2014 Nieuws 5 Weekendreis 18 Met huid en haar 20. Lees verder op pagina 3

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 1

Vrienden nieuws 4/2014

Nieuws

5

Weekendreis

KONINKLIJKE EREPENNING VOOR DE VRIENDEN VAN BLIJDORP! Lees verder op pagina 3

18

Met huid en haar 20

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 2

E

V

E

N

B

I

J

P

R

A

T

E

N

Jonge Kuifmakaak - foto: Koos Net

Beste Vrienden en Vriendinnen, U heeft wellicht meegekregen dat Koning Willem-Alexander ons heeft verblijd met de Koninklijke Erepenning. Ik ben erg blij met deze Koninklijke waardering voor onze vereniging. Het is een stimulans om verder door te gaan op de ingeslagen weg. Samen met u! Zoals het gaat bij een bloeiende vereniging, vernieuwen we ons continu. Onlangs hebben we afscheid genomen van Trees Janssen-Groesbeek, jarenlang de roostermaker van het promotieteam. Op de komende ALV neemt Koos van Leeuwen afscheid als secretaris. In dit nummer staat de laatste ‘Lijn 13’. Ook Theo vd Velde stopt. Zoals hij zegt: Op zijn hoogtepunt. Onze vereniging is enorm veel dank verschuldigd aan deze supervrijwilligers. Het is dankzij mensen als Trees, Koos en Theo dat Blijdorp een van de mooiste tuinen is van Europa!

I

N

H

O

U

Vrienden nieuws

Gelukkig zijn er elke keer weer nieuwe leden die het stokje over willen nemen. Het rooster wordt nu gemaakt door Greet van Norde. Daniël Seesink is met ingang van dit nummer redacteur van Vriendennieuws. Inmiddels zijn de gesprekken gaande met de opvolger van Koos. Als voorzitter ben ik blij met de enorme veerkracht van onze vereniging!

D

Het jaar 2014 loopt zo’n beetje ten einde. Ik hoop in 2015 weer op u te mogen rekenen. Wij gaan er in ieder geval weer stevig tegenaan. Het reisprogramma is al voorbereid. De vrijwilligers van de winkels en Vriendennieuws staan alweer in de startblokken.

4/2014

Even bijpraten

2

Koninklijke erepenning voor de Vrienden van Blijdorp

3

Nieuws uit Blijdorp

5

Op 28 maart 2015 openen we het nieuwe okapiverblijf. Dank voor uw bijdrage! We organiseren dan ook weer een Vriendendag. We hopen dan veel nieuwe leden te mogen verwelkomen. Want dat blijft natuurlijk onze basis. Ook daarvoor hebben we u nodig. Is er niet iemand in uw omgeving die met plezier naar Blijdorp gaat? Kent u niet iemand die heel blij zou zijn met een cadeaulidmaatschap? Gebruik s.v.p. al uw creativiteit om onze vereniging nog groter te maken!

Vriendendag 2015

9

Ik wens u fijne feestdagen en een voorspoedige jaarwisseling!

Herintroductie van hamsters in Nederland

Marcel Kreuger, voorzitter.

10

Zoo’n boek: Eindelijk een Nederlandstalige safarigids!

13

Vliegende okapi’s?

14

Lijn 13: Eindpunt

17

Eén nacht, twee dagen en drie parken

18

Met huid en haar?

20

Miniworld

22

Mutaties in de Diergaarde derde kwartaal 2014

23

Agenda

24

2 | Vriendennieuws

4 | 2014

BEZOEK OOK ONZE VRIENDENSHOP IN DE RIVIERAHAL

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 3

Tekst: Marcel Kreuger Foto’s: Greet van Norde

KONINKLIJKE EREPENNING VOOR VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP! Zondag 9 november 2014 ontving de Vereniging Vrienden van Blijdorp de Koninklijke Erepenning uit handen van de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb. De burgemeester reikte de penning namens Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander uit aan de Vrienden ter ere van het 50-jarig jubileum in 2013 en de enthousiaste en betrokken inzet van de vereniging. En daar zijn we trots op! Voorzitter Marcel Kreuger nam de penning en bijbehorende oorkondes namens de vereniging in ontvangst onder toeziend oog van vele aanwezige leden, die nog niets vermoedend in de zaal naar de eerste winterlezing van het jaar zaten te luisteren. En toen was daar ineens de burgemeester die het heuglijk nieuws kwam melden. Burgemeester Aboutaleb: “Het is mij een eer en genoegen om namens Zijne Majesteit de Koninklijke Erepenning uit te reiken aan de Vereniging Vrienden van Blijdorp voor een langdurige, substantiële en bevlogen inzet voor Diergaarde Blijdorp.”

een manier die grote indruk maakt. De vereniging lééft! Dat is overduidelijk.”

De Koninklijke Erepenning is een ereteken dat kan worden verleend aan verenigingen, stichtingen of instellingen dan wel aan sportverenigingen. Het symboliseert het respect en de waardering die de Koning heeft voor bijzondere verdiensten van de ontvanger. De onderscheiding is in 1965 ingesteld door toenmalig Koningin Juliana.

Naast de burgemeester sprak ook voorzitter Marcel Kreuger zijn trots over de vereniging, de leden en de vrijwilligers uit. Ook Blijdorp-directeur Marc Damen was erg blij met de erkenning voor de vereniging en nodigde om het te vieren de aanwezigen uit voor een feestelijke borrel na afloop.

Burgemeester Aboutaleb: “Het is fantastisch om te zien dat de Vereniging Vrienden van Blijdorp zoveel enthousiaste en betrokken leden heeft. Uw vereniging -u allen dus- speelt het elke keer weer klaar om iets fundamenteels te betekenen voor Diergaarde Blijdorp. U doet dit alles op

Burgemeester Aboutaleb ging ook tevreden naar huis en kreeg een mooi Vriendenpakket mee, waarvan hij de Vriendenpet direct opzette. Tot slot ontving de Vereniging ook nog eens een felicitatiebrief van Commissaris van de Koning, de heer Smit. 3 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 4

KONINKLIJKE EREPENNING VOOR VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP!

Hierbij het dankwoord van voorzitter Marcel Kreuger. Burgemeester Aboutaleb, beste vriendinnen en vrienden. Aan mij vandaag de eer om als voorzitter de erepenning in ontvangst te mogen nemen. We zullen dit ereteken met trots voeren. Ik zie de erepenning als een beloning voor ruim 50 jaar tomeloze inzet voor het behoud van onze Diergaarde. Vijftig jaar waarin we constant bezig zijn geweest met het nog mooier maken van onze Rotterdamse trots. Een reis die begon met een initiatief van drie Rotterdamse journalisten. Ik zeg we, want het gaat natuurlijk om al die mannen en vrouwen die deze vereniging hebben gemaakt en nog steeds maken tot wat ze is. Als bestuurslid, als lid van het promotieteam, als lid van de redactie van Vriendennieuws of het reisteam. Of als 'gewoon' lid. Ongelofelijk hoeveel geld zij telkens bij elkaar weten te brengen! Ik ben blij met de Koninklijke waardering voor al deze vrijwillige inzet. Het kan niet genoeg gezegd worden. De Vereniging Vrienden van Blijdorp bestaat uit louter vrijwilligers. Elke cent die binnenkomt gaat naar de Diergaarde. Vrijwilligers vormen de ruggengraat van onze samenleving. Hoe zou de stad eruit zien zonder de vrijwilligers in de sport, de kunst, het onderwijs en het sociaal engagement? Koel, saai en egoïstisch. Het zijn de vrijwilligers die kleur en inhoud geven aan een stad. Onze vereniging heeft circa 5500 leden. Daarmee is ze een van de grootste in Europa. Ik weet zeker dat dat te maken heeft 4 | Vriendennieuws

4 | 2014

met de enorme verbondenheid die veel van onze leden voelen met Rotterdam. Blijdorp is een icoon van deze stad. Kunt u zich Rotterdam voorstellen zonder Diergaarde? Maar Blijdorp is niet zomaar een dierentuin. De Diergaarde heeft 5500 'fans' vanwege haar unieke aanpak. Natuurlijk de combinatie van vermaak, educatie, onderzoek en natuurbescherming. Maar ook de continue drive om te verbeteren. Om de tuin nog mooier te maken voor de bezoekers, maar vooral ook voor de dieren. Daar wil je bij horen. Daarover wil je vertellen op verjaardagsfeestjes. Daar zijn wij trots op. Een Rotterdammer is pas gelukkig als hij in een bouwput kan kijken.... Ook daar zorgt Blijdorp voor. Samen met ons! De afgelopen jaren ging het financieel erg moeilijk. Desalniettemin zijn we er met elkaar in ge-

slaagd om het ene na het andere project te openen. Ik help u even herinneren wat Blijdorp zelf en dankzij de Vrienden alleen al in de afgelopen jaren heeft kunnen realiseren: de wasberen, het Aziëhuis, de nieuwe Aziëvolière, de restauratie van de dikhuidenvleugel, de bosbuffels en penseelzwijnen, ons jubileumgeschenk Amazonica. Nu wordt er hard gewerkt aan een nieuw leeuwenverblijf, een vernieuwd Aziatisch restaurant en natuurlijk ons okapiverblijf. Dat is iets om trots op te zijn. Ondanks de bezuinigingen zijn we niet bij de pakken neer gaan zitten. Zeker, achter de schermen is er veel veranderd. De ergste pijn is inmiddels voorbij. Ik ben er van overtuigd dat we straks ook weer meer tijd en ruimte zullen hebben voor onderzoek en natuurbehoud. Dat zit in onze genen. We stellen meer dan ooit de bezoeker centraal. Het is belangrijk met hun wensen rekening te houden. Ook zij moeten op verjaardagsfeestjes het verhaal van Blijdorp uitdragen. De Vrienden zullen daarbij op alle mogelijke manieren ondersteuning bieden. Op zijn Rotterdams nemen wij burgers, samen met ondernemers en andere sponsors, de verantwoordelijkheid om onze Diergaarde verder uit te bouwen. En we nodigen de stad uit om met ons mee te doen. Burgemeester, bent u eigenlijk al lid? Ik zie de erepenning als een blijk van waardering en als een aansporing om ook de komende vijftig jaar met volle kracht door te gaan op de ingeslagen weg! Ik dank u.

