2.6 Programma 6 Algemene dekkingsmiddelen Beleidsterrein Baten belastingen Beleidsterrein Algemene lasten en baten

Inhoud Een woord vooraf .................................................................................................................................... 4 1. Samenvatting ...................................................................................................................................... 5 1.1

Samenvatting ............................................................................................................................. 6

1.2

Leeswijzer ................................................................................................................................ 13

JAARVERSLAG .................................................................................................................................... 14 2. Programmaverantwoording ............................................................................................................... 15 2.1 Programma 1 Sociale structuur ...................................................................................................... 16 2.1.1 Beleidsterrein Sociale infrastructuur ......................................................................................... 17 2.1.2 Beleidsterrein Ontwikkelingen en algemene preventie ............................................................ 17 2.1.3 Nieuw beleid coalitieakkoord 2015-2018.................................................................................. 22 2.1.4 Financiële samenvatting ........................................................................................................... 23 2.2 Programma 2 Sociale ondersteuning .............................................................................................. 24 2.2.1 Beleidsterrein Toegang tot ondersteuning ............................................................................... 26 2.2.2 Beleidsterrein Algemene ondersteuning .................................................................................. 30 2.2.3 Beleidsterrein Individuele ondersteuning ................................................................................. 31 2.2.4 Beleidsterrein Zorg ................................................................................................................... 35 2.2.5 Nieuw beleid coalitieakkoord 2015-2018.................................................................................. 37 2.2.6 Financiële samenvatting ........................................................................................................... 38 2.3 Programma 3 Groene woongemeente ............................................................................................ 39 2.3.1 Beleidsterrein Milieu ................................................................................................................. 41 2.3.2 Beleidsterrein Cultuurhistorie ................................................................................................... 43 2.3.3 Beleidsterrein Groen ................................................................................................................. 45 2.3.4 Beleidsterrein Wonen ............................................................................................................... 47 2.3.5 Nieuw beleid coalitieakkoord 2015-2018.................................................................................. 49 2.3.6 Financiële samenvatting ........................................................................................................... 50 2.4 Programma 4 Economische en ruimtelijke kansen ......................................................................... 51 2.4.1 Beleidsterrein Ruimtelijke ontwikkeling .................................................................................... 52 2.4.2 Beleidsterrein Recreatie en toerisme ....................................................................................... 54 2.4.3 Beleidsterrein Grondzaken en vastgoed .................................................................................. 56 2.4.4 Beleidsterrein Economie........................................................................................................... 57 2.4.5 Beleidsterrein Bereikbaarheid .................................................................................................. 59 2.4.6 Nieuw beleid coalitieakkoord 2015-2018.................................................................................. 61 2.4.7 Financiële samenvatting programma ....................................................................................... 62 2.5 Programma 5 Bestuur, organisatie en veiligheid ............................................................................ 63 2.5.1 Beleidsterrein Bestuursstijl ....................................................................................................... 65 2.5.2 Beleidsterrein Dienstverlening .................................................................................................. 67 2.5.3 Beleidsterrein Financiële middelen .......................................................................................... 69 2.5.4 Beleidsterrein Organisatie ........................................................................................................ 71 2.5.5 Beleidsterrein Veiligheid en handhaving .................................................................................. 72 2.5.6 Nieuw beleid coalitieakkoord 2015-2018.................................................................................. 74 2.5.7 Financiële samenvatting programma Bestuur, organisatie en veiligheid ................................. 75

2

2.6 Programma 6 Algemene dekkingsmiddelen ................................................................................... 76 2.6.1 Beleidsterrein Baten belastingen .............................................................................................. 76 2.6.2 Beleidsterrein Algemene lasten en baten ................................................................................. 78 2.6.3 Financiële samenvatting ........................................................................................................... 79 3. Paragrafen ........................................................................................................................................ 80 3.1 Lokale heffingen ............................................................................................................................ 81 3.2 Onderhoud kapitaalgoederen ........................................................................................................ 83 3.3 Grondbeleid ................................................................................................................................... 88 3.4 Verbonden partijen ........................................................................................................................ 94 3.5 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ................................................................................. 104 3.6 Financiering ................................................................................................................................. 112 3.7 Bedrijfsvoering ............................................................................................................................. 118 JAARREKENING ................................................................................................................................ 122 4. Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening en de toelichting ............................................... 123 4.1 Overzicht van baten en lasten ..................................................................................................... 124 4.2 Financiële resultaat 2015 per programma .................................................................................. 125 4.3 Toelichting financiële afwijkingen t.o.v. begroting 2015 .............................................................. 126 4.4 Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ......... 143 4.5 Kostendeclaraties college ........................................................................................................... 144 4.6 Incidentele lasten en baten ......................................................................................................... 145 4.7 Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves ........................................................... 148 4.8 Kerngegevens ............................................................................................................................. 149 5. Balans en de toelichting .................................................................................................................. 150 5.1 Balans per 31 december 2015 .................................................................................................... 151 5.2 Toelichting op de Balans ............................................................................................................. 152 5.2.1. Waarderingsgrondslagen ...................................................................................................... 152 5.2.2. Toelichting op de afzonderlijke balansposten ....................................................................... 156 5.2.3. Niet uit de balans blijkende bedragen ................................................................................... 172 5.2.4. Niet uit de balans blijkende garanties .................................................................................... 173 5.2.5. Niet uit de balans blijkende verplichtingen ............................................................................ 173 6. Bijlagen............................................................................................................................................ 176 6.1 Bestuurlijke Organisatie .............................................................................................................. 177 6.2 Staat van gewaarborgde geldleningen ........................................................................................ 178 6.3 Overzicht investeringskredieten 2015 ......................................................................................... 179 6.4 Interbestuurlijk Toezicht .............................................................................................................. 183 7. Verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen (Sisa-bijlage) ................................................... 186 8. Controleverklaring ........................................................................................................................... 188

3

Een woord vooraf Voor u liggen de jaarstukken 2015. Hieruit komt naar voren dat Leidschendam-Voorburg een gezonde financiële positie heeft met voldoende reserves en dat er veel is gerealiseerd binnen de beschikbare budgetten. De jaarstukken beginnen met een samenvatting die de lezer op hoofdlijnen een toegankelijk en herkenbaar beeld geeft van het jaar dat achter ons ligt. In de hoofdstukken Jaarverslag en de Jaarrekening gaan wij per programma dieper in op de beleidsmatige en financiële verschillen tussen de begroting en de jaarrekening. Uit het Jaarverslag blijkt onder meer dat de uitvoering van het voor 2015 geplande beleid al 80% is gerealiseerd en dat het resterende deel in uitvoering is of wordt voorbereid. Daarnaast zijn er op vele terreinen veranderingen en ontwikkelingen gaande waar het college op anticipeert. Vanwege de solide financiële positie van de gemeente kan de toekomst van Leidschendam-Voorburg met vertrouwen tegemoet worden gezien. Frank Rozenberg Wethouder Financiën

4

1. Samenvatting

5

1.1

SAMENVATTING

De wet schrijft voor dat elke gemeente elk jaar verantwoording moet afleggen. Dat gebeurt in de jaarrekening. De jaarrekening is een technisch financieel jaaroverzicht: veel cijfers. Met deze samenvatting willen we de cijfers meer gezicht geven, zodat iedereen zich een algemeen beeld kan vormen van “2015: wat, hoe, waarom en hoeveel?” Dat doen we aan de hand van de vier thema’s uit het coalitieakkoord 2015-2018: “Ondernemend, sociaal, duurzaam en dichtbij.” Aan de hand van deze thema’s laten we 2015 de revue passeren. Terugkijkend op 2015 zien we een bestuurlijk enerverend jaar. In februari startte een nieuw college, gevormd door GBLV, D66, PvdA en GL. Twee nieuwe collegeleden maakten hun opwachting, het nieuwe coalitieakkoord moest (financieel) worden uitgewerkt en de raadsenquête heeft ook de nodige energie gevraagd. Desondanks kenmerkt 2015 zich door veel positieve ontwikkelingen en mooie momenten. Op een groot aantal beleidsterreinen is vaart gemaakt, waarbij het college zaken samen met inwoners, instellingen en bedrijven heeft aangepakt. De financiële positie van de gemeente is gezond. 2015: EEN ONDERNEMEND JAAR Versterken lokale economie Een bloeiende lokale economie is belangrijk voor de leefbaarheid; winkels en andere bedrijven zorgen voor reuring en voor banen. Onder het motto “niet praten maar doen” zijn we concrete acties gestart om het ondernemersklimaat in Leidschendam-Voorburg beter en makkelijker te maken. Zo is bijvoorbeeld een centrummanager aangesteld voor de drie winkelcentra (Oud Voorburg, Damcentrum en De Julianabaan) en in Oud Voorburg is de pilot “vermindering regeldruk” voor ondernemers van start gegaan. Het nieuwe terrassenbeleid stelt minder regels aan ondernemers als zij een terras willen neerzetten. Ook de samenwerking in het platform economie, onderwijs en arbeidsmarkt is voortgezet. Omdat we dit soort activiteiten samen met de betrokkenen hebben aangepakt, is nog niet al het geld dat beschikbaar was in 2015 uitgegeven. De “overgebleven” 181.000 euro hebben we overgeheveld naar 2016. Het gaat dus niet naar de algemene reserve van de gemeente, zoals gebruikelijk is bij geld dat niet is besteed. We willen het geld alsnog gebruiken waarvoor het bedoeld was: Leidschendam-Voorburg voor meer mensen aantrekkelijk maken én houden. Winkelgebieden Aantrekkelijke winkelgebieden zijn van groot belang voor de economie en de leefbaarheid. In het oude centrum van Voorburg (hierna genoemd Huygenskwartier) zijn we samen met ondernemers, omwonenden en de musea in gesprek gegaan. Het gebied moet economisch beter en logischer worden ingericht voor wonen, winkelen, horeca, toerisme en recreatie. De verkeersstroom en het parkeren moeten beter en de relatie met de Vliet moet duidelijker worden. De eerste stappen zijn al gezet: twee invalideparkeerplaatsen in de Herenstraat, een proef met nieuwe bankjes en een extra haven voor pleziervaart. Leidsenhage: met bestemmingsplan op stoom De ontwikkeling van Leidsenhage verloopt volgens plan. De gemeenteraad en de provincie zijn akkoord gegaan met het bestemmingsplan. Omdat we hoge stellen eisen aan de uitstraling van het winkelcentrum en de omgeving daarom heen, hebben omwonenden van Leidsenhage vanuit de verschillende klankbordgroepen al mee kunnen denken over onderwerpen als parkeren, de inrichting van het openbaar gebied en hoe het gebouw er uit komt te zien. Hun input is verwerkt in het beeldkwaliteitsplan. In het winkelcentrum zelf zijn de eerste vernieuwingen al zichtbaar geworden. Winkels zijn verplaatst en de eerste sloopwerkzaamheden zijn een feit.

6

Vaart in andere ruimtelijke plannen Na jaren praten en plannen maken was het in 2015 zo ver: de raad is akkoord gegaan met het plan om de Verbindingsweg aan te leggen. Deze weg is belangrijk voor een leefbaar, bereikbaar en verkeersveilig Stompwijk. Ook de Stompwijkseweg, die al lange tijd last heeft van verzakking, kan eindelijk worden aangepakt. In de Rietvink In Leidschendam hebben we samen met omwonenden en nutsbedrijven een plan gemaakt om de verzakkingen van de afgelopen decennia tegen te gaan. Zo wordt de openbare ruimte flink opgehoogd, komen er meer bomen, wordt duurzame ledverlichting aangebracht en de riolering vervangen. Ook gaan we de huisaansluitingen op het riool vervangen en de voortuinen leegruimen en ophogen, uiteraard nadat de bewoners eerst hun waardevolle spullen hebben kunnen opslaan. Met inbreng van omwonenden is een nieuwe start en een nieuw plan voor de Duivenvoordecorridor gemaakt. Het oorspronkelijke doel is overeind gebleven: de verspreid liggende kassen weghalen en woningen, groen en recreatie terugbrengen in dit unieke gebied. Het sterk verbeteren van het financiële resultaat is hier aan toegevoegd. Leidschendam-Voorburg staat al jaren in de top tien van gemeenten met de meeste vierkante meters leegstaande kantoorruimte. In 2015 hebben we samen met de ontwikkelaars van het CBS-gebouw plannen gemaakt voor nieuwe woningen waarin duurzaamheid, innovatie en sociale woningbouw een centrale plek hebben gekregen. Voor een aantal andere leegstaande gebouwen en locaties hebben we stappen gezet die nieuwe inrichting mogelijk maken. Voorbeelden hiervan zijn te vinden aan de Marcellus Emantslaan en de Pleunis-locatie in Voorburg en het Zürichgebouw, Mariënpark en Klein Plaspoelpolder in Leidschendam. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Goede samenwerking tussen bedrijven, instellingen, onderwijs en gemeente zijn belangrijk om meer te bereiken en te betekenen. Daarom is in 2015 samen met het werkgeversservicepunt en het platform economie, onderwijs en arbeidsmarkt de menukaart Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) opgesteld. Ondernemers kunnen hier voorbeelden en tips vinden, bijvoorbeeld hoe je werk maakt met werk. Of wat je kan doen aan duurzaamheid op het gebied van isolatie, bouw, inkoop of door zo veel mogelijk papier te besparen. Bijdragen aan een lokaal initiatief dat een maatschappelijke meerwaarde heeft, zoals de Vlietdagen of Beursvloer aan de Vliet, is ook een vorm van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Veel ondernemers doen al lang dit soort dingen “als vanzelf”. We hebben in 2015 certificaten uitgereikt aan 50 lokale ondernemers. Het is een blijk van waardering omdat zij zich als sociaal ambassadeur inzetten; zij hebben bijvoorbeeld mensen in dienst genomen die niet zo makkelijk aan het werk konden komen. Dat kan zijn omdat ze lang werkloos zijn geweest, nog geen werkervaring hadden of door een beperking. Met de menukaart MVO worden andere ondernemers uitgenodigd om ook sociaal ambassadeur te worden en andere lokale ondernemers, bedrijven en organisaties te inspireren. Daarnaast doet de gemeente zelf ook aan maatschappelijk verantwoord ondernemen op het gebied van inkoop- en milieubeleid, bijvoorbeeld door duurzame gemeentelijke panden te bouwen zoals zwembad De Fluit en de eigen kantoren in Leidschendam. De gemeente is ook werkgever. In die verantwoordelijkheid hebben we in 2015 36 mensen een stageplek geboden en er zijn 4 mensen in dienst gekomen die moeilijk aan een baan konden komen.

7

2015: EEN SOCIAAL JAAR Zorg voor wie dat nodig heeft Leidschendam-Voorburg voert stevig sociaal beleid met goede zorg aan inwoners die dat nodig hebben. Op 1 januari 2015 gingen drie belangrijke taken van het rijk over naar gemeenten: jeugd(zorg), maatschappelijke ondersteuning en de participatiewet. Deze overgang was goed voorbereid: er is veel overleg geweest met het veld, de Participatieraad stond ons met raad en daad terzijde en er was een speciaal interventieteam voor als er eventueel toch iets mis dreigde te gaan. Dat is niet gebeurd, integendeel: de zorgtaken zijn naadloos van het rijk overgenomen en ook het jeugdteam is van start gegaan. We hebben samen met inwoners gezocht naar passende zorg. In de praktijk blijkt dat we als gemeente goed hebben ingekocht. Vanuit het Rijk hebben we als gemeente ook extra geld beschikbaar gesteld, dat laatste bleek niet nodig, omdat veel informatie nog niet bekend of volledig was. Het heeft in 2015 circa 5,5 miljoen euro minder gekost dan verwacht. Dit komt vooral door een extra bijdrage van het Rijk, een aanbestedingsvoordeel en minder zorgvragen dan verwacht. Een klein deel hiervan komt via de Kadernota 2016 nog ten goede aan de zorg omdat dat nog niet is gebeurd. De “rest” (5,0 miljoen euro) gaat, zoals gebruikelijk is bij geld dat niet is uitgegeven, naar de algemene reserve van de gemeente. In de loop van 2015 hebben we in de regio Haaglanden de eerste stappen gezet om de zorg te vernieuwen: dichterbij mensen, beter en goedkoper. Nieuw minimabeleid Iedereen moet de kans krijgen om mee te doen en mee te blijven doen. Huishoudens met (tijdelijk) een krappe beurs helpen we hierbij. Daarom is in 2015 nieuw minimabeleid opgesteld. Werk zien wij hierin als de ultieme manier van armoedebestrijding. De nadruk ligt daarbij op de kinderen; zij moeten gewoon mee kunnen doen aan sporten cultuuractiviteiten. De Ooievaarspas helpt daarbij. Ook moeten we de regelingen die er al zijn voor minima meer onder hun aandacht brengen. In heel Nederland worden ze veel te weinig gebruikt, ook in onze gemeente. Verder willen we kijken we naar meer manieren om minima en hun gezinnen te ondersteunen, bijvoorbeeld bij kosten voor openbaar vervoer of een tablet of PC als kinderen die voor school nodig hebben. Arbeidsmarktoffensief Werk is heel belangrijk voor meedoen in de samenleving. We willen dat het aantal mensen dat niet werkt en een uitkering ontvangt, afneemt. Hiervoor hebben we in 2015 een plan gemaakt: het Arbeidsmarktoffensief. Er staan praktische maatregelen in die het aantal mensen dat in de bijstand terecht komt (instroom) moeten verkleinen en het aantal mensen dat uit de bijstand weer aan het werk komt (uitstroom) moeten vergroten. Jongeren kunnen bijvoorbeeld meteen als ze een uitkering komen aanvragen een online beroepentest doen, werkgevers en werkzoekenden worden heel actief digitaal met elkaar in contact gebracht en de gemeente kijkt bij de inkoop of leveranciers bereid zijn mensen aan te nemen die niet makkelijk aan het werk komen. Onderwijs De jeugd heeft de toekomst, die morgen begint. Daarom moeten we vandaag bedenken wat de volgende generatie aan scholing nodig heeft. In de onderwijsvisie hebben we het kind en zijn omgeving centraal gesteld: “van wieg tot volwassenheid”. Nadat de raad de onderwijsvisie had goedgekeurd zijn we gaan praten over het vervolg. Een visie op zich is immers niks, het gaat om wat je er mee doet. Samen met scholen, sportclubs en de GGD zijn we begonnen aan wat moet uitmonden in een “to do list”: de Lokale Educatieve Agenda. Goed onderwijs heeft goede schoolgebouwen nodig. Volgens de wet is elke gemeente hier verantwoordelijk voor. Goede schoolgebouwen voldoen aan de eisen van nu: ze moeten veilig,

8

comfortabel en duurzaam zijn, goed onderhouden en met een gezond binnenklimaat. Deze uitgangspunten zijn vastgelegd in het Integraal HuisvestingsPlan (IHP). De uitvoering van dit plan heeft voor ons prioriteit. In 2015 zit basisschool Groen van Prinsterer uit Voorburg West tijdelijk in de Oranje Nassaulaan. Daar is een “wisselschool” waar alle basisscholen die wegens verbouwing uit hun eigen school moeten terecht kunnen. Doordat de aanbesteding langer duurde dan verwacht is de planning voor de Groen van Prinstererschool uitgelopen. De plannen voor de turnhal bij de Dijsselbloem lopen op schema. De besluitvorming rond de nieuwbouw van het Veurs Voorburg is uitgesteld omdat de plannen te kostbaar waren. Vluchtelingen 2015 stond voor een belangrijk deel in het teken van een (inter)nationaal vraagstuk dat zich ook lokaal heeft gemanifesteerd: de toestroom van vluchtelingen. Op dringend verzoek van de staatssecretaris is in oktober crisisnoodopvang georganiseerd voor 200 vluchtelingen in de sporthal bij De Fluit. Hiervoor is de vaste crisisorganisatie, die elke overheidsorganisatie moet hebben, ingezet om de normale gemeentelijke dienstverlening niet te belasten. De intensieve samenwerking tussen maatschappelijke organisaties, vrijwilligers en ambtenaren heeft op alle betrokkenen diepe indruk gemaakt. In de loop van 2015 heeft de eigenaar van het Schakenbosch-terrein in Leidschendam zijn locatie aangeboden aan COA als mogelijke opvanglocatie voor een asielzoekerscentrum (azc). De samenleving is verdeeld over dit onderwerp. We hebben het bestuurlijke vraagstuk steeds open en transparant op tafel gelegd en intensief gesproken met alle betrokkenen en de raad. Er was er was altijd ruimte en respect voor ieders mening, hoewel niet iedereen het eens is met de bestuurlijke uitkomst van deze gesprekken. Dat het mogelijk is om van mening te verschillen is iets om als samenleving trots én zuinig op te zijn. In december heeft de raad besloten om samen met het COA de opvang voor asielzoekers (vluchtelingen zonder een verblijfsvergunning) mogelijk te maken. Ook is besloten om voor drie stukken gemeentegrond te onderzoeken of er woningen op kunnen komen voor studenten, starters en statushouders (vluchtelingen met een verblijfsvergunning). Het vluchtelingenvraagstuk heeft kosten met zich meegebracht. De kosten die voor rekening van de gemeente komen zorgen er niet voor dat geplande uitgaven niet kunnen worden gedaan. Maatschappelijk verantwoord verenigen Verenigingen zijn belangrijk. Bij verenigingen kunnen mensen elkaar ontmoeten, zich ontspannen of uitleven. Verenigingen draaien op vrijwilligers, maar het valt niet mee om voldoende vrijwilligers te vinden. We willen deze verenigingen versterken en zijn daarom in 2015 begonnen met Maatschappelijk Verantwoord Verenigen (MVV). Verenigingen kunnen dan bijvoorbeeld vrijwilligers laten opleiden om beter om te leren gaan met kinderen met gedragsproblemen. Deze kwetsbare groep kan dan gewoon mee blijven doen. In 2015 zijn we gestart met een aantal sportverenigingen, waaronder RKAVV. 2015: EEN DUURZAAM JAAR Nieuw afvalbeleid Op dit moment scheiden we slechts 40% van ons afval. Met het nieuwe afvalbeleid “Van afval naar grondstof” willen we toe naar 75% afvalscheiding. Daarmee sluiten we aan bij de landelijke doelstelling. Een goed evenwicht tussen milieu, dienstverlening en kosten is daarbij belangrijk.

9

Het is de bedoeling dat plastic, metaal (blikken) en drinkpakken (PMD) in één container worden verzameld, net als papier en GFT-afval. Deze containers worden geleegd. Het restafval wat dan nog overblijft is dan nog maar heel weinig; dat kan in een speciale container in de buurt. Het wegbrengen van plastic, zoals nu nog gebeurt, is dan niet meer nodig. Eind 2014 was de verbouwing van het raadhuis in Leidschendam klaar. In het voorjaar van 2015 was de verhuizing naar het vernieuwde pand aan de Koningin Wilhelminalaan 2 een feit. De centrale huisvesting voor de gemeenteambtenaren levert, naast meer samenwerking en betere dienstverlening, vooral duurzaamheidswinst op. Zo is het energielabel flink verbeterd, wordt warmte en kou slim hergebruikt, liggen er zonnepanelen op het dak en zijn er veel minder verkeersbewegingen nodig: van 7 verspreid liggende gebouwen naar 2 tegenover elkaar staande panden maakt een behoorlijk verschil. Nul op de meter We moeten en willen bewuster omgaan met energie, en meer gebruik maken van manieren om energie te besparen of energieneutraal te worden (energieneutraal: het verbruik van je energie staat gelijk aan de energie die je opwekt). Samen met betrokken inwoners, instellingen en ondernemers zijn we begonnen onderwerpen te verzamelen die hieraan bijdragen. Dit leidt tot de Duurzaamheidsagenda. In het licht hiervan hebben we ons aangemeld voor een landelijk project “Nul op de meter”. Er is geld beschikbaar gesteld om drie rijtjeswoningen uit de jaren ’50, ’60 en ’70 zodanig te isoleren dat de gaskraan dicht kan. Van die drie woningen is er inmiddels één klaar. 2015: DICHTBIJ Dienstverlening De overheid staat in dienst van inwoners, instellingen en bedrijven. De mogelijkheden voor digitale dienstverlening zijn bijna eindeloos en het belang van een goede website als belangrijkste dienstverleningskanaal is groot. Als overheid zoeken we naar het juiste evenwicht tussen makkelijk maken en zorgvuldigheid. Als eerste start van de nieuwe website hebben we bij inwoners en ondernemers opgehaald wat zij belangrijk vinden. Er is een Initiatieventafel in het leven geroepen: iedereen met een idee, een plan of een droom snel aan tafel zit om te vertellen en te kijken naar kansen. Er zijn al zo’n 25 initiatieven voorbij gekomen; kleine, grote, makkelijke en moeilijke. Een open en boeiend leerproces waar ruimte is voor allerlei vormen van ondernemerschap. Dit is tekenend voor de andere manier van denken en werken die in de dienstverlening vorm willen geven. Duurzaam droge voeten, goede riolering en schoon en mooi water De gemeente is niet alleen verantwoordelijk voor het grondwater, het afvalwater en het regenwater maar ook voor het water in openbare ruimte. We willen dat ons watersysteem sterk en duurzaam is zodat we geen wateroverlast hebben. We willen ook dat het water schoon is: dat het stroomt, fris ruikt, en diep genoeg voor allerlei bloemen en dieren om in te leven. En we willen dat het water onze omgeving mooier maakt, dat we er allemaal van kunnen genieten. Deze drie hoofddoelen én wat we ermee gaan doen hebben we samen met de waterschappen van Rijnland en Delfland verwoord in het Water- en Rioleringsplan. We zorgen bijvoorbeeld dat onze riolen bestand zijn tegen extreme regenbuien als gevolg van de klimaatveranderingen door zwakke punten in beeld te krijgen en aan te pakken. En als ergens de riolering moet worden vervangen, pakken we de straten en de stoepen tegelijkertijd aan zodat de straat maar één keer open hoeft.

10

Cultuur met iedereen voor iedereen In 2015 heeft de gemeenteraad de cultuurvisie “Van Forum tot Universum” vastgesteld. De visie is het resultaat van intensieve samenwerking met culturele verenigingen en instellingen. Rond onze “eigen” internationaal aansprekende iconen willen we evenementen organiseren die de bekendheid van Leidschendam-Voorburg vergroten en meer mensen trekken. Voorbeelden van deze iconen zijn de Romeinen, vader en zoon Huygens, Prinses Marianne, Spinoza, de molens van Stompwijk, de sluis in Leidschendam, de Vliet. Museum Swaensteyn krijgt een belangrijke functie binnen het erfgoed: er komen activiteiten die onze gezamenlijke geschiedenis en onze identiteit met elkaar verweven. Kinderen kennis laten maken met kunst en cultuur vergroot hun creativiteit, dat is belangrijk voor de toekomst. Leidschendam, Voorburg en Stompwijk krijgen alle drie een “culturele hotspot” om kunst en cultuur dichtbij mensen te brengen. Zodra de cultuurvisie vast stond hebben we de uitvoering ervan opgepakt. Een visie op zichzelf is niks, kunst en cultuur moet je doen. Het beeld van Constantijn en Christiaan - vader en zoon - Huygens, dat jarenlang in Park Vreugd en Rust stond, is verplaatst naar het plein vóór Hofwijck, het huis waar zij ooit woonden. Samen in de wijk De overheid staat in dienst van inwoners, instellingen en bedrijven. Samen zijn we LeidschendamVoorburg. Als gemeente nemen we een andere rol in, we willen tussen de mensen staan. In de wijken helpen we bewoners helpen zelf dingen voor elkaar te krijgen die de samenhang in de wijk verbeteren. Een goed voorbeeld hiervan is de proef met de Buurttender in Bovenveen: bewoners mogen samen bepalen welk geld waar aan wordt besteed. In de Dobbelaan in Leidschendam is een centrum gestart waar vooral activiteiten zijn voor jongeren maar dat ook open staat voor de hele buurt. Boksvereniging LV Boxing en het moedercentrum hebben er onderdak gevonden, en we hebben er flexhuur ingevoerd: voor korte tijd een ruimte huren is geen probleem. Buiten kan iedereen zich uitleven op fitnessapparaten. Ook in de Fransstraat in Voorburg is een vergelijkbaar centrum geopend. Veilig Veiligheid is een belangrijke voorwaarde voor leefbaarheid. Gemeente, politie en bewoners trekken hierin samen op. Het verder laten dalen van het aantal inbraken heeft daarbij speciale aandacht gekregen. 2015 stond daarom in het teken van de buurtpreventieteams: bewoners die de ogen en oren in de wijk wilden worden, waren van harte welkom in een buurtpreventieteam. Het zijn er inmiddels 11, verspreid over Leidschendam-Voorburg. Ze zijn daarbij ondersteund door de politie en de gemeente. Burgemeester Burgemeester Van der Sluijs is in de periode mei-oktober met zorgverlof gegaan. Burgemeester Leemhuis heeft hem vervangen. In december kondigde burgemeester Van der Sluijs aan dat hij op 1 september 2016 vertrekt. HET HUISHOUDBOEKJE 2015 Financiële resultaat 2015 Op basis van de Begroting 2015 begon het jaar 2015 met de verwachting dat we het jaar zouden afsluiten met € 144.000 in de plus. In de loop van het jaar is deze verwachting bijgesteld: bij de tweede tussentijdse rapportage werd dit bedrag verhoogd naar € 566.000. Het eindresultaat van 2015 bedraagt € 11,2 miljoen positief. In het overzicht hieronder staat per programma welk bedrag was begroot, wat is uitgegeven en wat het verschil tussen beide is. De N staat voor een Nadelig verschil: er is meer uitgegeven dan begroot. De V betekent een Voordelig verschil: er is minder uitgegeven dan begroot.

11

Omschrijving programma 1. Sociale structuur 2. Sociale ondersteuning 3. Groene woongemeente 4. Economische en ruimtelijke kansen 5. Bestuur, organisatie en veiligheid 6. Algemene dekkingsmiddelen Gerealiseerde resultaat

Begroting

Jaarrekening

2015 € 15.046.000 € 53.006.000 € 3.754.000 € 14.787.000 € 29.986.000 € -116.579.000 € -

2015 € 15.254.000 € 47.508.000 € 4.306.000 € 7.891.000 € 30.667.000 € -116.784.000 € -11.158.000

Verschil € -208.000 € 5.498.000 € -552.000 € 6.896.000 € -681.000 € 205.000 € 11.158.000

N V N V N V V

De grootste voordelige verschillen ten opzichte van de begroting zijn geboekt op de drie decentralisaties jeugd, wmo en participatie die deel uitmaken van programma Sociale ondersteuning. Het gaat om een totaalbedrag van € 5,5 miljoen. Daarnaast heeft er in 2015 een heroriëntatie plaatsgevonden van de oude plannen van de Duivenvoordecorridor en is door de raad een nieuwe ontwikkelstrategie en planconcept de ‘Nieuwe Duivenvoordecorridor’ vastgesteld. Op basis van deze nieuwe plannen is er een nieuwe grondexploitatie opgesteld: een berekening van de kosten en opbrengsten. Het verlies dat voortkwam uit het oude plan werd hiermee terug gebracht van € 18,8 miljoen naar € 9,8 miljoen. Voor dit verlies moet wel (rente)geld worden gereserveerd, maar minder dan het jaar ervoor. Dit komt uit op een (positief) bedrag van € 6,4 miljoen. Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is een soort financiële buffer: het is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers op te kunnen vangen en haar taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen is afhankelijk van de weerstandscapaciteit (het totaal van algemene reserves en de post onvoorzien) en van het risicoprofiel (totaal van risico’s). Het weerstandvermogen van de gemeente is goed te noemen, omdat de huidige weerstandscapaciteit ruim voldoende is om eventuele risico’s die we nu kunnen zien op te kunnen vangen. Investeringen 2015 Voor 2015 stond een bedrag van € 30,3 miljoen aan geplande investeringen op de rol. In werkelijkheid is dat € 21,8 miljoen geworden. Dit betekent dat in 2015 72% van het investeringsprogramma is gerealiseerd. Een aantal investeringen met een totaalwaarde van € 8,2 miljoen schuift door naar 2016. Het gaat dan om investeringen die horen bij meerjarige projecten zoals de bereikbaarheid van Stompwijk, vervanging van rioleringen en de nieuwbouw van scholen. Met deze jaarrekening presenteren wij wat we in 2015 hebben bereikt en gedaan met het geld. Reacties zijn van harte welkom. Het was een boeiend jaar, waarin we binnen de beschikbare budgetten veel geplande resultaten zijn gehaald. Daarmee is een stevige basis gelegd voor “Ondernemend, sociaal, duurzaam en dichtbij” in 2016, 2017 en 2018. Het college van burgemeester en wethouders van Leidschendam-Voorburg, Hans van der Sluijs Frank Rozenberg Saskia Bruines Floor Kist Nadine Stemerdink

12

1.2

LEESWIJZER

De jaarstukken 2015 bestaan uit twee delen: het jaarverslag en de jaarrekening. In het jaarverslag wordt verantwoording afgelegd over het gevoerde beleid op de door de raad vastgestelde programma’s. Er wordt antwoord gegeven op de drie W-vragen: Wat willen we bereiken, wat gaan we er voor doen en wat mag het kosten. De mate waarin we de speerpunten van beleid, zoals opgenomen in de programmabegroting 2015, hebben gerealiseerd, brengen we tot uitdrukking met de volgende kleuren: Status van de speerpunten van beleid per 31-12-2015 GROEN ORANJE ROOD

Speerpunt is gerealiseerd in 2015 Vertraging in de voorbereiding/uitvoering, speerpunt wordt gerealiseerd in 2016 Knelpunten in de voorbereiding/uitvoering, speerpunt wordt niet gerealiseerd

Bij de programmaverantwoordingen in hoofdstuk 2 van het jaarverslag, wordt per speerpunt een toelichting gegeven op de status per 31-12-2015. Het jaarverslag bevat ook de paragrafen, die vanuit een dwarsdoorsnede een aantal specifieke thema’s uitwerken. De jaarrekening vormt het financiële gedeelte van de jaarstukken 2015. In de jaarrekening is een overzicht van de baten en lasten over 2015 opgenomen. Het bevat een toelichting op het overzicht van baten en lasten evenals de balans met de toelichting. De jaarrekening wordt beoordeeld door de accountant, het jaarverslag niet. In hoofdstuk 6 van de Jaarstukken 2015 zijn de volgende 4 bijlagen opgenomen: overzicht bestuurlijke organisatie, de staat van gewaarborgde geldleningen, een overzicht van investeringskredieten 2015 en het overzicht Interbestuurlijk Toezicht. Hoofdstuk 7 bevat de verplichte verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen (SISA-bijlage).

13

JAARVERSLAG

14

2. Programmaverantwoording

15

2.1 Programma 1 Sociale structuur Het programma bestaat uit de volgende beleidsterreinen: Naam: 2.1.1 Sociale infrastructuur 2.1.2 Ontwikkeling en algemene preventie

Portefeuillehouder(s): Bruines, Stemerdink, Kist en Rozenberg Bruines, Stemerdink, Kist en Rozenberg

Visie op het programma In Leidschendam-Voorburg kan iedereen zijn talenten en vaardigheden ontdekken, ontwikkelen en benutten. Alle jeugdigen gaan naar school en groeien op in een gezonde en veilige omgeving zodat ze zich goed op hun toekomst kunnen voorbereiden. Opleidingen sluiten aan op de arbeidsmarkt. In de buurt is er ruimte om buiten te spelen en elkaar te ontmoeten. Er zijn sportvelden en gymzalen waar jong en oud plezier kunnen maken en kunnen werken aan een goede conditie. Inwoners kunnen zich ontwikkelen en hun sociale netwerk opbouwen door lid te worden van een vereniging of deel te nemen aan activiteiten in de buurt. Een grote groep mensen is actief in de buurt of levert als vrijwilliger een waardevolle bijdrage aan het lokale verenigingsleven. Buren kennen elkaar en kunnen een beroep op elkaar doen als het nodig is.

Wat willen wij bereiken? Doelstellingen: 1. Behoud van een goed voorzieningenniveau; 2. Een sterk opvoedkundig klimaat in gezinnen, wijken, op scholen, peuterspeelzalen en in de kinderopvang; 3. Jongeren die het onderwijs met een startkwalificatie verlaten. Een startkwalificatie is een diploma op het niveau: mbo niveau 2 of hoger, havo, vwo; 4. Een vitale bevolking; 5. Sociale samenhang in wijken en buurten. Omschrijving gewenst effect

Effectindicator Rapportcijfer voor voorzieningen 1 in de buurt 1 Rapportcijfer culturele voorzieningen Rapportcijfer inwoners betrokkenheid 1 bij de buurt Percentage inwoners (19+) dat zijn gezondheid als “goed” tot “zeer goed” 2 ervaart 3 Percentage voortijdig schoolverlaters

Norm

Realisatiewaarde 2013


Streefwaarde 2015


7.0

-

7.2

-

-

7.0

-

6.8

-

-

7.0

-

6.7

-

-

81.0

-

82.0

-

-

3.0

3.2

2.2

2.1

-

1

De bron van deze indicatoren is de Wijkatlas 2014. Het representatieve belevingsonderzoek voor de Wijkatlas wordt eens per twee jaar uitgezet. In 2016 wordt het onderzoek herhaald. Dit houdt in dat er voor de jaren 2015 en 2017 geen streefwaarden zijn opgenomen. Voor meer informatie klik op deze link: http://leidschendam-voorburg.buurtmonitor.nl/ 2 De bron van deze indicator is de Gezondheidsmonitor 2015 op basis van het regionale GGD-onderzoek naar de gezondheid en het welzijn van volwassenen in de gemeente Leidschendam-Voorburg (2012). De norm (82%) is het gemiddelde in de regio Zuid-Holland West. Dit onderzoek wordt eens per vier jaar uitgevoerd. Dit houdt in dat er voor de jaren 2013, 2014 en 2015 geen streefwaarden zijn opgenomen. 3 Deze indicator betreft het schooljaar 2014/2015. De bron van deze indicator is de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO - de voormalige Informatiebeheer groep). De norm 3% is gebaseerd op een regionale afspraak.

16

2.1.1 Beleidsterrein Sociale infrastructuur Dit beleidsterrein betreft onder andere sociale accommodaties zoals schoolgebouwen, wijkcentra jongerencentra, culturele accommodaties en sportaccommodaties. Maar ook speelruimte, kinderboerderijen en begraafplaatsen horen tot de sociale infrastructuur.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Uitvoering geven aan het In 2014 is een nieuw IHP opgesteld voor de periode Integraal Huisvestingsplan 2015-2018. Het college streeft naar schoolgebouwen die (IHP) 2015-2018. passen bij de eisen van deze tijd, zonder achterstallig onderhoud en met een gezond binnenklimaat. Inventariseren van de De gemeente wil sporten en bewegen voor alle inwoners behoefte bij mogelijk en aantrekkelijk maken en streeft daarom naar sportverenigingen voor hoogwaardige sportaccommodaties. Bij de inventarisatie eventuele aanpassingen van zal worden bezien of met slimme aanpassingen de sportvoorzieningen. Deze multifunctioneel gebruik van sportaccommodaties door inventarisatie uitwerken en andere verenigingen en/of scholen kan worden waar mogelijk uitvoeren. gerealiseerd.

Status realisatie GROEN

ORANJE

Toelichting status per speerpunt Uitvoering geven aan het Integraal Huisvestingsplan (IHP) 2015-2018 Het IHP 2015-2018 is vastgesteld. In het najaar van 2015 is gestart met de uitvoering. Om tot verdere kwaliteitsverbetering te komen zijn de normbedragen voor nieuwbouw met 25% verhoogd. Beschikkingen zijn afgegeven voor nieuwbouw van de basisscholen Pius X, De Wegwijzer en voor vervangen van 5 noodlokalen bij basisschool Emmaüs. Bij de herontwikkeling van deze scholen wordt de mogelijkheid onderzocht om een Integraal Kindcentrum te realiseren. De huisvestingsopgave in het voortgezet onderwijs betreft de nieuwbouw van school Veurs Voorburg. Geconstateerd is dat binnen de huidige ruimtelijke en financiële randvoorwaarden nieuwbouw op de bestaande locatie van de school niet realiseerbaar is. Besloten is andere opties voor de nieuwbouw in beeld te brengen. Inventariseren van de behoefte bij sportverenigingen voor eventuele aanpassingen van de sportvoorzieningen. Deze inventarisatie uitwerken en waar mogelijk uitvoeren In de laatste maanden van 2015 is gewerkt aan een visie op sport en bewegen in de gemeente LV. Deze visie op sport en bewegen 2016-2020 is in januari 2016 vastgesteld door de raad. In 2015 is ook gestart met de voorbereiding van het programma Maatschappelijk Verantwoord Verenigen (MVV), zowel procesmatig als inhoudelijk. Vanaf 2016 tot en met 2018 gaat het programma verder draaien. Beide zaken liggen ten grondslag aan de uitwerking van dit speerpunt. De inventarisatie wordt uitgevoerd in de eerste helft van 2016. Toelichting ontwikkelingen & risico’s Stand van zaken nieuw zwembad De nieuwbouw van het zwembad in de kern Leidschendam vordert gestaag. Het gebouw is in 2016 ingericht en in gebruik genomen.

17

Gevolgen van de extra instroom van nieuwkomers (statushouders) voor het onderwijs Met het verhogen van de gemeentelijke taakstelling voor het huisvesten van statushouders is de druk op de bestaande schakelklassen voor nieuwkomers toegenomen. De drie lokale schakelklassen in het basisonderwijs en de schakelklassen voor het voortgezet onderwijs in Den haag zitten overvol. Dit heeft ook te maken met de beperkte doorstroom van kinderen uit de schakelklassen naar het reguliere onderwijs. Het gevolg is dat op dit moment voor een aantal kinderen geen onderwijsplek beschikbaar is. Dit vindt het college onaanvaardbaar. In overleg met de schoolbesturen wordt gezocht naar mogelijkheden om dit probleem zo snel mogelijk op te lossen. Onderhoud buitenzijde primair onderwijs Vanaf 1 januari 2015 zijn de scholen binnen het primair onderwijs zelf verantwoordelijk voor onderhoud aan de buitenzijde en aanpassing van hun schoolgebouwen. De schoolbesturen ontvangen nu rechtstreeks van het Rijk een vergoeding hiervoor. De schoolbesturen kunnen geen aanvragen meer indienen bij de gemeente voor onderhoud en aanpassing van schoolgebouwen met uitzondering van de verwijdering van asbest. De Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente L-V wordt op dit moment gewijzigd. Begraafplaatsen In 2015 is een haalbaarheidsonderzoek gestart naar kansen en bedreigingen van een op te richten crematorium binnen de grenzen van de gemeente. Dit haalbaarheidsonderzoek is in 2016 gereed. Speelvoorzieningen In 2015 zijn 5 speelplekken volledig gerenoveerd en voorzien van een nieuwe inrichting. Om bewoners meer te betrekken bij de planvorming is een online ontwerptool ingericht. Daarnaast is in de tweede helft van 2015 gestart met de actualisatie van het Speelruimteplan. Om bewoners en met name kinderen te betrekken zijn wijkwandelingen en bijeenkomsten georganiseerd en is een online enquête gelanceerd. In 2016 wordt het nieuwe Speelruimteplan aan de raad voorgelegd.

Wat heeft het gekost?

Lasten

17.150

Primitieve Begroting 2015 13.588

13.701

39

Baten

-4.373

-3.664

192

-3.472

-3.396

-76

Totaal lasten en baten

12.778

9.924

344

10.267

10.305

-38 -109

Beleidsterrein Sociale infrastructuur

Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014

Begrotings Begroting na wijzigingen wijzigingen 2015 2015 152 13.740

Rekening 2015

Verschil 2015

485

-

400

400

509

-650

-323

-506

-829

-829

-1

12.613

9.601

238

9.838

9.985

-147

18

2.1.2 Beleidsterrein Ontwikkelingen en algemene preventie Dit beleidsterrein betreft datgene wat de gemeente – meestal samen met maatschappelijke partners doet om ertoe bij te dragen dat inwoners van jong tot oud, zich optimaal kunnen ontwikkelen en zo lang mogelijk vitaal blijven. Een belangrijk onderwerp binnen dit beleidsterrein is het onderwijs in de brede zin van het woord. De voor- en vroegschoolse educatie, de ontwikkeling van brede buurtscholen alsook de ontwikkelingen op het gebied van ‘Passend onderwijs’, het voorkomen van schooluitval en volwasseneneducatie. Naast het onderwijsbeleid horen de onderwerpen: ‘cultuurparticipatie, sportstimulering, vrijwilligerswerk en jongerenwerk’ ook tot dit beleidsterrein. Net als het bevorderen van een gezonde leefstijl en het versterken van de sociale samenhang (en daarmee de leefbaarheid) in wijken en buurten.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Uitvoering geven aan de brede In de 2e helft van 2014 is samen met betrokken cultuurvisie. maatschappelijke organisaties een brede cultuurvisie ontwikkeld. In deze visie is o.a. aandacht voor cultuurhistorie, cultuureducatie, de bibliotheekfunctie, de musea en het theateraanbod in onze gemeente. e Vaststelling van een integrale In de 2 helft van 2014 is samen met de partners in het visie op Onderwijs en uitvoering veld een integrale visie op onderwijs ontwikkeld. In geven aan de Lokale Educatieve deze visie staat het kind en zijn/haar omgeving Agenda 2015-2018. centraal. In 2015 wordt de visie vastgesteld en maken betrokken partijen afspraken over de realisatie. Deze afspraken vormen samen de Lokale Educatieve Agenda 2015-2018. Uitvoering geven aan afspraken In 2014 hebben de gemeente en de schoolbesturen met schoolbesturen die gemaakt afspraken gemaakt over de aansluiting tussen de zijn o.b.v. de gezamenlijke ondersteuningsplannen voor het primair- en voortgezet ‘Ontwikkelagenda Passend onderwijs en het gemeentelijk jeugdbeleid (inclusief de Onderwijs’ toegang tot de jeugdzorg). Investeren in (algemene) Vrijwilligersorganisaties als sportverenigingen, preventie en de rol van wijkverenigingen en scoutingverenigingen kunnen met vrijwilligersorganisaties hierin (specifieke) activiteiten een belangrijke positieve versterken. bijdrage leveren aan:  de sociale ontwikkeling en de maatschappelijke opvoeding van kinderen en jongeren;  het in een vroegtijdig stadium signaleren van problemen;  het leren van sociale- en/of groepsvaardigheden;  het behoud van een goede gezondheid;  het voorkomen/verminderen van depressieve klachten;  het voorkomen en bestrijden van eenzaamheid De rol van vrijwilligersorganisaties, die hierin aantoonbaar van toegevoegde waarde zijn en zich met specifieke aanvullende activiteiten richten op kwetsbare doelgroepen (jong, volwassen en/of oud), wordt versterkt.

Status realisatie

GROEN

ORANJE

GROEN

GROEN

19

Toelichting status per speerpunt Uitvoering geven aan de brede cultuurvisie Na de vaststelling van de brede cultuurvisie Van Forum tot Universum zijn we gestart met de uitvoering van de visie.  Musea, Erfgoedpodium en hotspots De musea ontvingen in 2015 eenmalig € 100.000 bovenop de exploitatiesubsidie om beide musea meer te promoten en in het verlengde daarvan Oud-Voorburg. De ontwikkeling van een Erfgoedpodium en het starten van de ontwikkeling van culturele hotspots staat hoog op de agenda.  Cultuureducatie Ook is er voor cultuureducatie extra geld. Met dit geld wordt ingezet op een verdieping en een verbreding van het cultuurmenu voor bredere doelgroepen.  Collectie In 2015 zijn we gestart met het in beeld brengen en categoriseren van de collectie, als opmaat naar een gedeeltelijke afstoting van de collectie. Ook is een onderzoek gestart naar de kansen en bedreigingen voor Theater Ludens en de functie en vestigingen van de bibliotheek.  Samenwerking Ten slotte wordt stevig ingezet op samenwerking tussen cultuurpartners, onze gemeente, gemeentes in de regio, bedrijfsleven en dan in het bijzonder de creatieve industrie, scholen, inwoners en instellingen. De ontwikkeling van de Binckhorst in Den Haag is ook voor Leidschendam-Voorburg een kans tot samenwerken. Vaststelling van een integrale visie op Onderwijs en uitvoering geven aan de Lokale Educatieve Agenda 2015-2018 In 2015 is in nauw overleg met onze educatieve partners de eerste onderwijsvisie van de gemeente Leidschendam-Voorburg door de gemeenteraad vastgesteld. De onderwijsvisie telt een zestal speerpunten. Inmiddels zijn in het najaar van 2015 met onze educatieve partners verdiepingsslagen gemaakt over de invulling van de speerpunten. Het overleg met de partners verloopt constructief, maar vergt meer tijd dan verwacht. Tevens vereisen andere ambtelijke werkzaamheden tijdelijk prioriteit. Uitvoering geven aan de afspraken met de schoolbesturen die gemaakt zijn op basis van de gezamenlijke ‘Ontwikkelagenda Passend Onderwijs’ In 2015 is nauw samengewerkt tussen de drie gemeenten (Den Haag, Rijswijk, LeidschendamVoorburg) van de Regio Passend Onderwijs en de samenwerkingsverbanden Primair Onderwijs (PO) en Voortgezet Onderwijs (VO). Er is met name ingezet op de voorbereiding en de implementatie van het Schoolmaatschappelijk Werk plus (SMW) en het Boven-stedelijk Jongeren Platform (BSJP). Het SMW vormt de schakel tussen het onderwijs en het jeugdteam. Het Boven Stedelijk Jongeren Platform ondersteunt de professionals die jongeren in de leeftijd van 16-27 jaar met multi-problematiek begeleiden. Investeren in (algemene) preventie en de rol van vrijwilligersorganisaties hierin versterken Voor de versterking van de rol van vrijwilligersorganisaties op het gebied van preventie kiest de gemeente voor de visie en methodiek van Maatschappelijk Verantwoord Verenigen (MVV). Het Programma MVV en de organisatie staat nu goed in de steigers. Dit heeft langer geduurd dan de verwachting was. In het najaar van 2015 is een start gemaakt met de uitvoering van het programma. In 2016 wordt een flinke boost gegeven aan de uitvoering van de activiteiten binnen het programma.

20

Toelichting ontwikkelingen & risico’s Gezonde scholen Voor scholen die structureel aandacht besteden aan gezondheidsbevordering is er het vignet Gezonde School als beloning. De Gezonde School is een landelijk initiatief dat de gezondheid van kinderen wil verbeteren via het onderwijs. Vier PO-scholen in de gemeente hebben dit vignet al en nog een PO-school is daar naar op weg. Twee VO scholen zijn ook op weg om het vignet gezonde school te behalen. Deze ontwikkeling is ook onderdeel van de lokale educatieve agenda (LEA) Gezond in de stad De gemeente heeft zich aangemeld voor het stimuleringsprogramma ‘Gezond in de Stad’ en ontvangt hiervoor structureel tot en met 2017 ondersteuningsmiddelen via de algemene uitkering gemeentefonds vanuit het Rijk. De middelen dienen ingezet te worden ter ondersteuning van de lokale, integrale aanpak van gezondheidsachterstanden. De gemeente heeft gekozen voor de aanpak van gezondheidsachterstanden in wijk De Heuvel. Om de gezondheid van de mensen daadwerkelijk te kunnen verbeteren is gekozen om de wijk in te gaan. In november is een ‘bijeenkomst gezonde wijkaanpak De Heuvel’ georganiseerd voor professionals. Binnenkort starten de bijeenkomsten voor de wijkbewoners.


Lasten

6.709


Baten

-1.157

-1.190

224

5.552

4.957

144

394

120

-

120

120

-

-1.124

-

-14

-14

-14

-0

4.823

5.077

130

5.208

5.269

-62

Beleidsterrein Ontwikkeling en algemene preventie

Totaal lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat

Rekening 2014

Begrotings Begroting na wijzigingen wijzigingen 2015 2015 -80 6.067

Rekening 2015

Verschil 2015

6.320

-253

-966

-1.157

191

5.101

5.163

-62

(bedragen x € 1.000)

21

2.1.3 Nieuw beleid coalitieakkoord 2015-2018 e

Bij de 1 tussentijdse rapportage 2015 is in het kader van nieuw beleid op programma Sociale Structuur een bedrag van € 235.000 beschikbaar gesteld.

Nieuw beleid

Structureel Incidenteel

Rol van vrijwilligers (organisaties) Uitvoering cultuurvisie Sportstimulering

Structureel Structureel Structureel

Begroting 2015

Rekening 2015

5 200 30

5 107 35


Toelichting nieuw beleid Rol van vrijwilligers (organisaties) Zie de toelichting op het speerpunt “Investeren in (algemene) preventie en de rol van vrijwilligersorganisaties hierin versterken” onder beleidsterrein 1.2. Uitvoering cultuurvisie Zie de toelichting op het speerpunt “Uitvoering geven aan de brede cultuurvisie” onder beleidsterrein 1.2. Sportstimulering In 2015 is de visie op sport en bewegen in Leidschendam-Voorburg 2016-2020 ontwikkeld. Deze sportvisie is vastgesteld in de raad van januari 2016.

22

2.1.4 Financiële samenvatting Primitieve Begroting 2015

Begrotings wijzigingen 2015

Begroting na wijzigingen 2015

17.150

13.588

152

13.740

13.701

39

6.709

6.147

-80

6.067

6.320

-253

23.859

19.735

72

19.807

20.021

-215

sociale infrastructuur

-4.373

-3.664

192

-3.472

-3.396

-76

ontwikkeling en algemene preventie

-1.157

-1.190

224

-966

-1.157

191 115

Beleidsterrein

Rekening 2014

Rekening 2015

Verschil 2015

LASTEN sociale infrastructuur ontwikkeling en algemene preventie Totaal Lasten BATEN

Totaal Baten

-5.529

-4.854

416

-4.438

-4.553

Saldo lasten en baten

18.330

14.881

488

15.369

15.468

-99

880

120

400

520

629

-109

Onttrekking aan reserves

-1.773

-323

-520

-843

-843

0

Totaal resultaat

17.437

14.677

368

15.046

15.254

-208

Storting in reserves


Toelichting financiën Voor een toelichting op de financiële afwijkingen > € 100.000 ten opzichte van de begroting 2015, wordt verwezen naar paragraaf 4.3.

23

2.2 Programma 2 Sociale ondersteuning Het programma bestaat uit de volgende beleidsterreinen: Naam: 2.2.1 Toegang tot ondersteuning 2.2.2 Algemene ondersteuning 2.2.3 Individueel maatwerk 2.2.4 Zorg

Portefeuillehouder(s): Bruines, Kist, Stemerdink en van der Sluijs Bruines, Kist en Stemerdink Bruines, Kist en Stemerdink Bruines en Kist

Visie op het programma Voor de samenleving is het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen meedoen. Iedereen heeft daarin een eigen verantwoordelijkheid. Ouders ondersteunen en begeleiden hun kinderen op weg naar volwassenheid. Inwoners die kunnen werken voorzien als het enigszins mogelijk is in hun eigen levensonderhoud. Mensen die niet werken omdat ze dat niet kunnen of niet meer hoeven, houden zo lang mogelijk de regie over hun eigen leven en blijven, zolang ze dat willen, sociaal actief. Ook regelen inwoners op eigen kracht de ondersteuning die in het leven soms nodig is. Ze vinden die steun in hun sociale netwerk, of bij één van de maatschappelijke organisaties die hier een rol in spelen. Inwoners en gezinnen die het op eigen kracht, of met hulp uit hun omgeving, niet redden vallen niet tussen wal en schip. Deze mensen krijgen op tijd de ondersteuning die ze nodig hebben om mee te kunnen blijven doen in de samenleving. Inwoners die zorgen voor een familielid of vriend kunnen rekenen op advies en ondersteuning om overbelasting te voorkomen.

Wat willen wij bereiken? Doelstellingen: 1. Zoveel mogelijk inwoners die op eigen kracht, of met hulp uit hun omgeving, meedoen in de samenleving; 2. Werk voor iedereen met arbeidsvermogen, bij voorkeur bij een reguliere werkgever; 3. Een opleiding en/of werk voor alle jeugdige werklozen; 4. Een helder, toekomstbestendig model voor de toegang tot ondersteuning; Integraal en volgens het principe: één huishouden, één plan en één regisseur; 5. Een samenhangend aanbod van ondersteuning en zorg voor inwoners die het op eigen kracht niet redden; 6. Inzet van eigen kracht, informele zorg en algemene ondersteuning waar mogelijk. Tijdige en voortvarende inzet van maatwerkvoorzieningen en zwaardere zorg, waar nodig ter voorkoming van escalatie; 7. Meer ruimte voor professionals om de juiste hulp te bieden door het verminderen van regeldruk; 8. Oneigenlijk gebruik van voorzieningen voorkomen en bestrijden. Tegelijkertijd de doelgroepen stimuleren de regelingen te gebruiken; 9. Het waarborgen van de noodzakelijke kwaliteit van ondersteuning en zorg.

24

Omschrijving gewenst effect

Effectindicator Zie toelichting m.b.t. de 4 monitor Sociaal Domein Gemiddeld verstrekt 5 uitkeringsbedrag Percentage uitstroom naar werk van jongeren onder 27 6 jaar Percentage uitstroom naar onderwijs van jongeren 7 onder 27 jaar Aantal WSW formatieplaatsen in detachering of 8 (begeleid) werken Aantal ingevulde 9 garantiebanen

Norm



StreefWaarde 2015


15.600

16.000

14.626

15.800

13.940

15 %

30,5 %

50 %

15 %

14,7 %

25 %

n.b.

25 %

25 %

25,2 %

48

48

48

48

30

42

n.v.t.

n.v.t.

21

18

Toelichting effectindicatoren Gemiddeld verstrekt uitkeringsbedrag In het kader van het plan van aanpak arbeidsmarktoffensief is het gemiddeld verstrekte uitkeringsbedrag flink teruggebracht door intensief te sturen op het rechtmatig verstrekken van uitkeringen, een efficiënt debiteurenbeleid en toeleiding naar (part-time) werk. Aantal WSW formatie-plaatsen in detachering of (begeleid) werken In 2015 is het aantal individueel gedetacheerden door DSW teruggelopen, groepsdetachering is daarentegen wel meer toegepast.

