1- De school. In dit hoofdstuk wordt de school geïntroduceerd. Wat is het voor een school? Hoe lang bestaat ze al? Hoe wordt de school bestuurd?

Vooraf De school-infogids 2007/2008 van de Rudolf Steinerschool Roosendaal geeft een korte beschrijving van het onderwijs en de gang van zaken op deze vrije school. De uitgangspunten en doelen van het vrije schoolonderwijs worden uitgelegd, en natuurlijk hoe die pedagogie tot leven komt in de klas en in het omgaan met de kinderen. Verder bevat de gids veel praktische informatie. Bijvoorbeeld over de organisatie van de school, de ouderbijdrage en bijzondere schoolactiviteiten. De school-infogids is gemaakt door de mandaatgroep PR, in samenwerking met het college en het bestuur van de Rudolf Steinerschool. De makers horen graag wat lezers van de gids vinden. Dus wie op- of aanmerkingen heeft kan deze doorgeven aan de mandaatgroep PR. Het commentaar wordt ‘meegenomen’ in de volgende editie. Roosendaal, juli 2007

Inhoud Hoofdstuk 1-De school

Rudolf Steinerschool Roosendaal

1

pagina 2

2-De vrije school

3

3-Het onderwijs: kleuterklassen

4

4-Het onderwijs: klassen 1 tot en met 6

5

5-De zorg

7

6-Het personeel

10

7-De ouders

10

8-De kwaliteitsverbetering

12

9-Praktische zaken

13

10-Namen en adressen - literatuurlijst

14

Schoolgids 2007/2008

kleuter die op zijn eigen speelse wijze beleeft en ontdekt.

1- De school

Een onderbouwleerling is, behalve kind, ook echt leerling.

In dit hoofdstuk wordt de school geïntroduceerd.

klassen 1 tot en met 6. De school wil liever geen combina-

Wat is het voor een school?

tieklassen. Dit is echter afhankelijk van diverse factoren,

Hoe lang bestaat ze al? Hoe wordt de school bestuurd?

onder meer het leerlingenaantal. Over de klassenindeling

De Rudolf Steinerschool heeft twee kleuterklassen en de

wordt daarom per schooljaar beslist. De school telt ongeDe Rudolf Steinerschool Roosendaal is een streekschool

veer 130 leerlingen.

voor basisonderwijs. De school is een vrije school. Dat betekent dat het onderwijs gebaseerd is op de antroposo-

Schoolgebouw

fie.

Het schoolgebouw heeft een kleuteringang, een ingang voor de klassen 1 tot en met 6 en een hoofdingang.

Oprichting

Er zijn twee kleuterlokalen, vijf lokalen voor de lagere

Het begon in 1981 met een klein briefje op een prikbord in

school, een ruimte voor remedial teaching, een ruimte voor

de Roosendaalse natuurwinkel De Vlier: ‘Wie heeft er be-

computeronderwijs, een administratieruimte, een keuken,

langstelling voor het oprichten van een vrije school?’

een lerarenkamer en een aula. De kleuterklassen en de

Na vier jaar ‘peuterochtenden’ in Het Rozenpoortje in de

eerste en tweede klas zijn op de begane grond, de overige

wijk Westrand, startte in augustus 1985 in een houten

klassen op de eerste verdieping. Deze is via twee trappen-

gebouwtje aan de Beryldijk de eerste kleuterklas met sub-

huizen bereikbaar. In de ruime hal beneden is extra speel-

sidie van de rijksoverheid en de Bond van Vrije Scholen -

ruimte voor de kleuters. Op de begane grond is ook de

een vereniging die de belangen behartigt van de aangeslo-

bibliotheek voor de ouders gehuisvest. Op de eerste ver-

ten (erkende) vrije scholen. Ondertussen was in 1983 de

dieping is de leerlingenbibliotheek. De benedenverdieping

Stichting Vrije School Roosendaal opgericht, die de school

van het schoolgebouw is toegankelijk voor kinderen in een

exploiteert.

rolstoel. Er is een rolstoeltoilet. Rondom het schoolgebouw liggen de speelruimte en de schooltuin.

In 1989 startte de eerste klas (groep 3), waarna de school ieder jaar met een klas groeide. Al gauw vond de school

Peutergroep Het Rozenpoortje

onderdak in een stenen schoolgebouw in de wijk Westrand.