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 5

Blijdorp

N

I

E

U

W

S

Hart van Afrika in opbouw - foto: Greet van Norde

Tekst: Gerda Nijssen

Er wordt hard gewerkt in onze Diergaarde. Op verschillende locaties wordt gesloopt, getimmerd, gestuukt, gerenoveerd en geverfd. Bij de spoorweg verrijzen de voormalige giraffengebouwen in hun oude, statige luister. De nieuwe daken zitten erop en het is werkelijk prachtig om die mooie kleurige dakpannen te zien. Nu nog even wat nieuwe muren, ramen, leidingen en lampjes en dan kunnen de deuren open. De deuren van het nieuwe restaurant met uitzicht op het verblijf van de leeuwen. Dan verhuizen ook de Mohrrgazellen naar het oude verblijf van de penseelzwijnen. Een plek waar ze veel beter tot hun recht zullen komen. Zoals het er nu naar uitziet, vindt de opening begin 2015 plaats.

Nieuw cadeau Verderop zochten de verzorgers naarstig naar nieuwe huisvesting voor de weidevogels. Een groepje lepelaars en zwarte ibissen zorgden voor paniek in de tent, want hun kuikens kropen laat in het jaar uit hun eieren. En alle vogels moesten vliegklaar zijn voor hun vertrek naar elders in het (buiten)land. De bulldozer stond namelijk gepland voor 15 september. Dierenrijk en Planckendael zijn er blij mee. Ook de boerenzwaluwen mochten niet langer treuzelen. Er stond half augustus nog een nestje op uitkomen. In gevangenschap schijnen ze nergens te broeden. Dus daar ben je dan extra zuinig op. Ze mogen

verder vliegen in het Savannehuis boven de krokodillen. Mijn lievelingen, de roodpootpartrijzen, hielden dit jaar slechts een van de twaalf pulletjes over. Ook voor hen zoekt men een nieuw tehuis. Van de blauwe eksters die bij ons van de oorspronkelijke twee paartjes in vijf jaar uitgroeiden tot een groep van 23 vogels, blijft een klein groepje achter. Het leek erop dat geen enkele tuin belangstelling toonde voor overname van de rest van de groep. Maar nu wordt erom ‘gevochten’. Het zijn immers van vrij felle rakkers makke exemplaren geworden. Die wil iedereen wel in een collectie opnemen. Oorspronkelijk komen blauwe eksters voor in

China. Tegenwoordig zijn er zogenaamde relictpopulaties in Spanje. Een relict is een organisme, soort of verschijnsel (ecosysteem, geologische structuur of mineraal) uit vroegere tijden dat de grote veranderingen sindsdien in het milieu overleefd heeft. Dit terwijl de andere (verwante) soorten uitgestorven dan wel verdwenen zijn. De degenkrab is een voorbeeld van zo’n soort. En dus ook de blauwe ekster. Vroeger besloeg het verspreidingsgebied waarschijnlijk grote delen van Azië en Europa. In Blijdorp probeert men ze samen met de dubbele neushoornvogels te herhuisvesten. Ons geschenk voor 2015 Ondertussen is het werk in volle vaart gestart. De hele volière en de kassen liggen op de schop. De vraag naar een nieuwe groep okapi’s is uitgezet door de stamboekhouder. Het nieuwe okapiverblijf, ons vriendencadeau voor 2014, moet immers op 28 maart volgend jaar klaar zijn. Dat gaat vast lukken! En de weidevogels komen ooit elders in de tuin terug. Zo is plechtig beloofd. Want jammer is het wel om die geinige kemphanen hun paringsrituelen dit voorjaar niet op te zien voeren. 5 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 6

haar/zijn portie om vechten te voorkomen. Altijd op dezelfde voederplek bovenin het aquarium. Voor de kleine vissen is er een speciale voederbuis waar kleine korreltjes uit komen. Natuurlijk ontdekte ook Mathilda deze extra snoepmogelijkheid. Het water waarin ze zwemmen is zogenaamd dood water. Alle leven is eruit gehaald om besmetting met ziektes en vervuiling tegen te gaan. Dus moet er voeding voor de vissen en schildpadden aan toegevoegd worden. Maar er zwemmen toch ook kleine vissen die een lekkernij vormen voor de haaien, zult u zeggen. Ja, dat klopt maar de school valse haringen is onvangbaar voor de reuzen. ’s Avonds als het licht gedempt wordt, zakt de school naar beneden en dan pikken de tarbots, die op de bodem liggen, wel af en toe een vals harinkje mee.

Bruine haai - foto: Diergaarde Blijdorp

En dan teken ik ook weer voor een verblijf voor de roodpootpatrijzen. Allemaal vissen Ieder jaar worden de vele vrijwilligers van de Vrienden van Blijdorp bedankt met een gezellige happening. Dit jaar kregen we, dat zijn de vele winkeliers, de bestuursleden en de redactieleden, een rondleiding door het Oceanium aangeboden met aansluitend een heerlijk driegangen diner. In kleine groepjes mochten we tijdens de avond door de heerlijk stille gangen struinen. Rondleidster plus vriendin van Blijdorp, Conny Klis-Peeter, toonde ons haar kunsten met de nieuwste feiten en sappige dierenverhalen. In de tunnel vertelt Conny over de haaien. Er zijn twee soorten haaien; de zogenaamde grondhaaien en pelagische haaien. De grondhaaien kunnen op de grond liggen om uit te rusten. De pelagische kunnen dat niet. Die rusten in een zogenaamde glijvlucht uit. Dat is 6 | Vriendennieuws

4 | 2014

voldoende om uit te rusten. De pelachische zone is de ecologische zone in zeeën en oceanen die bestaat uit ‘open water’. De kat- of hondshaaien behoren tot de pelagische haaien. De zone staat in contrast met de bentische zone. Dat is de zone rond de zeebodem. De verpleegsterhaaien behoren tot de grondhaaien. Die liggen dan ook geregeld op de bodem bij elkaar in een hoekje aan de zijkant van de tunnel. Deze haaiensoort kan ongeveer vier meter lang worden. Mathilde is de grootste en dominanste van onze verpleegsterhaaien. Er bestaan zeker grotere haaiensoorten, maar die kunnen we in het Oceanium niet huisvesten. Daarvoor is deze met een diepte van 5,5 meter te klein. Ze eten circa achthonderd gram per keer. Dat gaat door middel van targettraining. De meest dominante haai krijgt eerst

In scholen De ‘echte’ Noordzee haringen voorin het Oceanium zwemmen van oorsprong ook in een school. Alleen zijn in dit aquarium geen natuurlijke vijanden. Dan houdt het schoolzwemmen op. Tot er een haai of andere vijand op zou duiken dan zal de school zich weer vormen. Ze kunnen verschillende snelheden zwemmen: 1, 2 of 3 keer hun lichaamslengte per seconde, afhankelijk van wat ze doen (rusten, zwemmen of bejaagd worden). Het middelste punt is het veiligste plekje, op toerbeurt komt elke vis daar terecht. De schoolzwemmers houden contact met elkaar door middel van het laten van scheetjes. De term maatjesharing komt trouwens van ‘maagdelijk’ en heeft niks met vriendjes te maken. Het zijn de jonge haringen die nog niet gepaard hebben. Hun leeftijd valt net als bij bomen af te lezen uit een soort jaarringen. Ook de ansjovissen zwemmen in scholen. In het kelpaquarium is sinds kort een school uitgezet die in de Oosterschelde gevangen is. Dat vereist een speciale vangstmethode die nog nauwelijks toegepast wordt. Er is één familie in Nederland die het weervissen in de praktijk brengt. Via een techniek waarbij paaltjes in de bodem geslagen worden die steeds dichter op elkaar komen te staan, worden de ansjovissen in een fuik gedreven. In de zomer staan de heerlijke visjes in Bergen op Zoom als lokale specialiteit op de menu’s van plaatselijke restaurants. Het zogenaamde AAA-menu: asperges, ansjovis en

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 7

aardbeien. Dat ga ik zeker een keer proeven. In het kelpaquarium zijn ook vijf Californian sheepheads toegevoegd aan de collectie. Het zijn forse lipvissen. Zij kunnen maximaal 80 cm groot worden. Deze vissen zijn uniek voor Nederlandse dierentuinen. Groene slijm Conny vertelt verder bij de murenen. Hoe zit dat toch? Hoeveel murenen zijn er? Het precieze aantal blijft onduidelijk, maar het zijn er meer dan een. Twee jonge groene murenen plus een volwassene (die laat zich het meest zien). Verder nog minimaal één volwassen goudstaart-murene. De drie nieuwelingen liggen meestal helemaal bovenop de rotsen, onzichtbaar voor de bezoekers. De jongen groeien als kool. Ze zijn al ruim een meter lang en ongeveer 15 cm dik. Een volwassen exemplaar kan ruim twee meter lang worden en de dikte van tweemaal een mensenarm. Dus voorlopig zullen ze nog hard groeien. Een murene leeft graag in een spleet, van waaruit ze plotseling tevoorschijn schieten om een prooi te vangen. Ze ademen door hun bek in plaats van door kieuwen. Dat verklaart het eeuwige happen van de murenen. Een groene murene krijgt zijn groene kleur door een groene slijmlaag. Zonder die slijmlaag zouden ze bruin zijn.

De kuikens van ezelspinguïns zijn al in de eerste rui en kunnen daarna het water induiken. De kuikens van de koningspinguïns doen daar veel langer over. Die blijven nog bijna een jaar dikbuikig en zwartdonzig naast de ouders op het droge. Elmo is de trouwste adoptievader van het stel. Hij ontfermt zich over ieder loslopend ei of kuiken. Amerika De rode ibissen gaan rond augustus nestelen. In het binnenverblijf telde ik acht nesten. Ze nestelen in koloniën in de bomen. Lees: in Blijdorp in een groot takkenstelsel. Uiteindelijk was het resultaat vier kuikens. Ze komen zwart ter wereld met een witte buik. Ze verkleuren langzaam maar zeker naar het oranjerode evenbeeld van hun ouders. Bij de buren heeft een wisseling plaats gevonden. De geelvleugelara’s leefden in onmin met de soldatenara’s. Het paartje is heel hecht en is bij elkaar achter de schermen geplaatst. Op termijn zullen ze naar elders verhuizen. Een koppel groenvleugelara’s dat wat rustiger van aard is, mag het samen met soldatenara’s proberen. Hopelijk gaat dit in relatieve pais en vree.