4

Om inzicht te krijgen in effecten van interventies in het sociaal domein, zijn er verschillende monitors in ontwikkeling. Landelijk gaat het om de Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein van VNG, CBS en KING. Deze monitor wordt gepubliceerd op Waarstaatjegemeente.nl. Daarnaast is er aanvullende informatie, zoals de landelijke Beleidsinformatie Jeugd. Deze instrumenten zijn primair ingericht om te kunnen vergelijken met andere gemeenten (benchmarken). Regionaal is er een dit jaar een start gemaakt met de Jeughulpmonitor Haaglanden. De regionale monitor bevat input en output informatie, maar ook enkele outcome indicatoren. Als gemeente hebben wij een lokale monitor Sociaal Domein in ontwikkeling. Daarin is gebruik gemaakt van informatie uit bestaande monitoringsinstrumenten, waarbij deze informatie voor de raad is gekoppeld aan maatschappelijke doelen voor inwoners uit Leidschendam-Voorburg. 5 Het gemiddeld verstrekte uitkeringsbedrag wordt door de afdeling W en I beïnvloed door te sturen op het rechtmatig verstrekken van uitkeringen, een efficiënt debiteurenbeleid en toeleiding naar (part-time) werk. 6 Dit is het percentage van uitkeringsgerechtigden dat uitstroomt en op een reguliere werkplek terecht komt. De afdeling W en I stuurt hierop door het zo efficiënt mogelijk inzetten van de beschikbare middelen. 7 Dit is het percentage van uitkeringsgerechtigden onder 27 jaar dat uitstroomt en op een reguliere werkplek terecht komt. De afdeling W en I stuurt hierop door het zo efficiënt mogelijk benutten van de mogelijkheden van het jongerenloopbaancentrum en hanteert een aanpak waarin personen onder 27 jaar bemiddeld worden naar werk, scholing of leerwerktraject. 8 Deze indicator volgt uit het herstructureringsplan DSW, vastgesteld door de Raad. De afdeling W en I stuurt hierop door, via de DSW, aan te sturen op het zoveel mogelijk detacheren op plaatsen op (begeleid) werkplekken van WSW-geïndiceerden. 9 Deze indicator komt voort uit het Sociaal Akkoord/Quotumwet. Hier wordt op gestuurd door het regionaal werven en invullen, van garantiebanen.

25

2.2.1 Beleidsterrein Toegang tot ondersteuning Dit beleidsterrein betreft de activiteiten gericht op de organisatie en de coördinatie van de dienstverlening in het sociaal domein. Het gaat over de weg die inwoners met een hulpvraag moeten bewandelen om een antwoord op die vraag c.q. passende ondersteuning te krijgen en over de wijze waarop deze ondersteuning wordt georganiseerd en gecoördineerd. Daarbij horen ook de processen met drang en dwang die noodzakelijk zijn om de veiligheid van jeugdigen te waarborgen, slachtoffers van huiselijk geweld te beschermen en inwoners met een justitieel verleden op het rechte pad te houden.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Doorontwikkeling van het Om ervoor te zorgen dat inwoners die hulp nodig nieuwe model voor de toegang hebben tijdig advies of passende ondersteuning tot ondersteuning en zorg. krijgen, is er in 2014, samen met maatschappelijke partners, een nieuw dienstverleningsmodel ingericht. Dit model is nog in ontwikkeling. Bij de doorontwikkeling zal in ieder geval aandacht zijn voor: 1. De werkwijze volgens het principe één huishouden, één plan, één regisseur; 2. de aansluiting van de werkprocessen op o.a. Lokale Kamer, Veilig Thuis (voorheen AMHK) en de Jeugdbeschermingstafel; 3. de samenwerking met Den Haag (centrumgemeente) op het gebied van beschermd wonen; 4. Inzet van eigen kracht, informele zorg en algemene ondersteuning waar mogelijk; 5. Tijdige en voortvarende inzet van zwaardere zorg waar nodig; 6. Inzichten die voortkomen uit de ervaringen in de praktijk; 7. de monitoring van en sturing op maatschappelijke effecten, kwaliteit, budgetten en klanttevredenheid. Tijdige herindicatie van Cliënten die op 31 december 2014 een indicatie voor bestaande cliënten uit de Awbz zorg of Jeugdzorg hebben, houden gedurende Awbz en de Jeugdzorg. maximaal een jaar recht op deze ondersteuning of zorg. Voordat een indicatie afloopt moet het proces van herindicatie (nieuwe stijl) zijn afgerond, zodat de betreffende inwoner weet waar hij aan toe is en de ondersteuning (indien nodig) tijdig kan worden georganiseerd.

Status realisatie

ORANJE GROEN

GROEN ORANJE GROEN GROEN ORANJE

ORANJE

26

Toelichting status per speerpunt Doorontwikkeling van het nieuwe model voor de toegang tot ondersteuning en zorg 1.

2.

3.

4.

5.

Één huishouden, één plan, één regisseur Het ACT-team (gebiedsteam) en de Lokale Kamer die de regie hebben in huishoudens die kampen met complexe problematiek en die niet zelfredzaam zijn, werken volgens het principe één huishouden, één plan, één regisseur. In deze situaties is, omdat het huishouden niet zelfredzaam is, een externe partij de regisseur (veelal de medewerker van de Lokale Kamer of het ACT-team). Daar waar het gaat om problematiek in huishoudens die wel zelfredzaam zijn, streven we ernaar de regie bij het huishouden zelf te leggen. Dit uiteraard in overleg met het huishouden en eventueel het netwerk er omheen. Een (integraal) ondersteuningsplan moet altijd worden opgesteld. Hierin worden in elk geval de afspraken vastgelegd over in te zetten hulp en acties en de daarvoor verantwoordelijke partij. Naast de Lokale kamer en het ACT-team, werkt het jeugdteam inmiddels met een integraal ondersteuningsplan (op basis van een regionaal format) en is het in overleg met jeugdzorgaanbieders over verschillende vormen van regie. Deze werkwijze wordt in 2016 ook voor W&I en team Zorg (WMO) verder ontwikkeld. Continuïteit van zorg is niet in het geding maar diverse knelpunten in de uitvoering c.q. afspraken met Den Haag zijn nog niet optimaal geregeld. Lokale kamer, Veilig Thuis en Jeugdbeschermingstafel  Voor de Lokale Kamer Leidschendam-Voorburg is in 2015 een inrichtingsplan inclusief werkprocessen vastgesteld. De samenwerking/relaties met Veilig Thuis (voorheen AMHK), Jeugdbeschermingstafel en Veiligheidshuis Haaglanden zijn hierin opgenomen.  Samenwerkingsafspraken met Veilig Thuis zijn opgesteld en geïmplementeerd maar moeten nog vastgesteld worden.  Samenwerkingsafspraken met Jeugdbeschermingstafel, Raad voor de kinderbescherming, Jeugdbescherming West zijn opgesteld. Protocollen zijn vastgesteld. Beschermd Wonen Met betrekking tot ‘beschermd wonen’ ligt het budget bij de centrumgemeente Den Haag. Over de toegang zijn afspraken gemaakt met Den Haag die vastgelegd zijn in een convenant. Als het gaat om de voorziening ‘Beschermd Wonen in natura’ voldoen deze afspraken. Voor de voorziening beschermd wonen via een persoonsgebonden budget moeten de huidige afspraken herzien worden en nader uitgewerkt worden. Het bestaande convenant wordt in 2016 aangevuld met enkele bepalingen en opnieuw vastgesteld. Inzet Eigen Kracht, Informele Zorg en Algemene Ondersteuning Bij de intake/gesprekken in de verschillende sectoren wordt gevraagd en gehandeld naar de mogelijkheden van inwoners zelf, hun netwerk en gekeken naar algemene voorzieningen. Het Jeugdteam doet dit bijvoorbeeld door netwerkgesprekken met het gezin. Het is echter nog zoeken naar een verdere invulling van het begrip eigen kracht/zelfredzaamheid en informele zorg. Wat verwachten we exact dat mensen zelf organiseren, ‘waar trekken we de streep’? Door bijvoorbeeld intervisie en gesprekken met professionals in het veld wordt verdere ervaring opgedaan. Het Jeugdteam ziet dat bij verwijzing van de huisarts via het Jeugdteam beduidend minder. Tijdig en voortvarende inzet van zwaardere zorg waar nodig In het Jeugdteam is de professionele expertise aanwezig om een goede zorgbehoeftebepaling te kunnen doen. Wanneer zwaardere zorg nodig is, wordt dat direct georganiseerd. Wanneer Team Zorg vaststelt dat er zwaardere zorg nodig is, wordt toegeleid naar de Wet langdurige zorg.

27

6.

7.

Inzichten uit de praktijk Vanuit de praktijk zijn er enkele belangrijke constateringen:  In geval van meer complexe problematiek vormt, in een ruime meerderheid van de gevallen, schuldenproblematiek een belangrijk onderdeel. Hier zal onderzocht moeten worden op welke wijze we inwoners (preventief en curatief) beter kunnen ondersteunen;  In ruim de helft van de huishoudens waarbij het ACT-team wordt betrokken, is sprake van psychiatrische problematiek.  Het Jeugdteam constateert naast GGZ problematiek ook veel problematiek als gevolg van vechtscheidingen en licht verstandelijke beperking (LVB) Monitoring De monitoring heeft zich in 2015 met name gericht op de monitoring van de budgetten en de zorgcontinuïteit. Belangrijk hierbij is het declaratiegedrag van de zorgaanbieders, dat geeft inzicht in geleverde zorg en de kosten ervan. De jeugdzorgaanbieders zijn in de loop van het jaar “beter” gaan declareren waardoor inzicht in de uitputting van de budgetten is gekregen en in het cliëntenbestand en de zorgcontinuïteit. WMO-aanbieders hebben in 2015 grote moeite om hun administratieve processen rondom declaratie en aanlevering bij het CAK op orde te krijgen. De oorzaak hiervan ligt met name in het digitale berichtenverkeer wat dit jaar landelijk verplicht is gesteld en door verschillen in werkwijze tussen de samenwerkingsregio’s. Aanbieders die landelijk of in een groot gebied actief zijn, moeten hun administratie inrichten voor diverse werkwijzen en procedures. Begin 2016 worden de nog te betalen, nog te ontvangen posten opgemaakt op basis van declaraties en gesprekken met aanbieders. De instroom van cliënten is, doordat we als gemeenten ons systeem nagenoeg op orde hebben, in beeld.

Tijdige herindicatie van bestaande cliënten uit de Awbz en de Jeugdzorg 1. Herindicaties van cliënten uit de Awbz In 2015 zijn alle cliënten met een indicatie voor begeleiding opnieuw geïndiceerd. Van deze groep hadden 426 cliënten een langlopende indicatie die van rechtswege verliep op 1 januari 2016. Op basis van het herbeoordelingsgesprek is de behoefte aan zorg en ondersteuning bepaald die via de Wmo 2015 wordt geregeld. Hierbij is ook gekeken of de noodzakelijke ondersteuning geleverd moet worden vanuit een andere wetgeving zoals de Wet langdurige zorg (Wlz) of de Ziektekosten verzekeringswet (Zvw).Vanwege de omzetting naar andere wetgevingen en door het beëindigen van indicaties waar geen gebruik van werd gemaakt is het aantal unieke klanten gedaald. 2. Herindicaties jeugd De indicaties van alle overgangscliënten met een persoonsgebonden budget (Pgb) zijn verlengd tot 30-4-2016 en worden voor 1 februari 2016 geherindiceerd. Cliënten zijn hiervan op de hoogte gesteld met een brief. Het gaat om 54 cliënten. Voor Zorg in Natura (ZIN) speelt het vraagstuk van de herindicaties bij jeugd minder. Bij de transitie van de jeugdhulp zijn naast taken vanuit de AWBZ (kinderen met een chronische beperking) ook taken vanuit de Zorgverzekeringswet en Provinciale jeugdhulp naar de gemeente overgekomen. De gemiddelde behandeling of begeleiding duurt bij deze hulpvormen 3 à 9 maanden, waardoor er geen sprake is van herindicaties.

28

Toelichting ontwikkelingen & risico’s Een nieuw model voor de toegang tot ondersteuning en zorg In de loop van 2015 hebben er beperkte wijzigingen plaats gevonden in de voorgenomen werkwijze (model). Zo bleek in de praktijk dat een apart centraal team voor drie gemeenten voor de toetsing van specifieke kostbare (jeugd) voorzieningen niet praktisch en niet nodig was. Een belangrijk deel van deze voorzieningen wordt immers ingezet in het gedwongen kader waarbij de gemeente verplicht is deze in te zetten. Toetsing en beoordeling over inzet van voorzieningen in specifieke gevallen (niet per definitie de meest kostbare voorzieningen), vindt in LeidschendamVoorburg nu plaats in een uitvoeringsoverleg sociaal domein. Inmiddels constateren we dat de transitie in 2015 geslaagd is, maar gaan we onderzoeken op welke onderdelen we het model organisatorisch en inhoudelijk moeten verbeteren om meer invulling te geven aan de transformatie. We kijken hierbij naar de werkwijze en de professionaliteit in de toegangsteams, de samenwerking met de maatschappelijke partners en de aansturing. JORP wordt Lokale Kamer De Lokale kamer heeft in 2015 haar doelgroep verbreed naar inwoners boven de 27 jaar (JORP had als doelgroep inwoners onder de 27 jaar). De al bestaande samenwerking met politie en andere partners is verder versterkt en waar nodig uitgebreid. Jeugdbeschermingstafel In samenspraak met Bureau Jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbescherming (RvK) is per 1 januari 2015 een nieuwe werkwijze gestart voor de toeleiding van gezinnen naar de RvK: De Jeugdbeschermingstafel. Uitgangspunt is om samen met de ouders een oplossing te vinden in het vrijwillig kader en wanneer dit niet mogelijk is zoveel mogelijk tijdelijke inzet van niet vrijblijvende hulpverlening en/of dwangmiddelen. Leidschendam-Voorburg is aangesloten bij de Jeugdbeschermingstafel H5 (Zoetermeer, Pijnacker-Nootdorp, Leidschendam-Voorburg, Wassenaar en Voorschoten). In de praktijk lijkt de methodiek te werken, maar deze moet nog op bepaalde punten verder ontwikkeld moet worden. Borging privacy van inwoners Bij de uitvoering van de nieuwe taken in het sociaal domein moet de privacy van inwoners worden geborgd. Hierbij is het van belang om de rollen en verantwoordelijkheden te bepalen rondom de zorgvuldige omgang met persoonsgegevens. Deze zijn vastgelegd in protocollen. Een goede implementatie en monitoring van de gemaakte afspraken is daarbij noodzakelijk. Daarnaast is de beveiliging van informatiesystemen een belangrijk aandachtspunt. Aandacht voor de privacy is een continue proces.


306


3.610

-234

-8

-

-

-

-122

122

298

1.248

2.128

3.376

3.488

-112

-

-

-

-

-

-


-80

-

-

-

-

-

Totaal resultaat

218

1.248

2.128

3.376

3.488

-112

Beleidsterrein Toegang tot ondersteuning Lasten Baten Totaal lasten en baten Storting in reserves

Rekening 2014

Begrotings Begroting na wijzigingen wijzigingen 2015 2015 2.128 3.376

Rekening 2015

Verschil 2015


29

2.2.2 Beleidsterrein Algemene ondersteuning Dit beleidsterrein betreft de ondersteuning die voor alle inwoners toegankelijk is, zonder voorafgaande formele toets of indicatie. Daaronder vallen o.a. diverse welzijnsactiviteiten, zoals de ondersteuning van mantelzorgers en de inzet van (zorg)vrijwilligers, maar ook cliëntenondersteuning, maatschappelijk werk en de lichtere vormen van opvoed- en opgroeiondersteuning. Het zijn de activiteiten die samen de basis van de ‘Ondersteuningspiramide’ vormen.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunt Omschrijving speerpunt programmabegroting 2015 Het lokale aanbod van In 2014 is er samen met de welzijnsorganisaties een algemene ondersteuning zo start gemaakt met het traject ‘Welzijn in transitie’. inrichten dat de Daarnaast is en een vraag- en aanbod analyse zelfredzaamheid van inwoners gemaakt voor de lichte opvoed- en maximaal wordt gefaciliteerd. opgroeiondersteuning. Beide trajecten bieden Dit gebeurt in overleg met de handvatten om in 2015 te komen tot keuzes. betrokken maatschappelijke partners.

Status realisatie

ORANJE

Toelichting status per speerpunt Het lokale aanbod van algemene ondersteuning zo inrichten dat de zelfredzaamheid van inwoners maximaal wordt gefaciliteerd In vervolg op het traject Welzijn in transitie is dit jaar met de partners een traject gestart voor de transformatie van het aanbod vrij toegankelijke voorzieningen. Doel van het traject was een beweging te starten die het vrij toegankelijk aanbod beter laat aansluiten op de nieuwe gedecentraliseerde taken. De uitkomsten van dit traject zijn vastgelegd in de contouren vrij toegankelijke voorzieningen en uiteindelijk in het nieuwe subsidiekader 2016-2020. Verankering van de nieuwe afspraken met aanbieders zijn vastgelegd in de subsidiebeschikkingen 2016. Hiermee is een eerste belangrijke stap gezet. In het vervolg hierop wordt er door organisaties in het veld samengewerkt aan verdergaande innovatie oplossingen. Voorbeelden hiervan zijn de samenwerking van Woej, Kwadraat en Mee om te komen tot integrale cliëntondersteuning en de samenwerking van WZH, Florence en Woej in de drie ontmoetingscentra Dementie.

Wat heeft het gekost? Beleidsterrein Algemene ondersteuning Lasten Baten Totaal lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014 4.879



Rekening 2015

Verschil 2015

5.521

-302

-57

-153

-61

-214

-305

91

4.823

4.360

645

5.005

5.216

-211

-

-

-

-

-

-

-75

-

-

-

-

-

4.748

4.360

645

5.005

5.216

-211

30

2.2.3 Beleidsterrein Individuele ondersteuning Dit beleidsterrein betreft diverse vormen van ondersteuning die niet vrij toegankelijk zijn. Dat wil zeggen dat inwoners zonder voorafgaande formele toets of indicatie geen beroep op deze vormen van ondersteuning kunnen doen. Het aanbod is breed. Alle activiteiten op het gebied van werk en Inkomen, inclusief de schuldhulpverlening en de sociale werkvoorziening, horen tot dit beleidsterrein, maar ook bestaande- en veel nieuwe, niet specialistische, vormen van Wmo-ondersteuning en Jeugdhulp.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Continuïteit van zorg Invulling geven aan het overgangsrecht van cliënten die waarborgen. op 31 december 2014 een indicatie voor Awbz zorg of Jeugdzorg hadden. Toeleiden van Met het beschikbare budget wordt maximaal ingezet op werkzoekenden naar werk. het toeleiden van werkzoekenden naar werk. Opdrachtformulering voor de Leidschendam-Voorburg werkt v.w.b. de feitelijk inkoop van ondersteuning in aanbesteding en inkoop van maatwerkvoorzieningen 2016. Wmo samen met Voorschoten, Wassenaar, Zoetermeer, Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp (H6). De gemeenten blijven wel zelf opdrachtgever. In 2015 zal opnieuw een opdracht geformuleerd moeten worden voor de inkoop van ondersteuning in 2016. Uitvoering geven aan het nieuwe minimabeleid.

Status realisatie

In het najaar van 2014 wordt er nieuw minimabeleid ontwikkeld. Hiervoor zijn een aantal redenen: De toename van het aantal huishoudens dat van een minimuminkomen moet leven en het aantal kinderen dat in armoede opgroeit, de huidige regelingen bereiken de doelgroep onvoldoende, categoriale bijzondere bijstand wordt afgeschaft per 1 januari 2015.

GROEN GROEN

GROEN

GROEN

Toelichting status per speerpunt Continuïteit van zorg waarborgen Alle cliënten die op 1-1-2015 zijn overgedragen naar de gemeente, hebben de ondersteuning gehouden die zij op 31-12-2014 hadden. Er zijn geen cliënten tussen wal en schip gevallen. Toeleiden van werkzoekenden naar werk Naast de reguliere inzet van participatiemiddelen is in 2015 het Plan van Aanpak Arbeidsmarktoffensief ontwikkeld, het Werkgeversservicepunt verder ontwikkeld, en bovendien is een actieprogramma ontwikkeld voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Opdrachtformulering voor de inkoop van ondersteuning in 2016 De Wmo voorziening ‘Begeleiding” is voor 2016 op dezelfde wijze ingekocht als voor 2015. Aanbieders en gemeenten (H6) zijn in overleg om te komen tot een andere wijze van sturing en bekostiging.

31

Uitvoering geven aan het nieuwe minimabeleid Na de vaststelling van het beleidsplan minimabeleid in december 2014 is direct gestart met het werven van een Coördinator Communicatie Minimabeleid. Deze persoon is 1 juni 2015 gestart. In de periode vanaf 1 juni is geïnvesteerd in bekendheid van de regelingen en het benaderen van het netwerk. Zo zijn er gesprekken geweest met verschillende netwerkpartners, zoals WOEJ, scholen etc. om aan te haken bij projecten en voorlichting te geven over de regelingen. Daarnaast zijn er verschillende activiteiten en middelen opgezet. De middelen worden verzameld in een communicatietoolkit; een verzameling van flyers, standaardteksten, beeldmateriaal, advertenties. Deze uitingen zijn voor verschillende doeleinden te gebruiken, en dienen vooral als basis. Toelichting ontwikkelingen & risico’s De Wmo 2015 Met de invoering van de nieuwe Wmo heeft de gemeente er diverse nieuwe taken bijgekregen, zoals het bieden van begeleiding, het toezichthouderschap en het leggen van verbindingen tussen het sociaal en medisch domein. Veel activiteiten in 2015 hebben in het teken gestaan van deze nieuwe taken. Er is begeleiding ingekocht, de GGD Haaglanden is aangewezen als toezichthouder en er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt met onder andere het zorgkantoor, zorgverzekeraar CZ en de wijkverpleging. De voorzieningen uit de oude Wmo zijn nog steeds onderdeel van de Wmo 2015. De invoering van de Wmo 2015 is gepaard gegaan met een paradigmawijziging en bezuinigingsronde. In lijn met de nieuwe wet en de nieuwe financiële kaders zijn de voorwaarden om voor deze bestaande voorzieningen in aanmerking te komen bijgesteld via nieuwe Beleidsregels Wmo. De Participatiewet treedt op 1 januari 2015 in werking Per 1 januari 2015 is de Participatiewet in werking getreden (PW). De PW vervangt vanaf die datum de Wet Werk en Bijstand (WWB). De Participatiewet bracht een aantal wijzigingen met zich mee, ook voor personen met een lopende bijstandsuitkering. Voor deze doelgroep waren de belangrijkste wijzigingen:  Invoering Kostendelersnorm (KDN) als een bijstandsgerechtigde met meerdere personen op één adres woont, kan hij of zij de kosten delen en wordt de wettelijke uitkeringsnorm lager vastgesteld;  Invoering verplichte tegenprestatie;  Aanscherping arbeids- en re-integratieverplichtingen en beperking mogelijkheden voor vrijstellingen. Voor het zittend klantenbestand traden deze wijzigingen als gevolg van overgangsrecht per 1 juli 2015 in werking. Dit betekende dat het gehele zittend bestand vóór 1 juli 2015 op de hoogte gesteld diende te worden van de wijzigingen in de individuele situatie. Aangezien de wetswijzigingen voor bepaalde klanten aanzienlijke gevolgen met zich meebrachten, is er voor gekozen alle klanten individueel te informeren in een persoonlijk gesprek. In een aparte raadsbrief is nadere informatie verstrekt over deze omzetting. Vorming regionaal werkbedrijf In het Sociaal Akkoord is afgesproken, dat sociale partners en gemeenten in elke arbeidsmarktregio een ‘Werkbedrijf’ oprichten. Vooralsnog wordt gekozen voor een bestuurlijke tafel met wethouders, vertegenwoordigers van vakbonden, werkgevers en het onderwijs. Het is een groeimodel, waarbij gestart wordt met de wettelijke opgedragen taken, namelijk de invulling van de garantiebanen.

32

Schuldhulpverlening De aanpak preventief en curatief heeft ertoe geleid, dat er voor het eerst sinds de economische crisis in 2008 uitbrak, in 2014 een daling van het aantal aanmeldingen schuldhulpverlening is geweest. Dat is tegen de landelijke trend in. Er is daarom ingezet op continuering van het preventieve beleid, met een grote inzet van vrijwilligers. Daarnaast zet de gemeente ook de positieve lijn voort wat betreft curatieve schuldhulpverlening. Arbeidsmarktbeleid en werkgeversbenadering Plan van Aanpak Arbeidsmarktoffensief: Om structurele tekorten op het BUIG budget terug te dringen dan wel om het risico te beperken van tekorten op het BUIG budget is er een plan van aanpak vastgesteld door de raden in juli 2015 waarbij getracht wordt door versnelde uitstroom te e bewerkstelligen en de instroom te beperken het risico op mogelijke tekorten te verkleinen. In de 2 tussentijdse rapportage is inzicht geboden over het plan. Daarin wordt tevens ingegaan op het werkgeverservicepunt waarvoor de Raad extra middelen beschikbaar heeft gesteld. Jeugdwerkgelegenheid Jeugdwerkgelegenheid is speerpunt in deze collegeperiode. Ter uitvoering is een plan van aanpak ontwikkeld dat begin 2016 aan de Raad wordt voorgelegd. De uitvoering zal plaatsvinden van 2016 tot 2018. Benoemde doelstellingen zijn:  Daling jeugdwerkloosheid met 20% en jaarlijks 50% uitstroom van jongeren met uitkering Participatiewet, conform de motie Preventie Jeugdwerkgelegenheid van 10 november 2015.  Beleid en uitvoering sluiten aan op de belevingswereld van de jongeren  Het % minimahuishoudens met schoolgaande kinderen dat gebruik maakt van specifieke regelingen is t.o.v. 2012 (armoedemonitor) met 25% toegenomen  Het % jongeren dat problemen ondervindt met hun weg naar zelfstandigheid is met 10% afgenomen Herstructurering DSW In december 2013 heeft het bestuur van de Dienst Sociale Werkplaatsen (DSW) het besluit genomen om de DSW te herstructureren. De DSW ontwikkelt een sterke focus op het goed organiseren van beschermde werkplekken, terwijl de gemeenten inzetten op een actieve werkgeversaanpak voor alle doelgroepen die een plek moeten vinden op de arbeidsmarkt. Kern van de herstructurering is de beweging ‘van binnen naar buiten’ en het aanscherpen van de financiële doelstelling per werksoort. In 2015 is de herstructurering DSW verder ter hand genomen. DSW blijft sturen op kosten en opbrengsten en op de beweging ‘van binnen naar buiten’ van de werknemers. Op dit moment werkt DSW hiervoor samen met tien zogenaamde ‘werkleerbedrijven’ bij reguliere werkgevers. In 2015 is ook het ‘uitstroomteam’ verder ontwikkeld. Job coaches van DSW werken hierin samen met consulenten van Werk & Inkomen en het Werkgeversservicepunt van de gemeente. Hierdoor is een integrale werkgeversbenadering mogelijk. De uitstroomambities zijn in 2015 tegen het licht gehouden. Bij de vaststelling van de begroting DSW 2017 volgt een voorstel voor herijking van de uitstroomambities. In 2015 is ook regionaal draagvlak gezocht voor een regionale visie op de SW na 2018. Minimabeleid De Raad is door middel van een presentatie in december 2015 geïnformeerd over de uitvoering en de uitgezette acties. In 2016 worden deze activiteiten verbreed zowel qua communicatie als qua aanpak.

33


Lasten

55.425


Baten

-38.800

-34.625

4.162

-30.463

-30.030

-433

16.625

33.120

-2.401

30.719

25.730

4.989

-

-

-

-

-

-

Beleidsterrein Individuele ondersteuning

Totaal lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal lasten en baten (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014

Begrotings Begroting na wijzigingen wijzigingen 2015 2015 -6.563 61.182

Rekening 2015

Verschil 2015

55.760

5.422

-210

-35

-

-35

-35

-

16.415

33.085

-2.401

30.684

25.695

4.989

34

2.2.4 Beleidsterrein Zorg Dit beleidsterrein betreft de specialistische en kostbare vormen van ondersteuning. Het gaat dan o.a. om de specialistische zorg voor zintuigelijk gehandicapten, woonvormen met zorg, pleegzorg, klinische zorg en de jeugdzorg in ‘het gedwongen kader’ (jeugdbescherming en Jeugdreclassering). Er is een formeel besluit nodig om deze vormen van zorg in te kunnen zetten.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Uitvoering geven aan de De gemeenten in Haaglanden en12 belangrijke Innovatieagenda Haaglanden. regionale aanbieders van Jeugdhulp hebben samen de ‘Innovatieagenda Haaglanden’ opgesteld. De Innovatieagenda is gericht op het waarborgen van de continuïteit van zorg en de vernieuwing die nodig is om van de stelselwijziging een succes te maken. Opdrachtformulering voor de Voor de feitelijke inkoop van specialistische Wmo zorg inkoop van specialistische zorg en jeugdhulp is door de gemeenten in Haaglanden het in 2016. Regionale Inkoopbureau H10 opgericht. De gemeenten zijn en blijven zelf verantwoordelijk voor de inhoudelijke opdrachtformulering. In 2015 moet er opnieuw een opdracht worden geformuleerd.

Status realisatie

GROEN

GROEN

Toelichting status per speerpunt Uitvoering geven aan de Innovatieagenda Haaglanden De Innovatieagenda Haaglanden telt drie speerpunten. Deze zijn geborgd in het Regionale Inkoopkader jeugdhulp 2016-2017 en het Lokaal Inkoopplan jeugdhulp (zie onderstaande paragraaf voor toelichting). Opdrachtformulering voor de inkoop van specialistische zorg in 2016 Ten voorbereiding op de inkoop van de jeugdhulp is het Regionaal Inkoopkader jeugdhulp 2016-2017 vastgesteld door alle gemeenten in Haaglanden. Daarnaast is per gemeente een Lokaal Inkoopplan Jeugdhulp 2016 vastgesteld. In dit plan staat specifiek aangegeven welke functies wij willen inkopen en welke budgetten wij hiervoor reserveren. Het lokale inkoopplan maakt duidelijk hoe we de op regionaal niveau ingekochte jeugdhulp in het lokale domein inzetten en welke lokale accenten we willen leggen. Het Lokale Inkoopplan wordt jaarlijks binnen het reguliere begrotingsritme opgesteld. Op basis van het Regionale Inkoopkader 2016-2017 én het lokale inkoopplan 2016 worden door het regionale Inkoopbureau H-10 contracten gesloten met de jeugdhulpaanbieders. Toelichting ontwikkelingen & risico’s Regionale samenwerking op de inkoop en innovatie van specialistische zorg Verschillende voorzieningen voor jeugdhulp zijn vanwege de benodigde specialistische kennis, financiën en het beperkte gebruik per gemeente alleen rendabel op (boven)regionale schaal te organiseren. Door regionale samenwerking zijn we beter in staat om op regionaal niveau, maar ook in elke afzonderlijke gemeente, te zorgen dat de benodigde zorg voor jeugdigen beschikbaar is en blijft. De inhoudelijke ontwikkelingen waar de gemeenten in Haaglanden voor staan en de wijze waarop het zakelijk en innovatief partnerschap met jeugdhulpaanbieders vormgegeven wordt, staat beschreven in het Regionaal Inkoopkader jeugdhulp 2016-2017.

35

Het Inkoopbureau H-10 voert namens de, gemeenten in Haaglanden de onderhandelingen en de contractering uit (zie volgende paragraaf voor toelichting). Regionale inkooporganisatie De regionale inkooporganisatie Inkoopbureau H-10 is opgericht voor de inkoop van jeugdhulp. Het Inkoopbureau H-10 verzorgt met ingang van 2015 de uitvoering van de inkoop, de technische inkoop en het contractmanagement voor tien gemeenten in de regio Haaglanden. Deze gemeenten hebben minimaal tot en met 2017 een gezamenlijke uitvoeringsorganisatie. Het Inkoopbureau H-10 is een gemeenschappelijke regeling. De regeling is in het voorjaar omgezet van een GR openbaar lichaam naar een GR bedrijfsvoeringsorganisatie met een ongeleed bestuur. De contractering van aanbieders is gebaseerd op het RTA Haaglanden uit 2013. In 2015 is, conform de Innovatieagenda Haaglanden, de nadruk komen te liggen op transformatie en vernieuwing van de zorg. De Innovatieagenda is voor het jaar 2015 uitgewerkt in een Regionaal Uitvoeringsprogramma Jeugdhulp Haaglanden 2015. Dit jaar is toegewerkt naar inkoop voor volgende jaren met het opstellen van een Regionaal Inkoopkader 2016-2017 en Lokaal Inkoopplan 2016. Voor wat betreft de inkoop van specialistische zorg voor zintuigelijk gehandicapten (Wmo) zijn door de VNG raamcontracten afgesloten waar gemeenten gebruik van kunnen maken. Dit geldt ook voor hoogspecialistische vormen van jeugdhulp. De raamovereenkomsten hiervoor zijn opgenomen in het Landelijk Transitie Arrangement (LTA). Compensatieregeling woonplaatsbeginsel Met de invoering van de Jeugdwet is ook het woonplaatsbeginsel ingevoerd. Dit beginsel stelt dat de gemeente waar de ouders met het gezag wonen bestuurlijk en financieel verantwoordelijk is voor de in te zetten jeugdhulp. Wanneer ouders het gezag niet meer hebben (in geval van een voogdijmaatregel), is de gemeente waar de jeugdige verblijft verantwoordelijk. In de gesloten jeugdhulpvoorziening Schakenbosch verblijven jaarlijks ca. 10 jeugdigen met een voogdijmaatregel. Dit levert voor Leidschendam-Voorburg een fors financieel nadeel op. Na een intensief traject is de gemeente via de compensatieregeling met € 1,3 miljoen hiervoor gecompenseerd.


Lasten

1.687


14.077

440

Baten

-437

-

-575

-575

-968

393

1.250

9.747

4.195

13.942

13.109

833


-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

1.250

9.747

4.195

13.942

13.109

833

Beleidsterrein Zorg


Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014


Rekening 2015

Verschil 2015

36


Bij de 1 tussentijdse rapportage 2015 is in het kader van nieuw beleid op programma Sociale Ondersteuning een bedrag van € 407.000 beschikbaar gesteld. Nieuw beleid Stimuleren sociaal ondernemerschap Jeugdwerkgelegenheid Lokale Kamer/Jeugd op het rechte pad Preventief jeugdbeleid Motie buslijn 47 uitvoeren

Structureel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Structureel Incidenteel Structureel

Begroting 2015 50 15 230 100 12

Rekening 2015 10 15 215 44 12


Toelichting nieuw beleid Stimuleren sociaal ondernemerschap In 2015 hebben wij in het licht van het plan Arbeidsmarktoffensief het zwaartepunt gelegd bij het continueren van ons netwerk van ambassadeurs in plaats van verdere groei. Dat heeft deels te maken met de voorrang die gegeven is aan de drie speerpunten in dit plan (vooral de matching van vraag en aanbod) maar grotendeels ook met de verbreding naar een bovenregionale aanpak. Het sociaal ondernemen en het stimuleren daarvan is met onze inzet daar hoog op de agenda geplaatst. De arbeidsmarktregio’s Haaglanden en Zuid Holland Centraal hebben in 2015 besloten gezamenlijk in te zetten op sociaal ondernemerschap en de sociale economie, het stimuleren van het ambassadeurschap en ondernemers te inspireren en verleiden om te kiezen voor sociaal ondernemerschap. Het stimuleren van sociaal ondernemerschap is een van de actiepunten van de regionaal bestuurlijke agenda geworden en wordt in 2016 ter hand genomen met gerichte acties. Het ontwikkelen van een gezamenlijk keurmerk voor ondernemers die sociaal ondernemen maakt daar onderdeel vanuit. Jeugdwerkgelegenheid Er is een actieplan jeugdwerkgelegenheid ontwikkeld. Zie toelichting op het speerpunt “Toeleiden van werkzoekenden naar werk” onder beleidsterrein 2.3. Lokale Kamer/Jeugd op het rechte pad Zie toelichting op onderdeel 2 van het speerpunt “Doorontwikkeling van het nieuwe model voor toegang tot ondersteuning en zorg” onder beleidsterrein 2.1. Motie buslijn 47 uitvoeren De gemeente voert de motie over buslijn 47 uit, zoals toegelicht in de Kadernota 2015. Het is wenselijk dat in het deel van de gemeente tussen Leidschendam-Zuid, winkelcentrum Leidsenhage, ziekenhuis MCH-Antoniushove en Prinsenhof, deze, of een soortgelijke voorziening, in stand wordt gehouden. In 2015 is onderzocht in welke vorm de buslijn kan blijven bestaan. Uitkomst is dat de buslijn in de huidige vorm kan worden voortgezet. Preventief jeugdbeleid In 2015 is hard gewerkt om het Programma MVV en de organisatie goed in de steigers te zetten. In het najaar van 2015 is een start gemaakt met de uitvoering van het programma. In 2016 wordt een flinke boost gegeven aan de uitvoering van de activiteiten binnen het programma. Zie ook de toelichting op het speerpunt “Investeren in (algemene) preventie en de rol van vrijwilligersorganisaties hierin versterken” onder beleidsterrein 1.2.

37

2.2.6 Financiële samenvatting Beleidsterrein

Rekening 2014

Primitieve Begroting 2015



Rekening 2015

Verschil 2015

LASTEN toegang tot ondersteuning

306

1.248

2.128

3.376

3.610

algemene ondersteuning

4.879

4.513

706

5.219

5.521

-302

individuele ondersteuning

55.425

67.745

-6.563

61.182

55.760

5.422

1.687

9.747

4.770

14.517

14.077

440

62.298

83.252

1.041

84.293

78.968

5.325 122

zorg Totaal Lasten

-234

BATEN toegang tot ondersteuning algemene ondersteuning individuele ondersteuning zorg Totaal Baten Saldo lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat

-8

-

-

-

-122

-57

-153

-61

-214

-305

91

-38.800

-34.625

4.162

-30.463

-30.030

-433

-437

-

-575

-575

-968

393

-39.302

-34.778

3.526

-31.252

-31.425

173

22.996

48.475

4.567

53.041

47.543

5.498 -

-

-

-

-

-

-365

-35

-

-35

-35

-

22.631

48.440

4.567

53.006

47.508

5.498



38

2.3 Programma 3 Groene woongemeente Het programma bestaat uit de volgende beleidsterreinen: Naam: 2.3.1 Milieu 2.3.2 Cultuurhistorie 2.3.3 Groen 2.3.4 Wonen

Portefeuillehouder(s): Kist Rozenberg Kist Kist

Visie op het programma Leidschendam-Voorburg is in de eerste plaats een aantrekkelijke groene en duurzame woongemeente. De voorzieningen in de gemeente op het gebied van detailhandel, onderwijs, cultuur, gezondheidszorg en recreatie en toerisme en de vele cultuurhistorische kwaliteiten zorgen voor het aantrekkelijke woonklimaat. Ook is de gemeente schoon en zijn de openbare ruimte en het watersysteem op orde.

Wat willen wij bereiken? Doelstellingen: 1. Milieu Wij willen in 2020 de tussendoelstelling naar een klimaatneutrale regio in 2050 halen door het stimuleren van duurzaamheid en het gebruik van hernieuwbare energie. Het watersysteem willen wij duurzaam en robuust maken en de waterkwaliteit verbeteren. Hierdoor vergroten wij ook de aantrekkelijkheid van de leefomgeving. Wij stimuleren de circulaire economie. Wij spannen ons in om in 2020 of zoveel eerder als mogelijk is de landelijke norm voor afvalscheiding (75%) te halen. 2. Cultuurhistorie Wij willen zorgvuldig omgaan met het rijke historische verleden en de vele (verwachte) relevante archeologische vindplaatsen, waaronder rijksmonument Forum Hadriani, de monumenten en beschermde stads- en dorpsgezichten. Hiermee dragen we ook bij aan de woonaantrekkelijkheidsindex uit de Atlas voor Gemeenten (‘ranking historisch karakter van de stad’) 3. Groen Wij willen het groene karakter van de gemeente garanderen door het versterken van het aanwezige groen en van de groene verbindingen tussen het stedelijk en buitengebied. Wij willen het buitengebied ontwikkelen tot een toekomstbestendig metropolitaan landschap waarbinnen de unieke cultuurhistorische en landschappelijke waarden gewaarborgd en beleefbaar zijn. Hiermee dragen we ook bij aan de woonaantrekkelijkheidsindex uit de Atlas voor Gemeenten (‘ranking nabijheid van natuurgebieden’). 4. Wonen Wij werken aan een variatie in woningen en woonmilieus en we bouwen naar de behoefte van inwoners en marktpartijen, met aandacht voor kwaliteit en duurzaamheid. Ook de sociale eenheid en voorzieningen in een wijk geven wij aandacht. Hiermee dragen we ook bij aan de woonaantrekkelijkheidsindex uit de Atlas voor Gemeenten (‘ranking huizenprijzen / aantal koopwoningen in de woningvoorraad’).

39

Omschrijving gewenst effect

Effectindicator Ranking percentage 10 vooroorlogse woningen Ranking nabijheid van 10 natuurgebieden Ranking aantal koopwoningen in 10 de woningvoorraad

Norm



Streefwaarde 2015


14

14

14

14

13

29

29

29

29

29

22

22

22

22

22

Toelichting effectindicatoren De gemeente Leidschendam-Voorburg blijft in 2015 goed scoren op woonaantrekkelijkheid uit de Atlas voor Gemeenten. De Atlas voor Gemeenten publiceert jaarlijks een ranglijst van de 50 grootste gemeenten in Nederland.

10

De woonaantrekkelijkheidsindex toont op basis van een objectieve econometrische analyse van feitelijk woongedrag van economisch kansrijke huishoudens hoe aantrekkelijk een gemeente gevonden wordt om in te wonen. Deze index bestaat, in volgorde van gewicht, uit de bereikbaarheid van banen, het culturele aanbod (podiumkunsten), veiligheid (een gewogen samengestelde index op basis van het aantal geweldsmisdrijven en vernielingen), het aandeel koopwoningen in de woningvoorraad, de nabijheid van natuurgebieden, de kwaliteit van het culinaire aanbod, de aanwezigheid van een universiteit en het historische karakter van de stad (het percentage woningen gebouwd vóór 1945). In de woonaantrekkelijkheidsindex weegt de bereikbaarheid van banen het zwaarst. Voor dit programma is ook de ranking van huizenprijzen relevant, omdat huizenprijzen hoger liggen in woonplaatsen die aantrekkelijk worden gevonden. De indicator is gebaseerd op de mediane verkoopprijs in de gemeente en de bijbehorende bandbreedte. De ondergrens van de bandbreedte is de laagste prijs van de 90% duurste woningen in de gemeente, de bovengrens van de bandbreedte is de hoogste prijs van de 90% goedkoopste woningen. Als basis voor deze indicator dienden de huizenprijzen per vierkante meter op 4-positiepostcodeniveau (bron: NVM).

40

2.3.1 Beleidsterrein Milieu 11

Binnen dit beleidsterrein bevorderen we duurzame ontwikkeling . Als gemeentelijke organisatie geven wij hierbij zelf het goede voorbeeld. Duurzaamheid heeft een duidelijke plaats in locatie- en gebiedsontwikkelingen. Waar mogelijk wordt werk-met-werk gemaakt. Wij realiseren voor 2018 de waterberging in de Driemanspolder. Samen met de deelnemende gemeenten in de gemeenschappelijke regeling Avalex organiseren wij efficiënt en effectief afvalbeleid.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Opstellen uitvoeringsprogramma Wij stellen een uitvoeringsprogramma op bij het bij het Klimaatplan 2009-2020. Klimaatplan 2009-2020, op basis van analyse en in samenspraak met inwoners, zodat we in 2020 het afgesproken tussenresultaat op weg naar een klimaat neutrale regio in 2050 kunnen halen. Samenspraak inwoners over Wij organiseren samenspraak met inwoners over de gezamenlijk afvalbeleid. afvalbeleidsvisie Grip op Grondstoffen, ten behoeve van besluitvorming in de zes gemeenten. Vervolgens geven wij uitvoering aan het afvalbeleid binnen de kaders van de beleidsvisie. Afronden uitvoering Waterplan Wij voeren de laatste projecten van Waterplan 20072007-2014 en voorbereiden 2015 uit en verzorgen afronding van dit plan. Parallel vervolgafspraken. daaraan bereiden wij besluitvorming voor over afspraken met waterschappen voor een nieuw Waterplan door in gesprek te gaan met de belanghebbenden over de benodigde maatregelen voor een duurzaam en robuust watersysteem en goede waterkwaliteit.

Status realisatie

ORANJE

GROEN

ORANJE

Toelichting status per speerpunt Opstellen uitvoeringsprogramma bij het Klimaatplan 2009-2020 Het opstellen van het uitvoeringsprogramma Klimaatplan is meegenomen in de ontwikkeling van de Duurzaamheidsagenda, en deze volgt een andere planning. In 2015 is als eerste stap het concept duurzaamheidsagenda met inwoners en ondernemers besproken. Hierdoor is de planning van het klimaatplan aangepast. In 2015 zijn vooruitlopend op de duurzaamheidsdiverse wel klimaat- en energiemaatregelen die bijdragen aan de doelen van het Klimaatplan uitgevoerd, onder andere op het gebied van zonnepanelen, duurzaam bouwen en e-laadpunten.

Betrokkenheid inwoners bij ontwikkeling gezamenlijk afvalbeleid In 2015 zijn de inwoners en een klankbordgroep geraadpleegd over verschillende scenario’s voor nieuw afvalbeleid. De uitkomsten van de consultatie zijn vervolgens zo goed mogelijk betrokken bij de afweging van de scenario's, en de raad heeft op 13 oktober 2015 het afvalbeleid vastgesteld, volgens het scenario Omgekeerd Inzamelen. De uitvoering van het afvalbeleid vindt plaats in de periode 2016-2020 en is opgedragen aan Avalex, onder coördinatie van de implementatie door de gemeente. 11

De VN-commissie Brundtland formuleerde duurzame ontwikkeling als de ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.

41

Afronden uitvoering Waterplan 2007-2014 en voorbereiden vervolgafspraken Zoals gemeld in de tweede tussenrapportage (1418493) schuiven in het kader van werk-met-werk maken de waterplanmaatregelen in De Heuvel en de Valkhof door naar 2016. De werkzaamheden voor het Waterspoorpark lopen door in 2016. Omdat een deelproject van het Waterspoorpark duurder was dan verwacht, is in december een kredietwijziging vastgesteld. De overige waterplanprojecten lopen op schema. Tenslotte is een evaluatie van het Waterplan 2007-2015 opgenomen in het nieuwe Water- en rioleringsplan (WRP) 2016-2021 dat in december 2015 door de raad is vastgesteld. Vanaf 2016 worden water- en rioleringsopgaven in samenhang georganiseerd. Naast de wettelijke inspraak is voorafgaand aan het vaststellen van het WRP ook een inloopavond voor inwoners georganiseerd. Belangrijke uitgangspunten in het WRP zijn het beperkt houden van de stijging van de rioolheffing terwijl deze ook verbreed wordt voor hemelwater- en grondwaterzorgplicht. Op basis van een evaluatie van het Waterplan 2007-2015 benadert het WRP klimaatadaptatie, duurzaamheid en doelmatigheid integraal. Bij de opgaven wordt samenwerking gezocht met waterschappen, buurgemeenten en het drinkwaterbedrijf. Samen met Den Haag, Rijswijk, Westland en Delfland worden innovatieve berekeningen voor de Bui van de eeuw uitgevoerd. Hiermee wordt beoordeeld hoe de riolering en waterbergingen functioneren bij extreme neerslag, zodat schade aan bebouwing kan worden voorkomen. Hiermee horen wij bij de landelijke kopgroep. In 2015 zijn er rioleringsprojecten uitgevoerd in de Meerlaan, Starrevaartpad, Voorburgseweg, Broekslootkade/Cremerstraat e.o., Raadhuisstraat, Duvenvoordelaan, Halewijnlaan e.o. en in de Zijde. Bij de Broekslootkade is voor het eerst samengewerkt met Dunea en Stedin om gezamenlijk één opdracht aan een aannemer te gunnen. Hierdoor is de overlast voor bewoners aanzienlijk beperkt en ook zijn er kosten bespaard. Hiermee zijn wij een voorloper in Nederland. Toelichting ontwikkelingen & risico’s De gesignaleerde ontwikkelingen in onder meer e-mobiliteit en energiekosten hebben zich doorgezet. Het aandeel elektrische auto’s, scooters en fietsen in de gemeente neemt toe. Ook de vraag naar en het gebruik van openbare laadpunten stijgt. Wat betreft beleid gericht op het beperken van energiegebruik heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (juni 2014) gewezen op het risico dat investering niet altijd gelijk op gaat met het betaalbaar houden van energie. Als verhuurders energiebesparende maatregelen nemen en doorbelasten, kunnen de woonlasten voor de huurder stijgen in plaats van afnemen. Zoals in de Woonvisie uit 2012 al is gesignaleerd, is de component energielasten gegroeid in het totaal aan woonlasten. Mede door de stijgende energielasten nemen de betalingsproblemen toe; vooral minimahuishoudens worden hierdoor geraakt. Dit vraagstuk wordt betrokken in de duurzaamheidsagenda en bij de actualisering van de woonvisie.


Lasten

15.342


16.922

142

Baten

-15.610

-16.267

-262

-16.529

-16.239

-290

-268

430

105

534

683

-148 -147

Beleidsterrein Milieu

Totaal lasten en baten Storting in reserves

Rekening 2014


Rekening 2015

Verschil 2015

16

-

131

131

278


-203

-192

-155

-347

-250

-96

Totaal resultaat

-456

238

81

318

710

-392


42

2.3.2 Beleidsterrein Cultuurhistorie Binnen dit beleidsterrein gaan we met name de specifieke cultuurhistorische waarden van de Duivenvoordecorridor, het historisch lint in de gemeente en de verblijfsgebieden langs de Vliet versterken en beter toegankelijk maken.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Herijken van de gemeentelijke Wij actualiseren in 2015 de gemeentelijke monumentenlijst. monumentenlijst om beeldbepalende panden in de gemeente te behouden en beschermen en zo een aantrekkelijk beeld van de gemeente, nu en in de toekomst te verzekeren. Zorgvuldig omgaan met Wij organiseren passende ondersteuning van monumenten, beschermde eigenaren van gemeentelijke monumenten en het stads- en dorpsgezichten, onderhoud van hun monumentale pand. Wij benutten historisch lint en de Vlietoevers actuele transformatieopgaven langs de Vliet (Pleunislocatie, Klein Plaspoelpolder, Hokatex en Connexxion) ook voor een kwaliteitsimpuls van de Vlietoevers en het historisch lint.

Status realisatie

ORANJE

GROEN

Toelichting status per speerpunt Herijken van de gemeentelijke monumentenlijst In 2015 is een inventarisatie en waardering van mogelijke gemeentelijke monumenten afgerond met een selectie van vijftig objecten als monumentwaardig. Het beter betrekken en begeleiden van belanghebbenden en het verbinden van de verschillende belangen heeft vervolgens meer tijd gevraagd dan verwacht. De vaststelling is daarmee vertraagd naar begin 2016. Zorgvuldig omgaan met monumenten, beschermde stads- en dorpsgezichten, historisch lint en de Vlietoevers Bij alle ruimtelijke ontwikkelingen en particuliere initiatieven in 2015 is het cultuurhistorisch aspect één van de uitgangspunten geweest. Bij de herinrichting van de openbare ruimte is cultuurhistorie in 2015 als inspiratie gebruikt, en er is in 2015 een subsidievorm geïntroduceerd voor particulieren om de kwaliteit van hun gevel aan te pakken. Het Venestraat-project is hier een goed voorbeeld van. Verder zijn door middel van monumentensubsidies verscheidene eigenaren van gemeentelijke monumenten gestimuleerd om onderhoud te verrichten. In 2016 zal ook worden bekeken hoe de subsidieregeling voor gemeentelijke monumenten nog beter kan aansluiten op de gebruikers, dit in verband met een afname in het aantal aanvragen.

43

Toelichting ontwikkelingen & risico’s In 2015 hebben er belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden op het gebied van wetgeving. In januari 2016 vervangt de Erfgoedwet een deel van de Monumentenwet 1988. Het deel dat de fysieke leefomgeving betreft, wordt opgenomen in de Omgevingswet, die van kracht moet gaan per 2018. Het gaat hierbij om de regelingen rond rijksmonumenten, archeologie en beschermde stads- en dorpsgezichten. Voor deze onderdelen is een overgangsregeling opgenomen in de Erfgoedwet. Met de nieuwe wetgeving komt cultureel erfgoed nog beter in beeld bij ruimtelijke ontwikkelingen en komen er meer mogelijkheden voor maatwerk.

Wat heeft het gekost? Beleidsterrein Cultuurhistorie Lasten Baten Totaal lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014 215

Primitieve Begroting 2015 316

Begrotings Begroting na wijzigingen wijzigingen 2015 2015 52 368

Rekening 2015

Verschil 2015

268

100

-

-

-

-

-

-

215

316

52

368

268

100

-

-

-

-

-

-

-14

-40

-39

-79

-47

-32

201

276

13

289

221

68

44

2.3.3 Beleidsterrein Groen Binnen dit beleidsterrein gaan we aan de slag met de uitvoeringsprogramma’s van het Groenstructuurplan en het Landschapsontwikkelingsplan Duin, Horst en Weide en de uitvoering van de wijkgroenbeheerplannen inclusief de ambitie 1.000 bomen te planten. De samenwerking met Voorschoten en Wassenaar in het Pact van Duivenvoorde levert een belangrijke bijdrage aan duurzaam behoud van het waardevolle gebied Duin, Horst en Weide.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Uitvoeren Groenstructuurplan. Wij voeren de projecten van het huidige Uitvoeringsprogramma Groenstructuurplan uit en proberen ze te versnellen. Vervolgens gaan wij de besluitvorming over een nieuw Uitvoeringsprogramma voorbereiden zodat het groen en de groene verbindingen in de gemeente worden versterkt. Uitvoeren Wij werken samen met belanghebbenden aan landschapsontwikkelingsplan voorspoedige uitvoering van de vijf projecten uit het Duin, Horst en Weide. Landschapsontwikkelingsplan als de tastbare tussenresultaten in het versterken van de kwaliteiten van DHW. Uitvoeren Wij hebben de ambitie om in samenspraak met wijkgroenbeheerplannen. inwoners 1.000 extra bomen te planten.

Status realisatie

GROEN

GROEN

ORANJE

Uitvoeren Groenstructuurplan In mei 2015 is de herijking van het Uitvoeringsprogramma Groenstructuurplan vastgesteld. De realisatie is in 2015 doorgezet, waar mogelijk in combinatie met de uitvoering van het Waterplan. Verder is bijgedragen aan de ambities van het regiopark Duin, Horst en Weide en wordt afstemming gezocht met de Duurzaamheidsagenda. Uitvoeren landschapsontwikkelingsplan Duin, Horst en Weide In 2015 zijn er belangrijke afspraken gemaakt in het kader van de samenwerking rond regiopark Duin, Horst en Weide (DHW). Tijdens de tweede Landschapstafel eind 2015 is het ontwikkelde conceptmeerjarenplan vastgesteld en hebben de betrokken partijen de intentie uitgesproken hun college en raad te betrekken bij de volgende stap. Voorstellen hiertoe, inclusief de benodigde dekking, volgen in 2016. Uitvoeren wijkgroenbeheerplannen De ambitie van 1.000 extra bomen uit het coalitieakkoord van 8 mei 2014, is in het coalitieakkoord van 3 februari 2015 aangepast in ‘extra bomen’. Deze ambitie wordt uitgewerkt in een wijkgroenbeheerplan dat voor iedere wijk in samenspraak met de bewoners wordt gemaakt. Er zijn in 2015 477 bomen geplant. Deze zijn veelal geplant als vervanging van bomen die verwijderd zijn in het kader van projecten of vanwege slechte kwaliteit. In zijn totaliteit is het aantal bomen nagenoeg gelijk gebleven. In 2015 zijn verder het wijkgroenbeheerplan Voorburg West en Leidschendam Zuid opgesteld en is gestart met een beheerplan voor de drie begraafplaatsen. Qua boomvervanging is werk-met-werk gemaakt met de rioolprojecten Voorburgseweg, van Duvenvoordelaan e.o. en Broekslootkade e.o.

45

Voor de boomwortelopgaven is een combinatie gemaakt met de aanleg van de snelfietsroute om de wortelopdruk van de lindes langs de Hoekweg op te lossen. Langs de Parkweg zijn parkeerplaatsen opgehoogd, en in de Spotvogellaan zijn de berken vervangen. Langs de Veursestraatweg en Koningin Julianalaan zijn de platanen gesnoeid om overlast voor bewoners te verminderen. Toelichting ontwikkelingen & risico’s De opheffing van Stadsgewest Haaglanden, de vorming van de Metropoolregio en de raakvlakken met andere beleidsterreinen hebben geleid tot een heroriëntatie op de samenwerking in de regio op het gebied van groen. In 2015 zijn vooral de ontwikkelingen in de regionale samenwerking rond de Landschaptafels belangrijk geweest, zoals weergegeven bij speerpunt Uitvoeren landschapsontwikkelingsplan Duin, Horst en Weide. De lopende subsidieafspraken met Stadsgewest Haaglanden zijn in 2015 nagekomen.