In Roosendaal bestaat de peutergroep Het Rozenpoortje,

In 1997 verhuisde de school naar de Melis Stokelaan.

die gebaseerd op de uitgangspunten van het vrije school-

De school heeft zich begin 2007 aangesloten bij Stichting

onderwijs. Peuters vanaf 2 jaar kunnen op Het Rozen-

Pallas. Deze stichting is verantwoordelijk voor de schoolor-

poortje terecht om in een huiselijke sfeer te spelen, te

ganisatie van veertien vrije scholen in zuid-Nederland.

ontdekken, te zingen, te knutselen, naar verhalen te luiste-

Een schoolcommissie, bestaande uit ouders en leerkrachten

ren, samen te eten en vele andere peuterspelletjes te

adviseren de schoolleider en Stichting Pallas over dagelijk-

doen.

se beleidszaken.

Leerkrachten De leerkrachten dragen de pedagogische en didactische verantwoordelijkheid. Die is georganiseerd in de zogenoemde pedagogische vergadering. Deze bestaat uit alle leerkrachten en de schoolleider. Zij bespreken daarin de leerlingen individueel en de klas als groep. Daarnaast komen algemene pedagogische onderwerpen aan bod. Bijvoorbeeld nieuwe inzichten en maatregelen op onderwijsgebied. Ook is het een plek waar leerkrachten leren van elkaar. De pedagogische vergadering komt iedere donderdag bijeen. Zij kan incidenteel voor advies de hulp inroepen van externe deskundigen, bijvoorbeeld een schoolarts. Kenmerkend voor de school is de inzet en het enthousiasme van ouders, die deze vorm van onderwijs voor hun kinderen willen. Zij hebben een belangrijke rol in de mandaatgroepen. Die organiseren diverse schoolactiviteiten. Een uitgebreide beschrijving van de mandaatgroepen is te lezen in het hoofdstuk ‘de ouders’. Op vrije scholen zijn geen groepen, zoals op basisscholen gebruikelijk is. Er wordt zoals vroeger gesproken over kleuterklassen en klas 1 tot en met 6. Het vrije schoolonderwijs vindt het pedagogische onderscheid tussen kleuters en onderbouwleerlingen belangrijk. Een kleuter is een


2


2 - De vrije school

aan volwassenheid, worden drie fasen onderscheiden. Het zijn periodes van ongeveer zeven jaar.

In dit hoofdstuk wordt uitgelegd wat de vrije school is. Wat zijn de uitgangspunten van het onderwijs?

De eerste is van de geboorte tot de tandenwisseling.

Waarom? Wat is ‘leren met hoofd, hart en handen’?

In deze periode bouwt het kind een gezond lichaam op. Het

Wat is er zo vrij aan de vrije school?

kind neemt veel waar en probeert wat het waarneemt na te doen. Zo ontwikkelt zich het wilsleven. De tweede is van de

De vraag is niet, wat de mens moet kunnen en weten

tandenwisseling tot de puberteit. In deze fase werkt het

teneinde zich in de bestaande sociale orde te kunnen in-

kind aan de ontwikkeling van de ziel. Vooral het gevoelsle-

voegen: maar wel, wat er in aanleg in de mens aanwezig is

ven staat hier centraal. Het kind wil veel kennen en kunnen

en in hem ontwikkeld kan worden. Pas dan kan de opgroei-

maar via de gevoelsmatige beleving van de wereld. De

ende generatie de maatschappij steeds opnieuw met nieu-

derde is van de puberteit tot de volwassenheid. In deze

we krachten verrijken.

fase ontwikkelt zich de menselijke geest. Het denken staat

Vrij geparafraseerd naar Rudolf Steiner.

centraal. De jonge mens is op zoek naar levensinzicht en zelfkennis. Het vrije schoolonderwijs werkt met periodes.