Nieuw geluk? Olinka vertoont nog geen drang om zich in het binnenverblijf terug te trekken. Dat zal wel door het mooie najaarsweer komen. Uiteindelijk hopen we natuurlijk wel dat ze zich in haar ‘iglo’ terugtrekt voor een winterslaap. Wij willen graag weten of de paringen met Eric gelukt zijn. En wij weer op jonge ijsbeertjes mogen rekenen in het voorjaar: een of twee dat maakt niet uit. Houden we onze vingers gekruist? Bij Bassrock was het aantal kuikens niet bijster groot. Van de twee eieren van de papegaaiduikers is er slechts één uitgekomen. Het andere ei bleek onbevrucht. Het kuiken wordt met de hand grootgebracht en daarna teruggeplaatst. De drieteenmeeuwen brachten vier kuikens ter wereld. Een daarvan is overleden. Aanvankelijk dacht men aan een ongelukkige val tijdens een storm. Onderzoek leverde op dat het hier om een malariageval ging. Ook een van de twee zeekoetkuikens is aan malaria dood gegaan. Helaas waren er kleine gaten ontstaan in het net over Bassrock. Daardoor konden er muggen doorheen en die hebben de malaria veroorzaakt.

Trouwe Elmo Hoe gaat het met de voortplanting bij de pinguïns? De ezelspinguïns brachten dit jaar vier jongen voort. Ze moeten tijdelijk van hun ouders gescheiden worden. Achter de schermen leren ze namelijk om een visje uit de hand van een verzorger te eten. Zo krijgen alle pinguïns namelijk iedere dag minimaal één eigen vis met extra vitamines en mineralen. Het paartje koningspinguïns dat twee eieren voortbracht is nog steeds een mysterie van de natuur. Ze krijgen immers altijd slechts één ei per paar. Anders zouden ze elkaar niet af kunnen wisselen tijdens de broedperiode. Ook het tweede ei bleek bevrucht en is onder een paartje dat kampte met een onbevrucht ei gelegd. Deze liefdevolle adoptieouders zorgen prima voor het inmiddels uitgekomen ei. In een later stadium wil men toch eens onderzoeken of het tweede ei inderdaad van het ene paar komt. Dat kan door middel van DNA onderzoek.

Jonge ezelspinguin - foto: Rob Doolaard

7 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 8

Jonge giraf - foto: Fred van Tiel

Puzzle toch pa De kuifmakakenfamilie is na jaren eindelijk uitgebreid. Er is een jong geboren. Totaal onverwacht bleek moeder Maria een jong te dragen. Niemand die daar nog op gerekend had. Het mannetje Puzzle stond bekend als onvruchtbaar. Nee, dus. Op een mooie ochtend zat op het eiland in het Maleisische moerasgebied Maria met in haar armen geklemd een baby. Haar zus of tante of nicht kon er maar niet genoeg van krijgen. Kijken en proberen het aan te raken zachtaardig en soms minder aardig, want een beetje jaloers zal ze zeker zijn. Het jong groeit voorspoedig. En pa doet of het allemaal heel gewoon is. Deze bijzondere apensoort komt alleen nog op het Indonesische Sulawesi voor. Daar worden ze ernstig bedreigd in hun voortbestaan. Voor de productie van palmolie worden grote delen van het moerasgebied drooggelegd. Een waarschuwing om de productie van deze olie aldaar en elders aan banden te leggen.

besloten deze diersoort uit de collectie te halen. Vader Kirk is al verhuisd. Op termijn gaan ook moeder Mikri en dochter verhuizen. Verder is ook nog een François langoer geboren. De oranje baby is gemakkelijk te herkennen tussen zijn volwassen soortgenoten. Deze bladeters staan een beetje verborgen achter de Victoria serre. Ga even bij ze langs, want volgens mij krijgen ze te weinig bezoek.

sen. Ze worden gedood om hun prachtige vacht, maar ook worden van bepaalde lichaamsdelen medicijnen gemaakt. 4 stuks op termijn Op 9 oktober beviel giraf Cristel van een dochter. Zij is de eerste in een reeks van vier te verwachten geboortes. De jonge vader Banio deed het fantastisch. Cristel is een ervaren moeder. Haar eerste jong Tijn is onlangs verhuisd om plaats te maken voor de nieuwgeborenen. Tijn verhuisde naar Hai Parc in Israel. Soortgenoot Chloë maakte een enkele reis naar Dierentuin Beauval in Frankrijk. Deze groep netgiraffen is een van de grootste kuddes in Europa. Zoë, zoals de nieuwgeborene genoemd wordt, loopt ondertussen al tussen haar soortgenoten op de savanne. Bij een ervaren moeder is het niet nodig om ze lang afgescheiden te houden van de rest van de groep. Heerlijk buiten ronddartelen is natuurlijk veel prettiger voor zo’n kleine. Kunnen ze kennismaken met de buren koedoe. Inmiddels is ook Marianne, de moeder van Cristel , bevallen van Jimbo. Als alles goed gaat zijn er op korte termijn nog twee jonge giraffen te bewonderen.

Meer jong Verderop zijn twee bantengs geboren. Mooi dat het er twee zijn. Dat levert meer speelplezier en oefenmogelijkheden op.

Spannende paring De amoerpanters krijgen een spannende periode. Het nieuwe mannetje moet naar het vrouwtje. Dit is geen sinecure. Het kan een fel gevecht opleveren en verwondingen. Dat betekent met de brandslang op de uitkijk voor de verzorgers. De vruchtbare periode is slechts kort voor Amoervrouwtjes. Via onderzoek van haar urine probeert men de periode zo goed mogelijk te bepalen. Alleen in die periode staat het vrouwtje een mannetje toe in haar territorium te komen. Na de paring wordt hij in ijl tempo haar gebied weer uitgejaagd. Deze ondersoort van de luipaard is ernstig bedreigd. Ze worden bejaagd door men-

Bij de Kirk’s dikdiks is moeder Mikri bevallen. De jonge dochter heet Maya. Helaas is

Met dank aan: de Nieuwsbrief van de rondleiders van Diergaarde Blijdorp en Conny Klis-Peeters.

8 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:30 Pagina 9

V

R

I

E

N

D

E

N

28 MAART 2015...VRIENDENDAG! U had 28 maart 2015 natuurlijk al in uw agenda genoteerd staan, omdat dan het door ons geschonken okapi/Afrikaanse vogelverblijf wordt geopend. U kunt daar nu ook de Vriendendag bij zetten, want na het succes van de eerste editie in jubileumjaar 2013 wordt nu in 2015 opnieuw zo’n dag georganiseerd, dus gecombineerd met de opening van het schitterende verblijf. Ook dit jaar zal deze dag bol staan van leuke activiteiten en leden mogen gratis Diergaarde Blijdorp in.

Natuurlijk is de dag er voor u, als lid van de vereniging, maar doel is ook om bezoekers van de Diergaarde kennis te laten maken met onze vereniging en hen te enthousiasmeren lid te worden. Momenteel wordt het progamma verder uitgewerkt. Een van de hoogtepunten is uiteraard de opening van het okapi/Afrikaanse vogelverblijf als onderdeel van het ‘Hart van Afrika’, maar er staat nog meer op stapel, zoals een veiling, muziek en speciale aanbiedingen in de Vriendenwinkel. Daarover later meer. Waar u zich nu al voor op kunt geven is een workshop fotografie. Workshop dierenfotografie Gezien de grote belangstelling in 2013 krijgen leden weer de mogelijkheid om deel te nemen aan de workshops “Dierenfotografie”. De workshops worden gegeven ‘voor leden, door leden’.

Bent u in het bezit van een compact- of spiegelreflexcamera en wilt u graag meer leren over fotografie in het algemeen en het fotograferen van dieren in het bijzonder? Schrijf u dan tijdig in voor een fotografieworkshop tijdens de Vriendendag 2015. Het is een introductieworkshop dus niet alles kan aan de orde komen, maar ga op pad met de workshopbegeleider en leer mooie foto’s te maken in de praktijk. Vanwege de onkosten vragen wij een bijdrage van 2 euro die u op de dag zelf contant kunt afrekenen bij de start van de workshop. Er zijn meerdere ervaren fotografen. De workshops duren anderhalf uur en starten om respectievelijk: - 10:00 uur - 12:00 uur

Inschrijven Inschrijven kan via de mail op het volgende adres: [email protected] onder vermelding van: - naam - lidmaatschapsnummer - e-mailadres - tel. nummer, bij voorkeur 06-nummer - voorkeurstijd Er is een beperkt aantal plaatsen. De inschrijving is op volgorde van binnenkomst. U krijgt per e-mail bericht of u wel of niet geplaatst bent.

DE WORKSHOPS WORDEN GEGEVEN ‘VOOR LEDEN, DOOR LEDEN’ SCHRIJF U SNEL IN, ER IS EEN BEPERKT AANTAL PLAATSEN

HEEFT U NOG SPULLEN VOOR DE ZOOTJESMARKT? Heeft u nog dierentuinspullen (bordjes, gidsen, etc.) waar u vanaf wilt? Schenk ze aan de Vrienden! Voor elke winterlezing organiseren wij een zootjesmarkt in Blijdorp. Daar verkopen wij uw spullen. De opbrengst is voor ons actuele project in Blijdorp. Zoekt u een speciaal gidsje? Neem dan eens een kijkje op de zootjesmarkt. Misschien zit er wel iets voor u bij! Wilt u spullen kwijt? Stuur dan een email naar [email protected]

9 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:31 Pagina 10

HERINTRODUCTIE VAN HAMSTERS IN NEDERLAND Waarschijnlijk heeft u nog nooit een hamster in Diergaarde Blijdorp gezien, zelfs niet bij de voormalige kinderboerderij. Toch worden er in Blijdorp achter de schermen tientallen hamsters gehouden. Geen hamsters die ook door mensen thuis gehouden kunnen worden, maar Europese hamsters, welke in het wild, ook in Nederland, voorkomen. Blijdorp neemt deel aan een herintroductieproject. Het is alweer meer dan tien jaar geleden dat er in Vriendennieuws een artikel aan hamsters gewijd is. Hoog tijd dus voor een update.

was de grond, in tegenstelling tot de grond in de rest van Nederland, geschikt voor de hamsters. De grond is water doorlatend en de hamsters kunnen er ondergrondse burchten in bouwen. Leven in het wild Europese hamsters zijn een stuk groter dan de hamsters in de dierenwinkel. Ze hebben meer het formaat van een flinke cavia. Het zijn nachtdieren die voorkomen in Zuid-Limburg. Oorspronkelijk kwamen ze daar niet voor en leefden ze op steppes verder naar het oosten, zoals in Rusland en Hongarije. In de middeleeuwen kwamen ze richting het westen, door de opkomst van de landbouw. In Zuid-Limburg

De hamsters leven in graanvelden, dus niet echt in de wilde natuur. In de jaren ‘30 en ‘40 van de vorige eeuw werden ze daar als plaagdier gezien, waar ze hun andere naam, korenwolf, aan over hebben gehouden. Boeren hadden er een hekel aan en de dieren werden vernietigd. De populatie in Nederland en Duitsland is in het verleden met 99% afgenomen! In 1999 waren er in Zuid-Limburg zelfs nog

Tekst: Karin van Leeuwen Foto´s: Gerard Muskens

10 | Vriendennieuws

4 | 2014

maar 15 over! Deze dieren zijn destijds gevangen en met hen is gestart met een fokprogramma met als doel de herintroductie in het wild. De dieren gingen naar Stichting Das en Boom. Het ministerie van landbouw, natuur en voedsel vond het niet goed dat ze alleen maar bij Das en Boom zaten en zocht een grotere partner en dat was Blijdorp. In 2006 zijn de dieren van Das en Boom naar GaiaZOO te Kerkrade verhuisd en sindsdien werkt Blijdorp veel met hen samen. Ook in Oost-Europa gaat het tegenwoordig slechter met de hamsters, doordat de landbouw daar ook is veranderd. In Polen zie je afnames tot 60%. In Duitsland is aangetoond dat de veranderde landbouw zorgde voor een afname in de hamsters, wat weer leidde tot een afname in roofvogels. De veranderingen in de landbouw die het de hamsters lastig maken, zijn bijvoorbeeld het gebruik van zwaardere machines, het diepe injecteren van mest en omat er sinds de jaren ‘60 steeds minder rogge en haver verbouwd wordt, maar snijmaïs.

