20 TH Bandung. 28 fotoboeken. ontbijtje? redactioneel DOOR DESIREE VAN PARIDON. inhoud #01.14

MAART 2014

smaak

redactioneel DOOR DESIREE VAN PARIDON

20

TH Bandung

28

fotoboeken

Smaak is voor mij vooral herinnering. De smaak van een oliebol en appelflap doen mij denken aan wintersport vakanties. De smaak van gevulde speculaas aan Sinterklaas in de tijd dat ik er nog in geloofde. De smaak van drop herinnert mij aan Nederland en de smaak van een ‘dumpke’ aan Friesland. Een stuk oude Hollandse kaas brengt mij altijd even terug naar de tijd dat ik met huisgenoten tijdens mijn studie aan de borrel zat, pratend over mannen en later…. De smaak van droge Wasa crackers aan eindeloze zeilvakanties met onze boot. Een pepermuntje brengt mij snel terug naar (eveneens) eindeloze nachtwaken waar ik als klein meisje zo vreselijk tegenop zag. De smaak van griesmeelpap aan de koude winteravonden en eten met de familie. Patat is Holland, nasi met ketjap is Indonesië voor mij. Iedere smaak brengt wat teweeg en ook weer in deze Paraplu voor ieders smaak wat wils: Cor neemt u mee naar een gebouw met een typisch ‘Indonesische smaak’, over Hannelore d’r smaak valt te twisten en Irene geeft een Jakarta smaak ter overweging. Veel leesplezier.

37

inhoud #01.14

ontbijtje? 3 DNC 3 AGENDA 5 ORANJEBAL 2014 7 TERUGBLIK ORANJEBAL 8 WERKGROEP 11 COLUMN lustpil 12 EXPAT smaak 15 OORSPRONG PARAPLU

16 MAU KE MANA 30 IN BEELD sumatra mark mulder 20 HISTORIE 33 FOTOPAGINA bijzondere gebouwen 35 FOTOPAGINA 23 PRANGENDE VRAGEN 37 LAURA’S BLOG 25 WHAT’S NEW ontbijtje? rasa 39 SMAKELIJK RECEPT 28 ETC ETC kapsalon tropenmuseum 40 JAKARTA 2014 27 1000 EILANDEN 43 BEESTENBOEL

paraplu

1

denederlandseclub DOOR MONIQUE MOL

[colofon] jaargang 39

VASTE RUBRIEKEN

Maart 2014

Hannelore Benders-Holleman oh, de manier hoe ze schrijft, geeft weer hoe ze is.... heerlijk wat een smaak

De Paraplu is een uitgave van De Nederlandse Club in Jakarta. Het tijdschrift komt vijf keer per jaar uit en wordt gedistribueerd onder de DNC leden. Bijdragen over onderwerpen die in de meest brede zin interessant zijn, zijn van harte welkom bij de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor om artikelen niet te plaatsen, te redigeren, in te korten of door te schuiven.

KOPIJ Per email naar: [email protected] HOOFDREDACTIE Desirée van Paridon REDACTIE Marijke van Eijk Helmy de Korver Irene Heeringa

Desiree van Paridon een interview over smaak met een chefkok, Jakarta in 2014 en een aantal eilanden belicht

Cor Passchier beschrijft een gebouw. Is het mooi? Over smaak valt te twisten

Joop Heijlijgers geeft zijn visie op de lustpil, vrouwen hou je vast

Marijke van Eijk een beschrijving van een mooi project van het Tropenmuseum en “Wat is een kapsalon”?

VERZENDING & LEDENADMINISTRATIE Herbert Kruizinga VORMGEVING & PRODUCTIE Helmy de Korver

DRUKWERK SUBUR Jaringan Cetak Teradu Voor vragen omtrent bezorging of bij adreswijziging kunt u contact opnemen via [email protected]

reeds twee cabaret acts uit Nederland gehaald, de Sint is aangekomen en we hebben al mogen genieten van menige lezing en borrel, met de afgelopen Nieuwjaarsborrel als absoluut hoogtepunt. De biertjes en oliebollen hebben iedereen goed gesmaakt! Deze trend zetten we in de rest van 2014 graag voort. Het thema van het Oranjebal wordt in deze Paraplu bekend gemaakt (ik zal me niet uitlaten over de kwestie smaak met betrekking tot de nog te laten maken jurken) en we hopen dit seizoen nog een salsa-, wijnproef- en quizavond te organiseren, kortom; we hebben nog een vol programma tot de zomer. Tot ziens op een van onze volgende activiteiten! Monique Mol Voorzitter DNC

Laura Vervoort Euro-ontbijtje, kan dat?

AGENDA

VASTE MEDEWERKERS Cor Passchier Hannelore Benders-Holleman JAAN Karin Franken Joop Heijlijgers Laura Vervoort Lenggang Pane Monique Mol Werkgroep ‘72- Clary Scheres

‘De gustibus non est disputandum’ zei mijn vader vroeger al. Over smaak valt niet te twisten, gelukkig maar. Hoeveel ik ook mijn best doe om een spannend en vernieuwend interieur te hebben het lukt me zelfs met alle mogelijkheden hier in Jakarta niet. Ik heb er geen gevoel voor en het interesseert me ook niet altijd. Ik probeer mijn smaak liever te ontwikkelen op de Bourgondische manier; genieten van eten en drinken is zeker voor mij weggelegd en met de keus aan Indonesisch eten en internationale restaurants in Jakarta komt dat dus helemaal goed. Was nu alleen die wijn maar wat goedkoper. Binnen het bestuur van DNC proberen we ook met alle voorkeuren van de verschillende Nederlanders in Jakarta rekening te houden. Het is daarom dat wij proberen een zo divers mogelijk programma aan activiteiten te bieden. Dit seizoen hebben d’Amateurs

Jaan honden fosteren, dat is ook leuk!

Werkgroep ‘72 Clary vertelt wat een geweldig werk Werkgroep ‘72 doet met de Oranjebal-gelddonatie

Irene Heeringa rasa is smaak, waar moeten we heen?

7 maart 20 maart

Cantus Quiz

3 mei

Oranjebal 2014

Data kunnen wijzigen. Kijk voor een exacte datum op de website (www.dncjakarta.nl) of op onze e-mail uitnodigingen

www.dncjakarta.nl Foto omslag - Pamela Mooij GAST SCHRIJVERS: Mark Mulder Foto’s door Pamela Mooij en Floris Gazios 2

paraplu

paraplu

3

Bezoek onze website voor actueel nieuws over activiteiten: www.dncjakarta.nl DE NEDERLANDSE CLUB JAKARTA p/a Jl. H.R. Rasuna Said Kav S-3, Jakarta PT ANZ Panin - Rek. Nr.414797IDR00001 [email protected] (voor informatie en lidmaatschap)

4

paraplu

paraplu

5

reviewDOOR ORANJEBAL COMITÉ

TERUGBLIK op het Oranjebal 2013

Velen hebben in april genoten van het Oranjebal 2013. Een spetterend feest in het Rolling Stone Café, dat helemaal in de sferen van de zeer bewogen periode van de jaren 20 van de twintigste eeuw was versierd. De veiling van de unieke producten had 148.713.200 IDR opgebracht en is naar Werkgroep ’72 gegaan, als bijdrage voor medische zorg voor kansarmen in Indonesië (zie het artikel van Werkgroep ’72). Met de opbrengsten uit de kaartverkoop werden de kosten voor het feest gedekt. Het Oranjebal comité had echter ervoor gekozen om veel zaken zelf uit te voeren en niet uit te besteden. Tevens kwam er heel veel hulp van verschillende sponsoren, waardoor er een winst werd behaald van wel 49.500.000 IDR. Het comité en het bestuur van DNC hebben besloten met deze winst een drietal extra goede doelen te steunen, ieder met 16.500.000 IDR. Feest vieren en bijdragen aan het goede doel… We hebben op 27 april 2013 met z’n allen een mooie avond gehad en hebben tot in de late uren gedanst op de muziek van Jimmy Smoke & the Blue Nuggets. Maar daarnaast hebben

6

paraplu

we een aantal goede doelen kunnen steunen: • KDM (Kampus Diakonia Modern), een Indonesische hulporganisatie voor straatkinderen, die al sinds 1972 deze kansarme jongeren begeleidt, traint in hun weerbaarheid en persoonlijke ontwikkeling en hun scholing biedt. • Lestari Sayang Anak, een klein weeshuis, opgezet door Ingrid van der Mark. De kinderen worden begeleid door vaste verzorgers in een huiselijke sfeer, waardoor ze snel en adequaat op de signalen van de kinderen kunnen reageren. • Ffrash, een maatschappelijke, notforprofit onderneming, die objecten maakt van Indonesisch straatafval, ontworpen door Nederlandse designers, die een team van zeven voormalige straatjongeren hebben opgeleid, die nu zelfstandig de producten kunnen maken. De winst van Ffrash zal worden gebruikt voor de verder ontwikkeling van deze jongeren als toekomstige ondernemers. KDM heeft het geld gebruikt om nieuwe bedden, matrassen, lakens en

kussens te kopen voor de kinderen. Deze waren aan vervanging toe en dus kwam de bijdrage van het Oranjebal als een welkome donatie. Bij Lestari Sayang Anak hadden de ratten aan het keukenblad geknaagd, waardoor het helemaal was verzakt en ook hadden ze het fornuis vernield. Met de donatie is er een nieuw fornuis gekocht en er zijn materialen voor een nieuw keukenblok aangeschaft. Er is zand en een zandbak, een draaimolen en tenslotte ook luiers van gekocht en het schoolgeld voor de kinderen is ervan betaald. Ffrash heeft met het ontvangen bedrag de bandschuurmachine laten repareren, er is materiaal (ijzer, recycled hout, plastic doppen en plastic flessen) gekocht, waarmee de voormalige straatjongeren verder konden experimenteren en waarmee ze de eindproducten konden klaarmaken voor verkoop in Indonesië en in Nederland, die onlangs is gestart. Kortom, we nodigen iedereen uit om het Oranjebal 2014 niet te missen! Een mooi feest voor een goed doel.

