlening JGZ gebaseerd op uniforme leest kan worden geschoeid. De inhoudelijke lijnen worden binnenkort bestuurlijk geagendeerd. In samenhang hiermee is samen met een ambtelijke klankbordgroep gewerkt aan het ontwikkelen van een eenduidige financieringssystematiek die JGZ de ruimte en mogelijkheden geeft om het de doorgaande lijn van één JGZ voor 0-18 jaar uit te voeren. De hoofdlijnen worden binnenkort vastgesteld, de technische uitwerking volgt eind 2015. Op peil houden en uitbouwen GGD als kennis-organisatie We hebben een mooi succes geboekt op het gebied van het versterken van een onderzoekstructuur waarvan de regio IJsselland kan profiteren. Een aanvraag voor een nieuwe academische werkplaats Preventie in de Jeugdzorg is gehonoreerd. Deze aanvraag is samen met jeugdzorg-instellingen en Windesheim tot stand gekomen. Medewerkers van de GGD zijn vertrouwde adviseurs voor gemeenten Het interne ontwikkelbeleid van GGD IJsselland is gericht op het begeleiden van de verandering in kennis en vaardigheden van medewerkers. Het interne Leer- en ontwikkelprogramma omvat: −

Trainingen om nieuwe competenties van medewerkers gericht aan te leren

−

Informatieve lezingen over actuele ontwikkelingen in het werkveld

−

Inspiratie-sessies (met een brede context).

Naast inhoudelijke trainingen voor projectmatig werken en adviesvaardigheden is een nieuwe (korte) training ‘Bestuurlijke sensitiviteit’ ontwikkeld, bedoeld voor alle medewerkers van de GGD. Daarnaast wordt een verdiepende training (drie dagen) gegeven over bestuurlijke sensitiviteit voor medewerkers die regelmatig werken voor en met gemeenten rond specifieke vragen en beleidsontwikkelingen. Het leer- en ontwikkelprogramma voorziet ook in lezingen, daarin wordt aandacht besteed aan concrete ontwikkelingen in het sociaal domein van gemeenten, zoals de manier waarop onze gemeenten

Bestuursrapportage najaar 2015

2

invulling geven aan de decentralisaties in het sociaal domein en aan relevante landelijke ontwikkelingen.

2.3 Programmalijn Moderniseren van de Governance Inhoud programmalijn Moderniseren van de Governance Onder de term governance wordt begrepen: de wijze waarop GGD IJsselland wordt bestuurd, de samenwerking tussen de verschillende onderdelen van het bestuur van de GGD, de samenwerking met de directie. Een en ander is gebaseerd op de gemeenschappelijke regeling. Governance De werkgroep die hiervoor onder leiding van een gemeentesecretaris aan het werk gaat, is wat vertraagd door de pensionering van de beoogde voorzitter van deze werkgroep. De feitelijke start zal medio oktober plaatsvinden. Financieel advies Deze werkgroep is onder voorzitterschap van de gemeentesecretaris van de gemeente Dalfsen medio 2015 gestart. De werkgroep heeft geconstateerd dat er al verschillende vormen van ambtelijke samenwerking bestaan. Daarop heeft zij zich voorgenomen om een advies te geven over de verbetering van de samenwerking rond financiële vraagstukken die samenhangen met de GR GGD. De werkgroep heeft geconstateerd dat er ook vanuit gemeenteraden behoefte is meer betrokkenheid bij gemeenschappelijke regelingen in het algemeen. Hiertoe werkt een andere (niet-GGD) ambtelijke werkgroep aan voorstellen. Op dit moment worden verschillende initiatieven op elkaar afgestemd. GGD als herkenbare en gekende organisatie bij Publiek en bestuur Als eerste stap in het vergroten van de herkenbaarheid en gekendheid van GGD IJsselland zal begin oktober een kort animatiefilmpje over de rol van GGD IJsselland voor gemeenten gereed zijn en beschikbaar komen voor bestuurders en gemeenteraden. De animatie willen we gebruiken bij de dialoog over het versterken van een gezonde regio en de rol die gemeenten en GGD IJsselland hierin kunnen spelen.

2.3 Overige ontwikkelingen Asielzoekers IJsselland heeft te maken met een sterk toenemend aantal asielzoekers dat moet worden opgevangen. GGD IJsselland verzorgt preventieve gezondheidszorg in asielzoekerscentra. Hiervan zijn de belangrijkste elementen: infectieziektebestrijding, screening en (preventieve) behandeling van TBC, jeugdgezondheidszorg en gezondheidsbevordering en -voorlichting. Over de dienstverlening en vergoedingen zijn afspraken gemaakt met het COA. Curatieve zorg wordt door andere partijen geleverd. Inmiddels wordt Nederland en dus ook IJsselland geconfronteerd met het organiseren van noodopvang voor groepen asielzoekers. Dit betekent dat voor een korte periode (72 uur) onderdak moet worden georganiseerd. Samen met gemeenten is er voor gekozen om de organisatie van deze noodopvang via de Veiligheidsregio uit te voeren. De gemeente zelf is verantwoordelijk voor de opvang, via het GHOR-bureau wordt zorggedragen voor medische zorg en psycho-sociale hulpverlening als dat nodig is. In september zijn de eerste ervaringen opgedaan met het realiseren van deze noodopvang.

Bestuursrapportage najaar 2015

3

Toezicht WMO GGD IJsselland is aanvankelijk door vier gemeenten gevraagd om de rol van toezichthoudend ambtenaar te willen vormgeven, zoals in de Wmo wordt voorgeschreven. Inmiddels is de directeur Publieke Gezondheid door vijf gemeenten aangewezen als toezichthoudend ambtenaar. Prioriteit ligt in dit eerste jaar bij het vormgeven van toezicht bij calamiteiten en ernstige problemen (reactief toezicht). Vanaf 2016 krijgt ook het proactief toezicht vorm en inhoud, in samenspraak met betrokken gemeenten. De landelijke branche organisatie GGD-GHOR.NL werkt samen met de VNG aan landelijke toezichtskaders die door iedere GGD worden gebruikt. Voor de samenwerking rond gebiedsoverstijgende toezichtsvraagstukken heeft GGD IJsselland afspraken gemaakt met GGD Noord- en Oost Gelderland. Forensische geneeskunde De nationale politie is in 2014 een aanbestedingstraject gestart voor de forensische geneeskunde. Na een moeizaam traject met veel uitstel en vertraging is de aanbesteding eind augustus stopgezet. Het huidige contract dat GGD IJsselland met de politie heeft loopt eind 2015 af. Nog niet bekend is hoe de contractering tussen GGD IJsselland en de politie vanaf 2016 vorm zal krijgen. De vooruitzichten zijn dat er geen nieuwe aanbesteding zal worden gestart, maar dat met GGD’en nieuwe contractonderhandelingen worden gevoerd. GGD IJsselland wil hoe dan ook de regionale samenwerking met andere GGD’en in de politieregio Oost Nederland versterken, waardoor mogelijk effectiever en efficiënter gewerkt kan worden. Flexibel werken GGD IJsselland bereidt zich voor op flexibel werken (gericht op in- en extern samenwerken). Het creëren van een werkomgeving waarin flexibel kan worden gewerkt is een belangrijke stimulans voor samenwerking en daarmee voor efficiënter en effectiever werken. De GGD is daar nu mee begonnen omdat de renovatie van het gebouw in Zwolle de kans biedt de fysieke omgeving daarvoor te creëren. Verbouwing kantoor Zeven Alleetjes Hierover wordt in het DB de actuele stand van zaken besproken. Gelet op de dynamiek in de ontwikkelingen lijkt het verstandig het AB hierover separaat te informeren

Bedrijfsvoering De eenheid Bedrijfsvoering bij Veiligheidsregio IJsselland levert ondersteuning op het gebied van bedrijfsvoering taken aan zowel de Veiligheidsregio als aan GGD IJsselland. Dit gebeurt op basis van een dienstverleningsovereenkomst. Afgesproken is om in 2015 de werving van een nieuwe accountant in gang te zetten. Verwacht wordt dat in december 2015 tot gunning van de opdracht kan worden besloten. De jaarrekening 2015 zal nog door de huidige accountant (Deloitte) worden uitgevoerd. De nieuwe accountant zal zich richten op de controle vanaf boekjaar 2016.

Bestuursrapportage najaar 2015

4

3. STAND VAN ZAKEN IN RISICO’S

3.1 Ontwikkelingen in risico's 2015 Publieke Gezondheid Asielzoekers (bestemmingsreserve) In IJsselland zullen, vanwege de toenemende stroom vluchtelingen, meer opvanglocaties worden gecreëerd of in capaciteit worden uitgebreid. GGD IJsselland verzorgt voor COA de activiteiten m.b.t. Publieke Gezondheidszorg voor asielzoekers (PGA). Daarnaast coördineert GGD IJsselland de afstemming met COA en gemeenten en de gezondheidsvoorlichting voor asielzoekers in Oost Nederland. Deze taken zijn vastgelegd in een overeenkomst tussen COA, GGD-GHOR Nederland en de vijf GGD’en in Oost-Nederland en worden betaald door COA. Door ontwikkelingen in aantallen en (tijdelijke) opening dan wel sluiting van asielzoekerscentra is PGA een moeilijk te beheersen taak voor de GGD IJsselland. Om risico’s op te kunnen vangen is een bestemmingsreserve PGA gevormd, deze is vooralsnog voldoende hoog. Forensische geneeskunde De aanbesteding door de nationale politie van medische arrestantenzorg en forensisch medisch onderzoek is medio 2015 gestaakt. Vervolgafspraken zijn nog niet gemaakt. Hierdoor blijft het risico bestaan op een risico van bovenformatie. Naheffingsaanslagen BTW 2014 en 2015 over kosten voor gemene rekening Veiligheidsregio IJsselland heeft in juli 2015 naheffingsaanslagen van de Belastingdienst ontvangen inzake de omzetbelasting over 2014 en 2015. Deze betreffen de dienstverlening van Bedrijfsvoering voor GGD IJsselland. Zowel de Veiligheidsregio als de GGD bestrijden de juistheid van de naheffing en hebben bezwaar ingediend tegen de ontvangen naheffingsaanslagen. De naheffingen zullen, als zij definitief mochten worden, zeer waarschijnlijk fiscaal en financieel doorwerken naar de GGD. Dit kan voor 2015 naar inschatting een omvang krijgen van € 250.000,-. Verkoop Zeven Alleetjes (bouwdelen A,B en D De verkoop van het gebouw aan de Zeven Alleetjes kan leiden tot een onvoorziene aansprakelijkheidstelling van de nieuwe eigenaar vanwege asbest. Over dit risico wordt u vertrouwelijk verder geïnformeerd. Wet flexibiliteit en zekerheid Vanaf begin 2015 wordt de nieuwe wet ‘flexibiliteit en zekerheid’ in fasen ingevoerd. Deze nieuwe wet beoogt de rechtszekerheid van medewerkers te beschermen met oog voor de flexibiliteit die bedrijven en organisaties nodig hebben. Een belangrijke aanpassing betreft het beperken van mogelijkheid tot tijdelijke inhuur van medewerkers (door het beperken van de maximale duur van tijdelijke contracten (ketenbepaling) van drie tot twee jaar en de verlenging van de tussenpoos waarbinnen arbeidsovereenkomsten als opeenvolgend gelden: van drie toe zes maanden). Vanwege de overgangsregeling voor organisaties die de CAR-UWO volgen, valt voor 2015 nog geen risico te verwachten.