Lasten

5.547


5.836

80

Baten

-111

-101

-35

-136

-237

101

5.437

6.067

-286

5.780

5.599

181

Beleidsterrein Groen

Totaal lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014


Rekening 2015

Verschil 2015

-

-

-

-

-

-

-570

-1.091

-1.947

-3.037

-2.741

-297

4.866

4.976

-2.233

2.743

2.858

-115

46

2.3.4 Beleidsterrein Wonen Binnen dit beleidsterrein monitoren we de woningbouw in de gemeente met oog op voldoende woningen van voldoende kwaliteit en variatie, aansluitend op de huidige bevolkingssamenstelling en de toekomstige woningvraag. Wij letten in het bijzonder op betaalbaarheid, duurzaamheid en wonen & zorg. Waar nodig sturen we bij.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Herijken woningbouwprogramma Wij toetsen de lokale woonbehoefte aan op basis van het woonmilieus voor een actueel beeld. Hierbij woonbehoefteonderzoek. betrekken wij expliciet doelgroepen als jongeren en ouderen. Wij gebruiken de resultaten, samen met de beschikbare onderzoeksgegevens als basis voor de herijking van het woningbouwprogramma. Vormgeven samenwerking in de Wij heroriënteren ons op onze positie en de regio op het gebied van wonen. samenwerking in de regio op het gebied van wonen en ontwikkelen hiervoor een strategie.

Status realisatie

GROEN

GROEN

Toelichting status per speerpunt Herijken woningbouwprogramma op basis van het woonbehoefteonderzoek Er zijn diverse onderzoeken uitgevoerd naar de woningbehoefte, zoals afgesproken in het coalitieakkoord. Er is bijvoorbeeld gekeken naar wonen voor jongeren en ouderen, en naar woonlasten. De uitkomsten van deze onderzoeken worden gebruikt om te komen tot een woningbouwprogramma waarin gestuurd wordt op woonmilieus die aansluiten op de woningbehoefte en tegemoet komen op de door woningzoekenden gewenste kwaliteit voor de lange termijn. Vormgeven samenwerking in de regio op het gebied van wonen Na de opheffing van het Stadsgewest is tussen de negen Haaglandengemeenten afgesproken over een aantal thema’s op het gebied van wonen structureel afstemming te blijven zoeken omdat de regio één woningmarktregio in het kader van de Huisvestingswet vormt. De gemeenten stemmen met elkaar af over andere woningbouwprogrammering, woonruimteverdeling, wonen en zorg, samenwerking met woningcorporaties en de huisvesting van vluchtelingen. De afstemming heeft geen invloed op de lokale bevoegdheden. Zo heeft de raad in juli 2015 de huisvestingsverordening vastgesteld. Toelichting ontwikkelingen & risico’s De herziening van de Woningwet, die in 2015 van kracht is geworden, houdt een versterking van de rol van de gemeente in wat betreft de bijdrage die corporaties moeten leveren aan de gemeentelijke volkshuisvestingsopgave. Dit zal vorm krijgen in de nieuwe woonvisie en in nieuwe prestatieafspraken met de woningcorporaties.

47

Wat heeft het gekost? Beleidsterrein Wonen

Rekening 2014



Rekening 2015

Lasten

2.905

Baten

-1.126

-50

-562

-612

-414

-198

1.779

583

2.075

2.659

1.340

1.319

869

-

540

540

540

-

-2.139

-48

-2.747

-2.795

-1.363

-1.432

509

535

-131

404

517

-113


1.754

Verschil 2015 1.517

48


Bij de 1 tussentijdse rapportage 2015 is in het kader van nieuw beleid op programma Groene woongemeente een bedrag van € 185.000 beschikbaar gesteld.

Nieuw beleid


Opstellen uitvoeringsprogramma klimaatplan Samenstellen duurzaamheidsagenda Uitvoeren duurzaamheidsagenda

Incidenteel Incidenteel Structureel

Begroting 2015 10 50 125

Rekening 2015 0 0 22


Toelichting nieuw beleid Opstellen uitvoeringsprogramma klimaatplan Het opstellen van het uitvoeringsprogramma Klimaatplan is meegenomen in de ontwikkeling van de Duurzaamheidsagenda. Hierdoor is de planning aangepast. In 2015 zijn vooruitlopend hierop diverse klimaat- en energiemaatregelen die bijdragen aan de doelen van het Klimaatplan uitgevoerd. Samenstellen duurzaamheidsagenda Na onderzoek of en hoe Leidschendam-Voorburg duurzamer kan worden, is in 2015 gestart met het proces van ophalen van ideeën intern en extern met als hoogtepunt een externe sessie op 12 oktober. Tijdens deze sessie zijn enkele prijzen uitgereikt aan duurzame initiatieven in 2015. Inmiddels wordt de laatste hand gelegd aan de Duurzaamheidsagenda met daarin de voorgenomen maatregelen voor de komende jaren en de verdeling van de benodigde capaciteit en financiële middelen. De Duurzaamheidsagenda inclusief uitvoeringsprogramma is in april 2016 vastgesteld. Uitvoeren duurzaamheidsagenda In 2015 zijn vooruitlopend op de vaststelling van de Duurzaamheidsagenda diverse klimaat- en energiemaatregelen uitgevoerd, onder andere op het gebied van zonnepanelen, duurzaam bouwen en e-laadpunten.

49

2.3.6 Financiële samenvatting Primitieve Begroting 2015



15.342

16.697

367

17.064

16.922

142

215

316

52

368

268

100

groen

5.547

6.168

-251

5.916

5.836

80

wonen

2.905

633

2.637

3.271

1.754

1.517

24.009

23.814

2.805

26.619

24.780

1.839

milieu

-15.610

-16.267

-262

-16.529

-16.239

-290

groen

-111

-101

-35

-136

-237

101

Beleidsterrein

Rekening 2014

Rekening 2015

Verschil 2015

LASTEN milieu cultuurhistorie

Totaal Lasten BATEN

cultuurhistorie wonen Totaal Baten Saldo lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat

-

-

-

-

-

-

-1.126

-50

-562

-612

-414

-198

-16.847

-16.418

-859

-17.277

-16.890

-387

7.162

7.396

1.945

9.341

7.890

1.452

884

-

671

671

818

-147

-2.926

-1.371

-4.887

-6.258

-4.401

-1.857

5.120

6.025

-2.271

3.754

4.306

-552



50

2.4 Programma 4 Economische en ruimtelijke kansen Het programma bestaat uit de volgende beleidsterreinen: Naam: 2.4.1 Ruimtelijke ontwikkeling 2.4.2 Recreatie en toerisme 2.4.3 Grondzaken en vastgoed 2.4.4 Economie 2.4.5 Bereikbaarheid

Portefeuillehouder(s): Bruines, Kist, Rozenberg en Stemerdink Rozenberg Rozenberg Bruines Kist en Rozenberg

Visie op het programma Leidschendam-Voorburg is een groene gemeente waar het prettig wonen én ondernemen is. De gemeente is uitstekend bereikbaar en dat willen wij zo houden. Vanwege de strategische ligging ten opzichte van economische kerngebieden is de gemeente een aantrekkelijke vestigingsplaats. Wij stimuleren activiteiten die recht doen aan het karakter van de gemeente en dat karakter binnen de regionale context versterken.

Wat willen wij bereiken? Doelstellingen: 1. Economische en ruimtelijke ontwikkeling Wij willen de economische en ruimtelijke ontwikkeling stimuleren met activiteiten die recht doen aan het karakter van de gemeente en dat karakter binnen de regionale context versterken. Daarbij horen voldoende woningen en voorzieningen. Ook bieden wij ruimte aan de kennis- en zorgeconomie en kleinschalige bedrijvigheid in woonwijken. Bij verdichting blijft de balans tussen bouwen en groen bewaard. 2. Bereikbaarheid Wij willen de koppeling tussen ruimtelijk-economische ontwikkeling en mobiliteit versterken en zo de economische en stedelijke efficiëntie verbeteren. Wij willen de goede auto- en openbaarvervoerbereikbaarheid beter laten benutten door mogelijkheden van ketenmobiliteit en ook het fietsnetwerk te verbeteren. Gewenst effect:

Effectindicator Ranking bereikbaarheid van banen

Norm 12

5

Realisatiewaarde 2013 5


Streefwaarde 2015 5


Toelichting effectindicator De gemeente Leidschendam-Voorburg blijft in 2015 goed scoren op bereikbaarheid van banen uit de Atlas voor Gemeenten.

12

De Atlas voor Gemeenten publiceert jaarlijks een ranglijst van de 50 grootste gemeenten in Nederland. De bereikbaarheid van banen toont de bereikbaarheid van werk vanuit de gemeente, vanuit het perspectief van de inwoners (huishoudens). Banen die verder weg liggen, tellen minder zwaar mee dan banen dichtbij. De ranking is gebaseerd op de gemiddelde reistijdwaardering van Nederlandse werknemers. Daarbij is gerekend met werkelijke reistijden. Bron: Rijkswaterstaat Data-ICTDienst.

51

2.4.1 Beleidsterrein Ruimtelijke ontwikkeling

Binnen dit beleidsterrein luisteren wij naar initiatieven en behoeften uit markt en samenleving en vertalen deze in strategisch beleid en kaders. In samenwerking met belanghebbenden komen wij tot samenhangende ruimtelijke strategieën. We richten ons naar initiatieven uit de samenleving die passen bij het karakter van de gemeente. Wij zoeken hierbij de verbinding met sociaalmaatschappelijke doelstellingen.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Faciliteren ruimtelijke Afhankelijk van de rol van de gemeente zorgen wij initiatieven. voor het adequaat faciliteren of realiseren van de projecten via intentieovereenkomsten, ruimtelijk kader en realisatie. Faciliteren transformatie van We creëren in samenwerking met alle kantorenlocaties zoals CBSbelanghebbenden optimale omstandigheden voor een locatie, Klein Plaspolder, duurzame impuls voor het woon- en verblijfsklimaat Zurichgebouw en van de CBS-locatie, Klein Plaspoelpolder, het Leidsenhage. Zurichgebouw, Leidsenhage en omgeving. Met als belangrijk bijkomend effect het terugbrengen van de leegstand van kantoren in de gemeente met 140.000 m2 BVO.


ORANJE

Toelichting status per speerpunt Faciliteren ruimtelijke initiatieven Het faciliteren en stimuleren van initiatiefnemers is een continu proces. Over de voortgang en stand van zaken van deze actuele ruimtelijke initiatieven rapporteren we sinds medio 2015 apart in het projectenboek. We hebben afgelopen jaar 18 initiatieven onderhanden gehad, waarvan de meerderheid volgens planning verloopt. Naast de grotere transformatieopgaven voor kantoorpanden (zie 4.4 beleidsterrein Economie), zijn er successen behaald in de herstart c.q. voortgang van projecten als Mariënpark, Rustoord en MCH Antoniushove. De gemeente voldoet aan de wettelijke verplichting van actualisatie bestemmingsplannen. Er zijn 3 bestemmingsplannen vastgesteld door de raad en 8 zijn er nog in procedure. Daarnaast zijn voor initiatiefnemers, na het opstellen van de ruimtelijke kaders, 8 (postzegel)bestemmingsplannen en 4 wijzigingsplannen in voorbereiding. In 2015 zijn er ook 120 adviesaanvragen en 1 planschadeverzoek behandeld. Faciliteren transformatie van kantorenlocaties zoals CBS-locatie, Klein Plaspoelpolder, Zurichgebouw en Leidsenhage Zoals gerapporteerd in het projectenboek verloopt de begeleiding van de transformatie van kantorenlocaties goed; de afspraken met de initiatiefnemers liggen op schema. Zoals gerapporteerd in de tweede tussenrapportage en het projectenboek heeft de planvoorbereiding voor Leidsenhage meer tijd en inzet gevergd, vooral in de communicatie en afstemming met bewoners en belanghebbenden. De sloop van de kantoren bij Leidsenhage is in september 2015 gestart.

52

Toelichting ontwikkelingen & risico’s Belangrijke ontwikkeling binnen dit beleidsterrein is de vernieuwing van het omgevingsrecht (Omgevingswet). Het Rijk wil met deze ontwikkeling de weten regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving beter laten aansluiten op hedendaagse ontwikkelingen in ons ruimtegebruik. Het eveneens door het Rijk geïnitieerde implementatieprogramma Nu al Eenvoudig Beter ondersteunt projecten die al in de geest van de Omgevingswet werken, soms met behulp van de Crisis- en Herstelwet. De Tweede Kamer heeft op 1 juli 2015 ingestemd met de Omgevingswet. In 2018 moet hij in werking treden. Vanaf het najaar van 2015 wordt gewerkt aan een plan van aanpak voor de voorbereiding en implementatie.


Lasten

6.866


7.348

556

Baten

-2.230

-2.222

947

-1.275

-1.022

-253


4.635

4.417

2.213

6.630

6.327

303


1.096

700

-700

-

-

-

-412

-80

-798

-878

-504

-374

5.319

5.037

715

5.752

5.823

-71

Beleidsterrein Ruimtelijke ontwikkeling

Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014


Rekening 2015

Verschil 2015

53

2.4.2 Beleidsterrein Recreatie en toerisme Binnen dit beleidsterrein stimuleren wij de versterking van recreatieve voorzieningen en routenetwerken. Daarnaast faciliteren wij jaarlijks terugkerende evenementen voor en door inwoners. Wij maken de organisatie van De Vlietdagen, Open Monumentendag en de intocht van Sinterklaas mede mogelijk.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Uitbreiden en verbeteren Wij komen na samenspraak met belanghebbenden in aanlegplaatsen in de Vliet en 2015 met een advies over de mogelijkheden en ander openbaar water. regelgeving waarmee we meer openbare en particuliere aanlegplaatsen in de Vliet en ander openbaar water mogelijk maken passend bij de unieke kwaliteiten van de Vlietoevers. Opstellen actieprogramma Wij organiseren in samenspraak met alle recreatie & toerisme. belanghebbenden dat alle belanghebbenden (inclusief wij als gemeente) vanuit eigen rol en verantwoordelijkheid bijdragen aan aantrekkelijk toeristisch-recreatief aanbod en de promotie ervan, zodat toeristen en recreanten graag naar LV en de regio (terug)komen.

Status realisatie

ORANJE

ROOD

Toelichting status per speerpunt Uitbreiden en verbeteren aanlegplaatsen in de Vliet en ander openbaar water In 2015 is gewerkt aan de uitbreiding van de passantenhaven in Voorburg, als laatste maatregel binnen het afgesproken pakket aanlegplaatsen langs de Vliet. De oplevering heeft een kwartaal vertraging opgelopen door onvoorziene tegenvallers in de oevergesteldheid. De subsidiegevers zijn geïnformeerd. Verder heeft de gemeente in samenwerking met omliggende gemeenten het sloepennetwerk Haaglanden gerealiseerd, bestaande uit een sloepennetwerkkaart en routeborden. Tot slot is gewerkt aan het uitbreiden van de mogelijkheden voor particuliere aanlegplaatsen binnen de te actualiseren bestemmingsplannen. Binnen enkele recent geactualiseerde bestemmingsplannen is hiervoor de ruimte al geschapen. Opstellen actieprogramma recreatie & toerisme Het actieprogramma recreatie en toerisme is in 2015 niet vastgesteld. Wel faciliteert de gemeente ondernemers en werkt samen voor de promotie van het recreatieve en toeristische aanbod. In 2015 is het webportaal ‘Erop Uit in Leidschendam-Voorburg’ gelanceerd, waar het aanbod in de gemeente te vinden is. Deze website is een initiatief vanuit het Platform Economie, Onderwijs & Arbeidsmarkt en is tot stand gekomen door samenwerking met de betrokken ondernemers. Ook is er een plattegrond van al het aanbod en een Engelstalige versie van de website in voorbereiding voor het recreatieseizoen 2016. Tot slot is er dit jaar een besluit genomen voor het inrichten van een toeristisch informatiepunt in museum Swaensteyn.

54

Toelichting ontwikkelingen & risico’s In 2015 hebben ontwikkelingen plaatsgevonden op het gebied van regionale samenwerking. De opheffing van Stadsgewest Haaglanden, de vorming van de Metropoolregio en de raakvlakken met andere beleidsterreinen leiden tot een heroriëntatie op de samenwerking in de regio op het gebied van recreatie & toerisme. De samenwerking met ondernemers, zoals vanuit het Platform Economie, Onderwijs & Arbeidsmarkt, heeft steeds verder vorm gekregen en geleid tot nieuwe initiatieven, zoals hierboven toegelicht.. Daarnaast is de gemeente betrokken in het netwerk van verschillende erfgoedlijnen van de Provincie Zuid-Holland.

Wat heeft het gekost? Beleidsterrein Recreatie en toerisme Lasten Baten Totaal lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014 279


Begrotings Begroting na wijzigingen wijzigingen 2015 2015 -227 362

Rekening 2015

Verschil 2015

282

80

-3

-2

-60

-62

-66

4

276

587

-287

300

216

84

-

-

-

-

-

-

-

-230

230

-

-

-

276

-357

-57

300

216

84

55

2.4.3 Beleidsterrein Grondzaken en vastgoed Binnen dit beleidsterrein ondersteunen we strategische beleidsopgaven via ontwikkeling, beheer en verkoop van (maatschappelijk) vastgoed en gronden. Wij zetten faciliterend grondbeleid in om ruimtelijke opgaven mogelijk te maken. Als nodig passen wij actief grondbeleid toe. Via grondexploitaties monitoren wij de financiële status van strategische projecten.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Grondexploitatie We zetten in op de ontwikkeling van de Duivenvoordecorridor. Duivenvoordecorridor, als essentiële opgave voor het gemeentelijke woonklimaat in combinatie met het vergroten van de recreatieve en belevingswaarde van het landschap Duin, Horst en Weide. Verkopen gemeentelijke Gemeentelijke gronden vastgoedposities zetten we panden op de afstootlijst. ook in om duurzame ruimtelijke en economische ontwikkeling te stimuleren.

Status realisatie

GROEN

GROEN

Toelichting status per speerpunt Grondexploitatie Duivenvoordecorridor In 2015 is een heroriëntatie op het plan van de Duivenvoordecorridor uitgevoerd, met als hoofddoel om binnen de bestaande afspraken met rijk en provincie het ontstane tekort op de grondexploitatie terug te dringen. Lopende deze heroriëntatie is uitvoering van het bestaande plan opgeschort. Dit heeft tot gevolg gehad dat in 2015 geen herziening van de grondexploitatie ter vaststelling aan de raad is aangeboden. Wel zijn de financiële effecten van het heroriëntatieproces en de gewijzigde woningmarkt in een grondexploitatieherziening in het najaar van 2015 inzichtelijk gemaakt en ter informatie aan de raad verstrekt. Op basis van deze informatieve herziening is geconcludeerd dat ophoging van de per 31 december 2014 getroffen verliesvoorziening niet nodig was. De heroriëntatie heeft vervolgens geresulteerd in een nieuwe ontwikkelstrategie voor de Nieuwe Duivenvoordecorridor, welke in december 2015 door de raad is vastgesteld. Op basis van deze ontwikkelstrategie en het onderliggende indicatieve plan is in 2016 de grondexploitatie Nieuwe Duivenvoordecorridor opgesteld en verwerkt in deze jaarrekening. Deze herziening kent een gunstiger financieel resultaat, wat betekent dat de benodigde verliesvoorziening ook kleiner is en er een deel beschikbaar komt voor vrijval ten gunste van de algemene reserve vrij besteedbaar. Daarnaast is een risicoanalyse uitgevoerd en een risicoprofiel berekend, welke wordt afgedekt door het algemene weerstandsvermogen. Verkopen gemeentelijke panden op de afstootlijst In 2015 is de lijst met te verkopen panden verder gedefinieerd en heeft de voorbereiding van de verkoopstrategie per pand plaatsgevonden, gericht op vaststelling en uitvoering in 2016 en verder.

56


Lasten

29.178


Baten

-12.976

-9.229

145

-9.084

-9.860

776

16.202

-167

51

-116

-6.588

6.471

2.346

-

-

-

75

-75

Beleidsterrein Grondzaken en vastgoed

Rekening 2014

Totaal lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves


Rekening 2015 3.272

Verschil 2015 5.695

-18.013

-65

-

-65

-5

-60

536

-232

51

-182

-6.518

6.336


2.4.4 Beleidsterrein Economie Binnen dit beleidsterrein scheppen wij voorwaarden voor een stimulerend ondernemers- en vestigingsklimaat. Wij spannen ons in bedrijven voor de gemeente te behouden en nieuwe bedrijven die passen bij het karakter van de gemeente aan te trekken. Daarbij spreken wij ondernemers aan op hun eigen rol en verantwoordelijk. Wij stimuleren de versterking van de vier kernwinkelcentra en onderzoeken de verzelfstandiging van de weekmarkten.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Impuls lokale economie (door Wij zorgen voor persoonlijke ondersteuning van accountmanagement, kansrijke bedrijven (vastgesteld o.b.v. analyse) vanuit acquisitie en een duidelijke propositie, zodat bedrijven die passen centrummanagement). bij het karakter van de gemeente de ruimte hebben die zij nodig hebben. Samenwerking in de Wij zorgen vanuit een duidelijke rol en positie in de Metropoolregio Rotterdam Den regio voor een gerichte inzet en profilering van de Haag. gemeente in de Agenda Economisch Vestigingsklimaat van de MRDH en in het Platform EOA. Stimuleren uitvoering Wij organiseren in samenspraak met alle actieprogramma’s drie belanghebbenden dat alle belanghebbenden in de kernwinkelcentra. winkelgebieden (waaronder wijzelf als gemeente) vanuit eigen rol en verantwoordelijkheid bijdragen aan een aantrekkelijk winkelgebied waar bezoekers graag (terug)komen en verblijven.

Status realisatie

ORANJE

GROEN

GROEN

Toelichting status per speerpunt Impuls lokale economie (door accountmanagement, acquisitie en centrummanagement) Wij hebben in 2015 een centrummanager aangetrokken voor de drie kernwinkelgebieden (zie speerpunt kernwinkelcentra); de accountmanager bedrijven is echter pas per 1 januari 2016 gestart, Het aantrekken en effectiever faciliteren van ondernemers door middel van accountmanagement is hierdoor in 2015 minder uit de verf gekomen.

57

Samenwerking in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag In 2015 hebben we volop geparticipeerd in de pijler Economisch Vestigingsklimaat van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, onder meer door mee te denken over de opdracht voor de Roadmap New Economy (NRE) en over de reactie op het OESO-rapport over economische groei en werkgelegenheid in de regio. Daarnaast is meegewerkt aan de kantorenvisie en meegedacht over de manier waarop dienstverlening over locatievraagstukken het beste ingericht kan worden. Het is een continu proces om onze inzet in de MRDH verder te optimaliseren waardoor we nog effectiever kunnen zijn. Stimuleren uitvoering actieprogramma’s drie kernwinkelcentra De centrummanager richt zich op het versterken van de drie kernwinkelgebieden en hun positie ten opzichte van elkaar en ten opzichte van Leidsenhage. Er is onder andere inzet gepleegd op de professionalisering van de ondernemersfondsen, versoepeling van het onderling contact, nadrukkelijker aandacht voor het openbaar gebied en advisering op bestemmingswijzigingen. De centrummanager neemt ook deel in de nieuwe VNG-pilot over menging van retail- en horecaconcepten en de pilot verlichte regelgeving, waar op basis van concrete verzoeken van ondernemers in 2015 en 2016 wordt geëxperimenteerd met een aantal regels. Verder hebben diverse overleggen met eigenaren plaatsgevonden, waaronder met de eigenaar van de units op het Damplein. In de Julianabaan is overleg tussen eigenaren tot stand gekomen met als doel in 2016 tot een toekomstvisie te komen voor het enigszins gedateerde centrum. Daarnaast heeft de centrummanager een stevige rol in de opgave voor het Huygenskwartier Voorburg, waar het winkelgebied een belangrijk onderdeel van is. Toelichting ontwikkelingen & risico’s Steden waar de kwaliteit van wonen hoog is, trekken inwoners en bedrijven aan. Hier wonen goed opgeleide mensen, in de nabijheid van voorzieningen en bedrijvigheid, groeien bedrijven en willen andere zich vestigen. Economie is daardoor nauw verweven met de inspanningen van vele andere beleidsterreinen en betrokkenen. In 2015 hebben we daarom ingezet op nauwere samenwerking met ondernemers en met overheden, zoals in de MRDH. De langzame afname van onze beroepsbevolking, door de ontgroening en vergrijzing, en het stopzetten of overdragen van activiteiten die hier een gevolg van is, waren ook in 2015 zichtbaar. In verbinding met het sociale domein is in 2015 verder gewerkt aan het stimuleren van ondernemers op de arbeidsmarkt.


Lasten

595


Baten

-90

-102

-

-102

-80

-21


506

864

-63

801

490

311 -

Beleidsterrein Economie

Rekening 2014

Begrotings Begroting na wijzigingen wijzigingen 2015 2015 -63 902

Rekening 2015

Verschil 2015

570

332


-

-

-

-

-


-

-325

325

-

-

-

506

539

262

801

490

311


58

2.4.5 Beleidsterrein Bereikbaarheid Binnen dit beleidsterrein werken wij aan een optimale bereikbaarheid van de gemeente. Wij werken mee aan de MIRT-projecten in de regio, en zorgen wij voor de uitvoering van het Verkeers- en Vervoerplan (VVP). Versterken van het netwerk, beter benutten, verkeersveiligheid en duurzame mobiliteit hebben hierin een plek. We werken aan voldoende parkeerruimte voor inwoners en bezoekers. Op plaatsen waar overlast van (auto)verkeer ontoelaatbaar hoog is, treffen wij maatregelen om die overlast terug te dringen.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Uitvoering Verkeers- en Wij werken vanaf 2015 aan de gerichte uitvoering van vervoerplan het Verkeers- en vervoerplan ten behoeve van het optimaliseren van de duurzame bereikbaarheid van LV in de regio. Herzien Parkeerbeleid Wij komen eind 2015 na samenspraak met belanghebbenden met een voorstel voor een adequaat betaalbaar, uitvoerbaar en handhaafbaar parkeerregime, passend bij de woon- en winkelfunctie van LV en aansluitend op het bestaande parkeervraagstuk. In het parkeerbeleid schetsen wij de kaders voor de intensivering van de parkeerhandhaving. Voortzetten voorbereiden Wij nemen de afgesproken stappen in de realisatie van Stompwijkseweg/Verbindings de best passende variant van de Stompwijkseweg weg. gezien de opgaven, wensen van belanghebbenden en beschikbare middelen.

Status realisatie ORANJE

ORANJE

GROEN

Toelichting status per speerpunt Uitvoering Verkeers- en vervoerplan Er zijn diverse maatregelen in voorbereiding en uitvoering. Als onderdeel van de snelfietsroute Den Haag-Rotterdam is de Hoekweg getransformeerd naar fietsstraat, waar auto's te gast zijn, voor sneller en comfortabeler fietsverkeer. Verder is in 2015 onderzoek gestart naar het ontlasten van de lokale Vlietbruggen, zijn de Meerlaan en de rotonde N206 in Stompwijk opgeleverd en zijn diverse kleinschalige verkeersmaatregelen uitgevoerd. Een deel van deze maatregelen konden worden gecombineerd met andere werkzaamheden, waardoor we minder kosten hebben gemaakt dan verwacht. Een drietal maatregelen uit 2015 is vertraagd. Bij sportpark Duivesteijn is meer tijd nodig, omdat er een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd wordt naar de parkeerproblematiek en de ontsluiting. De sportverenigingen en omwonenden worden vanaf het begin bij het proces betrokken. In het eerste kwartaal van 2016 wordt de raad over het vervolg geïnformeerd. Bij de uitwerking van de plannen voor fietsenstallingen bij RandstadRail halte LeidschendamVoorburg blijkt vooral het overleg met externe partijen als de NS meer tijd te kosten. De oplevering wordt nu eind 2016 verwacht.

59

Ten slotte, bij de uitwerking van de plannen voor de Kolfschotenlaan (‘duurzaam veilig in groot onderhoud’) kostte afstemming van het plan op de gebiedsvisie voor De Heuvel meer tijd. De oplevering wordt nu verwacht in het derde kwartaal van 2016. Herzien Parkeerbeleid In november 2015 is een discussienota voor het parkeerbeleid ter kennisgeving aan de raad verstuurd. Conclusie is dat de uitwerking tot een beleidsnota nader onderzoek vraagt naar verschillende vormen van parkeerregulering en concrete ervaringen vanuit enkele pilotprojecten. Definitieve vaststelling van de beleidsnota volgt daarom in het tweede kwartaal van 2016. Stompwijkseweg / Verbindingsweg In juli 2015 is het krediet voor het project door de raad beschikbaar gesteld, en is volgens planning een start gemaakt met de verdere uitwerking van ontwerpen, en met de contractfase voor de uitvoering Stompwijkseweg. In december is een voorstel voor de voorgenomen wijze van uitvoering van deze reconstructie en in het bijzonder op de mogelijkheden voor de aanpak van de kadewand vastgesteld. Toelichting ontwikkelingen & risico’s In 2015 is in regionaal verband samengewerkt aan de Strategische Bereikbaarheidsagenda van de MRDH. Ook waren we in 2015 voortdurend alert op mogelijke aanpassingen in de infrastructuur, als gevolg van de ontwikkeling van e-mobiliteit en de verschuiving van eigendom naar gebruik van vervoer. In 2015 heeft er een Europese Openbare Aanbesteding procedure plaats gevonden voor de uitvoering van de gladheidbestrijding op basis van Best Value Procurement (BVP). Doel van de BVP procedure was een partij te vinden die onderscheidend is in de markt en die een grote nadruk kan leggen op het aspect kwaliteit. Met een expert op het gebeid van gladheidbestrijding en die heeft aangetoond als beste de risico’s te minimaliseren en de prestaties te maximaliseren, is een langdurige overeenkomst afgesloten voor de complete uitvoering van de gladheidbestrijding. Hierbij houdt de gemeente nog wel zelf de regie en bepaalt de noodzaak tot actie en de uit te voeren acties.


Lasten

8.317


Baten

-1.155

-969

-294

-1.263

-1.401

138

7.163

5.440

4.033

9.473

7.367

2.107 -1.883

Beleidsterrein Bereikbaarheid


Rekening 2014


Rekening 2015 8.768

Verschil 2015 1.968

-

-

20.427

20.427

22.310

-2.129

-

-21.783

-21.783

-21.796

13

5.034

5.440

2.677

8.117

7.880

237

60


Bij de 1 tussentijdse rapportage 2015 is in het kader van nieuw beleid op programma Economische en ruimtelijke kansen een bedrag van € 485.000 beschikbaar gesteld. Nieuw beleid Accountmanager bedrijven Economische agenda Platform Economie, Onderwijs en Arbeidsmarkt Actieprogramma regeldruk verlagen Eerste aanpak Oud-Voorburg Centrummanager Recreatie en toerisme

Structureel Incidenteel Incidenteel Structureel Structureel Incidenteel Incidenteel Incidenteel Structureel

Begroting 2015 50 75 90 50 100 90 30

Rekening 2015 0 0 59 15 17 76 11


Toelichting nieuw beleid Accountmanager bedrijven De accountmanager bedrijven is vanwege de vertraging op de economische agenda geworven in het vierde kwartaal van 2015 en aangesteld per 1 januari 2016. Economische agenda Doordat de discussie met de raad over de reikwijdte van de economische agenda vertraagd is naar het eerste kwartaal van 2016, verschuift ook de vaststelling van de economische agenda, naar het tweede kwartaal van 2016. Aansluitend starten we met het uitvoeringsprogramma en de concrete maatregelen. Platform Economie, Onderwijs en Arbeidsmarkt In 2015 is de meerjarenagenda 2015 – 2018 voor het Platform Economie, Onderwijs en Arbeidsmarkt (EOA) vastgesteld. Speerpunten voor komende vier jaar zijn: maatschappelijk verantwoord ondernemen, groeien en ondernemen, ondernemend leren, comfortabel ondernemen en ruimte voor ondernemen. Daarnaast zijn acties uit het actieprogramma 2015 ten uitvoer gebracht. Succesvolle acties zijn bijvoorbeeld de Beursvloer aan de Vliet, de Pilot alternatief beschut werk en de digitale lesmethode ondernemersvaardigheden voor het ID-college Actieprogramma regeldruk verlagen De pilot “verlichte regels”, gericht op vermindering van de regeldruk voor bedrijven en ondernemers in het oude centrum van Voorburg, is in 2015 gestart en loopt volgens planning. In afwijking op het collegeprogramma loopt de pilot niet door tot en met het tweede kwartaal, maar tot en met het derde kwartaal van 2016. Eerste aanpak Oud-Voorburg De aanpak van een gezamenlijk (met inwoners en ondernemers) opgesteld plan van aanpak voor het historisch centrum Voorburg is in 2015 volgens planning gerealiseerd. Aansluitend is in 2015 een start gemaakt met de realisatie van de quick wins, die met een kleine vertraging doorlopen naar het eerste kwartaal van 2016. De voorbereiding voor de uitvoering van de overige onderdelen liggen op schema.

61

Centrummanager De centrummanager is een kwartaal later dan gepland gestart om de ambitie ‘minimaal 3 gerevitaliseerde winkelgebieden’ waar te maken. Het actieprogramma voor de kernwinkelcentra is daardoor eveneens vertraagd en zal in het eerste kwartaal van 2016 worden vastgesteld. Recreatie en toerisme Het actieprogramma recreatie & toerisme is, in aansluiting op de economische agenda, met een kwartaal vertraagd en wordt in het eerste kwartaal 2016 vastgesteld. 2.4.7

Financiële samenvatting programma

Beleidsterrein


Rekening 2014



Rekening 2015

Verschil 2015

LASTEN ruimtelijke ontwikkeling recreatie en toerisme grondzaken en vastgoed economie

6.866

6.639

1.266

7.905

7.348

279

589

-227

362

282

80

29.178

9.062

-94

8.967

3.272

5.695

556

595

966

-63

902

570

332

bereikbaarheid

8.317

6.409

4.327

10.736

8.768

1.968

Totaal Lasten

45.235

23.664

5.208

28.872

20.240

8.632

-2.230

-2.222

947

-1.275

-1.022

-253

-3

-2

-60

-62

-66

4

-12.976

-9.229

145

-9.084

-9.860

776

-90

-102

-

-102

-80

-21

-1.155

-969

-294

-1.263

-1.401

138

-16.454

-12.524

739

-11.785

-12.429

644

28.781

11.141

5.947

17.087

7.811

9.276

3.442

700

19.727

20.427

22.385

-1.958

-20.554

-700

-22.027

-22.727

-22.305

-422

11.670

11.141

3.647

14.787

7.891

6.896

BATEN ruimtelijke ontwikkeling recreatie en toerisme grondzaken en vastgoed economie bereikbaarheid Totaal Baten Saldo lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)


62

2.5 Programma 5 Bestuur, organisatie en veiligheid Het programma bestaat uit de volgende beleidsterreinen: Naam: 2.5.1 Bestuursstijl 2.5.2 Dienstverlening 2.5.3 Financiële middelen 2.5.4 Organisatie 2.5.5 Veiligheid en handhaving

Portefeuillehouder(s): Van der Sluijs Bruines Rozenberg Stemerdink Van der Sluijs

Visie op het programma Samen met inwoners, instellingen en bedrijven werken we aan de opgaven waar onze gemeente de komende jaren voor staat. We luisteren en maken gebruik van de informatie, kennis en deskundigheid van betrokkenen. We staan open voor initiatieven uit de samenleving. Onze organisatie is er voor de mensen die in Leidschendam-Voorburg wonen, werken en verblijven. Wij zijn een organisatie die onder steeds veranderende omstandigheden het werk doet door vertrouwen te geven, verantwoordelijkheid te nemen en verbinding te maken. Van hieruit stellen wij de burger centraal, zijn wij een moderne, innovatieve werkgever, zijn wij een lerende organisatie en zijn wij een excellente regieorganisatie.

Wat willen wij bereiken? Doelstellingen: 1. Wij willen een veilige gemeente waarin de inwoners zich veilig voelen. 2. Wij willen invulling geven aan een open bestuursstijl

63

Gewenst effect:

Effectindicator Klanttevredenheid dienstverlening 13 gemeente Oordeel burgers over waarmaken 14 beloften door college (bron: Wijkatlas). Aantal misdrijfaangiften binnen 15 Leidschendam-Voorburg Veiligheidsgevoel van inwoners binnen 16 Leidschendam-Voorburg Percentage inwoners dat de vraag: ‘Houdt het gemeentebestuur bij haar beslissingen rekening met de wensen van inwoners?’ heeft beantwoord met: 17 voldoende of geen mening.

Norm

Realisatie waarde 2013


Streef waarde 2015


7,5

n.v.t.

8,0

n.v.t.

n.v.t.

7

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

4.235

4.226

4.207

4.226

3.961

80%

80,2%

80,9%

80%

83%

80%

n.v.t.

80%

n.v.t.

n.v.t.

13

Het klanttevredenheidsonderzoek wordt tweejaarlijks door een extern onderzoeksbureau uitgevoerd. Op verzoek van de raad is de vragenlijst voor het onderdeel Bestuur van de Wijkatlas 2012 aangepast. Dit heeft tot gevolg dat deze indicator niet meer wordt gebruikt. 15 In 2011 waren er binnen Leidschendam-Voorburg 5.408 misdrijfaangiften. Dit is teruggelopen tot 4.207 aangiften in 2014 en 3.961 aangiften in 2015. 16 Naast de objectieve (politie)cijfers is het interessant om te weten hoe de veiligheid binnen Leidschendam-Voorburg door de inwoners wordt ervaren. De laatste jaren fluctueert dit cijfer rondom de 80% (bron: veiligheidsmonitor 2016). 17 Deze vraag wordt tweejaarlijks bij het samenstellen van de wijkatlas gesteld. 14

64

2.5.1 Beleidsterrein Bestuursstijl In het coalitieakkoord 2015-2018 “Ondernemend, sociaal, duurzaam en dichtbij” vervult een andere, open bestuursstijl een belangrijke rol. De gemeente ontwikkelt zich naar een lokale overheid die midden in de samenleving staat als regisseur, aanjager, verbinder en doener. Het college gedraagt zich zichtbaar en aanspreekbaar en staat open voor geluiden en initiatieven uit de samenleving. Inwoners, instellingen en bedrijven worden in een vroeg stadium betrokken bij planvorming of nieuw beleid.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Herijking van de strategische De huidige strategische visie loopt tot 2020. Deze visie visie 2006. is bedoeld voor de lange termijnontwikkeling van onze gemeente Het is daarom gewenst om een nieuw toekomstbeeld tot 2035-2040 te schetsen, zodat wij een ‘nieuwe’ stip op de horizon hebben. Dit moet in 2015 leiden tot een herijkte, door de gemeenteraad vastgestelde, strategische visie. Nieuwe bestuursstijl door Wij willen in 2018 een regiegemeente zijn. Dit betekent raad, college, griffie en zowel voor de raad, het college als de ambtelijke ambtelijke organisatie. organisatie een andere werkwijze en een andere rol van de gemeente als eerste overheid. Een overheid die regisseert, stimuleert en faciliteert.

Status realisatie

ORANJE

ORANJE

Toelichting status per speerpunt Herijking van de strategische visie 2006 Een herijking van de strategische visie is nog niet tot stand gekomen. Op basis van het collegeprogramma en de kadernota, wordt dit punt in 2016 afgerond. De tekst van de kadernota luidt: “In 2015 wordt daarom zonder een beroep te doen op financiële middelen, gestart met de voorbereidingen om in 2016 – samen met inwoners – een nieuwe toekomstvisie op te stellen.” Er is in 2015 een start gemaakt: er is afstemming gezocht met de andere op te stellen visies in 2016 (omgevingsvisie en dienstverleningsvisie) om in samenhang en gezamenlijkheid op te trekken. Onze inwoners worden gericht en tijdig betrokken bij het opstellen van deze visies. Daarnaast besteden wij het beschikbare budget op deze manier efficiënt. Tot en met de zomer werken wij aan een toekomstscenario. Na de zomer wordt dit scenario getoetst aan de wensen en eisen van onze inwoners. Eind 2016 zal de toekomstverkenning (en daarmee de herijking van de strategische visie) gereed zijn. Nieuwe bestuursstijl door raad, college, griffie en ambtelijke organisatie Het college heeft bondige, duidelijke voorstellen aan de raad voorgelegd en de raad waar mogelijk keuzeruimte geboden via startnotities en het voorleggen van diverse scenario’s. Op diverse beleidsterreinen is gewerkt via een meer interactieve en proactieve systematiek en werkwijze en is gebruik gemaakt van infographics. De cultuurvisie, het haalbaarheidsonderzoek naar een mogelijk asielzoekerscentrum, de nieuwe planontwikkeling voor de Duivenvoordecorridor, de start van de ontwikkeling van een nieuwe gemeentelijke website en de begrotingsapp: het zijn duidelijke voorbeelden van een andere bestuursstijl in 2015.

65

Er was bij het gemeentebestuur sprake van een open houding ten opzichte van initiatieven, er is goed geluisterd of het luisteren is gefaciliteerd. Het college heeft de eerste Ontmoeting georganiseerd waar inwoners, instellingen en bedrijven onderling kennis konden maken en konden netwerken. Het was een geslaagde bijeenkomst waarbij het college vooral een – wederom – luisterende en verbindende rol heeft gespeeld. De ambtelijke organisatie heeft deze bestuursstijl door vertaald in houding en gedrag. Zo heeft de Initiatieventafel het licht gezien waar diverse kleinere en grotere initiatieven snel, open en adequaat zijn voorzien van een antwoord. Ook is er organisatiebreed gestart met de hostmanship-trainingen die gericht zijn op betere, integrale samenwerking en (digitale) dienstverlening. Er zijn dus voldoende deelonderwerpen die zouden dit speerpunt meer groen dan oranje zouden kunnen maken, echter een (nieuwe) bestuursstijl kan volgens het college ten principale nooit af zijn. De samenleving evolueert voortdurend en het bestuur en de ambtelijke organisatie ook. Er zijn en blijven steeds nieuwe uitdagingen waar de lokale overheid samen met inwoners, instellingen en bedrijven antwoorden op moet vinden. Dit maakt dat het college vindt dat, ondanks de concrete resultaten, dit speerpunt oranje hoort te zijn en te blijven.


1.295


1.106

100

-4

-

-

-

-318

318

1.291

1.336

-130

1.206

788

418


-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

1.291

1.336

-130

1.206

788

418

Beleidsterrein Bestuursstijl Lasten Baten Saldo lasten en baten


Rekening 2014


Rekening 2015

Verschil 2015

66

2.5.2 Beleidsterrein Dienstverlening Het hebben van een Klant Contact Centrum (KCC) is een basisvoorziening. Wij werken vanuit het klantbelang en hebben daarvoor de beschikking over een volledig klantbeeld. Onze dienstverlening is op orde. Onze dienstverlening wordt digitaal aangeboden, tenzij persoonlijk contact een meerwaarde heeft. Het wordt de inwoner zo makkelijk mogelijk gemaakt hiervan gebruik te maken. Mocht het niet lukken dan helpen wij hem daarbij (telefonisch, persoonlijk) Digitaal is standaard als het kan en persoonlijk maatwerk volgt als de situatie daarom vraagt. We zoeken bij de inzet van de verschillende dienstverleningskanalen naar de balans tussen kwaliteit en efficiency. Wij werken regionaal samen met onze partners om onze dienstverlening lokaal te verbeteren. We werken zoveel mogelijk met (technische) standaarden waardoor bijvoorbeeld samenwerking op ICT gebied gemakkelijker wordt en we gegevens eenvoudiger met elkaar kunnen delen. We zoeken daarbij naar de balans tussen regels, vertrouwen en privacy. We trekken samen met onze partners op in de richting van rijk en leveranciers. Wij benaderen burgers en bedrijven vanuit de principes van Hostmanship. Wij werken op basis van vertrouwen en kiezen voor faciliteren in plaats van reguleren. Onze blik op de toekomst is dat burgers en bedrijven zelf (digitaal) de regie voeren over de dienstverlening van de gemeente. Omdat dit nogal wat vraagt van de organisatie is het programma De moderne overheid gestart. Dit programma heeft een antenne voor ontwikkelingen en trends en initieert en verbindt activiteiten en projecten om onze ambities te bereiken.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Verkennen van informatie- en Afgeleid van de dienstverleningsvisie zal aanvraagpunt in Voorburg. een verkennend onderzoek naar de wenselijkheid en haalbaarheid van een informatie- en aanvraagpunt in Voorburg worden uitgevoerd. Het resultaat zal een 1e verkenning zijn met een advies. Verbetering van de (digitale ) De gemeentelijke website wordt in 2015 dienstverlening voor inwoners, doorontwikkeld, zodat klanten nog beter gebruik instellingen en bedrijven. kunnen maken van de digitale dienstverlening. De verkiezingen voor Het kabinet heeft besloten dat beide verkiezingen waterschappen en Provinciale gelijktijdig zullen plaatsvinden. De gemeente streeft Staten vinden op 18 maart naar een goed verloop van de verkiezingen. 2015 plaats.

Status realisatie

ORANJE

ORANJE

GROEN

Toelichting status per speerpunt Verkennen van informatie- en aanvraagpunt in Voorburg In het coalitieakkoord is de ambitie neergelegd om een integrale aanpak voor Oud-Voorburg te ontwikkelen. Het informatie- en aanvraagpunt wordt in deze aanpak meegenomen. Op basis van de nieuwe dienstverleningsvisie vindt voor de zomer onderzoek plaats naar de mogelijkheid/wenselijkheid van een Servicepunt in Voorburg.

67

Verbetering van de (digitale ) dienstverlening voor inwoners, instellingen en bedrijven Het aantal digitaal aangeboden producten en diensten is fors uitgebreid. Verder zijn de akten burgerlijke stand (geboorteakte, trouwakte, scheidingsakte en overlijdensakte) nu ook vanuit het buitenland aan te vragen en te betalen. In het Servicecentrum hebben we de burgerzaken portaal ingevoerd. Hierdoor is het mogelijk voor de klant om aan de balie op een apart scherm mee te kijken. Bovendien is in 2015 gestart met het ontwikkelen van een nieuwe website. Daarbij is dit jaar vooral gebruikt voor de onderzoeks- en definitiefase. Samen met inwoners heeft de gemeente gekeken wat beter kan en anders moet. De verwachting is dat rond de zomer de nieuwe website in de basis af is. De verkiezingen voor waterschappen en Provinciale Staten vinden op 18 maart 2015 plaats Alle leden van de stembureaus hebben een verkiezingstoets moeten maken. De verkiezingen zijn goed verlopen. Toelichting ontwikkelingen & risico’s Nationaal uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-overheid (NUP) Om de dienstverlening en de informatie-uitwisseling te verbeteren is er een overheid-brede agenda voor dienstverlening en e-overheid opgesteld en vastgelegd in het NUP. Het afgelopen jaar heeft in het teken gestaan van het treffen van voorbereidingen voor de ingebruikname van de Basiskaart Grootschalige Topografie, aansluiting bij het Nationaal Handelsregister, aansluiting op landelijke voorziening WOZ en de Basiskaart Kadaster. Daarnaast is ook de aansluiting bij Mijnoverheid.nl voor de belastingaangifte gerealiseerd. De aanslagen worden in 2016 zowel fysiek als digitaal aangeboden. Basisregistratie Personen (BRP) De wet Basisregistratie Personen (BRP) is de grondslag voor het stelsel voor de registratie van persoonsgegevens in Nederland. De BRP bevat persoonsgegevens van alle inwoners van Nederland (ingezetenen) en van personen die niet in Nederland wonen maar wel een relatie met de Nederlandse overheid hebben (de niet-ingezetenen). De invoering loopt gefaseerd van 2014 tot en met 2018. In het afgelopen jaar is landelijk gewerkt aan de ontwikkeling van de BRP als volledig digitale voorziening. Verwacht wordt dat in 2016 de digitale voorziening wordt opgeleverd. Het ‘programmaplan operatie BRP’ van het ministerie van BZK voorziet in aansluiting van gemeenten vanaf 2017.


Lasten

2.938


Baten

-1.408

-1.466

-

-1.466

-1.482

16

1.529

1.518

-206

1.312

1.410

-99


-

-

-

-

-

-


-

-

-

-

-

-

1.529

1.518

-206

1.312

1.410

-99

Beleidsterrein Dienstverlening



Rekening 2014


Rekening 2015

Verschil 2015

2.892

-115

68

2.5.3 Beleidsterrein Financiële middelen Wij willen onze financieel gezonde positie behouden. De exploitatiebegroting moet structureel sluitend blijven en de vermogenspositie voldoende sterk. De kosten van (nieuwe) wettelijke gemeentelijke taken blijven in principe binnen de daarvoor verkregen bedragen van het rijk. Er worden geen initiatieven opgestart die niet zijn opgenomen en gedekt in het investeringsplan, waarbij tussentijds het investeringsplan wordt getoetst op noodzaak tot herfasering en herprioritering. Over de algemene en de bestemmingsreserves wordt in de begroting en jaarrekening op zodanige transparante wijze gerapporteerd, dat door de raad beoordeeld kan worden of heroverweging van de bestemming van de reserve of een deel daarvan mogelijk is of niet. Voor reserves of delen daarvan die niet langer nodig zijn, wordt voorgesteld deze over te hevelen naar de algemene reserve vrij besteedbaar.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Uitvoering geven aan Door de raad vast te stellen normen en criteria worden operationele financiële gehanteerd als bewakings- en sturingsinstrumenten afspraken. voor een financieel gezonde gemeente met daarbij in ieder geval aandacht voor de omvang weerstandscapaciteit in relatie tot het risicoprofiel van de gemeente en de verhouding eigen vermogen – vreemd vermogen. Uitvoering geven aan Ontwikkelen van een (vertrouwelijke) risicorapportage risicomanagement. met daarin onder andere een inventarisatie van de belangrijkste (positieve en negatieve) risico’s, de beoordeling hiervan en mogelijke beheersmaatregelen. De rapportage staat naast de verplichte wijze waar in de begroting en jaarrekening over (positieve en negatieve) risico’s wordt gerapporteerd. Doorontwikkeling van de De komende collegeperiode wordt gewerkt aan het planning- en controlcyclus verbeteren van de inzichtelijkheid van de programmabegroting.

Status realisatie

GROEN

GROEN

GROEN

Toelichting status per speerpunt Uitvoering geven aan operationele financiële afspraken In het verlengde van het rapport van de Adviescommissie vernieuwing van de begroting en verantwoording gemeenten (commissie Depla) wordt met ingang van deze jaarrekening een aantal financiële kengetallen opgenomen die inzicht geven in de schuldquote, de structurele begrotingsruimte, de grondexploitatie en de belastingcapaciteit. Daarnaast zal het college jaarlijks de stresstest blijven uitvoeren. Uitvoering geven aan risicomanagement De voorbereidingen zijn getroffen om tot een eerste risicorapportage te komen. De planning is dat deze risicorapportage in 2016 aan de raad wordt aangeboden.

69

Doorontwikkeling van de planning- en controlcyclus De begroting 2016 is uitgevoerd in een begrotingsapp. Dit heeft al een aantal zaken zichtbaar gemaakt die voor de begroting 2017 aangepakt kunnen worden (consistente lijn, mate van detail, informatiebehoefte). Daarnaast blijft het college werken aan het optimaliseren van de infographic “Begroting in een oogopslag”.

Wat heeft het gekost? Beleidsterrein Financiële middelen Lasten Baten Saldo lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014 3.192


Begrotings Begroting na wijzigingen wijzigingen 2015 2015 -2.100 2.589

Rekening 2015 2.825

Verschil 2015 -236

-727

-153

-80

-233

-273

40

2.465

4.536

-2.180

2.356

2.553

-196

2.849

3.552

18.211

21.762

21.946

-184

-5.937

-4.877

-20.372

-25.249

-23.811

-1.438

-623

3.211

-4.341

-1.130

687

-1.818

70

2.5.4 Beleidsterrein Organisatie De ambtelijke organisatie en haar medewerkers ontwikkelen zich continu om alle bestuurlijke en organisatorische ambities de komende jaren waar te kunnen maken en in te kunnen spelen op externe ontwikkelingen die op ons af komen. Het gaat om een totaalontwikkeling van een moderne overheid die klaar is voor de toekomst, ten dienste van de inwoners. In 2015 is ingezet op de volgende ontwikkelingen; de regieorganisatie, de nieuwe bestuursstijl, Hostmanship en Het Nieuwe Werken. Bij het doorontwikkelen naar een regieorganisatie is in 2015 verder ingezet op de leerlijnen Dienstverlening, Beleid en Management. Het nieuwe werken heeft verder vorm gekregen. Het pand Koningin Wilhelminalaan 2 is in maart 2015 op gelijke wijze als Raadhuisplein1 opgeleverd en in gebruik genomen. We werken steeds meer plaatsen tijdonafhankelijk, dus ook op locatie of bij bewoners thuis, wat de dienstverlening aan onze inwoners ten goede komt. Andere ontwikkelingen die bijdragen aan het worden van een moderne overheid die ten dienste staat van de inwoners zijn onder andere, de ontwikkeling van een nieuwe integrale dienstverleningsvisie en de voorbereidingen voor een pilot voor het thuisbezorgen van reisdocumenten. Daarnaast is informatiemanagement en in het bijzonder informatiebeveiliging opgepakt. In dat kader is een risicoinventarisatie uitgevoerd en een plan opgesteld dat in 2016 zal leiden tot concrete acties. De gemeenteraad heeft op 9 december 2014 besloten een raadsenquête over de Duivenvoordencorridor uit te voeren. Hiervoor is een onderzoekscommissie ingesteld. Deze commissie heeft zich onder meer gebogen over de vraag hoe de kosten en opbrengsten van deze grondexploitatie zich in de loop der jaren hebben ontwikkeld. Aanleiding voor het instellen van de commissie was het geconstateerde extra tekort op de grondexploitatie DVC. In een extra raadsvergadering op 15 juni is het onderzoeksrapport besproken en zijn er aanbevelingen voor college en de raad vastgesteld. Het college heeft alle aanbevelingen gericht aan het college overgenomen en ter hand genomen. Dit betreft zowel specifiek procesmatig en inhoudelijk met betrekking tot het project DVC als in algemene zin ten aanzien van projectmatig werken en een projectorganisatie, gebiedsontwikkeling en grondexploitaties, geheimhouding op stukken, integraal werken en de (digitale) archieffunctie. In december is de raad geïnformeerd over de wijze waarop het college met de betreffende aanbevelingen is om gegaan/omgaat.


21.362


-215

-105

-180

-285

-296

11

21.146

22.566

284

22.850

22.336

514


-

-

-

-

-

-


-

-

-90

-90

-85

-5

21.146

22.566

194

22.760

22.251

509

Beleidsterrein Organisatie Lasten Baten Saldo lasten en baten

Totaal resultaat

Rekening 2014


Rekening 2015

Verschil 2015

22.632

503


71

2.5.5 Beleidsterrein Veiligheid en handhaving De komende periode wordt uitvoering gegeven aan het veiligheids- en handhavingsbeleid 2015-2018 door het realiseren van de jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s. Hierin wordt onder meer gewerkt aan het verminderen van het aantal woninginbraken, het tegengaan van jeugdoverlast en –criminaliteit 18 door de Jeugd op het rechte pad (JORP)-aanpak te continueren . Daarnaast wordt onderzocht of voor de doelgroep ouderen meer aandacht nodig is op het gebied van veiligheid en willen we de verantwoordelijkheid bij burgers stimuleren door de buurtpreventieteams een extra boost te geven. Om zo effectief en efficiënt mogelijk te werken kijken we naar de samenwerking met de netwerkpartners zoals de Veiligheidsregio Haaglanden, het Veiligheidshuis Haaglanden, de Omgevingsdienst Haaglanden en de Gemeentelijke Gezondheidsdienst Haaglanden. De gemeente moet veilig zijn en inwoners moeten zich ook veilig voelen. De gemeente kan niet alleen de veiligheid waarborgen. Binnen het veiligheidsbeleid neemt de gemeente een regierol in. Naast de hulpverleningsorganisaties zoals politie en brandweer hebben bedrijven en inwoners een eigen verantwoordelijkheid als het om veiligheid gaat. Handhavings- en veiligheidsissues worden integraal en zoveel mogelijk samen met de partners opgepakt.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunten Omschrijving speerpunten programmabegroting 2015 Aanpakken van jeugdoverlast en –criminaliteit door JORP en het Vermindering overlast door jeugd. Veiligheidshuis Haaglanden Extra boost geven aan de Stimuleren van burgerparticipatie en verbetering van buurtpreventieteams de objectieve en subjectieve veiligheidscijfers. Aanpak woninginbraken Vermindering van het aantal woninginbraken. Dit onderwerp wordt verder uitgewerkt in de Nota Ouderen en veiligheid Veiligheid 2015-2018 en het Jaaractieprogramma 2015.

Status realisatie GROEN GROEN GROEN ORANJE

Toelichting status per speerpunt Aanpakken van jeugdoverlast en –criminaliteit door JORP en het Veiligheidshuis Haaglanden Binnen de lokale kamer (voorheen: JORP) en het veiligheidshuis wordt samengewerkt bij het aanpakken van jeugdoverlast en –criminaliteit. Het aantal meldingen jeugdoverlast heeft zich gestabiliseerd rondom de 600 meldingen. In 2015 was er geen criminele jeugdgroep in Leidschendam-Voorburg. Extra impuls geven aan de buurtpreventieteams Aan de buurtpreventieteams is op verschillende wijzen een impuls gegeven. Er zijn opleidingen en themabijeenkomsten georganiseerd. Daarnaast is er voor de buurtpreventieteams een vast aanspreekpunt bij de afdeling Handhaving. In 2015 zijn er twee buurtpreventieteams opgericht. Vier teams zijn nog in oprichting.

18

JORP levert een bijdrage aan de effecten binnen het beleidsterrein veiligheid en handhaving, maar is inhoudelijk opgenomen in programma 2.

72

Aanpak woninginbraken De in eerdere jaren succesvolle aanpak van woninginbraken is, conform het jaaractieplan Veiligheid, ook in 2015 voortgezet. Het jaaractieplan is volledig uitgevoerd. Helaas heeft dit niet geleid tot een verdere daling van het aantal inbraken. Het jaar 2015 laat een geringe toename zien van het aantal inbraken ten opzichte van het historisch lage cijfer in 2014. Ouderen en veiligheid Het thema Ouderen en Veiligheid is met ketenpartners besproken en verkend. Op basis hiervan is een verkenning en plan van aanpak voor het thema ouderen en veiligheid opgesteld waarna deze in april 2016 is behandeld in het college. Volgens de planning had de behandeling in het college in 2015 moeten plaatsvinden, maar de raadpleging en afstemming met de bij het thema betrokken partijen heeft wat meer tijd gevraagd dan aanvankelijk was voorzien.