paraplu

7

8

paraplu

paraplu

9

columnDOOR JOOP HEIJLIJGERS

De lustpil voor vrouwen De kranten vermeldden met trots dat dit een Nederlandse uitvinding van huisarts Adriaan Tuiten was, met een potentiele miljarden verkoop. Waarmee hij grote internationale farmaceutische bedrijven lachend voorbij streefde. Zo knap is het eigenlijk niet van Adriaan, want de belangrijkste component van de pil is testosteron, het mannelijk geslachtshormoon. Vrouwen maken dit hormoon zelf ook, maar in veel kleinere mate dan mannen. Dit schijnt ook de reden te zijn voor de grotere geslachtsdrift van mannen. Door de dames maar een flinke dosis testosteron toe te dienen krijgen ze de hele dag zin. Ik weet het niet zo met die dokter Adriaan, persoonlijk denk ik dat hij zelf nooit veel succes heeft gehad bij de dames of hij is een erg luie en niet bepaald romantische dokter. Waarschijnlijk is hij dokter geworden, zodat hij de dames makkelijk uit de kleren kon krijgen zonder eerst op een romantische versiertoer te hoeven gaan. Maar verder dan “kijken en aankomen niet” kwam deze “Don Juan” - helaas voor hem - niet. Omdat dokters nu eenmaal overal een pilletje voor willen hebben, heeft hij toen de lustpil, die hij “Lybrido” noemde uitgevonden. En hij heeft er gelijk nog maar een tweede variant bijgemaakt, die hij “Lybridos” noemde, en waar hij het angstremmende middel “buspirone” aan heeft toegevoegd. Dus volgens mij is dokter Adriaan een erg enge man en heeft hij gemerkt tijdens zijn avances dat de

10

paraplu

dames gillend van angst van hem weg renden, zelfs nadat hij ze had volgestopt met lustpillen. Hup, dacht hij, dan maar een stevige angstremmer toevoegen en de dames zijn voor mij. Maar wellicht denk ik te slecht over Adriaan en heeft hij op deze manier de deur geopend voor vrouwen die het ook wel eens met een erg enge man willen doen. Of hij heeft deze tweede variant bedacht om ook verkrachters een kans op geweldloze seks te geven. Want als een verkrachter in een park ineens uit de bosjes springt, dan rent zijn potentiële prooi gillend van angst weg en kan hij alleen maar met grof geweld tot de daad komen. Maar in de toekomst geeft hij gewoon een paar Lybridosjes (vermomd als M&M snoepjes) aan zijn potentiele slachtoffer. Hij wacht even totdat de werking begint en vraagt dan beleefd: “U bent toch niet bang voor mij?”. “Nee, hoor, maakt u zich geen zorgen” antwoord zijn prooi, en gewillig gaat ze mee de bosjes in. Een bijna utopische wereld, ik wed dat John de Mol hier een programma over gaat maken. Zet een mix van 20 mannen en vrouwen in een glazen huis, vol met camera’s en geef ze dagelijks een handvol lustpillen. En gegarandeerd heeft hij een kijkcijfer hit dat Big Brother zal doen verbleken. Heren lezers, ik weet dat u allerlei vuige gedachten krijgt. Ja, bekent u maar. U denkt zodra de pil te koop is, heeft vrouwlief nooit geen hoofdpijn voor het naar bed gaan en is die afstandelijke maar bloedmooie

secretaresse eindelijk de uwe. Maar heren pas op, het is echt niet leuk meer als u net aan het uithijgen bent van het laatste samenspel en vrouwlief kijkt U weer schalks aan. En als u dan niet toegeeft, krijgt u het verwijt geen echte man te zijn. Ook zult u merken dat uw keurige echtgenote ineens zelf ook op jacht gaat. Wilt u dat echt? U wilt zelf wellicht wel meer, maar als uw vrouw dat ook wil, dan wordt het immers te gek? Dat moet u met mij eens zijn. Maar door deze testosteron pillen gaat het libido van de vrouw wel naar hetzelfde of hogere niveau als van de mannen, maar ze gaat ook helemaal “vermannelijken”. Haar stem zal lager worden, ze zal gespierder worden, vet op de vrouwelijke plaatsen zal minder worden, ze zal zelfs een snor en wat baardgroei krijgen. Ja, deze lustpil zal de frequentie van de liefdesomarming wel intenser maken, maar op den duur ligt u wel met een gespierde dame, bijna zonder borsten of billen, met een zware basstem, een snor en stoppelbaard in bed. Is dat echt wat u wilt? Nee toch? U ziet gemakzucht heeft ook zijn prijs, het is leuker en spannender als wij mannen gewoon ons best moeten blijven doen. Of zoals de belastingdienst zegt: “Sorry, makkelijker kunnen we het niet maken, maar wel leuker”. En mijn advies aan dokter Adriaan: “Ga dokters romannetjes lezen, die dokters weten pas hoe ze het moeten aanpakken”.

paraplu 11

expat DOOR HANNELORE BENDERS-HOLLEMAN

Smaak Een smakelijk onderwerp: ‘smaak’. Maar wat kan ik nou echt vertellen over smaak? Dat wordt een lastige, want smaken verschillen. Over smaak valt niet te twisten. En dan maakt het niet uit over welke smaak we het dan ook hebben: eten, mannen, kleding, humor, opvoedstijlen. Smaak hoeft niets te zeggen over hoe je je daadwerkelijk kleedt of opmaakt of opvoedt. Zeker in ons expatbestaan krijgen wij te maken met een veelvoud aan mensen en hun smaken, waar we in Nederland niet mee in aanraking zouden zijn gekomen! In Nederland hebben we ons netwerk, opgebouwd uit familie en vrienden en daar zit nooit zo heel veel verschuiving in, in de loop der jaren. Kom je echter als expat aan in een nieuw land, moet je je helemaal in een nieuw netwerk gaan storten! Je maakt vrienden terwijl je weet dat die in Nederland waarschijnlijk niet je vrienden zouden zijn geworden. En dat is juist zo leuk! Althans, ik vind dat leuk. Mijn buurvrouw en ik zijn daar een goed voorbeeld van. In Nederland bewandelen we allebei andere paden en de kans dat die gekruist zouden hebben, is niet groot. Hier wonen we naast elkaar en zitten onze kinderen bij elkaar in de klas en hebben we elkaar vaak nodig. En het klikt! Vanaf het moment dat wij allebei zaten te gniffelen om het feit dat veel mensen het hier over het nuttigen van een koffietje hebben, zat het snor. Koffietje? Is dat dan heel klein? En met dat koffietje zijn onze gesprekken over smaak begonnen. Want wij zeggen 12

paraplu

dus géén koffietje. Wij niet! En dus vinden wij het grappig om het over anderen te hebben die dat wel zeggen. Het is fijn om te ontdekken dat onze smaak qua woordgebruik vaak op één lijn ligt. Zo zal je ons geen van beiden ooit op het gebruik van het woord “kids” betrappen. Huuuu, daar gruwen wij van. Maar ja, woordsmaken verschillen, toch ook tussen ons. Waar ik het woord ‘top’ een totaal overgewaardeerd nietszeggend woord vind, schreef mijn buuf dat ineens in een ‘WhatsApp’ naar mij. Oei!! Dat hebben we wel even moeten bespreken. Het is goed gekomen, gelukkig maar. Buufje (ja, sinds dat eerste koffietje maken wij er een sport van om zoveel mogelijk woorden te verkleinen, dat vinden wij namelijk grappig) en ik nemen soms de verschillende smaken door van dezen en genen. Wie zouden we wel eens van kledingadvies willen voorzien? Wie zou er ook wel een klein makeupadviesje kunnen gebruiken? Qua opvoeding zijn we ook niet de vervelendste en kan er best hier een daar een wijze raad af. Dit gaat natúúrlijk altijd over anderen, onze smaken zijn in deze gesprekken (uiteraard) de norm! We zitten aardig op één lijn waar het andermans (gebrek aan…) smaak betreft. Dat komt omdat we qua humor dezelfde smaak hebben. En met dezelfde humor overbrug je heel veel andere smaakverschillen, want wat is er nou leuker dan samen veel lachen? Een goed voorbeeld hiervan is dat we een paar weken geleden ergens waren met nog twee anderen erbij. Ik maakte een grap over de (overigens