3.2 Weerstandsvermogen in relatie tot financiële risico's Risicomanagement is een natuurlijk en integraal onderdeel van de totale bedrijfsvoering binnen GGD IJsselland. Integraal risicomanagement levert een bijdrage aan het efficiënter en effectiever beheersen van de risico’s en het realiseren van de organisatiedoelstellingen. In deze paragraaf worden de risico’s voor GGD IJsselland financieel vertaald en vervolgens afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit om risico’s af te kunnen dekken. Daarmee ontstaat inzicht in het weerstandsver-

Bestuursrapportage najaar 2015

5

mogen van GGD IJsselland. Het weerstandsvermogen van GGD IJsselland bestaat uit de verhouding tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen maatregelen in de vorm van voorzieningen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn voor de financiële positie. Onder weerstandscapaciteit wordt verstaan de middelen en mogelijkheden waarover de GGD beschikt om niet geraamde kosten, die onverwachts en substantieel zijn, te dekken zonder dat dit ten koste gaat van uitvoering van het takenpakket. In het AB van 18 december 2014 is het beleidskader Risicomanagement en weerstandsvermogen 2015-2018 vastgesteld. Bij het vaststellen van de notitie Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2015-2018 is besloten tot het regelmatig evalueren van het weerstandsvermogen aan de hand van de benodigde weerstandscapaciteit die volgt uit het risicoprofiel van GGD IJsselland. Ook is afgesproken dat de ratio voor het weerstandsvermogen voldoende is ofwel 1,0 tot 1,4 keer de benodigde weerstandscapaciteit bedraagt. In 2013 is (uitgaande van het voornoemde beleidskader) voor de eerste keer een risicoprofiel gemaakt op basis waarvan de benodigde weerstandscapaciteit is bepaald. Zoals afgesproken is dit risicoprofiel in 2015 geactualiseerd. Eerst zijn alle mogelijke risico’s in kaart gebracht. Op basis hiervan is het ‘Overzicht significante risico’s’ voor GGD IJsselland tot stand gekomen (zie verder). Weerstandsvermogen Het risicoprofiel is tot stand gekomen door voor elke afdeling de risico’s te bepalen. Aan elk risico is een kans en financiële impact toegekend. Bij het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit wordt uitgegaan van een reëel scenario en van uitsluitend significante risico’s. Rampen, bezuinigingen en kleine risico’s worden niet meegenomen. Bij een reëel scenario is een bedrag van € 482.000,- nodig om de risico’s af te dekken. Voor een weerstandsvermogen met ratio 1 is de benodigde weerstandscapaciteit derhalve € 482.000,- en bij een ratio van 1,4 is dat € 674.800,-. De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt op basis van de huidige inzichten per augustus 2015 € 428.800,-. Deze bestaat uit de post onvoorzien met € 70.000,en de algemene reserve met € 358.800,-. Ten opzichte van de max van de ratio is er een tekort van € 246.000,- om de risico’s financieel af te dekken. Daarnaast kent GGD IJsselland een aantal bestemmingsreserves: Bestemmingsreserve Maatwerk en projecten* PGA SOA Sense

Benodigd € 250.000,-

Stand augustus 2015 € 131.200,€ 486.253,€ 46.500,-

* Sinds 2013 is in de tarieven van de GGD voor maatwerk en projecten een opslag verwerkt voor dekking van risico’s i.v.m. het tijdelijke karakter va het werk. De risicocomponent in het tarief wordt gereserveerd voor dekking van eventuele frictiekosten die kunnen voortvloeien uit taken die de GGD op verzoek van gemeenten of andere klanten levert. De benodigde omvang is aangepast op basis van het geactualiseerd risicoprofiel per augustus 2015.

Overzicht significante risico’s Jaarlijks komt in deze paragraaf een geactualiseerd risicoprofiel terug, conform het beleidskader Risicomanagement in de vorm van een top 10 risico’s. Vanwege het geringe aantal risico’s in de risicoklasse ‘Urgent’ is er voor gekozen om een overzicht te maken van de significante risico’s voor dit jaar. Dat zijn er in dit geval vijf. 1. Boventallig personeel vanwege ontwikkelingen op forensische geneeskunde Risicocategorie: financieel netto verwachte impact: € 250.000,-

Bestuursrapportage najaar 2015

6

Maatregelen & Ontwikkelingen: de aanbesteding door de nationale politie van medische arrestantenzorg en forensisch medisch onderzoek is medio 2015 gestaakt. Vervolgafspraken zijn nog niet gemaakt en het bestaande contract loopt af per 1 januari 2016. Hierdoor bestaat een risico op bovenformatie. Afhankelijk van de duur en opzegtermijn van een eventueel nieuw contract met de nationale politie blijft dit ook bij voortzetting van het contract een risico. 2. Faillissement van toeleveranciers; implementatiekosten en inwerken van medewerkers als gevolg van het wegvallen van 1 toeleverancier Risicocategorie: financieel netto verwachte impact: € 150.000,Maatregelen & Ontwikkelingen: waar mogelijk wordt samenwerking gezocht met andere GGD’en om gezamenlijk diensten aan te besteden. 3. Boventallig personeel vanwege afnemende activiteiten en inkomsten binnen Maatwerk 4-19 jarigen JGZ Risicocategorie: financieel netto verwachte impact: € 150.000,Maatregelen & Ontwikkelingen: Sinds 2013 is in de tarieven van de GGD voor maatwerk en projecten een opslag verwerkt voor dekking van risico’s i.v.m. het tijdelijke karakter va het werk. De risicocomponent in het tarief wordt gereserveerd voor dekking van eventuele frictiekosten die kunnen voortvloeien uit taken die de GGD op verzoek van gemeenten of andere klanten levert. Kosten als gevolg van dit risico komen ten laste van de bestemmingsreserve Maatwerk en projecten. Naast het continu acquireren voor nieuwe opdrachten, wordt gekeken naar de omvang van het personeelsbestand in relatie tot de werkzaamheden in een periode. Waar mogelijk worden vacatures ingevuld met tijdelijk personeel. 4. Boventallig personeel vanwege afnemende activiteiten en inkomsten binnen projecten KEC Risicocategorie: financieel netto verwachte impact: € 100.000,Maatregelen & Ontwikkelingen: Sinds 2013 is in de tarieven van de GGD voor maatwerk en projecten een opslag verwerkt voor dekking van risico’s i.v.m. het tijdelijke karakter va het werk. De risicocomponent in het tarief wordt gereserveerd voor dekking van eventuele frictiekosten die kunnen voortvloeien uit taken die de GGD op verzoek van gemeenten of andere klanten levert. Kosten als gevolg van dit risico komen ten laste van de bestemmingsreserve Maatwerk en projecten. Naast het continu acquireren voor nieuwe opdrachten, wordt gekeken naar de omvang van het personeelsbestand in relatie tot de werkzaamheden in een periode. Waar mogelijk worden vacatures ingevuld met tijdelijk personeel. 5. Extra inzet van medewerkers bij uitbraak infectieziekte Risicocategorie: financieel

netto verwachte impact: € 82.000,-

Maatregelen & Ontwikkelingen: Infectieziektebestrijding heeft een personele formatie die voldoende is voor de dagelijkse taken. Bij een eventuele grote uitbraak van een infectieziekte is een sterk verhoogde personele inzet noodzakelijk. Naar verwachting vergoedt het rijk een deel hiervan, maar de GGD zal in die situatie ook zelf extra kosten moeten maken.

Bestuursrapportage najaar 2015

7

4. STAND VAN ZAKEN IN HET GELD De financiële paragraaf in deze rapportage onderscheidt zich van voorgaande jaren door toespitsing van de toelichting op hoofdlijnen en meer verbinding met de indeling van de programmabegroting 2015.

4.1 Algemeen financieel beeld 2015 Voor het exploitatiejaar 2015 wordt een positief saldo van € 218.000 verwacht. In dit saldo zijn de resultaten op de taak JGZ 0 – 4 ook betrokken. Dit wijkt af van de afspraken die hieromtrent zijn gemaakt. Tot nu toe is de taak JGZ 0-4 op basis van de afspraken in de DVO’s per financieringsstroom afgerekend. Verderop wordt toegelicht waarom hiervan is afgeweken. In onderstaande tabel zijn de resultaten per begrotingsonderdeel weergegeven;

Begrotingsonderdeel

voordeel

Programma’s Gezondheid Service & Samenwerking

63.000 3.000

Algemene baten en lasten

56.000

Paragraaf bedrijfsvoering

96.000

Totalen

Nadeel

218.000

4.2 Actualisering Voorjaarsbestuursrapportage 2015 In de voorjaarsbestuursrapportage is gemeld dat in het budget voor de loonkosten een ruimte van € 100.000 werd verwacht. Inmiddels zijn nieuwe CAO-afspraken (CAR-UWO) gemaakt ten aanzien van de loonontwikkeling. Voor 2015 betekent dit een eenmalige uitkering van 0,74% van het bruto jaarloon. De verwachte ruimte in het loonkostenbudget moet daarvoor worden gebruikt.

