1.3 Welke motieven zetten mensen ertoe aan te ondernemen? Info U Ongeveer 1 op de 40 mensen uit de beroepsbevolking kiest ervoor zijn/haar inkomen te halen uit zelfstandige arbeid. In Vlaanderen zijn er meer dan 400 000 ondernemingen! U Deze bedrijven werden ooit eens opgericht door iemand met welbepaalde bedoelingen. Een onderzoek van de universiteiten van Leuven en Brussel in 2001 wijst uit dat slechts één op de vier zelfstandige ondernemers werkt om een stevig inkomen te verdienen. ‘Zelfstandigen werken vooral hard, maar de vele uren worden niet altijd even goed beloond’, beweren de professoren Luk Bouckaert en Annabel Suls in het onderzoek. U Wat is het dan dat die vele duizenden zelfstandigen drijft, hen aanmoedigt om een eigen zaak op te starten? Op die vraag proberen we in dit hoofdstukje een antwoord te vinden.
Verkennen 1 Graftuinieren biedt levensrust Zes jaar geleden richtte Carine Serck haar eenmansbedrijfje (of beter: eenvrouwsbedrijfje) Grave Gardening op. Het is een uniek bedrijfje in België. Carine wiedt het onkruid rond graven, verwijdert mos van de zerken en zet er bloemen op, ze snoeit de struiken en herschildert de namen op het graf. Een gat in de markt zo blijkt. Steeds meer mensen besteden het onderhoud van familiegraven uit. ‘Ik ontdekte het idee in de Verenigde Staten waar ik een aantal jaren woonde. De Allerheiligenperiode is uiteraard het piekmoment en dan moeten mijn man en mijn twee zonen in het weekeinde een handje helpen om alle opdrachten klaar te krijgen. Maar het onderhoudscontract bevat méér: de grafsteen wordt drie keer per jaar gereinigd. Er wordt telkens gewied en geharkt. Er wordt een lente-, zomer- en winterhard bloemenassortiment aangeplant. Tot nu toe kon ik hiermee mijn boterham verdienen. Hoewel het altijd afwachten is: de ene maand lopen de aanvragen binnen en de andere maand vrees ik dat het afgelopen is. Als je op je eigen benen staat, moet je met die onzekerheid leren leven. Je weet nooit van tevoren of je voldoende bestellingen binnenkrijgt. Ik heb nog een lening af te betalen voor de bestelwagen waarmee ik mijn materiaal verplaats en ik heb ook behoorlijk wat telefoonen administratiekosten. Als ik alle kosten betaald heb en ik houd een redelijk bedrag over om van te leven ben ik heel tevreden.
68
Thema 1: De kern van het ondernemen
Waar ik verder nog van droom? Misschien kan ik volgend jaar iemand aanwerven om me te helpen in de zaak. In mijn dorp zijn na het sluiten van de fabriek wel wat mensen werkloos geworden en als ik iemand daarvan een job zou kunnen bezorgen ... Verder merk ik dat mijn oudste zoon erg creatief is met planten en bloemen. Misschien wil hij later de zaak wel overnemen! Ik werk het hele jaar rond op kerkhoven, maar zie ik er als een depressief mens uit? Neen dus, ik hou van deze job: altijd buiten, geen telefoons, geen vervelende collega’s, geen zeurende chef, geen stress. Graftuinieren biedt levensrust. Toegegeven: het doet me wat als ik een kinderzerkje moet onderhouden. Of het graf van een jonggestorven mama of papa. Maar dan probeer ik het positief te bekijken: een mooi versierde rustplaats helpt de familie een beetje om het verdriet te verwerken.’ (naar De Standaard, 31/10/01)
1.
Maak een lijstje van de motieven die Carine drijven om haar eigen bedrijf zo goed mogelijk uit te bouwen.
2.
Hoe kunnen we het bedrag dat Carine ‘overhoudt om van te leven’ noemen?
