De nieuwe berekeningswijze van de sociale bijdragen : wat verandert er voor de zelfstandigen ? 6/5/2014
Partena HDP
1. Berekening tot eind 2014
De sociale bijdragen zijn verschuldigd per kwartaal en ondeelbaar. De bijdragen zijn berekend op basis van de netto bedrijfsinkomsten d.w.z. bruto-inkomen verminderd met de bedrijfslasten. Het bedrag van de bijdrage is afhankelijk van de categorie : Hoofdberoep; De meewerkende echtgenoot; Bijberoep; Gelijkgesteld met een zelfstandige in bijberoep; De gepensioneerde zelfstandige. We onderscheiden 2 periodes bij de berekening van de bijdragen: de periode van beginactiviteit ; de periode buiten beginactiviteit. a) De periode van beginactiviteit Dit is de periode tot het einde van het derde volledige kalenderjaar. Gedurende de drie eerste kalenderjaren zijn de bijdragen verschuldigd op een forfaitaire basis. Deze bijdragen worden later geregulariseerd op basis van het werkelijk inkomen. Voorbeeld : Begin van de activiteit : 01/04/2011 Bijdr. 2, 3 en 4 / 2011 + 2012 Bijdr. 2013 Bijdr. 2014 Regularisatie 2, 3 en 4 / 2011 +
2012 2013 2014
Wettelijke forfaitaire basis 1ste periode (20,50 %) 2de periode (21 %) 3de periode (21,50 %)
op basis v.d. inkomsten 2012 op basis v.d. inkomsten 2013 op basis v.d. inkomsten 2014
Teneinde een te grote regularisatie te vermijden is het altijd mogelijk om voorlopige bijdragen te betalen op basis van de geschatte inkomsten (hoger dan de voorlopige wettelijke basis). b) De periode buiten beginactiviteit Dit is de periode vanaf de eerste dag van het vierde volledige kalenderjaar. Vanaf het vierde volledige kalenderjaar, worden de bijdragen berekend op basis van de inkomsten verworven drie jaar voordien. Page | 2
Voorbeeld : Activiteit gestart in 2000. De bijdragen 2014 worden berekend op basis van de inkomsten van het jaar 2011. c) Onvolledig jaar activiteit Indien de activiteit zich niet over een volledig burgerlijk jaar uitstrekt dan worden de voorlopige bijdragen de definitieve bijdragen. Voorbeeld : Begin v.d. activiteit : 15/05/2012 Stopzetting activiteit : 18/08/2013 De bijdragen 2012/2 tem 2013/02 zijn verschuldigd. Geen volledig burgerlijk jaar de voorlopige bijdragen worden de definitieve bijdragen ongeacht het bedrag van de inkomsten.
2.
Berekening vanaf 01/01/2015
a) Waarom een nieuwe berekeningswijze ? Met de nieuwe berekeningwijze wil de wetgever de bijdragen laten berekenen rekening houdende met de economische realiteit. Vandaag betaalt de zelfstandige bijdragen op basis van de inkomsten van 3 jaar terug. Vanaf 2015 zal hij bijdragen betalen op basis van de inkomsten van het jaar zelf. b) Basisprincipe v.d. bijdrageberekening vanaf 2015 De zelfstandige betaalt vanaf 2015 voor een bijdragejaar bijdragen op basis van de inkomsten van datzelfde jaar. Zolang het inkomen van het jaar zelf niet gekend is worden de “voorlopige” bijdragen berekend op basis van de geïndexeerde inkomsten van drie jaar voordien. Vanaf het ogenblik dat de inkomsten van het jaar zelf gekend zijn (dit is normaal 2 jaar later) volgt er een regularisatie. Op dat moment worden de voorlopige bijdragen omgezet in definitieve bijdragen. De bijdragen 2015 zullen berekend worden op basis het netto belastbaar beroepsinkomen van 2015. De bijdragen 2015 zullen dus voorlopig berekend worden op basis van de geïndexeerde inkomsten van 2012. De bijdragen 2015 zullen dus in de loop van 2017 geregulariseerd worden op basis van de meegedeelde inkomsten van 2015 en worden de definitieve bijdragen van 2015.