4.3 Financieel beleid JGZ 0-18 In het exploitatiejaar 2015 is binnen de taak JGZ sprake van diverse ontwikkelingen die samenhangen met de doelstellingen uit de in 2013 en 2014 vastgestelde ondernemingsplannen voor de taak JGZ 0 - 4 en de begroting van de GGD waar de taak JGZ 4 – 18 een onderdeel van vormt. Het doel van de ondernemingsplannen is om uiteindelijk te komen tot een integrale werkwijze voor JGZ 0 – 18. In de afgelopen jaren zijn hiervoor reeds een aantal voorbereidende stappen gezet die voornamelijk zijn gericht op de inhoudelijke werkwijze. Financieel – administratief zijn nog geen stappen gezet die in de pas lopen met de ontwikkeling binnen de uitvoerende teams. Tot en met 2014 is er afgerekend en geregistreerd op basis van 3 financieringsstromen. Een bedoeld gevolg van de nieuwe werkwijze is echter dat dit leidt tot verschuiven van personeel van het Carinova-

Bestuursrapportage najaar 2015

8

deel naar het Icare deel. Bij de overkomst van beide onderdelen bleek namelijk dat dat het Carinovadeel met relatief meer vast personeel werkte dan bij het Icare deel. Bij de overkomst van het Icaredeel is afgesproken dat de meekomende capaciteit wel op dezelfde noemer moet worden gebracht om te komen tot één uitvoeringspraktijk. Voor 2015 is daardoor de inhoudelijk (organisatorische) lijn niet meer in overeenstemming met financiële lijn, waardoor de relatie tussen activiteiten en de daarmee gepaard gaande inzet van middelen verloren gaat. In de ondernemingsplannen voor JGZ 0 – 4 is er van uitgegaan dat in 2015 positieve saldi zullen ontstaan die worden ingezet voor terugbetaling van voorgefinancierde bedragen. In de ondernemingsplannen en daarna ook in de tussenrapportages, is al aangegeven dat de prognoses alleen kunnen worden behaald als de doorgaande lijn zowel methodisch als organisatorisch in de organisatie kan worden doorgevoerd. Methodisch zijn de afgelopen jaren stappen gezet in de vorm van ontwikkeling van een nieuwe werkwijze, uitvoeren van pilots en ontwikkelen van een nieuw oproepschema. Hierdoor is de beweging naar een uniforme werkwijze binnen de uitvoerende teams op gang gekomen. Daarmee wordt operationeel al gewerkt aan een efficiënter inzet van het personeel over de gebieden heen….. In de operationele sfeer is de beweging al op gang gekomen om het personeel efficiënter in te zetten waardoor de beoogde voordelen uit de ondernemingsplannen kunnen worden behaald. In de basis betekent dit dat personeel uit het “Carinova” gebied mede wordt ingezet in het “Icare” gebied. Dit vergt meer flexibel ingerichte registratiesystemen waarmee aan het begin van 2015 geen rekening is gehouden. Dit betekent dat het strikt vasthouden aan de verschillende financieringsstromen leidt tot een ingewikkeld administratief proces met veel extra handelingen en veel correcties. Het (financiële) onderscheid tussen de verschillende financieringsstromen is niet langer houdbaar. Daarom wordt voorgesteld om het jaar 2015 als overgangsjaar te beschouwen en financieel gezien de taak JGZ 0 – 18 integraal te beschouwen en af te rekenen. Hiermee kan worden voldaan aan de afzonderlijke doelstellingen uit de ondernemingsplannen. Dit betekent het volgende: -

-

-

Voor de taak JGZ 0–18 wordt voor 2015 een voordelig saldo verwacht van € 69.000. Het resultaat op de taak JGZ 0–18 zal uiteindelijk onderdeel uitmaken van het totale saldo van de jaarrekening 2015 van de GGD. In het saldo zijn incidentele kosten 2015 verwerkt met betrekking tot kosten vanwege vervanging manager JGZ (€ 66.000) en aandeel van JGZ 4-18 in de kosten in de komende jaren voor het opstellen en implementatie Masterplan (€ 137.000). De kosten van het Masterplan worden verderop in deze rapportage nader toegelicht. In dit saldo zijn de geprognotiseerde resultaten uit de ondernemingsplannen verwerkt. Voor het Carinova gebied bedraagt dit € 185.000, voor het ICARE gebied is dit € 159.000. Voor het Carinova gebied ligt hier een afspraak aan ten grondslag om de voorgefinancierde bedragen weer terug te betalen. Voor het ICARE gebied is al aan deze verplichting voldaan. Voor 2015 wordt voorgesteld het saldo in het ICARE gebied vooralsnog te reserveren in afwachting van de uitkomsten van de besluitvorming over de nieuwe financieringssystematiek voor JGZ 0-18 en de nog nieuw op te stellen integrale begroting voor JGZ 0–18. Incidentele gereserveerde bedragen (met name voordelige saldi 2014) zijn hierbij buiten beschouwing gelaten; deze worden gebruikt conform afspraken voor dekking van incidentele kosten voor de uitvoering van het Masterplan JGZ 0-18.

Bestuursrapportage najaar 2015

9

4.4 Resultaat uit programma's en producten 2015 In paragraaf 4.1 is het algemene financiële beeld weergegeven. Hieronder wordt nader stil gestaan bij de belangrijkste afwijkingen in de programma’s en producten. Hierbij wordt alleen stilgestaan bij belangrijke financiële knelpunten en ontwikkelingen 4.4.1 Programma Gezondheid € 69.000 voordelig

JGZ 0-18

Ondanks de beïnvloeding van het saldo door incidentele kosten in 2015 is er sprake van een positief resultaat, waarin de terugbetaling aan de ‘Carinova’-gemeenten zijn verwerkt op basis van de ondernemingsplannen. Een verklaring hiervoor vormt het nog niet volledig invullen van de budgettaire ruimte die bij het Icare deel bestaat. Een deel van de Icare-formatie is namelijk niet in de vorm van medewerkers, maar in de vorm van budget overgekomen. Dit betreft deels vlak voor de overgang gepensioneerde medewerkers en deels niet verlengde jaarcontracten. De volledige invulling van deze budgettaire ruimte vindt plaats na vaststelling van het Masterplan en de bijbehorende begroting. Daarna kan worden toegewerkt naar een structurele invulling van de benodigde capaciteit. Masterplan JGZ In paragraaf 2.2 is aandacht besteed aan de totstandkoming van het nieuwe pakket JGZ 0-18. Om dit pakket op inhoud goed te kunnen implementeren is voor de komende twee jaren programmamanagement voorzien dat werkt aan het ontwikkelen van nieuwe producten en het versterken van de competenties van medewerkers om volgens de achterliggende inhoudelijke visie te werken. Daarnaast gaat de personele omvang in de verschillende gemeenten in lijn worden gebracht met de in de ondernemingsplannen berekende formatie. Het Masterplan zal in de jaren 2015 tot 2018 worden geïmplementeerd. Voor de kosten hiervan is een kostenraming opgesteld (zie hiervoor de onderstaande tabel). Kostenraming Implementatie Masterplan JGZ Omschrijving Kosten extern advies Kosten programmamanagement Frictiekosten personeel Opleidingskosten Overige Totalen

2015

2016

2017

132.000

10.000

227.000 100.000 50.000 10.000

7.000

32.000 454.000 100.000 50.000 27.000

137.000

387.000

139.000

663.000

32.000 95.000

totaal

Met deze kosten is in de begroting geen rekening gehouden. De kosten van de jaarschijf 2015 zijn in deze rapportage verwerkt en maken dus onderdeel uit van het resultaat op 0 – 18 JGZ (zie paragraaf 4.3). Voor de komende jaren resteert nog een ongedekt deel van € 526.000. Voor dekking hiervan stellen wij u voor de volgende incidentele middelen hiervoor te reserveren:

Bestuursrapportage najaar 2015

10

1. 2.

3. 4

JGZ 0 – 4 Carinova gebied; Positief saldo uit 2014 JGZ 0 – 4 Carinova gebied; Gereserveerd deel van positief saldo 2014 Eenmalige middelen voor dekking van kosten uitbetaling vakantiedagen en ambtsjubilea. Bij de overgang is door Carinova berekend wat de kosten zijn van de verplichtingen met betrekking tot uitbetaling van vakantiedagen en ambtsjubilea voor de komende jaren. De vakantiedagen zijn in de afgelopen jaren afgerekend. Voor de toekomstige uitbetaling van ambtsjubilea wordt er van uitgegaan dat deze binnen de lopende exploitatie kunnen worden opgevangen. JGZ 0 – 4 ICARE gebied; Gereserveerd deel van positief saldo 2014 Reservering ten laste van de begroting GGD 2015; Deze reservering is in deze rapportage verwerkt in de paragraaf algemene baten en lasten. Totaal van de dekking

€ 35.000 € 114.500

€ 230.000 € 50.000

€ 429.500

Per saldo ontbreekt nog een bedrag van € 96.500 voor dekking van de kosten. Dit deel wordt meegenomen in de nieuwe ontschotte begroting JGZ 0 – 18 die in de komende maanden aan de deelnemende gemeenten zal worden voorgelegd. Deze begroting gaat ervan uit dat alle budgetten voor de JGZ 0-18 worden samengevoegd om een samenhangend productaanbod JGZ 0-18 uit te voeren. Technisch Hygiënische Zorg (THZ) € 69.000 nadelig Door aanpassing van de risicogerichte werkwijze wordt verwacht dat de inkomsten uit inspecties kinderopvang over het gehele jaar genomen fors dalen. Ten opzichte van voorgaand jaar ongeveer € 140.000. Daarnaast is er binnen het team sprake van langdurige ziekte waardoor noodzakelijke kosten van vervanging zijn opgelopen. Hoewel er sprake is van een flexibele schil in de capaciteit van het team kunnen deze tegenvallers niet geheel binnen de taak worden gecompenseerd. Uitgaande van de huidige ontwikkeling van de inkomsten uit inspecties is er nog geen noodzaak om aanvullende maatregelen te nemen. Infectieziektebestrijding € 33.500 nadelig Binnen het team infectieziektebestrijding is een arts-in opleiding in (tijdelijke) dienst genomen waarvoor geen volledig dekkende subsidie is verkregen. Vanuit het oogpunt om binnen GGD IJsselland voldoende opgeleide artsen beschikbaar te houden, is hier een bewuste keuze in gemaakt. GGD

IJsselland zit onder de norm die landelijk wordt gehanteerd Kennis en Expertise Centrum (KEC) € 107.000 voordelig Het voordeel binnen KEC is ontstaan door afwikkeling van een tweetal balansposten uit voorgaande jaren waardoor een totaalbedrag van € 32.000 vrijvalt in de exploitatie 2015. Andere voordelen ontstaan door incidentele vrijval van loonkostenbudget ten gevolge van vacatureruimte en meer inkomsten uit projecten.

4.4.2 Programma Service & Samenwerking Binnen dit programma zijn geen bijzondere afwijkingen te melden.

Bestuursrapportage najaar 2015

11

4.4.3 Bedrijfsvoering Bijdrage Projectinkomsten aan bedrijfsvoering €244.000 voordelig Evenals in voorgaande jaren is sprake van aanvullende dekking voor overheadkosten vanuit projecten die door de GGD worden uitgevoerd. Met de toerekening van overhead aan incidentele projecten is in de begroting geen rekening gehouden. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van de projecten die in 2015 worden uitgevoerd. Op basis hiervan komt een extra dekking voor overheadkosten beschikbaar van € 244.000. Kosten accountant € 30.000 nadelig De post accountantskosten is overschreden met € 30.000. De laatste jaren is voortdurend sprake van overschrijding van dit budget. De toenemende kosten van de accountant zijn enerzijds te wijten aan de strengere regelgeving waardoor meer werkzaamheden moeten worden verricht. Daarnaast is in het budget voor de accountant geen rekening gehouden met het opstellen van verklaringen voor incidentele projecten, die vanwege subsidie-beleid van gemeenten worden verlangd. Voor de toekomst is het wenselijk om met het principe van de singel audit te gaan werken. Tegenover de overschrijding op budgetten binnen bedrijfsvoering staan de hogere inkomsten voor dekking van bedrijfsvoeringkosten uit incidentele projecten waaruit de overschrijdingen worden gecompenseerd (zie hiervoor). Huisvesting GGD