Wat heeft het gekost? Beleidsterrein Veiligheid en handhaving Lasten Baten Saldo lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal resultaat (bedragen x € 1.000)

Rekening 2014 5.800



Rekening 2015

Verschil 2015

5.928

372

-116

-96

-215

-311

-315

4

5.684

6.200

-211

5.989

5.613

376

-

-

-

-

-

-

-

-150

-

-150

-81

-69

5.684

6.050

-211

5.839

5.531

308

73


Bij de 1 tussentijdse rapportage 2015 is in het kader van nieuw beleid op programma Bestuur, organisatie en veiligheid een bedrag van € 170.000 beschikbaar gesteld.

Nieuw beleid


Buurtpreventieteams Aanpassing website Vier wethouders

Structureel Incidenteel Structureel

Begroting 2015

Rekening 2015

20 100 50

20 44 50


Toelichting nieuw beleid Buurtpreventieteams In 2015 is geïnvesteerd in trainingen opleiding van de buurtpreventieteams en in extra logistieke ondersteuning van de buurtpreventieteams. Daarnaast zijn voorbereidingen getroffen voor een wervingscampagne voor nieuwe leden en is de ambtelijke ondersteuning van de buurtpreventieteams versterkt. Aanpassing website De huidige website voldoet niet meer aan de eisen en wensen die de gebruikers aan een moderne website stellen. Het grootste deel van de hen wil digitaal zaken doen met de gemeente, daarom zorgt de gemeente ervoor dat het digitale contact zo soepel mogelijk verloopt. Mensen willen op de gemeentelijke website, vaak op hun smartphone of tablet, snel een antwoord vinden op hun vraag. Ze gaan bijvoorbeeld op reis, hebben een paspoort nodig, en willen hun zaken snel online regelen. In 2015 is gestart met het project Nieuwe Website, waarvoor € 100.000 beschikbaar is gesteld. 2015 is vooral gebruikt als onderzoeks- en definitiefase, waarbij we gebruik hebben gemaakt van externe expertise. Samen met inwoners heeft de gemeente gekeken wat beter kan en anders moet. Begin 2016 is het stappenplan gemaakt met een financiële planning. Er wordt hard gewerkt om rond de zomer de nieuwe website in de basis af te hebben. Vier wethouders Het college bestaat deze bestuursperiode uit de burgemeester en vier wethouders (3,6 fte).

74

2.5.7 Financiële samenvatting programma Bestuur, organisatie en veiligheid Beleidsterrein

Rekening 2014




Rekening 2015

Verschil 2015

LASTEN bestuursstijl

1.295

1.336

-130

1.206

1.106

100

dienstverlening

2.938

2.984

-206

2.778

2.892

-115

financiële middelen organisatie veiligheid en handhaving Totaal Lasten

3.192

4.689

-2.100

2.589

2.825

-236

21.362

22.671

464

23.135

22.632

503

5.800

6.295

4

6.300

5.928

372

34.586

37.975

-1.968

36.007

35.383

624

-4

-

-

-

-318

318

BATEN bestuursstijl dienstverlening

-1.408

-1.466

-

-1.466

-1.482

16

financiële middelen

-727

-153

-80

-233

-273

40

organisatie

-215

-105

-180

-285

-296

11

veiligheid en handhaving

-116

-96

-215

-311

-315

4

Totaal Baten

-2.470

-1.819

-475

-2.294

-2.683

389


32.116

36.155

-2.443

33.713

32.699

1.013

2.849

3.552

18.211

21.762

21.946

-183

Storting in reserves Onttrekking aan reserves

-5.937

-5.027

-20.462

-25.489

-23.978

-1.511

Totaal resultaat

29.028

34.680

-4.694

29.986

30.667

-681



75

2.6 Programma 6 Algemene dekkingsmiddelen Het programma bestaat uit de volgende beleidsterreinen: Naam: 2.6.1 Baten belastingen 2.6.2 Algemene baten

Portefeuillehouder(s): Rozenberg Rozenberg

Visie op het programma Voor de dekking van de kosten van de programma’s beschikt de gemeente over een aantal algemene inkomstenbronnen. Deze inkomsten horen niet tot één programma, maar worden hier weergegeven in een Overzicht algemene dekkingsmiddelen. De opbrengsten van de lokale heffingen waarvan de besteding gebonden is (bijvoorbeeld de rioolrechten, de afvalstoffenheffing en de leges) zijn verantwoord onder de desbetreffende programma´s.

Wat willen wij bereiken? Doelstellingen: 1. Algemene lastenverlaging voor inwoners en bedrijven met behoud van voorzieningen. 2. De lastendruk per belastingtarief onder het gemiddelde tarief van andere gemeenten in de regio Haaglanden. 3. Structureel en op de lange termijn kostendekkende heffingen en leges door te voeren. 4. Een structurele sluitende begroting en verantwoorde meerjarenramingen, die jaarlijks tijdig worden vastgesteld.

2.6.1 Beleidsterrein Lasten en baten belastingen Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen de ramingen voor opbrengsten onroerende zaakbelasting, hondenbelasting, toeristenbelasting en precariobelasting. De beleidsmatige uitgangspunten en de lokale lasten zijn opgenomen in de paragraaf Lokale heffingen. In deze paragraaf schetsen wij de ontwikkelingen op dit terrein. Het beleid is gebaseerd op de uitgangspunten uit het coalitieakkoord en de begrotingsrichtlijnen. Hierbij wordt rekening gehouden met:  Een lastendruk per belastingtarief onder het gemiddelde tarief van andere gemeenten in de regio Haaglanden.  Structureel kostendekkende heffingen en leges.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunt Omschrijving speerpunt programmabegroting 2015 Herijking gemeentelijk Voor het tarievenvoorstel 2015 zijn de heffingen tarievenbeleid opnieuw beoordeeld en waar nodig kostendekkend gemaakt. In samenwerking met de VNG wordt hier een transparant model voor ontwikkeld.


76

Toelichting status per speerpunt Herijking gemeentelijk tarievenbeleid In het tarievenvoorstel 2015 is de kostendekkendheid van de verschillende rechten waaronder de leges meegenomen. De VNG heeft nog geen actuele handreiking en model voor de kostenonderbouwing opgesteld. Toelichting ontwikkelingen & risico’s Lastenverlichting In de begroting 2015 is rekening gehouden met een incidentele lastenverlichting van € 175.000. Deze lastenverlichting is verrekend via een eenmalige korting op de rioolheffing en komt in de jaarrekening tot uitdrukking in een lagere opbrengst rioolheffing op programma 3. Precariobelasting De Tweede kamer heeft op 18 november 2015 een motie aangenomen waarin de regering wordt gevraagd zo snel mogelijk een wetsvoorstel bij de Kamer in te dienen, dat de precariobelasting op netwerken van nutsbedrijven afschaft. De belasting opbrengsten zijn in onderstaande tabel opgenomen. Rekening Rekening Begroting Rekening 2013 2014 2015 2015 1. Onroerende zaakbelasting 10.174 10.066 10.631 10.350 2. Hondenbelasting 219 225 232 286 3. Toeristenbelasting 112 143 107 138 4. Precariobelasting 581 589 573 678 5. Reclamebelasting 0 146 158 153 Totaal opbrengst belastingen 11.086 11.169 11.701 11.605 (bedragen x € 1.000)


-


Baten

-11.169

-11.701

150

-11.551

-11.605

54


-11.169

-11.526

150

-11.376

-11.605

229 -

Beleidsterrein Lasten en baten belastingen Lasten

Rekening 2014


Begroting na wijzigingen 2015 175

Rekening 2015

Verschil 2015 -

175


-

-

-

-

-


-

-175

-

-175

-175

-

-11.169

-11.701

150

-11.551

-11.780

229


77

2.6.2 Beleidsterrein Algemene lasten en baten Dit beleidsterrein bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Uitkeringen uit het Gemeentefonds De uitkeringen uit het Gemeentefonds bestaan uit de algemene uitkering, de decentralisatieuitkeringen en de integratie-uitkeringen waaronder met ingang van 1 januari 2015 die voor het sociaal domein. De kosten van (nieuwe) wettelijke gemeentelijke taken vinden in principe plaats binnen de daarvoor beschikbare bedragen die wij van het rijk krijgen. 2. Dividend Het gaat om de dividenden van de BNG en ENECO. 3. Saldo financieringsfunctie Het betreft het verschil tussen betaalde en ontvangen rente van de financieringsmiddelen, die door de renteomslag wordt verdeeld over de activa en toegerekend aan de programma´s. 4. Bespaarde rente Over het eigen vermogen van de gemeente wordt een renteopbrengst gecalculeerd. Immers, voor de investeringen die daartegenover staan behoeft niet op de kapitaalmarkt te worden geleend. 5. Onvoorzien Met een post voor onvoorziene uitgaven is in de gemeentebegroting en meerjarenramingen rekening gehouden.

Wat hebben wij daarvoor gedaan? Activiteiten die bijdragen aan het gewenste effect Speerpunt programmabegroting Omschrijving speerpunt 2015 Een situatie waarin lasten van Zorgen voor een goede weerstandscapaciteit, onverwachte gebeurtenissen kunnen bestaand uit het budget onvoorzien, en een worden opgevangen zonder dat dit weerstandsvermogen dat solide is geborgd door ten koste gaat van de realisatie van diverse (bestemmings-)reserves. de vastgestelde beleidsdoelen.

Status realisatie

GROEN

Toelichting status per speerpunt Een situatie waarin lasten van onverwachte gebeurtenissen kunnen worden opgevangen zonder dat dit ten koste gaat van de realisatie van de vastgestelde beleidsdoelen Bij de kadernota 2015 is besloten een aantal bestemmingsreserves op te heffen. De restanten van deze reserves zijn toegevoegd aan de algemene reserve vrij besteedbaar. Hierdoor is het weerstandsvermogen en daarmee ook de weerstandscapaciteit sterk verbeterd. In samenhang met het risicoprofiel van de gemeente wordt de weerstandscapaciteit als uitstekend gewaardeerd.

Wat heeft het gekost? Beleidsterrein Algemene lasten en baten Lasten


Rekening 2014



Rekening 2015

Verschil 2015

0

170

-170

0

0

0

Baten

-83.948

-103.433

-1596

-105.028

-105.004

-24


-83.948

-103.263

-1.766

-105.028

-105.004

-24


0

0

0

0

0

0


0

0

0

0

0

0

-83.948

-103.263

-1.766

-105.028

-105.004

-24


78

2.6.3 Financiële samenvatting Beleidsterrein


Rekening 2014



Rekening 2015

Verschil 2015

LASTEN lasten en baten belastingen

-

175

-

175

-

175

algemene lasten en baten

-

170

-170

-

-

-

Totaal Lasten

-

345

-170

175

-

175

lasten en baten belastingen

-11.169

-11.701

150

-11.551

-11.605

54

algemene lasten en baten

-83.948

-103.433

-1.596

-105.028

-105.004

-24

Totaal Baten

-95.117

-115.133

-1.446

-116.579

-116.609

30


-95.117

-114.788

-1.616

-116.404

-116.609

205 -

BATEN


-

-

-

-

-


-

-175

-

-175

-175

-

-95.117

-114.963

-1.616

-116.579

-116.784

205



79

3. Paragrafen

80

3.1

Lokale heffingen

Algemeen De uitgangspunten van het beleid voor de heffing van gemeentelijke belastingen en tarieven zijn vastgelegd in de nota lokale heffingen. Gemeentelijk belastinggebied De gemeentelijke belastingen omvatten de onroerende zaakbelastingen, de hondenbelasting, de precariobelasting, de reclamebelasting en de toeristenbelasting. Gemeentelijke heffingen De gemeentelijke heffingen betreffen de afvalstoffenheffing, de rioolheffing, de begraafrechten, de marktgelden en de leges. Dit zijn inkomsten als gevolg van door de gemeente geleverde diensten en producten. De tarieven van deze producten zijn in principe kostendekkend. Opbrengsten belastingen en heffingen De onderstaande tabel geeft inzicht in de omvang van de opbrengsten van de belastingen en de belangrijkste heffingen: Belastingsoort Onroerende zaakbelasting Toeristenbelasting Hondenbelasting Precariobelasting Afvalstoffenheffing 19 Rioolheffing Begraafrechten Marktgelden Leges (inclusief bouwleges) Reclamebelasting Totaal

Raming 2015 10.655 107 232 573 10.821 5.005 811 96 2.448 158 30.906

Werkelijk 2015 10.350 138 286 678 10.881 4.936 663 76 2.261 153 30.422

Verschil -305 31 54 105 60 -69 -148 -20 -187 -5 -484

% -2,86% 28,97% 23,28% 18,32% 0,55% -1,38% -18,25% -20,83% 7,64% -3,16% -1,57%


Hieronder ziet u een toelichting van de opbrengsten van de heffingen en belastingen met een afwijking van meer dan 10% en een bedrag van meer dan € 25.000. Toeristenbelasting Door een aantrekkende markt vinden er meer overnachtingen plaats. Hondenbelasting Als uit de hondencontrole blijkt dat een hond niet bekend is in de belastingadministratie is dan worden aanslagen opgelegd voor het lopende en de twee voorgaande belastingjaren. Dat geeft een hogere opbrengst van de hondenbelasting. Precariobelasting Er zijn meer voorwerpen op gemeentegrond aangetroffen dan verwacht in de begroting 2015. Begraafrechten De reden van de lagere baten is hoofdzakelijk het lagere aantal begrafenissen en een lager aantal verkochte particuliere graven. 19

Bij rioolheffing in kolom “Werkelijk” is € 175.000 meegenomen als eenmalige lastenverlichting voor burgers en bedrijven.

81

Kwijtscheldingsbeleid Voor de meeste inwoners van onze gemeente levert het betalen van de gemeentelijke belastingen en heffingen geen probleem op. Er zijn echter ook inwoners voor wie de betaling van de gemeentelijke belastingen niet mogelijk is. Voor hen is er de mogelijkheid om een beroep te doen op de kwijtscheldingsregeling die in de gemeente wordt toegepast. Voor twee belastingen, namelijk de afvalstoffenheffing en de rioolheffing kan kwijtschelding worden verleend mits de aanvrager voldoet aan de wettelijk vastgesteld criteria. Vanaf 2006 geldt een regeling van automatische kwijtschelding voor de doelgroep van bijstandsgerechtigden en 65+ers (die al twee jaar kwijtschelding hebben gekregen en waarvan duidelijk is dat het inkomen de komende jaren (nagenoeg) gelijk blijft). Deze personen hoeven niet elk jaar een nieuwe aanvraag in te dienen. Steekproefsgewijs wordt de eerste groep eenmaal per drie jaar en de tweede groep eenmaal per vijf jaar gecontroleerd op wijzigingen in de financiële positie. Voor het jaar 2015 werd voor de afvalstoffenheffing voor een bedrag van € 624.000 aan kwijtschelding verleend; de raming bedroeg € 545.000. Een nadelig verschil van € 79.000. Voor de rioolheffing waren die bedragen respectievelijk € 312.000 en € 255.000. Een nadelig verschil van € 57.000. In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van het aantal kwijtscheldingsverzoeken, de toe- en afwijzingen en de langlopende dossiers. De stijging van het aantal aanvragen en toename van het aantal lopende dossiers hebben er mede toe geleid dat er in 2015 meer is kwijt gescholden dan geraamd. Kwijtschelding

2014

Aantal aanvragen Waarvan: Automatisch toegekend Toegekend Gedeeltelijk toegekend Afgewezen Lopende dossiers

2015

Verschil

%

2.483

2.659

176

7,1%

998 962 48 181 294

1.080 896 55 214 414

82 -66 7 33 120

8,2% -6,9% 14,6% 18,2% 40,8%

Woonlasten De woonlasten zijn voor de burgers een graadmeter voor de mate van stijging of daling van de gemeentelijke lasten. De berekening van de woonlasten is gebaseerd op de onroerendezaakbelasting, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Voor een goede vergelijking is in de onderstaande tabel een overzicht over meerdere jaren gemaakt.

Woonlasten a. Onroerende zaakbelasting b. Afvalstoffenheffing 21 c. Rioolheffing Totale woonlasten

20

Eenpersoonshuishouden 2013 2014 2015 223,04 226,59 231,10 258,48 263,64 268,92 127,32 131,16 129,36 608,84 621,39 629,38

Meerpersoonshuishouden 2013 2014 2015 223,04 226,59 231,10 313,32 319,56 325,92 127,32 131,16 129,36 663,68 677,31 686,38

20

(Cijfers OZB gebaseerd op een WOZ-waarden van € 260.100 voor 2013, € 249.000 voor 2014 en € 245.300 voor 2015. Deze berekening geldt alleen voor eigenaren van woningen (OZB-tarief voor woningen in 2015 = 0,09421 % van de WOZwaarde). 21 De korting op de woonlasten van € 4,50 uit het coalitieakkoord is verwerkt in de cijfers van 2015.

82

3.2

Onderhoud kapitaalgoederen

Algemeen Deze paragraaf bevat het beleid ten aanzien van het planmatig onderhoud van de gemeentelijke kapitaalgoederen. Aan de orde komen het integraal beheerkwaliteitplan (Bkp) met de onderliggende plannen en het gemeentelijk gebouwenbestand. Aan het einde van de paragraaf is een overzicht opgenomen van de geraamde en werkelijke onderhoudskosten 2015 van de kapitaalgoederen. Het beleid ten aanzien van (de kwaliteit van) het onderhoud van kapitaalgoederen is direct van invloed op de jaarlijkse lasten die daarmee zijn gemoeid. Integraal Beheerkwaliteitplan (Bkp) Kwaliteit en variëteit van de leefomgeving zijn belangrijke uitgangspunten voor de leefbaarheid van de omgeving. Het Bkp voorziet in instrumenten waarmee de kwaliteit van de fysieke omgeving op een eenduidige manier vastgesteld kan worden. Binnen dit kwaliteitsbeleidskader worden gebieden getypeerd en gekoppeld aan gewenste kwaliteitsbeelden. Het Bkp is dus het overkoepelende plan van de verschillende beleid- en beheerplannen voor bijvoorbeeld wegen, rioleringen, waterbeheer, groen, openbare verlichting, enz. Op de onderliggende plannen wordt hierna ingegaan. De financiële consequenties voortvloeiende uit het Bkp zijn verwerkt in de verschillende beheerplannen en in de begroting 2015. Wegen Het beleid ten aanzien van wegen ligt vast in het Bkp. In 2015 vormden de technische inspecties, die in het najaar van 2014 zijn uitgevoerd, de belangrijkste input voor de te leveren beheer inspanning. Daarnaast zijn ook de uitkomsten van de schouwen gebruikt bij het opstellen van de uitvoeringsplannen. Het onderhoudsprogramma elementenverharding wordt voor de gehele gemeente Leidschendam-Voorburg berekend en vastgesteld. Zowel uit de technische inspecties voor het wegbeheerprogramma als uit het schouwen in het kader van het Bkp blijkt dat het kwaliteitsniveau aan de gestelde normen (gemiddeld niveau B) van veiligheid en beeldkwaliteit voldoet. Het geplande groot onderhoud van de asfaltverharding Burgemeester van Kolfschotenlaan in Leidschendam is doorgeschoven van 2015 naar 2016 vanwege langere voorbereidingstijd, Reden hiervan is dat er gekozen is om de weg te reconstrueren en in te richten conform de principes Duurzaam Veilig en gebruik te maken van innovatieve producten. Kunstwerken De kunstwerken voldoen aan de gemeentelijke kwaliteitseisen. In 2015 zijn aan de hand van de gehouden inspecties herstelwerkzaamheden en vervangingen uitgevoerd worden. Bij gebruik van houten onderdelen zal gebruik worden gemaakt van FCS-gekeurd hout. Bij overige onderdelen zal steeds een onderhoudsvrije of onderhoudsarme keuze worden gemaakt. Riolering en Waterbeheer Op 15 december 2015 is het Water en Rioleringsplan (WRP 2016-2021) vastgesteld door de raad. Hiervoor is extra aandacht geweest voor de informatievoorziening aan de raad op 24 april 2015 en de raadspresentatie op 19 november 2015. De bewoners zijn betrokken bij het opstellen van het WRP op de succesvolle bewonersavond van 23 september 2015, waar de voorlopige berekeningen voor de ‘Bui van de eeuw’ zijn gepresenteerd. Bovendien is gestart met het analyseren van de grondwaterstanden in verband met grondwaterzorgplicht en het waterloket. In verband hiermee zijn hogere kosten gemaakt dan geraamd. Het WRP is afgestemd op het regionale strategische beleid voor de afvalwaterketen. Dit beleid is door het Netwerk Afvalwaterketen Delfland (NAD) vastgelegd in het Strategisch Ketenplan dat ook door de raad is vastgesteld op 26 januari 2016.

83

In het WRP is ook het waterbeheer opgenomen zoals maaien en sloten baggeren, beschoeiingen, drainage en het grondwatermeetnet. Hierbij is gestreefd naar een zuivere zoals in de wet en regelgeving bedoelde toerekening van kosten aan de rioolheffing en aan de algemene middelen. 100% van de kosten voor grondwaterbeheer en 50% van de kosten voor oppervlaktewaterbeheer komen ten laste van de rioolheffing. De kosten voor inrichting van oppervlaktewater blijven buiten de rioolheffing. De BTW-kosten blijven voortaan buiten de rioolheffing. De visie uit het voorgaande Waterplan en Gemeentelijk Rioleringsplan is gehandhaafd. Dus doorgaan met afkoppelen van hemelwater van de gemengde riolering. Naast kleinschalige kansen is afkoppelen gecombineerd met rioolvervanging op buurtniveau. De gemiddelde levensduur van te vervangen riolering is 80 jaar. Dit was reden om bij de lange termijn kostendekking ook uit te gaan van deze levensduur. Deze visie wordt in 2016 uitgewerkt in een Water10puntenplan dat wordt afgestemd met de Duurzaamheidsagenda. Ook wordt een grondwaterbeheerplan opgesteld. In 2015 is flink geïnvesteerd in rioolvervanging in Voorburgseweg, van Duvenvoordelaan en omgeving, de Broekslootkade e.o., Raadhuisstraat en is gestart in de Zijde. Bij al deze projecten is in toenemende mate ook afgekoppeld. Bij de laatste twee is ook drainage aangelegd. Bij deze projecten is nadrukkelijk en succesvol de samenwerking met beheerders van andere infrastructuur gezocht. De Broekslootkade verdient speciale melding. Hierbij heeft de gemeente een aannemer gecontracteerd om alle werkzaamheden van gemeente, Dunea en Stedin uit te voeren. Hiermee is een aanmerkelijke kostenbesparing bereikt en de overlast voor de buurt tot een minimum beperkt. In 2015 is met het oog op de samenwerking met de Hoogheemraadschappen nauwelijks gebaggerd. Daartegenover staat een extra inspanning bij het vervangen van beschoeiingen. Vanwege steile taluds naar het water was verwijdering lang niet overal mogelijk. Voor inspectie en reiniging van riolering zijn minder kosten gemaakt. Dit hangt samen met het opstellen van het WRP, waarvoor de afgelopen jaren een compleet beeld van de riolering is opgebouwd. De inspectiebehoefte was dit jaar daarom eenmalig minder groot en het reinigen wordt gelijktijdig hiermee uitgevoerd. Groen Het Groenstructuurplan biedt met het Bkp en de in 2013 vastgestelde bomennota de uitgangspunten voor het beheer en onderhoud van het groen. Deze plannen vormen de basis voor de uitwerking van de wijkgroenbeheerplannen. Het wijkgroenbeheerplan voor ’t Lien/De Rietvink is in juni 2013 vastgesteld door het college. Komende 5 jaar worden de renovatiemaatregelen die hierin worden voorgesteld, uitgevoerd. In 2015 is het wijkgroenbeheerplan voor Leidschendam-Zuid en de Zeeheldenwijk afgerond. De eerste renovatiewerkzaamheden zullen in 2016 worden uitgevoerd. Het wijkgroenbeheerplan Voorburg West is eind 2015 goedgekeurd door het college. In 2016 zullen de eerste maatregelen uit dit wijkgroenbeheerplan worden uitgevoerd. In 2015 zijn we ook gestart met het opstellen van een groenbeheerplan voor de drie gemeentelijke begraafplaatsen. Dit beheerplan wordt in 2016 afgerond. Verder zijn langs een deel van de Parkweg de problemen met de door de boomwortels opgedrukte verharding verholpen. Dit is gebeurd door de aanleg van verhoogde parkeerstroken. Dit is uitgevoerd conform de bomennota en het boomwortelprotocol. In 2015 is gestart met de vervanging van het riool en de gas- en waterleiding in de wijk De Zijde. Doordat de standplaats van de bomen zich bovenop de te vervangen kabels en leidingen bevond, was het noodzakelijk om een deel van de bomen in de wijk te kappen en te vervangen. In overleg met de bewoners is bekeken waar bomen worden terug geplant. Ook bij het groot onderhoud van de buitenruimte in de Van Duvenvoordelaan e.o. en de Voorburgseweg zijn de bomen vervangen. Bij de grootschalige vervangingen is ingezet op nieuwe bomen met een forse aanplantmaat om vanaf het begin weer een groen straatbeeld te realiseren. In 2015 is het hondenbeleid weer geactualiseerd.

84

Een burgerinitiatief gaf aanleiding om het hondenlosloopgebied in park Arentsburgh aan te passen. In een intensief traject met de inzet van de initiatieventafel is in overleg met alle belanghebbenden een aanpassing van het hondenlosloopgebied gerealiseerd. Openbare verlichting In 2015 zijn op grond van het beleidsplan 2006-2015 diverse vervangingsprojecten voor openbare verlichting gerealiseerd. In totaal zijn er bijna 400 masten en 500 armaturen vervangen. Alle armaturen zijn vervangen door LED. In Voorburg zijn o.a. armaturen vervangen in de kleurenbuurt, Distelweide, Klaverweide en de Prinses Mariannelaan. In Leidschendam aan het Wilsveen, Pinksterbloem, Waterviolier en de Meer en Geerweg. Het deel van de beschikbare kredieten van 2015 voor de vervanging van de armaturen in “De Rietvink” is doorgeschoven naar 2016 in verband met de integrale aanpak van deze wijk in 2016. Dit heeft geleid tot een jaarlijkse besparing op het energieverbruik van 3,72%. De in het beleidsplan opgenomen besparing van 15% tussen 2006 en 2015 is hiermee ruimschoots behaald. Er is in deze periode in totaal 27,19% bespaard. Speelvoorzieningen Het beleid is vastgelegd in het Speelruimteplan 2005-2015 en uitgewerkt in een Speelruimteuitvoeringsplan. Hierin zijn de gewenste verdeling van de speellocaties en de wensen van de bewoners aangegeven. In 2015 zijn vijf speelplekken gerenoveerd en is er één tijdelijke speelplek gerealiseerd op een bouwkavel in Prinsenhof laag. De gerenoveerde speelplekken waren versleten en zijn opnieuw ingericht met nieuwe speeltoestellen. Bewoners en met name kinderen zijn bij de herinrichting betrokken. Op locatie zijn allerlei wensen en ideeën opgehaald bij bewoners en die zijn vertaald naar een nieuw ontwerp. Om bewoners in de toekomst nog meer te betrekken bij de planvorming is een innovatieve online ontwerptool ingericht die begin 2016 online gaat. Verder is in de tweede helft van 2015 gestart met de actualisatie van het Speelruimteplan. Hierbij is ingezet op een interactieve manier van beleidsvorming waarbij een participatietraject is gestart met wijkwandelingen, een online enquête en wijkbijeenkomsten. Begin 2016 zal het nieuwe Speelruimteplan voor besluitvorming worden voorgelegd. Gebouwen en sportvoorzieningen Het onderhoudsbeleid voor de gemeentelijke gebouwen is voor: 1. Gebouwen eigen huisvesting: conditie 1/2, uitstekende tot goede onderhoudstoestand afhankelijk van de ouderdom van het gebouw; 2. Schoolgebouwen: conditie 1/2, idem; 3. Verhuurde panden: conditie 2/3, goede tot redelijke onderhoudstoestand afhankelijk van de ouderdom van het gebouw en 4. Sportaccommodaties: conditie 2/3, idem. Ad 1 en ad 2. De doelstelling is dat de gebouwen voor de huisvesting van de gemeentelijke organisatie en het onderwijs in een uitstekende tot goede onderhoudstoestand verkeren afhankelijk van de ouderdom van het gebouw. Dit geeft een prettige werken leeromgeving wat de gebruikers aanzet tot betere prestaties. Deze gebouwen hebben zodoende een verzorgde uitstraling naar burgers en externe relaties van de gemeente en het onderwijs. Dit komt het imago van de gemeente ten goede. Zoals bekend, zijn in de afgelopen tijd aanzienlijke investeringen gepleegd in de nieuwbouw en renovatie van panden voor de eigen organisatie, waardoor deze sinds kort in een uitstekende onderhoudstoestand verkeren. Voor de schoolgebouwen zijn diverse ontwikkelingen gaande waardoor een belangrijk deel daarvan ook tot de categorie ‘uitstekende onderhoudstoestand’ zal gaan behoren.

85

Ad 3 en ad 4. De verhuurde panden, de binnensportaccommodaties en de gemeentelijke gebouwen op de buitensportaccommodaties worden in een goede tot redelijke onderhoudstoestand gehouden, afhankelijk van de ouderdom van het gebouw. De gebruikers van de verhuurde panden zijn zelf verantwoordelijk voor het huurdersonderhoud in het pand. Indien het huurdersonderhoud naar behoren wordt uitgevoerd in combinatie met het eigenarenonderhoud op basis van een goede tot redelijke onderhoudstoestand zal dat het pand een verzorgde uitstraling geven. Dit geeft de gebruikers een prettige omgeving. De sportbeleving van de gebruikers van de sportaccommodaties kan zodoende optimaal zijn. De binnensportaccommodaties worden veelal zeven dagen per week van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat zeer intensief gebruikt wat een redelijke tot goede onderhoudstoestand rechtvaardigt. Met ingang van 2015 is het onderhoud uitbesteed aan Sportfondsen. Het groot onderhoud van het nieuwe zwembad is uitbesteed aan de BAM. De buitensportvoorzieningen (velden e.d.) worden onderhouden conform de richtlijnen van de verschillende sportbonden. Daarbij zijn er de afgelopen jaren veel nieuwe en vernieuwde buitensportvoorzieningen aangelegd waarvan dus kan worden gesteld dat deze zich thans in een uitstekende onderhoudstoestand bevinden. Tabel Kerncijfers Soort Oppervlakte wegen elementverharding Oppervlakte wegen asfaltverharding Lengte wegen hoofdrijbanen in elementverharding Lengte wegen hoofdrijbanen in asfaltverharding Aantal civiele kunstwerken Lengte waterwegen Lengte riool gemengd stelsel Lengte riool gescheiden stelsel afvalwater Lengte riool gescheiden stelsel hemelwater Aantal rioolgemalen Aantal drukriolering Oppervlakte openbaar groen Oppervlakte gras Oppervlakte heesters Oppervlakte bosplantsoen Lengte hagen Aantal bomen Aantal speelwerktuigen Aantal lichtmasten Aantal verkeersregelinstallaties Aantal gemeentelijke gebouwen

Eenheid

Hoeveelheid

m2 m2 km km st. m1 m1 m1 m1 st. st. ha m2 m2 m2 m1 st. st. st. st. st.

2.321.100 625.900 174 84 173 26.000 167.100 36.200 69.900 40 272 248,5 1.563.350 639.250 246.700 1.955 34.100 828 12.500 47 135

86

Tabel Onderhoudskosten 2015 Onderhoudskosten

Raming 2015

Werkelijk 2015

Programma 1 Sociale structuur Begraafplaatsen Sociaal-culturele gebouwen/voorzieningen Kinderopvang accommodaties Onderwijshuisvesting Sportaccommodaties Totaal Programma

258.312 399.391 92.760 67.571 465.864 1.283.898

228.267 423.484 60.379 88.858 399.824 1.200.812

0

0

6.287 236.072 232.475 98.200 2.041.460 2.614.494

5.168 237.915 222.965 97.219 2.123.501 2.686.768

3.500 213.411 7.000 2.284.994 2.508.905

1.395 206.899 7.148 2.190.584 2.406.026

Bedrijfsvoering & Facilitaire Zaken Totaal Programma

1.869.709 1.869.709

1.895.275 1.895.275

Totaal Programma's

8.277.006

8.188.881

Programma 2 Sociale ondersteuning Totaal Programma Programma 3 Groene woongemeente Afval Rioleringen Waterwegen en beschoeiingen Schone leefomgeving Openbaar groen Totaal Programma Programma 4 Economische en ruimtelijke kansen Evenementen Vastgoed Markten Infrastructuur & Verkeer Totaal Programma Programma 5 Bestuur, organisatie en veiligheid

(bedragen x € 1)

87

3.3

Grondbeleid

Inleiding Deze paragraaf gaat in op het grondbeleid van de gemeente in juridische, strategische en financiële zin. Eerst worden de lopende grondexploitaties besproken, de hierbij behorende risicoprofielen en mutaties ten aanzien van de te treffen voorzieningen. Vervolgens zullen de mutaties ten aanzien van de voorzieningen en risicoprofielen worden afgezet tegen de stand van de Algemene Reserve Grondexploitaties met bufferfunctie (ARG). Beleidsmatige verankering Nota Grondbeleid en Nota Grondprijsbeleid De gemeente beschikt over een Nota Grondbeleid die aansluit op de Wet ruimtelijke ordening (Wro) en de hierin opgenomen Grondexploitatiewet (Grexwet). Het gemeentelijke uitgangspunt is faciliterend grondbeleid, dat uitgaat van een private grondexploitatie en toepassing van kostenverhaal voor gemeentelijke inzet. Alleen onder bepaalde voorwaarden, die in de Nota Grondbeleid zijn vastgelegd, staat de keuze voor actief grondbeleid, waarbij sprake is van een gemeentelijke grondexploitatie, open. In essentie gaat de Nota grondbeleid dus in op de gemeentelijke rol bij ruimtelijke ontwikkelingen. In 2016 vindt een actualisatie van de Nota Grondbeleid plaats. Naast de Nota Grondbeleid kent de gemeente ook een Nota Grondprijsbeleid. De Nota Grondprijsbeleid gaat in op de wijze, waarop de gemeente bij gemeentelijke grondverkoop de grondprijs bepaald. De raad heeft in december 2015 een geactualiseerde versie van de Nota Grondprijsbeleid vastgesteld. Grondexploitaties: resultaten, risico’s en voorzieningen Lopende grondexploitaties In 2015 is er sprake van één lopende (gemeentelijke) grondexploitatie: de Duivenvoordecorridor (DVC). Daarnaast participeert de gemeente via een VOF in een private grondexploitatie voor het project Damcentrum; zie hiervoor de paragraaf verbonden partijen. De gemeente actualiseert de grondexploitatie Duivenvoordecorridor vanaf 2014, gezien de financiële omvang en marktdynamiek, in principe twee maal per jaar. Onderstaand wordt kort ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen in 2015 ten aanzien van deze grondexploitaties. Tevens komt per exploitatie de ontwikkeling van het resultaat over het afgelopen boekjaar (2015) aan bod. Verder wordt kort ingegaan op de mutaties ten aanzien van de voor de grondexploitatie te treffen voorziening en het bijbehorende risicoprofiel. Alvorens de resultaten per exploitatie te bespreken, volgt eerste een korte toelichting op het begrip ‘verliesvoorziening’ en de wijze waarop het ‘risicoprofiel’ is bepaald. Verliesvoorziening van de grondexploitatie Ter afdekking van het verwachte verlies is per grondexploitatie een voorziening gevormd. Deze voorzieningen omvat de contante waarde van het verwachte verlies Vaststelling risicoprofiel Aangezien de risico’s bij ruimtelijke projecten substantieel kunnen zijn, is het van groot belang om deze te beheersen. Daarom wordt bij de herzieningen jaarlijks per project een uitgebreide inventarisatie van zowel de positieve als van de negatieve risico’s uitgevoerd, wat leidt tot een concreet overzicht van de risico’s. Ook waardeert de gemeente door middel van scenariostudies het risicoprofiel financieel (op contante waarde). Door dit risicoprofiel financieel te waarderen is immers ook de aanslag op het weerstandsvermogen inzichtelijk.

88

Toelichting resultaten grondexploitaties Onderstaand volgt een toelichting van de resultaten van de grondexploitaties, waarna per project wordt ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen in 2015. Voor de volledigheid is in deze tabel ook het project Leidschendam-centrum opgenomen. De gemeente voert hier zelf geen actieve grondexploitatie, maar heeft wel gronden verworven, waarvan de boekwaarde op de balans staat. De tabel start met een overzicht per grondexploitatie van de boekwaarde per 1 januari 2015. Ook zijn de in 2015 gerealiseerde inkomsten en uitgaven opgenomen, waardoor de boekwaarde per 31 december 2015 ontstaat. Daarnaast geeft de tabel een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven (excl. prijsstijgingen en rentelasten) op basis van de actualisatie in 2016. Dit leidt tot het nominale resultaat per 31-12-2015. Wanneer op het nominale resultaat de toekomstige prijsstijgingen en rentelasten worden opgeteld, komt men op het resultaat per datum afsluiting. De laatste regel geeft het contant gemaakte resultaat weer. Dit bepaalt, bij een negatief resultaat op de grondexploitatie, de benodigde verliesvoorziening. In de toelichtingen per grondexploitatie wordt het verschil met vorig jaar toegelicht.

Boekwaarde per 1-1-2015 Gerealiseerde inkomsten in 2015 Gerealiseerde uitgaven in 2015 Boekwaarde per 31-12-2015

Duivenvoordecorridor

Leidschendam -centrum

28.754 N

6.375 N

Totaal 35.129 N

9

520

529

1.019

1

1.020

29.764 N

5.856 N

35.620N

Nog te realiseren inkomsten (excl. prijsstijgingen en rente)

49.132

5.856

54.988

Nog te realiseren uitgaven (excl. prijsstijgingen en rente)

26.010

0

26.010

Resultaat op nominale waarde per 31-12-2015

6.643 N

0

6.643 N

Saldo te realiseren prijsstijging en rente

5.745 N

0

5.745 N

12.388 N

0

12.388 N

9.768 N

0

9.768 N

Resultaat op eindwaarde per datum afsluiting Resultaat op contante waarde per 31-12-2015 (bedragen x € 1.000)

1. Duivenvoordecorridor Algemeen De gemeente Leidschendam-Voorburg heeft samen met de provincie Zuid-Holland, Rijk en buurgemeente Voorschoten de ambitie om het karakteristieke landschap tussen beide gemeenten te behouden en te versterken. Dit gebied noemt men de 'Duivenvoordecorridor'. Context ontwikkelingen 2015 In december 2014 is, naar aanleiding van een second opinion op de grondexploitatie in de zomer van 2014, de tweede herziening (2014) van de grondexploitatie Duivenvoordecorridor door de Raad vastgesteld. Deze herziening kende een negatief resultaat op contante waarde per 31-12-2014 van circa -/- € 18,8 mln. Omdat de raad een dergelijke resultaatsverslechtering onacceptabel achtte, heeft zij in januari 2015 besloten tot een heroriëntatie(onderzoek) op het bestaande plan. Dit onderzoek had primair als doel om het tekort terug te brengen door andere invullingsmogelijkheden van het plan te onderzoeken. De uitvoering van het bestaande plan is, lopende deze heroriëntatie in 2015 opgeschort. Daarom heeft de raad in 2015 ook geen actualisaties van de grondexploitatie vastgesteld. Ontwikkelingen 2015 Aangezien het heroriëntatie(onderzoek) tijd en geld kost, is daarentegen wel geraamd wat de financiële effecten van dit onderzoek voor de grondexploitatie zijn. Ook zijn de effecten van actuele ontwikkelingen van de woningmarkt in beeld gebracht. Over deze effecten is gerapporteerd in een actualisatie van de grondexploitatie per 2015, welke ter informatie aan de raad is aangeboden.

89

Op basis van het berekende resultaat van deze actualisatie, luidde de conclusie dat de reeds getroffen verliesvoorziening toereikend was. De reeds gerealiseerde kosten in 2015 bestaan uit plankosten en rentekosten. Eind 2015 zijn de uitkomsten van de heroriëntatie door de raad vastgesteld. Concreet bestaan deze bevindingen uit een nieuwe ontwikkelstrategie en planconcept, de ‘Nieuwe Duivenvoordecorridor’ (NDVC) genaamd. Op basis van deze bevindingen is in 2016 een nieuwe grondexploitatie opgesteld, waarvan de resultaten in bovenstaande tabel zijn opgenomen. GREX 2016 Resultaat Het resultaat van de grondexploitatie bedraagt circa -/- € 9,8 mln. op contante waarde en -/- € 12,4 mln. op eindwaarde per 31-12-2027. Het resultaat is daarmee circa € 6,4 mln. gunstiger dan het resultaat waarop de verliesvoorziening ultimo 2014 was gebaseerd. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:  Lagere kosten: Het plan van de Nieuwe Duivenvoordecorridor (NDVC) gaat uit van minder grondverwerving, een kleiner exploitatiegebied en kent daardoor minder investeringen (kosten).  Nadere onderbouwing stichtingskosten: Uit onderzoek in het kader van de herziening van de GREX 2016 is gebleken dat bouwers in toenemende mate conceptmatig bouwen. Deze gestandaardiseerde vorm van bouwen leidt tot lagere bouwkosten en hogere grondprijzen. Hogere grondprijzen leiden weer tot hogere opbrengsten in de GREX. Dat deze constatering juist nu in de GREX verwerkt wordt, is volgens ons deels te verklaren door het feit dat het indicatieve woningbouwprogramma uit de GREX 2016 gemiddeld goedkoper is dan dat van de GREX 2015. Dit woningbouwprogramma leent zich immers goed voor een conceptmatig bouwconcept. Opgemerkt wordt dat het resultaat van de grondexploitatie sterk afhankelijk is van de te realiseren verkoopprijzen van het te realiseren woningbouwprogramma. Deze verkoopprijzen zijn ingeschat door externe deskundigen. Omdat de ingeschatte verkoopprijzen prognoses betreffen en op dit moment niet met zekerheid zijn vast te stellen, is een bandbreedte waarneembaar. Deze bandbreedte vertaalt zich in een grondexploitatieresultaat variërend van circa -/- € 3,6 mln. tot circa -/- € 15,8 mln. op contante waarde per 1-1-2016. Het berekende grondexploitatieresultaat van circa -/- € 12,4 mln. op eindwaarde per 31-12-20127 is het midcase scenario. Het risico op lagere verkoopprijzen en daarmee een lager grondexploitatieresultaat ten opzichte van het midcase scenario is opgenomen in de risicoanalyse. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de Openbare samenvatting 'Herziening grondexploitatie Nieuwe Duivenvoordecorridor 2016'. Risicoprofiel Op de GREX 2016 is een risicoanalyse uitgevoerd ter bepaling van het risicoprofiel. Het risicoprofiel is bepaald door middel van scenarioanalyses en berekend op circa € 6,3 mln. op contante waarde per 1-1-2016. Voor een nadere toelichting op het risicoprofiel en de risicoanalyses verwijzen wij naar de ‘openbare bijlage van de GREX 2016’. Verliesvoorziening Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft voor dat de verliesvoorzieningen tenminste op balansdatum van het lopende jaar voldoende moeten zijn om de verwachte tekorten te dekken op grondexploitaties. Voor de Jaarrekening 2015 geldt hiervoor het berekende tekort op contante waarde per 1-1-2016. Op basis van voorliggende grondexploitatie zal, uitgaande van het mid-case scenario, een verliesvoorziening getroffen dienen te worden ter grootte van minimaal circa € 9,8 mln., zijnde het tekort op de grondexploitatie op contante waarde per 1-1-2016. Daarnaast dient rekening te worden gehouden met toekomstige oprenting van de verliesvoorziening, zodat deze op einddatum (31-12-2027) de omvang van het resultaat op eindwaarde heeft bereikt. Tot

90

het opschorten van het plan (begin 2015) waren de jaarlijkse lasten verbonden aan de oprenting in de meerjarenbegroting opgenomen. Deze werden gedekt uit de Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG). De ARG is echter eind 2015 opgeheven, waardoor bij het treffen van de voorziening voor NDVC rekening is gehouden met de toekomstige oprenting ter grootte van ca. € 2,6 mln. Dit betekent dat de te treffen verliesvoorziening voor de GREX NDVC ca. € 12,4 mln. bedraagt. Afgezet tegen de bij de tweede herziening van 2014 reeds getroffen verliesvoorziening van circa € 18,8 mln. valt een bedrag van circa € 6,4 mln. vrij ten gunste van de algemene reserve vrij besteedbaar. 2. Project Leidschendam-centrum Grondexploitatie VOF Leidschendam-centrum Voor het project Leidschendam-centrum is een VOF opgericht, waarin de gemeente een aandeel van 50% heeft (zie ook paragraaf ‘verbonden partijen’). De ontwikkelingscombinatie Schouten De Jong/Bouwfonds MAB (SJB) heeft eveneens een aandeel van 50%. In financiële zin heeft de gemeentelijke deelname tot gevolg dat de gemeente voor 50% deelt in het exploitatieresultaat van de VOF. De grondexploitatie van de VOF Leidschendam-centrum kent per 31-12-2015 een positief resultaat op contante waarde. Op basis van aanvullende afspraken uit 2013 vinden de grondleveringen aan de ontwikkelende partijen plaats op vastgestelde momenten en tegen vastgestelde grondprijzen. Daarnaast is afgesproken dat de rentelasten voor rekening komen van SJB. Zowel de opbrengsten als de hoogte van de rente vormen hiermee geen risico meer voor de grondexploitatie van de VOF. Wel is er nog een risico op de hoogte van de (restant) kosten voor civieltechnische werkzaamheden, maar hiervoor is in de grondexploitatie reservering voor onvoorziene kosten beschikbaar. e

In 2015 heeft 1 grondlevering plaatsgevonden (Schoorlaan 1 fase). Daarnaast hebben afrondende werkzaamheden plaatsgevonden aangaande het woonrijp maken van het openbaar gebied. Er liepen in 2015 nog twee juridische procedures: een beroepsprocedure bij het Europees gerecht in Luxemburg tegen het besluit van de Europese Commissie dat er sprake is van staatssteun en een vordering tot terugbetaling van deze vermeende staatssteun bij de rechtbank in Den Haag. Op 30 juni 2015 heeft het Europese Hof de beroepen gegrond verklaard en het besluit van de Europese Commissie nietig verklaard. Als gevolg van dit besluit is ook de terugvorderingsprocedure bij de rechtbank in Den Haag niet meer aan de orde. Financiële afwikkeling tussen gemeente en VOF In opdracht van de VOF heeft de gemeente gronden verworven in het gebied. Daarnaast draagt de VOF in opdracht van de gemeente zorg voor het woon- en bouwrijp maken van deze gronden. De boekwaarden van deze gronden, inclusief de bijkomende kosten, staan daarom op de balans van de gemeente. Hier tegenover staat een schuld van de gemeente aan de VOF in de vorm van een door de VOF aan de gemeente verstrekte geldlening. De gemeente verkoopt in delen de gronden aan de VOF. De opbrengsten uit deze verkopen worden gebruikt om de lening af te lossen. Aan het einde van het project is de lening geheel afgelost met de verkoopopbrengsten. Nieuwe grondexploitaties In de nabije toekomst worden binnen de gemeente ruimtelijke ontwikkelingen voorzien. Voor zover deze betrekking hebben op de (her)ontwikkeling van bij de gemeente in bezit zijnde gronden zal per situatie, op basis van een te formuleren ontwikkelstrategie, bepaald worden of opening van een grondexploitatie opportuun is.

91

Nog niet in exploitatie genomen gronden Er is op dit moment geen sprake van nog niet in exploitatie genomen gronden bij de gemeente. Relatie grondexploitaties met Algemene Reserve Grondexploitatie (ARG) Mutaties Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG) in 2015 en afsluiting De algemene reserve grondexploitatie (ARG) met bufferfunctie is een reserve die oorspronkelijk bedoeld was voor het opvangen van mutaties in voorzieningen en risico’s in de grondexploitaties. Bij de tweede actualisatie van de grondexploitatie Duivenvoordecorridor in 2014 bevatte de ARG echter onvoldoende middelen voor de ophoging van de benodigde verliesvoorziening. Het gevolg hiervan was dat in 2014 is besloten om het restant van de benodigde ophoging van de verliesvoorziening te treffen ten laste van de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. Omdat er verder geen gemeentelijke grondexploitaties meer actief zijn, heeft de ARG feitelijk haar functie verloren. Derhalve heeft de raad bij de kadernota 2015 besloten de ARG met ingang van 1-1-2016 op te heffen. Per 1-1-2015 bedroeg het saldo van de ARG ca. € 1.002.000. Dit bedrag diende grotendeels ter dekking van in het verleden geoormerkte bedragen. Doordat in 2015 een in het verleden getroffen voorziening ten gunste van de ARG is vrijgevallen en de in het verleden getroffen oormerkingen niet geheel zijn onttrokken, is per eind 2015 het restant van de ARG van ca. € 219.000 ten gunste van de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar gebracht. Onderstaande tabel geeft een nadere onderbouwing van de vermeerderingen en verminderingen van de ARG in 2015. Per 31-12-2015 is het saldo van de ARG nihil.

Ontwikkeling algemene reserve grondexploitaties

Realisatie 2015

Deel 1 Stand algemene reserve grondexploitatie Stand reserve per 1-1-2015 mutaties vermeerdering Vrijval voorziening civieltechnische werkzaamheden Prinsenhof Subtotaal mutaties vermeerderingen Mutaties vermindering Adviezen derden (primitieve begroting 2015) Planschade Damcentrum (nota van wijziging) Venestraat (nota van wijziging) Stadsherstel Damcentrum (nota van wijziging) e Vrijval reserve o.b.v. kadernota 2015 (2 Turap 2015) Opheffen bestemmingsreserve (kadernota 2015) Subtotaal mutaties verminderingen Stand reserve grondexploitaties per 31-12-2015

1.002 75 75 4 28 40 0 735 270 1.077 0


Toelichting op mutaties algemene reserve grondexploitaties (ARG) Adviezen derden Ieder jaar wordt er vanuit de ARG € 14.000 beschikbaar gesteld voor de dekking van exploitatiekosten verband houdend met advieskosten voor grondexploitatie. In 2015 is daar voor € 4.000 beroep op gedaan.

92

Planschade Damcentrum De VOF heeft in 2014 een bedrag beschikbaar gesteld aan de gemeente voor juridische ondersteuning, advisering en de uitkering van schadevergoedingen. Dit bedrag is toegevoegd aan de ARG. De in dit verband gemaakte kosten worden gedekt vanuit de ARG. Venestraat Vanuit de ARG is in totaal € 130.000 beschikbaar gesteld voor de passantenhaven in Leidschendam centrum. In 2014 is een deel van de werkzaamheden gedaan en in 2015 zijn deze werkzaamheden afgerond. De in dit verband gemaakte kosten worden gedekt vanuit de ARG. Stadsherstel Damcentrum Er is vanuit de ARG in totaal € 200.000 beschikbaar gesteld voor de subsidie stadsherstel Damcentrum over vier jaar. In 2015 is geen beroep gedaan op het extra deel vanuit de ARG. Vrijval kadernota 2015 Dit betreft de geraamde onttrekking uit de reserve ARG om deze conform besluitvorming bij de kadernota 2015 op te heffen. Opheffen bestemmingsreserve Door afwijkingen in de geraamde onttrekkingen en werkelijke onttrekkingen is er een restant in de reserve achtergebleven. Door deze onttrekking vallen alle rest middelen vrij.

93

3.4

Verbonden partijen

Beleidsmatig kader Deze paragraaf gaat in op de partijen met wie de gemeente een bestuurlijke relatie heeft en waarin zij een financieel belang heeft. Een bestuurlijk belang betekent dat de gemeente een zetel in het bestuur bezet of stemrecht heeft. Een financieel belang betekent dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in het geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij kunnen worden verhaald op de gemeente. De werkzaamheden van de verbonden partijen moeten een publiek belang dienen. De raad of het college zetten verbonden partijen in als middel om gemeentelijk beleid te realiseren. De gemeentelijke visie op verbonden partijen baseren wij op de uitgangspunten voor regionale samenwerking. Die uitgangspunten zijn namelijk ook van invloed op het deelnemen aan een verbonden partij en gaat uit van twee sporen: strategische samenwerking en samenwerking op uitvoeringsniveau. Met strategische samenwerking wordt de samenwerking bedoeld die erop gericht is de belangen van Leidschendam-Voorburg op de lange termijn in de regio veilig te stellen. Samenwerking op uitvoeringsniveau omvat meer praktische taken waarbij schaalvergroting vaak voortkomt uit de wens tot efficiency, kwaliteitsverbetering van de dienstverlening en het verminderen van de kwetsbaarheid. Lijst van verbonden partijen Naam Programma Doelstelling

Bestuurlijk belang

Overige deelnemende gemeenten Vestigingsplaats Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten

GGD Zuid-Holland West (per 1 januari 2014 in liquidatie) Sociale structuur Efficiënt uitvoeren van taken die vermeld staan in de Wet publieke gezondheid (Wpg) en de taken die bij of krachtens andere wetten aan de GGD zijn opgedragen. Een wethouder vertegenwoordigt de gemeente in het algemeen bestuur. Leidschendam-Voorburg is niet vertegenwoordigd in het dagelijks bestuur. Delft, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer Zoetermeer Ongewijzigd, 13,5% Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 € 619,€ 0,€ 1.723.000,€ 0,€ 0,Op basis van de eindafrekening Op 1 januari 2014 is de Gemeenschappelijke Regeling GGD ZHW opgeheven en zijn taken, contracten en medewerkers overgedragen aan Gemeenschappelijke Regeling GGD Haaglanden. De GGD ZHW is in 2015 geheel geliquideerd.

94

Naam Programma Doelstelling

Bestuurlijk belang

Overige deelnemende gemeenten Vestigingsplaats Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij

Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens

GGD Haaglanden Sociale structuur Efficiënt uitvoeren van taken die vermeld staan in de Wet publieke gezondheid (Wpg) en de taken die bij of krachtens andere wetten aan de GGD zijn opgedragen. Een wethouder vertegenwoordigt de gemeente in het algemeen bestuur. Leidschendam-Voorburg is niet vertegenwoordigd in het dagelijks bestuur. Delft, Den Haag, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer Den Haag Per 1 januari 2014 is de GGD Haaglanden opgericht waarbij is gekozen voor een dienstverleningsmodel. De GGD Den Haag heeft het personeel overgenomen en de nieuwe gemeenschappelijke regeling heeft het takenpakket en de gemeentelijke bijdragen en contracten overgenomen van de GGD Zuid-Holland West. Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 Niet van toepassing Niet van toepassing Niet van toepassing Niet van toepassing - € 10.000,Cijfers zijn op basis van de vastgestelde jaarrekening 2015 In de gemeenschappelijke regeling GGD Haaglanden wordt het dienstverleningsmodel toegepast. Dit bestuursmodel houdt in dat de negen deelnemende gemeenten gezamenlijk aan één van de gemeenten (Den Haag) vragen om het vastgestelde takenpakket uit te voeren. De negen gemeenten besturen gezamenlijk de gemeenschappelijke regeling en de gemeente Den Haag is daarnaast eigenaar van de uitvoeringsorganisatie. De GGD Den Haag heeft het personeel, takenpakket, de gemeentelijke bijdragen en contracten overgenomen van GGD Zuid-Holland West. Over het volume, kwaliteitsniveau en de vergoeding van het takenpakket zijn vierjaarlijks afspraken gemaakt. De eerste afspraken lopen van 2014 t/m 2017.

Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten

Omdat sprake is van een dienstverleningsmodel, waarbij de kosten vooraf vastliggen in de vastgestelde begroting zal de jaarrekening vrijwel gelijk zijn aan de begroting. 2015 was het 2e jaar dat de GGD Haaglanden functioneerde. De gemeenschappelijke regeling heeft de rol van opdrachtgever voor de uitvoeringsorganisatie, waarbij Den Haag een dubbelrol vervult: medebestuurder en uitvoerder. Het tweede jaar is goed verlopen.

95


Bestuurlijk belang

Overige deelnemende organisaties Vestigingsplaats (statutair) Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten


Bestuurlijk belang Overige deelnemende gemeenten Vestigingsplaats Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten

Regionaal inkoopbureau H-10 Sociale ondersteuning Het behartigen van de belangen van de gemeenten op het terrein van uitvoering van inkooptaken binnen het sociaal domein, zoals gezamenlijke inkoop en contractering. De belangen van de gemeenten worden behartigd door wethouder Paalvast uit de gemeente Zoetermeer, die namens de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Pijnacker-Nootdorp, Voorschoten, Wassenaar en Zoetermeer in het bestuur zit. Delft, Den Haag, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Voorschoten, Wassenaar, Westland en Zoetermeer Pijnacker-Nootdorp ongewijzigd Per 1 januari 2015 € 000,€ 000,-

Per 31 december 2015 € 000,€ 000,€ 123.244,Cijfers zijn op basis van de voorlopige jaarrekening 2015 De gemeenschappelijke regeling is een uitvoeringsorganisatie voor de periode 2015 tot en met 2017. De regeling is nu één jaar actief. De gemeenschappelijke regeling is in 2015 gewijzigd in een bedrijfsvoering organisatie. Dat is een gemeenschappelijke regeling met één bestuurslaag die beter past bij de doelstellingen van het Inkoopbureau H-10 dan een openbaar lichaam. Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk e.o. Sociale ondersteuning De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening. Doel is dat iedere persoon met een sociale werkvoorzieningsindicatie op het voor hem of haar maximaal haalbare niveau werkzaam is. De deelnemers hebben de uitvoering ondergebracht bij de DSW. Daarnaast voert de DSW met behulp van stichting Power- re-integratieactiviteiten uit voor bijstandsgerechtigden van de deelnemende gemeenten. In het algemeen bestuur is de gemeente vertegenwoordigd met twee wethouders. In het dagelijks bestuur met één wethouder. Rijswijk en Zoetermeer Rijswijk (statutair) 22%. Het belang is gerelateerd aan het aantal arbeidsjaren vanuit Leidschendam-Voorburg. Was 25 % in 2011. Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 € 1.827.000,€ 2.176.000,€ 2.468.000,€ 1.368.000,-€ 19.484,Cijfers zijn op basis van de voorlopige jaarrekening 2015. In 2015 is de DSW verder gegaan met de herstructurering. DSW is blijven sturen op kosten en opbrengsten en op de beweging ‘van binnen naar buiten’ van de werknemers.