ik heb een eenvoudige smaak ik ben altijd tevreden met het beste - Oscar Wilde

fantastische) haardracht van één van de aanwezige dames, een grap waar buufje en ik tot op de dag van vandaag om grinniken als we eraan terugdenken (ik zit er nu, tijdens het schrijven, weer om te lachen) maar de overige personen in ons gezelschap gaven geen krimp. Of ze hadden de grap niet gehoord of ze vonden het niet grappig. Ik mag graag het eerste denken, maar vrees dat het een geval van het tweede was. Andere smaak van grappen, kan gebeuren. Het ging op het schoolplein laatst over knappe mannen. Ook daar zijn (gelukkig!!) veel verschillen. Buufje en ik hadden weer een nieuw onderwerp te pakken! Welke man bij haar mag aanbellen, verschilt van de man die bij mij een beschuitje mag komen eten. Welke man zeker NIET aan hoeft te bellen, daar zijn we het dan wel weer over eens. Een gevoel van ergens bij horen. Dat is de kern van het delen van dezelfde smaak. Wij op nummer 32 vormen zo een bondje. Zo hebben we allemaal verschillende bondjes met mensen waar we eenzelfde smaak mee delen en waarbinnen we mensen met een andere smaak kunnen bespreken. Sommige smaken zijn hier geboren (wie had ooit gedacht dat ik een bond zou hebben door het woord koffietje!), andere bondjes dateren van vroeger. Zo heb ik hier in Jakarta ook een jaargenoot van de studentenvereniging rondlopen, en dat is een bond tussen haar en mij. De keuze (en dus smaak) voor die vereniging delen wij al vanaf 1991. En met z’n allen delen we al onze smaak voor in het buitenland

wonen! Zo vormen wij allemaal – jazeker, ook u als lezer - groepjes met mensen waar we een bepaalde zelfde smaak mee delen. Als je met een nieuwe persoon een gemeenschappelijke smaak ontdekt, is het ijs al snel gebroken! Ik hou van taal, het spelen met taal en knap af op slecht taalgebruik. Met deze smaak vind ik vrienden, aansluiting met mensen die zich net als ik druk maken over wat in andermans ogen futiliteiten zijn. (voor de liefhebbers: kijk op Facebook bij ‘taalvoutjes’, ik kan daar soms smakelijk om lachen), maar ik verlies er ook vrienden (of potentiele vrienden) door. Niemand durft mij nog te sms’en of te WhatsAppen (ik hoop dat dit werkwoord snel in de Dikke van Dale wordt opgenomen, want hoe moet het worden vervoegd?)! Mijn buufje heeft me vorige week streng toegesproken, ze siste me toe dat ik echt heel erg ben in mijn verbeter-drift. Oeps. Ook deze keer is het goed gekomen beste mensen! Het mooie van smaak is dat je het, bewust of onbewust, doorgeeft aan je kinderen. Zo ben ik opgegroeid met Marmite en onze kinderen ook. Wij vinden het allemaal heerlijk (oh, een kakelverse donkerbruine boterham, met zo’n knapperige korst, met roomboter en Marmite...mmmmm), maar mijn man gruwt er werkelijk van! (Hij eet dan weer met veel smaak balkenbrij, brrrrr!) Mijn dochter draagt graag een rokje en een T-shirt, ondanks dat haar kast vol hangt (of eigenlijk vol ligt want ze heeft geen hangkast) met allerlei andere kleren. Maar ja, wat draagt haar moeder heel vaak? Juist, een rokje en

paraplu 13

expat DOOR HANNELORE BENDERS-HOLLEMAN

een T-shirt! (dit is ongetwijfeld een geval van gebrek aan smaak in mijn geval, het zou mij niets verbazen als anderen mij wel eens zouden willen adviseren om eens wat anders aan te trekken dan die eeuwige rokjes en T-shirts!). Mijn zus draagt niets liever dan een joggingbroek als ze de deur niet uit hoeft. Wat laat mijn nichtje van 13 jaar na een middag winkelen vol trots als DE aankoop van de middag zien: haar nieuwe joggingbroek! Smaken veranderen ook. Na vijf jaar in Azië gewoond te hebben, vind ik ‘pedas’ eten lekker. Pittig, gekruid, gooi alles er maar door! Onze hulp in Sri Lanka was het avondeten aan het voorbereiden en was de zeven teentjes knoflook die daar gewoonlijk ingaan aan het snijden (of waren het er die dag negen?). Onze Nederlandse vrienden die op bezoek waren, schoten alleen al bij de aanblik van deze hoeveelheid knoflook in een darmkramp. Oh nee, zoveel knoflook, daar konden zij en hun kinderen écht niet tegen! Wij waren deze smaak allang

gewend. De bril die ik nu draag, had je mij in de jaren ’90 echt niet proberen hoeven aan te smeren, dat joekel was echt niet mijn smaak! Zat ik twintig jaar geleden vol afschuw te kijken dat mijn moeder haar vergeten koffie (toen waren de koffies nog groot) soms koud alsnog dronk, inmiddels doe ik dat zelf ook. Smaken verschillen, dat is eigenlijk het mooist. Wat zou het toch oersaai zijn als we allemaal dezelfde smaak zouden hebben! Poeh, dat werd vechten om dezelfde mannen (boer zoekt vrouw), lege Marmiteschappen (die schappen zijn hier in Jakarta sowieso erg leeg), alle rokjes en T-shirts steeds uitverkocht, evenals de joggingbroeken. Knoflook alleen nog peperduur te verkrijgen op de zwarte markt. Allemaal dezelfde bril, de wereld bekeken door diezelfde bril. Nee, niets aan. En waar moeten we dan nog over praten? En lachen?? Ik zeg: lang leve de smakelijke verschillen!

OORSPRONG VAN DE PARAPLU Desiree van Paridon

Iedere Nederlander kijkt uit naar de nieuwe Paraplu en die bestaat al sinds mensenheugenis...hoewel...is dat wel zo? Wanneer is de Paraplu eigenlijk voor het eerst verschenen? En waarom en door wie is het initiatief genomen? Dit is het 39ste jaargang van de Paraplu. Sinds 1975 is er een blad dat verzorgd wordt door een aantal dames uit de Nederlandse gemeenschap. Voor die tijd werd informatie doorgegeven via een prikbord op de NIS, sommige supermarkten en in het Erasmus Huis/ Nederlandse Ambassade. Een aantal Nederlandse vrouwen kwam op het idee om al die informatie in een maandelijkse bulletin samen te vatten. Het zou als een grote paraplu de bronnen van inlichtingen, data en/of nieuwtjes over alle activiteiten moeten gaan bundelen. Voilà de naam ‘Parapluie’ was geboren. In dit blad stonden tips op cultureel of toeristisch gebied en ervaringen van diverse vrijwilligersgroeperingen binnen de Nederlandse gemeenschap. Ondanks dat de strekking van de huidige Paraplu hetzelfde is gebleven, is de Paraplu in veel opzichten meegegaan met de tijd. De adressen voor het kopen van verschillende artikelen, bijvoorbeeld grammofoonplaten zult u niet meer aantreffen, maar ook de manier van schrijven is veranderd: “als u ’s morgens uw Melitta koffie drinkt op uw beschaduwde platje...”. Vind je het interessant om mee te werken aan de Paraplu, stuur dan een e-mail naar: [email protected]. 14

paraplu

paraplu 15

SUMATRA

Afwisselende activiteiten, dat is sinds enkele jaren onze succesformule voor actieve familievakanties zoals deze naar Sumatra van afgelopen kerst. Samen met drie kids van twee, zes en acht jaar vertrokken we naar Medan, om daar in de buurt de natuur en cultuur te ontdekken: orang-oetans, raften, Sumatraanse olifanten, traditionele Batak dorpjes, jetskiën en het Tobameer… Het was weer een fantastische reis, leerzaam, actief, relaxten gezellig!

Bukit Lawang Vanaf Medan was onze eerste bestemming Bukit Lawang; een redelijk toeristisch dorpje, dat zich als een lint uitstrekt langs een rivier aan de rand van de jungle. Dit dorp is zo’n beetje het eindpunt van normale wegen. Aan de overkant van de rivier bevindt zich de jungle in het Gunung Leuser Nationaal Park. Dit is één van de twee plaatsen ter wereld waar orang-oetans in het wild te zien zijn. Het park is in de jaren zeventig opgezet onder leiding van het Wereld Natuurfonds, als tegenbeweging tegen de aanplant van palmolieplantages. Orang-oetans die ontheemd in dorpen terecht waren gekomen vanwege het grootschalige kappen uit die tijd, kregen een plek om te rehabiliteren en zich weer thuis te voelen in hun natuurlijke habitat: de jungle van Sumatra. Ondertussen is van rehabilitatie geen sprake meer en is er alleen nog een voedingsplateau (lees: bamboe steiger van één bij één) waar bananen uitgedeeld worden aan zwangere orang-

16

paraplu

Fotocredits: Yori Antar

maukemana DOOR CLARY SCHERES

oetans en kleintjes. Hier sta je, nadat je het geslinger in de palmtoppen probeert te volgen, ineens oog in oog met orang-oetans die gewillig een banaantje mee pikken. Te dichtbij is gevaarlijk, maar meer dan drie meter zal er niet tussen ons gezeten hebben. Vervolgens zijn er urenlange trekkingen mogelijk, waarvan wij de kortste van een uur kozen, om meer tijd over te houden voor iets waar de kids al de hele ochtend naar uitkeken: raften in tubes over de wilde jungle rivier! Daar hebben we de rest van onze middag veel plezier aan beleefd.

schrobben geblazen!! Na afloop kregen we als dank een douche uit de slurven van de olifanten en konden we ze voeren. Het ene babyolifantje was toch wel ons liefste vriendje!