€ 121.500 nadelig

Huisvestingskosten Vanaf 1 april 2015 kent GGD IJsselland een tijdelijke situatie in verband met renovatie van het kantoorgebouw aan de Zeven Alleetjes. Voor de tijdelijke huisvesting heeft de GGD tijdelijk een kantoorpand gehuurd aan de Hanzelaan in Zwolle. Voor de dekking van de exploitatiekosten hiervan worden de vrijvallende exploitatiebudgetten voor het pand aan de Zeven Alleetjes aangewend. Voor de bepaling van de budgetruimte voor de tijdelijke huisvesting is een begroting gemaakt. In deze begroting is geen rekening gehouden met nieuwe afspraken over de doorbelasting van de kosten huisvesting van bedrijfsvoering bij de Veiligheidsregio. Door de overgang van bedrijfsvoering van de GGD naar de veiligheidsregio zijn nieuwe afspraken gemaakt over het aandeel van de GGD in de kosten van de huisvesting van bedrijfsvoering. Op basis van de nieuwe afspraak worden per formatieplaats een vergoeding van € 5.000 betaald. Ten opzichte van de oude situatie levert dit in 2015 een voordeel op van € 86.000. Rentelasten tijdens de verbouwing Zeven Alleetjes Bij de raming van de kosten in de situatie van de tijdelijke huisvesting is geen rekening gehouden met de bijzondere situatie die is ontstaan door verkoop van een gedeelte van het gebouw (aan de gemeente Zwolle) zonder dat daardoor de betreffende geldlening kon worden afgelost, wat meestal wel wordt gedaan bij verkoop . De geldlening is bij de aankoop van het gebouw in 1996 afgesloten bij de Bank voor Nederlandsche Gemeenten(BNG) en kan tussentijds alleen met een zeer hoge boete worden afgelost. De rente over deze lening moet formeel worden beschouwd als rente tijdens de bouw c.q. renovatie. Aan de andere kant is de opbrengst van de verkoop kortstondig belegd, maar levert vrijwel geen rendement op. In de investeringsbegroting van de renovatie is geen rekening gehouden met deze rentelasten, waardoor de financiële consequenties ten laste van de exploitatie 2015 worden gebracht. Voor 2015 is hierdoor een knelpunt van € 196.000 ontstaan. Per saldo levert exploitatie met betrekking tot de huisvesting een tekort op van € 121.500. (nadeel rentelasten na aftrek voordeel huisvestingskosten). Dit nadeel is in principe incidenteel. In 2016 zal ook nog sprake zijn van een tekort. Dit zal aanmerkelijk lager uitvallen doordat de tijdelijke huisvesting

Bestuursrapportage najaar 2015

12

in de eerste helft van 2016 zal worden beëindigd en in 2016 zal er geen sprake meer zijn van incidentele (aanpassings-) kosten. Algemene baten en lasten € 56.000 voordelig In dit onderdeel valt onder meer het centrale budget voor ziekteverzuim vrij. In totaal bedraagt de vrijval € 106.000. Tevens is op dit onderdeel de reservering tot een bedrag van € 50.000 geraamd ten laste van de exploitatie van de GGD voor dekking van de programmakosten Implementatie Masterplan JGZ.

4.5 Projecten met een beperkte looptijd In 2015 zijn een kleine 30 projectmatige activiteiten met een beperkte looptijd onderhanden, waarvoor in de begroting een budget wordt geraamd. De totale omvang hiervan bedraagt afgerond € 1,5 miljoen. In bijlage 3 is een overzicht opgenomen van projecten in 2015.

4.6 Investeringen Voor 2015 worden de volgende investeringskredieten geraamd. Vervanging software röntgenapparaat; Dit betreft nog een restant van de geplande vervanging in 2014. Voor de kosten 2015, in totaal € 13.000 wordt een budget geraamd. Met de kapitaallasten van deze investering is rekening gehouden in de exploitatiebegroting. Aanschaf mobiele telefonie JGZ; In 2015 is besloten voor alle medewerkers van de jeugdgezondheidszorg een mobiele telefoon aan te schaffen. De totale kosten van aanschaf bedragen € 46.000. De exploitatielasten hiervan kunnen binnen de begroting worden opgevangen.

4.7 Prognose 2016 en verder De ontwikkelingen in 2016 en verder zullen voornamelijk in het teken staan van de implementatie van het masterplan JGZ, de renovatie en het invoeren van flexibel werken. De financiële consequenties hiervan zullen door middel van een begrotingswijziging in de begroting 2016 worden verwerkt. Met betrekking tot de overige taken van de GGD is sprake van een redelijk stabiele situatie. Met betrekking tot de loonontwikkeling 2016 is in de LOGA brief van 13 juli 2015 een eenmalige verhoging aangekondigd van 0,74% die nog kan worden omgezet in een structurele verhoging. De besprekingen hierover worden in het najaar van 2015 gevoerd. De financiële consequenties van de loonontwikkeling zullen in de voorjaarsbestuursrapportage 2016 en programmabegroting 2017 in beeld worden gebracht.

Bestuursrapportage najaar 2015

13

Bijlage 1: Het instrument Bestuursrapportage GGD IJsselland rapporteert twee keer per jaar aan haar bestuur over de uitvoering van haar dienstverlening. De Bestuursrapportage in het voorjaar informeert het bestuur over de voorgenomen activiteiten in het betreffende jaar (het jaarplan 2015) en geeft aan in hoeverre de activiteiten uitgevoerd kunnen worden binnen de gestelde financiële kaders (de programmabegroting). Omdat de programmabegroting voor GGD IJsselland ruim voor aanvang van het boekjaar wordt vastgesteld, is bijstelling op actuele ontwikkelingen vaak noodzakelijk. In de Voorjaarsbestuursrapportage 2015 zijn de autonome ontwikkelingen, ontwikkelingen in het bestaande beleid en nieuwe ontwikkelingen geschetst. De bestuursrapportage in het najaar (huidig document) geeft een tussenstand over uitgevoerde activiteiten en de uitwerking van de (bestuurlijke) ambities en opdrachten/gestelde doelen over de maanden januari tot en met augustus 2015. De bestuursrapportage is onderdeel van de planning- en control-cyclus van GGD IJsselland, zoals deze in onderstaand schema wordt weergegeven.

P&C-cyclus GGD IJsselland Plan

Bestuursrapportage (BERAP Najaar)

Bestuursrapportage (BERAP Voorjaar)

Programmabegroting

Ontwikkelingenbrief en kaderbrief

Dagelijks Bestuur

Bestuursagenda

Algemeen Bestuur

Beheer

Verantwoording

Jaarverslag/ -rekening (integraal)

Directie Jaarplan GGD

MARAP (4 & 8 maanden)

MARAP (12 maanden)

Teamplannen

AfdelingsMARAP

AfdelingsMARAP

Managers Afdelingen / Teams

Versie februari 2015

Bestuursrapportage najaar 2015

14

Bijlage 2: Uitvoering jaarprogramma Hieronder wordt gedetailleerd gerapporteerd over de activiteiten die in het jaarprogramma van de GGD zijn benoemd. De voortgang is hierbij als volgt aangegeven:

√ !

X

=

de voortgang loopt volgens planning;

=

de voortgang loopt niet volgens planning (met een toelichting daarbij).

=

de voorgenomen activiteit is niet haalbaar of moet in belangrijke mate worden bijgesteld (met een toelichting daarbij).

Voortgang aandachtspunten voor 2015 voor de programmalijn ‘De GGD is onze vertrouwde adviseur’ GGD als ‘uitkijktoren’ voor gemeenten De GGD wil een ‘uitkijktoren’ zijn voor nieuwe ontwikkelingen voor gemeenten. −

Agenderen en signaleren van onderwerpen bestuurlijk en ambtelijk

−

Inspirerende sprekers in bestuurlijk en ambtelijk overleg

−

Actief delen van kennis en inzichten met gemeenten

√ ! √

Versterken informatievoorziening aan gemeenten GGD IJsselland beschikt over veel gegevens en over de kennis en ervaring om deze te vertalen in bruikbare informatie. Speerpunten voor 2015 zijn het vergroten van de vindbaarheid en beschikbaarheid van deze informatie −

Realiseren gemeentepagina’s op de website GGD

−

Ontwikkelen gemeentegerichte dienstverlening zoals wijkprofielen

−

Data uit registratiesystemen GGD in onderling verband analyseren

−

Er voor zorgen dat registratiesystemen in staat zijn om gevraagde informatie te leveren

√ √ √ √

Ondersteunen gemeenten met projecten en acties GGD IJsselland concentreert zich op de thema’s ‘Relatie eerste lijn en sociaal domein’ en ‘Overlast en andere effecten als gevolg van ambulantisering GGZ’. Verder versterkt de GGD zich op diensten die meerwaarde voor gemeenten hebben. −

In kaart brengen van de problematiek die gaat ontstaan door veranderingen in zorg voor personen met ernstige psychiatrische problematiek

−

Versterken samenwerking met Progez en Medrie

−

Ondersteunen activiteiten en projecten van en met gemeenten

Bestuursrapportage najaar 2015

! √ √

1

15

−

Ontwikkelen en uitvoeren taken PSH

−

Uitvoeren centrale toegang tot beschermd wonen en maatschappelijke begeleiding

−

Met gemeenten vormgeven van de toezichtstaak WMO

√ √ √

2

Gedeelde visie op het ‘lokaal nabij zijn’ van GGD en haar rol rond wijk/gebiedsteams GGD IJsselland dient bij de uitvoering van haar diensten lokaal nabij gemeenten en burgers te werken. Tegelijkertijd zijn sociale wijkteams of gebiedsteams sterk in beweging, waarbij ook een nieuwe balans moet worden gevonden in taken en rollen. Hierbij vraagt de afbakening van de wettelijke taken van de Jeugdgezondheidszorg in relatie tot de Jeugdzorg om verheldering (zowel in afspraken als in de financiering). −

Samen met gemeenten vaststellen en uitwerken van de visie

−

Samenhangende en transparante financieringssystematiek voor JGZ ontwikkelen

!

3

√

4

Op peil houden en uitbouwen GGD als kennis-organisatie GGD IJsselland is een professionele kennisorganisatie. Ze signaleert ontwikkelingen en trends en gebruikt actuele wetenschappelijke kennis om effectieve interventies tot stand te brengen −

Verbinding maken met kennisinstituten en academische werkplaatsen

−

Bijdragen aan opleiding Artsen Maatschappij en Gezondheid

√ √

Medewerkers van de GGD zijn vertrouwde adviseurs voor gemeenten Voor het ontwikkelen van essentiële competenties bij medewerkers gaat GGD IJsselland zoveel mogelijk uit van ‘training on the job’. −

Sturing en scholing van medewerkers van de GGD op competenties adviseren en bestuurlijke sensitiviteit

−

Uitvoeren van het interne leer-en ontwikkelprogramma.

−

Delen van informatie binnen GGD IJsselland en het organiseren van korte lijnen, t.b.v. goed schakelen.