Verkennen 2 U We hebben kennisgemaakt met een aantal motieven om te ondernemen. Maar we weten nog (altijd) niet welke motieven het zwaarst wegen. Ga zelf op onderzoek en probeer te weten te komen welke de belangrijkste redenen zijn waarom mensen hun eigen bedrijf oprichten. U Daarvoor interview je iemand die een eigen zaak heeft. Dat is niet zo moeilijk als het lijkt. Misschien is er iemand in je familie die een eigen bedrijf heeft, of die werkt voor je ouders: een zelfstandige loodgieter (dus niet in dienst van een bedrijf), een zelfstandige schilder of behanger, de plaatselijke bakker, een buurtwinkel, een broodjeszaak, een kopiecenter enz. Zorg er wel voor dat de persoon die je ondervraagt eigenaar is van zijn/haar bedrijf.
69
1.3 Welke motieven zetten mensen ertoe aan te ondernemen?
erview: voor een geslaagd int Enkele gouden regels ❖ Wees beleefd. mee te werken lpen met je studie door he te je zijn d rei be en ❖ Vraag eerst of mens . aan een (kort) interview . lijk beslag op hun tijd ❖ Leg zo weinig moge je uit belangstelling twoord zijn vooraleer an be n ge vra le tië en ❖ Zorg dat de ess nog meer vragen stelt. t twoorden, moet je da t op al je vragen wilt an nie n oo ers ctp nta co ❖ Als je respecteren. kun je een leuke /haar hulp. Misschien zijn or vo n oo ers ctp ❖ Bedank je conta afgewerkte taak? zelfs een kopie van je of en nd ze art ka nk da be
U Welke vragen ga je stellen om de motieven te onderzoeken? Denk er vooraf goed over na: je moet immers een rangorde van de motieven kunnen opstellen. Je moet ook in staat zijn in de verwerking van het interview je ondernemer voor te stellen: zijn/haar naam, de aard van het bedrijf enz. Vraag raad aan je leraar!
Verkennen 3
70
1.
Zou jij je eigen school een onderneming noemen? Leg uit waarom wel of waarom niet!
2.
Met welk doel werd jouw school gesticht? Zoek daar gegevens over.
3.
Waar haalt jouw school haar financiële middelen vandaan?
Thema 1: De kern van het ondernemen
4.
Organiseert jouw school activiteiten om bijkomende financiële middelen te verwerven?
5.
Aan welke eisen moet je voldoen om directeur of financieel verantwoordelijke van een school te worden? Waarom is dat zo denk je?
Verkennen 4 U Een gezonde balans en een goed beheer van onze middelen, dat zijn we verschuldigd aan onze schenkers, onze vrijwilligers en natuurlijk ook aan onze partners en medewerkers. Hieronder een kijkje in de beurs van Broederlijk Delen. Inkomsten Broederlijk Delen realiseert een gemiddelde jaarinkomst van ongeveer 16 miljoen EUR. Ruim de helft van dat geld – 8,5 miljoen EUR – zijn eigen inkomsten: persoonlijke giften (26 %), collecten (23 %), financiële bijdragen van scholen en gemeenten (3 %) en legaten (1 %). Het resterende budgetaandeel, 7 miljoen EUR, zijn overheidssubsidies. Uitgaven U Van elke 100 EUR die Broederlijk Delen besteedt, komt 71 EUR rechtstreeks ten goede aan onze partnerorganisaties in het Zuiden. U Van een organisatie die pleit voor een eenvoudige levenswijze wordt terecht verwacht dat ze een sobere huisstijl hanteert. Broederlijk Delen besteedt daarom bewust geen grote budgetten aan fondsenwerving. Van alle non-profitorganisaties in Vlaanderen besteden wij hieraan verhoudingsgewijs het minst: 3 %. (uit de website van Broederlijk Delen)
71
1.3 Welke motieven zetten mensen ertoe aan te ondernemen?
1.
Wat bedoelt Broederlijk Delen met de volgende zin: ‘Een goed beheer van onze middelen zijn we verschuldigd aan onze schenkers ...’?
2.
Wat is een non-profitorganisatie? Ken je daar een synoniem voor?
3.