Tangkahan

Plantages Op de terugweg hebben we ons alles laten uitleggen over de palmolie- en rubberplantages. Rubber komt oorspronkelijk helemaal niet voor in Indonesië, maar is door de Portugezen meegenomen vanuit Brazilië en door de Nederlanders nadien grootschalig in plantage aangelegd. Het is de hars van een boom en via gaten

Vanuit Bukit Lawang zijn we een dagje dieper de jungle in getrokken, naar Tangkahan. Onderweg rijd je over de wegen van de palmolieplantages, andere infrastructuur is er niet. Het was een helse onderneming, drie uur (heen én terug!) over zandweggetjes vol kuilen en in een auto zonder airco en ook geen fourwheel drive… Maar als je Sumatraanse olifanten in een rivier wilt wassen, dan moet je er ook iets voor overhebben. Daar aangekomen gingen de olifanten net in optocht naar de rivier, slurf in staart, geweldig. Wij liepen er naast, op aanraak-afstand, met ze mee. Na een heerlijke zwempartij met slurf-waterfonteintjes en blij getoeter kwamen de olifanten op hun zij langs de bedding liggen en kregen we ieder een borstel…

in de bast stroomt het in een kommetje. Daar stolt het tot een klein wit bolletje, dat ontzettend stinkt! Bij het legen van de kommetjes worden alle witte bollen rubber eerst een nacht gezamenlijk onder de grond gestopt. Die nacht groeien de witte bolletjes aan elkaar tot een grote rubber klont, klaar voor verkoop. De rubberbomen nemen niet zoveel ruimte in als de palmolieplantages en zijn minder slecht voor de omgeving, ze hebben minder water nodig en laten daardoor ook ruimte over voor ander gebruik. Palmolieplantages werden pas na de Tweede Wereldoorlog aangelegd en zijn veeleisend voor de grond, slurpen water en laten niets over voor lokale bevolking en andere aanplant. Het levert daarentegen veel meer op.

paraplu

17

maukemana DOOR CLARY SCHERES

Je ziet afwisselend lage- en hoge palmen. Hoe lager, hoe jonger hebben we geleerd. Na ongeveer 30 jaar worden de bomen gekapt omdat ze te hoog worden om bij de vruchten te kunnen. De olie wordt gehaald uit de oranje vruchten van maatje bonk (grote knikker) die in trossen aan de palmbomen groeien. Lake Toba Na drie nachten in de vochtige, klamme jungle was het tijd voor iets meer beschaving. Via Medan en Berestagi reden we naar Toba meer. Vanaf Berestagi kom je in het Karo-gebied, thuis voor de Bataks. Onderweg bezochten we een voormalig Batak Paleis, een mooi complex bestaande uit een aantal typerende Batak huizen: rijkelijk versierde houten gebouwen op dikke palen, afgedekt met bootvormige plaggen daken. Bijna het meest bijzondere was de afgezonderde ligging, verstopt achter natuurlijke omheiningen en slechts toegankelijk via een smal tunneltje. Volgens de kaart moesten we al redelijk dicht in de buurt van Toba meer zitten en we zaten al wat om ons heen te kijken of we ergens een mooi zicht op het water konden ontdekken. Tot we stopten bij een uitkijkpunt en we iets zagen wat we niet voor mogelijk hielden. De randen van het meer leken een soort plateau waarin het meer circa 150 meter lager uitgesneden lag. Ineens keek je ver weg de diepte in, over een enorm uitgestrekt meer: onze eerste kennismaking met Toba meer. Nog een tijdje langs de rand rijdend kwamen we in havenplaats Parapat, waar een lokale veerboot ons netjes naar ons hotel op Samosir Eiland bracht. Hier volgde het relaxte deel van de vakantie…

18

paraplu

heerlijk eten, speeltuintje, met de jetski en vooral niet te veel op een dag. Batak Het enige dat op ons verlanglijstje stond was meer over de Batak cultuur te weten te komen, want zij leefden vooral bij het Toba meer en dus ook op Samosir Eiland. We bezochten enkele dorpjes en ontdekten dat de Batak stammen ieder in hun eigen dorp woonden en hun eigen koning hadden. Onderling waren ze niet altijd even aardig. Het dorp Huta Siallacan bijvoorbeeld, was uit op het veroveren van de koningen van andere dorpen. Als dit gelukt was kon de macht van deze vijandige koning verkregen worden door hem te onthoofden en zijn (nog pompende) hart op te eten. Dit dorp staat bekend om zijn stenen stoelen waarop de ceremoniële onthoofdingen plaats vonden. In een ander dorp waren de huizen vrijwel nog geheel in tact. Het was compleet verborgen aangelegd, toegankelijk via een tunnel zoals bij het eerdere paleisbezoek. Na het bezoek aan Hutal Siallacan begrepen we waarom enige verdediging gewenst was! Hier werden we begroet met een traditionele Batakdans, uitgevoerd door Bataks in traditionele kleding en onder begeleiding van traditionele muziek. Erg mooi. Hier lag ook een koningsboot ter bezichtiging, naast een klein lokaal dat als museum voor originele strijdwapens in gebruik was. Na vier nachten genieten bij het Toba meer werd het tijd voor onze terugreis. Terug naar de files en luchtvervuiling… maar met een mooie herinnering aan Sumatra, een herinnering die altijd met ons mee zal gaan.

paraplu 19

historie DOOR COR PASSCHIER TH Bandoeng in aanbouw 1919

bijzondere en opvallende gebouwen Bijzondere en opvallende gebouwen zijn belangrijk voor het imago en beeld van een stad. Noem bijvoorbeeld de stad Bandung en vraag je een willekeurige Indonesiër te reageren dan kan het antwoord luiden: ‘Gedung Sateh’ of ‘ITB’ of ‘Hotel Savoy Homann’; het bijzondere is dat alle genoemde gebouwen uit de Nederlandse tijd zijn. ‘Gedung Sateh’ (1921) huisvestte het departement van Verkeer en Waterstaat in Bandung-noord. Men had toen nog het idee dat de hoofdstad van Batavia naar Bandung verplaatst zou worden. Het ITB is de voormalige Technische Hoge School (1920), de eerste universitaire opleiding in Indië en Hotel Savoy Homann (1939) is een modern gebouw aan de voormalige Grote Postweg (Jl. Asia-Afrika) in het stadscentrum. In dit artikel schrijven we over het gebouw van de Technische Universiteit (toen genoemd de TH Bandoeng), een gebouw dat niet zonder moeite tot stand is gekomen, maar toen het gereed was door iedereen positief werd ontvangen en Bandung op de wereldkaart zette.

20

paraplu

Tijdens de laatste jaren van de oorlog is de TH Bandoeng gesticht, de architect was Maclaine Pont. De initiatiefnemers achter de stichting van een Technische Hogeschool in Indië waren het bedrijfsleven en, als enthousiaste promotor voor de locatie Bandung, de theeplanter op de hellingen van de Malabar, ‘Karel Bosscha’. De sterrenwacht vierde als ‘Observatorium Bosscha’ in oktober 2013 haar negentigste verjaardag. Bosscha schonk indertijd de riante som van 100.000 gulden ten bate van de oprichting van de TH, een voor die tijd exorbitant hoog bedrag. Hij was President Curator van de Technische Hooge school en hij stierf in 1928. Architect Henri Maclaine Pont ontwierp de gebouwen in een Indonesische stijl, die deed denken aan de grote familiehuizen in de Minang Kabau in West-Sumatra.Hij was geboren in 1884 in Meester Cornelis (nu Jati Negara) en als ingenieur-architect opgeleid aan de Technische Hoge School in Delft. Het ontwerp kwam in 1918 gereed. De bemoeienis met de uitvoering van het gebouw werd Maclaine Pont afgenomen.Voor die taak waren door het bouwbureau, zonder overleg met de architect, twee oud-Genie officieren aangetrokken, omdat men

Henri Maclaine Pont

vreesde dat er anders een forse overschrijding van het budget zou plaatsvinden. Maclaine Pont was verslagen door de gebeurtenissen en nog amper in staat het resterend ontwerpwerk af te maken. De opening van het complex werd niet door de architect bijgewoond. In de openingsspeeches werden de twee Genieofficieren die de uitvoering hadden begeleid met nadruk gehuldigd en viel de naam van Henri Maclaine Pont slechts zijdelings. Pas jaren later, in 1923, ontving de architect het hem toekomende achterstallige honorarium. De kritiek was verstomd en iedereen was het er nu over eens dat Bandung iets bijzonders had verworven. Een bekend oud-student was ingenieur-architect Soekarno; hij studeerde af aan de TH Bandung (1926) en werd in 1945 de eerste president van de Republiek Indonesië. Bandung was in die dagen de meest Europese stad in de Indonesische archipel. Het gebouwencomplex in de nieuwe noordelijke stadsuitbreiding was bijzonder mooi gesitueerd in een parkachtige omgeving aan het Westeinde van de Dagoweg met op de verre achtergrond de contour van de vulkaan Takuban Perahu. Er was rekening gehouden met toekomstige uitbreidingen, die later in een enigszins aangepaste westerse architectuurstijl zijn gerealiseerd. Via de hoofdingang, via paden begeleid met pergola’s en kolommen van kalisteen en veel groen, is het complex bereikbaar. De gebouwen met reusachtige gebogen daken zijn op Indonesische traditionele wijze bedekt met Ijuk (bladnerven van de aren palm). Bij de grote (kolomloze) ruimten kon de constructie niet traditioneel worden opgelost en werd er voor de kolommen en dakspanten een Frans patent systeem toegepast, het jati (teak)hout kwam uit Kalimantan. De gevels, met veel aandacht voor ventilatie, waren eveneens in hout samengesteld, de vloeren en fundering van beton en muur-elementen van