√ √ √

Toelichting (zie cijfers aan rechterzijde): 1 Wet verplichte GGZ is uitgesteld. Vertraagd door prioriteit aan nieuwe taken CT en toezicht WMO. 2 GGD voert de taak voor vijf gemeenten uit. Volgens plan is de taak eind 2015 vormgegeven. 3 Aan verdere uitwerking van deze visie wordt gewerkt, notitie is in december 2015 gereed. 4 De samenhangende financieringssystematiek is uitgewerkt met de opdracht over de nieuwe financiering JGZ 0-18. Hierover is een rapportage in concept gereed.

Bestuursrapportage najaar 2015

16

Voortgang aandachtspunten voor 2015 voor de programmalijn ‘Moderniseren van de governance’ Vernieuwing van de Governance van de GGD In 2015 wordt gewerkt aan het implementeren van vernieuwingen ten aanzien van juridische regelingen, bestuurlijk en ambtelijk samenspel en financiële afspraken. −

Instellen van een ambtelijke werkgroep Governance

−

Vaststellen van een bestuurs- en managementconcept als basis voor modernisering van de samenwerking in de GR GGD

−

Vernieuwen van de gemeenschappelijke regeling, op basis van de uitgangspunten en de vernieuwde wet (WGR)

−

Slimme en samenhangende planning bestuurlijke overleggen in de regio

! ! ! X

1 2 3 4

Vernieuwen van financiële sturing en afspraken Onderdeel van verbetering van de governance is het vernieuwen van de financiële sturing en de daarbij behorende afspraken. Met als doel dat de transparantie toeneemt en de regeldruk verminderd en gemeenten beter in staat zijn om op hoofdlijnen te sturen op het financiele beleid en de risico’s van de GGD −

Instellen van een Auditcommissie

−

Inzicht in kosten – output en outcome mbt dienstverlening GGD (productenboek en instrumenten P&C cyclus)

−

Implementeren risicomanagement in de P&C cyclus

! !

5 6

√

GGD IJsselland is een herkenbare en gekende organisatie bij publiek en bestuur GGD IJsselland wil positief in beeld zijn bij haar eigenaren, de gemeenten. Transparantie, herkenbaarheid en bekendheid zijn belangrijke voorwaarden voor een positief imago. Naast gewoon goed je werk doen, ondernemen we specifieke acties op herkenbaarheid. De brede opdracht en missie van de GGD zal daarvoor worden vertaald in concrete voorbeelden waaruit de (meer)waarde van de GGD duidelijk wordt. Voor gemeenteraden, ambtenaren en vooral voor burgers. De basis hiervoor is een betrouwbare en goede dienstverlening. −

Vernieuwing van de website

−

Presentaties aan bestuurders, gemeenteraden en ketenpartners

−

Vernieuwing van de presentatie van de GGD (waaronder positionering van de wettelijke basistaken als relevante onderdelen voor lokaal beleid)

√ √ √

Toelichting (zie cijfers aan rechterzijde): 1 Het instellen van de werkgroep is vertraagd. Deze gaat medio oktober van start. 2 De vertraging is het gevolg van het punt dat hiervoor is toegelicht. 3 idem 4 Blijkt vooralsnog niet haalbaar, vanwege verschillen in personele bezetting van diverse overleggen. Stukken, agenda’s en planningen worden wel uitgewisseld. 5 Er is een werkgroep ingesteld die onderzoekt hoe hieraan vorm kan worden gegeven. Advies eind 2015. 6. Activiteit is voorzien in 2016

Bestuursrapportage najaar 2015

17

Voortgang in de overige aandachtspunten voor 2015 Flexibel werken −

Digitaal werken

−

Realiseren van een werkomgeving die optimaal past bij de dienstverlening van de GGD in de 21e eeuw

√ √

Bedrijfsvoering −

Werving nieuwe accountant

Bestuursrapportage najaar 2015

√

18

Bijlage 3: Projecten Overzicht projecten 2015 Proj.nr.

Omschrijving project Subsidie 2015 cf beschikking Projecten Bestuursbureau

7239 OTO jaarplan 2015 Totaal projecten Bestuursbureau Proj.nr.

77.610 77.610

Omschrijving project Subsidie 2015 cf beschikking Projecten AGZ

7264 Mechanische ventilatie

8.600

Totaal projecten AGZ

8.600

Proj.nr.

Omschrijving project

Subsidie 2015 cf beschikking

Projecten KEC 7211 Loverboys

20.000

7220 Procescoördinatie Steenwijkerland

11.520

7220 VCJG Deventer

35.776

7220 Coördinatie en procesmanagement CJG Dalfsen

37.720

7220 Redacteurschap CJG Hardenberg

15.000

7233 Raalte Gezond

18.365

7237 Programmamanager Zwolle Gezonde Stad

47.233

7246 We Can Young

15.000

7220 Redacteurschap Netwerk CJG + communicatie Zwolle

15.850

7271 Samen Verder Groeien (Ommen-Hardenberg) 7275 Healthy Diets Deventer (Europees project) 7278 Pilot consultatiefunctie RvK Hardenberg 7281 Gezond in Deventer (zgn. gidsgelden)

101.400 14.500 30.167 142.000

7283 NASB Deventer

10.000

7286 Interventie Meldcode

12.000

7291 Gezond in Voorstad

49.540

Totaal projecten KEC

Bestuursrapportage najaar 2015

576.071

19

Proj.nr.

Omschrijving project Subsidie 2015 cf beschikking Projecten OGGZ A. structureel;

6323 Centrale Toegang

941.077

6327 Team VIA

473.460

6325 Team Zwerfjongeren

130.936

6324 Bemoeizorg Jeugd

216.277

B projecten 2015; 7202 - Calamiteitenreserve Dak- en thuislozen (Verpleegkundigen spreekuur/spuitomruil)

Totaal projecten OGGZ Proj.nr.

Omschrijving project

40.000

1.801.750 Subsidie 2015 cf beschikking

Projecten JGZ 7225 Armoede & gezondheid voor kinderen 7260 Zorgopleiding JGZ

14.550 200.000

7262 Integratie 0-4 Carinova (saldo 2014 tbv conversie 2015)

56.337

7266 Doorontwikkeling CJG Zwolle / NJG pilots

33.359

7269 Preventie leefstijl adolescenten* 7270 Jeugdimpuls 7276 Vroeg erbij 7284 Masterplan JGZ

Totaal projecten JGZ

314.000 56.190 5.040 PM

679.476

* Deze activiteit is inmiddels als reguliere taak benoemd maar wordt in 2015 nog op basis van projectsubsidie gefinancierd.

Bestuursrapportage najaar 2015

20

Aan de gemeenteraden van Deelnemende gemeenten aan de GR GGD IJsselland

datum kenmerk doorkiesnummer onderwerp

donderdag 8 oktober 2015 (038) 428 14 11

Geachte leden van de gemeenteraad, Voor taken op het gebied van de publieke gezondheid werken de colleges van burgemeester en wethouders van 11 Overijsselse gemeenten in IJsselland samen via de gemeenschappelijke regeling GGD IJsselland. De Programmabegroting 2015 van GGD IJsselland is in juni 2014 door het algemeen bestuur vastgesteld. In de bestuursrapportage Najaar 2015 wordt gerapporteerd over de uitvoering van voorgenomen werkzaamheden en financiële ontwikkelingen. De financiële ontwikkelingen die die vragen om een aanpassing van de programmabegroting 2015, worden verwerkt in bijgevoegde begrotingswijziging 2015/1.. Voordat het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke regeling een besluit neemt over de aanpassing van de begroting, hebben de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten de mogelijkheid om een zienswijze in te brengen over de voorgenomen begrotingswijziging. De gemeenteraden hebben hiervoor een wettelijke termijn van twee maanden. Dit betekent dat we u vragen voor 10 december een eventuele zienswijze in te dienen bij het dagelijks bestuur van GGD IJsselland. Het dagelijks bestuur brengt ingebrachte zienswijzen ter kennis aan het Algemeen bestuur en doet een voorstel over eventuele aanpassing van de voorgenomen conceptbegrotingswijziging. De ontvangen zienswijzen, met eventuele wijzigingsvoorstellen, worden betrokken bij de besluitvorming van het algemeen bestuur op 17 december 2015. Toelichting op de begrotingswijziging: De Begrotingswijziging 2015/1 verwerkt de resultaten Najaars Bestuursrapportage 2015 (Najaarsberap 2015). Dit is een rapportage aan het bestuur van GGD IJsselland over de eerste acht maanden van het jaar, aangevuld met een prognose voor de resterende maanden van het jaar. De Najaarsberap 2015) laat zien dat de werkzaamheden van de GGD binnen de afgesproken Tijdelijke hoofdlocatie GGD. GGD IJsselland verbouwt. Daarom zijn wij van 1 april 2015 tot 1 april 2016 gehuisvest in het gebouw Spoorstate, Hanzelaan 351 – 361 in Zwolle. Alle overige contactgegevens blijven onveranderd. Vanaf 1 april 2016 zijn we weer te vinden aan de Zeven Alleetjes 1 in Zwolle. Adresgegevens

Contactgegevens

Postbus 1453, 8001 BL Zwolle Zeven Alleetjes 1, 8011 CV Zwolle Tijdelijk van 1-4-2015 tot 1-4-2016

T (038)428 14 28

Gebouw Spoorstate Hanzelaan 351-361, 8017 JM Zwolle

E [email protected]

F (038)428 15 09

I

www.ggdijsselland.nl

GGD IJsselland werkt volgens de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

kenmerk vervolgblad

2 van 2

financiële en inhoudelijke kaders worden uitgevoerd. De prognose op basis van de exploitatie in de eerste acht maanden, laat een voordelig saldo zien van bijna € 218.000 (op een begroting van ongeveer € 22 miljoen). Op basis van de resultaten van de bestuursrapportage is het noodzakelijk om budgetten in de begroting aan te passen. Hierin voorziet de begrotingswijziging die we u voorleggen. De aanpassingen past binnen het afgesproken begrotingskader. De Najaarsberap 2015 is behandeld in het Dagelijks bestuur van 8 oktober 2015 en wordt in het Algemeen bestuur van 29 oktober 2015 vastgesteld. De Begrotingswijziging die we aan u voorleggen gaat uit van vaststelling van de Najaarsberap door het algemeen bestuur. Indien de bespreking leidt tot bijstelling van de Najaarsberap zal u een aangepaste begrotingswijziging worden voorgelegd. Mocht u vragen hebben over deze begrotingswijzigingen dan kunt u hiervoor terecht bij de heer E. Roelenga, senior beleidsadviseur financiën ([email protected], tel. 038-4287459) of de heer J. Roorda, directiesecretaris ([email protected], tel. 038-4281677).