Page | 3
Gevolgen Regularisaties gedurende de volledige loopbaan. Regularisaties na de stopzetting v.d. activiteit. c) Periode van beginactiviteit Gedurende de drie eerste kalenderjaren zijn de bijdragen verschuldigd op een forfaitaire basis. Deze bijdragen worden later geregulariseerd op basis van het werkelijk inkomen. Voorbeeld : Begin v.d. activiteit : 01/04/2015 Bijdr. 2, 3 en 4 / 2015 + 2016 Bijdr. 2017 Bijdr. 2018 Regularisatie 2,3 en 4 / 2015 2016 2017 2018
Wettelijke forfaitaire basis 1ste periode (20,50 %) 2de periode (21 %) 3de periode (21,50 %)
op basis v.d. inkomsten 2015, omgezet naar jaarbasis op basis v.d. inkomsten 2016 op basis v.d. inkomsten 2017 op basis v.d. inkomsten 2018
Teneinde een te grote regularisatie te vermijden is het altijd mogelijk om voorlopige bijdragen te betalen op basis van de geschatte inkomsten (hoger dan de voorlopige wettelijke basis). Geen bonificatie (bonus) Wanneer is er een periode van beginactiviteit ? Start van een zelfstandige activiteit; Minstens 1 burgerlijk kwartaal van onderbreking; Meewerkende echtgenoot mini statuut start een eigen activiteit. Wanneer is er geen periode van beginactiviteit meer ? Overgang van bijberoep naar hoofdberoep en omgekeerd; Meewerkende echtgenoot maxi statuut start eigen activiteit en omgekeerd. d) Buiten periode van beginactiviteit “Voorlopige” bijdragen vanaf 2015. In eerste instantie zal het sociale verzekeringen fonds de bijdragen voorlopig berekenen op basis van de geïndexeerde inkomsten van drie jaar voordien (inkomsten gekend door het SVF op 1 januari van het jaar N). Dit wordt de “verplichte voorlopige bijdrage”. Opmerkingen Indien inkomsten N-3 na 01/01/jaar N wijzigen geen aanpassing Indien geen inkomsten jaar N-3 laatst gekende inkomsten (bijvoorbeeld N-4)
Page | 4
e) Aanpassing van de bijdragen De zelfstandige heeft de volgende mogelijkheden : Vrijwillig hogere voorlopige bijdragen betalen ; Vragen om lagere voorlopige bijdragen te betalen ; De regularisatie op basis v.d. inkomsten van het jaar N afwachten (van zodra het SVF de inkomsten ontvangt) en ondertussen de verplichte voorlopige bijdrage betalen. i.
Verhoging van de “voorlopige” bijdragen vanaf 2015
De zelfstandige kan vrijwillig meer betalen dan de verplichte voorlopige bijdragen zonder bijkomende formaliteiten. Keuze : Op basis van een geraamd inkomen; Vrijwillig zonder opgave van een geraamd inkomen. Voorwaarden : Niet meer dan de maximumbijdragen; Geen niet-betwiste opeisbare schulden en / of aanhorigheden waarvan de uiterste betaaldatum is verstreken. Wat indien bijbetaling en er bestaat toch een openstaand saldo ? Het SVF moet de regels toepassen bij de aanwending : Eerst afboeken op de nog openstaande niet-betwiste schulden, oudste saldo eerst ; Saldo kan beschouwd worden als een extra betaling bovenop de verschuldigde voorlopige bijdragen voor het jaar N. Kunnen bijbetalingen terugbetaald worden ? Een aantal regels moeten gerespecteerd worden. Een bijbetaling mag niet beschouwd worden als een onverschuldigde betaling. Terugbetaling in het bijdragejaar N van een gedane bijbetaling voor het jaar N mag indien : De zelfstandige er uitdrukkelijk naar vraagt; EN er op het moment van de terugbetaling geen openstaande, niet betwiste vroegere schulden zijn; EN de terugbetaling gebeurt ten laatste op 31/12 van het bijdragejaar N. Terugbetaling in het bijdragejaar N van een gedane bijbetaling voor het jaar N mag eveneens indien : Het bedrag van de maximaal mogelijke jaarbijdrage overschreden is, EN er op het moment van de terugbetaling geen openstaande, niet betwiste vroegere schulden zijn, En de terugbetaling dient te gebeuren ten laatste op 31/12 van het bijdragejaar N. Een terugbetaling na 31/12 van het jaar N van een gedane bijbetaling voor het jaar N mag enkel indien het onomstotelijk vaststaat dat het om een materiële vergissing gaat van de zelfstandige. Page | 5
ii.