TH Bandoeng bijna gereed 1920

kali (rivier) stenen. Eigenlijk een modern gebouw, zoals de architect Berlage tijdens zijn bezoek aan Bandung in 1923 zei: “een meesterstuk van architecturaal effect en een zeer geslaagde proeve van Indo-Europese stijl”. Voor de toen 36-jarige architect Henri Maclaine Pont was het een meesterproef en een ommekeer in zijn oeuvre, zijn verdere werk en leven was een zoektocht naar originele architectuur, gebaseerd op zijn onverwoestbare geloof in de kracht van de oorspronkelijke Indonesische kennis en vakmanschap. In openbare discussies met andere architecten en door artikelen verdedigde hij zijn visie op de toekomst van het Javaanse bouwambacht. Hij stond hierin vrijwel alleen. De moderne Westerse bouwtechnieken en gebouwen hadden, samen met de komst van Nederlandse bouwbedrijven, hun weg naar Indië gevonden en hun producten domineerden de straten en pleinen van de snel groeiende steden. In de dertiger jaren van de vorige eeuw verrichtte Henri Maclaine Pont, als archeoloog, baanbrekend werk in de opgravingen en de reconstructie van Majapahit, de veertiende-eeuwse hoofdstad van het Oost-Javaanse koninkrijk. Zijn laatst bekende bouwwerk in Indonesië is het RK kerkje in Puhsarang in Kediri, dat in 1937 gereed kwam. Het werk van de architect Henri Maclaine Pont, in het bijzonder het complex van de ITB (TH Bandoeng) en het kerkje te Pohsarang kregen een bijzonder plekje in de ontwikkelingsgeschiedenis van Indonesië. Het heeft zeker te maken met de ‘als natuurlijk’ overkomende architectuurkwaliteit van deze gebouwen. Ook met het idee dat onderwijsen kerkgebouwen een positieve handreiking zijn naar de maatschappij en niet direct het beeld van de ‘colonial master’ uitstralen. Het maakt zelfs ‘vandaag de dag’ Maclaine Pont in vele Indonesische weblogs een geziene gast.

paraplu

21

prangendevragen? DOOR LAURA VERVOORT & JOOP HEIJLIJGERS

From: Joop Subject: Afplakken Date: Maart 1, 2014 9:20 PM GMT+06:00 To: Laura

Onlangs gaf Lodewijk van Zwieten (hoofd bestrijding Cybercrime) het ernstige advies om de webcam op

laptop of iPad altijd dicht te plakken met een sticker. Ik vond dat een beetje vreemd, want dan wordt skypen of webcamseks wel erg saai. Toen ik verder las begreep ik, dat slimme hackers gewoon via de webcam naar

binnen kunnen kijken. Nu zat ik regelmatig ongeschoren en ongekamd achter mijn laptop. Maar nu ik weet dat

ik voor iedereen zichtbaar kan zijn, is dit natuurlijk over. Voordat ik mijn laptop aanraak, neem ik een bad (wie weet is er al een App waarmee ze je kunnen ruiken), scheer me, doe een mooie bloes aan en kam netjes mijn haren. Ook let ik erop om niet in mijn neus te peuteren, te geeuwen of zelfs maar te boeren. Want ze kunnen je ook horen. Als ik een probleempje met vrouwlief moet bespreken, klap ik nu eerst de laptop dicht want

anders kunnen vier miljard mensen mee luisteren en kijken. Volgens Van Zwieten is het grootste gevaar dat cybercriminelen paswoorden kunnen afkijken. Maar ik ben bang dat hij wil bereiken dat iedereen voortaan

degelijk gekleed achter de laptop zit, om zo moreel verval te voorkomen. En vooral dat de dames voortaan niet meer half- of helemaal naakt voor de pc zullen gaan zitten. Laura, wat denk jij van deze zaak? Je plakt jouw webcam toch hopelijk niet af?

ps. wat had je laatst een leuk ponnetje aan toen je zat te internetten.



From: Laura Subject: re: Afplakken Date: Maart 2, 2014 3:17 PM GMT+06:00 To: Joop

Lieve Joop, Dat is nu precies waar ik altijd al bang voor was, Joop. Niet die buurman die naar binnen gluurt of Big Brother... nee joh. Die gekamde haartjes! Ik wil helemaal niet strak gekamd achter die pc hoeven zitten. En ik zal je zeggen, Joop, mij gaat het niet gebeuren. Ik plak mijn webcam namelijk al heel lang af. Reden? Het leidt af. Geloof me: vrouwen haten die camera. Hoe vaak komt het niet voor dat je gezellig zit te skypen/facetimen en je de draad van je verhaal kwijt raakt, omdat je naar je eigen hoofd zit te staren? “Allemachtig, ik mag ook wel weer eens de zon in…..wat zit mijn haar gek … wat maakt dat bloesje me eigenlijk bleek”. Het leidt allemaal maar af in een gesprek. Ook niet mogelijk met een camera op je snuit: een geeuw onderdrukken, een boodschappenbriefje maken terwijl je instemmend zit te hummen, of een van je kinderen in de gaten te houden die op het punt staat de koelkast leeg te roven. Nee hoor. Dan maar ouderwets en geen beeld. En voor die spannende momenten met man- of vrouwlief ver weg? Tja, Joop. Ik zeg: hoe minder zichtbaar, hoe beter. Hoe verklaar je anders het daverend succes van de “vijftig tinten” reeks? Verbeelding, Joop. Verbeelding. Want een beetje bleek voor de camera, à la, maar als er tijdens een spannende “stripties” ineens een kat door het beeld loopt, da’s een stuk minder erotisch, toch?

22

paraplu

paraplu 23

what’snew DOOR IRENE HEERINGA

RASA Rasa betekent smaak in het Indonesisch. Voor deze editie van de Paraplu ben ik opzoek gegaan naar eetgelegenheden in Jakarta die het woord rasa in hun naam hebben. Een drietal restaurants heb ik voor je op een rijtje gezet die zeker de moeite waard zijn om naar toe te gaan. Te beginnen met Seribu Rasa

Hierdoor is er veel lichtinval en dit straalt ruimte uit. Van hieruit loop je naar de netjes aangelegde tuin met een visvijver. In de tuin is een achttal huisje gesitueerd waar je kunt zitten als je op zoek bent naar privacy. Ook biedt Raja Rasa de mogelijkheid voor het houden van vergaderingen. Zo zijn er drie privévertrekken die zich hier goed voor lenen. Op de menukaart vind je voornamelijk Sundaneseen vis gerechten. Tevens worden er verschillende menu’s aangeboden voor vier personen. Een greep uit de favoriete gerechten zijn: aspergesoep met krab, gegrilde jumbo garnalen, roergebakken krab in oestersaus en gegrilde Gourami vis. Er staat geen alcohol op de kaart, maar op verzoek wordt wel bier geschonken. Het personeel is alleraardigst, maar spreekt geen Engels. De service goed. ----------------------------------------Raja Rasa is op alle dagen van de week geopend van 10 uur ’s morgens tot 22.00 uur ’s avonds.

Seribu Rasa Rasa Restaurant Oftewel duizend smaken, is gelegen aan de Jl. Haji Agus Salim 128 in Menteng. Het restaurant is onderverdeeld in drie delen die elk verschillend van Indonesische architectuur zijn. Vooral de inrichting van het privévertrek is erg mooi en het is een ideale plek om met een select gezelschap te dineren. Het geheel wordt omgeven door een mooie tuin met visvijvers en fonteinen. Door de verlichting in de tuinen waan je je ’s avonds in een prachtige omgeving. Kenmerkend voor Seribu Rasa is de verscheidenheid aan gerechten uit Zuidoost- Azië. De groente- en garnalen loempia’s zijn voorgerechten die bij de gasten favoriet zijn. Een scala aan heerlijke hoofdgerechten, zoals gebakken kip in mango saus, gegrilde jumbo garnalen en roergebakken lamsvlees met een honingsaus staan op de menukaart. Aan de vegetariër is ook gedacht want het restaurant heeft keuze uit een aantal vegetarische gerechten. Als dessert kun je onder andere kiezen uit klappertaart met kokos of ijs met avocado, ananas en kokosmelk. Er is volop bedienend personeel aanwezig dat erg vriendelijk is en een goede service biedt. ----------------------------------------Het restaurant is geopend tijdens de lunch tussen 11.00 en 15.00 uur en van 18.00 tot 22.00 uur voor het diner. In de weekenden is het restaurant tussen 11.00 en 22.00 uur open.