Hoogachtend, Namens het Dagelijks Bestuur,

BEGROTINGSJAAR 2015 BEGROTINGSWIJZIGING 2015\1 LASTEN omschrijving

begroting 2015

wijziging 2015

begroting 2015 na wijziging

157.968

-72.690

85.278

1.304.441

25.000

1.329.441

4.215.713

608.293

4.824.006

160.609

-5.000

155.609

15.521.326

-124.536

15.396.790

42.200

588.500

630.700

190.689

190.689

1.335.580

1.335.580

Programma Service&Samenwerking Exploitatielasten Kostenplaatsen Programma Gezondheid Exploitatielasten Kapitaallasten Kostenplaatsen

Algemene lasten en dekkingsmiddelen Reserveringen Saldi kostenplaatsen Projecten Niet in te delen lasten

59.830

Saldo gewone dienst

Totaal mutaties

21.462.087

59.830 218.856

218.856

2.764.692

24.226.779

BEGROTINGSJAAR 2015 BEGROTINGSWIJZIGING 2015\1

omschrijving

begroting 2015

wijziging 2015

BATEN begroting 2015 na wijziging

63.800

-53.800

10.000

Programma Service&Samenwerking Diverse baten Gemeentelijke bijdragen

1.362.794

1.362.794

Programma Gezondheid Diverse baten

3.305.483

-75.179

3.230.304

666.619

-2.500

664.119

Overige inkomensoverdrachten

9.189.795

881.074

10.070.869

gemeentelijke bijdrage

6.735.751

Bijdragen van het rijk

6.735.751

Algemene lasten en dekkingsmiddelen Reserveringen

5.715

Saldi kostenplaatsen Inkomsten uit projecten Rente Overige inkomsten

totaal mutaties

716.449

722.164

7.068

7.068

872.080

872.080

13.380

13.380

118.750

419.500

538.250

21.462.087

2.764.692

24.226.779

Toelichting In deze wijziging zijn de mutaties uit de najaarsbestuursrapportage 2015 verwerkt. In de toelichting in de begeleidende brief bij deze begrotingswijziging wordt daarnaar verwezen. In de toelichting hieronder zijn nog enkele aspecten van meer technische aard opgenomen: Huisvesting. In deze wijziging zijn de mutaties ten gevolge van de gewijzigde huisvesting verwerkt. Hiertoe is in de vergadering van het algemeen bestuur van oktober 2015 besloten. Verwerkt is: - bijstelling van de budgetten voor exploitatie van het gebouw aan de Zeven Alleetjes - Afwaardering van de boekwaarde van het gebouw uit de opbrengst van de verkoop en de vrijval van de reserve onderhoud gebouw conform het besluit van oktober 2014. - Raming van de kosten voor tijdelijke huisvesting. Algemene lasten en dekkingsmiddelen\reserveringen. De geraamde storting betreft de reservering voor incidentele kosten in het kader van het Masterplan JGZ (€ 429K en reservering van het voordelig saldo 0 - 4 JGZ ICARE (€ 159K). De beschikking over de reserves betreft de vrijval van de reserve onderhoud gebouw ( € 685K)die door de wijzigingen in de huisvesting vrijvalt en wordt aangewend voor vervroegde afschrijving van de boekwaarde op het gebouw. Daarnaast vallen een tweetal balansposten vrij ( € 31K) die bij de jaarrekening 2013 in een specifieke reserve waren gestort. Algemene lasten en dekkingsmiddelen\ projecten. Het verschil tussen baten en lasten met betrekking tot projecten bedraagt € 464K. Dit betreft het tekort op de tijdelijke huisvesting wat wordt gecompenseerd uit de vrijval van exploitatiebudgetten van het gebouw Zeven Alleetjes te Zwolle. Algemene lasten en dekkingsmiddelen\ overige inkomsten De overige inkomsten betrefffen voornamelijk incidentele inkomsten ( € 379K) m.b.t. 0 - 4 JGZ die worden gereserveerd ten behoeve van dekking van het Masterplan JGZ . Het restant betreft een eenmalig voordeel dat samenhangt met de toegenomen middelen uit toetreding van de gemeente Deventer waarmee in de begroting 2015 nog onvoldoende rekening was gehouden.

betreft

Algemeen bestuur

datum

29 oktober 2015

agendapunt onderwerp informant portefeuillehouder

7 Voorstel bestemming restant rekeningresultaat 2014 N.A.M. Rigter E.W. Anker

registratienummer

Advies 1. het restant rekeningresultaat 2014 van € 123.540,- te bestemmen als toevoeging aan de algemene reserve. Inleiding Op 25 juni 2014 is in het algemeen bestuur besloten het restant rekeningresultaat 2014 voorlopig te reserveren om deze bij de najaarsberap nader te bestemmen. De najaarsberap is vastgesteld in het Dagelijks bestuur van 8 oktober, waarna deze wordt voorgelegd aan het algemeen bestuur d.d. 29 oktober 2015. Inhoud en argumenten In december 2014 is de nota risicomanagement en weerstandsvermogen vastgesteld. Hierbij is het volgende besloten:  De huidige bandbreedte voor het weerstandsvermogen verhoudt zich tot de benodigde weerstandscapaciteit met een factor tussen 1 en 1,4.  De benodigde weerstandscapaciteit wordt regelmatig opnieuw vastgesteld op basis van de risico’s die de GGD loopt.  Rapportage van het actuele risicoprofiel o.b.v. de nieuwe systematiek krijgt een plaats in de najaarsbestuursrapportage.  De komende jaren zal het weerstandsvermogen met het rekeningresultaat worden versterkt tot het vereiste niveau. Evaluatie benodigde weerstandscapaciteit Bij het vaststellen van de notitie Risicomanagement en Weerstandsvermogen 2015-2018 is besloten tot het evalueren van het weerstandsvermogen aan de hand van de benodigde weerstandscapaciteit die volgt uit het risicoprofiel van GGD IJsselland. Ook is afgesproken dat de ratio voor het weerstandsvermogen voldoende is ofwel 1,0 tot 1,4 keer de benodigde weerstandscapaciteit bedraagt. In verschillende sessies van het MT GGD IJsselland in het eerste halfjaar van 2015 is gekomen tot een geactualiseerd risicoprofiel per augustus 2015. Het geactualiseerde risicoprofiel is tot stand gekomen door voor elke afdeling de risico’s te bepalen en daarnaast GGD brede risico’s te benoemen. Vervolgens is aan elk risico, conform de scoringsleidraad een kans en financiële impact toegekend. Bij het bepalen van de benodigde

kenmerk vervolgblad

2 van 3

weerstandscapaciteit wordt uitgegaan van een reëel scenario en van uitsluitend significante risico’s. Rampen, kortingen, kosten en kleine risico’s niet. Bij een geactualiseerd reëel scenario is een bedrag van € 482.000,- nodig om de risico’s af te dekken. Voor een weerstandsvermogen met ratio 1 is de benodigde weerstandscapaciteit dan ook € 482.000,- en bij een ratio van 1,4 is dat € 674.800,-. De benodigde weerstandscapaciteit ligt hiermee iets hoger dan de bandbreedte waar, op basis van de risico-evaluatie begin 2014, in de programmabegroting 2015 vanuit werd gegaan, te weten tussen de € 400.000,- en € 560.000,-. Deze ontwikkeling is als volgt tot stand gekomen. In het geactualiseerde risicoprofiel komt één nieuw risico voor (forensische geneeskunde) met een impact van € 250.000,- en de impact van een ander risico (faillissement toeleveranciers) is bij de evaluatie met ruim € 100.000,- naar boven bijgesteld. Hiertegenover staat dat risico’s voor maatwerk en projecten met een impact van € 250.000,- niet meer meegerekend zijn voor de benodigde weerstandscapaciteit omdat deze zo nodig aan een bestemmingsreserve worden onttrokken. In de najaarsberap wordt nader over deze risico’s gerapporteerd. Bestemming restant rekeningresultaat 2014 Op basis van het actuele risicoprofiel is de benodigde weerstandscapaciteit, uitgaande van de ratio 1 – 1,4 voor het weerstandsvermogen, minimaal € 482.000,- en maximaal € 674.800,-. De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt op basis van de huidige inzichten per augustus 2015 € 428.800,-. Deze bestaat uit de post onvoorzien met € 70.000,- en de algemene reserve met € 358.800,-. Ten opzichte van de max van de ratio is er een tekort van € 246.000,- om de risico’s financieel af te dekken. Nu de risicoreserve maatwerk en projecten ter hoogte van € 131.200,-, zoals besloten in het algemeen bestuur d.d. 25 juni 2015, is ingesteld als bestemmingsreserve maakt deze geen onderdeel meer uit van de beschikbare weerstandscapaciteit. Vanzelfsprekend is bij het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit hiermee rekening gehouden door de financiële impact op de risico’s voor maatwerk en projecten er buiten te laten. Het voorstel is, gelet op bovenstaande, om het restant rekeningresultaat 2014 van € 123.540,- toe te voegen aan de algemene reserve. De beschikbare weerstandscapaciteit is na bestemming van het restant rekeningresultaat 2014 als volgt samengesteld:

Onderdeel

stand na bestemming rekeningresultaat

1.

Post onvoorzien

70.000

2.

Algemene reserve

482.340

Totalen

552.340

Op basis van de stand inclusief meenemen van het rekeningresultaat 2014 komt de ratio voor het weerstandsvermogen op 1,15 uit en daarmee binnen de afgesproken norm.

kenmerk vervolgblad

3 van 3

Financiële gevolgen Met de genomen maatregel wordt het weerstandsvermogen op het vereiste niveau (binnen bandbreedte) gebracht zonder hiervoor apart een beroep te doen op de gemeenten. Uitvoering De bestemming van het restant rekeningresultaat 2014 wordt verwerkt in de najaarsberap 2015. Communicatie

Bijlagen: geen

betreft datum agendapunt onderwerp informant portefeuillehouder

Algemeen bestuur GGD IJsselland 29 oktober 2015 8 Ontwikkelingenbrief 2015 N. Rigter E.W. Anker

registratienummer

Advies  

Kennisnemen van de ontwikkelingenbrief 2015 die door de directie van de GGD is voorbereid Naar aanleiding van de bespreking van deze ontwikkelingenbrief de kaderbrief voor de programmabegroting 2017 voor te bereiden.