96

DSW heeft hiervoor samenwerken met zogenaamde ‘werkleerbedrijven’ bij reguliere werkgevers. In 2015 zijn de ambities uit het herstructureringsplan tegen het licht gehouden. Een voorstel voor aanpassing van de ambities wordt begin 2016 voorgelegd aan het DB. In 2015 is ook begonnen met de pilot ‘alternatief beschut werk’. DSW is één van de drie opdrachtnemers. Naam Programma Doelstelling

Bestuurlijk belang Overige deelnemende gemeenten Vestigingsplaats Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten Naam Programma Doelstelling

Bestuurlijk belang Overige deelnemende organisaties Vestigingsplaats (statutair) Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten

Reinigingsbedrijf Avalex Groene woongemeente Efficiënte inzameling van huishoudelijk afval. Door de inzameling regionaal op te pakken beoogt de gemeente schaalvoordelen te behalen op vooral de logistiek en de verwerkingskosten. In het algemeen bestuur is de gemeente vertegenwoordigd met twee wethouders. In het dagelijks bestuur met één wethouder. Delft, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk en Wassenaar Rijswijk Ongewijzigd, 22,8% Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 -€ 302.000,€ 4.205.000,€ 26.366.000,€ 33.308.000,€ 4.507.000,Cijfers zijn op basis van de jaarrekening 2015

VOF Leidschendam Centrum Economische en ruimtelijke kansen Gezamenlijk uitvoering geven aan de grondexploitatie voor Leidschendam-Centrum en daarmee aan de realisatie van de herstructurering van het gebied. De gemeente is door een wethouder vertegenwoordigd in de vof. Ontwikkelingscombinatie Schouten De Jong/BPD (hierna SJB) Leidschendam Ongewijzigd, 50% Per 1 januari 2015 € 0,€ 19.396.604,-

Per 31 december 2015 € 0,€ 18.309.606,€ 0,Cijfers zijn op basis van de vastgestelde jaarrekening VOF 2015 Vorig jaar is weer een gedeelte van de herinrichting van de openbare ruimte opgeleverd en is een bouwkavel (Schoorlaan) volgens planning geleverd aan SJB. De eerstvolgende levering is opgeschoven van 1 oktober 2015 naar 1 april 2016. Het inrichtingsplan voor de Plaspoelhaven is vastgesteld en aanbesteed. De uitvoering daarvan start in april 2016.

97


Bestuurlijk belang

Overige deelnemende overheden Vestigingsplaats (statutair) Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten


Bestuurlijk belang Overige deelnemende gemeenten Vestigingsplaats Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij

Omgevingsdienst Haaglanden Bestuur, organisatie en veiligheid De uitvoering van gemeentelijke taken op het gebied van de milieuvergunningverlening, - toezicht (buitentoezicht op bodem en het toezicht op zwaardere/complexe milieu-inrichtingen) en handhaving. De gemeenten en provincie blijven het bevoegd gezag, maar de uitvoering van de taken gebeurt in de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH). Een wethouder vertegenwoordigt de gemeente in het algemeen bestuur. Leidschendam-Voorburg is niet vertegenwoordigd in het dagelijks bestuur. Delft, Den Haag, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland, Zoetermeer en provincie Zuid-Holland Den Haag Ongewijzigd, 2% Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 3.137.000,€ 3.610.000,13.300.000,€ 13.889.000,€ 781.000,Cijfers zijn op basis van de vastgestelde jaarrekening 2015 Het jaar 2015 is voor de ODH het tweede volle jaar geweest, waarin zij operationeel is geweest. 2015 is het laatste jaar waarin de financiering van de ODH plaatsvindt op basis van lumpsum, vanaf 2016 is sprake van een outputbegroting. De ODH heeft begin februari 2015 gerapporteerd aan de gemeente over haar resultaten en activiteiten over 2015. Hieruit blijkt dat het jaar 2015 qua taakuitvoering voor de gemeente Leidschendam-Voorburg een rustig jaar was. Het totaal aantal uitgevoerde zaken ligt onder de prognose van het werkplan van 2015. Daarbij moet worden opgemerkt dat de taakuitvoering voor het programma Toetsingen & Vergunningen vrijwel geheel vraagvolgend is, dit kan de komende jaren anders zijn. € €

Veiligheidsregio Haaglanden Bestuur, organisatie en veiligheid De activiteiten van de VRH zijn gericht op het vergroten van de veiligheid van de bevolking en bezoekers van de regio Haaglanden. De VRH heeft tot taak de brandweerzorg en organisatie van rampenbestrijding en crisisbeheersing in de regio goed te organiseren. Dit gebeurt in opdracht van de aangesloten gemeenten. De burgemeester vertegenwoordigt de gemeente in het algemeen bestuur. Delft, Den Haag, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer Den Haag Ongewijzigd, 7,03%

98

Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens

Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten

Naam Programma Doelstelling Bestuurlijk belang Overige deelnemende gemeenten Vestigingsplaats Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten

Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 9.773.000,€ 7.808.000,80.297.000,€ 83.590.000,€ 2.032.000,Cijfers zijn op basis van de vastgestelde jaarrekening 2015. De mutatie in het eigen vermogen wordt vooral veroorzaakt door de terugbetaling van het rekeningsresultaat 2014 aan de deelnemende gemeenten in 2015. In 2015 heeft de inzet van de VRH in het teken gestaan van de afronding van de in 2011 gestarte strategische vernieuwing en bezuiniging. De realisatie daarvan is tot stand gebracht langs de pijlers organisatie in control, ombuigen en vernieuwen. Bij brandweer Haaglanden is in 2015 nader vorm gegeven aan het vernieuwen naar een brandweer tegen lagere kosten met een hoger rendement. Daarnaast is in 2015 wederom en bijdrage geleverd aan de voorbereiding van de transitie van de gemeenschappelijke meldkamer van naar de Landelijke Meldkamer Organisatie met een concentratie van 10 landelijke meldkamers, waarbij de wettelijke verantwoordelijkheid voor de meldkamer overgaat van het algemeen bestuur naar het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Ingaande 2015 is de als zodanig aangeduide ‘oranje kolom’ (bevolkingszorg) toegevoegd aan de begroting van de VRH. In het kader daarvan is de verdere doorontwikkeling van deze kolom, gebaseerd op de landelijke visie op bevolkingszorg uit 2013, nader opgepakt € €

Stadsgewest Haaglanden (per 1 januari 2015 in liquidatie) Bestuur, organisatie en veiligheid Het stadsgewest is in liquidatie en behartigt geen belangen meer van de deelnemende gemeenten. De gemeente is in het algemeen bestuur vertegenwoordigd door twee raadsleden. Delft, Den Haag, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer Den Haag Ongewijzigd, 7,03% Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 16.960.000,€ 0,246.920.000,€ 0,€ 0,Over 2015 zijn nog geen financiële gegevens bekend Het stadsgewest verkeert sinds 1 januari 2015 in een liquidatiefase. De gemeente Zoetermeer voert de liquidatie uit. In 2015 heeft het stadsgewest een bedrag van € 318.000,uitgekeerd aan de gemeente. Dat is ongeveer de helft van het liquidatiebedrag dat de gemeente bij definitieve liquidatie ontvangt. Verder zijn in 2015 enkele rechten en verplichtingen die zijn vastgelegd in contracten overgedragen op de MRDH. € €

99


Bestuurlijk belang

Overige deelnemende gemeenten

Vestigingsplaats Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten

Metropoolregio Rotterdam Den Haag Economische en ruimtelijke kansen De regeling behartigt de belangen van de gemeenten op het terrein van verkeer en vervoer en het economisch vestigingsklimaat. De gemeente is in het algemeen bestuur vertegenwoordigd door de burgemeester, in de bestuurscommissie Vervoersautoriteit door de portefeuillehouder verkeer en vervoer, in de bestuurscommissie economisch vestigingsklimaat door de portefeuillehouder economie, in de adviescommissie vervoersautoriteit en adviescommissie economisch vestigingsklimaat door twee raadsleden. Albrandswaard, Barendrecht, Brielle, Capelle aan den IJssel, Delft, Den Haag, Hellevoetsluis, Krimpen aan den IJssel, Lansingerland, Leidschendam-Voorburg, Maassluis, MiddenDelfland, Nissewaard, Pijnacker-Nootdorp, Ridderkerk, Rijswijk, Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen, Wassenaar, Westland, Westvoorne, Zoetermeer Rotterdam Ongewijzigd, % Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 € 0,€ 2.487.228,€ 631.240.222,€ 634.101.174,€ 2.487.288,Cijfers zijn op basis van de voorlopige jaarrekening 2015 De 23 deelnemende gemeenten willen en moeten eigenaar zijn van de MRDH. Om daar betere invulling aan te geven werd het advies Van Samen Besluiten naar ook Samen Werken uitgebracht. Er worden voorstellen voorbereid om de interactie tussen de raadsleden te verbeteren en er komen zes werken vergaderlocaties in de regio. De relatie met de provincie is verbeterd en vorm krijgt in een gezamenlijke samenwerkingsagenda. De investeringsprogramma’s voor Verkeer en voor OV worden uitgevoerd en liggen grosso modo op schema waaronder de invoering van de nieuwe trams van HTM. Van groot belang voor de bereikbaarheid zijn de MIRTonderzoeken naar de internationale connectiviteit en naar de bereikbaarheid Den Haag-Rotterdam. Ook de acht werkvelden van het programma Economisch Vestigingsklimaat liggen op schema. In het werkplan 2016 e.v. werd hieraan verder invulling gegeven. Gemeld werd dat OESO een onderzoek uitvoert naar de MRDH en dat MRDH aan TRI Consult opdracht heeft verleend om een Roadmap Next Economy op te starten. Bestaande initiatieven zoals Yes!Delft en Steenworp worden opgeschaald naar de gehele Metropoolregio. Prof. Tordoir heeft een belangrijk advies uitgebracht over de noodzakelijke investeringen in de regio. Langs vier sporen moet de regio concurrerender en wervender worden: betere bereikbaarheid, economische vernieuwing, toonaangevende duurzaamheid en attractieve regio. De gemeenten in de MRDH steunen het initiatief voor de World Expo 2025.

100

Verschillende clusters komen in aanmerking voor een financiële bijdrage. Zo kreeg het foodcluster, waaronder de Greenport, een financiële stimulans van € 1,25 miljoen. In 2016 wordt samen met IQ gewerkt aan het cluster ICT/Hightech/Safety/Security. De Metropoolregio is een verkenning gestart naar of en op welke wijze de kracht van Nieuw-Nederlands ondernemerschap kan bijdragen aan het versterken van het economisch vestigingsklimaat in de Metropoolregio. De resultaten worden in het eerste kwartaal van 2016 opgeleverd. Naam Programma Doelstelling Bestuurlijk belang

Overige deelnemende gemeenten

Vestigingsplaats (statutair) Veranderingen in het belang van de gemeente in de verbonden partij Eigen vermogen Vreemd vermogen Resultaat over 2015 Toelichting financiële gegevens Verantwoording over de voorgenomen of gerealiseerde prestaties en activiteiten

Dunea N.V. Algemene dekkingsmiddelen Het leveren van betrouwbaar drinkwater en het beheren van de duinen tussen Monster en Katwijk. Op basis van het aandelenbezit kan de gemeente via het stemrecht tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders zeggenschap uitoefenen op Dunea N.V. De gemeente wordt hierbij vertegenwoordigd door een wethouder. Statutair is vastgelegd dat Dunea geen dividend uitkeert. Den Haag, Hillegom, Katwijk, Lansingerland, Leiden, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Pijnacker-Nootdorp, Rijnwoude, Rijswijk, Teylingen, Voorschoten, Wassenaar, Zoetermeer en Zuidplas Zoetermeer Ongewijzigd, 6,05% Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 174.200.000,€ 184.000.000,327.800.000,€ 384.000.000,€ 9.200.000,Cijfers zijn op basis van de voorlopige jaarrekening 2015 Er waren in 2015 geen belangrijke ontwikkelingen naast de going concern taken. € €

101


Eneco Holding N.V. Algemene dekkingsmiddelen Duurzame energie voor iedereen. De klanten van vandaag en in de toekomst moeten kunnen rekenen op betaalbare, betrouwbare en schone energie. Bestuurlijk belang Op basis van het aandelenbezit kan de gemeente via het stemrecht in de algemene vereniging van aandeelhouders zeggenschap uitoefenen op Eneco Holding N.V. De gemeente wordt hierbij vertegenwoordigd door een wethouder. 25 gemeenten zijn Eneco’s Rotterdam, Den Haag, Dordrecht, Leidschendam-Voorburg, aandeelhouders, met als grootste Lansingerland, Delft, Zoetermeer en Pijnacker-Nootdorp Vestigingsplaats (statutair) Rotterdam Veranderingen in het belang van de Ongewijzigd, 3,44% gemeente in de verbonden partij Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 Eigen vermogen € 5.188.000.000,€ 5.350.000.000,Vreemd vermogen € 1.900.000.000,€ 1.843.000.000,Resultaat over 2015 € 334.000.000,Toelichting financiële gegevens Cijfers zijn op basis van de jaarrekening 2015 Verantwoording over de Het resultaat is vrijwel gelijk met het resultaat over 2014. Dit is voorgenomen of gerealiseerde een goede prestatie omdat de marktomstandigheden lastig prestaties en activiteiten waren en de tarieven onder druk stonden.


N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG Bank) Algemene dekkingsmiddelen BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten voor maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Bestuurlijk belang Op basis van het aandelenbezit kan de gemeente via het stemrecht in de algemene vereniging van aandeelhouders zeggenschap uitoefenen op de BNG Bank. De gemeente wordt hierbij vertegenwoordigd door een wethouder. Deelnemende overheden gemeenten, provincies, waterschappen Vestigingsplaats (statutair) Den Haag Veranderingen in het belang van de Ongewijzigd, 0,36% gemeente in de verbonden partij Per 1 januari 2015 Per 31 december 2015 Eigen vermogen € 3.582.000.000,€ 4.163.000.000,Vreemd vermogen € 149.891.000.000,€ 145.317.000.000,Resultaat over 2015 € 226.000.000,Toelichting financiële gegevens Cijfers zijn op basis van de jaarrekening 2015 Verantwoording over de Het resultaat 2015 is ten opzichte van 2014 sterk verbeterd. voorgenomen of gerealiseerde Om haar klanten altijd te voorzien in goedkope financiering prestaties en activiteiten moet BNG Bank onder alle omstandigheden tegen lage rentetarieven kunnen inkopen. Daarvoor is nodig dat partijen op de gelden kapitaalmarkt vertrouwen hebben in BNG Bank. Dat betekent weer dat de excellente kredietwaardigheid van de bank – vergelijkbaar met die van de Nederlandse overheid – gewaarborgd

102

moet blijven. Tegen deze achtergrond is het goed te vermelden dat S&P het afgelopen jaar besloot om de rating van BNG Bank – in lijn met die van de Nederlandse overheid – terug te brengen naar het hoogste niveau AAA. Gunstig voor de obligatiehouders is daarnaast dat BNG Bank in 2015 is toegevoegd aan de lijst met instellingen waarvan de obligaties in aanmerking komen voor het opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank. Daarnaast werd de bank in 2015 door de Nederlandsche Bank aangemerkt als nationaal systeemrelevante bank. Het jaar 2015 was voor BNG Bank het eerste volledige jaar onder toezicht van de ECB. Het intensieve toezicht in combinatie met de aanhoudende stroom nieuwe regelgeving heeft ingrijpende gevolgen voor de operationele werkdruk. De bank heeft zich tevens voorbereid op de tweede pijler van de Europese bankenunie, het Single Resolution Mechanism, dat onder meer tot doel heeft om te voorkomen dat ‘de belastingbetaler’ de rekening betaalt als banken in problemen komen. Daarnaast heeft de bank de systeemvoorbereidingen voor central clearing van derivaten afgerond.

103

3.5

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Algemeen Het weerstandsvermogen is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers op te kunnen vangen en haar taken te kunnen voortzetten. Het is immers van belang te kunnen beschikken over voldoende weerstandsvermogen, om zowel structurele als incidentele tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat dit direct ten koste gaat van het gemeentelijke beleid en de kwaliteit van de bedrijfsvoering. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheer van de begroting en de jaarrekening wordt inzicht gegeven in de omvang, de dekking, de beheersing van de risico’s waarmee de gemeente kan worden geconfronteerd en de sterkte van de financiële positie. Voor het beoordelen van de sterkte van de financiële positie is inzicht nodig in de omvang en achtergronden van de risico’s die de gemeente loopt en de aanwezige weerstandscapaciteit voor de dekking van deze risico’s. Onder een risico wordt verstaan: Een niet door de gemeente te beïnvloeden gebeurtenis die onvoorspelbaar en onafwendbaar is, met veelal financiële of materiële gevolgen die niet specifiek af te dekken zijn. De gemeente kan zich soms indekken tegen risico’s, bijvoorbeeld door verzekeringen af te sluiten. In het kader van het weerstandsvermogen gaat het dus om die risico’s die niet direct in de exploitatie of op andere wijze zijn op te vangen. Afhankelijk van de verhouding tussen risico’s en weerstandscapaciteit, kan worden besloten de beschikbare middelen voor het opvangen van risico’s te verhogen of te verlagen. Ook kunnen op basis van dit inzicht maatregelen worden genomen om risico’s te beperken. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit de financiële middelen waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten, die zich onverwachts kunnen voordoen en die van substantiële aard zijn, te kunnen dekken. Dit kunnen zowel incidentele als structurele middelen zijn, te weten de reserves en/of de post voor onvoorziene uitgaven. De onbenutte belastingcapaciteit vormt een onderdeel van het weerstandsvermogen c.q. de (toekomstige) maatregelen die het bestuur kan nemen om financiële tegenvallers op te vangen. In dat licht is de onbenutte belastingcapaciteit niet opgenomen onder de beschikbare weerstandscapaciteit per 31 december 2015 in onderstaande tabel. Weerstandscapaciteit a. Algemene reserve met bufferfunctie b. Algemene reserve vrij besteedbaar c. Ruimte op de begroting/onvoorzien d. Ruimte op de begroting/onvoorzien Totaal

Soort Incidenteel Incidenteel Incidenteel Structureel

Bedrag 7.407 34.012 110 60 41.589


De algemene reserve met bufferfunctie is met name bestemd voor het opvangen van financiële gevolgen van calamiteiten en risico’s. De algemene reserve vrij besteedbaar is ook onderdeel van de weerstandscapaciteit. Deze reserve is ten opzichte van het 2014 toegenomen door de toevoegingen van het positieve rekeningresultaat 2014 en de bij de kadernota 2015 geheel of gedeeltelijk opgeheven bestemmingsreserves. De post voor onvoorziene uitgaven bestaat uit een structureel en incidenteel deel en is bestemd voor de dekking van onvoorziene, onontkoombare en on-uitstelbare exploitatielasten (de zogenaamde 3 O’s).

104

Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen is de verhouding tussen de ongedekte financiële risico’s en de financiële weerstandscapaciteit om deze risico’s op te kunnen opvangen. Het gaat om de mate waarin de gemeente in staat is financiële middelen vrij te maken en maatregelen te nemen om incidentele en structurele financiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van het bestaande beleid en de gemeentelijke dienstverlening. Naarmate risico’s beter kunnen worden afgedekt en opgevangen, is sprake van een groter weerstandsvermogen. Om een waardeoordeel te kunnen geven over het weerstandsvermogen is het noodzakelijk dat het wordt afgezet tegen een norm. Een algemeen gehanteerde norm bij gemeenten is een waarderingstabel opgesteld door het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR) in samenwerking met de Universiteit van Utrecht (zie tabel). In deze tabel wordt in de vorm van een ratio een oordeel gegeven over het weerstandsvermogen. Deze ratio wordt berekend door de beschikbare weerstandscapaciteit te delen door het risicoprofiel. Aan de hand van een inventarisatie van de risico’s komt het risicoprofiel van afgerond € 6,5 miljoen per 31 december 2015 tot stand (zie tabel risicoprofiel). Ratio waardering weerstandsvermogen > 2,0 1,4 – 2,0 1,0 – 1,4 0,8 – 1,0 0,6 – 0,8 < 0,6

Betekenis Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende

De ratio’s over de jaren 2014, 2015 en 2016 zijn berekend in onderstaande tabel. Ratio 1. Risicoprofiel 2. Weerstandscapaciteit 3. Ratio (verhouding tussen 1 en 2) 4. Ruimte (verschil tussen 1 en 2)

Rekening Begroting Rekening 2014 2016 2015 14.025 13.300 9.660 16.298 37.270 41.589 1,16 2,80 4,30 2.273 23.970 43.694

Bedragen x € 1.000

Uit voorgaande tabel blijkt dat het weerstandsvermogen gemeten aan de algemene norm van de NAR, uitstekend is. De weerstandscapaciteit is 4,3 maal zo groot als het risicoprofiel. Het vrij besteedbare deel van de weerstandscapaciteit wordt bepaald door de normering die door de raad vastgesteld zal worden bij de Nota Reserves, Voorzieningen en Weerstandsvermogen.

105

Stresstest Mede voor de beoordeling van het weerstandsvermogen onderzoeken wij periodiek door middel van een stresstest de financiële gevolgen van verschillende exogene schokken voor onze gemeente. De exogene schokken betreffen scenario’s van een financiële crisis (stijging rente en inflatie), een sociaaleconomische crisis (economische krimp en stijging werkloosheid), een vastgoedcrisis, een humanitaire ramp en een omvangrijke rijksbezuiniging. Er zijn extreme, maar plausibele scenario’s voor deze exogene schokken gehanteerd. Het model van de stresstest is door SEO Economisch Onderzoek gebouwd op basis van de financiële verslaglegging van onze gemeente. In het model wordt een kwantitatieve relatie gelegd tussen de variabelen waarin de exogene schokken zich uiten, en de verschillende posten in de baten- en lastenrekening en de balans van onze gemeente die door die schokken worden beïnvloed. Het model is flexibel opgezet zodat ook de effecten van zwaardere en minder zware scenario’s, en de effecten van verschillende combinaties van schokken kunnen worden berekend. Ook worden de financiële effecten berekend van gebeurtenissen die mogelijk samenhangen met de onderzochte schokken, zoals aanspraken op de garantiestellingen die de gemeente heeft afgegeven. De stresstest is uitgevoerd op de jaarrekening 2014 (basisscenario) en leidt tot de effecten zoals opgenomen in de onderstaande tabel. Uitkomsten stresstest jaarrekening 2015

2016

2017

2018

2019

2020

Gemiddeld per jaar

Gemiddeld per jaar

2015

2014

Financiële crisis: Lange rente Inflatie

-700

-2.050

-3.870

-3.990

-3.990

-2.920

-1.508

132

431

871

1.371

1.499

861

785

Economische crisis: Economische groei

-374

-504

-615

-703

-734

-586

-621

0

-1.869

-4.714

-7.635

-8.489

-4.542

-4.777

incl. kostendaling grexen

549

339

-165

-3.480

-3.736

-1.298

-4.076

excl. kostendaling grexen

67

46

-11

-382

-405

-137

-463

0

-1.440

-2.820

-4.140

-5.460

-2.772

-2.772

-7.000

-14.500

-14.500

-14.000

-13.500

-12.700

-12.700

Werkloosheid Vastgoedcrisis:

Rijksbezuinigingen Humanitaire ramp (bedragen x € 1.000)

De gepresenteerde financiële effecten zijn de bedragen waarmee in een crisisscenario de financiën van de gemeente verslechteren ten opzichte van de financiële positie in het basisscenario ofwel het verslagjaar 2015. Een negatief effect in een jaar moet daarom gezien worden als het bedrag waarmee de financiële positie van de gemeente in een crisisscenario verslechtert bij het uitblijven van een beleidsreactie gericht op het opvangen of afzwakken van deze effecten. De algemene conclusie is dat het weerstandsvermogen van onze gemeente in 2015 zodanig is, dat er voldoende ruimte is om de effecten van de individuele schokken en ook een cumulatie van schokken in financiële zin op te vangen.

106

Risicoprofiel De omvangrijkste risico’s zijn in de onderstaande tabel opgesomd en gekwantificeerd, waarbij door een inschatting van de kans dat de gebeurtenis zou kunnen optreden het risicoprofiel ontstaat.

Omschrijving 1. Gemeenschappelijke regelingen: DSW 2. Openeinderegelingen: a. BUIG b. Wmo c. Decentralisaties Sociaal domein (3D’s) 3. Grondexploitatie Duivenvoordecorridor 4. Algemene uitkering Gemeentefonds 5. Overige: a. Bodemsaneringen b. Lagere huuropbrengsten c. Dividend Eneco d. Metropoolregio e. Verzakkingen Rietvink f. Bediening Sijtwendebrug Totaal

Maximale omvang

Kans 10%

30%

500 1.800 500 3.000

70%

X X X X

Gemiddelde omvang

Risicoprofiel (kans x gemiddelde omvang)

250

175

900 250

275 25

1.500

450

Monte Carlo simulatie

6.300

5.000

X

2.500

750

4.000 vervallen 2.000 vervallen vervallen 1.100

X

2.000

600

X

1.000

700

X

550

385 9.660


Wij gaan onderstaand in op de risico’s die meegenomen worden voor de bepaling van het risicoprofiel van de gemeente (zie voorstaande tabel). 1. Gemeenschappelijke regelingen. Dienst Sociale Werkvoorziening Rijswijk en Omstreken (DSW) De deelnemende gemeenten aan de DSW zijn genoodzaakt tot een herstructurering van de DSW om de (toekomstige) tekorten te beperken dan wel weg te nemen. De komende jaren is de omvang van de bijdrage van onze gemeente aan de DSW, bestaande uit een bijdrage in de herstructurering en een bijdrage in het exploitatietekort uiterst onzeker. Dit hangt sterk af van economische ontwikkelingen en het succes van de herstructurering. Indien de herstructurering van de DSW in het geheel geen resultaat oplevert voorspelt het herstructureringsplan een exploitatietekort dat structureel zal oplopen tot € 3,5 mln. Dit is € 2,5 mln. meer dan het exploitatietekort van € 1 mln. waarmee in de (meerjaren)begroting van de DSW rekening is gehouden. Het aandeel van gemeente LeidschendamVoorburg bedraagt 21%. Wat neer zou komen op afgerond € 500.000. Gegeven de huidige economische onzekerheden dient dit risico als hoog te worden gekwalificeerd (70%). In 2015 is gestart met het opstellen van een herstructureringsplan t/m 2018 en het in beeld gaan brengen van toekomstscenario’s voor na 2018.

107

2. Open einderegelingen a. Wet BUIG bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (BUIG) Personen die recht hebben op een uitkering voor inkomensvoorzieningen dienen deze te ontvangen, ongeacht of het budget toereikend is. De huidige economische ontwikkelingen kunnen leiden tot een forse toeloop op de uitkeringsregelingen. Daarnaast is het rijksbudget voor de BUIG met onzekerheden omgeven. Het rijk stelt voor alle gemeenten samen een toereikend macrobudget vast. Ontwikkelingen in het landelijke volume bijstandsgerechtigden worden daarbij door het rijk opgevangen. De gemeente loopt het risico dat de lokale ontwikkeling van het bijstandsvolume in negatieve zin afwijkt van de landelijke ontwikkeling waardoor de rijksbijdrage te kort schiet. Het rijk heeft het maximale risico dat een gemeente in een uitkeringsjaar voor de uitvoering van de BUIG loopt vanaf gemaximeerd op 7,5%. In 2015 is netto (uitkeringsuitgaven minus terugvordering) ca € 24 miljoen uitgegeven aan uitkeringen BUIG. Rekening houdend met een verwachte afname van het budget in verband met de overgang van historische kosten naar het objectieve verdeelmodel en de uitkeringsuitgaven dient het risico voor de gemeente daarbij geraamd te worden op afgerond 1,8 miljoen voor 2016. b. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) De voorzieningen Wmo moeten worden geleverd, ook als het budget voor het betreffende jaar niet toereikend is. De verstrekking van de voorziening is gebaseerd op een objectief indicatiesysteem met als grondslag het ICF (internationaal geclassificeerd functiebeperkingen systeem). Ook de omvang van het budget dat door het rijk beschikbaar wordt gesteld is een financieel risico. Daarnaast speelt de extramuralisatie van de zorgzwaartepakketten. Het Rijk gaat ervanuit dat een grotere groep mensen een beroep gaan doen op ondersteuning van de gemeente. c. Decentralisaties Sociaal Domein (3 D’s) 2015 was het eerste jaar van de decentralisaties. Op de budgetten die het rijk hiervoor heeft overgedragen is flink gekort. De gemeente heeft geprobeerd deze kortingen op te vangen met beleidswijzigingen en een integrale gebiedsgerichte aanpak van de dienstverlening. In 2015 zijn de decentralisaties binnen het financiële kader uitgevoerd. Inzake de definitieve afwikkeling en de toekomst zijn er nog wel diverse risico’s. Afwikkeling 2015: Voor het jaar 2015 zijn alle kosten zo volledig mogelijk in beeld gebracht. Vooral bij de jeugdzorg zitten hierin nog diverse aspecten waardoor het risico gelopen wordt dat deze kosten nog niet volledig waren. Dit betrof:  LTA contracten; de door de VNG landelijk afgesloten contracten zijn lastig in beeld te brengen  DBC afrekeningen; de zorgaanbieders die werken met Diagnose Behandel Combinaties zijn vanuit historie niet gewend om direct/tussentijds af te rekenen  Achterstanden bij zorgleveranciers; als gevolg van de overgang hadden diverse zorgleveranciers problemen met het factureren van de geleverde zorg. Dit heeft tot achterstanden in de facturatie geleid Naast de onzekerheden binnen de ZIN zijn er tevens onzekerheden in de PGB budgetten. Het SVB heeft te maken gehad met achterstanden en problemen met de administratie. Mede als gevolg hiervan is het mogelijk dat er voor personen meer PGB is verstrekt dan was toegekend. Deze bedragen kunnen naar verwachting teruggevorderd worden bij het rijk. Op de afwikkeling van de eigen bedragen via het CAK wordt een positief risico gelopen.

108

Onzekere toekomst: De onzekerheden voor de toekomst zijn zowel gelegen in de budgetten als de aantallen. Inzake de budgetten is er geen inzicht in de ontwikkelingen van het macrobudget. Indien er meer cliënten overgegaan zijn naar de Wet langdurige zorg dan was berekend is hier een extra uitname van het macrobudget mogelijk. Daarnaast heeft de gemeente in 2015 extra gelden ontvangen voor de Jeugd waardoor er een positief saldo was. De aantallen kunnen komende jaren nog oplopen. Daarbij levert vooral de instelling waarbij sprake is van voogdij een grote onzekerheid. 3. Grondexploitaties De risico’s met betrekking tot de gemeentelijke grondexploitatie zijn beschreven in de paragraaf grondbeleid. Kortheidshalve wordt u hiernaar verwezen. In bovenstaande tabel is het risicoprofiel op contante waarde per 1-1-2016 opgenomen op basis van de herziening grondexploitatie Nieuwe Duivenvoordecorridor 2016. Dit risicoprofiel is berekend door middel van scenario analyses (Monte Carlo simulatie methode). Het risicoprofiel is bepaald met een waarschijnlijkheid van 80%. Dit wil zeggen dat het risicoprofiel in 80% van de berekende scenario's ca. € 6,3 mln. of kleiner bedraagt. Derhalve is, op basis van de uitgevoerde risicoanalyse, een risicobuffer van ca. € 6,3 mln. met een waarschijnlijkheid van 80% toereikend om de financiële risico's van de grondexploitatie op te vangen. 4. Algemene uitkering uit het Gemeentefonds Er zijn drie risico's met betrekking tot het Gemeentefonds: het risico dat het Rijk bezuinigt op de algemene en specifieke uitkeringen uit het Gemeentefonds, het risico dat de verdeling door het Rijk wordt herzien (herverdeeleffecten), en het risico dat de bestaande verdelingsmaatstaven zich anders ontwikkelen dan geraamd (exogene ontwikkelingen). 5. Overige a. Bodemsaneringen (RO) Alle (potentieel) verontreinigde locaties moeten vóór 2030 zijn onderzocht en waar nodig zijn gesaneerd. Een uitzondering hierop zijn de spoedlocaties waar een humaan of verspreidingsrisico aanwezig is. Deze verontreinigde locaties dienen vóór 2015 te zijn gesaneerd of er moeten maatregelen zijn genomen waardoor de risico’s worden beheerst. Bij de begroting 2015 is gesteld, dat de Oranje Nassaustraat op dat moment de enige spoedlocatie zou zijn. Nader onderzoek heeft echter geleerd dat genoemde locatie niet spoedeisend is. In onze gemeente bevindt wel een andere potentiele spoedeisende locatie. Dat is Leidsekade 8-10. In 2016 zal meer bekend zijn of er daadwerkelijk sprake is van spoed. De gemeente is verantwoordelijk om de nazorg-locaties Klaverweide en Nieuwstraat te beheren en te controleren. Het rijk heeft hier in principe geen geld voor over en legt de verantwoordelijkheid bij de gemeente. Mogelijk ontvangt de gemeente voor de periode 2016-2020 nog een bijdrage van de Provincie Zuid-Holland. De gemeente zal hoe dan ook in de toekomst een grote bijdrage moeten verlenen inzake de (verplichte) nazorg en toekomstige vervanging van ondergrondse infra-structuur. b. Lagere huuropbrengsten gemeentelijke accommodaties Het risico is komen te vervallen. De angst bestond dat door de afbouw van subsidies een deel van de verhuurde panden leeg zou komen of voor een lagere huur verhuurd zouden moeten worden. De huurders zijn in staat gebleken de huren te blijven voldoen ook in de toekomst. c. Dividenduitkering Eneco De winstgevendheid van Eneco neemt af als gevolg van de verlaging van de (gereguleerde) tarieven voor de transportkosten van elektriciteit en gas. De verplichte splitsing per februari 2017 in een transport- en een productiebedrijf kan de totale winst nadelig beïnvloeden omdat de bedrijfskosten door de splitsing stijgen.

109

d. Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) Het risico is komen te vervallen. Het risico was aanwezig dat het bedrag dat de gemeente overhoud van de inwonerbijdrage aan het stadsgewest onvoldoende zou zijn voor de dekking van de extra salarislasten en de uitvoering van de overgehevelde taken. Het is gebleken dat dit niet aan de orde zal zijn e. Grondverzakkingen de Rietvink Het financieel risico van de grondverzakkingen de Rietvink is niet meer actueel. De raad heeft in januari 2016 een uitvoeringskrediet beschikbaar gesteld van € 5,4 mln. inclusief dekkingsvoorstel op basis van het definitief ontwerp grondverzakkingen de Rietvink. Het financiële risico is hiermee komen te vervallen. f. Bediening Sijtwendebrug Bij de overdracht van de Sijtwendebrug naar de gemeente is geregeld dat de Provincie Zuid-Holland verantwoordelijk zou zijn voor de bediening van de brug. Deze bediening zou, tijdelijk, handmatig plaatsvinden tot het moment waarop de brug aangesloten zou worden op de provinciale afstandsbediening aan de Leidsekade. Destijds had Haaglanden voor de ombouw een bedrag gereserveerd van € 150.000. Bij het laatste, informele, overleg gaf de provincie aan dat de ombouw van de brug, om te voldoen aan de provinciale eisen, ca. € 1.100.000 zou gaan kosten, voor de mechanische aanpassingen en voor de elektrische aanpassingen. Daarnaast zullen door de afstandsbediening de jaarlijkse kosten oplopen naar ca. € 75.000 per jaar. Kengetallen Kengetal 1a. Netto schuldquote 1b. Netto schuldquote (gecorrigeerd voor verstrekte leningen) 2. Solvabiliteitsratio 3. Structurele exploitatieruimte 4. Grondexploitatie 5. Belastingcapaciteit

Rekening 2014 76

Begroting Rekening 2015 2015 81 85

71

76

80

48 5,31 20,0 95,4

55 1,21 19,0 96,7

46 1,61 20,0 96,7

Toelichting kengetallen 1. Netto schuldquote & de netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen. Omdat bij verstrekte leningen er onzekerheid kan bestaan over de terugbetaling wordt de netto schuldquote zowel inclusief als exclusief de doorgeleende gelden berekend. Des te lager deze schuldquote is des te meer eigen middelen de gemeente ter beschikking heeft. Bij een waarde onder 100 is dit goed te noemen. De VNG kwalificeert een hoogte van 100 als code oranje, vanaf 130 is dat code rood. 2. De solvabiliteitsratio De solvabiliteitsratio geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal. Het eigen vermogen van een gemeente bestaat uit de reserves en het begrotingssaldo. Des te hoger deze ratio is des te meer middelen de gemeente ter beschikking heeft om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen De VNG bestempelt een waarde vanaf 30 als voldoende.

110

3. Structurele exploitatieruimte Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht in de exploitatie wordt onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. Dit kengetal wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves te delen door de totale baten, uitgedrukt in een percentage Bij een waarde hoger dan 0 is er structurele exploitatieruimte. 4. Grondexploitatie Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale (geraamde) baten. Voor de berekening van dit kengetal worden de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de programmabegroting en uitgedrukt in een percentage. De boekwaarde van de voorraden grond is van belang, omdat deze waarde moet worden terugverdiend bij de verkoop. De accountant moet ieder jaar beoordelen of de gronden tegen een actuele waarde op de balans zijn opgenomen. De waarde van de gronden is dus circa 20% van de totale baten. 5. Belastingcapaciteit De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijke gemiddelde. De definitie van het kengetal belastingcapaciteit is: Woonlasten meerpersoonshuishouden in jaar t (het begrotingsjaar) ten opzichte van het landelijk gemiddelde in jaar t-1 (het jaar voorafgaand aan het begrotingsjaar) uitgedrukt in een percentage. De ruimte die een gemeente heeft om zijn belastingen te verhogen, wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, de rioolheffing en reinigingsheffing voor een woning met gemiddelde waarde in de gemeente. Een waarde lager dan 100 geeft aan dat er nog ruimte is om de belastingen te verhogen. Het kengetal laat ook zien dat in de gemeente de woonlasten lager waren dan gemiddeld, zowel in 2014 en 2015. Beoordeling onderlinge verhouding tussen de kengetallen in relatie tot de financiële positie De uitkomsten van de kengetallen geven aan dat de financiële positie van de gemeente sterk is. De schuld is niet erg hoog en de rente en aflossingen daardoor op te vangen binnen de begroting. De solvabiliteit is ruim voldoende en daardoor is de financiële weerbaarheid goed en is de gemeente ook goed in staat om aan de financiële verplichtingen te voldoen. Bij de verkoop van in exploitatie genomen gronden zal een aanzienlijk deel van de leningen die aangegaan zijn voor de financiering van de grondexploitatie afgelost kunnen worden. Daardoor verbeteren zowel de schuldquote en de solvabiliteit. De structurele exploitatieruimte en belastingcapaciteit kunnen eventueel nog voor dekking zorgen voor extra lasten die voortvloeien uit eventuele tegenvallers.

111

3.6

Financiering

Algemeen In deze paragraaf wordt aandacht besteed aan het financieringsbeleid en de uitvoering ervan in 2015. De Wet financiering decentrale overheden (wet Fido) is de basis voor de financiering en de treasurytaken. Het Treasury-statuut is door de gemeenteraad al in december 2005 vastgesteld en nog steeds bij de tijd. In de financiële beheers-verordening die op 1 januari 2016 van kracht is geworden zijn hoofdregels voor de financieringsfunctie bepaald. In deze paragraaf wordt ingegaan op: 1. Treasury-beleid 2. Risicobeheer 3. Financieringspositie 4. Opnemen van kortlopende geldleningen 5. Uitzetten van overtollige geldmiddelen (schatkistbankieren) 6. Treasury-resultaat 1. Treasurybeleid Het gemeentelijk treasury-beleid is gebaseerd op de wet Fido en de financiële beheers-verordening. De financiële beheers-verordening is in 2015 aangepast. De aangepaste versie is per 1-1-2016 in werking getreden. De hoofdlijnen van het treasurybeleid zijn: a. De gemeente gaat leningen aan, zet middelen uit en verleend garanties uitsluitend ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak. b. De treasury-functie draagt zorg voor duurzame en voordelige toegang tot de financiële vermogensmarkten, het beperken van renterisico’s en levert adequate informatie over onze liquiditeits- en financieringspositie. c. De treasury-functie zorgt ook voor het optimaliseren van renteresultaten binnen de kaders van de wet Fido en de financiële beheers-verordening. d. Er wordt zoveel als mogelijk gebruik gemaakt van interne financieringsmiddelen om het aantrekken van leningen te beperken. e. De gemeente verstrekt geen garanties, borgtochten of leningen aan derden. f. Overtollige geldmiddelen worden uitgezet bij financiële instellingen met minimaal een AA-rating. Het liquiditeitenbeheer van de gemeente (beheer van betalingen en ontvangsten) is gebaseerd op een prognose voor een periode van twaalf maanden. Met het wekelijks monitoren van de liquiditeitspositie en informatie uit de organisatie wordt de liquiditeitsprognose regelmatig geactualiseerd. De Treasury-commissie is conform het daarover bepaalde, in 2015 viermaal bij elkaar gekomen. De commissie evalueert de afgeronde financieringstransacties en bespreekt de toekomstige ontwikkelingen op het gebied van financiering (rente en omvang) voor de gemeente. De commissie bestaat uit de wethouder financiën, de concerncontroller (treasurer) en de medewerker treasury. 2. Risicobeheer De risico’s voor de gemeente doen zich voor op: 2.1 de Liquiditeitspositie, dat vertaald zich in het renterisico op de vlottende schuld 2.2 de Financieringspositie, dat vertaald zich in het renterisico op de vaste schuld 2.3 de Verstrekte geldleningen, het zogenaamde kredietrisico.

112

2.1 Liquiditeitspositie De kasgeldlimiet is een belangrijke graadmeter voor de beoordeling van de liquiditeitspositie. De kasgeldlimiet is het maximum bedrag dat is toegestaan waarmee de gemeente haar (kapitaal)uitgaven kan financieren met kortlopende geldleningen (vlottende schuld). De kasgeldlimiet wordt bepaald door een percentage (8,5%) van het begrotingstotaal van de gemeente. Voor 2015 kwam dit uit op een bedrag van afgerond € 16 miljoen. De liquiditeitspositie in relatie tot de kasgeldlimiet is in 2015 als volgt verlopen:

Liquiditeitspositie 2015 Toegestane kasgeldlimiet 1. in procenten van de grondslag 2. in bedrag Omvang vlottende korte schuld 3. Opgenomen gelden < 1 jaar 4. Schuld in rekening courant 5. Gestorte gelden door derden < 1 jaar 6. Overige geldleningen niet zijnde vaste schuld Totaal vlottende korte schuld Omvang vlottende middelen 7. Contante gelden in kas 8. Tegoeden in rekening courant 9. Overige uitstaande gelden < 1 jaar Totaal vlottende middelen Toets kasgeldlimiet 10. Totaal netto vlottende schuld 11. Toegestane kasgeldlimiet Ruimte (+) / overschrijding (-)

e

e

1 kwartaal

e

2 kwartaal

e

3 kwartaal

4 kwartaal

8,5 16.000

8,5 16.000

8,5 16.000

8,5 16.000

24.000 -

1.410 -

4.000 4.864 -

10.000 7.848 -

-

-

-

-

24.000

1.410

8.864

17.848

266 266

-

-

-

-

-

-

23.734 16.000 -7.734

1.410 16.000 14.590

8.864 16.000 7.136

17.848 16.000 -1.848

(Bedragen x € 1.000)

Onder een vlottende of korte schuld worden schuldtitels gerekend met een looptijd korter dan één jaar. De belangrijkste vormen hiervan zijn (opgenomen) daggeld- en kasgeldleningen en rekeningcourantkrediet. De gemiddelde netto vlottende schuld per kwartaal mag de kasgeldlimiet maximaal twee achtereenvolgende kwartalen overschrijden voordat de korte schuld in het daarop volgende e e kwartaal omgezet moet worden in een vaste schuld. In het 4 kwartaal 2014 en het 1 kwartaal 2015 e is de kasgeldlimiet overschreden. In het 1 kwartaal is voor een bedrag van € 6,5 miljoen een langlopende geldlening aangegaan voor de (project)financiering van de grondexploitatie e Duivenvoordecorridor. En vanwege de 2 kwartalen regel moest in het 2 kwartaal nog een langlopende geldlening van € 8 miljoen aangetrokken worden. Beleidslijn van de treasury-functie is om bedragen tot de kasgeldlimiet te financieren met kort geld. Dit gebeurt omdat financiering met kortlopende geldleningen meestal goedkoper is dan met langlopende geldleningen. Op lange termijn is het renterisico op kortlopende geldleningen echter groter omdat de rente snel kan wijzigen. De rente op langlopende geldleningen wordt voor een bepaalde periode vastgezet, waardoor de gemeente voor een langere periode rekening kan houden met stabiele financieringslasten.

113

2.2 Financieringspositie Voor de financieringspositie is de renterisiconorm van belang. Het doel van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico’s op de vaste schuld. De norm geeft aan over welk maximaal bedrag per jaar renterisico gelopen mag worden. Dit betreft onder andere leningen waarvan de rente herzien gaat worden maar ook de herfinanciering van aflossingen. Door spreiding in de tijd van aflossingen en herzieningen wordt het renterisico verkleind. De renterisiconorm wordt berekend met een vastgesteld percentage van het begrotingstotaal. Dit percentage is ministerieel bepaald op 20% en betekent voor onze gemeente een renterisiconorm van afgerond € 38 miljoen in 2015. Het verloop van de renterisiconorm is in onderstaande tabel opgenomen. Renterisico 2015 – 2018

2015

2016

2017

2018

1. Renteherziening op vaste schuld o/g 2. Aflossingen 3. Renterisico (1+2) 4. Renterisiconorm

2.878 2.878 37.757

3.666 3.666 40.163

3.555 3.555 40.363

4.620 4.620 38.977

5a. Ruimte onder renterisiconorm (4>3) 5b. Overschrijding renterisiconorm (3>4)

34.879 -

36.497 -

36.808 -

34.357 -

188.785 20% 37.757

200.814 20% 40.163

201.815 20% 40.363

194.887 20% 38.977

Berekening renterisiconorm 4a. Begrotingstotaal 4b. Percentage ministeriële regeling Renterisiconorm (4a x 4b) (bedragen x € 1.000)

De huidige leningenportefeuille heeft geen leningen met een mogelijkheid tot tussentijdse renteaanpassingen. Nieuw aan te trekken geldleningen hebben bij voorkeur ook een vaste rente voor de hele looptijd. In de tabel is rekening gehouden met de aflossingen van in de toekomst nog aan te trekken geldleningen op basis van de bij de begroting 2016 geactualiseerde liquiditeitsprognose. De gemeente heeft binnen de renterisiconorm op basis van de huidige beleidslijn nog ruime mogelijkheden voor het aantrekken van langlopende geldleningen. De conclusie is dat de gemeente een beperkt renterisico loopt in het kader van de langlopende financiering en binnen de wettelijke risiconorm blijft. 2.3 Verstrekte geldleningen Het kredietrisico op verstrekte geldleningen wordt omschreven als de mogelijkheid van een waardedaling van de vorderingspositie ten gevolge van het niet (tijdig) kunnen nakomen van de verplichtingen door de tegenpartij. Hieronder is een overzicht per risicogroep opgenomen. Risicogroep 1. Hypotheken aan personeel 2. Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland 3. Overige leningen Totaal

Hypothecaire zekerheid ja gedeeltelijk nee

31-12-2015 68 2.219 5 2.292


114

Ad 1. De gemeente verstrekt sinds 2002 geen nieuwe hypotheken meer aan personeel. Ad 2. Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN) zet op voordracht van de gemeente geldleningen uit in de sector volkshuisvesting. De gemeente heeft de opbrengst uit de verkoop aandelen Bouwfonds gebruikt voor de storting in het fonds als een geldlening. Een gedeelte van het gestorte bedrag is door SVN vastgelegd in verstrekte geldleningen aan derden tot een bedrag van circa € 2,2 miljoen. Dit is inclusief een bedrag van € 0,9 miljoen voor funderingsherstel. Ad 3. Dit betreft de laatste lening in het kader van de Woningwet. 3. Financieringspositie Voor de bepaling van de financieringspositie zijn de financieringsbehoefte (geïnvesteerd vermogen in vaste activa) en de financieringsmiddelen (opgenomen langlopende leningen, reserves en voorzieningen) van belang. Tweemaal per jaar wordt de financieringspositie van de gemeente geactualiseerd. Bij de samenstelling van de jaarrekening en de begroting. De financieringspositie aan het einde van de jaren 2014 tot en met 2016 is opgenomen in onderstaande tabel. Financieringspositie Financieringsbehoefte Investeringen Langlopende verstrekte geldleningen Grondexploitaties Totaal financieringsbehoefte (1) Financieringsmiddelen Reserves Opgenomen langlopende leningen Voorzieningen Vooruit ontvangen overheidsbijdragen Totaal financieringsmiddelen (2) Financieringssaldo (2-1) overschot / tekort

31-12-2014

31-12-2015

31-12-2016

156.228 8.328 35.129 199.685

167.228 8.153 36.139 211.520

207.000 8.300 28.000 243.300

86.910 70.127 25.219 508 182.764 -16.921

90.131 81.749 25.880 178 197.938 -13.582

82.300 88.000 24.800 195.100 -48.200


Het financieringssaldo eind 2015 is met circa € 3,3 miljoen afgenomen ten opzichte van 2014. Dit zal in 2016 toenemen met circa € 35 miljoen als gevolg van onder andere investeringen voor de verbetering van de bereikbaarheid van Stompwijk, de nieuwbouw van scholen en vervanging van riolering. De onderstaande tabel geeft inzicht in het verloop van de langlopende geldleningen in 2015.

Portefeuille langlopende geldleningen 1. Beginstand per 1 januari 2015 2. Nieuwe geldleningen 3. Reguliere aflossingen 4. Vervroegde aflossingen 5. Eindstand per 31 december 2015

Bedrag 70.127 14.550 2.928 81.749

Gemiddelde rente 2,95% 1,12%


De tarieven op de kapitaalmarkt waren in 2015 laag. De werkelijke rente voor langlopende geldleningen (20 jarige annuïteit) bedroeg in 2015 gemiddeld 1,5 % (bij het opstellen van de begroting 2015 is rekening gehouden met een rentepercentage van 2,75%).

115

In 2015 is een langlopende lening aangetrokken van € 6,5 miljoen (rente 0,825% voor 8 jaar) voor de financiering van de grondexploitatie Duivenvoordecorridor en één van € 8 miljoen (rente 1,4% voor 20 jaar) voor de reguliere financiering van de investeringen. 4. Opnemen van kortlopende geldleningen De gemeente financiert de lopende betalingen en ontvangsten tot het maximum van de kasgeldlimiet (€ 16 miljoen) met kortlopende geldleningen (kas- en daggeld). 5. Uitzetten van overtollige geldmiddelen Eventuele overtollige liquide middelen worden (verplicht) bij de schatkist uitgezet. Dit heeft zich overigens in 2015 niet voorgedaan. Hiervoor is een drempelbedrag van € 1,4 miljoen per dag van toepassing (dit verschilt per gemeente) en gaat over het gemiddelde van de overtollige geldmiddelen per kwartaal. De volgende tabel geeft aan in hoeverre binnen het drempelbedrag is gebleven in 2015.

Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren 2015 (1)

Drempelbedrag

1.416 Kwartaal 1

(2)

(3a) = (1) > (2) (3b) = (2) > (1)

Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen Ruimte onder het drempelbedrag Overschrijding van het drempelbedrag

Kwartaal 2

Kwartaal 3

Kwartaal 4

654

492

39

721

762

924

1.377

695

-

-

-

-

Berekening drempelbedrag (4a)

(4b)

(4c) (1) = (4b)*0,0075 + (4c)*0,002 met een minimum van € 250.000

Begrotingstotaal verslagjaar Het deel van het begrotingstotaal dat kleiner of gelijk is aan € 500 miljoen Het deel van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat Drempelbedrag

188.785

188.785

1.416

Berekening kwartaalcijfer op dag-basis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen Kwartaal 1

(5a)

Som van de per dag buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen (negatieve bedragen tellen als nihil)

(5b)

Dagen in het kwartaal

(2) - (5a) / (5b)

Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen

Kwartaal 2

Kwartaal 3

Kwartaal 4

58.819

44.251

3.546

64.907

90

91

92

92

486

39

706

654


116

6. Treasury-resultaat De tarieven op de geldmarkt waren in 2015 laag. In de begroting 2015 was uitgegaan van gemiddeld 0,5 %. In 2015 zijn diverse kasgeldleningen opgenomen die varieerden van € 4 miljoen tot € 24 miljoen. De gemiddelde rente op deze leningen bedroeg 0,024% negatief. Dit betekent een vergoeding voor het opnemen van kasgeldleningen (geld toe bij lenen). Per saldo is in 2015 een positief treasury-resultaat behaald van € 115.000 ten opzichte van de raming. Dit komt door een lagere rente op de langlopende geldleningen van € 500.000 en een nadeel van € 400.000 vanwege de hogere rente toerekening voor de inzet van eigen financieringsmiddelen. De omvang van de eigen financieringsmiddelen was namelijk groter dan aangenomen bij de begroting 2015. De rente op kort geld (kasgeldleningen) leverde in 2015 een voordeel ten opzichte van de raming op van € 100.000. Dit komt door een lagere korte rente dan aangenomen bij de begroting 2015.

117

3.7

Bedrijfsvoering

Algemeen De paragraaf bedrijfsvoering geeft inzicht in de stand van zaken en de realisatie van beleidsvoornemens rondom de bedrijfsvoering. De uitgangspunten zijn als volgt: a. Een kleinere gemeentelijke organisatie (regie-organisatie) die aansluit op het gemeentelijke takenpakket. Voor de bedrijfsvoering is het uitgangspunt een algemene capaciteitsreductie van 10% (exclusief specifieke bezuinigingsmaatregelen in relatie tot de regieorganisatie) naast de specifieke taken die ten gevolge van de kerntakendiscussie vervallen en de gevolgen van de gemeentebrede afname van de formatie voor de functiegerelateerde kosten (bijvoorbeeld werkplekken). b. Een efficiënt en effectief werkende gemeentelijke organisatie, waaronder begrepen wordt het op ambtelijk gebied (regionaal) samenwerken en uitbesteden van werkzaamheden, maar ook het meer benutten van de moderne middelen zoals digitalisering. Organisatieontwikkeling De ambtelijke organisatie en haar medewerkers ontwikkelen zich continu om alle bestuurlijke en organisatorische ambities de komende jaren waar te kunnen maken en in te kunnen spelen op externe ontwikkelingen die op ons af komen. Het gaat om een totaalontwikkeling van een moderne overheid die klaar is voor de toekomst, ten diensten van de inwoners. In 2015 is ingezet op de volgende ontwikkelingen: de regieorganisatie, de nieuwe bestuursstijl, Hostmanship en Het Nieuwe Werken. Bij het door ontwikkelen naar een regieorganisatie is in 2015 verder ingezet op de leerlijnen Dienstverlening, Beleid en Management. Het nieuwe werken heeft verder vorm gekregen. Het pand Koningin Wilhelminalaan 2 is in maart 2015 op gelijke wijze als Raadhuisplein1 opgeleverd en in gebruik genomen. De medewerkerswerken steeds meer plaatsen tijdonafhankelijk, dus ook op locatie of bij bewoners thuis, wat de dienstverlening aan onze inwoners ten goed komt. Andere ontwikkelingen die in 2015 hebben bijdragen aan het worden van een moderne overheid die ten dienste staat van de inwoners zijn onder andere de ontwikkeling van een nieuwe integrale dienstverleningsvisie, de vernieuwing van de website (samen met de inwoners) en de vernieuwing van de planning en control zodat op een open en transparante wijze informatie beschikbaar is voor alle doelgroepen (raad, college en inwoners). De bouwarchieven zijn scanklaar gemaakt, zodat de inwoners deze digitaal kunnen raadplegen en er zijn voorbereidingen getroffen voor een pilot voor het thuisbezorgen van reisdocumenten. Daarnaast is informatiemanagement en in het bijzonder informatiebeveiliging opgepakt. In dat kader is een risico-inventarisatie uitgevoerd en een plan opgesteld dat in 2016 zal leiden tot concrete acties. Human Resource (HR) beleid Het HR-beleid draagt bij aan de gemeentelijke doelstellingen en beschrijft op welke wijze HRactiviteiten en -instrumenten hieraan bijdragen. Voor 2015 betekende dat het zich richtte op (1) het versterken van de kwaliteit van de medewerkers, (2) goed werkgeverschap en (3) de juiste medewerker op de juiste plaats. Dit is terug te vinden in de volgende drie thema’s: 1. E-HRM Inmiddels zijn meerdere processen gedigitaliseerd, zoals het digitaliseren van dossiers, de HRgesprekscyclus, correspondentie en competenties. Daarnaast is het P-dashboard vergevorderd en zal in 2016 uit worden gerold.