Vragen om de « Voorlopige » bijdragen te verlagen vanaf 2015
Art. 11 § 3, 6de lid K.B. nr. 38 De zelfstandige zal een aanvraag moeten overmaken en zal deze moeten staven met objectieve elementen. Uit deze objectieve elementen zal moeten blijken dat de inkomsten van het jaar N lager zullen zijn dan deze van het jaar N-3. Aanvraag in de loop van het jaar N (uitzonderlijk kan het later). Aanvraag is slechts geldig voor één jaar. Aanvraag: standaard aanvraagformulier + stavingstukken (bewijsstukken) + toelichting Beslissing SVF : Binnen de maand ; Aanvaarding = positieve beslissing gewone brief + aanpassing bijdragen; Weigering = negatieve beslissing aangetekende brief + motivatie Het fonds kan in geval van aanvaarding de voorlopige bijdragen op verschillende manieren herrekenen afhankelijk van de categorie. Hoofdberoep Herleiden naar de minimumdrempel (= minimumbijdragen) indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 12.870,43 1 Herleiden naar de dubbele minimumdrempel indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 25.780,86 (en hoger dan € 12.870,43)1 Meewerkende echtgenoot maxi-statuut Herleiden naar de drempel maxi-statuut (= minimumbijdragen maxi-statuut) indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 5.653,98 1 Herleiden naar de minimumdrempel hoofdberoep indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 12.870,43 (en hoger dan € 5.653,98) 1 Herleiden naar de dubbele minimumdrempel hoofdberoep indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 25.780,86 (en hoger dan € 12.870,43) 1 Bijberoep & art. 37 (hoofdberoep gelijkgesteld aan bijberoep) Herleiden naar de drempel bijberoep (nulbijdrage) indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 1.423,89 1 1
Bedragen zijn deze van 2014
Page | 6
Herleiden naar drempel art. 37 indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 6.742,06 (en hoger dan € 1.423,89)2 Herleiden naar de minimumdrempel hoofdberoep indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 12.870,43(en hoger dan € 6.742,06) 2 Herleiden naar de dubbele minimumdrempel hoofdberoep indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 25.780,86 (en hoger dan € 12.870,43) 2
Gepensioneerden : Herleiden naar de drempel gepensioneerden (nulbijdrage) indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 2.847,802 Herleiden naar drempel art. 37 indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 6.742,06 (en hoger dan € 2.847,80) 2 Herleiden naar de minimumdrempel hoofdberoep indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 12.870,43 (en hoger dan € 6.742,06) 2 Herleiden naar de dubbele minimumdrempel hoofdberoep indien de beroepsinkomsten van 2015 < € 25.780,86 (en hoger dan € 12.870,43) 2 Herleiden naar de drempel toegelaten inkomsten als gepensioneerde. iii.
3. Regularisatie op werkelijke inkomsten
Inkomsten worden medegedeeld door FOD financiën. regularisatie wordt doorgevoerd zonder indexatie van de inkomsten. Fiscaal bezwaarschrift ingediend en nog steeds hangend voor de inkomsten jaar N. voorlopig regulariseren op het niet betwist inkomen en einde van het bezwaarschrift afwachten. Indien de definitieve bijdragen hoger dan de voorlopige op drie jaar terug supplement moet betaald worden zonder verhogingen. Indien de verschuldigde definitieve bijdragen hoger zijn dan de verminderde bijdragen supplement moet betaald worden met verhogingen (art. 11bis) op het saldo de eerste keer op 31/12 van het jaar N (3% en 7%) en nadien ieder kwartaal. Verzaking van de verhogingen (Art. 48 ) kan aangevraagd worden. Voorbeeld: Bijdrage 2015 berekend op N-3 = € 2.500 Vraag in september 2015 vermindering op basis van objectieve criteria. Beslissing : toegestaan Aangepaste bijdrage 2015 = € 1.400 Op 31/12/2015 heeft betrokkene 4 x € 1.400 = € 5.600 betaald 2