Inleiding Om het begrotingsproces van GGD IJsselland meer te laten aansluiten bij haar strategische beleidsproces en dus ook inhoudelijke ontwikkelingen onderdeel laten uitmaken van de planning en control cyclus werk GGD IJsselland sedert 2013 met een ontwikkelingenbrief en de Kaderbrief: - De Ontwikkelingenbrief wordt door de directie aan het bestuur aangeboden en geeft een overzicht van relevante ontwikkelingen die zich voordoen waar de GGD mogelijk op wil acteren. - Bespreking van deze brief in het Algemeen Bestuur leidt tot input voor de concept/Kaderbrief die door het Algemeen Bestuur in december wordt vastgesteld. In de Kaderbrief wordt aangegeven hoe eventueel het meerjarige beleidsperspectief van de GGD, zoals vastgelegd in de Bestuursagenda wordt bijgesteld; en welke financiële (en andere) kaders van toepassing zijn . Onderstaand schema duidt de plaats van de ontwikkelingenbrief in de planning- en control-cyclus van de GGD. De ontwikkelingenbrief 2015 bouwt voort op de bestuursagenda 2015-2017 en ontwikkelingen die eerder zijn geschetst.

kenmerk vervolgblad

2 van 2

Bijlagen:  Samenvatting eindevaluatie Preventie Leefstijl Adolescenten

Ontwikkelingenbrief 2015 Inleiding Deze ontwikkelingenbrief bouwt voor een belangrijk deel voort op ontwikkelingen die in 2014 zijn ingezet (zie bijlage 1). Hierbij neemt de decentralisatie en transitie in het sociaal domein een belangrijke plaats in. Daarmee is Nederland bezig met een heroriëntatie op gezondheid, zorg en ondersteuning. Gezondheid gaat steeds meer om eigen regie op het leven en participatie (en is niet alleen de afwezigheid van ziekten). De rode draad in de ingrijpende veranderingen in het preventiebeleid, de curatieve zorg, langdurige zorg, jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning wordt gevormd door de omslag van denken in termen van ‘ziekte, zorg en afhankelijkheid’ naar ‘gezondheid, preventie en eigen kracht’. De rol van mensen zelf, zorgverleners, verzekeraars en de overheid verandert. Dit heeft consequenties voor de manier waarop we de publieke gezondheidszorg borgen en organiseren. Als vertrouwde adviseur van gemeenten inventariseren we ontwikkelingen die relevant zijn de uitvoering van taken in de publieke gezondheid en de ontwikkeling van GGD IJsselland. In het bijzonder besteden we aandacht aan zaken die handelen over de aansluiting van ons werk op overige gemeentelijke taken in het sociale domein. Ze stelt zich op als een vertrouwde adviseur van gemeenten die werkt met een heldere en functionele sturingsfilosofie (bestuursagenda). In deze brief worden ontwikkelingen beschreven die vertaald kunnen worden in de strategische ontwikkeling van GGD IJsselland, die gezamenlijk door GGD en haar gemeenten wordt uitgewerkt en het inhoudelijke kader vormen voor de programmabegroting 2017 (zie context). Daarmee wordt voortgebouwd op de bestuursagenda 2015 – 2017 ‘Vernieuwing vanuit basistaken’ die eind 2014 is vastgesteld.

Context De Ontwikkelingenbrief 2015 is de eerste stap naar de Programmabegroting 2017 van de GGD. De GGD stelt haar begroting vast vóórdat de deelnemende gemeenten dit doen, al in juni 2016. Dit is wettelijk bepaald, zodat gemeenten weten waar zij aan toe zijn voor de uitgaven aan de GGD, voordat zij hun eigen begroting gaan maken. Deze situatie maakte het lastig om in te spelen op actuele ontwikkelingen. Inhoudelijke veranderingen met financiële gevolgen leiden in de bestaande situatie direct tot begrotingswijzigingen. Om de begrotingscyclus beter te laten aansluiten bij het strategisch beleid neemt GGD IJsselland inhoudelijke ontwikkelingen aan de voorkant mee in de planning- en control cyclus. Zo kan GGD IJsselland pro-actiever werken. De cyclus is als volgt : a. De Ontwikkelingenbrief biedt het algemeen bestuur (AB) in oktober 2015 een overzicht van relevante ontwikkelingen met financiële consequenties waar de GGD op wil anticiperen. b. Het algemeen bestuur bespreekt de brief; de opbrengst van deze bespreking wordt verwerkt in de Kaderbrief. Het AB stelt in december 2015 de Kaderbrief vast. c. De Kaderbrief dient als basis voor de Programmabegroting 2017. Deze programmabegroting 2017 wordt voor 1 april 2016 aan gemeenten voorgelegd, waarna het Algemeen bestuur deze in juni 2016 vaststelt. Vervolgens werkt de GGD de programmabegroting uit in het Jaarplan 2016. Het dagelijks bestuur stelt dit vast. d. Tijdens de bespreking van de Bestuursrapportage Voorjaar 2017 (in juni 2017) kan het algemeen bestuur zo nodig de begroting bijstellen. Daarnaast kan zij de uitvoering volgen via de Bestuursrapportage najaar 2017 en het Jaarverslag over 2017.

Landelijke beleidsmatige ontwikkelingen In augustus 2014 is de VWS-beleidsbrief ‘Betrouwbare publieke gezondheid: ‘Gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten en Rijk’ verschenen. In deze brief geeft de minister haar visie op de publieke gezondheidszorg in Nederland. De minister gaat uit van gezamenlijke (systeem)verantwoordelijkheid van gemeenten en het rijk voor de publieke gezondheidszorg. Het afgelopen jaar heeft het stimuleringsprogramma Publieke gezondheidszorg in grote lijn vorm gekregen. Verwacht wordt dat het ministerie verder werkt aan het verstevigen van het systeem voor publieke gezondheidszorg. Hierbij wordt samen opgetrokken met VNG en GGD-GHOR NL (de brancheorganisatie). Het ministerie is voornemens om daarbij kwalitatieve randvoorwaarden (en normen) gaat stellen aan de uitvoering van met name medische taken. Een voorbeeld hiervan is het nieuwe besluit Publieke gezondheid, waarin het basispakket JGZ is vastgelegd. Daarnaast zal versterking vorm gaan krijgen door aanpassing van de wet publieke gezondheidszorg.

Opvang Asielzoekers Nederland heeft evenals veel andere Europese landen te maken met een toenemende stroom vluchtelingen aan wie onderdak moet worden geboden. Ook in de regio IJsselland zullen meer opvanglocaties worden gecreëerd of in capaciteit worden uitgebreid. Daarnaast zal ook het aantal vluchtelingen dat zich na opvang in een asielzoekerscentrum definitief vestigt in IJssellandse gemeenten toenemen. Publieke gezondheidszorg is (naast curatieve zorg) zijn van belang om de gezondheid van asielzoekers te bewaken. De omstandigheden van landen van herkomst vormen bijzondere gezondheidsrisico’s. Enerzijds kan ziekten of gezondheidsproblemen die meer voorkomen, zoals specifieke infectieziekten, TBC of gevolgen van geweld. Anderzijds gaat het om factoren als armoede, laaggeletterdheid en gebrekkige gezondheidszorg, als bekende risicofactor. Goede Publieke gezondheidszorg helpt om ziekten en gezondheidsproblemen te voorkomen, tijdig te signaleren en te bestrijden. GGD IJsselland verzorgt voor het COA de activiteiten m.b.t. Publieke Gezondheidszorg voor asielzoekers (PGA); o.a. JGZ, Infectieziekte- en soa-bestrijding . Daarnaast coördineert GGD IJsselland de afstemming met COA en gemeenten en de gezondheidsvoorlichting voor asielzoekers in Oost Nederland (5 GGD’en). Deze taken zijn vastgelegd in een overeenkomst tussen COA en GGD-GHOR Nederland en worden betaald door het COA. Verwacht wordt dat Publieke gezondheidszorg voor asielzoekers de komende jaren een substantieel deel blijft va het werk van GGD IJsselland. Door ontwikkelingen in aantallen en (tijdelijke) opening dan wel sluiting van asielzoekerscentra is PGA in bedrijfsmatig opzicht een moeilijk te beheersen taak. Om risico’s op te kunnen vangen is er een bestemmingsreserve PGA gevormd.

Nieuwe bedreigingen van gezondheid De dreiging van Ebola in het afgelopen jaar heeft wederom duidelijk gemaakt dat Publieke gezondheidszorg nooit ‘af’ is. De wereld wordt nog steeds kleiner en nieuwe bedreigingen van de volksgezondheid kunnen zich razendsnel ontwikkelen. Dit maakt het noodzakelijk dat een lokale GGD die dicht bij gemeenten staat een stevige verbinding heeft met landelijke en internationale systemen om de publieke gezondheid te bewaken. In Nederland is het RIVM hierin de belangrijkste schakel.

Openbare Geestelijke gezondheidszorg GGD IJsselland heeft in haar bestuursagenda de problematiek rond ‘ambulantisering van de GGZ’ als inhoudelijke prioriteit gekozen. De behoefte aan de sociale vangnetfunctie in de openbare geestelijke gezondheidszorg heeft landelijk beleidsaandacht gekregen door onder meer de moord op oudminister Els Borst door een psychiatrische patiënt en de gijzeling van het NOS journaal door een verwarde man en toenemende media-aandacht voor verwarde personen.

Naar aanleiding van de behandeling in de tweede kamer van het rapport van de commissie Hoekstra heeft de minister van VWS een plan van aanpak opgesteld dat erin gaat voorzien dat er op lokaal niveau, onder regie van gemeenten, een sluitende aanpak komt voor de problematiek die samenhangt mensen die verward gedrag vertonen. Het gaat om mensen die verward gedrag vertonen, vaak kwetsbaar zijn en die te kampen hebben met verschillende aandoeningen of beperkingen (psychisch, licht verstandelijk beperkt, dementie of verslaving) of verschillende levensproblemen (schulden, dakloosheid, verlies van dierbaren, gebrek aan participatie, onverzekerdheid of illegaliteit). Vaak is er sprake van een combinatie van problemen. Op hoofdlijnen kent het plan van aanpak de volgende onderdelen:  Elke gemeente wordt in staat gesteld om voor het eind van het jaar te beschikken over een voorziening die na professionele beoordeling ervoor zorgt dat verwarde personen snel zorg en ondersteuning krijgen. Deze voorziening staat in rechtstreekse verbinding met de regionale ‘veiligheidshuizen’ waarin de deelname van de geestelijke gezondheidszorg geborgd gaat worden.  Alle verwarde personen die in beeld komen, krijgen vervolgens een op de specifieke behoefte afgestemde persoonlijke aanpak.  Er komt een sluitende keten van verzekerde zorg. Wanneer niet na te gaan is of een verward persoon is verzekerd, dan gaat – of de persoon dat wil of niet – de gemeente waarin hij is aangetroffen gelden als verblijfplaats. Hiermee kan direct een zorgverzekering worden afgesloten. In de Tweede Kamer is de behandeling van het wetsvoorstel Wet verplichte ggz uitgesteld. Deze wet gaat de BOPZ vervangen en maakt verplichte behandeling mogelijk, naast verplichte opname. De huidige wetgeving (BOPZ) biedt geen mogelijkheden om zonder vastgestelde geestesstoornis een verward persoon gedwongen op te nemen. Daarom wordt nu onderzocht of het mogelijk is om zo’n persoon kortdurend ter observatie op te nemen in een psychiatrisch ziekenhuis: een ‘time-out procedure’. Dit om bij twijfel over de diagnose een completer beeld van betrokkene te krijgen, waaronder het inwinnen van informatie bij de familie. Een dergelijke ingreep moet zeer zorgvuldig worden afgewogen, omdat het gaat om vrijheidsbeneming van mensen die geen strafbare feiten hebben gepleegd. Voor de gemeenten in IJsselland is het verstandig om zich op deze ontwikkeling te beraden. Hoe kan dit beleidsvoornemen aansluiten bij de bestaande zorgstructuur in IJsselland? IJsselland kent rond de centrumgemeente Zwolle namelijk een stevige structuur voor de opvang en begeleiding van zorgmijdende burgers, waarin diverse instellingen samenwerken. Daarnaast komt het thema sociale veiligheid en de samenwerking tussen justitie, openbare orde en zorg steeds beter op de agenda van bestuurders. Op ambtelijk en uitvoerend niveau weten belangrijke partijen zoals veiligheidsregio, veiligheidshuis, centrumgemeenten en GGD elkaar steeds beter te vinden. Niet alleen als het gaat om bestrijden van incidenten, maar ook in het ontwikkelen van een beleid dat problematiek voorkómt. Het is wenselijk om de bestaande structuur te gebruiken bij de ontwikkeling van een sluitende aanpak (zoals hierboven beschreven).