Hoe zegt men in de tekst dat Broederlijk Delen geen groot budget besteedt aan campagnes om geld in te zamelen?
4.
Is dat in het voordeel of in het nadeel van Broederlijk Delen?
5.
Maak een taartdiagram waarop je de soorten inkomsten van Broederlijk Delen voorstelt. Hiervoor surf je naar verkennen, thema 1.
72
www.economischetopper.be
onder
Thema 1: De kern van het ondernemen
Naar de kern U Met een eigen zaak starten is voor vele ondernemers een echte uitdaging, maar het is niet zonder risico. De vraag is altijd: zullen we winst maken? Winst is misschien niet het hoofddoel van een bedrijfsleider, maar zonder winst zal de zaak niet lang bestaan! We kunnen de winst van een onderneming omschrijven als het verschil tussen alle gerealiseerde opbrengsten en alle kosten die men moet maken om het goed of de dienst aan te bieden. De winst komt toe aan de eigenaar van de onderneming. Het is een vergoeding voor zijn arbeid, het kapitaal dat hij in de zaak bracht en het risico dat hij loopt . U Er zijn nog heel wat meer redenen om met een eigen zaak te starten. Ondernemen is het aangaan van een avontuur, je kunt iets persoonlijks opbouwen. Je eigen baas zijn en de zaken op je eigen manier aanpakken, is voor velen een doorslaggevend motief. Anderen vinden er voldoening in werk te verschaffen en zo bij te dragen tot de welvaart in onze maatschappij. U Sommige ondernemingen hebben helemaal geen commerciële doelstelling. Denken we maar aan een rusthuis, een school, een liefdadigheidsinstelling en je kunt vast nog wel andere voorbeelden bedenken. Hun doelstelling is: ouderen verzorgen, onderwijs verstrekken, voldoen aan sociale noden enz. Het zijn niet-commerciële bedrijven of social-profitondernemingen. U Sommige social-profitondernemingen ontvangen hun financiële middelen van de overheid (scholen), andere moeten hun diensten verkopen (ziekenhuizen, rusthuizen) maar ontvangen toch een beperkte toelage van de overheid. En dan zijn er nog social-profitondernemingen waar giften de voornaamste bron van inkomsten zijn (vooral liefdadigheidsinstellingen). Meestal volstaan de giften en de toelagen niet en moet men activiteiten organiseren: verkopen van wenskaarten, organiseren van een benefietconcert, verkopen van stickers enz. U Moeten deze ondernemingen winst maken zoals een commerciële onderneming? Liefst wel, het enige verschil is dat de winst niet toekomt aan de eigenaar van de onderneming, maar in de onderneming gebruikt wordt om haar doelstelling zo goed mogelijk te bereiken. We kunnen dus stellen dat social-profitondernemingen echt wel ondernemingen zijn: er is ook hier ondernemingszin vereist om goed in te spelen op de sociale behoeften!
73
1.3 Welke motieven zetten mensen ertoe aan te ondernemen?
Denken en doen 1 1.
Misschien heb jij bepaalde talenten om later een eigen zaak op te richten i.p.v. te werken voor een baas? Om dat te weten te komen moet je de volgende oefening maken.
2.
Noem zoveel mogelijk argumenten vóór en tegen in de 2 gevallen.
PRO
CONTRA
3.
Ik wil werken
Ik wil werken als zelfstandige,
voor een baas
voor eigen rekening
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
______________________________
Welke vlakken uit deze tabel zijn voor JOU het belangrijkste? Welke besluiten trek jij daaruit voor jouw toekomstige beroepsloopbaan?
4.
Doe de test! Surf naar
www.economischetopper.be
om te ont-
dekken of je over de juiste kwaliteiten beschikt om later met een eigen zaak te starten.
74
Thema 1: De kern van het ondernemen
Denken en doen 2
1.
Herken jij deze logo’s of affiches?
2.
Hoe komt het dat je het ene al wat beter kent dan het andere?
3.
Welke activiteiten moeten deze organisaties ondernemen om succesvol te zijn?