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:31 Pagina 11

In Diergaarde Blijdorp De hamsters in Blijdorp worden in de spoorwegdriehoek gehouden en zijn dus niet zichtbaar voor het publiek. In de winter leven de hamsters, ongeveer 100 stuks, ieder in een bak vol met stro en een houten huisje. Ze hebben allemaal een waterflesje en krijgen dagelijks wat droogvoer en een stukje groente. Het verschilt per dier wat er met dat eten gebeurt. Sommige halen op wat ze nodig hebben, andere halen dagelijks het bakje leeg. Bij hen kan in het voorjaar tot kilo’s voer in hun verblijf worden gevonden. Tja, het woord hamsteren is niet voor niets van deze diertjes afgeleid. Als een hamster vijf dagen zijn groenvoer niet heeft opgehaald, wordt er besloten om in het verblijf te kijken. Meestal treffen ze dan een geïrriteerde hamster aan die diep in slaap was, maar het kan natuurlijk ook dat er eentje overleden is. In april worden de hamsters wakker gemaakt. Het dieet gaat omhoog. Ze krijgen onder andere knaagdiervoer, hondenbrokken, een keer een pinda, twee keer per week meelwormen en de benodigde vitamines door middel van een poeder over het dagelijkse stukje groente. De fok met

de dieren begint jaarlijks in mei. Een vrouwtje komt één keer in de vier dagen in cyclus. In de avondschemering wordt een mannetje onder toezicht van een verzorger bij een vrouwtje gezet. Dit wordt gedaan door twee buisjes die hun verblijven verbinden, voor hen te openen. Gebeurt er niets gedurende een half uurtje, worden de dieren voor die nacht weer uit elkaar gehaald. Als er wel een dekking plaatsvindt gedurende dat half uurtje, blijven ze die nacht bij elkaar. Daarna wordt het vrouwtje vier dagen apart gezet. Als de dekking niet succesvol is geweest, komt ze dan weer in cyclus. Dit weten we doordat er rond de verwachte ‘bevallingsdatum’ geen jongen gehoord en na ongeveer vier dagen ook niet gezien worden. Ze gaat dan weer terug in de fokopstelling voor een tweede ronde. Na een draagtijd van 18-20 dagen worden er kale, blinde jongen geboren. De verzorgers horen ze dan alleen maar, ze gaan niet kijken. Als ze wel zouden kijken, kan de moeder van streek raken en haar jongen opeten. Als de jongen drie weken zijn, wordt er bij ze gekeken en wordt de moeder er af gehaald. Ze zijn dan ongeveer 40 – 50 gram zwaar. Na nog drie weken worden de jongen uit elkaar gehaald, het ge-

wicht ligt dan gemiddeld tussen de 80 en 90 gram. Als ze bij elkaar blijven, lopen we het risico dat ze elkaar opeten. Ze zijn voor elkaar dus een stuk minder schattig dan ze er in eerste instantie uitzien! Afgelopen zomer is er een nieuwe techniek toegepast. Er werden drie bakken aan elkaar gekoppeld, waarbij de buitenste twee bakken het aantrekkelijkst zijn om in te wonen. De middelste bak staat met beide andere bakken met twee buizen in verbinding, zodat er nooit een bak geblokkeerd kan worden. Deze bak is leger, er ligt alleen een laagje stro in. Een mannetje en vrouwtje worden een week samen gezet in deze bakken. Het voordeel hiervan is dat er niet iedere avond twee verzorgers een half uur de dieren (ieder twee stelletjes) hoeven te observeren. Deze nieuwe methode resulteerde in evenveel nestjes als de andere methode. Helaas zijn er tijdens dit experiment wel twee dieren gesneuveld, waarbij het bij eentje zeker het gevolg was van deze opstelling. Er wordt dus nog over nagedacht hoe de dieren volgend jaar weer bij elkaar gezet zullen worden. In 2004 werd er in Neus, Duitsland, een hamster gevonden en opgevangen. Hij 11 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:31 Pagina 12

kwam het fokprogramma versterken en dankzij zijn komst groeide de nestgrootte significant. Dat was heel belangrijk, want de hamsters kregen - waarschijnlijk door inteelt - te weinig jongen per nest. In het wild wordt 90% van de hamsters gedurende hun eerste levensjaar opgegeten. Dat moet dus gecompenseerd worden en dat gebeurt door de razendsnelle voortplanting van deze dieren. Er is specifiek gefokt op de nieuwe Duitse lijn, waarmee ze van 4-5 dieren per nest naar 6-7 dieren per nest gingen! Afgelopen jaar is er ook een nest van 8 jongen geboren. Theoretisch kan een vrouwtje tot drie nesten in een jaar krijgen en een vrouwtje dat vroeg in het seizoen geboren wordt, kan ook later in het jaar al een nestje krijgen. In Blijdorp blijft het meestal bij één nest per vrouwtje per jaar, meer vraag is er niet naar. Herintroductieproject Na het krijgen van een nest jongen, wordt een vrouwtje in het wild in Limburg uitgezet. Bijna alle gefokte dieren worden uiteindelijk uitgezet in het wild. Jaarlijks worden er ongeveer tachtig dieren vanuit Blijdorp en evenveel vanuit GaiaZOO op een aantal verschillende plekken in Lim-

burg uitgezet. Het uitzetten van dieren heeft alleen zin als je ze omstandigheden kunt bieden waarin ze veilig kunnen leven. In Zuid-Limburg zijn er overeenkomsten gesloten met boeren. De boeren moeten op een bepaalde manier hun land beheren en daar krijgen ze subsidie voor. De boeren mogen bijna alles doen wat ze normaal gesproken ook zouden doen, alleen mogen ze bijvoorbeeld niet al het graan in één keer weghalen. Ook mag er geen rattengif worden gebruikt in gebieden waar hamsters voorkomen.  Een deel van de uitgezette dieren wordt van een zender voorzien, welke met een operatie in de buikholte wordt geplaatst. De zender is iets kleiner dan een penlight batterij. Ook bij wilde hamsters worden wel eens zenders geplaatst, door Alterra, de organisatie die de dieren loslaat. Zo kunnen de wilde hamsters goed gemonitord worden. De overlevingskansen in het wild zijn het grootst voor wilde vrouwtjes. De wilde mannetjes en gefokte vrouwtjes liggen dicht bij elkaar. De gefokte mannetjes doen het slechter in het wild. Mannetjes moeten meer op pad, bovengronds, op

zoek naar een burcht met een vrouwtje. Hierbij kunnen ze makkelijker als prooidier worden gepakt. Daarnaast lopen ze ook het risico om te worden doodgebeten door een vrouwtje. Doodsoorzaak nummer één in het wild is de predatie. Ze worden gegeten door bijvoorbeeld vossen, ratten, marters en roofvogels. Hierom is het belangrijk dat ze in een gebied worden uitgezet dat niet zozeer voedsel te bieden heeft, maar vooral ook bescherming kan bieden. Gebieden met luzerne zijn hiervoor heel geschikt. Luzerne veert terug als een soort deken, als de hamsters er doorheen hebben gelopen. Er zijn door de jaren heen al ongeveer 800 dieren uitgezet en het is nog steeds nodig om dieren uit te blijven zetten. De herintroductie van de hamsters is een bijzonder project. Een conservatie-project waarbij dieren vanuit dierenparken worden uitgezet, waarbij het om zoogdieren gaat, en die dan ook nog eens in eigen land worden uitgezet. Een uniek project waar Blijdorp trots op kan zijn om nog steeds aan deel te nemen.

Met dank aan: Harald Schmidt & Dionne Slagter (Diergaarde Blijdorp)

€ 14,50

TE KOOP in de Vriendenwinkels en de webshop op www.vriendenvanblijdorp.nl Volgens traditie kunt u ook dit jaar bij de Vriendenwinkels terecht voor (kerst)kaarten en een kalender voor het nieuwe jaar.

Kaarten van 10 x 15 cm met schitterende Blijdorpfoto’s van Peter van Norde zijn te koop voor € 0,50. (6 HALEN, 5 BETALEN). De kalender kost € 14,50. Het formaat is 30 x 42 cm. De foto’s zijn gemaakt door Peter van Norde. We hebben de activiteiten voor het komende jaar al vermeld. Dus sla uw slag en ga naar Vriendenwinkels in Blijdorp of de webshop op www.vriendenvanblijdorp.nl !

€ 0,50 12 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:31 Pagina 13

reisbureau waarmee ik bijna al mijn reizen naar Afrika heb gemaakt! Toeval bestaat niet? Ook Ruud Troost heeft jarenlang geworsteld met Engelstalige ‘fieldguides’. Dit ongemak heeft hem gemotiveerd om een Nederlandstalige safari- en veldgids samen te stellen. Er is bijna vier jaar aan gewerkt. Het resultaat mag er zijn. Ruim zeshonderd zoogdieren, reptielen en vogelsoorten worden beschreven, van foto’s voorzien en middels verspreidingskaartjes wordt aangegeven waar deze in oostelijk en zuidelijk Afrika voorkomen. Achterin staan twee indexen: Engels-Nederlands en Nederlands-Latijn. Dus u komt er voortaan altijd uit met uw Engelstalige ranger! Erg prettig zijn ook de algemene reistips en de beschrijvingen van de belangrijkste wildparken in Kenia, Tanzania, Zambia, Botswana, Namibië en Zuid-Afrika. Kortom, een must have voor iedereen die op reis gaat naar de wildparken van oostelijk en zuidelijk Afrika! Er zit overigens ook nog een Blijdorptintje aan dit boek. Troost heeft bij de samenstelling van de gids dankbaar gebruik gemaakt van de deskundige adviezen van Gerard Visser en Henk Zwartepoorte, beiden tot voor kort werkzaam in Blijdorp.