118

2. Wendbaarheid en flexibiliteit In het laatste kwartaal is de organisatie gestart met Strategische Personeel Planning (SPP). Met behulp van SPP wordt bepaald welke kwaliteiten nodig zijn om de juiste medewerker op de juiste plek te krijgen om hiermee de gemeentelijke missie meer gestalte te geven. Daarnaast blijft het aandacht geven aan het onderwerp integriteit een bepalende factor voor onze missie. Per 1 januari werken we met de generieke functiebeschrijvingen van HR21 en wordt beoogd om mobiliteit binnen en buiten de gemeente te vergroten. 3. Persoonlijke groei & leiderschap Verbinden, Vertrouwen geven en Verantwoordelijkheid zijn drie belangrijke thema’s binnen deze gemeente. Vanuit HR zijn er voor zowel medewerkers als managers programma’s ontwikkeld die ertoe bijdragen om hiernaar te handelen. Onderstaande tabel geeft een aantal kengetallen met betrekking tot de formatie en het verloop daarin. Rekening 2014 Rekening 2015 (per 31-12-2014) (per 31-12-2015) 1. Aantal toegestane fte’s

592,97

565,59

2. Aantal bezette fte’s

578,28

563,53

660

638

12

13

4,68

4,73

3. Aantal medewerkers 4. Uitstroom 2011 t/m 2018 voor 65+ 5. Ziekteverzuim in % (excl. zwangerschap)

Informatievoorziening en automatisering Voor 2015 zijn vier speerpunten benoemd op gebied van informatievoorziening, namelijk: 1. een informatievoorzieningsplatform waarmee de transitie van de drie decentralisaties binnen het sociaal domein verder vormgegeven kan worden. 2. het verder uitvoeren van iNUP (implementatie Nationaal Uitvoerings Programma). Belangrijke onderdelen hiervan zijn het invoeren en aanpassen van Basisregistraties. Hiermee kunnen overheden efficiënter en makkelijker informatie met elkaar uitwisselen. 3. prioriteren en positioneren van het digitale (dienstverlenings)kanaal. Hiermee zet de gemeente een volgende stap in het digitaal aanbieden van overheidsdiensten via het digitale kanaal. Dat gaat in eerste instantie via digitale formulieren die de burger direct kan invullen. Op termijn wordt het digitale kanaal afgestemd op smartphone en tablet. 4. Informatiebeveiliging is misschien wel het belangrijkste speerpunt. Bij bovenstaande drie punten gaat het over het uitwisselen van informatie. Hierbij is het van noodzakelijk belang dat dit op een veilige manier wordt uitgevoerd. Hiervoor moet een aantal technische zaken worden geregeld. Daarnaast moeten er ook afspraken gemaakt worden hoe met informatie om te gaan. Medewerkers moeten zich blijven realiseren dat ‘Informatie” het bestaansrecht van de gemeente is. De onderstaande maatregelen zijn in 2015 uitgevoerd om aan deze ambities invulling te geven: 1. Er is een regiesysteem geselecteerd en aangeschaft om de informatievoorziening in het sociaal domein centraal te ontsluiten. Dit regiesysteem is in 2015 niet geïmplementeerd omdat het niet voldeed aan de verwachtingen. Nu de leverancier enige aanpassingen heeft doorgevoerd wordt in 2016 een begin gemaakt met de implementatie bij het ACT team en de Lokale Kamer. De bedoeling is – als het proces op orde is – het systeem in 2016 ook uit te rollen bij het jeugdteam, W&I en het KCC (WMO).

119

2. Er zijn diverse werkzaamheden in het stelsel van basisregistraties gerealiseerd, waaronder de aansluiting op de basisregistratie Kadaster. Ook zijn er werkzaamheden uitgevoerd voor de aansluiting op de landelijke voorziening WOZ en BGT. Deze aansluiting worden verder gerealiseerd in 2016. 3. Met het project Nieuwe Website is in 2015 een start gemaakt met de vernieuwing van het digitale dienstverleningskanaal. Er is een burgerpanel geraadpleegd en er zijn interviews gehouden en op basis hiervan en landelijke gebruikersonderzoeken is in september de nieuwe homepage in gebruik genomen. Een aantal (veel bezochte) pagina’s is inmiddels toegankelijker gemaakt voor een groter publiek. 4. De gemeente is afgelopen jaar gestart met de implementatie van de gemeentebrede informatiebeveiliging volgens de Baseline voor Informatiebeveiliging Nederlandse Gemeenten (BIG). Het formuleren en vaststellen van informatiebeveiligingsbeleid en het uitvoeren van een uitgebreide risicoanalyse is afgerond. Het gemeentebrede informatiebeveiligingsplan en een compact plan van aanpak vormen het resultaat en zijn de basis voor de acties in 2016. In dit plan van aanpak staan alleen de verbeteracties vermeld waaraan de gemeente de komende jaar prioriteit gaat geven. Inkoop en aanbesteding Inkoop en aanbesteding vindt decentraal plaats op afdelingsniveau. De afdeling bedrijfsvoering beschikt over een team van inkoop- en aanbestedingsspecialisten, die de afdelingen kunnen adviseren en behulpzaam zijn bij de procesbegeleiding. Op regionaal niveau wordt deelgenomen aan “Inkoopkracht Zuid-Holland West”, gevormd door de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Delft, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Voorschoten, Wassenaar, Westland en Zoetermeer. Doel van dit samenwerkingsverband is om waar mogelijk schaalvoordeel te creëren door gezamenlijke inkoop en kennis te delen. Centrale Huisvesting Het project Centrale Huisvesting (CHV) is in 2015 binnen budget en planning gerealiseerd. Het college is er van overtuigd dat de organisatie hiermee een belangrijke stap voorwaarts heeft gemaakt in kwaliteit, duurzaamheid en efficiency. De realisatie van CHV heeft binnen de ambtelijke huisvesting een totale reductie van 170 werkplekken en 5.483 m2 BVO opgeleverd. Het flexibele kantoorconcept werkt boven verwachting goed. Het concept kenmerkt zich door de goede werken overlegplekken, de goede technische ondersteuning, duurzaamheid en de verbeterde balans tussen de werken privé situatie door de introductie van Het Nieuwe Werken en de kernwaarden Vertrouwen, Verbinden en Verantwoordelijkheid. Er wordt tijd- en plaatsonafhankelijk gewerkt. Planning en control De planning- en controlcyclus is het proces van (strategische) planning dat via uitvoering en bijsturing leidt tot zowel interne als externe verantwoording. In het kader van de planning- en controlcyclus worden diverse documenten opgesteld, die ook in 2015 aan de raad zijn voorgelegd. Onder planning vallen de kadernota en de begroting. Onderdeel van control (uitvoering en bijsturing) vormen de tussentijdse rapportages, waarvan er in 2015 twee zijn opgesteld. Verantwoording wordt uiteindelijk afgelegd via het jaarverslag. Eind 2015 heeft de raad een nieuwe Verordening op het financiële beleid en beheer vastgesteld. In oktober 2015 is de begroting 2016 ook in de vorm van een app beschikbaar gekomen. Artikel 213a Gemeentewet In 2015 is een aanvang gemaakt met één doelmatigheid- en doeltreffendheidsonderzoek in het kader van artikel 213a GW. Dit betrof een onderzoek naar het proces rondom bestuurlijke behandelvoorstellen. De rapportage met conclusies en aanbevelingen hieromtrent inclusief een plan van aanpak is begin 2016 verschenen.

120

Rekenkameronderzoeken De Gemeente Leidschendam-Voorburg is aangesloten bij de Rekenkamercommissie Wassenaar, Voorschoten, Oegstgeest en Leidschendam-Voorburg. Deze rekenkamercommissie heeft in 2015 drie onderzoeken uitgevoerd:  Voorwaarden voor een effectieve organisatie en uitvoering van hulp en ondersteuning in het kader van de Jeugdwet en de Wmo (gestart in april 2015; afronding in 2016);  Digitale dienstverlening (gestart in juli 2015; afronding in 2016);  Quick scan kwaliteit begrotingsinformatie (afgerond in oktober 2015). De rekenkamercommissie legt zijn bevindingen, conclusies en aanbevelingen middels rapportages voor aan de raad, waarna de raad besluit of zij de aanbevelingen overneemt. De aanbevelingen uit het onderzoek Quick scan kwaliteit begrotingsinformatie zullen worden meegenomen bij het opstellen van toekomstige begrotingen.

121

JAARREKENING

122

4. Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening en de toelichting

123

4.1

Overzicht van baten en lasten

Programma

Primitieve Begroting Rekening Rekening Resultaat begroting 2015 na 2014 2015 2015 2015 wijziging

Lasten Sociale structuur Sociale ondersteuning Groene woongemeente Economische en ruimtelijke kansen Bestuur, organisatie en veiligheid Totale lasten

23.859 62.298 24.009 45.235 34.586 189.988

19.735 83.252 23.814 23.664 37.975 188.440

19.807 84.293 26.618 28.872 36.007 195.597

20.021 78.968 24.780 20.240 35.383 179.392

-214 5.325 1.838 8.632 624 16.205

N V V V V V

Baten Sociale structuur Sociale ondersteuning Groene woongemeente Economische en ruimtelijke kansen Bestuur, organisatie en veiligheid Totale baten

-5.529 -39.302 -16.847 -16.454 -2.470 -80.602

-4.854 -34.778 -16.418 -12.524 -1.819 -70.393

-4.438 -31.252 -17.277 -11.785 -2.294 -67.046

-4.553 -31.425 -16.890 -12.429 -2.683 -67.980

115 173 -387 644 389 934

V V N V V V

109.387

118.047

128.551

111.412

17.139 V

-11.169 -83.950 -95.119

-11.526 -103.263 -114.788

-11.376 -105.028 -116.404

-11.605 -105.004 -116.609

229 V -24 N 205 V

14.268

3.259

12.147

-5.197

17.344 V

8.055 -31.555 -23.500

4.372 -7.631 -3.259

43.380 -55.527 -12.147

45.776 -51.737 -5.961

-2.396 N -3.790 N -6.186 N

-9.232

0

0

-11.158

11.158 V

Saldo van de programma’s Algemene dekkingsmiddelen Lasten en baten belastingen Algemene lasten en baten Totaal algemene dekkingsmiddelen Totaal lasten en baten Verrekening met de reserves Stortingen reserves Onttrekkingen reserves Totaal mutaties reserves Gerealiseerde resultaat (bedragen x € 1.000)

124

4.2

Financiële resultaat 2015 per programma

Het jaar 2015 startte met een positief saldo van € 144.000. In de loop van het jaar is bij de 2e tussentijdse rapportage 2015 het verwachte begrotingsoverschot berekend op € 566.000. Dit bedrag is, conform besluitvorming van de gemeenteraad, gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. Het definitieve resultaat van de jaarstukken per 31 december 2015 is € 11.158.000 positief. In onderstaand overzicht is de opbouw van het resultaat per programma gespecificeerd, waarbij het resultaat gesplitst is in gerealiseerd totaal van saldo van baten en lasten, reservemutaties en gerealiseerde resultaat.

Omschrijving programma Sociale structuur Sociale ondersteuning Groene woongemeente Economische en ruimtelijke kansen Bestuur, organisatie en veiligheid Algemene dekkingsmiddelen Totaal lasten en baten Storting in reserves Onttrekking aan reserves Totaal mutaties reserves Gerealiseerde resultaat

Saldo primitieve begroting 2015 14.881 48.475 7.396 11.141 36.155 -114.788 3.259 4.372 -7.631 -3.259 0

Saldo bijgestelde begroting 2015 15.369 53.041 9.341 17.087 33.713 -116.404 12.147 43.380 -55.527 -12.147 0

Saldo rekening 2015 15.468 47.543 7.890 7.811 32.700 -116.609 -5.197 45.776 -51.737 -5.961 -11.158

Verschil -99 5.498 1.451 9.276 1.013 205 17.334 -2.396 -3.790 -6.186 11.158

N V V V V V V N N N V


In onderstaand overzicht is de opbouw van het resultaat, inclusief de mutaties van de reserves, per programma gespecificeerd.

Omschrijving programma Sociale structuur Sociale ondersteuning Groene woongemeente Economische en ruimtelijke kansen Bestuur, organisatie en veiligheid Algemene dekkingsmiddelen Gerealiseerde resultaat

Saldo primitieve begroting 2015 14.677 48.440 6.025 11.141 34.680 -114.963 0

Saldo bijgestelde begroting 2015 15.046 53.006 3.754 14.787 29.986 -116.579 0

Saldo rekening 2015 15.254 47.508 4.306 7.891 30.667 -116.784 -11.158

Verschil -208 5.498 -552 6.896 -681 205 11.158

N V N V N V V


In paragraaf 4.3 worden de afwijkingen > € 100.000 ten opzichte van de begroting 2015 per programma toegelicht.

125

4.3

Toelichting financiële afwijkingen t.o.v. begroting 2015

In onderstaande tabellen worden per programma de financiële afwijkingen ten opzichte van de begroting 2015 groter dan € 100.000 op de directe lasten en baten en reserve mutaties toegelicht. Tevens wordt bij de afwijking aangegeven of deze van incidentele (I) of structurele (S) aard is.

Programma 1 Sociale structuur Afwijkingen t.o.v. begroting 2015 Lasten en baten Brandschade bouwspeelplaats Begraafrechten Extra afschrijving Dobbelaan Kinderopvang accommodaties Gezond In De Stad (GIDS gelden) Luchtbehandelingsinstallatie Forum Kwadraat Overig Totaal lasten en baten Storting in reserves Reserve incidentele kosten 2016 – 2018 Onttrekking aan reserves N.v.t. Totaal mutaties reserves Gerealiseerde resultaat t.o.v. begroting 2015

S/I

Voordeel

I S I I I I I

143

Nadeel

Saldo

-190 -444

143 -148 112 -106 50 40 -190 -99

-109

-109

-109 -553

-109 -208

-148 112 -106 50 40 345

I

0 345


Toelichting lasten en baten Brandschade bouwspeelplaats (€ 142.700 voordeel) In 2015 is een schade afrekening ontvangen met betrekking tot de brandschade die op 31 december 2014 is ontstaan aan het gebouw van de Bouwspeelplaats. Deze schade-uitkering is voor een bedrag van € 121.700 gebruikt voor de dekking van de extra afschrijving van een deel van de restant boekwaarde van de bouwspeelplaats. Begraafrechten (€ 148.000 nadeel) Lagere baten van begraafrechten wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een lager aantal begrafenissen en een lager aantal verkochte particuliere graven. In 2016 zal bekeken worden in welke mate deze daling tot structurele aanpassingen van de begroting dient te leiden. Extra afschrijving Dobbelaan (€ 112.000 voordeel) De extra afschrijving van de boekwaarde van schoolgebouw Dobbelaan 10 heeft niet plaatsgevonden in 2015. Overdracht en sloop vinden plaats in 2016 nadat de werkzaamheden van asbestsanering zijn afgerond. Per einde jaar is het gebouw nog in gebruik. Kinderopvang accommodaties (€ 106.000 nadeel) De gebouwen Burgemeester Roeringlaan 3 en Burgemeester Sweenslaan 2 - 4 zijn een gedeelte van het jaar niet verhuurd voor kinderopvang. Planning was om het gebouw Delflandlaan 4 te slopen in e 2015 maar dat is doorgeschoven naar 2016. Daartoe is bij de 2 tussentijdse rapportage 2015 de huur voor 2015 alsnog geraamd terwijl deze al primitief in de begroting was verwerkt.

126

Gezond In De Stad (GIDS-gelden) (€ 50.000 voordeel) Gezond in de Stad gelden zijn nog niet in 2015 ingezet. Voorbereidende werkzaamheden hebben in 2015 plaatsgevonden en de uitvoering, bijeenkomsten per wijk met de burgers en maatregelen die daaruit voortvloeien, worden in 2016 ter hand genomen. Luchtbehandelingsinstallatie Forum Kwadraat (€ 40.000 voordeel) Voor het jaar 2015 was voor het aanpassen van de luchtbehandelingsinstallatie van Forum Kwadraat beschikbaar een eenmalig budget van € 80.000, waarvan € 40.000 is besteed. Het restantbudget 2015 bedraagt € 40.000 en leidt tot een voordeel. De werkzaamheden aan de luchtbehandelingsinstallatie zijn in 2015 niet afgerond als gevolg van een complex vergunningentraject en de kritische houding van de welstandcommissie. Ook omwonenden maakten bezwaar tegen het niet fraaie aanzicht van het installatiedeel dat zich op het dak bevindt. De werkzaamheden worden in 2016 afgerond. Toelichting mutaties reserves Storting reserve incidentele kosten (€ 109.000 nadeel) Conform de kadernota 2015 is de bestemmingsreserve onderwijshuisvesting opgeheven. Van de in het kader van de onderwijshuisvesting in 2014 en 2015 beschikbaar gestelde bedragen is € 109.000 nog niet afgerekend. Dit bedrag is gestort in de reserve incidentele kosten 2016 – 2018. Deze storting was niet geraamd in de begroting 2015.

127

Programma 2 Sociale ondersteuning Afwijkingen t.o.v. begroting 2015

S/I

Voordeel

Nadeel

Saldo

Lasten en baten WMO huishoudelijke ondersteuning

S

2.209

2.209

WMO Begeleiding

S

1.382

1.382

WMO Gehandicaptenvoorziening

I

171

171

WMO Eigen Bijdrage

S

WMO Inhuur en advies

I

subtotaal WMO

-1.018

-1.018

-1.018

3.249

-526

-526

505 4.267

505

Algemene Bijstand (Inkomensvoorzieningen W&I)

I

Participatie / Re-integratie

I

580

580

Participatie / WSW

I

98

98

678

-526

152

Jeugdhulp

I

1.086

-112

974

Programma 3D (ACT Team/Lokale kamer)

I

495

495

Regelingen compensatie zorgkosten

I

662

662

Leerlingenvervoer

S

Mantelzorg

I

Overig

I

subtotaal Algemene bijstand en participatie


-145 130

-145 130

-19

-19

7.318

-1.820

5.498

0

0

0

7.318

-1.820

5.498

Storting in reserves N.v.t. Onttrekking aan reserves N.v.t. Totaal mutaties reserves Gerealiseerde resultaat t.o.v. begroting 2015 Toelichting lasten en baten Algemeen 2015 was het transitiejaar van de taakdecentralisaties in het sociaal domein. Het jaar waarbij voor overgangscliënten bestaande voorzieningen werden gecontinueerd en nog ervaring opgedaan moest worden met de in- en uitstroom in het cliëntenbestand. Op basis van de gebrekkige overdrachtsinformatie van het rijk én de informatie van de zorgleveranciers waren de uitgaven voorzichtig geraamd. Op basis van de toen beschikbare informatie werd rekening gehouden met een tekort op de rijksmiddelen. In de begroting 2015 is dit verwachte tekort opgevangen met € 2,8 mln. aan incidentele (hiervoor gereserveerde) eigen middelen. Nu blijkt dat de transitie van het sociaal domein geheel toch binnen de overgedragen rijksmiddelen heeft kunnen plaatsvinden. Pas in de laatste maanden van 2015 zijn de declaratie- en administratie achterstanden door de zorgleveranciers en de SVB ingelopen. Het positieve resultaat blijkt een stuk hoger dan het verwachte positieve resultaat van ruim € 2,3 mln. zoals gemeld in de raadsbrief van oktober.

128

Op het onderdeel WMO bedraagt het totale voordeel € 3.249.000 en dit is als volgt gespecificeerd. WMO huishoudelijke ondersteuning (€ 2.209.000 voordeel) Zorg in Natura (ZiN) (€ 2.067.000 voordeel) De huishoudelijke hulp is in 2014 opnieuw aanbesteed, waarbij de gemeente een andere bekostiging heeft ingevoerd. Van inputbekostiging (uren) is overgestapt naar resultaatbekostiging ( een schoon en leefbaar huis). Deze nieuwe aanbesteding heeft geleid tot een inkoopvoordeel van € 1,3 mln. Naast het inkoopvoordeel is het zorggebruik in 2015 met 8,5% afgenomen ten opzichte van 2014. De oorzaken zoeken wij primair in de afschaffing van de landelijke compensatieregelingen eigen bijdragen. De gemeentelijke eigen bijdrage is niet verhoogd, maar cliënten ontvangen niet langer compensatie hiervoor via de Wet tegemoetkoming Chronisch zieken en gehandicapten (WTCG) en de regeling compensatie eigen risico (CER). Klanten maken vooralsnog nauwelijks gebruik van de nieuwe gemeentelijke regeling ‘compensatie meerkosten’. Dit betekent dat de eigen bijdrage aanzienlijk hoger uitvalt. Dit kan een reden zijn om geen huishoudelijke ondersteuning af te nemen. De tevredenheid van de klanten die huishoudelijke zorg ontvangen op basis van resultaatfinanciering is voldoende (7,2) tot goed (8,1). Dit blijkt uit de recente tevredenheidsonderzoeken die door Zorg Lokaal zijn uitgevoerd. WMO huishoudelijke ondersteuning PGB (€ 142.000 voordeel) Het aantal budgethouders in 2015 was 121. Dit is een daling van 2,5% ten opzichte van vorig jaar. De PGB regeling is ten opzichte van 2015 niet veranderd m.u.v. de invoering van trekkingsrecht. Dit houdt in dat niet meer achteraf de verantwoording plaatsvindt maar vooraf. Daarnaast is het gevolg van het trekkingsrecht dat een deel van de cliënten niet het volledig toegekende PGB budget besteed. WMO Begeleiding (€ 1.382.000 voordeel) WMO Begeleiding Zorg in natura (€ 942.000 voordeel) In 2015 heeft besluitvorming in het kader van de Wet langdurige zorg (Wlz) ertoe geleid dat minder cliënten onder de Wmo 2015 en de Jeugdwet zijn komen te vallen. In totaal hebben op landelijk niveau ruim 13.000 cliënten gekozen voor het Wlz-overgangsrecht. In de analyse zien we dat het aantal overgangscliënten uiteindelijk 19% (148) lager lag dan oorspronkelijk was aangegeven en begroot. Verder speelt ook hier het effect van de veranderingen in de eigen bijdrage een rol. Het is niet mogelijk om in beeld te geven of er sprake is van een afname in de instroom ten opzichte van wat normaal was in vorige jaren. We beschikken niet over historische cijfers waartegen we de huidige instroom kunnen afzetten. Voor zover wij kunnen beoordelen is de zorgverlening bij de cliënten goed verlopen. Ruim 25 organisaties hebben in het afgelopen jaar zorg geleverd. WMO Begeleiding PGB (€ 440.000 voordeel) Bij het PGB zien we dezelfde ontwikkeling als bij begeleiding. Het aantal cliënten is met 4% (4) afgenomen naar 110. De afname kan het gevolg zijn van trekkingsrecht. Dit houdt in dat niet meer achteraf de verantwoording plaatsvindt maar vooraf. Daarnaast is het gevolg van het trekkingsrecht dat een deel van de cliënten niet het volledig toegekende PGB budget besteed.

129

WMO Gehandicaptenvoorziening (€ 171.000 voordeel) Het aantal verstrekte tegemoetkomingen vervoersvoorzieningen is in 2015 afgenomen. In totaal hebben 1.205 personen een tegemoetkoming gehad. In 2014 lag dit aantal 12% hoger op 1.347. De regeling is gewijzigd waarbij 2015 is aangemerkt als overgangsjaar. De afname hangt samen met het stopzetten van het automatisch verlengen van de beschikkingen. Mensen moeten nu een verlenging aanvragen en hebben dit in veel gevallen niet gedaan. Ook de instroom van nieuwe cliënten is beperkt. Daarnaast heeft de gunstige overeenkomst inzake de verstrekking van scootmobielen bijgedragen aan het voordeel. In 2015 zijn 96 scootmobielen verstrekt waarbij als gevolg van de overeenkomst een korting van toepassing was. WMO Eigen Bijdrage (€ 1.018.000 nadeel) Omdat minder inwoners een beroep doen op WMO ondersteuning, én de zorgkosten per cliënt lager waren dan in 2014 als gevolg van de aanbestedingsresultaten, heeft de gemeente minder inkomsten uit eigen bijdragen. Daarnaast heeft het CAK in 2015 niet alle eigen bijdragen kunnen invorderen. Dit had vooral te maken met de nieuwe werkwijze en de problemen bij het uitwisselen van informatie in de keten, waardoor zorgaanbieders niet tijdig hun declaraties hebben ingediend. Hierdoor was het Centraal Administratie Kantoor (CAK) niet in staat om bij alle klanten de eigen bijdrage te bepalen en een vordering op te leggen. De klanten zijn over de vertraging geïnformeerd. Mede als gevolg hiervan is de eigen bijdrage lager dan begroot. WMO Inhuur en advies (€ 505.000 voordeel) Uitvoeringskosten her-indicaties (€ 215.000 voordeel) In 2015 is eenmalig budget beschikbaar gesteld om de her-indicaties voor begeleiding uit te voeren. De werkelijke kosten lagen fors lager dan verwacht. Dit is het gevolg van een aanbesteding waarbij voor een vast bedrag een bureau is gecontracteerd. Het bureau heeft gedurende het jaar alle herindicaties uitgevoerd. Medisch advies (€ 290.000 voordeel) De uitgaven voor medische adviezen zijn lager dan begroot omdat de indicaties vrijwel altijd door de consulenten konden worden gesteld. Alleen voor complexe en integrale adviezen is gebruik gemaakt van externe medische adviseurs. Op het onderdeel algemene bijstand en participatie bedraagt het totale voordeel € 152.000 en dit is als volgt gespecificeerd. Algemene Bijstand (€ 526.000 nadeel) De overschrijding wordt voornamelijk veroorzaakt door een overschrijding op het budget Bbz voor gevestigden (Bijstandsverlening zelfstandigen). In voorgaande jaren verstrekte leningen Bijstandsverlening zelfstandigen zijn in hogere mate dan begroot omgezet in ‘om niet verstrekkingen. De reden voor de omzetting was dat een deel van de BBZ cliënten niet in staat bleek af te kunnen lossen op de eerder verstrekte Bbz lening zonder het bedrijf in gevaar te brengen. Daarnaast is het totale cliëntenbestand algemene bijstand (Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz) in Leidschendam-Voorburg sterker toegenomen dan de verwachte landelijke toename. Het cliëntenbestand is ten opzichte van 2014 met 4,3% gestegen. In het macrobudget BUIG was rekening gehouden met een stijging van het landelijke cliëntenbestand met 3,7% in 2015. De toename van het cliëntenbestand zorgt ervoor dat het Rijksbudget niet toereikend is om de uitgaven 2015 volledig te dekken. Het in juli 2015 gelanceerde Plan van Aanpak Arbeidsmarktoffensief is erop gericht om d.m.v. extra inzet op uitstroom langjarig de uitgaven binnen het Rijksbudget te brengen.

130

Vooral het aantal uitkeringen in het kader van de IOAW is in 2015 fors gestegen (29. Het betreft hier oudere en (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte personen die de gehele WW-duur hebben doorlopen. Deze groep is nauwelijks bemiddelbaar naar werk. Door gewijzigde wetgeving zal het beroep op deze regeling echter wel de komende jaren afnemen. Participatie/ Re-integratie (€ 580.000 voordeel) Het participatiebudget is onlosmakelijk verbonden met het BUIG budget. Hoe meer mensen met geld uit het participatiebudget bemiddeld kunnen worden naar werk, hoe minder mensen een beroep doen op een uitkering, bekostigd uit het BUIG budget. In 2015 is, conform plan, extra ingezet op uitstroom uit een uitkeringssituatie. Dit heeft geleid tot meetbare positieve financiële en maatschappelijke resultaten. Het totale participatie-deel van de integratie-uitkering Sociaal Domein is besteed aan de reguliere uitstroom-instrumenten en de extra inspanningen. Het aantal cliënten dat op traject zijn geplaatst is ten opzichte van 2014 beduidend hoger ( 430 t.o.v. 350). Op 1 juli 2015 is het plan van aanpak arbeidsmarktoffensief door de Raad van de gemeente Leidschendam-Voorburg vastgesteld. (Raadsbesluit 1365313) Dit plan voorziet in extra inspanningen om het beroep op het BUIG budget langjarig binnen de Rijksmiddelen te kunnen bekostigen. Bij het genoemde Raadsvoorstel ontbrak het raadsbesluit de begroting aan te passen. De begrotingswijzing had moeten voorzien in een aframing van het incidenteel beschikbare budget, inclusief het besluit dit beschikbaar te stellen voor de resterende looptijd van het plan. Om ook de komende jaren de beoogde extra inspanningen te kunnen realiseren, én de uitgaven in het kader van het BUIG-budget binnen de Rijksmiddelen te kunnen brengen is een beroep op extra middelen noodzakelijk. Bij de eerste tussentijdse rapportage 2016 zal bezien worden of extra middelen kunnen worden vrijgemaakt binnen het beschikbare programmabudget 2016. Participatie/ WSW (€ 98.000 voordeel) Het voordeel op de uitgaven WSW is toe te schrijven aan een positieve afrekening van een eerder boekjaar. Jeugdhulp (€ 974.000 voordeel) In de begroting was rekening gehouden met een mogelijk nadeel van € 1,0 mln. op de uitvoering van de jeugdwet ten opzichte van de rijksbijdrage. Hiervoor is in de begroting 2015 1,0 mln. extra beschikbaar gesteld. Door het ministerie van VWS en de VNG actief te benaderen over de tekortkoming in het objectief verdeelmodel van het gemeentefonds is de gemeente incidenteel via de septembercirculaire 2015 alsnog gecompenseerd met € 1,5 mln. voor het ontstane nadeel door de toepassing van het woonplaatsbeginsel. Deze extra middelen zijn in 2015 aan het budget jeugd toegevoegd. Daarnaast is met de gemeente Den Haag een convenant gesloten, waarin is afgesproken dat zij ons financieel compenseren voor tienermoeders die door Den Haag bij ‘Zij aan Zij’ (Leger des Heils Voorburg) zijn geplaatst. Zodra de tienermoeders de leeftijd van 18 jaar bereiken vallen ze onder de verantwoordelijkheid van gemeente Leidschendam-Voorburg. Programma 3D (€ 495.000 voordeel) Op het budget van het programma transitie Sociaal domein wordt een positief resultaat gerealiseerd van €113.000. Oorzaak is dat contractmanagement nog niet volledig geïmplementeerd is en de verdere doorontwikkeling van de ICT is achtergebleven (Suite4Sociale Regie is nog niet volledig operationeel).

131

Op het uitvoeringsbudget van het ACT Team is een voordeel van € 447.000 gerealiseerd. Het ACTteam is in januari 2015 gestart met een beperkte formatie met de mogelijkheid om verder uit te breiden indien dit noodzakelijk zou zijn. In 2015 zijn minder multiprobleem huishoudens aangemeld dan verwacht. Daardoor was uitbreiding van het ACT Team maar beperkt nodig. Daarnaast zijn medewerkers in het ACT-team geplaatst die al op een andere wijze gefinancierd zijn (oud voor nieuw). Een nadeel van € 65.000 op de Lokale Kamer wordt veroorzaakt door de uitbreiding van de doelgroep (ook inwoners ouder dan 27 jaar waarbij sprake is van crimineel of overlast gevend gedrag worden geleid naar de Lokale Kamer). Per saldo betekent dit voor het totale programma een voordeel van € 495.000. Regelingen compensatie zorgkosten (€ 662.000 voordeel) Collectieve ziektekostenverzekering (€ 118.000 voordeel) De beschikbaar gestelde middelen t.b.v. de afschaffing Compensatie eigen risico (CER) 2014 zijn ingezet voor de ophoging van de bijzondere bijstand voor chronisch zieken en gehandicapten. Deze bijzondere bijstand wordt in de vorm van een collectieve ziektekostenverzekering beschikbaar gesteld. In 2015 zijn minder mensen dan verwacht overgestapt naar deze uitgebreide collectieve ziektekostenverzekering. Ondanks de verlenging van de overstaptermijn begin 2015 is deze waarschijnlijk voor veel mensen tekort geweest. Het is daarom de verwachting dat dit voordeel incidenteel is. Meerkostenregeling (€ 544.000 voordeel) De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatieregeling Eigen Risico (CER) zijn in 2015 verdwenen. Het budget is (met een korting) naar gemeenten gegaan. Hiervoor in de plaats is een gemeentelijke regeling compensatie meerkosten gekomen. Mensen die het volledige eigen risicobedrag voor hun ziektekostenverzekering én de maximale CAK periodebijdrage voor zorg verschuldigd zijn, kunnen in aanmerking komen voor een financiële tegemoetkoming. Dit hangt af van het inkomen. In 2015 is nauwelijks gebruik gemaakt van deze regeling. Dit is waarschijnlijk het gevolg van te complexe beleidsregels. In 2016 wordt bezien op welke wijze de regeling vereenvoudigd kan worden zodat deze gelden als nog bij de doelgroep terecht kunnen komen. Leerlingenvervoer (€ 145.000 nadeel) Bij de 2e tussenrapportage werd voor de periode september – december 2015 rekening gehouden met een terugloop in het aantal leerlingen voor het nieuwe schooljaar als gevolg van de wijziging van de verordening. Met de nieuwe verordening is meer ingezet op de mogelijkheden van ouders en jongeren om het vervoer van en naar school zelf te regelen. In de uitvoering is dit maar beperkt mogelijk gebleken. Er is daarnaast vaker dan verwacht een beroep gedaan op de hardheidsclausule waardoor leerlingen die normaliter niet voor leerlingenvervoer in aanmerking komen, op basis van hun specifieke situatie toch een vervoersvoorziening hebben gekregen. Mantelzorg (€ 130.000 voordeel) In 2015 is een beperkt aantal structurele maatregelen genomen om de mantelzorgondersteuning en de inzet van zorgvrijwilligers te versterken. Dit jaar heeft verder in het teken gestaan van het overleg met partners en mantelzorgers om te komen tot een haalbaar en effectief actieplan voor de komende jaren. Dit heeft meer tijd gekost dan verwacht, daardoor is het beschikbare budget maar voor de helft ingezet. Het actieplan voorziet in de volledige besteding van de beschikbare middelen met ingang van 2016.

132

Programma 3 Groene woongemeente Afwijkingen t.o.v. begroting 2015 Lasten en baten Stedelijke vernieuwing Rioolheffing Groenstructuurplan Besluit woninggebonden subsidies Monumentenzorg Onkruidbestrijding Opstellen / Uitvoeren Duurzaamheidsagenda Afvalstoffenheffing Overig Totaal lasten en baten Storting in reserves Egalisatiereserve rioleringen Onttrekkingen aan reserves Reserve stedelijke vernieuwing Reserve groenfonds Reserve volkshuisvesting Algemene reserve bufferfunctie grondexploitaties Algemene reserve vrij besteedbaar Reserve monumenten Egalisatiereserve afval Overige reserves Totaal mutaties reserves Gerealiseerde resultaat t.o.v. begroting 2015

S/I

Voordeel

I I I I I S I I I

1.201

Nadeel

-306 255 53 32 -65 153 -95 223 1.917

Saldo

1.201 -306 255 53 32 -65 153 -95 223

-466

1.451

I

-147

-147

I I I I I I I I

-1.201 -297 -53 -50 -112 -32 -95 -16 -2.003 -2.469

-1.201 -297 -53 -50 -112 -32 -95 -16 -2.003 -552

0 1.917


Toelichting lasten en baten Stedelijke vernieuwing (€ 1.201.000 voordeel) De gemeente heeft voor de periode 2010-2014, in het kader van de provinciale stedelijke vernieuwingsdoelstellingen en de verstedelijkingsafspraken van het Stadsgewest Haaglanden, afspraken gemaakt met de provincie. In de eindrapportage ISV3 is verantwoording afgelegd over de behaalde prestaties en de inzet van de ontvangen middelen in de periode 2010-2015. Doordat een aantal projecten in de uitvoering zijn vertraagd zullen in 2016 de resterende middelen worden ingezet voor o.a. de projecten Venestraat, De Heuvel, Uitbreiding Passantenhaven Oud-Voorburg, Herinrichting Nieuwstraat. Tevens is er nog een restantbudget ISV-bodem beschikbaar voor bodemonderzoek en saneringswerkzaamheden op spoedlocaties, die in 2015 nog niet volledig is ingezet.

133

Rioolheffing (€ 306.000 nadeel) De commissie Besluit Begroting en Verantwoording heeft doormiddel van het Wijzigingsbesluit van 25 juni 2013 in artikel 44, lid d BBV een separate voorzieningscategorie geïntroduceerd voor vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven. In geval van nog niet uitgevoerd werk bij vervangingsinvesteringen wordt de onderbesteding op kapitaallasten toegevoegd aan de voorziening conform artikel 44, lid 2 BBV. In 2015 vindt er een dotatie plaats in de voorziening riolering in plaats van een storting in de egalisatie reserve rioleringen, wat een nadeel oplevert voor resultaatbestemming. De eenmalige lastenverlichting vanuit het coalitieakkoord Leidschendam-Voorburg 2015-2018 is verrekend middels de rioolheffing wat leidt tot een lagere rioolopbrengst. Groenstructuurplan (€ 255.000 voordeel) In mei 2015 heeft het college besloten tot een herijking en versnelling van het uitvoeringsprogramma groenstructuurplan, met als planningshorizon 2016. In 2015 is o.a. gestart met de ambtelijke voorbereidingen voor de viering van het 400-jarig jubileum van de Zoetermeerse Meerpolder, maar omdat het zwaartepunt qua uitvoering (en kosten) in het jubileumjaar zelf ligt verwachten we de grootste uitgaven ook in 2016. De uitvoering van maatregelen uit het groenstructuurplan in De Heuvel en de groenmaatregelen in ‘t Loo en het Waterspoorpark zijn gecombineerd met de waterplanprojecten in deze gebieden (werk met werk maken). Omdat in de loop van het jaar bleek dat de uitvoering van deze waterplanprojecten grotendeels in 2016 gaat plaatsvinden schuiven ook de groenbudgetten door. Ondanks deze faseringen is de verwachting dat we alle resterende groenmaatregelen in 2016 gaan realiseren. Besluit woninggebonden subsidies (BWS) € 53.000 voordeel In 2015 is er een budget beschikbaar van € 47.000 voor subsidie en uitvoeringskosten funderingsherstel Wilhelminalaan 400-456 en Van Wassenaerstraat. Door vertraging in de subsidieafhandeling is de subsidie niet volledig uitbetaald in 2015. Financiële afwikkeling vindt plaats in 2016. Tevens is er een budget van € 6.000 beschikbaar voor het verstrekken van startersleningen, hiermee maakt de gemeente meer koopwoningen financieel toegankelijk voor starters. In 2015 is er geen gebruik gemaakt van de regeling. Het programma startersleningen loopt door in 2016 totdat het leningenplafond is bereikt. Monumentenzorg (€ 32.000 voordeel) De verstrekking van subsidies op monumenten is achter gebleven in 2015 wegens een terugloop in subsidieaanvragen. Van het totaal beschikbare budget van € 79.000 zijn de werkelijke uitgaven in 2015 € 47.000. Onkruidbestrijding (€ 65.000 nadeel) Door een verbod op het gebruik van het product ‘roundup’ bij onkruidbestrijding op verharding, is in 2015 een pilot gestart in 4 wijken waar verschillende methodes worden toegepast waarbij geen ‘roundup’ wordt gebruikt. De kosten van de pilot zijn hoger dan het reguliere budget wat hiervoor beschikbaar is gesteld in 2015. Met buurgemeenten is een aanvang gemaakt om een gezamenlijke aanbesteding te doen voor onkruidbestrijding. Het jaar 2016 wordt gebruikt als overgangsjaar om onkruid via alternatieve methodes te bestrijden en hiervoor een aanbesteding uit te schrijven. De structurele financiële gevolgen zullen worden meegenomen in de kadernota 2016.

134

Opstellen / Uitvoeren Duurzaamheidsagenda (€ 153.000 voordeel) In 2015 hebben wij een begin gemaakt met de verkenning met diverse stakeholders en doelgroepen, als input voor de agenda. Ook is in 2015 gewerkt aan een pilot voor het energiezuiniger maken van de gebouwen wijkverenigingen Poort en Essensteijn en voor het concept "Nul op de meter-woning". De onderhandelingen hebben we in beide gevallen in 2015 niet kunnen afronden en wordt in 2016 vervolgt. Afvalstoffenheffing(€ 95.000 nadeel) De commissie Besluit Begroting en Verantwoording heeft doormiddel van het Wijzigingsbesluit van 25 juni 2013 in artikel 44, lid d BBV een separate voorzieningscategorie geïntroduceerd voor vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven. In geval van nog niet uitgevoerd werk bij vervangingsinvesteringen wordt de onderbesteding op kapitaallasten toegevoegd aan de voorziening conform artikel 44, lid 2 BBV. In 2015 vindt er een dotatie van € 95.000 plaats in de voorziening afval. Toelichting mutaties reserves Storting egalisatiereserve rioleringen (€ 147.000 nadeel) De egalisatiereserve rioleringen is ingesteld voor de mutaties van de gerealiseerde efficiencyresultaten op riool. Het hogere efficiencyresultaat van € 147.000 is ontstaan, doordat er in 2015 minder inspecties zijn uitgevoerd ten behoeven van het planmatig onderhoud rioleringen en er minder ambtelijke uren zijn in gezet op het product Riolering dan was geraamd. Onttrekking reserve stedelijke vernieuwing (€ 1.201.000 nadeel) Een aantal Stedelijke vernieuwingsprojecten (Venestraat, De Heuvel, Uitbreiding Passantenhaven Oud Voorburg, Herinrichting Nieuwstraat) lopen nog door in 2016. Hierdoor is de onttrekking aan de reserve lager in 2015. Onttrekking reserve groenfonds (€ 297.000 nadeel) De uitvoering van enkele herinrichtingsprojecten, waaronder waterplan-projecten Waterspoorpark Veen- en Binckhorstpolder, ’t Loo en de boomstructuur in de Nieuwstraat lopen door in 2016. De hiermee samenhangende onttrekkingen aan de reserve groenfonds hebben dan ook niet plaatsgevonden in 2015. Onttrekking reserve volkshuisvesting (€ 53.000 nadeel) Door vertraging in de bouwwerkzaamheden is de subsidie voor funderingsherstel Wilhelminalaan 400-456 en Van Wassenaerstraat niet volledig uitbetaald. Tevens is er geen gebruik gemaakt van de beschikbaar gestelde BWS middelen van € 6.000 voor startersleningen. De hiermee samenhangende onttrekking uit de reserve volkshuisvesting heeft dan ook niet plaats gevonden. Conform de kadernota 2015 wordt de reserve volkshuisvesting opgeheven. De vrijval van de middelen is zichtbaar op programma Bestuur, organisatie en veiligheid. Onttrekking algemene reserve bufferfunctie grondexploitaties (€ 50.000 nadeel) Betreft dekking voor de subsidieverstrekking voor het verbeteren van bestaande panden op de Damlaan, het sluisgebied en de Venestraat. Van het totaal beschikbare budget in 2015 van € 110.000 (gedekt vanuit de reserve compensatiefonds stadsherstel Damlaan € 60.000 en de algemene reserve grondexploitatie met bufferfunctie € 50.000) is € 44.000 uitgegeven. Onttrekking algemene reserve vrij besteedbaar (€ 112.000 nadeel) De extra afschrijving van de boekwaarde van Schoolgebouw Dobbelaan 10 en bijbehorende onttrekking vanuit de algemene reserve vrij besteedbaar heeft niet plaatsgevonden in 2015. De uiteindelijke sloop van het pand vindt plaats in 2016 nadat de saneringswerkzaamheden asbestsanering zijn afgerond.

135

Onttrekking reserve monumenten (€ 32.000 nadeel) De verstrekking van subsidies op monumenten is achter gebleven in 2015 wegens een terugloop in subsidieaanvragen. Van het totaal beschikbare budget van € 79.000 zijn de werkelijke uitgaven in 2015 € 47.000. Conform besluitvorming bij de kadernota 2015 wordt de bestemmingsreserve monumenten opgeheven en vloeien de resterende middelen terug naar de algemene reserve vrij besteedbaar. De vrijval van de middelen is zichtbaar op programma Bestuur, organisatie en veiligheid. Onttrekking egalisatiereserve afval (€ 95.000 nadeel) De commissie Besluit Begroting en Verantwoording heeft doormiddel van het Wijzigingsbesluit van 25 juni 2013 in artikel 44, lid d BBV een separate voorzieningscategorie geïntroduceerd voor vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven. In geval van nog niet uitgevoerd werk bij vervangingsinvesteringen wordt de onderbesteding op kapitaallasten toegevoegd aan de voorziening conform artikel 44, lid 2 BBV. In de begroting 2015 staat deze verrekening nog geraamd via de egalisatiereserve afval.

136

Programma 4 Economische en ruimtelijke ontwikkeling Afwijkingen t.o.v. begroting 2015

S/I

Voordeel

Nadeel

Saldo

Lasten en baten Klein plaspoelpolder

I

104

104

Meeslouwerpolder

I

120

120

Juridische inzet Damcentrum

I

26

26

Planschade Damcentrum

I

124

124

Vrijval voorziening civieltechnische werken Prinsenhof

I

75

75

Vrijval verliesvoorziening Duivenvoordecorridor

I

6.390

6.390

Stompwijk kapitaallasten

I

1.870

1.870

Nieuw beleid economie

I

181

181

386

386

Overig Totaal lasten en baten

9.276

0

9.276

Storting in reserves Algemene reserve grondexploitaties, vrijval voorziening

I

-75

-75

Reserve bereikbaarheid Stompwijk

I

-1.883

-1.883

Reserve vrij besteedbaar, Klein Plaspoelpolder

I

-104

-104

Reserve vrij besteedbaar Meeslouwerpolder Algemene reserve grondexploitaties, juridische inzet Damcentrum Algemene reserve grondexploitaties, planschade

I

-120

-120

I

-26

-26

I

-124

-124

Reserve bereikbaarheid Stompwijk

I

-110

-110

Reserve verbindingsweg/Huijssiterweg

I


123

Overig Totaal mutaties reserves Gerealiseerde resultaat t.o.v. begroting 2015

123 -61

-61

123

-2.503

-2.380

9.399

-2.503

6.896


Toelichting lasten en baten Klein Plaspoelpolder (€ 104.000 voordeel) De begroting die ten grondslag heeft gelegen aan de aanvraag van het uitvoeringsbudget 2015 voorzag in dekking voor kosten die mogelijkerwijs in 2015 gemaakt zouden kunnen worden. Een deel van die kosten behoefde in 2015 inderdaad niet of nog niet gemaakt te worden (o.a. juridische kosten, sloopkosten, maximaal bodemonderzoek, tijdelijkheid gemeentewerf, et cetera). Daarom is er voor 2016 opnieuw budget aangevraagd. Meeslouwerpolder (€ 120.000 voordeel) Op 1 juli 2015 is een voorbereidingsbudget voor de ontwikkeling van het glastuinbouwgebied in de Meeslouwerpolder beschikbaar gesteld, in afwachting van medewerking van Provincie Zuid-Holland. De voortgang van de gesprekken over medewerking door de provincie is opgehouden door onder andere de collegevorming na de Provinciale Statenverkiezingen. Hierdoor kan de voorbereiding pas later starten en verschuiven de werkzaamheden grotendeels naar 2016.

137

Juridische inzet Damcentrum (€ 26.000 voordeel) Mede vanwege de uitspraak in 2015 dat geen sprake is geweest van het verlenen van staatssteun door de gemeente is de juridische inzet in 2015 lager uitgevallen. Planschade Damcentrum (€ 124.000 voordeel) In 2015 zijn geen planschadeverzoeken ingediend en heeft er geen uitkering van planschade plaatsgevonden. Vrijval voorziening Prinsenhof (€ 75.000 voordeel) Bij het afsluiten van de grondexploitatie Prinsenhof is een voorziening gevormd voor civieltechnische rest werkzaamheden. Deze werkzaamheden zijn in 2015 afgerond hierdoor komt het restant in de voorziening vrij te vallen ten gunste van de Algemene reserve grondexploitaties. Vrijval verliesvoorziening Duivenvoordecorridor (€ 6.390.000 voordeel) Op basis van de herziening grondexploitatie Duivenvoordecorridor per 1-1-2016 kan een bedrag van € 6.390.000 vrijvallen uit de verliesvoorziening Duivenvoordecorridor. Voor een nadere toelichting zie paragraaf grondbeleid. Stompwijk kapitaallasten (€ 1.870.000 voordeel) Bij besluit van 1 juli 2015 heeft de raad het referentie-ontwerp voor het project Bereikbaar Stompwijk vastgesteld en het benodigde uitvoeringskrediet beschikbaar gesteld. In de tweede helft van 2015 is de voorbereiding van de aanbesteding van de reconstructie van de Stompwijkseweg opgestart. Nader technisch onderzoek heeft geleid tot nieuwe inzichten voor de reconstructie opgave, met name voor aanpak van de kadewanden. Bij besluit van 15 december 2015 heeft de raad besloten om het uitgangspunt van volledige vervanging van de kadewand te verlaten. Daar waar mogelijk wordt de bestaande kadewand gerenoveerd. Door de extra technische onderzoeken en het gevolgde besluitvormingstraject, is de aanbesteding van het werk later in procedure gebracht dan aanvankelijk voorzien. Uiteindelijk heeft dit tot gevolg dat de uitvoering (en daarmee de investeringsuitgaven) vertraging heeft opgelopen. De investeringsuitgaven worden voorzien in 2017 en 2018. Nieuw beleid economie (€ 181.000 voordeel) In 2015 is een aanvang gemaakt met het Actieprogramma Oud-Voorburg, regeldruk verlagen, voorlichting en acquisitie in de stadscentra en de economische agenda conform de opgave in het coalitieakkoord. Deze werkzaamheden zijn in 2015 nog niet afgerond doordat uitvoering voor groot deel in 2016 plaats zal vinden (betreft ‘actieprogramma Oud-Voorburg’ en ‘regeldruk verlagen’), de accountmanager bedrijven per januari 2016 is gestart en de economische agenda in 2016 zal worden opgesteld. De middelen zullen opnieuw worden voorgesteld op de begroting te brengen in 2016. Toelichting mutaties reserves Storting reserve Grondexploitaties, vrijval voorziening Prinsenhof (€ 75.000 nadeel) Het batig saldo van de voormalige grondexploitatie Prinsenhof is op basis van bestaand beleid toegevoegd aan de algemene reserve grondexploitatie. Storting reserve bereikbaarheid Stompwijk (€ 1.883.000 nadeel) Door de extra technische onderzoeken en het langere besluitvormingstraject, is de aanbesteding van het project Bereikbaarheid Stompwijk later in procedure gebracht dan aanvankelijk voorzien. Uiteindelijk heeft dit tot gevolg dat de uitvoering (en daarmee de investeringsuitgaven) vertraging heeft opgelopen. In eerste instantie was de reserve verbindingsweg ingesteld ter dekking van deze uitgaven, maar deze reserve wordt per 31-12-2015 opgeheven. De vrijgekomen middelen worden nu gestort in de reserve bereikbaarheid Stompwijk ter dekking van de vertraagde investeringsuitgaven.

138

Onttrekking reserve vrij besteedbaar, Klein Plaspoelpolder (€ 104.000 nadeel) Omdat de uitgaven met betrekking tot de ontwikkeling van Klein Plaspoelpolder gedekt worden uit de reserve en deze uitgaven lager zijn geweest dan geraamd, is ook de onttrekking aan de reserve lager dan geraamd. Onttrekking reserve vrij besteedbaar, Meeslouwerpolder (€ 120.000 nadeel) Omdat de uitgaven met betrekking tot de ontwikkeling van de Meeslouwerpolder gedekt worden uit de reserve en deze uitgaven lager zijn geweest dan geraamd, is ook de onttrekking aan de reserve lager dan geraamd. Onttrekking reserve grondexploitaties, juridische inzet Damcentrum (€ 26.000 nadeel) Omdat de uitgaven met betrekking tot de juridische inzet Damcentrum gedekt worden uit de reserve en deze uitgaven lager zijn geweest dan geraamd, is ook de onttrekking aan de reserve lager dan geraamd. Onttrekking algemene reserve grondexploitaties, planschades (€ 124.000 nadeel) Omdat de uitgaven met betrekking tot planschade project Damcentrum gedekt worden uit de reserve en er in 2015 geen planschade is uitgekeerd, heeft er ook geen onttrekking aan de reserve plaatsgevonden. Deze onttrekking was wel geraamd. Onttrekking reserve bereikbaarheid Stompwijk (€ 110.000 voordeel) Door de extra technische onderzoeken en het langere besluitvormingstraject heeft de uitvoering van het project Bereikbaarheid Stompwijk vertraging opgelopen. Derhalve hebben de geplande investeringsuitgaven (en hieruit voortvloeiende kapitaallasten) in 2015 en bijbehorende dekking vanuit de reserve Bereikbaarheid Stompwijk niet volledig plaatsgevonden. Onttrekking reserve Verbindingsweg (€ 123.000 voordeel) In verband met het opheffen van de reserve Verbindingsweg is in 2015 € 123.000 meer onttrokken aan de reserve dan geraamd. Het restant van de reserve Verbindingsweg is gestort in de reserve bereikbaarheid Stompwijk ter dekking van de uitgestelde investeringsuitgaven.

139

Programma 5 Bestuur, organisatie en veiligheid Afwijkingen t.o.v. begroting 2015 Lasten en baten Nieuwe website Voorziening dubieuze debiteuren CAO gemeenten Voorziening pensioenen wethouders Voorziening backservice pensioenen wethouders Brandkranen Afrekening liquidatie Stadsgewest Haaglanden Overig Totaal lasten en baten Storting in reserves Reserve recessie Overige reserves Onttrekking aan reserves Algemene reserve vrij besteedbaar Overige reserves Totaal mutaties reserves Gerealiseerd resultaat t.o.v. begroting 2015

S/I

I I I I I I I I

I I

Voordeel

Nadeel

56 -298 720 -220 -190 219 318 408 1.721

-708

43 1.764

56 -298 720 -220 -190 219 318 408 1.013

-175

-175 43

-1.536 -26 -1.737 -2.445

-1.536 -26 -1.694 -681

43

I I

Saldo


Toelichting lasten en baten Nieuwe gemeentelijke website (€ 56.000 voordeel) Voor het jaar 2015 was voor de vernieuwing van de gemeentelijke website beschikbaar een eenmalig budget van € 100.000, waarvan € 44.000 is besteed. Het restantbudget 2015 bedraagt € 56.000 en leidt tot een voordeel. Het budget was bedoeld voor de initiatieffase én de definitiefase. De definitiefase wordt in 2016 doorlopen. Storting voorziening dubieuze debiteuren (€ 298.000 nadeel) Op basis van de kansberekening op oninbaarheid van uitstaande vorderingen (debiteurenbestand van de gemeente) is gebleken dat de voorziening moet worden aangevuld. Daarom is in de voorziening dubieuze debiteuren een storting gedaan van € 298.000 voor het afdekken van het risico op oninbaarheid van een aantal vorderingen. Het betreft hier de voorziening voor (hoofdzakelijk) de publiekrechtelijke debiteuren Loonontwikkeling Cao-gemeenten (€ 720.000 voordeel) Op dit programma zijn centraal geraamd de financiële gevolgen voor 2015 van de Cao-gemeenten. De begrotingspost is besteed aan de Cao-salarisverhogingen en verantwoord op de verschillende programma’s waaraan salariskosten zijn toegerekend. Voorziening pensioenen wethouders (€ 220.000 nadeel) In de voorziening pensioenen wethouders is een aanvullende storting gedaan om te kunnen voldoen aan de toekomstige pensioenaanspraken van gewezen wethouders of hun nabestaanden.

140

Backservice pensioenen (€ 190.000 nadeel) Ook voor de voorziening backservice pensioenen is een extra storting gedaan voor de toekomstige pensioenverplichtingen jegens gewezen wethouders. Een groot deel van deze verplichting is overigens ondergebracht bij een verzekeraar. De hoogte van de voorziening heeft betrekking op het deel, dat nog niet door de verzekeraar wordt gedekt. Onderhoud brandkranen (€ 219.000 voordeel) De gemeente draagt het beheer en onderhoud van de brandkranen over aan de Veiligheidsregio Haaglanden. Overdracht van de brandkranen en de daarvoor noodzakelijke opname in een onderhoudscontract met Dunea is mogelijk als de brandkranen technisch in orde zijn. In de begroting 2015 is voor extra onderhoud aan de brandkranen een budget opgenomen van € 300.000, waarvan € 81.000 is besteed aan onderhoud van 400 brandkranen. In 2016 vindt het onderhoud plaats van de resterende brandkranen (circa 400). Liquidatie Stadsgewest Haaglanden (€ 318.000 voordeel) In het kader van de liquidatie van Stadsgewest Haaglanden is in 2015 een voorlopige afrekening ontvangen van € 318.000. In de begroting 2015 was met deze inkomst geen rekening gehouden. Toelichting mutaties reserves Storting reserve recessie (€ 175.000 nadeel) Bij de raming van de vrijval van de reserve recessie naar de algemene reserve vrij besteedbaar was geen rekening gehouden met de onttrekking aan de reserve recessie voor de dekking van de geraamde lastenverlichting van € 175.000 in 2015. Hierdoor moest dit bedrag teruggestort worden in de reserve recessie. Onttrekking algemene reserve vrij besteedbaar (€ 1.536.000 nadeel) Voor het sociaal domein is een stelpost opgenomen van € 1.620.000. Deze is gedekt uit de algemene reserve vrij besteedbaar. De stelpost is niet nodig gebleken voor de dekking van uitgaven. Hierdoor kan de onttrekking aan de algemene reserve achterwege blijven. Het restant betreft diverse verrekeningen met de reserve.