Ontwikkeling Jeugdgezondheidszorg. Met ingang van 2015 is het nieuwe besluit Publieke gezondheid en de nieuwe Jeugdwet van kracht geworden. Een belangrijk element in het besluit Publieke gezondheidszorg is de inhoud van het ‘basispakket Jeugdgezondheidszorg’. Inmiddels is ook een landelijk professioneel kader uitvoering Basispakket JGZ opgesteld dat wordt onderschreven door het ministerie, de GGD’en en VNG. Dit kader zal ook de inspectie hanteren voor haar toezichtstaak. Dit kader ondersteunt een meer flexibele uitvoering van het basispakket en maakt het leveren van zorg op maat meer mogelijk. Tegelijkertijd is in IJsselland voor 10 gemeenten de JGZ voor 0-18 jaar onder de GGD gebracht. Een voorwaarde om te komen tot de ontwikkeling van één doorgaande lijn. In de eerste helft van 2015 is gewerkt aan de inhoudelijke ontwikkeling van deze doorgaande lijn (Masterplan JGZ). De uitwerking en implementatie zal zo’n twee jaar in beslag nemen. Vanaf de zomer 2015 wordt gewerkt aan de vertaling van de inhoudelijke lijnen in een nieuwe begroting voor het basispakket JGZ. Doel is te komen tot een ontschotting in de financiering van de JGZ, waarbij zo veel mogelijk gewerkt wordt met

één budget en indien mogelijk met financiering op één uniforme grondslag. De intentie is om dit in de programmabegroting 2017 te verwerken. Of het gaat lukken om het in de primitieve begroting te verwerken is nog niet zeker, mogelijk zal het op een later moment worden verwerkt via een begrotingswijziging.

Toezicht WMO GGD IJsselland is door vijf gemeenten gevraagd om de rol van toezichthoudend ambtenaar te willen vormgeven. Landelijk worden inmiddels veel GGD’en gevraagd om deze taak uit te voeren. De landelijke branche organisatie GGD-GHOR.NL werkt samen met de VNG aan een landelijk toezichtskader dat door iedere GGD of gemeente kan worden gebruikt. De komende jaren zal er behoefte ontstaan aan enerzijds eenduidige uitvoering van het toezicht, waardoor (regionale of landelijke) aanbieders te maken hebben met eenduidige kaders. Aan de andere kant blijft behoefte bestaan aan lokaal maatwerk voor specifieke voorzieningen die lokaal worden georganiseerd.

Gevolgen wet Markt en overheid In 2012 is de wet Markt en overheid van kracht geworden, waarin regels zijn opgenomen over de manier waarop publiekrechtelijke rechtspersonen economische activiteiten kunnen aanbieden. Deze regelgeving is ook relevant voor de GGD en roept de vraag op in hoeverre GGD IJsselland diensten wel of niet moet blijven aanbieden. GGD IJsselland kent de volgende activiteiten die als economische activiteit zijn aan te merken:  Reizigersvaccinaties  Trainingen Sociale vaardigheden aan jeugdigen  Dienstverlening forensische geneeskunde  Inspecties en toezicht. Alleen op de eerste twee activiteiten is de wet markt en overheid van toepassing. Voor forensische geneeskunde kan worden geconstateerd dat er feitelijk geen markt is, enerzijds omdat er buiten de GGD’en vrijwel geen partijen zijn die de gevraagde kwaliteit kunnen leveren en anderzijds omdat de taken verweven zijn met de gemeentelijke taak in het kader van de wet op de lijkbezorging. De wet Markt en overheid is niet van toepassing op activiteiten die worden uitgeoefend ten behoeve van een publiekrechtelijke taak van een andere overheid. De wet Markt en overheid is niet van toepassing op activiteiten die worden uitgeoefend ten behoeve van een publiekrechtelijke taak van een andere overheid, zoals forensische geneeskunde en toezicht. In het kort zijn de volgende regels van toepassing:  Integrale toerekening van ten minste de kostprijs  Geen bevoordeling van overheidsbedrijven  Functiescheiding (in aanbieden activiteiten en uitoefenen publiekrechtelijke taken)  Verbod op gegevensgebruik uit het publiekrechtelijk domein ten behoeve van de economische activiteit (tenzij de gegevens ook aan andere partijen worden aangeboden). Voor GGD IJsselland betekent dit dat nog kritischer wordt gekeken naar het aanbieden en uitvoeren van interventies, waarbij de toeleiding tegelijkertijd via de publieke taken (zoals Jeugdgezondheidszorg) plaatsvindt. In principe worden door de GGD geen interventies aangeboden die ook door andere (markt)partijen kunnen worden gedaan. Tevens betekent dit dat de voornoemde regels kritisch worden gevolgd voor de uitvoering van reizigersvaccinaties.

Vennootschapsbelasting Vanaf 2016 moeten overheden vennootschapsbelasting betalen over de winst die met ondernemingsactiviteiten worden behaald. Dit is in lijn met de eerder genoemde wet markt en overheid, waarbij het

uitgangspunt is dat een publiek orgaan geen voordelen mag hebben in het vrije economische verkeer. Medio 2015 heeft de parlementaire behandeling van dit voorstel plaatsgevonden. Er bestaat nog veel onduidelijkheid over de gevolgen van deze wet voor GGD’en. Samen met de landelijke brancheorganisatie GGHGHOR NL worden de gevolgen in kaart worden gebracht.

Nieuwe flexwet Vanaf begin 2015 wordt de nieuwe wet ‘flexibiliteit en zekerheid’ in fasen ingevoerd. Deze nieuwe wet beoogt de rechtszekerheid van medewerkers te beschermen met ook voor de flexibiliteit die bedrijven en organisaties nodig hebben. Een belangrijke aanpassing betreft het beperken van de ketenbepaling van drie tot twee jaar en de verlenging van de tussenpoos waarbinnen arbeidsovereenkomsten als opeenvolgend gelden van drie toe zes maanden. Voorts heeft de minister aangekondigd om gemeenten te willen beperken in het werken met Payrollcontracten. De Minister heeft een wet aangekondigd die de arbeidsvoorwaarden van ‘payrollers’ helemaal gelijk trekt met die van mensen in vaste dienst. Deze ontwikkelingen hebben als neveneffect dat ze de ruimte beperken om medewerkers tijdelijk in dienst te hebben en daarmee een flexibele schil te hebben van medewerkers met de vereiste kennis en deskundigheid.

Nieuw toezicht Kinderopvang 2017 De minister van sociale zaken en werkgelegenheid heeft in een beleidsbrief aan de tweede kamer aangekondigd de kwaliteitseisen voor kinderopvang en buitenschoolse opvang te willen veranderen. Doel van de aanpassing is in de eerste plaats het verder verhogen van de kwaliteit met eisen die beter uitlegbaar zijn en meer gericht op de pedagogische kwaliteit in de praktijk en minder op de structurele randvoorwaarden. Uitgangspunt is dat de nieuwe eisen in de praktijk werkbaar zijn, zonder dat het leidt tot onnodige regeldruk of er ongewenste financiële prikkels uit voortvloeien. Het project ‘Het nieuwe toezicht’ moet eind 2016 in wetgeving zijn geborgd en zal vanaf 2017 gelden als toezichtskader. De gevolgen voor de uitvoering van het toezicht op kinderopvang zijn nog niet geheel duidelijk.

Rijksvaccinatieprogramma Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) is een pakket vaccinaties dat de rijksoverheid aanbiedt aan alle jongeren (0-18 jaar) in Nederland. Deze taak wordt tot op heden door het rijk gefinancierd vanuit de AWBZ en wordt overgeheveld naar de wet Publieke Gezondheid. Deze ontwikkeling is eerder gemeld in de ontwikkelingenbrief 2014. Inmiddels is de wijziging van de wet publieke gezondheid in voorbereiding. De nieuwe systematiek zal waarschijnlijk vanaf 2018 gaan gelden. Voor het RVP blijft het rijk (via het RIVM) verantwoordelijk voor de inhoud van het programma (welke vaccins worden aangeboden), de aanschaf en distributie van vaccins, de oproep en registratie van kinderen en de voorlichting. Om de koppeling met de JGZ te behouden worden de gemeente formeel verantwoordelijk voor het feitelijk toedienen van de vaccinaties. De gemeente moet dit laten doen door de partij die ook de taken Jeugdgezondheidszorg uitvoert. De financiering zal hierdoor deels vanuit de Rijksbegroting en deels vanuit het Gemeentefonds plaatsvinden. Op termijn betekent dit dat de vergoeding die de gemeenten uit het Gemeentefonds gaan ontvangen voor het uitvoeren van de vaccinaties, beschikbaar wordt gesteld aan GGD IJsselland (met uitzondering van de vaccinatie aan 0-4 jarigen in Steenwijkerland). De financiering aan de GGD zal gaan verlopen via de systematiek die ook voor andere JGZ activiteiten gekozen wordt (in het eerder genoemde traject van ontschotting van de financiering JGZ).

Regionaal expertisecentrum TBC Tuberculose komt in Nederland steeds minder vaak voor, tegelijkertijd wordt de behandeling complexer. Het is van belang om ook voor de toekomst een kwalitatief hoogwaardig systeem van TBCbestrijding te kunnen waarborgen. Daartoe is een Nationaal Beleidsplan TBC-bestrijding opgesteld door de vakorganisatie (KNCV) in nauwe afstemming met het RIVM en de GGD-en. Voor een toekomstbestendig systeem moet een combinatie worden gevonden van laagdrempelige screening, behandeling en begeleiding van patiënten in de directe woonomgeving én het borgen van specifieke deskundigheid. Voor dit laatste zullen Regionale Expertisecentra voor TBC worden ingericht. GGD IJsselland werkt hierin samen met de 7 GGD’en in Noord en Oost- Nederland. De uiteindelijke vorm en de financiële consequenties zullen eind 2015- begin 2016 duidelijk worden.

Digitaal voorschrijven medicijnen Het wordt ook voor GGD’en verplicht om medicijnen elektronisch voor te schrijven. Bij GGD IJsselland gaat het daarbij om medicatie op het gebied van TBC, SOA’s, reizigerszorg, andere infectieziekten en forensische geneeskunde. Dit betekent dat (specifieke) softwarepakketten en informatiesystemen (uitwisseling met apotheken) moeten worden aangepast om dit mogelijk te maken, hetgeen met aanzienlijke kosten gepaard kan gaan. Uit oogpunt van kostenefficiëntie pakken de GGD'en deze digitalisering landelijk samen op.