Natuurlijk weten de rangers raad, maar zij kennen alleen de Engelse namen. Som-

K E O B N

mige zijn te herleiden, zoals de Cuckoo, de Marabou en de Turaco. Maar wist u dat de Little Bittern onze Woudaap is? En dat de Tawny Eagle bij ons bekend staat als de Savannearend? Ik niet. Dat probleem is nu opgelost. Sinds kort is de ‘Afrika Safarigids’ verkrijgbaar. Een reuze handig boekwerk voor iedereen die van plan is de Afrikaanse natuur te bezoeken. De auteur is Ruud Troost, jarenlang directeur van African Holidays. Daarmee is de cirkel rond. African Holidays was het

ER IS ÉÉN EXEMPLAAR VAN DE SAFARIGIDS BESCHIKBAAR VOOR HET LID DAT DE ORIGINEELSTE MOTIVATIE DOORMAILT NAAR: MARCELKREUGER@ VRIENDENVANBLIJDORP.NL

’

Tijdens het interview kwam een gezamenlijke passie ter sprake: de Afrikaanse natuur. Ik heb het geluk gehad om er diverse malen van te mogen genieten. Het probleem was altijd dat er geen goede Nederlandse reisgids was. Oké, neushoorns, olifanten en buffels kunnen we wel plaatsen, maar bij de antilopen wordt het al moeilijker. Laat staan vogels en reptielen.

GRATIS EXEMPLAAR

O

Een paar nummers geleden interviewde ik voor Vriendennieuws Joke en Joop Prins. Zij hadden meer dan veertig jaar reisbureaus in Vlaardingen en Maassluis. Nu besteden ze hun tijd aan de andere passies: Blijdorp en (natuurlijk!) reizen. Vanwege het 50-jarig jubileum van de Vrienden van Blijdorp hebben ze besloten om voor een periode van vijf jaar de Vrienden met een substantieel bedrag per jaar te steunen

VERMELD IN UW MAIL NAAM, ADRES EN LIDNUMMER + MOTIVATIE

O

EINDELIJK EEN NEDERLANDSTALIGE SAFARIGIDS!

U kunt de ‘Afrika Safarigids met korting bestellen via de website www.safarigids.nl . Speciaal voor De Vrienden van Blijdorp is er de actiecode -blijdorp- aangemaakt. De prijs van het boek €44,95 wordt dan automatisch met 15% verlaagd.

Z

Tekst: Marcel Kreuger

13 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:31 Pagina 14

Panorama okapi's buiten

Tekst en foto’s: Alex Schouten

VLIEGENDE OKAPI’S? Diergaarde Blijdorp zonder okapi’s, dat kan natuurlijk niet. Okapi’s en Blijdorp zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden en daarom sponsoren de Vrienden het nieuwe okapiverblijf. Hoewel… nieuw? In het vorige Vriendennieuws heeft u al kunnen lezen dat de okapi’s in de voormalige weidevogelvolière rond gaan lopen. Hoe het verblijf er uit gaat zien leest u in dit artikel. Op 28 maart 2015 wordt het verblijf al geopend en de bouwtijd bedraagt daarmee maar iets meer dan zes maanden. Hoog tijd om eens een kijkje te nemen hoe Blijdorp dit voor elkaar gaat krijgen!

Vogels (op-)gevangen?! De volière van de trekvogels bestond uit een verblijf voor de weidevogels (kluten, tureluurs, kemphanen, wulpen e.d.) en een deel met lepelaars, ibissen, zomertortels, bijeneters e.d. In totaal bestond het geheel uit vier binnenverblijven en twee buitenverblijven. De vogels die in de volière leefden moesten uiteraard verhuizen om te kunnen starten met de verbouwing. Hoe ging dat in zijn werk? Door middel van een schuifdeur in de gevel konden de vogels zelf in- en uitlopen indien ze hier behoefte aan hadden. Het voer werd voornamelijk binnen aangeboden in voerschalen. De vogels waren dus gewend om naar binnen te komen om te 14 | Vriendennieuws

4 | 2014

eten. Hierdoor is het vangen dan ook rustig verlopen. Als er voldoende vogels binnen stonden, kon makkelijk de deur achter ze dichtgeschoven worden en konden de vogels (op-)gevangen worden. Elke keer konden zo in fases de vogels uitgevangen en apart gezet worden. Het opvangen van de weidevogels was dan ook in een week gepiept! De eenden, de blauwe eksters en de zwaluwen werden op dezelfde manier gevangen: zodra er een paar vogels binnenkwamen, werd de deur achter ze dichtgeschoven en konden de vogels gevangen worden. Het verblijf van de lepelaars en de ibissen bestond uit een binnen- en een buitenverblijf. Ook de lepelaars, ibissen e.d. in de an-

dere volière kregen alleen hun voer aangeboden in het binnenverblijf. Dus ook deze vogels kwamen makkelijk binnen en zodra dit het geval was kon de deur achter ze dichtgedaan worden en konden ze gevangen worden. De verzorgers zijn begonnen met het opvangen van de bijeneters, dit was in een middag gebeurd! Deze vogels zijn daarna verhuisd naar de opvang achter de schermen. Daarna waren de lepelaars en ibissen aan de beurt. Deze zijn nadat ze gevangen zijn ondergebracht in de winteropvang van Azië. Hier verblijven ze totdat ze naar een andere dierentuin kunnen. In totaal zijn op deze manier in twee weken tijd 150 vogels van 20 soorten gevangen!! De top 5 qua aantal vogels bestond uit 37 zwarte ibissen, 21 blauwe eksters, 16 kluten, 13 lepelaars en 10 bijeneters. De meeste vogels zullen na een tijdelijke opvang in Blijdorp verhuizen naar een andere dierentuin of zijn inmiddels al verhuisd. De bijeneters blijven in de tuin en zitten tijdelijk achter de schermen, terwijl de zwaluwen in het Savannehuis rondvliegen.

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:31 Pagina 15

Hoewel het vangen van de vogels soepel is verlopen, gooiden de weidevogels helaas direct roet in het eten. Vanwege het grote aantal jongen is de geplande startdatum van de werkzaamheden aan de voormalige kassen verplaatst van 1 naar 15 september. Once in a lifetime Het komt bij een verbouwing niet zo vaak voor dat een groot deel van een bestaand verblijf gebruikt kan worden, terwijl er heel andere dieren in gaan wonen. Toch is dat wel het geval bij het nieuwe okapiverblijf. De volière én de naastgelegen kassen kunnen prima gebruikt worden voor een okapiverblijf en daarmee werden de afmetingen van het nieuwe verblijf direct bepaald. De okapi’s gaan op een biotoop-achtige wijze gehuisvest worden, zoals dat recent ook in de dierentuin van Doué-la-Fontaine is gerealiseerd. Dat er in Blijdorp gebruik gemaakt kan worden van een bestaande binnen- én buitenruimte is een once in a lifetime kans, zoals Gerard Visser dat noemde. We lopen de toekomstige inrichting van het verblijf door. Binnenverblijf In vergelijking met het vorige okapiverblijf

nabij de Lotus Serre valt met name het binnenverblijf op. De voormalige vlinderkas, vogelopvangkas en winteropvang weidevogels worden omgetoverd tot okapibiotoop. Hierdoor kunnen de okapi’s ook ’s winters heerlijk vrij rondlopen in hun ‘natuurlijke’ biotoop en hoeven niet meer de hele winter in een box te staan! Omdat okapi’s geen groepsdieren zijn, komen er twee binnenverblijven die elk een oppervlakte van circa 300 m2 hebben. In de verblijven zelf kan geen beplanting worden gezet, omdat die wordt opgegeten door de okapi’s. De groene uitstraling wordt onder meer gerealiseerd door de ‘staanders’ van de kassen aan te kleden met wurgvijgen, epifyten en orchideeën. Ook wordt een stukje van het binnenverblijf beplant, maar dat wordt wel afgeschermd met schrikdraad. En uiteraard komt er tussen het publiekspad en het verblijf een groene zone. Er worden planten

uit Afrika gebruikt of zogenoemde lookalikes. Voorbeelden zijn planten of bomen van de Clusia-familie, koffie, zeepboom-familie, Afzelia’s e.d. Deze komen onder andere uit (collega) botanische tuinen of worden geleverd door gespecialiseerde bedrijven. Op de bodem komen houtsnippers met daaronder een drainerende laag. De bodem wordt vochtig gehouden om de stofvorming te beperken, maar moet ook weer niet te nat worden om niet te beschimmelen of weg te rotten. De huidige technische installatie is hier niet geschikt voor en daarom moet er een nieuwe installatie komen (verwarmingsketel, beregeningsinstallatie, leidingwerk). De installatie wordt overigens eerst getest vóórdat de planten worden neergezet! Behalve de twee ruime binnenverblijven komen er ook vier dubbele boxen, waarin 15 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:32 Pagina 16

de dieren (als dat nodig is) apart gezet kunnen worden. Bovendien dienen de ligboxen als ligplek. Het zijn in feite standaard paardenboxen en kunnen relatief eenvoudig geplaatst worden. Ze worden voor de bezoekers zoveel mogelijk aan het oog onttrokken met behulp van takken, wurgvijgen en eventueel camouflage-netten met kunstmatig groen. De (minimale) oppervlaktes van de boxen én de binnenen buitenverblijven zijn voorgeschreven door het Europese fokprogramma (EEP). Het huidige dak van de ‘kas’ is al geïsoleerd met zogenaamde stegdoppelplaten en daar hoeft dus weinig aan te gebeuren.

Het dak is groen aangeslagen, maar de vraag is of het wel schoongemaakt gaat worden. Okapi’s zijn immers echte bosbewoners en houden niet van felle zon. Misschien dat het dak zelfs gekrijt gaat worden om het nog minder lichtdoorlatend te maken. Het lijkt of er heel weinig hoeft te gebeuren om de kassen geschikt te maken als winter- en slaapverblijf voor de okapi’s, maar dat valt helaas nog wel tegen. Nadat de kas eind september was leeggehaald, zijn twee tussengevels verwijderd. Ook bleken enkele kolommen van de kas verrot te zijn en die moeten vervangen worden.