141

Algemene dekkingsmiddelen Afwijkingen t.o.v. begroting 2015 Lasten en baten Incidentele lastenverlichting uit 2014 Uitkeringen gemeentefonds Precariobelasting Onroerende zaakbelastingen Overig (baten) Totaal lasten en baten Storting in reserves N.v.t. Onttrekking aan reserves N.v.t. Totaal mutaties reserves Gerealiseerd resultaat t.o.v. begroting 2015

S/I

Voordeel

I I I/S I I

175

Nadeel

Saldo

98 377

-172

175 -60 104 -112 98 205

0 377

0 -172

0 205

-60 104 -112


Toelichting lasten en baten Incidentele lastenverlichting (€ 175.000 voordeel) De incidentele lastenverlichting van € 175.000 in 2015 is geraamd onder dit programma. De lastenverlichting heeft feitelijk plaatsgevonden door een eenmalige korting op de rioolheffing en komt daardoor in de jaarrekening tot uitdrukking in een lagere opbrengst rioolheffing op programma 3. Uitkeringen gemeentefonds (€ 60.000 nadeel) De uitkering is voor 2015 € 470.000 lager uitgevallen dan geraamd. Dit is veroorzaakt door enerzijds een hogere uitkeringsfactor (€ 50.000 voordeel) en anderzijds door naar beneden bijgestelde maatstaven (€ 520.000 nadeel). De gerealiseerde aantallen voor de maatstaven 2015 blijken namelijk lager dan geraamd. Vooral het aantal bijstandontvangers en het zogenaamde klantenpotentieel vallen lager uit. Afrekeningen over 2013 en 2014 leveren een voordeel van € 410.000 op. Dit wordt veroorzaakt door bijstelling van de ozb waarden en de maatstaven. Precariobelasting (€ 104.000 voordeel) In 2015 heeft op de objecten voor de precariobelasting een volledigheidscontrole plaatsgevonden. Er zijn meer objecten geconstateerd en dat heeft geleid tot een hogere opbrengst. Onroerende zaakbelastingen (€ 112.000 nadeel) Het nadeel heeft betrekking op de opbrengst van eigenaren niet-woningen (bedrijfspanden) en is vooral veroorzaakt door meer en langdurige leegstand ervan. De leegstand leidt tot een daling van de WOZ-waarde van met name winkels en kantoren en dientengevolge tot een lagere opbrengst van de onroerend zaakbelasting.

142

4.4 Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) De Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) verplicht met ingang van 2013 tot openbaarmaking van de bezoldiging van de zogenaamde “topfunctionarissen”. “Topfunctionarissen” zijn diegenen die leiding geven aan de gehele organisatie en in de WNT als zodanig zijn aangemerkt. Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen (WNT)

Functie in verslagjaar Duur van de dienstbetrekking Omvang van de dienstbetrekking Belastbaar loon Belastbare onkostenvergoeding Overige voorzieningen betaalbaar op termijn Uitkering i.v.m. beëindiging dienstverband

A. Huykman

G. van Egmond

Gemeentesecretaris 1-1 t/m 31-12-2015 1 fte € 115.317 € 15.600 n.v.t.

Griffier 1-1 t/m 31-12-2015 1 fte € 94.699 € 263 € 14.668 n.v.t.

Als gevolg van de Wet verlaging bezoldigingsmaximum WNT is met ingang van 1 januari 2015 het algemene bezoldigingsmaximum in de WNT verlaagd naar het niveau van een minister. Topinkomens in de (semi)publieke sector mogen door deze wet maximaal 100% van het ministersalaris zijn (€ 178.000 inclusief onkosten en pensioenbijdrage), met inachtneming van overgangsrecht voor bestaande contracten. Het wetsvoorstel is aangenomen door de Eerste Kamer op 22 december 2014. Ten aanzien van interim-functionarissen die geen topfunctie vervullen heeft Leidschendam-Voorburg gebruik gemaakt van de mogelijkheid die paragraaf 6 van de Beleidsregels toepassing WNT biedt inzake de volledige openbaarmaking van deze interim niet topfunctionarissen. Op basis van de Beleidsregels toepassing WNT (inclusief de wijziging van paragraaf 6 volgens besluit van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 12 maart 2014, nr 2014 – 0000142706 hoeft Leidschendam-Voorburg niet volledig te voldoen aan de verplichting voor openbaarmaking van deze interim niet topfunctionarissen zoals voorgeschreven in artikel 4.2 lid 2 van de WNT (inclusief verwerking Aanpassingswet).

.

143

4.5

Kostendeclaraties college

In onderstaande tabel wordt inzichtelijk gemaakt welke onkosten het college in het afgelopen jaar heeft gemaakt en zijn betaald in het kader van de uitoefening van het ambt. Een deel van de kosten heeft betrekking op het college als geheel en zijn niet uitgesplitst per persoon. De vervoerskosten, die gemaakt worden voor gemeenschappelijke regelingen worden niet doorbelast. Kostendeclaraties college in 2015 Naam Burgemeester van der Sluijs (jan-apr, nov-dec 2015)

Reis- en verblijfkosten

Studie- en Congresdagen

Lidmaatschappen contributies

2.351

895

537

Burgemeester Leemhuis-Stout (mei-okt 2015)

246

2.123

10

Wethouder Bruines (heel 2015)

731

3.370

0

Wethouder Rozenberg (heel 2015)

629

1.055

0

Wethouder Kist (heel 2015)

892

630

250

2.523

590

250

658

2.993

3.263

8.030

11.556

4.310

Wethouder Stemerdink (heel 2015) Overige (niet toe te rekenen aan één collegelid) Totaal (bedragen x € 1)

144

4.6

Incidentele lasten en baten

In de onderstaande tabel zijn de incidentele lasten en baten verwerkt, waarin per programma de belangrijkste posten afzonderlijk zijn gespecificeerd. Incidentele lasten

Rekening 2015

Programma Sociale Structuur Tijdelijke huisvesting PO (Vijverhof, Prof. Casimirschool etc.) Aanpassen luchtbehandelingssysteem Extra afschrijven i.v.m. brand Prinsenhof subtotaal

111 40 143 294

Programma Sociale Ondersteuning Preventief Jeugdbeleid Crisisopvang Stimuleren sociaal ondernemerschap Jeugdwerkgelegenheid Jeugd Toegang subtotaal

44 264 10 15 112 445

Programma Groene Woongemeente Maatregelen groenstructuurplan Bijdrage aan Avalex (i.v.m. versterking eigen vermogen) Extra vergoeding grofvuil Avalex Gebiedsvisie Stompwijk subtotaal

175 128 64 365 732

Programma Economie en Ruimtelijke kansen Centrummanager (Coalitieakkoord) Extra inhuur i.v.m. piek aanvragen bouwvergunningen Ondernemersfonds Raadsenquête DVC Wandelknooppunt DHW Kapitaallasten project bereikbaarheid Stompwijk subtotaal

77 15 134 85 23 2.386 2.720

Programma Bestuur, organisatie en veiligheid Frictiekosten Achterstallig onderhoud brandkranen Nieuwe gemeentelijke website Concentreren gem. dienstverlening Diverse voorzieningen KW 2 Storting in voorziening dubieuze debiteuren Storting in voorzieningen pensioenen wethouders Storting in voorziening backservice pensioenen subtotaal

336 81 44 11 94 298 220 190 1.274

Subtotaal incidentele lasten per programma

5.465


145

Incidentele lasten (vervolg)

Rekening 2015

Stortingen in reserves Algemene reserve vrij besteedbaar Algemene reserve met bufferfunctie Egalisatie reserve riolering Egalisatiereserve recessie Reserve Bereikbaarheid Stompwijk Reserve nieuwbouw zwembad Reserve incidenteel nieuw beleid 2015-2018 Reserve incidentele kosten 2016-2018 subtotaal incidentele stortingen in reserves

16.870 75 278 175 22.310 520 3.105 2.205 45.538

Totaal incidentele lasten

51.003


Incidentele baten

Rekening 2015

Programma Sociale Structuur Schade uitkering Prinsenhof subtotaal

143 143

Programma Sociale Ondersteuning Bijdrage COA BTW voordeel Programma op Maat en Jeugdteams subtotaal

120 211 331

Programma Groene Woongemeente Rioolheffing (lastenverlichting 2015) subtotaal Programma Economie en Ruimtelijke kansen Wandelknooppunt DHW Vrijval voorziening Duivenvoordecorridor subtotaal Programma Bestuur, organisatie en veiligheid e Afwikkeling liquidatie Stadsgewest Haaglanden (1 tranche) subtotaal Algemene dekkingsmiddelen Nationaal Uitvoeringsprogramma e-overheid Algemene uitkering gemeentefonds Hogere precariobelasting opbrengst Lagere opbrengst ozb subtotaal Subtotaal incidentele baten per programma

-175 -175

23 6.390 6.413

318 318

622 60 104 -112 554 7.584


146

Incidentele baten (vervolg)

Rekening 2015

Onttrekkingen aan reserves Algemene reserve vrij besteedbaar Algemene reserve met inkomensfunctie Algemene reserve met bufferfunctie grondexploitatie Reserve volkshuisvesting Reserve categoriaal jeugdbeleid Reserve uitvoering motie WMO Reserve monumenten Reserve groenfonds Reserve compensatiefonds stadsherstel Damlaan Reserve frictiekosten Reserve 40+ wijken Reserve stedelijke vernieuwing Reserve onderwijshuisvesting Reserve Verbindingsweg/Huijsitterweg Reserve NUP Reserve kunstwerk Damcentrum Egalisatiereserve rioleringen Egalisatiereserve afvalstoffenheffing Egalisatiereserve recessie Reserve onderhoud Driemanspolder Reserve incidenteel Nieuw Beleid 2015-2018 subtotaal incidentele stortingen in reserves

3.560 19.119 1.077 964 510 258 191 1.114 281 1.887 16 1.679 716 6.366 622 83 2.368 250 7.894 1.371 830 51.156

Totaal incidentele baten

58.740


Rekeningresultaat 2015 gecorrigeerd voor incidenteel Totaal incidentele lasten Totaal incidentele baten Saldo incidentele lasten en baten Rekening resultaat 2015 Rekeningresultaat 2015 gecorrigeerd voor incidenteel

Rekening 2015 51.003 58.740 7.737 11.158 3.421


147

4.7

Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves

Conform artikel 19 van het BBV zijn in de onderstaande tabel de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves per programma weergegeven.

Omschrijving programma

Programma 5: reserve herwaardering activa Programma 5: reserve dekking afschrijvingslasten Totaal

Raming mutaties reserves begrotingsjaar na wijziging Baten Waarvan Lasten (onttrek- struc(toevoeking tureel ging reserve) reserve) 240

550

550

550

550

240

Waarvan structureel

Realisatie mutaties reserves begrotingjaar Baten Waarvan Lasten (onttrek- struc(toevoeking tureel ging reserve reserve)

240

240

580

580

580

580

Waarvan structureel

240

240

240

240


Toelichting:  De reserve herwaardering activa is ingesteld na een stelselwijziging voor de kapitaallasten (van lineair naar annuïtair afschrijven). Met deze reserve worden verschillen die ontstaan in de kapitaallasten op de activa van voor de stelselwijziging, verrekend.  De reserve dekking afschrijvingslasten wordt ingezet voor de financiering van investeringen met een economisch nut. Deze reserve heeft een langlopend karakter.

148

4.8

Kerngegevens 1-1-2015

Sociale structuur Aantal inwoners: waarvan 0-4 jaar waarvan 5-19 jaar waarvan 20-64 jaar waarvan 65 jaar en ouder

31-12-2015

73.972 4.217 11.286 42.187 16.282

74.232 4.132 11.527 42.025 16.548

Aantal periodieke bijstandsgerechtigden: waarvan personen jonger dan 21 jaar waarvan personen tussen 21 en 65 jaar waarvan personen van 65 jaar en ouder* waarvan personen in inrichting

1.659 14 1.630 0 25

1.740 27 1.686 0 27

Aantal Ioaw/Ioaz-uitkeringsgerechtigden

81

102

Fysieke structuur Oppervlakte gemeente (in hectare): waarvan binnenwater waarvan historische stads- of dorpskern

3.562 288 3

3.562 288 3

36.390 195

36.390 195

2.719.790 173.148 95 15 228

2.816.926 173.148 95 15 228

Aantal woningen en wooneenheden Capaciteit bijzondere woongebouwen Oppervlakte van de wegen binnen de bebouwde kom in m2 Oppervlakte van de wegen buiten de bebouwde kom in m2 Lengte van de waterwegen binnen de bebouwde kom in kilometer Lengte van de waterwegen buiten de bebouwde kom in kilometer Oppervlakte openbaar groen in hectare

149

5. Balans en de toelichting

150

5.1

Balans per 31 december 2015

ACTIVA

31-12-2015 31-12-2014 PASSIVA

Vaste activa

31-12-2015 31-12-2014

Eigen verm ogen

Immateriële vaste activa Kosten van onderzoek en ontw ikkeling voor een bepaald actief

0

Totaal im m ateriële activa

0

Reserves 0 a. Algemene reserves

41.418

38.997

b. Overige bestemmingsreserves

48.765

47.913

0 Exploitatieresultaat na bestemming

11.158

9.232

101.341

96.143

5.465

4.835

81.749

70.127

87.214

74.962

188.555

171.104

Totaal eigen verm ogen Materiële vaste activa a. Investeringen met een economisch nut: - gronden uitgegeven in erfpacht - overige investeringen met econ. nut b. Investeringen met een economisch nut, w aarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan w orden geheven c Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Totaal m ateriële activa

0

0

117.922 42.863

109.439 38.902

6.444

7.879

167.228

156.220 Vreem d verm ogen Voorzieningen

Financiële vaste activa a. Kapitaalverstrekkingen aan: - deelnemingen - gemeenschappelijke regelingen

5.691

Vaste schulden met een rentetypische 5.691 looptijd van één jaar of langer:

0

0

0

0

b. Leningen aan: - w oningbouw corporaties c. Overige langlopende leningen u/g

- Onderhandse leningen van binnenlandse banken en overige

73

financiële instellingen

84 Totaal vreem d verm ogen

d. Overige uitzettingen met een rentee. Bijdragen aan activa in eigendom van

typische looptijd van één jaar en langer

2.388 0

2.552 0

derden Totaal fianciële activa

8.153

8.328

Totaal vaste activa

0

175.381

164.548 Totaal vaste passiva

Vlottende activa Voorraden: Onderhanden w erk, w aaronder bouw gronden in exploitatie Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar: a. Vorderingen op openbare lichamen b. Verstrekte kasgeldleningen

Vlottende passiva 23.230

16.349

10.274

Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar: 12.927 a. Banksaldi

0

0 b. Overige schulden

c. Rekening-courantverhoudingen

1.910

1.752

d. Overige vorderingen

9.418

9.517

20

29

Liquide middelen Overlopende activa Totaal vlottende activa Totaal

5.143 49.994 225.375

3.912 Overlopende passiva

7.848

2.942

19.768

23.694

9.204

11.294

36.820

37.930

225.375

209.034

Gew aarborgde geldleningen diverse instellingen

43.776

45.583

Gew aarborgde geldleningen eigen w oningbezit

3.900

4.300

44.486 Totaal vlottende passiva 209.034 Totaal


151

5.2

Toelichting op de Balans

5.2.1. Waarderingsgrondslagen Vaste activa In 2008 is de nota Activabeleid vastgesteld door de gemeenteraad. De gemeenteraad heeft in 2010 besloten de methodiek van afschrijven voor materiële vaste activa te wijzigen van de lineaire naar de annuïteitenmethode. In december 2012 is de nieuwe financiële Verordening ex artikel 212 voor 2013 en komende jaren vastgesteld. In deze nieuwe verordening is de annuïteitenmethode als verplichting opgenomen. Ingaande van 2013 worden investeringen < € 25.000 niet meer geactiveerd. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in maximaal vijf jaar afgeschreven. Materiële vaste activa In het BBV wordt onderscheid gemaakt tussen materiële vaste activa met economisch nut en activa met maatschappelijk nut. Activa met economisch nut dragen bij aan de mogelijkheid middelen te verwerven of zijn verhandelbaar. Onder deze categorie vallen onder andere gebouwen, vervoermiddelen, inventaris en apparatuur. Het activeren van deze bezittingen is verplicht. Dat dient eenduidig te gebeuren en op de activa dient op consistente wijze afgeschreven te worden. Vanaf het jaar 2014 is een nieuwe categorie opgenomen voor activa met economische nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing geheven kan worden. Dit zijn investeringen in het riool en afvalverwijdering worden opgenomen onder de investeringen met economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven (artikel 35, 1b BBV). Activa met maatschappelijk nut hebben betrekking op investeringen in de openbare ruimte. Investeringen in bruggen, wegen, water etc. vallen in deze categorie. Zij hebben dus geen economisch nut en zijn niet verhandelbaar. Voor investeringen met maatschappelijk nut geeft het BBV de voorkeur aan niet activeren, maar sluit activeren niet uit. Dat laatste vloeit voort uit het feit dat veel gemeenten de (budgettaire) ruimte niet hebben om dergelijke investeringen direct ten laste van de exploitatie te brengen of te dekken uit reserves. Daarom schept het BBV wel de mogelijkheid om te activeren. Materiële vaste activa met een economisch nut De investeringen met economisch nut worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Specifieke investeringsbijdragen van derden zijn op de desbetreffende investering in mindering gebracht; in die gevallen wordt op het saldo afgeschreven. De activa worden vanaf het eerstvolgende jaar na het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte gebruiksduur, waarbij geen rekening wordt gehouden met een eventuele restwaarde. Bij de waardering wordt rekening gehouden met een bijzondere vermindering van de waarde, indien deze naar verwachting duurzaam is. Conform de nieuwe Financiële Verordening worden materiele vaste activa met economisch nut annuïtair afgeschreven. Hiervoor zijn in de verordening maximale afschrijvingstermijnen als kader opgenomen.

152

De voorgeschreven maximale afschrijvingstermijnen zijn als volgt:

a. Nieuwbouw woonruimten en schoolgebouwen b. Kantoren en bedrijfsgebouwen c. Aanleg riolering d. Renovatie, restauratie en aankoop woonruimten e. Technische installaties in bedrijfsgebouwen f. Veiligheidsvoorzieningen, telefooninstallaties, kantoor- en schoolmeubilair en tijdelijke ruimten g. Zware transportmiddelen, aanhangwagens, personenauto’s en automatiseringsapparatuur h. Gronden en terreinen

Maximale afschrijvingstermijn 40 jaar 40 jaar 60 jaar 25 jaar 25 jaar 15 jaar 10 jaar n.v.t.

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut Overeenkomstig de in 2008 door de gemeenteraad vastgestelde beleidsnota Activabeleid en de daarmee gewijzigde financiële verordening ex artikel 212 van de Gemeentewet, worden infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken niet meer geactiveerd en afgeschreven, tenzij de raad in een specifiek geval anders besluit. De bestaande investeringen worden extra afgeschreven als daartoe de mogelijkheid bestaat. In december 2012 is de nieuwe financiële Verordening ex artikel 212 voor 2013 en komende jaren vastgesteld. Hieruit blijkt onder andere dat het eerdergenoemde activabeleid wordt voortgezet. In 2013, 2014 en 2015 zijn nieuwe investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut geactiveerd, waarbij afschrijving plaats zal vinden op basis van het raadsbesluit van de investering. Financiële vaste activa Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen en leningen u/g zijn opgenomen tegen nominale waarde. Participaties in het aandelenkapitaal van NV’s en BV’s zijn gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van de aandelen. Indien de waarde van de aandelen onverhoopt structureel mocht dalen tot onder de verkrijgingsprijs, dan vindt afwaardering plaats. Vlottende activa Voorraden De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouwen woonrijpmaken), alsmede een redelijk te achten aandeel in de rentekosten en de administratie- en beheerskosten. Winsten uit de grondexploitatie worden slechts genomen indien en voor zover die met voldoende mate van betrouwbaarheid als gerealiseerd aangemerkt kunnen worden. Zolang daarvan geen sprake is, worden de verkregen verkoopopbrengsten ten volle op de vervaardigingskosten in mindering gebracht. De gevormde voorzieningen om verliezen op grondexploitaties te dekken zijn in mindering gebracht op de boekwaarde van de bouwgronden. De voorzieningen zijn in de balans opgenomen tegen contante waarden.

153

Bij de resultaatberekening van de gemeentelijke grondexploitatie Duivenvoordecorridor (tweede herziening 2014) zijn ten aanzien van de parameters de volgende uitgangspunten gehanteerd: Geactualiseerde GREX 2014 Kostenstijging verwerving Kostenstijging overige posten Opbrengststijging Rentekosten (gemiddeld) Disconteringsrente

Percentage 1,00% 2,50% 1,00% 2,75% 2,75%

Eind 2015 zijn de uitkomsten van de heroriëntatie van de plannen grondexploitatie DVC door de raad vastgesteld. Concreet bestaan deze bevindingen uit een nieuwe ontwikkelstrategie en planconcept voor de ‘Nieuwe Duivenvoordecorridor’ (NDVC). Op basis van deze bevindingen is in 2016 de grondexploitatie Nieuwe Duivenvoordecorridor 2016 (GREX NDVC 2016) opgesteld, waarbij voor de parameters de volgende uitgangspunten gehanteerd worden: Geactualiseerde GREX 2016 Kostenstijging verwerving Kostenstijging overige posten Opbrengststijging Rentekosten (gemiddeld) 22 Disconteringsrente

Percentage 2,00% 2,00% 1,00% 2,40% 2,00%

Vorderingen en overlopende activa De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid zijn voorzieningen gevormd en op de vorderingen in mindering gebracht. De voorziening wordt gedeeltelijk statisch en gedeeltelijk dynamisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen. Liquide middelen en overlopende posten De liquide middelen en overlopende posten zijn tegen nominale waarde opgenomen. De overlopende posten hebben een looptijd van maximaal één jaar. Voorzieningen Voorzieningen zijn gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies, met uitzondering van de voorziening wethouderspensioenen en de voorziening voor verwachte verliezen op grondexploitaties die gewaardeerd zijn tegen contante waarde. Alle onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen van het jaarverslag is het beleid nader uiteengezet. De voorzieningen voor dubieuze debiteuren en voor verwachte verliezen op grondexploitaties zijn in mindering gebracht op de waarden van de respectievelijke balansposten debiteuren en voorraden. Stelselwijzing Tot eind 2015 trof de gemeente de verliesvoorziening van een grondexploitatie op contante waarde. Dit betekent dat de verliesvoorziening bij een gelijkblijvend grondexploitatieresultaat op einddatum (eindwaarde) tot einddatum ieder jaar met rente verhoogd moest worden. Deze verhoging kwam ten laste van de Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG).

22

De disconteringsrente is conform de Notitie Grondexploitaties 2016 van de commissie BBV gemaximeerd op 2,00%

154

Nu de ARG bij de tweede herziening van 2014 is uitgeput en eind 2015 is opgeheven, is besloten om de verliesvoorziening op eindwaarde te treffen. Door de verliesvoorziening op eindwaarde te treffen is geen sprake meer van toekomstige oprenting en een beslag op de algemene reserve vrij besteedbaar. Vaste schulden Vaste schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde, verminderd met gedane aflossingen. De vaste schulden hebben een rentetypische looptijd van één jaar of langer. Vlottende passiva De vlottende passiva zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde en hebben een looptijd van maximaal één jaar. Borg- en garantstellingen Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. In de toelichting op de balans is nadere informatie opgenomen. Grondslagen resultaatbepaling Deze grondslagen zijn grotendeels ontleend aan de waarderingsgrondslagen. Voor het overige geldt dat de lasten en baten worden toegerekend aan het jaar waarop deze betrekking hebben. Alle lasten en baten, die betrekking hebben op het boekjaar en tijdens het opstellen van de jaarrekening bekend zijn worden in het betreffende verslagjaar verwerkt. Daarbij geldt dat verliezen worden verantwoord op het moment dat ze voorzienbaar zijn en winsten eerst worden verantwoord nadat ze gerealiseerd zijn. Rente De rentelasten worden via een vast rente percentage van 4% verdeeld. Voor de langlopende geldleningen wordt rekening gehouden met transitorische rente aan het einde van het verslagjaar.

155

5.2.2. Toelichting op de afzonderlijke balansposten Activa Vaste activa Immateriële vaste activa Dit betreft de investeringskosten voor onderzoek en ontwikkeling ten behoeve van toekomstige activa. Afschrijving van de kosten vindt plaats in maximaal vijf jaren. Materiele vaste activa De materiele vaste activa zijn investeringen in duurzame tastbare zaken. Er wordt onderscheid gemaakt in investeringen met een economisch nut en investeringen met maatschappelijk nut. Daarnaast is vanaf het jaar 2014 een nieuwe categorie opgenomen voor activa met economische nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing geheven kan worden. Investeringen met een economisch nut BoekVermeerwaarde dering 1-1-2015 Gronden en 2.091 269 terreinen 71 Woonruimten 85.205 14.580 Bedrijfsgebouwen Grond- wegen waterbouwkundige werken Vervoersmiddelen Machines, apparatuur en installaties Overige materiele Vaste activa Totaal

10.280

1.615

Bijdragen van derden

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Extra afschrijvingen

Boekwaarde 31-12-2015

-96

-269

1.995

-106

-2 -2.240

-315

69 97.124

-389

-599

-539

10.368

-251

-16

1.186

-1.043

-183

4.521

-330

-259

2.659

-4.561

-1.581

117.922

1.453 4.761

1.206

5.578

-2.330

109.439

15.340

-59

-554

-161

-161


De belangrijkste (vermeerderingen op) investeringen in 2015 betreffen: Gronden en terreinen In 2015 is € 269.000 uitgegeven aan onderzoek inrichting omgeving Rietvink. Bedrijfsgebouwen In 2015 is circa € 11,3 mln. geïnvesteerd in bedrijfsgebouwen. De belangrijkste investeringen zijn Centrale Huisvesting ambtelijk apparaat (€ 3,0 mln.), zwembad Leidschendam (€ 7,6 mln.) en nieuwbouw scholen (€ 0,6 mln.). Daarnaast heeft een verschuiving van € 3,3 mln. plaatsgevonden van het onderdeel overige materiele vaste activa naar bedrijfsgebouwen, omdat de algemene kosten van projectbegeleiding, adviezen, e.d. van het project Centrale huisvesting ambtelijk apparaat toegerekend zijn aan de gebouwen Raadshuisplein 1 en Kon. Wilhelminalaan 2.

156

Grond-, wegen waterbouwkundige werken In 2015 hebben hoofdzakelijk de volgende investeringen plaatsgevonden: vervanging sportvelden, herinrichting Hoekweg en diverse werkzaamheden bereikbaarheid Stompwijk. Machines, apparatuur en installaties In het kader van het project de moderne overheid is in 2015 voor een bedrag van circa € 1,0 mln. geïnvesteerd in de aanschaf en vervanging van automatiseringsapparatuur. Overige materiele vaste activa In 2015 bedragen de investeringen circa € 1,0 mln. Dit betreft met name de aanschaf van inventaris ten behoeve van het project Centrale huisvesting ambtelijk apparaat. Daarnaast heeft een verschuiving van € 3,3 mln. plaatsgevonden van het onderdeel overige materiele vaste activa naar bedrijfsgebouwen, omdat in 2015 de algemene kosten van projectbegeleiding, adviezen, e.d. van het project Centrale huisvesting ambtelijk apparaat toegerekend zijn aan de gebouwen Raadshuisplein 1 en Kon. Wilhelminalaan 2. Extra afschrijvingen Conform raadsbesluit is in 2015 voor een bedrag van € 1,6 mln. extra afgeschreven op diverse investeringen. Dit betreft onder andere de investeringen voor onderzoek Rietvink, vervanging kunstgrasveld Duivesteijn, accommodatie bouwspeelplaats, Centrale Huisvesting (exploitatie) en bereikbaarheid Stompwijk. Desinvesteringen In verband met het uitbesteden van de gladheidsbestrijding zijn diverse voertuigen overgedragen aan een externe partij. Investeringen met economisch nut, waar ter bestrijding van kosten een heffing wordt geheven BoekVermeerBijdragen Desin- AfschrijExtra Boekwaarde dering van vestevingen afschrijwaarde 1-1-2015 derden ringen vingen 31-12-2015 Investeringen in 38.122 4.972 -298 -759 42.037 riolering Investeringen in 780 64 -19 825 afvalverwijdering 38.902 5.036 -298 0 -778 0 42.862 Totaal (bedragen x € 1.000)

De belangrijkste (vermeerderingen op) investeringen in 2015 betreffen het vervangen van rioleringen en rioolinstallaties. De investeringen in afvalverwijdering zijn aanlegkosten voor ondergrondse afvalcontainers.

157

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut BoekVermeerBijdragen Desinwaarde dering van veste1-1-2015 derden ringen Gronden en 249 terreinen Grond- wegen 5.130 1.395 -655 waterbouwkundige werken Overige materiele 2.500 6 -6 vaste activa Totaal 7.879 1.401 -661

Afschrijvingen

Extra afschrijvingen

Boekwaarde 31-12-2015 191

-58 -148

-62

5.660

-35

-1.872

593

-241

-1.934

6.444


De belangrijkste (vermeerderingen op) investeringen in 2015 betreffen: Grond-, wegen waterbouwkundige werken De investeringen in 2015 hebben betrekking op de door de gemeente uitgevoerde civieltechnische werken aan wegen, groot onderhoud kunstwerken, voorzieningen openbare verlichting, verkeerslichten, waterspoorpark, groenvoorzieningen en speelplaatsen. Daarnaast zijn van derden bijdragen ontvangen onder andere voor de aanleg van een trailtrack tramlijn 2 en voor de aanleg van het waterspoorpark Veen-en Binckhorstpolder. Overige materiele vaste activa Conform besluitvorming van de raad is de restant-boekwaarde van het krediet Verbindingsweg Stompwijk in 2015 extra afgeschreven. Financiële vaste activa De specificatie van de financiële vaste activa 2015 is als volgt: BoekVermeer- Vermindewaarde dering ringen 1-1-2015 Kapitaalverstrekkingen: Deelnemingen 5.691 Overige langlopende 85 geldleningen (u/g) Overige uitzettingen (met een rentetypische looptijd van een jaar en langer): SVN (starters) leningen 2.334 273 overige vorderingen 218 Totaal 8.328 274

Aflossingen

Extra aflossingen


-12

5.691 73

-388 -49 -449

2.219 169 8.152


158

Kapitaalverstrekkingen Deelnemingen De specificatie van het onderdeel deelnemingen is als volgt:

Aandelen NV Eneco Aandelen Dunea (voorheen Duinwaterleidingbedrijf Z-H) Aandelen NV Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Aandelen Coördinatie Afvalverwijdering Zuid-Holland (CAZH) Totaal van de deelnemingen

Boekwaarde 1-1-2015 4.667 558 461 5 5.691

Boekwaarde 31-12-2015 4.667 558 461 5 5.691


De gemeente is in bezit van 170.776 aandelen van ENECO, 229.985 aandelen Dunea en 203.190 aandelen NV Bank Nederlandse Gemeenten. De gemeente is voor 25% medeaandeelhouder in een samenwerkingsverband in afvalverwerking genaamd Coördinatie Afvalverwerking Zuid-Holland. Dit samenwerkingsverband wordt opgeheven. De boekwaarde van genoemde aandelen is gebaseerd op de oorspronkelijke verkrijgingswaarde. Overige langlopende leningen (u/g) Dit betreffen hypothecaire geldleningen die aan personeel zijn verstrekt. Per ultimo 2015 staan nog vier geldleningen uit. De gemeente verstrekt sinds 2002 geen nieuwe hypothecaire geldleningen meer aan het eigen personeel. Overige uitzettingen (met een rentetypische looptijd van een jaar en langer) SVN (starters)leningen Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN) zet op voordracht van de gemeente leningen uit in de sector volkshuisvesting, de gemeente verstrekt door tussenkomst van het SVN de bedragen voor de leningen. Tussen het SVN en de gemeente bestaat daarvoor een rekening-courant verhouding, op deze rekening courant worden ontvangen rente en aflossingen op leningen bijgestort en komen verstrekte leningen in mindering. De gemeente kan de gelden in rekening-courant opnemen of gebruiken voor nieuwe leningen. De rekening-courant heeft een rente-typische looptijd van minder dan één jaar (de rente kan dagelijks wijzigen), reden waarom de rekening-courant als liquide middel is opgenomen op de balans. De totale stand van uitgezette leningen per 31 december 2015 is € 2.219.000. In 2015 is voor een bedrag van € 273.000 ten laste van de rekening-courant aan nieuwe leningen verstrekt aan starters. Daarnaast is een bedrag van € 388.000 afgelost. Overige vorderingen De teruggave btw met betrekking tot het sportcomplex Westvliet wordt in 7 termijnen, van 2013 t/m 2019, van de belastingdienst terug ontvangen. In 2015 is op deze vordering in totaal € 49.000 afgelost.

159

Vlottende activa Voorraden De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën:

 

Boekwaarde per 1-1-2015

Boekwaarde per 31-12-2015

0 0 35.129 0 0 35.129

0 0 23.230 0 0 23.230

Grond- en hulpstoffen, gespecificeerd naar: Niet in exploitatie genomen bouwgronden Overige gronden hulpstoffen Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie Gereed product en handelsgoederen Vooruitbetalingen Totaal (bedragen x € 1.000)

Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop in 2015 het volgende overzicht worden weergegeven:

Omschrijving Duivenvoordecorridor Leidschendam centrum Totaal

Boekwaarde 1-1-2015

Investeringen

Opbrengsten


Voorziening verlies latend complex

Balanswaarde 31-12-2015

28.754

1.019

-9

29.764

-12.390

17.374

6.375

1

-520

5.856

0

5.856

35.129

1.020

-529

35.620

-12.390

23.230

Winstuitname


Opgemerkt wordt dat het resultaat van de grondexploitatie sterk afhankelijk is van de te realiseren verkoopprijzen van het te realiseren woningbouwprogramma. Deze verkoopprijzen zijn ingeschat door externe deskundigen. Omdat de ingeschatte verkoopprijzen prognoses betreffen en op dit moment niet met zekerheid zijn vast te stellen, is een bandbreedte waarneembaar. Deze bandbreedte vertaalt zich in een grondexploitatieresultaat variërend van circa -/- € 3,6 mln. tot circa -/- € 15,8 mln. op contante waarde per 1-1-2016. Het berekende grondexploitatieresultaat van circa -/- € 12,4 mln. op eindwaarde per 31-12-20127 is het midcase scenario. Het risico op lagere verkoopprijzen en daarmee een lager grondexploitatieresultaat ten opzichte van het midcase scenario is opgenomen in de risicoanalyse. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar de Openbare samenvatting 'Herziening grondexploitatie Nieuwe Duivenvoordecorridor 2016'. Op de waarden van de grondexploitatie is een gevormde voorziening voor het verwachte verlies ad € 12,4 miljoen (2014: € 18,8 mln.) in mindering gebracht. In de paragraaf grondbeleid wordt ingegaan op de toekomstige ontwikkelingen van de grondexploitaties en het daarbij behorende overzicht van de algemene reserve grondexploitatie en de verliesvoorziening Duivenvoordecorridor. Hieronder volgt een verloop van de verliesvoorzieningen.

160

Boekwaarde 1-1-2015 Voorziening grondexploitatie Duivenvoordecorridor Totaal

Vormen

Uitgaven

Vrijvallen


18.780

6.390

12.390

18.780

6.390

12.390


In de raadsvergadering van 9 december 2014 is de tweede herziening (actualisatie) grondexploitatie Duivenvoordecorridor 2014 (GREX DVC 2014) vastgesteld. Deze tweede herziening van de GREX DVC 2014 is gebaseerd op het projectplan Duivenvoordecorridor, zoals vastgesteld in de raad van 1 oktober 2013. Voor het totale voorziene verlies ad € 18,8 mln. is in 2014 een verliesvoorziening gevormd. In 2016 is, naar aanleiding van de door de raad vastgestelde ontwikkelstrategie voor de Nieuwe Duivenvoordecorridor, de grondexploitatie Nieuwe Duivenvoordecorridor 2016 (GREX NDVC 2016) opgesteld. De GREX NDVC 2016 kent een resultaat op contante waarde per 1-1-2016 van circa -/- € 9,8 mln. Daarnaast bedraagt de oprenting van de verliesvoorziening voor de resterende looptijd circa € 2,6 mln. In totaliteit bedraagt de verliesvoorziening voor de GREX NDVC 2016 daarmee circa € 12,4 mln. Dit betekent dat een bedrag ter grootte van ca. € 6,4 mln. (€ 18,4 -/- € 12,4 mln.) beschikbaar komt voor vrijval ten gunste van de algemene reserve vrij besteedbaar. Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarden onder aftrek van de bedragen, die voorzien zijn voor oninbaarheid en worden als volgt gespecificeerd:

1-1-2015 Vorderingen op publiekrechtelijke lichamen Vorderingen Rijksbelastingen Totaal vorderingen openbare lichamen

31-12-2015

0 12.927 12.927

0 10.274 10.274

1.752 1.752

1.910 1.910

Debiteuren algemeen (privaatrechtelijk) Debiteuren gemeentelijke belastingen Debiteuren Soza Betaalde waarborgsommen subtotaal debiteuren Af; voorziening voor oninbare debiteuren Af: terugbetaling i.v.m. 75% regeling BBZ/IOAW Totaal overige vorderingen

3.433 2.182 6.179 3 11.797 -1.604 -676 9.517

3.521 2.080 6.226 3 11.830 -1.584 -828 9.418

Totaal uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

24.196

21.602

Rekening-courantverhoudingen Totaal rekening-courantverhoudingen


Vorderingen Rijksbelastingen Deze post heeft hoofdzakelijk betrekking op een vordering van het BTW-Compensatiefonds, welke ultimo juni 2016 wordt ontvangen.

161

Rekening-courantverhoudingen Rekening-courant bestaat uit het direct opvraagbare rekening-courant saldo met het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVN) ad € 1.910.000. Debiteuren De stand van de debiteuren is verlaagd ten opzichte van 1-1-2015. Deze stand betreft een momentopname. Sturing op invordering en debiteurenstanden is een continue proces binnen de gemeente en zal ook de komende jaren onder de aandacht blijven. Voorzieningen voor dubieuze debiteuren

Dubieuze debiteuren privaatrechtelijke en belastingen Dubieuze debiteuren sociale zaken Totaal voorziening oninbare debiteuren

Stand per 1-1-2015 300

Toevoegingen 299

Verminderingen -237

Stand per 31-12-2015 362

1.304 1.604

258 557

-340 -577

1.222 1.584


In 2015 is voor een totaal bedrag van € 577.000 oninbaar verklaard. Ten opzichte van 2014 is dit een daling van € 266.000. Op grond van de 75% regeling bij de BBZ is een aanpassing op de debiteurenpositie doorgevoerd. Het totaal van de terugbetalingsverplichting BBZ is ultimo 2015 € 828.000. Liquide middelen De liquide middelen bestaan uit kas- en banksaldi(tegoed). Het tegoed bij de ING-bank bedraagt € 1.700 en het tegoed bij de Rabobank € 14.000. De kruisposten bedragen € 4.500. Totaal liquide middelen per 31-12-2015 bedraagt derhalve € 20.200. Overlopende activa

Overlopende activa Totaal van de deelnemingen

Boekwaarde 1-1-2015 3.912 3.912

Boekwaarde 31-12-2015 5.143 5.143


Onder de overlopende activa zijn opgenomen de door de gemeente nog te ontvangen c.q. vooruitbetaalde bedragen. De belangrijkste posten zijn: Te ontvangen bijdragen van Zorglokaal, van VOF Leidschendam Centrum inzake verkoop Schoorlaan, declaraties Voorschoten en Wassenaar voor schuldhulpverlening en participatie, bijdrage opvang tienermoeders, diverse subsidiebijdragen, enz.

162

Passiva Eigen Vermogen Reserves Reserves worden onderscheiden in algemene reserves en bestemmingsreserves. Het verloop van de reserves is in 2015 als volgt:

Omschrijving

Resultaatbestemming voorgaand boekjaar

Stand Begin

Toevoegingen

Onttrekkingen

Stand Einde

Algemene Reserves 1

Algemene reserve met bufferfunctie

7.407

-

-

-

7.407

2

Algemene reserve vrij besteedbaar

11.469

9.232

16.871

3.560

34.012

3

Algemene reserve met inkomensfunctie

19.119

-

-

19.119

-

4

Alg res met bufferfunctie grondexploitatie Totaal algemene reserves

1.003

-

75

1.078

-

38.998

9.232

16.946

23.757

41.419

964

-

-

964

-

0

-

-

0

-

Bestemmingsreserves 5

Reserve volkshuisvesting

6

Reserve opvullen categoriaal jeugdbeleid

7

Reserve binnensport

510

-

-

510

-

8

Reserve uitvoering motie WMO

258

-

-

258

-

9

Reserve monumenten

191

-

-

191

-

1.114

-

-

1.114

-

10 Reserve Groenfonds 11 Compensatiefonds stadsherstel Damlaan 12 Reserve frictiekosten 13 Reserve 40+ wijken 14 Reserve Stedelijke vernieuwing

281

-

-

281

-

1.887

-

-

1.887

-

16

-

-

16

-

2.880

-

-

1.679

1.201

15 Egalisatiereserve onderwijshuisvesting

716

-

-

716

-

16 Reserve Verbindingsweg/Huijssiterweg

6.366

-

-

6.366

-

622

-

-

622

-

83

-

-

83

-

19 Reserve dekking afschrijvingslasten

9.942

-

-

579

9.364

20 Reserve herwaardering activa

8.550

-

240

-

8.790

200

-

520

-

720

22 Onderhoud Nieuwe Driemanspolder

1.371

-

-

1.371

-

23 Egalisatiereserve rioleringen

3.588

-

278

2.368

1.498

654

-

-

250

403

7.720

-

175

7.895

-

26 Reserve Nieuw beleid 2015-2018

-

-

3.105

830

2.275

27 Reserve Incidentele kosten 2016-2018

-

-

2.205

-

2.205

28 Reserve Bereikbaarheid Stompwijk

-

-

22.310

-

22.310

47.914

-

28.833

27.981

48.765

Gerealiseerd resultaat 2014

9.232

-9.232

-

-

-

Gerealiseerd resultaat 2015

-

-

11.158

-

11.158

96.143

-

57.937

51.738

101.342

17 Reserve Nationaal Uitvoeringsprogramma 18 Reserve Kunstwerk Damcentrum

21 Reserve Nieuwbouw Zwembad

24 Egalisatiereserve afvalstoffenheffing 25 Egalisatiereserve recessie

Totaal bestemmingsreserves

Totaal generaal

163

Onderstaand wordt puntsgewijs ingegaan op enkele belangrijke mutaties in de reserves. Algemene reserves 1. De algemene reserve met bufferfunctie is bestemd voor het opvangen van financiële gevolgen van calamiteiten en risico’s (exclusief die van grondexploitaties). De reserve vormt een belangrijk deel van de weerstandscapaciteit. In 2015 hebben geen mutaties plaatsgevonden in de reserve. 2. De algemene reserve vrij besteedbaar kan de gemeenteraad vrij aanwenden. De reserve is echter ook een belangrijke component van het weerstandsvermogen. In de reserve zijn bedragen gestort door vrijval van bedragen die voor de Venestraat waren gereserveerd (€ 540.000), het e geraamde exploitatieresultaat uit de 2 tussentijdse rapportage (€ 570.000) en de vrijval van bestemmingsreserves zoals besloten bij de kadernota 2015 (€ 15.710.000). Ten laste van de reserve zijn de belangrijkste onttrekkingen die voor de vorming van de reserve Nieuw Beleid (€ 2.930.000), een extra afschrijving in het kader van het project Rietvink (€ 244.000), een bedrag voor de herstructurering van de WSW (€ 100.000), een bedrag voor de herontwikkeling van de Plaspoelpolder (€ 129.000), de dekking van de uitgaven uit de budgetoverheveling van 2014 (€ 658.000), terugdraaien van een onttrekking aan de reserve voor Centrale Huisvesting (-/- € 806.000) en een correctie op de vrijval van de reserve recessie (€ 100.000). 3. De Algemene reserve met inkomensfunctie was in feite een afgescheiden deel van het eigen vermogen dat structurele rente-inkomsten genereert en als algemeen dekkingsmiddel in de exploitatie wordt ingezet. De reserve met inkomensfunctie wordt voor het grootste gedeelte (€ 18 miljoen) aangewend voor de dekking van het project bereikbaarheid Stompwijk. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 1,1 miljoen) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 4. De Algemene reserve bufferfunctie grondexploitatie was ingesteld om de financiële risico’s van de grondexploitaties te dekken en een buffer te vormen om de onverwachte, aan grondexploitaties gerelateerde kosten, op te vangen. De voorziening voor de Prinsenhof valt vrij (€ 75.000) ten gunst van deze reserve. Enkele kleine projecten (totaal € 123.000) worden gedekt uit deze reserve. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 950.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. Bestemmingsreserves 5. De reserve volkshuisvesting was ingesteld voor de subsidiering van woningbouwactiviteiten en maatregelen aan de woonomgeving. Er zijn dit jaar geen kosten gemaakt die gedekt worden vanuit de reserve. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 964.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 6. De reserve opvullen categoriaal jeugdbeleid was ingesteld voor het realiseren/uitvoeren van beleid ten behoeve van Centra voor Jeugd en Gezin. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 336) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 7. De reserve binnensport was ingesteld voor het verbeteren van het aanbod en de kwaliteit van binnensportaccommodaties. In 2015 heeft een onttrekking plaats gevonden van € 20.000 voor de rentekosten tijdens de bouw van het nieuwe zwembad. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 490.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar.

164

8. De reserve uitvoering motie WMO was ingesteld om de betreffende zorgvoorzieningen op het niveau van voor de uitvoering van de WMO te handhaven. In 2015 is er € 35.000 onttrokken met betrekking tot versterking sociale structuur 2014. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 223.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 9. De reserve monumenten was ingesteld voor de instandhouding van monumenten door middel van subsidies en projecten om de cultuurhistorie te verankeren binnen het beleid van de gemeente. Er is in 2015 € 79.000 geraamd voor de uitvoering van het monumentenplan en subsidies voor monumenten. De aanvraag voor subsidies is achtergebleven in 2015, de werkelijke onttrekking van de reserve monumenten ter dekking van de kosten 2015 zijn € 47.000. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven. Een bedrag van € 40.000 wordt gestort in de reserve incidentele kosten voor de dekking van nog lopende subsidieaanvragen. Het restant van de reserve (€ 104.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 10. De reserve groenfonds was ingesteld voor de dekking van kosten van het groenstructuurplan. De totale uitgaven voor de uitvoering van het groenstructuurplan in 2015 bedroegen € 175.000. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven. Een bedrag van € 390.000 wordt gestort in de reserve incidentele kosten voor de dekking van de uitgaven voor het groenstructuurplan in 2016. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 549.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 11. De reserve compensatiefonds stadsherstel Damcentrum was ingesteld om de particulieren in het projectgebied Damlaan te stimuleren de gevels van hun panden op te knappen met als doel de historische, monumentale en beeldbepalende waarde in stand te houden. In 2015 zijn nog subsidies verstrekt voor een bedrag van € 44.000. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 237.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 12. De reserve frictiekosten is bij de Kadernota 2010 ingesteld voor flankerend beleid bij de bezuinigingen en vastgesteld op een bedrag van € 5 miljoen. Er worden nagenoeg geen frictiekosten meer verwacht. Voor 2016 is nog een bedrag gereserveerd in de reserve incidentele kosten. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 1.762.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 13. De reserve 40+ wijken was ingesteld voor de dekking van de projectkosten voor de wijk Prinsenhof. In 2015 is het restant bedrag van € 16.000 besteed aan het theaterstuk “Ongehoord” voor € 2.000 en het aanpassen van de buitenruimte van de Loopplank voor € 14.000. De reserve is nu uitgeput en wordt opgeheven. 14. De reserve stedelijke vernieuwing was ingesteld voor de dekking van het stedelijk vernieuwingsprogramma 2010 – 2014. De provincie heeft toestemming gegeven om lopende projecten in de jaren daarna af te ronden. In 2015 is in totaal een bedrag van € 1,7 miljoen onttrokken aan de reserve. Onder andere voor project Venestraat € 920.000, voor nieuwbouw zwembad De Fluit € 400.000, voor bevordering duurzaamheid (subsidies en onderzoek) € 144.000 en voor project De Heuvel € 87.000. Bij de kadernota 2015 is besloten de reserve op te heffen. Aangezien er nog projecten lopen wordt de bestemmingsreserve ISV toch nog in stand gehouden, het betreft gelden die van derden worden ontvangen (provincie) en kunnen leiden tot een gedeeltelijke terugbetaling aan de provincie.

165

15. De egalisatiereserve onderwijshuisvesting was gevormd ten behoeve van het onderwijshuisvestingsprogramma. Uitgaven conform onderwijshuisvestingsprogramma en overige aanvragen bedroegen in 2015 totaal € 339.000. Het jaarlijkse structureel exploitatiebudget is € 132.000 waardoor er € 207.000 uit de reserve is onttrokken. Van de in 2015 en 2014 toegekende bedragen is € 108.638 nog niet afgerekend. Voorgesteld wordt dit bedrag te storten in de reserve incidentele kosten 2016-2018. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 91.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar 16. De reserve Verbindingsweg/Huijssiterweg was ingesteld om te voorzien in de dekking van de kapitaallasten (rentelasten) en op termijn de afschrijving van de investering in de aanleg van de verbindingsweg in Stompwijk. Conform het raadsvoorstel en -besluit Bereikbaarheid Stompwijk is besloten om een bestemmingsreserve Bereikbaarheid Stompwijk te vormen. Deze reserve wordt in 2015 gevoed vanuit de reserve verbindingsweg voor een bedrag van € 4,4 miljoen. Een deel van de reserve verbindingsweg wordt ingezet ter dekking van de afschrijving van het investeringskrediet Verbindingsweg (boekwaarde 2015 € 1.871.700 en de rentelast over 2015 van € 74.868. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 20.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 17. De reserve nationaal uitvoeringsprogramma was ingesteld voor de terugbetaling van de gelden voor het nationaal uitvoeringsprogramma e-overheid (NUP) als gevolg van de zogenaamde kasschuif in de algemene uitkering uit het gemeentefonds. In de algemene uitkering zat in de jaren 2011 tot en met 2014 een bedrag voor het NUP, in totaal € 622.000. In 2015 is de algemene uitkering eenmalig gekort voor het totaalbedrag. Dit nadeel voor de gemeente is gedekt uit deze reserve. De reserve is uitgeput en wordt opgeheven. 18. De reserve kunstwerk Damcentrum was ingesteld voor een kunstwerk in het Damcentrum. Een bijdrage van ING voor een kunstwerk in Leidschendam Centrum was opgenomen in de gemeentelijke grondexploitatie Damcentrum. Omdat de grondexploitatie is afgesloten is de reserve kunstwerk Damcentrum gevormd en is de bijdrage ad € 135.000 in de reserve gestort. In 2014 is het eerste deel van het kunstwerk opgeleverd en in 2015 is het kunstwerk geheel afgerond. De werkelijke kosten in 2015 zijn € 82.000. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 1.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 19. De reserve dekking afschrijvingslasten is ingesteld voor de dekking van de afschrijvingslaten van (geactiveerde) investeringen met economisch nut, die in overeenstemming met de besluitvorming (gedeeltelijk) ten laste van eenmalige middelen komen. De onttrekkingen zijn gebaseerd op de werkelijke afschrijvingen van de betreffende investeringen als de dekking ten laste van een reserve is gekomen. Een enkele investering wordt slechts gedeeltelijk gedekt uit een reserve. De dekking uit de reserve dekking afschrijvingslasten investeringen met economisch nut zijn dan naar verhouding. Voor de dekking van de afschrijvingen van de tot en met 2014 geïnvesteerde bedragen wordt € 579.000 onttrokken. Hierin zit een bedrag van € 31.600 voor de extra afschrijving van het krediet binnensport. De reserve zal in stand moeten blijven zolang er op deze investeringen afgeschreven zal worden. Dit zal nog geruime tijd zijn omdat er investeringen bij zitten waarvoor een afschrijvingstermijn van 40 jaar geldt. Ook is het mogelijk dat er nog nieuwe investeringen worden gedaan waarvan de dekking van de afschrijving ten laste van deze reserve moet komen.

166

20. De reserve herwaardering activa is ingesteld naar aanleiding van de stelwijziging afschrijving activa. De afschrijving van activa is omgezet van een lineaire naar een annuïtiaire afschrijving. In 2015 wordt het hierdoor ontstane voordeel van € 240.000 op de afschrijving in de reserve gestort. Vanaf 2016 valt er jaarlijks een bedrag van de reserve vrij voor de dekking van hogere kapitaallasten. 21. De reserve nieuwbouw zwembad is ingesteld voor de dekking van de eenmalige kosten (sloop, afschrijving boekwaarde en bouwrente) van het nieuwe zwembad De Fluit. In 2015 is € 520.000 in de reserve gestort. 22. De reserve nieuwe Driemanspolder is ingesteld voor het beheer en onderhoud van de droge delen op ons grondgebied. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 1.371.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 23. De egalisatiereserve rioleringen is ingesteld om gerealiseerde resultaten (voor- en nadelig) op riolering te verrekenen en om zo nodig kosten van riolering boven de rioolheffing af te dekken. Primair hanteren wij kostendekkende tarieven op basis van de in de begroting opgenomen geraamde lasten. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 afgeroomd met een bedrag van € 2.368.000 en dit wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. In 2015 is er een exploitatieoverschot van € 278.000 ontstaan. Dit bedrag is in de egalisatiereserve gestort. 24. De egalisatiereserve afvalstoffenheffing is ingesteld om de gerealiseerde resultaten (voor- en nadelig) op afvalinzameling te verrekenen en om zo nodig kosten van afvalinzameling boven de afvalstoffenheffing af te dekken. Primair hanteren wij kostendekkende tarieven op basis van de in de begroting opgenomen geraamde lasten. Bij de raming van de opbrengst afvalstoffenheffing is voor 2015 echter geen rekening gehouden met de huidige leegstand van woningen. In 2015 stond circa 3% van de onroerende zaken leeg, waardoor hier geen afvalstofheffing kon worden opgelegd. Hierdoor is een nadeel ontstaan van € 250.000. Dit bedrag is aan de egalisatiereserve onttrokken. 25. De egalisatiereserve recessie was ingesteld om de nadelige gevolgen van de economische crisis op te vangen. De reserve wordt zoals besloten bij de kadernota 2015 opgeheven en het restant van de reserve (€ 7.719.000) wordt gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar. 26. De reserve nieuw beleid 2015 – 2018 is ingesteld voor de dekking van de uitgaven van het incidentele nieuw beleid uit het coalitieakkoord. De totale kosten van het incidentele nieuwe beleid in de bestuursperiode 2015-2018 bedragen € 3.105.000 en worden gedekt door het inzetten van middelen uit reserves, te weten de algemene reserve vrij besteedbaar (€ 2.930.000) en de reserve recessie (€ 175.000). In 2015 is er € 830.000 onttrokken voor incidenteel nieuw beleid. 27. De reserve incidentele kosten 2016 – 2018 is ingesteld voor de dekking van verplichtingen die nog op de Kadernota 2015 opgeheven bestemmingsreserve rusten. In onderstaand tabel is opgenomen welke verplichtingen er nog zijn.

167

Onttrekkingen 2016

Onttrekkingen 2017

Onttrekkingen 2018

Bufferfunctie grondexploitatie

-228

-173

-50

Binnensport

-400

400

Monumenten

-40

40

Reserve Incidentele kosten 2016-2018

Groenfonds (na groenstructuurplan 2015)

-390

Onderwijshuisvesting

-103

Frictiekosten

-125

Onderhoud Nieuwe Driemanspolder Totalen

Totaal 451

390 -103

-103

309 125

-127

-127

-127

381

-1.413

-403

-280

2.096


28. De Reserve bereikbaarheid Stompwijk is ingesteld voor de dekking van de extra afschrijving van het investeringsproject Bereikbaarheid Stompwijk. De reserve is gevoed vanuit de reserve inkomensfunctie (€ 17,6 miljoen), de reserve verbindingsweg Stompwijk (€ 4,4 miljoen) en van 2015 t/m 2018 jaarlijks € 700.000 vanuit de exploitatie. Het totale project betreft de reconstructie van de Stompwijkseweg, herinrichting van de Dr. van Noortstraat en de aanleg van een nieuwe verbindingsweg met een totale investering van € 29 miljoen. Vreemd vermogen Voorzieningen Voorzieningen worden onderscheiden in:  Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s die op balansdatum onzeker zijn;  Onderhoudsegalisatievoorzieningen. Het verloop van de voorzieningen is in 2015 als volgt: Voorziening

Stand per 1-1-2015

Vormen

Uitgaven

Stand per 31-12-2015

Vrijvallen

Verplichtingen, verliezen en risico’s op balansdatum onzeker 1

Voorziening spaarverlof

37

-

-

-

37

2

Voorziening pensioenen wethouders

2.889

305

222

-

2.972

3 4

Voorziening backservice pensioenen wethouders

219

191

-

-

410

Voorziening restant Prinsenhof civieltechnisch

157

-

82

75

0

5

Voorziening zwerfafval Totaal verplichtingen, verliezen en risico’s op balansdatum onzeker

102

87

156

-

33

3.404

583

460

75

3.453

Onderhoudsegalisatievoorzieningen 6

Voorziening afkoopsommen grafonderhoud

726

127

-

130

723

7

Voorz. groot onderhoud gemeentelijke gebouwen

650

756

472

-

934

8

Voorziening onderhoud Forum Kwadraat

9

Voorziening nazorg Nieuwstraat

10 Voorziening Afval 11 Voorziening Riolering

2

113

28

-

87

53

-

12

-

41

-

95

-

-

95

-

131

-

-

131

Totaal onderhoudsegalisatievoorzieningen

1.431

1.222

512

130

2.011

Totaal

4.835

1.805

972

205

5.463

(Bedragen x € 1.000)

168

Onderstaand wordt puntsgewijs ingegaan op enkele belangrijke mutaties in de voorzieningen: Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s die op balansdatum onzeker zijn 1. De voorziening spaarverlof is gevormd voor de verplichting tegenover medewerkers van de gemeente Leidschendam-Voorburg die verlofdagen hebben gespaard (spaarverlof) en deze in de toekomst kunnen opnemen. In 2015 zijn er geen mutaties geweest. 2. De voorziening pensioenen wethouders is gevormd voor toekomstige pensioenverplichtingen aan gewezen wethouders, waarvan de pensioenaanspraak in eigen beheer wordt gehouden. De hoogte van de voorziening wordt jaarlijks bepaald aan de hand van actuariële berekeningen en is opgenomen tegen contante waarde. De berekeningen zijn gebaseerd op actuele rekentente en sterftetabel. Door uitgekeerde pensioenen in 2015 is de voorziening met een bedrag van € 222.000 afgenomen. Voor actualisering is een bedrag van € 305.000 toegevoegd. 3. De voorziening backservice pensioenen wethouders is gevormd voor de toekomstige pensioenverplichtingen aan (gewezen) wethouders. Een groot deel van deze verplichting is ondergebracht bij een verzekeraar onder de naam APPA-fonds (algemene pensioenwet politieke ambtsdragers). De hoogte van de voorziening heeft betrekking op het deel dat nog niet door het fonds is gedekt. De huidige stand van zaken van het benodigde beleggingstegoed en het opgebouwde beleggingstegoed is dat er een risico zou zijn van € 410.000. De hoogte van de voorziening is niet voldoende om dit risico op te vangen. Om die reden is een bedrag van € 190.000 gestort in de voorziening. 4. De voorziening restant Prinsenhof civieltechnisch is gevormd voor nog uit te voeren restwerkzaamheden in het openbaar gebied. De voorziening is ten laste van de algemene reserve grondexploitatie gevormd. De gerealiseerde uitgaven in 2015 zijn lager dan geraamd en bedragen € 82.000. Hiermee zijn de werkzaamheden afgerond en kan de voorziening opgeheven worden. Hierdoor is een bedrag van € 75.000 vrijgevallen ten gunste van de algemene reserve grondexploitatie. 5. De voorziening zwerfafval is gevormd om een extra impuls te geven aan de gemeentelijke aanpak van zwerfafval. Jaarlijks ontvangt de gemeente van Nedvang een vergoeding voor extra aanpak van zwerfafval. In 2015 heeft de gemeente op basis van haar aanvraag goedkeuring ontvangen en is een vergoeding van € 87.000 voor 2015 in de voorziening gestort. De uitgaven in 2015 hebben betrekking op de kosten die gemaakt zijn voor de uitvoering van het project “Dit is jouw Buurt”. Onderhoudsegalisatievoorzieningen 6. De voorziening afkoopsommen grafonderhoud is gevormd om de toekomstige lasten te dekken van onderhoudswerkzaamheden aan graven, waarvan de eigenaar de onderhoudsplicht heeft overgedragen aan de gemeente door het betalen van een afkoopsom. De in 2015 ontvangen afkoopsommen ad € 126.500 zijn in de voorziening gestort. Ter dekking van de kosten voor onderhoud aan de graven is een bedrag van € 129.500 vrijgevallen. 7. De voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen is gevormd voor de toekomstige uitgaven voor groot onderhoud aan gemeentelijke gebouwen op basis van meerjarige onderhoudsprogramma’s (MOP’s). In 2015 is een bedrag van € 650.000 in de voorziening gestort voor toekomstig groot onderhoud. In 2015 is ten laste van de voorziening € 472.000 besteed aan onderhoud gebouwen.