Raja Rasa

Raja Rasa is gevestigd op de Jl. Ampera Raya 137 in Cilandak en betekent in het Indonesisch ‘koning van de smaak’. Het restaurant telt twee verdiepingen. Bij binnenkomst in het grootste vertrek pak je de trap naar beneden waar je terecht komt in een ruimte die volledig omgeven is door ramen.

24

paraplu

Dit restaurant bevindt zich op de tweede etage van het Intercontinental Jakarta MidPlaza Hotel op de Jl. Jendral Sudirman Kav. 10-11. In de inrichting vind je traditionele Indonesische invloeden. Bijvoorbeeld de houten panelen aan de muur. Al met al heeft het restaurant een moderne en luxe uitstraling. Wat leuk is aan Rasa Restaurant is de open keuken die een centrale plek in het restaurant heeft. Ook kun je er voor kiezen om op het terras te dineren met uitzicht over het zwembad. De Aziatische en Westerse gerechten worden geserveerd in buffetvorm. Zo is er bijvoorbeeld een buffet van sashimi en sushi, grillgerechten en een saladebar. Een salade kan je overigens zelf samenstellen. Hoogwaardige en verse ingrediënten worden door de koks gebruikt. Denk onder andere aan zeebaars, zalm, lamskoteletten en kalfsvlees. Sommige kruiden en zeevruchten worden uit Bali ingevlogen. Aanbevolen gerechten zijn de taco’s met eend, kip curry rijstwafel en makreel geserveerd met knoflook, rode peper en koriander. Houd zeker ruimte over voor het dessert. De keuze bestaat onder andere uit vers fruit, wafels, ijs en brownies. De bediening is gastvrij en de service is uitstekend. ----------------------------------------Rasa Restaurant is geopend tijdens de lunch tussen 11.30 en 14.30 uur en van 18.00 tot 22.30 uur voor het diner. De kwaliteit van het eten van bovengenoemde eetgelegenheden loopt uiteen en dit geldt ook voor de ambiance. Zoek je een rustige, groene omgeving dan zou ik naar Raja Rasa gaan. Wil je goed eten dan raad ik je aan om Rasa Restaurant te bezoeken. Ga je naar Seribu Rasa dan kies je voor de gulden middenweg. Kortom, laat je verrassen door de smaken die Jakarta rijk is. Selamat makan!!

paraplu 25 paraplu 25

pulauseribu DOOR DESIREE VAN PARIDON

1000 EILANDEN Pulau Seribu zijn de eilanden die in de baai van Jakarta liggen. Ze bieden goed vertier voor een weekendje buiten de stad of gewoon een dagje uit. Het zand op de stranden is wit, overal staan palmbomen en de zee is prachtig! Elke dag vertrekken er boten om 07.00 uur naar verschillende eilanden die dan om 14.30 uur weer terugvaren. Een aantal uitgelicht: Pulau Bidadari Een half uur varen vanuit Ancol. Het is maar een klein eiland en goed voor een dagje uit. Dit eiland is verreweg het bekendste en meest bezochte eiland. Het eiland heeft een restaurant en verschillende attracties, waaronder de oude verdedigingswal. Overnachtingen zijn ook mogelijk, kijk maar op tripadvisor. Vanaf dit eiland zijn tripjes naar Pulau Onrust en Kelor heel gemakkelijk te maken. Pulau Onrust De herkomst van de naam van dit eiland is terug te voeren tot in de verre geschiedenis. In 1618 was dit de plek waar J.P. Coen zijn vloot groepeerde om een aanval van de Engelse vloot te weerstaan. Voor die tijd gebruikte de VOC het eiland om haar schepen te repareren na een lange tocht uit Europa, India of Japan. Voor de matrozen was er een klein ziekenhuis ingericht om hen indien nodig te verzorgen. Het is mogelijk om op dit eiland te overnachten. Aan de oostkant van het kleine eiland ligt een oud Nederlands kerkhof met graven uit de 18de eeuw die herinneren aan de VOC-tijd. Jammer genoeg worden de graven niet onderhouden. Vanaf de haven van Ancol is het mogelijk om dit eiland in 30 minuten met de boot te bereiken.

EARTH WIN AND FIRE

Pulau Kelor Dit ligt vlakbij Pulau Onrust en heette vroeger ‘kerkhof eiland’. Dit eiland werd vooral gebruikt als, zoals de naam al doet vermoeden, kerkhof. Vanaf 1699 raakte de begraafplaats op Pulau Onrust in onbruik en werden de mensen op Pulau Kelor begraven. Hier zijn de grafstenen beter onderhouden en kan je met een beetje moeite de opschriften nog lezen. Toch is in de loop van de tijd veel geroofd; vooral de versieringen en naamplaten. Ook de wortels van de bomen zorgen voor een ravage van de grafstenen. Pulau Sepa Dit is een heerlijk eiland met witte stranden en een heldere zee. Overnachten is mogelijk in huisjes met fan of AC. Dit eiland is vooral geschikt om te snorkelen. Pulau Bokor en Pulau Rambut Dit zijn de eilanden waar zich voor de vogelliefhebbers onder ons grote zeevogelkolonies bevinden. Er is wel een vergunning nodig om hier naar toe te gaan. Aanvraag hiervoor kan worden gedaan bij het kantoor van de dienst voor nationale parken in Jakarta. Pulau Kotok Ongeveer twee en een half uur met de boot vanuit Ancol, maar dan heb je ook wat. Dit is DE plaats om te snorkelen of te duiken. Prachtige stranden, mooie heldere zee en geen troep die aanspoelt; een echt tropische eiland.

paraplu 27

etcetc DOOR MARIJKE VAN EIJK

Het Tropenmuseum en KIT Information&Library Services zoeken met de digitale actie “Foto zoekt Familie” de rechtmatige eigenaren van 355 fotoalbums uit voormalig Nederlands-Indië. Tussen 1945 en 1949 verlaten duizenden Indische Nederlanders Indonesië tijdens de Nederlandse strijd tegen de Indonesische onafhankelijkheid. Honderden dierbare fotoalbums blijven achter. Ruim duizend albums, verzameld door militairen en het Rode Kruis, worden in 1948 afgeleverd bij het Tropenmuseum. Op kijkdagen vonden veel families hun album terug, maar van 335 albums ontbreken nog steeds de rechtmatige eigenaren.

foto zoekt familie 28

paraplu

In 2012 startte het Tropenmuseum de digitale actie “Foto zoekt Familie” op zoek naar de eigenaren van de 335 overgebleven albums met maar liefst 80.000 foto’s. Begin 2013 zijn de albums gedigitaliseerd en beschikbaar via websites en sociale netwerken om zodoende de eigenaren of nabestaanden terug te vinden en middels de verhalen achter de foto’s de herinneringen aan de koloniale tijd te laten voortleven in persoonlijke verhalen. Tot nu toe zijn er 16 fotoalbums met hun families herenigd dankzij het project ‘Foto zoekt Familie’. Elk weerzien tussen album en eigenaar is een bijzonder moment geweest. Verloren herinneringen kwamen boven waardoor de foto’s in de albums een verhaal hebben gekregen. In interviews met radiomaker Marten Minkema vertellen zeven rechtmatige eigenaren hun unieke verhaal. Fotograaf Armando Ello maakte bij elk interview een indrukwekkende reportage. Vanaf 16 februari besteedt Radio 1, aandacht aan de fotoalbums en zijn de interviews met de beelden terug te vinden op www.fotozoektfamilie.nl Op deze site zijn ook de albums te bekijken.

paraplu 29

inbeeldDOOR DESIREE VAN PARIDON

MARK MULDER

“ik ben van beroep chefkok en ik kom uit Alkmaar ik ben 34 jaar oud en woon in Jakarta sinds juni 2011 ik ben getrouwd met een vrouw die uit de Filippijen komt en heb twee dochters een van drie en een half jaar en een van een maand” oud.” Ben je in Nederland opgeleid? “Ik heb in Nederland het leerlingstelsel (ROC) gevolgd van 1995 tot 1999. Daarna heb ik tien jaar gevaren op verschillende cruiseschepen. In 2009 ben ik bij Shangri-La in Manila, Filippijnen begonnen en sinds 2011 bij Shangri-La in Jakarta.” Is de smaakontwikkeling van een Nederlandse kok anders? “In Nederland leren wij op de Westerse en Franse manier te koken met een veel kleinere verscheidenheid aan kruiden en specerijen. Onze smaak ontwikkelt zich meer op een Europees smaakbeeld dat meer gericht is op de smaak vaN S verse groenten, fruit, vlees en vis enzovoort. We gebruiken veel minder specerijen.” Verandert jouw smaak omdat je in het buitenland woont en werkt? En hoe? “In het buitenland word je blootgesteld aan een enorm scala aan “exotische” ingrediënten. Naarmate we langere tijd in het buitenland verblijven, passen we ons daar op aan. We proberen ook om deze ingrediënten op een juiste en creatieve manier toe te passen in onze eigen stijl. Ik denk niet dat onze smaak verandert, maar deze ontwikkelt zich zeker wel verder.” Is de smaak van het eten hier anders dan in Nederland? “Zeker, in Indonesië is de smaak van het eten heel anders. Indonesisch eten is heel erg geliefd in Nederland maar de smaken zijn daar toch heel anders. De smaken zijn na verloop van tijd toch