Tenslotte vergt de aanleg van de nieuwe technische installatie nog heel wat inspanning. En er moet ook nog een publiekspad worden aangelegd, want de bezoekers moeten de okapi’s ’s winters natuurlijk wel goed kunnen bewonderen! Buitenverblijf Het oude, vertrouwde stukje polderlandschap was eind september snel verdwenen en wordt vervangen door een landschap met een Centraal-Afrikaans uiterlijk. Net zoals in de kas, komen er twee verblijven voor de okapi’s. Om de buitenverblijven voor de dieren zo groot mogelijk te maken, wordt het huidige bezoekerspad iets naar de buitenzijde van de volière verlegd. Tussen het publiek en de okapi’s staat een hek van 1,8 meter hoog, dat door vegetatie aan het oog onttrokken wordt. Op de kijkplekken komt een lager hek en in het verblijf wordt op die plaatsen de bodem wat uitgegraven, zodat de dieren niet kunnen ontsnappen. De huidige kijkhut wordt aangepast en krijgt uiteraard een Afrikaanse uitstraling. Ook wordt in deze kijkhut een zogenaamde Congo-beleving gemaakt, waarbij je als bezoeker als het ware naar Congo wordt gestraald. Bij de in-/uitgang naar de Krokodillenrivier komt een nieuw kijkpunt en uiteraard zijn tijdens de wandelroute door de kas voldoende mogelijkheden om de okapi’s te bewonderen!

16 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:32 Pagina 17

Lijn 13 EINDPUNT Eind september liepen we door de dierentuin. We maakten ons zaterdagse rondje, mijn vrouw en ik. We zagen de wasberen hun wasbeerdingen doen en we liepen langs de poolvossen die op een schapen- of geitenkop knaagden; ze waren allemaal effen grijs, het winterwit moet nog doorkomen. Een van de vossen blafte naar ons. Echt! Gewoon als een hond, nou ja eigenlijk meer een kefje. Nooit geweten dat er zulk geluid uit komt. Verderop bevolkt een leuke groep Rüppells gieren tezamen met een groep illegale kraaien, tijdelijk het verblijf van de zeearenden die weer naar het moerasgebied verhuisd zijn.

Panorama okapi's binnenverblijf

Vogels terug De okapi’s hebben niet het alleenrecht op hun mooie verblijf. Ze gaan het delen met diverse Afrikaanse vogelsoorten. Die kunnen via enkele doorgangen moeiteloos van de binnen- naar de buitenverblijven vliegen en vice versa. Het is nog niet 100% zeker welke vogelsoorten de okapi’s gaan vergezellen, maar dat het een kleurrijk spektakel gaat worden, is wel duidelijk! Karmijnrode bijeneters, drie soorten toerako’s (grijze, groenhelm- en violetschild-), driekleurglansspreeuwen en congopauwen staan in ieder geval op de planning. Voor de bijeneters wordt zelfs een speciale broedwand aangelegd! Planning Een bouwtijd van een half jaar is heel kort, zeker omdat de okapi’s een maand voor de opening al in het verblijf moeten staan om te wennen. Het zijn schuwe dieren, die je niet op een dag voor de opening kan verhuizen. Het buitenwerk moet zelfs allemaal vóór de kerst af zijn, om in de maanden januari en februari de finesses te kunnen aanbrengen. De planten en bomen kunnen er overigens pas in als de nieuwe klimaatinstallatie getest is. Kortom, als u dit artikel leest, dan zijn de meeste werkzaamheden waarschijnlijk alweer achter de rug en kunnen we dankzij uw steun vanaf de lente genieten van een spannend, mooi stukje nieuw Blijdorp!

We liepen door de vlindertuin en zagen dat er nog een bloem in de Victoria Amazonica zat. Dacht ik toch dattie allang uitgebloeid moest zijn! We vervolgden onze weg. Ik zwaaide in het voorbijlopen naar Greet in de Vriendenwinkel en we keken naar de vorderingen van de bouw voor het nieuwe leeuwenverblijf. Ziet er goed uit. De dakpannen liggen er alweer op! De franjeapen hadden net twee jongen. Spierwit! Is dat niet leuk? Een wilde gans met tien jongen hield angstvallig de giraffen in de gaten. Hoe kwam ze daar? Verderop werd ik ook heel blij van het gerestaureerde fonteintje; dat was jaren een verkommerde plek in de tuin. Jammer dat de vogelweide weggaat. Hier komen de okapi’s terug. Ik ben heel nieuwsgierig naar hun nieuwe verblijf; dat zal vast mooi passen bij de perken van de bosbuffels en penseelzwijnen. Op 28 maart 2015 is de opening! Het is best een roerige tijd geweest in de dierentuin. Interne reorganisaties zijn nooit maar één gebeurtenis. Er verschuiven taken en functies, mensen gaan naar nieuwe plekken en zitten niet altijd direct op de beste plek. Het gaat om mensen en dat is nooit eenvoudig. Bij een dierentuin gaat het ook nog eens om bezoekers en om dieren. Als je van puzzelen houdt…? Toch, vanaf de zijlijn bekeken, zie ik de toekomst niet somber in. Meer dan drie miljoen bezuinigd, het aantal personeelsleden ingekrompen en toch lees ik elke keer weer dat er een nieuw evenement is, een verbeterde speelplaats, een mooi nieuw verblijf (dank zij ons) en ga zo maar door. Een prestatie waar ik nog lang van wil genieten… maar niet meer als redactielid van Vriendennieuws. In deze column heb ik alles wel gezegd. Dit is de 60ste, een mooi aantal! Het stokje wordt overgenomen door Daniël Seesink. Hoe? Dat leest u volgende keer. De redactieleden van Vriendennieuws vormen een fantastisch leuk team. Zij maken dit blad en helpen mee om de openingen van nieuwe verblijven te organiseren. Ik stop ermee omdat ik meer ruimte voor andere dingen wil. En waarom juist nu stoppen? Omdat ik op dit moment niet anders dan een positief gevoel bij onze groep heb. Dat wil ik niet laten verstoren door verder te gaan terwijl ik straks minder geïnspireerd raak. Beste redactieleden Marcel, Alex, Angeline, Gerda, Trix, Karin en Daniël veel succes met de volgende uitgaven van Vriendennieuws…. Ik blijf jullie volgen. En u beste lezer, ik zie u weer in onze Diergaarde!

Met dank aan: Gerard Visser en Peter de Jong (Diergaarde Blijdorp)

17 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:32 Pagina 18

Opel-Zoo Kronberg - savanne

Tekst: Karin van Leeuwen Foto’s: David Verhagen

V

R

I

E

N

D

E

N

EÉN NACHT, TWEE DAGEN EN DRIE PARKEN! Eind augustus vertrokken 31 Vrienden naar Duitsland, voor alweer de vijfde weekendreis van de Vereniging. Een bijzondere reis, want in twee dagen werden maar liefst drie dierenparken bezocht. Tiergarten Mönchengladbach Op de heenreis werd er een vroege lunchstop gemaakt bij Tiergarten Mönchengladbach. Dit dierenparkje van 4,3 hectare net over de grens bij Venlo is één van de kleinste dierenparken die ooit door de Vrienden zijn bezocht. Er leven diverse boerderijdieren, zoals verschillende soorten geiten en Hongaarse grijze runderen met bijzondere hoorns. Er leven echter ook dieren die dit parkje toch een echte dierentuin maken. Een aantal oude roofdierkooien worden nu bewoond door lynxen, ocelots, wasberen, neusberen en vossen. Je krijgt er een bijna nostalgisch gevoel bij als je hier langs loopt en je inbeeldt dat hier vroeger ook tijgers hebben geleefd. In een apenhuis met twee buitenverblijven en vier binnenverblijven leven tegenwoordig Java-apen, kapucijnapen, een groene meerkat en neusberen. Ze hebben niet veel ruimte, maar het zag er wel netjes uit. Andere in het oog springende bewoners waren vier gewone zeehonden. 18 | Vriendennieuws

4 | 2014

Het oude berenverblijf is sinds vorig jaar niet meer bewoond. De laatste bewoners zijn naar Bärenwald Müritz, een opvangcentrum voor beren, gegaan. Er zijn nog niet direct plannen om iets met het leegstaande verblijf te doen. Jammer, want voor kleinere diersoorten is er best een leuk verblijf van te maken. De meeste dieren in dit park mogen gevoerd worden en daar is hun gedrag ook naar. Veel dieren staan te bedelen. Zelfs een wisent liet zich rustig aaien! We hadden met anderhalf uur ruim de tijd om dit parkje te kunnen bekijken. Een stuk leukere lunchstop dan gewoon langs de snelweg! Zoo Neuwied Mönchengladbach was echter niet de hoofdbestemming van de zaterdag. Dat was Zoo Neuwied, waar we om twee uur arriveerden. Waarschijnlijk was dit voor het eerst in de geschiedenis van de Vriendenreizen dat er tijdens een reis van meerdere dagen twee parken op één dag werden bezocht!

In Neuwied kregen we een rondleiding van een educatiemedewerker. Toen de directeur onze groep passeerde, heette hij ons ook met enkele zinnen welkom. Hij legde uit dat Zoo Neuwied een privé-dierentuin is en, in tegenstelling tot de meeste Duitse dierentuinen, dus geen subsidies van de gemeente krijgt. De rondleidster vertelde over enkele bouwplannen. Zo zal er na de bouw van een hoefdierenstal worden begonnen aan een nieuw Zuid-Amerikahuis, waar bijvoorbeeld tamandoea’s en luiaards in gehuisvest zullen worden. De rondleidster maakte een ronde door het park, waarbij ze bij diverse verblijven en diersoorten één en ander vertelde. Verder had ze bijvoorbeeld stekels van stekelvarkens bij zich, die we konden voelen en wie wilde mocht een koningspython aanraken of zelfs vasthouden. Eén van de hoogtepunten van Zoo Neuwied zijn de vele kangoeroes. Ze huisvesten de grootste groep grijze reuzekangoeroes buiten Australië. Ze leven samen met Bennetwallabies en emoes in meerdere verblijven. Het grootste verblijf beslaat met z’n bijna 3,5 hectare ongeveer een kwart van het totale

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:32 Pagina 19

van het dal leven juist voornamelijk veel Afrikaanse diersoorten.