169

8. De voorziening onderhoud Forum Kwadraat is gevormd voor de toekomstige uitgaven voor het groot onderhoud van het sportcomplex Forum Kwadraat. Jaarlijks wordt op basis van het meerjarig onderhoudsplan (MOP) een bedrag gestort in de voorziening. In 2015 is een bedrag van € 113.000 in de voorziening gestort en € 28.000 uitgegeven aan onderhoud ten laste van de voorziening 9. De voorziening nazorg Nieuwstraat is gevormd voor onder andere de kosten van nazorg van de vervuilde ondergrond van de voormalige gasfabriek aan de Nieuwstraat en de grondwatermonitor Klaverweide. In 2013 is besloten dat dit laatste gestopt kan worden. In 2011 is van de provincie een bedrag van € 200.000 ontvangen voor de dekking van de kosten tot 2014. Dit bedrag is in de voorziening gestort. In 2015 is de deklaag van het park aan de Klaverweide op hoogte gebracht (kosten € 12.000). Voorzieningen voor riolering en afval 10. De voorziening afval is gevormd om in geval van nog niet uitgevoerde vervangingsinvesteringen de onderbesteding op de kapitaallasten in te storten. In 2015 is een bedrag van € 95.000 in de voorziening gestort. Dit betreft de doorgeschoven kapitaallasten 2015 van het investeringskrediet “Afvalinzameling bij hoogbouw”, In het boekjaar 2028 komen de doorgeschoven kapitaallasten van dit krediet ten laste van de voorziening Afval. 11. De voorziening riolering is gevormd om in geval van nog niet uitgevoerde vervangingsinvesteringen de onderbesteding op de kapitaallasten in te storten. In 2015 is een bedrag van € 131.000 in de voorziening gestort. Dit betreft de doorgeschoven kapitaallasten 2015 van de vervangingsinvesteringen 2013 - Vervanging rioleringen 2013. Dit behelst de projecten: rioolvervanging Meerlaan, Strabolaan, Zijdebuurt, Van Deventerlaan, Nieuwstraat en Voorburgseweg. Voorzieningen ten behoeve van de grondexploitaties en dubieuze debiteuren De voorzieningen voor tekorten op grondexploitaties en dubieuze debiteuren zijn in 2015 in mindering gebracht op de balansposten “Voorraden” en “Overige vorderingen”. Het verloop van deze voorzieningen is in 2015 als volgt: Stand per 1-1-2015

Voorziening Grondexploitaties Dubieuze debiteuren Totaal

Toevoegingen

Verminderingen

Stand per 31-12-2015

18.780

0

6.390

12.390

1.604

557

-577

1.584

20.384

557

5.813

13.974


Vaste schuld met een rentetypische looptijd van een jaar of langer Tot de vaste schulden behoren de opgenomen langlopende geldleningen met een oorspronkelijke looptijd van één jaar of langer. Het verloop en de opbouw van de langlopende schulden is als volgt: Omschrijving

Stand

Vermeerde-

1-1-2015

ringen

Binnenlandse banken

63.755

Overige binnenlandse

18

14.500

Aflossingen

Vervroegde

Overige

Stand

aflossingen

verminderingen

31-12-2015

-2.877

75.378

-1

17

sectoren VOF L’dam centrum Totaal

6.354

50

70.127

14.550

-2.878

-50

6.354

-50

81.749


170

Binnenlandse banken en overige binnenlandse sectoren In 2015 zijn twee langlopende leningen aangetrokken van in totaal € 14,5 miljoen. Eén lening van € 6,5 miljoen voor de (project)financiering van de grondexploitatie Duivenvoordecorridor. En één van € 8 miljoen voor de financiering van de reguliere uitgaven en investeringen. De in de tabel vermelde aflossingen 2015 betreffen reguliere aflossingen. VOF Leidschendam Centrum De gemeente heeft gronden in het gebied Leidschendam Damcentrum verworven. De VOF Leidschendam Centrum (waar de gemeente voor 50% in deelneemt) heeft deze aankopen gefinancierd. Ook heeft de VOF in opdracht van de gemeente deze gronden gedeeltelijk bouwrijp gemaakt, ook deze uitgaven heeft de VOF voorgefinancierd. De voorfinancieringen door de VOF zijn een renteloze lening aan de gemeente. De gemeente lost deze lening af bij verkoop van de gronden aan de VOF. Vlottende passiva De vlottende passiva bestaan uit banksaldi, kortlopende schulden en de overlopende passiva en zijn als volgt gespecificeerd: Stand 1-1-2015 2.942 2.942

Stand 31-12-2015 7.848 7.848

Crediteuren algemeen Kortlopende schulden aan publiekrechtelijke lichamen Overige kortlopende schulden Totaal kortlopende schulden

8.690 0 15.004 23.694

9.764 0 10.004 19.768

Overlopende passiva Vooruit ontvangen overheidsbijdragen AF: terugbetaling i.v.m. 75% regeling BBZ/IOAW Totaal overlopende passiva

11.462 508 -676 11.294

9.854 178 -828 9.204

Totaal vlottende passiva

37.930

36.820

Banksaldi Totaal banksaldi


Banksaldi Het saldo bij de Bank Nederlandse Gemeenten bedraagt per 31 december 2015 € 7.848.000 (schuld). Crediteuren algemeen / kortlopende schulden aan publiekrechtelijke lichamen Deze post betreft de nog te betalen facturen per 31 december 2015. Per 1 maart 2016 staan er geen bedragen meer open voor crediteuren algemeen van. Overige kortlopende schulden In deze post zijn de waarborgsommen van derden verantwoord voor € 4.000. De stand van de aangetrokken kasgeldleningen per 31 december 2015 is € 10 miljoen.

171

Overlopende passiva Dit betreffen onder andere door de gemeente verschuldigde (€ 5,6 mln.) en vooruit ontvangen (€ 1,7 mln.) bedragen en aan de Belastingdienst af te dragen loonheffing over de maand december 2015 € 1.9 mln. Vooruit ontvangen overheidsbijdragen Conform het BBV artikel 52a lid 1 wordt in de onderstaande tabel het verloop per uitkering met een specifiek bestedingsdoel weergegeven. De gemeente heeft van overheidsinstellingen bijdragen ontvangen voor de uitvoering van specifieke taken. Zolang de gemeente die taak nog niet (volledig) heeft uitgevoerd, blijft (een deel van) de ontvangen bijdrage als vooruit ontvangen verantwoord. Voor de vrijgevallen bedragen heeft de gemeente de corresponderende taak uitgevoerd. Vooruit ontvangen overheidsbijdragen Onderwijsachterstandenbeleid RMC-gelden Actieplan jeugdwerkloosheid Loondispensatie pilot Geluidsanering Laan van NOI Bijdrage recreatie sluisgebied Sloepennetwerk Haaglanden Totaal

Stand 1-1-2015 280 0 54 5 138 15 16 508

Toevoegingen 698 163

861

Lasten

Vrijgevallen bedragen -849 -163 -33 -5 -110 -15 -16 -1.191

Stand 31-12-2015 129 0 21 0 28 0 0 178

5.2.3. Niet uit de balans blijkende bedragen Gewaarborgde geldleningen De gemeente staat garant voor de tijdige betaling van rente en aflossing van geldleningen van instellingen en particuliere huiseigenaren in het kader van de stimulering van het eigen woningbezit. Het totaal van deze garantstelling is niet in het balanstotaal begrepen maar afzonderlijk weergegeven. Aangezien de gemeente een risico loopt en verplicht kan worden achterstallige vorderingen te voldoen is het totaalbedrag van de garantstelling vermeld. In het verslagjaar 2014 heeft de gemeente Leidschendam-Voorburg geen bedragen behoeven te betalen in het kader van borgen garantstellingen. De volgende groepen van gewaarborgde leningen zijn te onderscheiden:  geldleningen aan diverse instellingen (zie bijlage 1);  geldleningen aan particulieren (bevordering eigen woningbezit);  geldleningen aan instellingen met een waarborg bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (niet uit de balans blijkende garanties). Geldleningen aan instellingen: borgstelling door de gemeente Per 31 december 2015 bedraagt de garantstelling verstrekt aan diverse instellingen € 43,8 miljoen (per 31 december 2014 was dit € 45,6 miljoen). Ten opzichte van 2014 is dit een verlaging van het risico met € 1,8 miljoen. De gemeente verstrekt conform het Treasurystatuut 2005 geen nieuwe garanties aan instellingen. Eventuele nieuwe garanties worden alleen nog verstrekt onder het regime van het WSW.

172

De BNG heeft een kredietfaciliteit verstrekt aan de VOF Leidschendam Centrum waar de gemeente in deelneemt. De hoofdsom van de faciliteit bedraagt € 24 miljoen voor onbepaalde tijd, bestaande uit twee fixe leningen van in totaal € 18 miljoen, en € 6 miljoen rekening courant krediet. Van deze faciliteit is per 31 december 2015 € 18 miljoen door de VOF Leidschendam Centrum benut. De VOF heeft deze kredieten opgenomen om onder meer de voor de gemeente voorgeschoten gelden voor grondverwervingen en bouwrijp maken te financieren. De VOF is primair aansprakelijk jegens de bank. In het geval de VOF in gebreke zou blijven, zijn de vennoten aanspreekbaar. In beginsel ieder voor 50%, maar beide vennoten zijn tevens wettelijk hoofdelijk aansprakelijk. Dit betekent in het uiterste geval dat als (direct of indirect) geen verhaal mogelijk is op de andere partner in de VOF (Schouten de Jong/Bouwfonds), de gemeente volledig (100%) voor de hoofdsom van maximaal € 24 miljoen en eventuele andere schulden van de VOF aansprakelijk kan worden gesteld. Bezittingen en vorderingen van de VOF komen hierop in mindering. Geldleningen aan particulieren Vanaf 1 januari 1995 is de verstrekking van nieuwe gemeentegaranties aan particulieren voor hypothecaire geldleningen inzake de aankoop van een eigen huis overgedragen aan de Stichting Waarborgfonds Eigen Woningen te Zoetermeer. De voormalige gemeente Leidschendam heeft de tot en met 1994 verstrekte gemeentegaranties overgedragen, hiermee heeft zij haar risico afgekocht. De verstrekte gemeentegaranties waarvoor de voormalige gemeente Voorburg borg stond, zijn niet overgedragen. De gemeente Leidschendam-Voorburg blijft voor deze garanties eigen risico dragen, met dien verstande dat een eventueel verlies voor 50% kan worden verhaald op het Rijk. Voor het eigen woningbezit van de voormalige gemeente Voorburg bedraagt de garantstelling per 31 december 2014 totaal € 3,9 miljoen (per 31 december 2013 € 4,3 miljoen). Door late aanleveringen van gegevens door de hypotheeknemers betreft het hier de stand per 31 december 2014. De jaarlijkse aflossingen op de geldleningen verminderen het bedrag waarvoor de gemeente garant staat.

5.2.4. Niet uit de balans blijkende garanties Geldleningen aan instellingen met WSW borgstelling In 1995 heeft de gemeente besloten tot samenwerking met het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Nieuw verstrekte geldleningen worden vanaf dat moment door het WSW gewaarborgd. Het WSW kent een drieledige zekerheidsstructuur. De primaire zekerheid bestaat uit de soliditeit van de deelnemende toegelaten instellingen. Ten tweede biedt het vermogen van het WSW zelf zekerheid. De gemeente vervult, samen met het Rijk (elk voor 50%) een tertiaire achtervangfunctie. Het totaal openstaand bedrag van de uitstaande geldleningen WSW bedraagt per 31 december 2015 € 431,0 miljoen, waarvan € 215 miljoen door de gemeente gewaarborgd. Per 31 december 2014 was dit respectievelijk € 442 miljoen en € 221 miljoen.

5.2.5. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Belangrijke financiële verplichtingen Hier worden de belangrijke financiële verplichtingen vermeld waaraan de gemeente voor toekomstige jaren is verbonden. Dit betreft meerjarige financiële verplichtingen bijvoorbeeld langlopende huur- of leasecontracten. De belangrijkste verplichtingen die per eind 2015 lopen bij de Gemeente Leidschendam-Voorburg worden hieronder toegelicht:

173



Per 1 juli 2000 is de gemeente met Van der Vorm Vastgoed BV een huurcontract aangegaan voor de kantoorruimte Herenstraat 1 te Voorburg. Voor de huur van deze ruimte is een contract met de verhuurder afgesloten voor de duur van ten minste vijftien jaar. In verband met de CHV is de huur per 30 juni 2015 beëindigd. Voor 2015 is € 95.000 huur betaald.



Met ingang van 1 november 2007 is de gemeente met Zuijderwijk Vastgoed B.V. een huurcontract aangegaan voor de duur van minimaal 10 jaar voor de locatie Nieuwstraat 2 te Leidschendam. Voor 2015 is € 54.000 huur betaald. De huurperiode dient, indien noodzakelijk (is afhankelijk van nieuwbouw), telkens minimaal te worden verlengd met 5 jaar.



Met ingang van 1 februari 2010 is de gemeente met de R.K. Parochie Sint Maarten een huurcontract aangegaan voor de locatie Oosteinde 75 te Voorburg voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van ten minste 3 maanden. Voor 2015 is € 53.100 huur betaald.



Met ingang van 1 mei 2013 is de gemeente met de R.K. Parochie Sint Maarten een huurcontract aangegaan voor de locatie Oosteinde 71 en Oranje Nassaustraat 1B. De overeenkomst loopt tot en met 30 juni 2016 en kan met een jaar worden verlengd. Daarna is verlenging per maand mogelijk. De overeenkomst heeft een opzegtermijn van ten minste 3 maanden. Voor 2015 is € 111.000 huur betaald.



Met ingang van 1 juli 2013 is de gemeente een Dienstverleningsovereenkomst ICT Beheer Organisatie Gemeente Leidschendam-Voorburg en Gemeente Westland aangegaan. Dit contract is aangegaan voor 5 jaar. En zal stilzwijgend worden verleng met 2 jaar. Voor 2015 is € 1.325.000 betaald.



Met ingang van 1 mei 2012 is de gemeente met Tasman Properties C.V. een huurcontract aangegaan voor een kantoorruimte, 40 parkeerplaatsen en een fietsenstalling aan de Prins Bernhardlaan 177-183 (Corbulogebouw). De overeenkomst loopt tot en met 30 april 2017. Daarna wordt de overeenkomst automatisch voortgezet voor een periode van 5 jaar. De overeenkomst kent een opzegtermijn van een jaar. Voor 2015 is € 181.500 betaald. Het College heeft de Raad voorgesteld om in het kader van de Concentratie Gemeentelijke Dienstverlening de huur op te zeggen per 1 mei 2017.



Met ingang van 1 januari 2011 is de gemeente met ArBeKo (samenwerkingsverband van 3 pensioenfondsen) een huurovereenkomst aangegaan voor gebouw Vliegerlaan 2-4 (Forum Kwadraat). De overeenkomst eindigt op 31 oktober 2016 en zal daarna voor onbepaalde tijd worden voortgezet. Voor 2015 is € 322.100 huur betaald.



Er is een overeenkomst afgesloten met Ricoh per 1 november 2012, voor de zogenaamde multifunctionals (printapparatuur) en centrale repro apparatuur, met een looptijd van 36 maanden. Contractueel bestaat de mogelijkheid om de overeenkomst met 2 keer 1 jaar te verlengen. Het contract liep tot 31 oktober 2015 en is inmiddels verlengd met 1 jaar. De jaarlijkse verplichting bedraagt minimaal € 130.000.



Een overeenkomst is afgesloten per 1 maart 2010 voor (full operational lease) koffieautomaten met Douwe Egberts en heeft een looptijd van 5 jaar met daar bovenop 2 keer een optiejaar. Het huidige contract loopt tot 28 februari 2017. De jaarlijkse verplichting bedraagt circa € 100.000.



De in januari 2012 afgesloten contracten voor de levering van groene elektriciteit en gas met Groene Energie Administratie BV zijn per 31 december 2015 opgezegd. Momenteel loopt er een aanbesteding met een nieuwe leverancier Suez. Dit contract gaat in per 1 januari 2016 en loopt tot en met 31 december 2017.

174



Met ingang van 1 september 2014 heeft de gemeente een contract afgesloten voor telefonie met Vodafone Netherlands deze heeft een looptijd van 4 jaar met 2 keer een optiejaar. De jaarlijkse verplichting bedraagt circa € 330.000. De overeenkomst wordt met ingang van 1 september 2016 beëindigd.



Per 1 januari 2013 is een overeenkomst afgesloten voor een aanvullende ziektekostenverzekering voor minima met Menzis. De overeenkomst wordt jaarlijks per 1 januari stilzwijgend met een periode van een kalenderjaar verlengd. Het jaarbedrag van de overeenkomst bedraagt € 264.000.



Voor de uitvoering van de Gladheidsbestrijdingwerkzaamheden is een overeenkomst afgesloten met Aebi Schmidt. Het contract loopt van 1 januari 2015 tot en met 31 oktober 2021. De jaarlijkse verplichting bedraagt circa € 180.000



De gemeente heeft in januari 2013 een tijdelijk contract voor schuldhulpverlening afgesloten welke jaarlijks wordt verlengd. In juli 2015 verlengd is het contract verlengd tot 30 juni 2016. Het jaarbedrag van de overeenkomst bedraagt op basis van de te verwachten prestaties € 485.000.

De gemeente heeft verder met een aantal leveranciers overeenkomsten gesloten die een langere looptijd hebben. Men kan hier denken aan onderhoud, schoonmaakcontracten, dienstverlening en dergelijke. Het materieel belang hiervan is echter beperkt.

175

6. Bijlagen

176

6.1

Bestuurlijke Organisatie

De bestuurlijke organisatie van de gemeente Leidschendam-Voorburg is als volgt: Gemeenteraad en raadscommissies De gemeenteraad bestaat uit 35 leden. In de gemeenteraad zijn zes politieke partijen vertegenwoordigd met de volgende zetelverdeling: Gemeentebelangen 8 VVD 8 D66 6 CDA 5 Groen links 3 PvdA 3 ChristenUnie – SGP 1 Hohage 1 Binnen de gemeenteraad zijn de volgende commissies ingesteld: 1. Commissie Maatschappelijke activiteiten 2. Commissie Openbaar gebied 3. Commissie Algemene zaken De samenstelling van de gemeenteraad en de leden van de raadscommissies zijn opgenomen op de gemeentelijke website: www.leidschendam-voorburg.nl/gemeenteraad. College van burgemeester en wethouders Met deze jaarstukken legt het college verantwoording af over het in 2015 gevoerde beleid. Per 31 december 2015 heeft het college van burgemeester en wethouders de volgende portefeuilleverdeling: Burgemeester drs. J.W. van der Sluijs Portefeuille: Openbare orde en Veiligheid (inclusief Veiligheidsregio) en tegengaan radicalisering – Integrale Handhaving – Metropoolregio. Wethouder drs. P. F. Rozenberg MPA (GBLV) 1e loco burgemeester Portefeuille: Communicatie – Stedenbanden - Financiën (Inclusief aandeelhouderschappen BNG, Eneco en Dunea) – Grondzaken en vastgoed – Jongerenwerk (incl. scouting) – Kunst en cultuur – Monumenten en archeologie – GLBT-beleid(gay, lesbian, bisexual and transgenders) – Project Historisch Voorburg – Project Duivenvoordecorridor – Project Stompwijkseweg – Project Kulturhus. Wethouder drs. S. Bruines (D66) 2e loco burgemeester Portefeuille: Onderwijs (incl. integraal huisvestingsplan en kinderopvang) – Economie en ondernemersklimaat – Jeugd(zorg) – Ruimtelijke ontwikkeling en stedelijke vernieuwing (inclusief ruimtelijke projecten) - Dienstverlening (inclusief centrale huisvesting) – Regionale aangelegenheden – Herontwikkeling CBS-locatie – Herontwikkeling Klein Plaspoelpolder – Informatiebeveiliging en interne zaken. Wethouder drs. N. Stemerdink (PvdA) Portefeuille: Personeel en Organisatie – Werk en Inkomen(inclusief DSW) – Jeugdwerkgelegenheid – Sport – Buurt- en wijkgericht werken – Openbare ruimte – Project Leidsenhage. Wethouder drs. F.J. Kist (Groenlinks) Portefeuille: Integratie – Omgevingsdienst Haaglanden – Zorg en Welzijn(inclusief GGD) – Milieu en duurzaamheid(inclusief Avalex) – Wonen – Water en Groen – Verkeer en Vervoer – Project De Rietvink – Project Damcentrum.

177

6.2

Staat van gewaarborgde geldleningen Gevallen van gemeenschappelijke w aarborging v.d. geldlening

Oorspronkelijk bedrag in €

Nr.

2

12

V

V

Doel van de geldlening

Geldnemer

Restantbedrag van de geldlening 01-01-2015

Datum van het Datum v.h. Grondslag of Goedekeurings- Rente % Raadsbesluit Namen van percentage van belsuit de andere het deel van de borgen geldlening

Totaal in €

Bedrag van de in de loop van het dienstaar Waarvan door te w aarborde gemeente gen / gew aargew aarborde borgde geldin € leningen in €

Restantbedrag van de Totaalbedrag geldlening 31-12-2015 van de gew onen en Waarvan buitengew one Totaal door de aflossingen in (10+12-13) gemeente € in € gew aarborg d in € 12.841 25.683 25.683

-

100

24-05-1967

28-06-1967

6,2500

38.524

38.524

Stichting Parco

-

100

25-11-1987

-

5,6600

120.546

120.546

-

40.182

80.364

80.364

Stichting Parco

-

100

22-03-1989

-

4,3600

1.128.506

1.128.506

-

54.985

1.073.521

1.073.521

3.539.486 Renov.-bejaardenctr.- Stichting Parco

-

100

22-03-1989

-

5,1500

2.338.158

2.338.158

-

96.720

2.241.438

2.241.438

-

100

28-08-1997

-

5,0000

33.398

33.398

4.175

29.223

29.223

10.536

-

15.805

-

-

-

-

226.890 Bouw consultatie-

Stichting

bureau en w ijk-

Voorburgse Kruis-

gebouw

gebouw en

545.412 Nieuw bouw Huize Rustoord

14

V

1.804.230 Renovatie bejaardencentrum Het Anker

15

V

Het Anker 23

V

104.369 Aankoop gebouw De Boot

37 70

L

566.771 Bouw bejaarden-

V

centrum

L

16.790 Bouw clubacc. v. Ruysdaelln

78a L

1.470.248 Bouw bejaarden-

Wijkvereniging Damsigt Stichting Parco

-

66 2/3

17-11-1986

27-01-1987

7,1000

15.805

Tafeltennisver.

-

100

18-11-1985

-

8,0000

1.369

1.369

-

1.369

Stichting Parco

-

100

28-08-1986

30-11-1986

5,1600

874.644

874.644

-

43.932

830.712

830.712

St. Mariënhage

-

100

11-04-1988

25-05-1988

5,3000

1.174.543

1.174.543

-

45.451

1.129.092

1.129.092

Vidomes

-

100

07-02-1994

-

6,6400

6.987.131

6.987.131

-

546.873

6.440.258

6.440.258

-

100

07-02-1994

-

3,4950

3.780.008

3.780.008

-

3.780.008

3.780.008

-

100

06-06-1994

-

4,0600

2.117.075

2.117.075

-

134.933

1.982.142

1.982.142

-

100

06-06-1994

-

7,1500

983.436

983.436

-

327.812

655.624

655.624

-

100

06-06-1994

-

6,5400

281.204

281.204

-

281.204

-

100

04-12-1995

-

6,8000

3.123.452

3.123.452

-

135.041

2.988.411

2.988.411

Vidomes

-

100

18-03-1996

-

6,9500

4.590.541

4.590.541

-

71.115

4.519.426

4.519.426

Leidschendam VOF L'dam Centrum

Schouten de Jong

100

*1

18.000.000

18.000.000

-

-

18.000.000

18.000.000

45.588.340

45.583.072

43.775.902

43.775.902

"Veni Vidi Vici"

centrum 85

L

1.835.269 Bouw 24 w oningen Pr. Bernhardln

104 L

13.613.406 Herfin. div. compl. w oningen

106 L


108 L


109 L


110 L


111 L


113 L

5.218.472 Bouw 82 soc. huurw oningen 21.094.185

Leidschendam Woningstichting

-

Wooninvest Woningstichting Wooninvest Woningstichting Wooninvest Woningstichting

-

-

Wooninvest Vidomes Leidschendam

Totaal

0

1.812.438

178

6.3

Overzicht investeringskredieten 2015

Activa

Activa omschrijving

SOCIALE STRUCTUUR d 20071155 Nieuwbouw VO Veurs Voorburg

Raming Realisatie Restant Onder- of investerings- investeringsuitgaven overschrijding uitgaven uitgaven overhevelen uitgaven 2015 2015 naar 2016 e.v. 2015 11.757.878 215.054

Raming Realisatie Restant Onder- of investerings- investerings- inkomsten overschrijding inkomsten inkomsten overhevelen inkomsten 2015 2015 naar 2016 e.v. 2015

9.045.993 59.335

2.696.398 155.719

15.487 0

0 0

0 0

0 0

0 0

b 20071162 Nieuwbouw PO Gr v Prinstererschool

661.000

0

661.000

0

0

0

0

0

b 20091083 PO Nieuwbouw Dijsselbloem fase 1

250.000

27.747

222.253

0

0

0

0

0

f

454.091

446.091

0

8.000

0

0

0

0

200.000

33.127

166.873

0

0

0

0

0

27.733

25.901

0

1.832

0

0

0

0

35.000

43.510

-8.511

0

0

0

0

0

8.550.000

7.565.494

984.506

0

0

0

0

0

65.000

0

65.000

0

0

0

0

0

b 20151012 Sportpark 't Loo kunstgras veld 1+2

490.000

299.043

190.957

0

0

0

0

0

f

215.000

209.344

0

5.656

0

0

0

0

b 20151033 Aanleg Kunstgras spp Kastelenr.veld

205.000

181.983

23.017

0

0

0

0

0

b 20151034 Ondergr.spp.Kastelenr.Vld 1 ivm Kunstgr.

240.000

154.416

85.584

0

0

0

0

0

d 20151048 Uitbr.5 groepen -school Emmäus

150.000

0

150.000

0

0

0

0

0

7.346.668 795.000

5.344.526 181.624

1.880.412 613.376

121.730 0

991.003 600.000

674.844 310.624

351.475 289.376

35.316 0

20091089 Nieuwbouw PO Casimir

b 20101082 Kulturhus f

20131009 Sportpark Westvliet bestrating

e 20131064 Gymzaal met turnvoorz. (Delflandlaan) e 20141037 Zwembad Leidschendam d 20151008 SP Meerhorst toplaagren. veld 2+3+drain 20151014 Speelruimteplan 2015

GROENE WOONGEMEENTE e 20081136 Watersp.park aanl. Veen-en Binckh.polder f

20081140 Watermaatregelen Ldam-Zuid

35.680

0

0

35.680

11.453

0

0

-11.453

c 20081175 Afvalinzameling bij hoogbouw

209.271

64.725

144.545

0

0

0

0

0

e 20101060 Verr. Waterp. Park ´t Loo

109.551

43.375

66.175

0

109.550

47.451

62.099

0

e 20101068 Kastelenring uitbr. Spoorzonepark

75.000

0

75.000

0

0

0

0

0

f

28.467

25.021

0

3.446

0

0

0

0

63.612

31.309

32.303

0

0

0

0

0

3.555.505

3.163.537

391.967

0

270.000

297.528

0

27.528

d 20131038 Klimaatbeleid: Frisse duurzame scholen

46.243

20.026

26.217

0

0

0

0

0

d 20131039 Klimaatbeleid: Opplussen gem.gebouwen

49.339

38.469

10.870

0

0

19.241

0

19.241

20111014 Vervanging beheerssyst. Groen incl.kopp.

a 20111015 Vervanging beheerssyst. Riool incl.kopp. c 20131013 Vervanging rioleringen 2013

e 20141022 Vervanging rioleringen 2014

2.000.000

1.515.043

484.957

0

0

0

0

0

f

20141023 Vervanging rioolbesturing 2013

64.000

40.034

0

23.966

0

0

0

0

f

20141031 Vervanging rioolbesturing 2014

40.000

0

0

40.000

0

0

0

0

f

20151018 Vervanging rioolinstallatie 2015

240.000

221.363

0

18.637

0

0

0

0

a 20151023 Vervanging rioolbesturing 2015

35.000

0

35.000

0

0

0

0

0

5.411.733 100.000

2.216.410 5.305

2.950.036 94.695

245.287 0

1.126.890 0

691.561 0

234.332 0

-200.997 0 0

ECONOMISCHE EN RUIMTELIJKE KANSEN e 20101077 Herinrichting openb.ruimte Herenstraat f

20101086 Tramlijn 2 Tailtrack

0

0

0

0

257.482

257.482

0

f

20111016 Vervanging beheerssyst. Wegen incl.kopp.

50.029

47.318

0

2.711

0

0

0

0

f

20111020 Doorsteek Valkhof

80.000

79.566

0

434

40.000

39.750

0

-250

b 20121019 Verkeersregelinstallaties 2012

400.000

100.282

299.718

0

0

0

0

0

f

20121060 Velostrada Zijdesingel-Kastelenring

258.963

58.216

0

200.747

258.963

58.216

0

-200.747

f

20131007 Verv./ reconstr. Diverse asfaltwegen

80.707

80.707

0

0

0

0

0

0

f

20131014 OV lichtmasten 2013

36.445

7.187

0

29.258

0

0

0

0

f

20131015 OV armaturen 2013

23.000

0

0

23.000

0

0

0

0

d 20131065 Herinrichting Hoekweg

320.445

330.318

-9.873

0

320.445

330.318

-9.873

0

b 20141002 OV armaturen 2014

150.000

0

150.000

0

0

0

0

0

b 20141003 OV lichtmasten 2014

150.000

37.352

112.648

0

0

0

0

0

98.118

83.938

0

14.181

0

0

0

0

f

20141012 Groot onderhoud kunstwerken beton 2014

f

20141020 Verkeersregelinstallaties 2014

100.000

100.000

0

0

0

0

0

0

f f

20141038 Verv./reconstr.asfalt Voorburgseweg 20141039 Voorber.krediet Inr.omgeving ed Rietvink

150.000 244.026

150.000 269.068

0 0

0 -25.042

0 0

0 0

0 0

0 0

c 20151006 Groot onderhoud kunstwerken beton 2015

150.000

125.000

25.000

0

0

0

0

0

b 20151016 Verv./reconstr.diverse asfaltwegen 2015

350.000

171.449

178.551

0

0

0

0

0

e 20151038 UVP-Extra Oververbinding (1.6)

100.000

114.050

-14.050

0

0

0

0

0

e 20151039 UVP-Fietsenstallingen RR Stations (2.2)

200.000

5.795

194.205

0

200.000

5.795

194.205

0

e 20151040 UVP-Fietsverbinding CBS/Sterroute (2.5)

50.000

0

50.000

0

50.000

0

50.000

0

e 20151042 UVP-Maatregelen Duivensteijn (5.3)

10.000

10.699

-699

0

0

0

0

0

1.500.000

365.818

1.134.182

0

0

0

0

0

e 20159002 Bereikbaarheid Stompwijk Dr.v.Noortstr.

200.000

911

199.089

0

0

0

0

0

e 20159003 Bereikbaarheid Stompwijk Verbindingsweg 1

110.000

73.431

36.569

0

0

0

0

0

e 20159004 Bereikbaarheid Stompwijk Verbindingsweg 2

500.000

0

500.000

0

0

0

0

0

e 20159001 Bereikbaarheid Stompwijk Stompwijkseweg

Een min (-) teken betekent een nadeel

179

Activa

Activa omschrijving

BESTUUR, ORGANISATIE EN VEILIGHEID d 20111004 Softw. Klantvolgsysteem KCC Qmatic/Bavak

Raming Realisatie Restant Onder- of investerings- investeringsuitgaven overschrijding uitgaven uitgaven overhevelen uitgaven 2015 2015 naar 2016 e.v. 2015

Raming Realisatie Restant Onder- of investerings- investerings- inkomsten overschrijding inkomsten inkomsten overhevelen inkomsten 2015 2015 naar 2016 e.v. 2015

5.583.839 42.000

5.170.355 28.562

552.866 13.438

-139.382 0

70.000 0

146.345 0

0 0

76.345 0

f

20122101 CHV-KW laan 2 Renovatie

1.197.002

1.979.926

0

-782.924

35.000

42.685

0

7.685

f

20122102 CHV-KW laan 2 Aanbouw

183.707

101.933

0

81.774

0

10.051

0

10.051

f

20122103 CHV-RP1 Renovatie

247.207

247.129

0

78

35.000

35.000

0

0

f

20122104 CHV-Inventaris

747.127

744.767

0

2.360

0

0

0

0

f

20122106 CHV-Honoraria, Heffingen en Onvoorzien

1.037.971

634.449

0

403.522

0

165

0

165

f

20122107 CHV-Exploitatie

175.660

88.201

0

87.459

0

0

0

0

f

20122108 CHV-Kon Julianaweg 25 (aanhelen)

50.000

53.846

0

-3.846

0

0

0

0

f

20131058 Verv. Div. app.bedr.kantine en keuken

23.791

28.266

0

-4.475

0

0

0

0

d 20141032 Oracle / Unix 2014

25.000

8.095

16.905

0

0

0

0

0

d 20151025 Monitoring

25.000

0

25.000

0

0

0

0

0

d 20151026 Back-up (tapedrives) 2015

30.000

6.898

23.102

0

0

0

0

0

d 20151027 Computerzalen

169.082

67.026

102.055

0

0

0

0

0

b 20151029 Apparatuur raadszaal vervangen

130.000

99.822

30.179

0

0

0

0

0

25.000

0

25.000

0

0

0

0

0

20151035 Project 1 DMO Zaakgericht werken Deel 2

322.153

319.772

0

2.381

0

10.000

0

10.000

e 20151036 Project 2 DMO Sprongsgew.digitaal Deel 2

100.000

192.358

-92.358

0

0

48.444

0

48.444

f

582.139

507.850

0

74.289

0

0

0

0

125.000

20.611

104.390

0

0

0

0

0

b 20151044 Aansluiting LV WOZ

40.000

21.644

18.356

0

0

0

0

0

b 20151045 KCS:e-herkenning aansl.mijn Overheid.nl

40.000

0

40.000

0

0

0

0

0

b 20151046 Uitbr.vergunn.syst.zoals Squit, Stamis

50.000

19.200

30.800

0

0

0

0

0

136.000

0

136.000

0

0

0

0

0

80.000

0

80.000

0

0

0

0

0

BEDRIJFSVOERING a 20121037 Vervanging PC / tekenstat.tbv beh.syst.

157.425 32.425

0 0

157.425 32.425

0 0

0 0

0 0

0 0

0 0

d 20151049 Aanschaf nw digitaal subsidie applicatie

125.000

0

125.000

0

0

0

0

0

30.257.544

21.777.284

8.237.137

243.123

2.187.893

1.512.750

585.807

-89.336

d 20151032 Vervang.handhelds HH f

20151037 Project 3 DMO ICT in Het Nw Werken Deel2

e 20151043 Wettelijke implem.gemoderniseerde GBA

b 20171031 Vervangen basisregistratie incl.BGT b 20181040 Wettelijke basisregistraties (NHR)

TOTAAL GENERAAL Een min (-) teken betekent een nadeel

180

Toelichting Investeringen 2015 In het jaar 2015 is gewerkt aan de realisatie van diverse investeringen, die bijdragen aan het bereiken van de programmadoelstellingen c.q. de gewenste maatschappelijke effecten van het gemeentelijke beleid. De investeringen variëren van de aanschaf van bedrijfsmiddelen tot de realisatie van projecten in de openbare ruimte. In een aantal gevallen wijkt de stand van zaken van de investeringsprojecten per 31 december 2015 af van de planning. De afwijkingen van de planning zijn onder andere aan de orde bij de meerjarige en omvangrijke investeringsprojecten. De geraamde investeringsuitgaven voor het jaar 2015 bedroegen in totaal afgerond € 30,3 mln., waarvan afgerond € 21,8 mln. is besteed aan de aanschaf van bedrijfsinvesteringen en (meerjarige) investeringsprojecten. Per saldo is sprake van een onderbesteding van € 8,5 miljoen waarvan € 8,2 mln. nodig is voor de voortzetting en afronding van de vorig jaar in uitvoering genomen investeringen. De overige investeringsuitgaven van € 0,3 komen te vervallen. Wij hebben, met het oog op een verdere verbetering van de planning van de toekomstige investeringsprojecten en -middelen, de oorzaken van de vertraging in de investeringen 2015 geanalyseerd. De uitkomsten van onze analyse zijn samengevat in onderstaande tabel.

Omschrijving oorzaak vertraging a. b. c. d. e.

Start / afronding afhankelijk van samenloop met andere projecten. Project gestart, maar loopt vertraging op door bezwaren, overleg, vergunningen, etc. Werkzaamheden volgens planning uitgevoerd in 2015, financiële afwikkeling in 2016. Vertraagde investeringen, die begin 2016 worden uitgevoerd. Over meerdere jaren gefaseerde investeringen, die doorlopen in volgende jaren. Totaal

Bedrag 100 2.400 200 700 4.800 8.200


Het doorschuiven van geraamde investeringsuitgaven van 2015 naar 2016, 2017 en 2018 tot een bedrag van in totaal € 8.200.000 betreft met name de volgende investeringskredieten: a. b. c. d. e.

Uitvoering diverse onderdelen waterplan en aanschaf (computer) apparatuur; Nieuwbouw scholen, openbare verlichting, reconstructie asfaltwegen en velden sportparken Afvalinzameling bij hoogbouw en vervanging rioleringen Computerzalen en digitaal subsidiepakket Bereikbaarheid Stompwijk, nieuwbouw zwembad, vervanging rioleringen, waterspoorpark(en) en uitvoering verkeers- en vervoersplan

181

Toelichting doorgeschoven kredieten Nieuwbouw / uitbreiding scholen (€ 1.200.000) In afwachting van de uitslag van aanvullende (locatie-)onderzoeken of besluitvorming van de raad is de start van de nieuwbouw of uitbreiding van diverse scholen uitgesteld naar 2016. Dit betreft met name de nieuwbouw Groen van Prinsterenschool, waarvoor eind 2015 een aanvullend krediet beschikbaar gesteld is van € 461.000. Openbare verlichting en verkeersregelinstallaties (€ 560.000) Door het faillissement en de doorstart van Imtech hebben de projecten met betrekking tot de verkeersregelinstallaties vertraging opgelopen. Tevens is de uitvoering van de openbare verlichting in verband met de juridische procedure van de aanbesteding vertraagd. Asfaltwegen (€ 175.000) Het geplande groot onderhoud van de asfaltverharding Burgemeester van Kolfschotenlaan in Leidschendam is doorgeschoven van 2015 naar 2016 vanwege langere voorbereidingstijd. Reden hiervan is dat er gekozen is om de weg te reconstrueren en in te richten conform de principes Duurzaam Veilig en gebruik te maken van innovatieve producten. Bereikbaarheid Stompwijk (€ 1.800.000) Bij besluit van 1 juli 2015 heeft de raad het referentie-ontwerp voor het project Bereikbaar Stompwijk vastgesteld en het benodigde uitvoeringskrediet beschikbaar gesteld. In de tweede helft van 2015 is de voorbereiding van de aanbesteding van de reconstructie van de Stompwijkseweg opgestart. Nader technisch onderzoek heeft geleid tot nieuwe inzichten voor de reconstructie opgave, met name voor aanpak van de kadewanden. Bij besluit van 15 december 2015 heeft de raad besloten om het uitgangspunt van volledige vervanging van de kadewand te verlaten. Daar waar mogelijk wordt de bestaande kadewand gerenoveerd. Door de extra technische onderzoeken en het gevolgde besluitvormingstraject, is de aanbesteding van het werk later in procedure gebracht dan aanvankelijk voorzien. Uiteindelijk heeft dit tot gevolg dat de uitvoering (en daarmee de investeringsuitgaven) vertraging heeft opgelopen. De investeringsuitgaven worden voorzien in 2017 en 2018. Nieuwbouw zwembad de Fluit (€ 985.000) De bouw van het zwembad is afgerond. Het nieuwe zwembad is op 29 januari 2016 aan de gemeente opgeleverd en vanaf 1 maart jl. is het zwembad open voor het publiek. De aannemer gaat het “oude” zwembad slopen en het voorterrein inrichten. De officiële opening is in augustus a.s. gepland. De financiële afrekening van de bouw van het zwembad vindt plaats in 2016. Vervanging rioleringen (€ 875.000) In 2015 zijn een aantal grote rioleringsprojecten uitgevoerd, voor de projecten van Duvenvoordelaan e en Broekslootkade e.o. was het niet haalbaar om deze geheel af te ronden in 2015. In het 1 kwartaal 2016 worden deze projecten opgeleverd en financieel afgerond. Waterspoorpark (€ 525.000) De voorbereidingswerkzaamheden op de uitvoering van het project Waterspoorpark zijn in december 2015 gestart. De daadwerkelijke uitvoering zal in maart 2016 aanvangen. De herinrichting van het waterspoorpark langs de spoorsloot zal aan het eind van het tweede kwartaal van 2016 gereed zijn. De uitkijkheuvel dient circa een jaar voorbelast te worden alvorens tot inrichten van de heuvel over kan worden gegaan. In het tweede kwartaal van 2017 kan de heuvel worden ingericht. Uitvoering Verkeers- en Vervoersplan (€ 230.000) De fietsenstallingscapaciteit bij station Leidschendam Voorburg en t' Loo worden uitgebreid. Eind 2015 zijn hiervoor de eerste voorbereidingen getroffen, de uitvoering vindt plaats in 2016.

182

6.4

Interbestuurlijk Toezicht

In het kader van de Wet revitalisering generiek toezicht heeft de provincie Zuid-Holland met elke ZuidHollandse gemeente een bestuursovereenkomst over het interbestuurlijk toezicht gesloten. Uit deze overeenkomst volgt dat gemeenten voor het eerst bij de jaarrekening 2013 een eigen “Staat van Gemeenten" hebben opgesteld. Elke gemeente heeft door middel van kleuren een eigen oordeel gegeven over de staat van de domeinen financiën, ruimtelijke ordening, informatie- en archiefbeheer en huisvesting van vergunninghouders. Betekenis kleuren: Groen Reeds gerealiseerd Oranje Is nog niet gerealiseerd, maar realisatie is in 2016 mogelijk Rood Wordt niet gerealiseerd FINANCIËN

ROOD / ORANJE / GROEN

TOELICHTING

GROEN

n.v.t.

Er is structureel en reëel begrotingsevenwicht Is er reden voor extra aandacht?

RUIMTELIJKE ORDENING

Nee. Evenals bij de jaarrekening 2014 en de begroting 2016 zijn vakken GROEN omdat aan de criteria is voldaan. Er is ook geen reden voor “extra” toezicht vanuit de provincie ROOD / ORANJE / GROEN

1. Heeft de gemeente voor het gehele grondgebied één of meer structuurvisies vastgesteld, waarin de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijk beleid zijn vastgelegd? 2. Heeft de gemeente voor het gehele grondgebied één of meer bestemmingsplannen en/of beheersverordeningen vastgesteld? 3. Zijn deze bestemmingsplannen en/of beheers-verordeningen actueel, dat wil zeggen minder dan tien jaar oud? Is er reden voor extra aandacht? OMGEVINGSRECHT (VERGUNNINGVERLENING, TOEZICHT EN HANDHAVING MILIEU, BOUWEN EN WONEN)

GROEN

De gemeente heeft voor het gehele grondgebied één of meer structuurvisies vastgesteld, waarin de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijk beleid zijn vastgelegd. Ook heeft de gemeente voor het gehele grondgebied één of meer bestemmingsplannen en/of beheers-verordeningen vastgesteld. Deze bestemmingsplannen en/of beheers-verordeningen zijn actueel, dat wil zeggen minder dan tien jaar oud.

Nee.


TOELICHTING

ORANJE

Conform de wettelijke verplichting is afstemming gezocht met de provincie en de deelnemende gemeenten in de Omgevingsdienst Haaglanden, om tot uniforme regels ten aanzien van de Omgevingsdienst Haaglanden te komen. Voor het zomerreces wordt aan de raad een verordening ter vaststelling aangeboden.

De gemeente beschikt over een vastgestelde Verordening VTH

Is er reden voor extra aandacht?

TOELICHTING

Nee

183

MONUMENTENZORG


Vanwege de aanwezigheid van (rijks)monumenten dient de gemeente op grond van de Monumentenwet te beschikken over een adviescommissie m.b.t. de (rijks)monumenten. Deze commissie moet deskundig zijn op het gebied van de monumentenzorg (betreffende bouwhistorische en bouwkundige opleiding en kennis, tenminste op het gebied van cultuurhistorie, bouwarchitectuur historie, restauratie en landschap/stede-bouw) en mede in relatie tot de (brand)veiligheid. Is er reden voor extra aandacht?

ARCHIEF- EN INFORMATIEBEHEER

ORANJE

TOELICHTING De gemeente beschikt over een monumentencommissie bestaande uit twee leden van Stichting Dorp, Stad en Land. Bij inhoudelijke vraagstukken waarvoor in de huidige commissie onvoldoende kennis aanwezig is, wordt een beroep gedaan op expertise bij Dorp, Stad en Land. De huidige samenstelling voldoet dus niet aan de richtlijn van de VNG, maar dit wordt ondervangen door de hierboven gemelde constructie. Daarbij wordt ook regelmatig een beroep gedaan op de ambtelijke expertise.

Nee.


Het archief- en informatiebeheer zijn op orde

ORANJE

TOELICHTING Het oordeel is gebaseerd op het Verslag Kritische Prestatie Indicatoren (KPI) 2014 gemeente LeidschendamVoorburg (verseon nummer 1376342). In het verslag concluderen we dat de gemeente Leidschendam-Voorburg op hoofdlijnen in voldoende mate voldoet aan de eisen van de Archiefwet 1995. Er is op geen der onderzochte deelterreinen sprake van (ernstige) taakverwaarlozing, op grond waarvan de provinciale toezichthouder dient in te grijpen. In het laatste kwartaal 2015 is de archiefinspectie uitgevoerd door de gemeentearchivaris. Het verslag wordt in februari 2016 verwacht en zal daarna aan college, raad en provincie worden toegezonden.


Door toenemende digitalisering is er extra aandacht voor het archiveren. De komende jaren wordt hier nadrukkelijk rekening mee gehouden. Nee. Aanvragen en contacten met burgers verlopen steeds vaker via de website en e-mail. Dit zorgt ervoor dat het archief van de gemeente steeds meer digitaal wordt vormgegeven. De fysieke papierstroom zal hiermee steeds meer verdwijnen. Het is van groot belang dat deze overgang zorgvuldig en transparant verloopt. Dit heeft gevolgen voor de werkwijze, protocollen en gedrag. Om de kwaliteit van het archief te waarborgen voert de gemeente op al deze terreinen verbeteringen door.

184

HUISVESTING VERBLIJFSGERECHTIGDEN / VERGUNNINGHOUDER Er is volledig en tijdig voldaan aan de halfjaartaakstelling en er is geen achterstand


TOELICHTING

Per 1 januari 2015 op de interventieladder in fase "signaleren"; per 1 juli 2015 op de interventieladder in ORANJE fase "informatie opvragen en valideren". Er is tijdig voldaan aan de halfjaartaakstelling Stand van Gevraagde informatie zaken 1. Achterstand per 1 januari 2015:

8 personen

2. Fase interventieladder:

Signaleren

3. Taakstelling eerste halfjaar 2015:

61 personen

4. In 1e halfjaar 2015 gehuisveste verblijfsgerechtigden / vergunninghouders: 5. Achterstand per 1 juli 2015:


35 personen 34 personen

6. Fase interventieladder:

informatie opvragen en valideren

7. Taakstelling tweede halfjaar 2015:

65 personen

8. In 2e halfjaar 2015 gehuisveste verblijfsgerechtigden/ vergunninghouders:

97 personen

9. Achterstand per 31 december 2015:

2 personen

Ja. Aantal te huisvesten vluchtelingen 2016 - prognose: 200

SAMENVATTING Onderwerp Financiën Ruimtelijke ordening Omgevingsrecht Monumentenzorg Archief- en informatiebeheer Huisvesting Verblijfsgerechtigden/ Vergunninghouders

Rekening 2014

Rekening 2015

GROEN GROEN ROOD n.v.t. ORANJE GROEN

GROEN GROEN ORANJE ORANJE ORANJE ORANJE

185

7. Verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen (Sisa-bijlage)

186

7. Verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen (Sisa-bijlage)

OCW

D9

SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2015 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa - d.d. 11 januari 2016 DEFINITIEF Onderwijsachterstanden Besteding (jaar T) aan Besteding (jaar T) aan overige Besteding (jaar T) aan Opgebouwde reserve ultimo beleid 2011-2015 (OAB) voorzieningen voor activiteiten (naast VVE) voor afspraken over voor- en (jaar T-1) voorschoolse educatie die leerlingen met een grote vroegschoolse educatie met Besluit specifieke voldoen aan de wettelijke achterstand in de Nederlandse bevoegde gezagsorganen van Deze indicator is bedoeld voor uitkeringen kwaliteitseisen (conform artikel taal (conform artikel 165 WPO) scholen, houders van de tussentijdse afstemming gemeentelijk 166, eerste lid WPO) kindcentra en van de juistheid en volledigheid onderwijsachterstanden peuterspeelzalen (conform van de beleid 2011-2014 artikel 167 WPO) verantwoordingsinformatie Gemeenten Aard controle R Indicatornummer: D9 / 01

I&M

E3

€ 597.910 Hieronder per regel één beschikkingsnummer en in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie

Subsidieregeling sanering verkeerslawaai (inclusief bestrijding spoorweglawaai)

Aard controle R Indicatornummer: D9 / 02

€ 128.000 Besteding (jaar T) ten laste van rijksmiddelen


€ 123.942 Overige bestedingen (jaar T)


€ 128.603 Besteding (jaar T) door meerwerk dat o.b.v. art. 126 Wet geluidshinder ten laste van het Rijk komt

Correctie over besteding (jaar T-1)

Subsidieregeling sanering verkeerslawaai Provincies, gemeenten en gemeenschappelijke regelingen (Wgr)

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E3 / 01

1 BSV 2011.048081 + 2.011.057.271 2 3 4 5 Kopie beschikkingsnummer

Aard controle R Indicatornummer: E3 / 02

€ 9.825

Kosten ProRail (jaar T) als bedoeld in artikel 25 lid 4 van deze regeling ten laste van rijksmiddelen

Cumulatieve bestedingen ten laste van rijksmiddelen tot en met (jaar T)


SZW

G1A

1 BSV 2011.048081 + 2.011.057.271 2 3 4 5 Wet sociale Hieronder per regel één werkvoorziening gemeente(code) uit (jaar T-1) (Wsw)_totaal 2014 selecteren en in de kolommen ernaast de Wet sociale verantwoordingsinformatie voor werkvoorziening (Wsw) die gemeente invullen Alle gemeenten verantwoorden hier het totaal (jaar T-1). (Dus: deel Openbaar lichaam uit SiSa (jaar T-1) regeling G1B + deel gemeente uit (jaar T-1) na controle door de


€0


€0


€0

Cumulatieve overige Cumulatieve Kosten ProRail Eindverantwoording Ja/Nee bestedingen tot en met (jaar T) tot en met (jaar T) als bedoeld in artikel 25 lid 4 van Deze indicator is bedoeld voor deze regeling ten laste van Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming rijksmiddelen de tussentijdse afstemming van de juistheid en volledigheid van de juistheid en volledigheid van de Deze indicator is bedoeld van de verantwoordingsinformatie voor de tussentijdse verantwoordingsinformatie afstemming van de juistheid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie



€ 102.838

€0

Het totaal aantal gerealiseerde arbeidsplaatsen voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;

Het totaal aantal gerealiseerde begeleid werkenplekken voor geïndiceerde inwoners in (jaar T-1), uitgedrukt in arbeidsjaren;


€ 9.825


€ 144.235


Nee

inclusief deel openbaar lichaam inclusief deel openbaar lichaam

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G1A / 01

1

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 02

61916 Leidschendam-Voorburg 140,88

Aard controle R Indicatornummer: G1A / 03

7,92

2 3 4 5 SZW

G2

Gebundelde uitkering Besteding (jaar T) algemene op grond van artikel 69 bijstand Participatiewet_gemeen tedeel 2015 Gemeente

Baten (jaar T) algemene bijstand (exclusief Rijk)

Besteding (jaar T) IOAW

Baten (jaar T) IOAW (exclusief Besteding (jaar T) IOAZ Rijk)

Baten (jaar T) IOAZ (exclusief Rijk)

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Alle gemeenten verantwoorden hier het gemeentedeel over (jaar T), ongeacht of de gemeente in (jaar T) geen, enkele of alle taken heeft uitbesteed aan een Openbaar lichaam opgericht op grond van de Wgr.

I.1 Participatiewet (PW)

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

I.2 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW)

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)

I.3 Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ)


Aard controle R Indicatornummer: G2 / 01




€ 23.641.988 Besteding (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

€ 543.409 Baten (jaar T) Bbz 2004 levensonderhoud beginnende zelfstandigen

€ 1.259.574 Baten (jaar T) WWIK (exclusief Rijk)

€ 17.973 Besteding (jaar T) Loonkostensubsidie o.g.v. art. 10d Participatiewet

Gemeente

Gemeente

Gemeente

Gemeente

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

I.4 Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (levensonderhoud beginnende zelfstandigen) (Bbz 2004)

I.6 Wet werk en inkomen kunstenaars (WWIK)




€ 147.051 €0 Baten (jaar T) Volledig zelfstandige Loonkostensubsidie o.g.v. uitvoering Ja/Nee art. 10d Participatiewet (excl. Rijk) Gemeente


SZW

G3

€ 317.810 Besteding (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob)

Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004 (exclusief Aard controle R levensonderhoud Indicatornummer: G3 / 01 beginnende zelfstandigen)_gemeent € 191.259 edeel 2015 Baten (jaar T) Bob (exclusief Rijk) Besluit bijstandverlening Aard controle R


€ 16.949 Besteding (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) Aard controle R Indicatornummer: G3 / 02



€0 Baten (jaar T) kapitaalverstrekking (exclusief Bob) (exclusief Rijk) Aard controle R Indicatornummer: G3 / 04

€ 93.642 € 21.031 € 29.683 Besteding (jaar T) aan Volledig zelfstandige uitvoering uitvoeringskosten Bob als Ja/Nee bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 Aard controle R Indicatornummer: G3 / 08

Indicatornummer: G3 / 07

€0


€0 Baten (jaar T) levensonderhoud gevestigde zelfstandigen (exclusief Bob) (exclusief Rijk)


€0


€0 Besteding (jaar T) aan onderzoek als bedoeld in artikel 56 Bbz 2004 (exclusief Bob)

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G2 / 12

Ja Besteding (jaar T) Bob


€ 107.068


€0

Aard controle n.v.t. Indicatornummer: G3 / 09

Ja

187

8. Controleverklaring

188

2.6 Programma 6 Algemene dekkingsmiddelen Beleidsterrein Baten belastingen Beleidsterrein Algemene lasten en baten

Recommend Documents