Denken en doen 3 U Stel dat er bij jou op school een jongen zit die aan een levensbedreigende ziekte lijdt. Het enige middel om hem te redden is een zware operatie die alleen kan uitgevoerd worden in een peperduur Amerikaans ziekenhuis. De ouders en de familie van de jongen zijn niet in staat om die operatie te financieren. Jouw klas besluit om in actie te schieten. Jullie gaan iets ondernemen om geld in te zamelen om die operatie mogelijk te maken. 1.
Bedenk een activiteit die gegarandeerd veel geld in het bakje zal brengen.
2.
Maak een lijstje van de dingen die je moet doen om die activiteit mogelijk te maken.
3.
Maak eveneens een lijstje van de personen die moeten aangesproken worden (om je te informeren, om toestemmingen te vragen ...).
4.
Verdeel de taken, houd hierbij rekening met mensen die je kent, met je talenten enz.
5.
Op welke mensen zal je zeker kunnen rekenen om je project te laten slagen?
6.
Maak een raming van de te verwachten kosten en opbrengsten. Hoe groot denk je dat de winst zal zijn?
75
1.3 Welke motieven zetten mensen ertoe aan te ondernemen?
Denken en doen 4 Maak een lijstje met alle motieven om te ondernemen die je in de verwerking van dit hoofdstukje tegengekomen bent.
Denken en doen 5 Elk jaar starten duizenden spiksplinternieuwe ondernemingen; in 2002 waren het er meer dan 48 000! Het gaat telkens om mensen die een geweldig idee hebben of die denken dat ze een kans hebben om een ‘goed’ inkomen te verdienen door zelf een zaak uit de grond te stampen. De realiteit leert, helaas, dat een flink pak van die initiatieven geen lang leven beschoren zijn. In 2003 telde het NIS 7 640 faillissementen, een verhoging met 5,2 % ten opzichte van dezelfde periode in 2002. In het merendeel van de gevallen gaat het om ondernemingen met minder dan vijf personeelsleden. Bron: Ecodata
Op het internet kunnen we zó een lijstje plukken met de pas uitgesproken faillissementen, we geven je er een greep uit:
76
Rechtbank van Koophandel Maatschappelijke benaming Adres Naam Curator Reden Datum uitspraak faling
Antwerpen GDZ PRODUCTION SPRL BELGIELEI 174 2018 ANTWERPEN HEYSSE BARBARA Onbekend 04/12/2003
Rechtbank van Koophandel Maatschappelijke benaming Adres Naam Curator Reden Datum uitspraak faling
Dendermonde 'T LEEUWKE BVBA EUGEEN BOSTEELSSTRAAT 4 9300 AALST CREYTENS ERIK Onbekend 15/12/2003
Thema 1: De kern van het ondernemen
Rechtbank van Koophandel Maatschappelijke benaming Adres Naam Curator Reden Datum uitspraak faling
Leuven PICORI BVBA NIEUWLANDLAAN 11 3200 AARSCHOT DE MAESENEER DIRK Onbekend 09/12/2003
1.
Wat is een faillissement?
2.
Welk besluit trek je uit die gegevens?
3.
Wat vind jij ervan dat de rechtbank van koophandel publiceert welke bedrijven onlangs failliet gegaan zijn?
Een weetje… U Onderwijs, zorg voor gehandicapten, zorg voor bejaarden, ziekenzorg in het ziekenhuis… Dat zijn allemaal taken die vroeger belangeloos verzorgd werden door kloosterlingen. Ze ontvingen daarvoor geen enkele vergoeding. Giften volstonden om de ergste noden te lenigen. Tegenwoordig worden deze taken door organisaties verzorgd die hiervoor betaalde personeelsleden moeten aanwerven. In onze maatschappij vinden wij het nog steeds ‘normaal’ dat voor deze diensten niet al te veel betaald moet worden; wij zijn het nog gewend vanuit het verleden dat de ‘zachte’ sector werkt tegen een relatief laag loon.
Op
www.economischetopper.be
vind je nog meer Denken en doen-
opdrachten.
77