30

paraplu

wat meer afgestemd op de Nederlandse tong. Hier in Indonesië zijnde specerijen vers, ambachtelijk bereid en zeer authentiek. Veel Nederlanders die ik spreek zeggen ook dat het eten hier anders smaakt en vaak te pittig is. De rede is dat het eten hier is gemaakt door Indonesiërs voor Indonesiërs. In Nederland wordt het gemaakt door Indonesiërs voor Nederlanders. Omgekeerd kom je hetzelfde tegen. Het Nederlandse eten smaakt hier anders dan in Nederland omdat de ingrediënten anders smaken en dit is afgestemd op de lokale markt.” Wat gebruiken ze hier meer/anders vergeleken met Nederland? “Hier worden alle bumbus vers gemaakt met verse specerijen en kruiden. In Nederland zijn de bumbus vaak kant-en-klaar beschikbaar en dat is toch anders.” Aanbeveling voor Nederlanders? “Vaak zeggen mensen dat het eten hier te pittig is, dat is ook zo, maar het Indonesische eten is ook enorm smaakvol door de kruiden en specerijen. Ik denk dat het toch echt aan te raden is om niet bang te zijn voor ‘pittigheid’. Ga op ontdekkingsreis in de lokale culinaire cultuur. De beste restaurants zijn die restaurants waar de meeste ‘locals’ eten. Een restaurant vol met expats is waarschijnlijk wel goed maar de smaken zullen ook daar op afgestemd zijn. Ga op zoek naar restaurants die vol zitten met ‘locals’ omdat je daar de meest authentieke gerechten kunt krijgen die ook echt origineel smaken.”

paraplu 31

daniel arends

Foto Clown

paraplu

maarten vd heijden

clown

15 februari konden alle DNC leden, niet DNC-Nederlanders, Belgen en verder alle Nederlandstalige in Indonesië genieten van een sidderende cabaretshow van Daniël Arends in het Erasmus Huis. In groten getale kwam het publiek naar de Jl HR Rasuna Said om te genieten van de spannendste Nederlandse komediant van dit moment en het, door zijn collega's bejubelde, grootste talent van zijn generatie. Om geen moment van de borrel en de show te missen, kwamen de eerste gasten al ruim voor aanvangstijd het terrein op. Allemaal blije gezichten arriveerden in afwachting van een avond entertainment. De lachsalvo's in de zaal tijdens de voorstelling spraken boekdelen en de vrolijkheid op de gezichten werd groter naar mate de avond vorderde. De woordenvloed van Daniël zal ons nog lang bijblijven. Gelukkig komt hij regelmatig in Jakarta, wellicht heeft hij zin om nog eens terug te komen in het Erasmus Huis! Dankzij de KLM werd de ster van de avond Daniël met zijn technische man Gerben ingevlogen. Het Intercontinental Hotel had wederom gezorgd voor een spectaculair mooi en verbluffend lekker Indonesisch buffet. Uiteraard was ook Heineken weer aanwezig en voorzag iedereen zowel voor als na de voorstelling van ‘Heerlijk Helder Heineken’ bier. Last but not least heeft het Erasmushuis de prachtige theaterzaal beschikbaar gesteld zodat Daniël met recht kon schitteren op een uniek toneel in Jakarta. Sponsoren bedankt! Het was ons een genoegen dit event voor u te mogen organiseren! To be continued...... Toneelgroep d'Amateurs Catheleijne, Mariëtte, Sandra en Pamela

paraplu 33

fotopagina: schudden maps

Op zoek naar een leraar/ lerares wiskunde/Nederlands voor bijles aan een 2e jaars Atheneum student in de periode 19 april tot 3 mei. Voor meer informatie mail naar juanita.aditiawan@ptcosmar

34

paraplu

paraplu 35

laura’sblog DOOR LAURA VERVOORT

ontbijtje? Een goede krantenkop laat geen twijfel bestaan over de inhoud van het artikel. In een enkel geval laat de kop je in verwarring achter. Ook een goede kop dus, want je nieuwsgierigheid is gewekt. Het afgelopen weekend had ik er zo een, in de weekendeditie van het NRC. Grammaticaal niets op aan te merken, maar iets klopte er niet. De kop in kwestie: “IKEA schaft euro-ontbijt af in weekend om files”. Bij de woorden “files” en “IKEA” kreeg ik spontaan allerlei tweede paasdag- en koopzondagbeelden op mijn netvlies: verveelde vaders, vloekend achter het stuur. Verwijten over en weer: “Jij ook altijd met je goede ideeën!” Oververhitte moeders die een ruzie op de achterbank in de kiem smoren door snel de iPads aan de kinderen te geven. Bij de combinatie van een “euroontbijt” en dikke rijen bij een kassa zag ik allerlei - zwaar onder de armoedegrens levende - personen voor me, die zich handenwrijvend verheugen op het Kaiser broodje en het, weliswaar slappe maar, warme kopje koffie. Een soort gaarkeuken bij het Leger des Heils. Maar wacht eens even. De combinatie van deze woorden in deze zin… er bleef iets knagen. 36

paraplu

Ho, eens even: had ik het nu goed begrepen dat gezinnen, actieve zestigplussers of van mijn part alleenstaanden dus graag:

onvervalste Hollandse zuinigheid en als een voorbeeld van ernstig gebrek aan inspiratie om het weekend door te komen.

• voor één euro willen ontbijten (OK, prima te verklaren als mensen niet veel te besteden hebben)

Tevreden met mijn eigen conclusie over de staat van mijn moederland, kreeg ik daarna spontaan medelijden met de marketeer achter dit plan bij IKEA. Want dat euro-ontbijt, laten we eerlijk zijn, dat was echt niet bedoeld als verkapte voedselbankactie. Welnee. Die marketeer had natuurlijk op een goede morgen bedacht dat de actie er uiteindelijk toe zou leiden dat datzelfde gezinnetje of die actieve zestigplusser na dit ‘vullend’ ontbijt de afslag naar de winkel zou nemen om vervolgens die nieuwe Løkiekast of Åntonbank aan te schaffen! Helaas. Ze bleven hangen in de kantine en dat was niet voorzien.

• daarvoor in het weekend naar IKEA gaan (mmm, zijn er echt geen andere (lees: meer inspirerende) plekken voor een betaalbaar ontbijtje?), • daarvoor in de auto stappen (huh? … wacht even ... dat klopt weer niet met het beeld van zojuist… blijkbaar kunnen ze die dus betalen?!) • hiervoor in de file gaan staan (HÈ? … maar de dure benzine dan??!!... I rest my case). Waar anderen vinden dat dit voorbeeld de crisis pijnlijk zichtbaar maakt (zie je wel; mensen hebben amper geld voor een fatsoenlijk ontbijt!), kwam ik juist tot de optimistische conclusie dat het dus allemaal reuze meevalt in Nederland. Zolang we blijkbaar nog de AUTO pakken voor een euro-ontbijtje, dan zie ik dit fenomeen gewoon als een staaltje

Dus wordt er gezocht naar een mogelijkheid om de actie stop te zetten zonder al teveel gedoe. En toen werden de files en overspannen verkeersregelaars erbij gehaald. Case closed. Ach, die arme marketeer. Volgende keer een écht ontbijt en een stevige bak koffie voordat dit soort plannetjes worden opgesteld.

paraplu 37

smakelijkrecept DOOR MARIJKE VAN EIJK

KAPSALON GROOT ... of kapsalon klein

Deze hap is makkelijk zelf, thuis in Jakarta te maken.

• Shoarmavlees. (kip-, lams- of varkensvlees) • Patat • Kaas (plakje sof geraspt) • IJsbergsla, komkommer, tomaat, ui • Knoflooksaus Snij vlees in reepjes en kruid het met paprika-, knoflook-, gember- en korianderpoeder, gemalen komijn en kurkuma (geelwortel) en eventueel wat zout en laat alles een tijdje goed intrekken onder af en toe omscheppen. • Bak de shoarma zoals je het lekker vindt en laat uitlekken, • Bak patat. Dit kan van zelfgemaakte of voorgebakken diepvries. • Schep de patat in een vuurvaste schaal (of aluminium bakje) met daarop het vlees en leg er plakjes kaas op of bestrooi rijkelijk met geraspte kaas naar keuze. Laat de kaas even smelten in de oven/grill. • Strooi als de kaas lekker gesmolten is een laagje dun gesneden ijsbergsla, komkommer, tomaat en ui erop. • Om het helemaal af te maken gaat er (royaal) knoflooksaus overheen.