Bedragen zijn deze van 2014 Page | 7
Regularisatie in augustus 2017 Bijdragen 2015 : 4 x € 1.900 = € 7.600. Verhogingen art. 11 bis op € 7.600 - € 5.600 = € 2.000 Kwartaalverhogingen : 7 x 3% op € 2.000 = € 420 Eenmalige jaarlijkse verhoging : 1 x 7% op € 2.000 = € 140 Totaal verhogingen : € 560 f) Onvolledig jaar activiteit Indien de activiteit zich niet over een volledig burgerlijk jaar uitstrekt dan zijn de verplichte voorlopige bijdragen verschuldigd tot bij de ontvangst van de inkomsten van het betrokken jaar/ de betrokken jaren. Bij ontvangst moeten de inkomsten worden omgezet op jaarbasis: Inkomsten / aantal kwartalen van onderwerping x 4 Opmerkingen : Kwartalen van onderwerping zijn : Kwartalen gelijkstelling met activiteit Kwartaal waarin de zelfstandige zijn activiteit stopzet en zijn pensioen opneemt Kwartaal van overlijden Komen niet in aanmerking (geen onderwerping) : Kwartaal van gelijkstelling ziekte zonder activiteit Voorbeeld : Begin v.d. activiteit : 15/05/2015 Stopzetting activiteit : 18/06/2016 De verplichte voorlopige bijdragen 2015/02 tem 2016/02 zijn verschuldigd tot ontvangst van de inkomsten. Ontvangst inkomsten 2015: bijdragen regulariseren op inkomsten 2015 / 3 x 4 Ontvangst inkomsten 2016: bijdragen regulariseren op inkomsten 2016 / 2 x 4 g) Opmerkingen Aanvraag hoofdberoep die wenst gelijkgesteld te worden met een bijberoep (art. 37) Enkel voor gehuwden, weduwen / weduwnaars en studenten jonger dan 25 jaar. Bijdragen worden berekend op N-3 maar betrokkenen kunnen vermindering aanvragen. Kan voorlopig worden toegestaan en wordt gecontroleerd bij ontvangst van de inkomsten van het jaar N. Mogelijk zowel tijdens de periode van beginactiviteit (vroeger art. 40) als buiten de periode van beginactiviteit.
Page | 8
Stopzettingmeerwaarden Stopzettingmeerwaarden in een jaar N kunnen uitgesloten worden uit de berekeningsbasis op voorwaarde dat : ofwel Betrokkene een rustpensioen geniet uiterlijk op 31.12.N+1. Hiervoor is er geen stopzetting vereist. ofwel er een effectieve en volledige stopzetting van de onderwerping is uiterlijk op 31.12.N+1. Betrokkene moet zelf zijn SVF informeren aangezien ze deze info niet ontvangen van de fiscus. Stopzettingvergoedingen bedrijfsleiders. Art. 11, § 2, tweede lid K.B. nr. 38 Niet alleen de winsten en baten van een vorige beroepswerkzaamheid maar ook de vergoedingen uitgekeerd aan bedrijfsleiders naar aanleiding van het stopzetten van de activiteit moeten mee opgenomen worden in de berekeningsgrondslag. Deze vergoedingen zijn opgenomen in de inkomsten die de SVF ontvangen van de fiscus en worden dus integraal in de berekeningsbasis opgenomen. Stopzetting op pensioenleeftijd & de zelfstandige wenst geen regularisaties meer na pensioen. De zelfstandige zet elke zelfstandige activiteit stop op het moment van de pensionering. Uiterlijk op de 1ste ingangsdatum van het pensioen. Ingangsdatum pensioen is gelegen vóór 01/01/2019. Aangetekende aanvraag naar zijn SVF sturen of ter plaatse. Maximum tot en met het 3de jaar voorafgaand aan het jaar van het pensioen. Enkel geldig voor de niet geregulariseerde jaren op de datum van de ingang van het pensioen. Uitzondering - Niet mogelijk indien voor minstens één van de jaren die in aanmerking komen verminderde bijdragen werden betaald. Voorbeeld Zelfstandige weet op 01/05/2015 dat hij zal stopzetten en met pensioen gaan op 01/12/2017. Stuurt op 01/05/2014 aangetekende aanvraag naar SVF. Op 01/04/2017 worden de bijdragen van 2015 geregulariseerd op de inkomsten van 2015. Hij zal de volgende bijdragen verschuldigd zijn : 2017 op inkomsten 2014 2016 op inkomsten 2013 2015 op inkomsten 2015 2014 op inkomsten 2011 (=oude wetgeving) Vrijstelling van bijdragen. Indien betrokkene voor één of meerdere kwartalen van het jaar N vrijstelling heeft verkregen en er bij de regularisatie van de voorlopige bijdragen op basis van de inkomsten van het jaar N blijkt dat deze inkomsten hoger zijn dan 2 keer de minimumdrempel (= de dubbele drempel) dan wordt de vrijstelling die toegekend was voor één of meerder kwartalen van dit jaar geacht nooit te zijn toegekend. Page | 9