Het begin

Voor telkens een periode van drie à vier weken begint elke

Emiel Molt, directeur van een sigarettenfabriek in Stuttgart,

schooldag met hetzelfde vak. Het gaat om een van de

was rond 1919 sterk betrokken bij de sociale problemen

cognitieve vakken, die het hoofd aanspreken. Dus bijvoor-

van zijn tijd. Hij wilde een school voor de kinderen van zijn

beeld vier weken taal en dan vier weken rekenen. De kin-

arbeiders. Die school moest een strikt pedagogisch uit-

deren zijn aan het begin van de dag nog fris en door een

gangspunt hebben en losstaan van politieke en economi-

aantal weken achter elkaar intensief met één vak bezig te

sche doelen. In het onderwijs zou het kind centraal moeten

zijn, kunnen ze zich goed in deze stof verdiepen. Na een

staan. Hij vond een medestander in Rudolf Steiner (1861-

periode mag de behandelde stof weer wegzakken, zeg

1925) die toentertijd veel publiceerde en in het openbaar

maar ‘vergeten‘ worden. Later in het jaar komt de stof

sprak over sociale vraagstukken. Steiner, de grondlegger

weer verrijkt en verdiept aan bod. Door het jaar heen zijn

van de antroposofie, maakte onder meer een onderscheid

er steeds verschillende periodes. Het periodeonderwijs kent

tussen het politieke leven, het rechtsleven en wat hij

de vakken rekenen, Nederlandse taal, heemkunde, meet-

noemde het geestesleven. Tot het geestesleven behoort de

kunde, mensen dierkunde, plantkunde, aardrijkskunde,

cultuur, de wetenschap, maar ook het onderwijs. Dat gees-

geschiedenis en natuurkunde. De periode bestaat niet

tesleven moet zich vrij kunnen ontwikkelen, los van andere

alleen uit cognitieve leerstof. De kinderen verwerken de

belangen.

lesstof ook door middel van tekenen, schilderen, toneelspelen en het maken van opstellen. Dit kan per klas en per

Molt vroeg aan Steiner om vanuit dat gezichtspunt een

onderwerp verschillen. Na de periodeles volgen de vakles-

school in te richten. Steiner ontwikkelde toen op basis van

sen. Daarin is er meer aandacht voor het voelen en het

zijn antroposofie een nieuwe pedagogiek, het vrije school-

willen van de kinderen. De leerlingen krijgen vreemde

onderwijs. Hij opende vervolgens in 1919 in Stuttgart de

talen, handwerken, handvaardigheid, vormtekenen, schil-

eerste vrije school. Momenteel bestaan er wereldwijd on-

deren en muziek.

geveer 600 vrije scholen, waarvan ruim 90 in Nederland. In 1923 opende in Den Haag de eerste Nederlandse vrije

Om het denken, het voelen en het willen bij de kinderen te

school haar deuren. Het onderwijs op de Rudolf Steiner-

ontwikkelen, staat het ‘leren met hoofd, hart en handen’

school is gebaseerd op de antroposofie. Antroposofie bete-

centraal. Daarom krijgen ze niet alleen cognitieve vakken

kent letterlijk: wijsheid over de mens. Volgens de antropo-

(‘hoofd’-onderwijs), maar ook kunstzinnige, handvaardig-

sofie heeft de mens een lichaam, een ziel en een geest en

heids- en bewegingsvakken. Vooral de samenhang tussen

onderscheidt hij zich van andere wezens doordat hij kan

het wilsleven en het bewegen van de ledematen staat

denken, voelen en willen. Bij zijn geboorte krijgt iedere

dagelijks in de klas centraal. Zowel in de kleuterklassen als

mens een schat aan mogelijkheden mee op sociaal, intel-

in de onderbouw, en zowel in het vrije spel als in het am-

lectueel en op kunstzinnig gebied. Iedere mens heeft zijn

bachtelijke onderwijs en het rekenen. De kinderen gebrui-

eigen unieke kiem. Deze visie komt tot leven in het onder-

ken leesboeken, naslagwerken en op beperkte schaal in de

wijs. Het vrije schoolonderwijs streeft ernaar kinderen op

hogere klassen leerboeken. Computers worden vanaf de

te voeden tot mensen bij wie het denken, het voelen en

vierde klas gericht gebruikt. Bij het opvoeden en onderwij-

het willen harmonisch tot ontwikkeling komen en die res-

zen staat de levende overdracht van volwassene tot kind

pect hebben voor alles om hen heen. Het is belangrijk dat

centraal. De kinderen verwerken de leerstof in hun perio-

een kind zich op alle drie de gebieden kan ontplooien.

deschriften en maken zo hun eigen lesboeken. Zoals ge-

Daarom is het vrije school-onderwijs doortrokken van het

zegd geeft een vrije school het onderwijs een vorm die

‘leren met hoofd, hart en handen’. Niet dat de antroposofie

past bij de ontwikkeling van het kind. Zo leren ze in de

leerstof is. De school is immers geen antroposofische

eerste klas later lezen en schrijven, om uiteindelijk op

school.

cognitief niveau gelijk te eindigen met het reguliere basisonderwijs. Bovendien krijgen vrije schoolkinderen zes jaar

Het kind

onderwijs in Engels en Frans en zijn ze in tekenen, schilde-

Het vrije schoolonderwijs volgt de ontwikkeling van het

ren, toneel, muziek, voordracht en recitatie sterk gevormd.

kind op de voet. In die ontwikkeling, vanaf geboorte tot


3


ontwikkeling van de kinderen. De school wil kinderen een

3 - Het onderwijs: kleuterklassen

waardevolle en blije schooltijd geven, waarin ze met over-

In dit hoofdstuk staat het onderwijs op deze school cen-

gave en enthousiasme spelen en leren. De school streeft

traal.

ernaar ze gevoelens van dankbaarheid, eerbied en liefde

Hoe ziet een schooldag eruit?

voor medemens en schepping bij te brengen. De school

Wat wordt er zoal aan vakken gegeven?

vindt het haar taak om kinderen sociale vaardigheden bij te

Hoe wordt er onderwezen? En waarom zó?