38

paraplu

Geregeld komt er in Nederland een nieuwe snack bij die ineens razend populair wordt. Meestal vrij calorierijk, maar vaak wel erg lekker! Het vult de maag onderweg of thuis als je echt geen zin hebt om te koken. Deze snack heet domweg “Kapsalon”. Een naam die je niet zo snel zou verwachten voor iets wat eetbaar is. Eigenlijk is het ook meer een hap die ontstaan is doordat in Rotterdam een plaatselijke kapsalon “Tati”, geregeld eten bestelde bij de buren, een shoarmatent, “El Aviva” genaamd. De medewerkers van de kapsalon bestelden dan patat met shoarma met daar bovenop kaas, wat sla met tomaat en komkommer en knoflooksaus. Alles in één bakje zodat de kappers van de salon het makkelijk tussen het knippen en permanenten door weg konden snacken. De klanten kregen er ook lucht van en bestelden dan bij de shoarmaboer: “Dat wat de kapsalon altijd bestelt.” En dat werd uiteindelijk kortweg een “Kapsalon”. Deze hap werd zo populair dat veel shoamatenten en snackbars het inmiddels op hun menulijst plaatsten. Dit tot groot ongenoegen van de Rotterdamse shoarmatent waar dit gerecht het eerste werd bereid. Patent op voedsel is helaas niet mogelijk, maar er komen nog wel steeds veel mensen naar “El Aviva” om een bakje “Kapsalon” te eten. Er zijn zowel grote als kleine porties te krijgen. De kappers en kapsters hebben er inmiddels al zo vaak van gesmuld, dat ze nu geregeld weer wat anders bestellen naar verluid. Wie weet mischien komt daar ook weer een hit uit!

paraplu 39

40

paraplu

paraplu 41

beestenboel DOOR KARIN FRANKEN

lekker makkelijk... De laatste jaren is het organisaties zoals Jakarta Animal Aid Network (JAAN) opgevallen dat meer en meer expats die hier tijdelijk in Indonesië wonen hun huisdieren ook als een ‘tijdelijk’ iets zien. Huisdieren die als ‘tijdelijk’ worden behandeld mogen van geluk spreken als hun baasje de tijd en moeite neemt om een andere familie voor ze te zoeken, want tegenwoordig vinden veel mensen dat gewoon te veel werk en moeite. Het is immers veel makkelijker om je hond of kat aan je personeel te geven, bij organisaties zoals JAAN te dumpen of gewoon in de tuin achter laten. Lekker makkelijk toch? Gaby van JAAN zegt deze praktijken vooral in de maanden juni, juli en augustus voorkomen. Gaby vertelde verder dat het lot van huisdieren die aan de pembantu worden gegeven nooit goed is: “Deze mensen kunnen nog maar net aan zelf rondkomen en hebben vaak niet eens geld om zelf naar de dokter te gaan. Dus hoe kunnen ze dan financieel voor hun hond of kat zorgen?”. JAAN geeft aan dat het doel van hun organisatie eigenlijk is om dieren op te vangen die geen ‘baasje” hebben en dat mensen die een huisdier hebben daar zelf de verantwoordelijkheid voor moeten dragen. Gaby zegt het erg egoïstisch te vinden van mensen die aan een huisdier beginnen, wetende dat ze zich niet willen binden en de hond en kat niet mee willen nemen naar de volgende plaatsing. “Deze mensen hebben geen idee wat ze de hond of kat aandoen. Het is erg moeilijk om een goed huis te vinden en deze arme dieren zijn vaak zwaar gestrest”, zegt hij. “Het is niet eerlijk voor het dier maar ook niet om een ander met jouw problemen op te zadelen”. Gaby suggereerde dat er ook andere opties zijn om tijdelijk voor een dier te zorgen. JAAN is bijvoorbeeld altijd op zoek naar ‘foster homes” die tijdelijk voor een hond of kat kunnen zorgen totdat er een permanent huis is gevonden. Wilt u een huisdier, maar kunt u zich niet binden? Denk niet alleen wat goed is voor jezelf en je familie, maar denk ook aan het lot van de hond of kat!! Verantwoordelijkheid is iets wat elke ouder zijn kind wilt bijbrengen. Fosteren is een goed alternatief of kom eens langs om de opties te bespreken. Bent u geïnteresseerd? Neem dan contact op met JAAN. Ziet u huisdieren wel als ‘part of the family” adopteer dan één van onze dieren!

Deze twee lieve puppies heeft JAAN net op tijd kunnen redden want ze waren opweg naar de LAPO (restaurant waar ze hondenvlees verkopen). Ze zijn ongeveer vijf maanden oud en zijn op zoek naar een familie!

BONO : Bono is op straat gevonden en het lijkt erop dat hij gewoon is gedumpt. Bono is ongeveer twee jaar oud. Bono is erg lief, maar hij kan het minder goed met dominante honden vinden, dus hij past beter in een huis waar geen honden zijn.

Kunt u een goed en permanent huis aan een van de puppies of Bono geven? Neem dan contact met ons op: [email protected]

paraplu 43

pluinfo

NEDERLANDSE AMBASSADE 021-5251515 ma t/m do van 08.00 tot 16.00 uur vr van 08.00 tot 12.00 uur CONSULAIRE ZAKEN tel: 021-5271904 Algemeen: ma t/m do 9.00 -12.00, 13.00 - 16.00 vr 9.00-14.00 uur

ETC 021-5250507 Het Erasmus Taalcentrum ETC organiseert Nederlandse taalcursussen voor een breed geschakeerd Indonesisch publiek. Het taalcentrum beschikt over moderne faciliteiten onder meer verschillende audio-practica en een computerpracticum. www.erastaal.or.id

Noodsituaties buiten kantooruren 0815 131 017 41 Adres: Jl. H.R. Rasuna Said Kav. S-3, Kuningan, Jakarta 12950 [email protected] http://indonesie.nlambassade.org

HET ERASMUS HUIS 021-5241069 Het Erasmus Huis is het Nederlands cultureel centrum in Jakarta. Het biedt een breed scala van activiteiten die passen in het raam van de Indonesisch-Nederlandse culturele betrekkingen. Er worden o.a concerten, lezingen, film en toneelvoorstellingen georganiseerd, evenals tentoonstellingen, zowel op het gebied van beeldende kunst als geschiedkundige onderwerpen. De bibliotheek van het Erasmus Huis bevat een uitgebreide collectie boeken, video’s en cd’s. Wie van de uitleenfaciliteiten gebruik wil maken, dient zich als lid in te schrijven bij de receptie. www.mfa.nl/erasmushuis

44

paraplu

De WIC organiseert een aantal activiteiten, waaronder lezingen, taallessen, danslessen, uitstapjes en de jaarlijkse WIC-bazaar. www.wic-jakarta.or.id

RH-NEGATIEF BLOED IMMANUEL KERK

Visa ma t/m vr 8.00-12.00 uur afspraken maken online via internet http://indonesie.nlambassade.org

De WIC bestaat voor 60% uit Indonesische en voor 40% uit vrouwen van andere landen.

Elke zondag om 10.00 uur wordt er in de Immanuel Kerk, Jl. Medan Merdeka Timur (tegenover station Gambir) een Nederlandstalige kerkdienst gehouden.

INDONESIAN HERITAGE SOCIETY 021-5725870 De internationale Indonesian Heritage Society bestudeert en helpt de Indonesische cultuur te behouden o.a. middels rondleidingen in Museum Nasional (op afspraak ook in het Nederlands; kinderen welkom), lezingen, studiegroepjes, dagtrips in Jakarta en studietours door de archipel. www.heritagejkt.org

Emergency Expatriate Blood Donor Committee. Omdat Rhnegatief bloed zeer zeldzaam is in Indonesië, dienen buitenlanders zich in hun eigen belang en dat van anderen te laten registreren. Nederlanders die Rh-negatief bloed hebben, kunnen dit opgeven bij: [email protected].

MEDICIJNEN Zuster André kan uw oude medicijnen vaak nog goed gebruiken. Gaarne inleveren bij de Werkgroep ‘72. [email protected]

NEDERLANDSE KOFFIEOCHTEND De Nederlandse Koffieochtend is een ontmoetingsplaats voor iedereen in Jakarta die het gezellig vindt andere Nederlanders te ontmoeten. Behalve voor mensen die al langer in Jakarta wonen, is de koffieochtend ook speciaal bedoeld voor nieuwkomers die hier hun eerste contacten kunnen leggen. www.dncjakarta.com

INTERESSSANTE WEBSITES www.familyguidetojakarta.web.id www.expat.or.id paardrijden in Indonesie: www.havanahorses.co.id www.bakkerijvoorneman.com

JAKARTA ANIMAL AID NETWORK

Het Jakarta International Community Center organiseert kookcursussen, city-tours, taallessen, danslessen etc. Een overzicht van de activiteiten: www.jicconline.com

Jakarta Animal Aid Network (JAAN) is een internationale organisatie die zich inzet voor het welzijn van dieren in Indonesie. JAAN is altijd op zoek naar vrijwilligers die mee willen helpen met projecten. Neem contact op met Karin of Femke. [email protected] www.jakartaanimalaid.com

WOMEN’S INTERNATIONAL CLUB

TONEELGROEP D’AMATEURS

De WIC is een niet-politieke en niet-commerciële organisatie die vrouwen uit alle landen de gelegenheid geeft om elkaar op persoonlijke basis te leren kennen.

De toneelgroep d’Amateurs streeft er naar elk jaar een toneelvoorstelling op de planken te brengen. Daarnaast organiseert d’Amateurs enkele malen per jaar

JICC

een gastoptreden van Nederlandse artiesten. Voor informatie kunt u terecht bij [email protected].

ALARMNUMMERS Politie 110, 112 Brandweer 113 Ambulance 118 Ambulance (+21) 7506001 SOS Clinic of (+21) 7505980 Storingen electriciteit (PLN) 123