Zoo Neuwied - grijze reuzenkangoeroes

dierenpark! Er zijn zo’n tachtig tot honderd kangoeroes te zien! Een ander hoogtepunt is het in 2011 geopende Exotarium, met naast veel verblijven voor diverse reptielen, bijvoorbeeld ook verblijven voor kleine en grote apen, zoals springtamarins en chimpansees. Opel-Zoo Kronberg Het hoofddoel van deze weekendreis was Opel-Zoo Kronberg. Dit park is in 1956 opgericht door Georg von Opel, en de naam van het park heeft dus niets met de auto’s te maken. Opel-Zoo is qua oppervlakte ongeveer even groot als Blijdorp, maar als je er doorheen loopt zou je dat zeker niet verwachten. Er zijn geen grote gebouwen met bijvoorbeeld aquaria, terraria of vlinders. Opel-Zoo is dus een echt mooi-weerpark, en dat hadden we gelukkig ook! De zon kwam er steeds verder door. Rond een uur of drie begon het heel hard te regenen, maar dat maakte niets meer uit, want toen zaten we al droog in de bus. Door het park loopt een doorgaande wandelweg tussen Kronberg en Königstein. Dit levert aparte situaties op. Als bezoeker van het park moet je na het oversteken van die weg je toegangskaartje nogmaals laten zien. Aan de andere kant verlaat je dat deel van het park door een draaihek en kun je daar dus niet meer naar binnen. Vreemder is nog dat het parkgedeelte aan de andere kant van de weg vrij toegankelijk is. Althans, officieel mag je die paden zonder toegangskaartje niet betreden en kan je voor 40 euro bekeurd worden, maar zeker overdag zal daar niet veel controle op zijn. Zelfs vanaf de doorgaande weg

zijn ook al diverse dieren, zoals cheeta’s, gibbons, nijlpaarden en olifanten, te zien! Het park heeft er last van dat er vooral ‘s nachts zomaar mensen tussen de dieren en hun verblijven kunnen lopen. Een antilope is een keer ergens zo hard van geschrokken, dat hij er een gebroken nek aan over hield. Een kangoeroe heeft nog maar één oog door iets dat ‘s nachts gebeurd is. Het park zou dus graag willen dat de doorgaande weg bij het park wordt getrokken en dat het park dus helemaal met hekwerk omheind kan worden. Het park ligt in een dal tussen twee heuvels. De weg er doorheen ligt oost-west, waardoor het ene deel langs de weg de hele dag in de schaduw ligt en het andere gedeelte in de zon. In de zomer kan het temperatuurverschil oplopen tot bijna twintig graden. Daar is het park ook naar ingericht. Aan de bosrijke schaduwkant leven veel soorten die in relatief koudere gebieden voorkomen, zoals Europese elanden, moeflons, sneeuwuilen, poolvossen en rode vossen. Aan de zonnige kant

Een hoogtepunt van het park is het nieuwe verblijf voor Afrikaanse olifanten. In dit vorig jaar geopende verblijf leven drie oudere vrouwtjes en een jong mannetje. Ze vormen geen echte groep en hebben allemaal hun eigen verhaal en karakter. Het park hoopt in de toekomst ook fokgeschikte vrouwtjes te kunnen krijgen. Tijdens de rondleiding van hoofd educatie, tevens plaatsvervangend directeur, mochten we achter de schermen kijken in de stallen van de olifanten. Het is een mooi functioneel gebouw geworden. Het dominante vrouwtje liet tijdens ons bezoek blijken dat ze niet van al die mensen in haar woning gediend was, en het was voor sommige Vrienden dus even oppassen geblazen toen de olifant opeens een tak hun kant op wierp! Een andere blikvanger van het park is de in 2006 geopende Afrikaanse savanne. Op dit ruime, groene perk leven giraffen, zebra’s, gnoes en impala’s. Waar het in Neuwied nog om de kwantiteit aan kangoeroes ging, zou je kunnen zeggen dat het in Kronberg om de kwaliteit ging. Wallaroes kom je zelden tegen en borstelstaartkangoeroeratten in zo’n ruim buitenverblijf met daglicht zijn ook een bijzondere verschijning! Voor de liefhebbers van bijzondere soorten huisvest Opel-Zoo ook nog soorten als de bruine hyena en bergrietbok. Het was een korte reis, waarin we een hoop indrukken hebben kunnen opdoen. De drie parken werden in een opbouwende volgorde bezocht; steeds een stukje groter en steeds mooier!

Tiergarten Mönchengladbach - lynx

19 | Vriendennieuws 4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:32 Pagina 20

MET HUID EN HAAR?

Tekst en foto’s: Daniël Seesink

Wat is er in de afgelopen jaren veel veranderd in Diergaarde Blijdorp. Een verblijf dat in het bijzonder mijn aandacht trok toen ik er voor het eerst langs, of moet ik zeggen overheen liep, was het domein van de hyena’s in de sectie Afrika. Eigenlijk was ik benieuwd naar het rietgedekte bouwwerk in de verte. Ik liep in de richting van de giraffen. Deze dieren mogen zich al enige tijd vermaken in een speciaal voor hen nieuw gebouwd verblijf: ‘de Ui’. We geven in Rotterdam tenslotte elk opvallend gebouw een passende bijnaam. En toepasselijk is deze bijnaam zeker. Minder opvallend, maar in mijn ogen niet minder interessant, is het ernaast gelegen terrein van de hyena’s. Vandaag ben ik er weer. Ik maak een praatje met enkele bezoekers in afwachting van de verzorger.

20 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:33 Pagina 21

Het is 13:00 uur wanneer verzorger Leon Will met een grote emmer over de houten ‘loopbrug’ komt aanlopen.De hyena’s worden onrustig, net als het aanwezige publiek. De hyena’s ruiken het al: in de emmer zit iets lekkers. Voor hun dan, want geen mens zal zich wagen aan de ratten en konijnen die Leon met precisie en veel gevoel voor elegantie van bovenaf in het territorium van de hyena-familie gooit.

Witte knikkers Hyena’s eten altijd netjes hun bordje leeg. Botten, huid, haar, het gaat allemaal naar binnen. Het sterke zuur in de maag lost alles op. Het terrein van de hyena’s is daardoor altijd netjes opgeruimd. Geen rottende resten van kadavers, zoals bij tijgers en leeuwen wel het geval is. Een ander voordeel is dat de ontlasting van de hyena’s heel droog en hard is. Het lijken net witte knikkers. Leon: “Het zou een hoop schelen wanneer honden ook op deze manier zouden poepen.”

Verzorger Leon begon zijn carrière in Diergaarde Blijdorp in 1989 bij de vogels. Later kreeg hij de mogelijkheid om bij de roofdieren te gaan werken. Tegenwoordig is in de diergaarde sprake van secties, ingedeeld naar de verschillende continenten op aarde. Het was logisch dat Leon verzorger werd in de sectie Afrika. Hieronder vallen onder andere roofdieren als de leeuwen en de hyena’s. Maar ook de speelse gorilla’s worden door Leon, wanneer het zijn beurt is, goed verzorgd. Bokito houdt hem daarbij uiteraard scherp in de gaten.

Seksen Wetenswaardig is het dat het bepalen van het geslacht van een hyena niet mogelijk is door naar de geslachtsdelen te kijken. Deze zijn namelijk bij mannetjes en vrouwtjes uitwendig gelijk. Ik heb mij daarover verbaasd. Een verklaring is er niet voor, maar om het geslacht toch te kunnen bepalen worden haren van het jonge dier afgenomen. Hieruit kan op basis van het DNA worden bepaald of sprake is van een mannetje of vrouwtje. Zo kon dus worden vastgesteld dat de jongste aanwinst een mannetje was.

Wat een familie Het verhaal van de hyena’s in Blijdorp is bijzonder. Bij hun introductie in de Diergaarde in 2005, bestond de groep uit drie mannetjes. In 2006 kwam daar het eerste vrouwtje, afkomstig uit Zooparc de Beauval (Frankrijk, 230 km onder Parijs) bij. De hyena’s waren destijds gehuisvest in het roofdierengebouw. In 2008 is het nieuwe, huidige verblijf in gebruik genomen. In de afgelopen jaren is de samenstelling van de groep enigszins veranderd. Twee van de drie mannen waren vrij dominant en zijn verhuisd. Ook de derde man is in verband met het fokprogramma van dierentuin gewisseld. De huidige groep bestaat uit vier dieren. In het ene verblijf leeft moeder en leidster van de groep, Kira. Zij wordt vanwege haar lichte haarkleur ook wel Blonde Dolly genoemd. Met Kira leven haar zonen Hondo (Afrikaans voor krijger) uit 2011 en Brutus, de jongste telg van april 2014. Kira heeft ook nog een dochter, Ayo

(Afrikaans voor vrolijk/blijdschap) uit 2010. De vader van Hondo en Ayo woont niet meer in Blijdorp. Hondo en zijn moeder Kira bleken het bijzonder goed met elkaar te kunnen vinden. Zij kregen dit voorjaar samen kleine Brutus. Dochter Ayo bleek in haar eerste levensjaren de concurrentie met haar moeder aan te durven. Zij hebben heftige ruzies gehad. Waar in het wild dochter Ayo uit de groep zou zijn verdreven of door haar moeder zou zijn gedood, is in Rotterdam gekozen voor het uit elkaar halen van deze twee rivalen. Ayo is dus als het ware ‘uit huis geplaatst’. De hekken tussen de terreinen van Ayo en haar moeder blijven voortaan gesloten. Fokprogramma In het kader van het Europese fokprogramma, dat vanuit Dierenpark Amersfoort wordt aangestuurd, zal Hondo binnenkort uit Blijdorp weggaan. Hij mag niet nog een keer met zijn moeder paren om inteelt te voorkomen. Er zal een andere man voor terugkomen. Ook voor Ayo moet een passende oplossing worden bedacht, aangezien zij niet meer binnen de hekken van het verlijf in Blijdorp kan samenleven met haar moeder Kira. In de vrije natuur zou Ayo waarschijnlijk zelf op zoek zijn gegaan naar een nieuwe groep. Dat is in een dierentuin helaas niet mogelijk. Naar welke dierentuin(en) Ayo en Hondo zullen verhuizen is nu nog niet duidelijk. Verblijven Wat mij meteen opviel toen ik voor het eerst bij de hyena’s kwam aanlopen, was het directe contact dat ik vanaf de verhoogde loopbrug met de dieren had. Als u er geweest bent, dan weet u het: je hebt vrij zicht op de buitenverblijven van waaruit de hyena’s nieuwsgierig naar boven kijken. Ik maakte makkelijk oogcontact. Het gaf mij het gevoel dat het eigenlijk hele lieve dieren zijn. Toen ik met verzorger Leon naar de voor publiek onbereikbare binnenverblijven liep, werd dat gevoel bevestigd door Ayo en Hondo. Zij kwamen nieuwsgierig naar de hekken gelopen en snuffelden wat aan de achterkant van Leons en mijn handen. Een bijzonder ‘contact’ dat mijn kijk op deze bijzondere dieren positief veranderde. Met dank aan: Leon Will (Diergaarde Blijdorp)