In de toekomst moet de aanvrager van een vrijstelling de inkomsten meedelen van het jaar van de aanvraag en de twee daaraan voorafgaande jaren alsook van het jaar van de zitting van de CVB. Toegekende vrijstelling blijft geldig indien: Het werkelijk inkomen de dubbele drempel niet overschrijdt. Tolerantie Indien het een nipte overschrijding betreft van de dubbele drempel dan blijft de vrijstelling geldig indien : het inkomen niet groter is dan 120 % van de dubbele drempel EN het inkomen niet groter is dan 120 % van het opgegeven inkomen vrijstelling blijft behouden. Uit te voeren controle door het SVF : Inkomen < dan de dubbele drempel vrijstelling blijft behouden & geen controle op inkomen. Vrijstelling geldt voor de definitieve bijdragen ! Inkomen > dan 120 % van de dubbele drempel vrijstelling wordt geannuleerd. SVF moet overgaan tot de inning van de volledig verschuldigde sociale bijdrage inclusief de verhogingen. De eerder toegekende rechten blijven behouden. Inkomen tussen de dubbele drempel en 120 % van de dubbele drempel indien inkomen < dan 120 % van het opgegeven inkomenblijft behouden. Vrijstelling geldt voor de definitieve bijdragen ! indien inkomen > dan 120 % van het opgegeven inkomen vrijstelling wordt geannuleerd SVF moet overgaan tot de inning van de volledig verschuldigde sociale bijdrage plus verhogingen. De eerder toegekende rechten blijven behouden Zijn er gevolgen voor de hoofdelijk aansprakelijke personen ? Indien vrijstelling van de eigen sociale bijdragen eveneens ontheffing van de hoofdelijke aansprakelijkheid voor bijdragen van een andere voor dezelfde periode. Vernietiging vrijstelling in geval van te hoge inkomsten Vrijstelling wordt enkel geannuleerd voor de zelfstandige. De ontheffing van hoofdelijke aansprakelijkheid is definitief. Ontheffing hoofdelijke aansprakelijkheid, wat met de regul ? Indien ontheffing van de hoofdelijke aansprakelijkheid is toegestaan voor de voorlopige bijdragen dan eveneens voor de regularisatiebijdragen. Zelfstandige verkrijgt vrijstelling en dus automatisch ontheffing hoofdelijke aansprakelijkheid voor de bijdragen van zijn helper. Wat in geval van vernietiging van de vrijstelling in geval van te hoge inkomsten ? Zelfstandige blijft ontheven van zijn hoofdelijke aansprakelijkheid.
Page | 10
De Sociale rechten. Betaling voorlopige bijdragen (op basis van N-3 of na vermindering) waarborgt recht op uitkeringen met uitzondering van het pensioen OK voor : afleveren van de bijdragebons; uitkering arbeidsongeschiktheid; dienstencheques moederschapschulp; uitkeringen bij verlof palliatieve zorgen. h) Nuttige info
Voor zelfstandigen die hun activiteit hebben opgestart vóór 01/04/2009 zullen de inkomsten van 2012, 2013 en 2014 nooit gebruikt worden om sociale bijdragen te berekenen.
Onvolledig jaar Vanaf 2015 wordt het beroepsinkomen van een onvolledig jaar (na omrekening op jaarbasis) ook in aanmerking genomen voor de berekening van de bijdragen.
Voor zelfstandigen die hun inkomen goed inschatten en vragen om een verhoogde bijdrage te betalen is dit fiscaal interessant en bovendien zullen er geen onverwachte regularisaties zijn.
Indien zelfstandige steeds de minimumbijdrage betaalde dan zal er voor hem in 2015 niets wijzigen op voorwaarde dat zijn inkomsten niet te sterk dalen of stijgen.
Vanaf 01/01/2015 wordt het huidige bonificatiesysteem afgeschaft.
Page | 11