21 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:33 Pagina 22

MINIWORLD Vrienden van Blijdorp bouwen in Miniworld Rotterdam! Als lid van de Vrienden weet u het natuurlijk. Onze vereniging zit niet stil en blijft aan mooie dierverblijven bijdragen. Bij hoge uitzondering bouwen wij dit keer ook buiten Diergaarde Blijdorp zelf, namelijk in Miniworld Rotterdam! In de grootste overdekte miniatuurwereld van de Benelux vlak bij het Centraal Station zorgen wij in samenwerking met Miniworld voor een stukje Blijdorp. Wij vinden dat in deze populaire attractie, waar veel iconische gebouwen van Rotterdam zijn nagemaakt, de dierentuin niet mag ontbreken. Het is goed voor de bezoekers om met Blijdorp en onze vereniging kennis te maken, maar het is ook een stukje Rotterdamgevoel waar wij aan bijdragen. Er wordt een aantal Vriendenverblijven nagebouwd. Het ijsberenverblijf, de Tijger-

kreek, Taman Indah en de Gierenrots en natuurlijk Amazonica ontbreken straks niet. En uiteraard is er ook een miniatuur Vriendenwinkel aanwezig! Daarnaast worden er ook iconische gebouwen van de Diergaarde, zoals de Rivièrahal en de entrees gebouwd. Zo ziet iedereen direct dat het om Blijdorp gaat. Wij laten ons meevoeren in de wonderlijke wereld van 535m² miniatuurwereld met herkenbare Nederlandse landschappen met vele scènes die de fantasie prikkelen. Er is een complete wereld te ontdekken en te beleven in Miniworld Rotterdam. Sfeervolle en uitgestrekte polderlandschappen worden afgewisseld met de moderne en historische architectuur van “Rotterdam in miniatuur”, inclusief de grootste overdekte miniatuurhaven van Europa.

Rotterdam in miniatuur beslaat met ruim 200 m² het grootste deel van de miniatuurwereld. De ruim 50 zelf gebouwde maquettes van moderne en historische Rotterdamse gebouwen maakt het werkelijke uniek in Nederland en Europa. En daar komt nu dus Diergaarde Blijdorp bij dankzij onze vereniging! De komende tijd worden er diverse acties gehouden voor bezoekers van Miniworld Rotterdam en leden van onze vereniging. Een daarvan is dat u een exclusief kijkje kunt nemen bij de in aanbouw zijnde maquettes. Zoals u gewend bent, geven wij u graag een preview van ‘onze’ verblijven! Wilt u hierbij zijn op donderdag 22 januari 2015 van 19:30 uur tot 21:00 uur, meld u zich dan aan door €5,- over te maken op ING-rekening NL22INGB0002071059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp te Honselersdijk onder vermelding van ‘Miniworld’ + uw (06) telefoonnummer. U mag max. één introducé meenemen. Deze introducé dient ook €5,- te betalen. NB. Er is plek voor maximaal 60 leden! Inschrijving vindt plaats op volgorde van binnenkomst. De bouw is begonnen, de opening staat gepland voor begin april. Meer informatie over Miniworld Rotterdam vindt u op www.miniworldrotterdam.nl

22 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:33 Pagina 23

M

U

T

A

T

I

E

S

DERDE KWARTAAL 2014

In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje. Francois langoer - foto: Peter van Norde

Verzonden Verzonden 8 jul/1.1.0 karmijnrode bijeneter (naar Keulen, Duitsland), 10 jul/1.0.0 Balabacdwerghert (naar Chester, Engeland), 10 jul/1.0.0 Aziatische leeuw (naar zoo de Santiliana, Spanje), 24 jul/0.2.0 moeraswallabie (naar Arnhem), 25 jul/1.1.0 prairiehond (naar Pairi Daiza, België), 12 aug/1.0.0 Kirk’s dikdik (naar Dierenpark Wissel, Epe), 26 aug/0.1.0 rode panda

(naar Helsinki, Finland), 8 sep/1.0.0 netgiraf (naar Kiryat Motzkin, Israel), 10 sep/0.1.0 netgiraf (naar Beauval, Frankrijk),11 sep/11.9.0 korenwolf, vrijgelaten in het wild, 11 sep/10.10.0 zwarte ibis (naar Planckendael, België), 11 sep/0.0.3 steltkluut (naar Planckendael, België), 11 sep/0.0.11 kluut (naar Walsrode, Duitsland), 11 sep/0.1.0 kievit (naar Walsrode, Duitsland), 11 sep/0.1.0 grutto (naar Walsrode, Duitsland), 11 sep/0.0.8 tureluur (naar Walsrode, Duitsland), 11 sep/0.0.5 kluut (naar Antwerpen), 11 sep/0.0.6 tureluur (naar Antwerpen), 18 sep/1.0.0 koningspinguin (naar Odense, Denemarken), 18 sep/1.0.0 koningspinguïn (naar Hamburg, Duitsland), 18 sep/0.1.0 hamerkop (naar Arnhem), 22 sep/1.0.0 Californische zeeleeuw (naar Sevilla, Spanje).

Geboren 7 jul/0.0.2 moeraswallabie, 7 jul/0.0.1 klipdas, 8 jul/0.1.0 banteng, 10 jul/0.0.1 maraboe, 22 jul/1.0.0 franjeaap, 30 jul/0.1.0 Chapman zebra, 24 jul/0.1.0 Kirk’s dikdik, 31 jul/0.0.2 oranjebuikjufferduif, 1 aug/0.0.1 moeraswallabie, 4 en 6 aug/0.0.2 ezelspinguïn, 7 aug/0.0.1 kuifmakaak, 21 en 24 aug + 15 sept/0.0.3 koningspinguïn, 2 sep/1.0.0 François langoer, 16-28 sep/1.5.0 Indische antiloop, 18 sep/0.1.0 Kirk’s dikdik. Gestorven 3 jul/1.0.0 Visaya wrattenzwijn (plm 9 jaar oud), 5 jul/0.1.0 Madagaskar hondskopboa (plm 19 jaar oud), 7 jul/1.0.0 gilamonster (plm 37 jaar oud), 19 jul/0.1.0 pantserkrokodil (plm 85 jaar oud), 14 aug/0.1.0 resusaap (plm 13 jaar oud), 20 aug/0.1.0 kwak (plm 15 jaar oud), 5 sep/0.1.0 Mhorr gazelle (plm 15 jaar oud), 12 sep/0.1.0 manenwolf (plm 8 jaar oud). Gearriveerd 2 jul/0.1.0 Amoerluipaard (uit Leipzig, Duitsland), 19 sep/2.1.0 koningspinguin (uit Odense, Denemarken).

Moeraswallaby - foto: Peter van Norde

23 | Vriendennieuws

4 | 2014

VN2014_4_Opmaak 1 5-12-2014 9:33 Pagina 24

c

Denkt u na over een (periodieke) schenking aan onze vereniging? Kijk dan op www.vriendenvanblijdorp.nl en klik op ‘giften en schenkingen’. Onze huisnotaris kan u helpen!

a

g

e

n

d

o

l

f

o

n

36e jaargang, nummer 4, oplage: 6500 Vereniging Vrienden van Blijdorp Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar.

a

Zondag 14 december 2014: 11.00-12.30 uur. Winterlezing Janno Weerman over Aziatische leeuwen en het nieuwe verblijf. Zondag 11 januari 2015: 11.00-12.30 uur. Nieuwjaarslezing Blijdorpdirecteur Marc Damen. Zondag 8 februari 2015: 11.00-12.30 uur. Winterlezing Bartjan Bakker over de botanische invulling van het nieuwe okapiverblijf. Zondag 8 maart 2015: 11.00-12.30 uur. Winterlezing Ben Westerveld over het nieuwe okapiverblijf vanuit dierperspectief. Zaterdag 28 maart 2015: Opening van het nieuwe okapiverblijf en Vriendendag.

De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 41,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen. Secretariaat: Koos van Leeuwen, Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam - Telefoon 010-4676637 Email: [email protected] IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03 BIC nummer: INGBNL2A Fiscaal nummer: 0071.88.869 Reizen: Peter Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk Telefoon: 06-48808538 Email: [email protected]

Zaterdag 18 april 2015: Voorjaarsexcursie naar Pairi Daiza, België

Promotieteam: Email: [email protected]

Zondag 26 april 2015: Algemene Ledenvergadering 2015.

Redactie-adres Vriendennieuws: Marcel Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email: [email protected]

Maandag 4 mei t/m zaterdag 9 mei 2015: Meerdaagse excursie naar Oost Duitsland

TWITTER @BLIJDORPVRIEND

Zaterdag 18 juli 2015: Zomerexcursie naar Safaripark Beekse Bergen Vrijdag 28, zaterdag 29 en zondag 30 augustus 2015: Weekendexcursie naar Parijs

Redactie-medewerkers: Karin van Leeuwen, Angeline Peters, Alex Schouten, Gerda Nijssen, Theo van de Velde, Trix Vermeulen, Daniël Seesink

Zaterdag 3 oktober 2015: Najaarsexcursie naar Zoo Krefeld, Duitsland

Vriendennieuws ontvangt regelmatig foto’s van Rob Doolaard, Joost Hubeek, Koos Net, Koos van Leeuwen, Aart Pijl, Greet en Peter van Norde en Fred van Tiel

Zaterdag 28 november 2015: Winterexcursie naar Aqua Zoo/Löbbecke Museum Düsseldorf, Duitsland

Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam

De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen. NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-leden of te kijken of er iets interessants voor u is op de zootjesmarkt.

Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter Marcel Kreuger Secretaris Koos van Leeuwen Tweede secretaris Inge Matheij Penningmeester / Vice-voorzitter Arie Bos Leden Peter Biesta - Reizen Bart Noordegraaf - Ext. comm. / PR Martin van Brenen - Promotieteam

BEZOEK EN LIKE OOK DE FACEBOOKPAGINA www.facebook.com/vriendenvanblijdorp a

o

d

r

e

s

B

l

i

j

d

o

r

p

Diergaarde Blijdorp, Blijdorplaan 8, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur

Vrienden van Blijdorp op Internet: Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl

Ondersteuning bij ledenwerving: Els Mondt ISSN: 1568-3400 Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren. Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.