De Rudolf Steinerschool geeft veel aandacht aan de sociale

brengen zodat zij straks kunnen omgaan met de veelvormigheid van onze samenleving. Door het gezamenlijk

‘Kleuters mogen spelend de wereld leren kennen’

vieren van veel jaarlijks terugkerende feesten, zoals

De kleuterklas heeft een huiselijke sfeer. Iedere ochtend

Kerstmis, Sint Maarten en Sint Jan, raken kinderen ver-

komen de kleuters in dezelfde zorgvuldig ingerichte klas

trouwd met het ritme van de natuur (zo worden bijvoor-

aan. Poppen in opgedekte bedjes, een nette ‘keuken’,

beeld na Sint Jan de dagen weer korter) en leren zij zich te

huisjes van rekken en doeken, materialen om mee te spe-

bewegen in een sociale gemeenschap.

len verzameld in kisten en mandjes. Deze sfeer geeft de kinderen een gevoel van geborgenheid en veiligheid. Hier-

Contacten tussen school en ouders zijn er op diverse ou-

door komt het kind tot spelen. Zo ontwikkelt hij zich op zijn

deravonden, voor alle ouders en voor de diverse klassen.

eigen manier, via het spel en de fantasie. Het ‘echte’ leren

Ook krijgen ouders een oudergesprek en komen leerkrach-

komt in de eerste klas, als het kind schoolrijp is. Het wil

ten op huisbezoek. Daarnaast zijn er diverse terugkerende

niet zeggen dat de kleuter alleen maar speelt en niets

schoolactiviteiten zoals de lente- en herfstmarkt en het

leert. Spelend legt hij de basis voor de jaren die komen

Kerstspel die de contacten tussen ouders onderling en met

gaan. Eenvoudige middelen zijn al voldoende om de fanta-

de school bevorderen.

sie en het vrije spel in gang te zetten: speelgoed van natuurlijke materialen, zoals hout, lappen stof, stenen, schel-

Het ‘vrij’ van de vrije school

pen, zand, water, kastanjes, eikels en dennenappels. Juist

De overheid stelt wettelijke eisen aan het onderwijs.

deze eenvoudige ‘speeltjes’ nodigen de kleuters uit hun

Elke school, dus ook een vrije school, moet daaraan vol-

fantasie te gebruiken. Dit vrije spel wordt wél gespeeld

doen. De Vereniging van Vrije Scholen heeft deze eisen

binnen grenzen. Een van die grenzen is niet te veel speel-

vertaald voor het vrije schoolonderwijs in de zogenaamde

goed. Te veel speelgoed maakt een kind onrustig, het

mesoleerlijnen. Die staan in het leerplan, dat niet door de

vliegt van het ene naar het andere speeltje. De kleuterleid-

overheid wordt voorgeschreven maar wel gekeurd.

ster kijkt tijdens het vrije spel goed naar de kinderen.

Omdat het kind uitgangspunt is in het vrije schoolonder-

Soms moet een kind geholpen, aangemoedigd, of juist

wijs, sluit de vrije school in zijn leerplan nauw aan bij het

afgeremd worden.

wezen van het kind in de opeenvolgende leeftijdsfasen. Daarom gaat de vrije schoolleerkracht binnen de grenzen

Samen

van het leerplan ‘vrij’ om met het aanbieden van de les-

De leidster observeert de kinderen in het omgaan met de

stof. Hij bepaalt zelf wanneer nieuwe leerstof gebracht

materialen. En hoe bij de oudere kleuters de sociale con-

moet en kan worden. Dat nu is de betekenis van het woord

tacten in het spel ontstaan. Bij de jonge kleuters hebben

‘vrije’ van de vrije school.

de contacten in het spel vaak iets toevalligs en wordt er ‘naast’ elkaar gespeeld. De oudere kleuters willen graag samen het onderwerp van hun spel bedenken, bijvoorbeeld ‘winkeltje’ spelen. Hierbij komt het sociale aspect om de hoek kijken. Het samen spelen en het samen delen. Alles wat anderen doen, doen kleuters na. Hun leergierigheid uit zich in het nadoen. Daarom schept de kleuterleidster voorwaarden voor een omgeving die na te bootsen is. De kleuterleidster maakt bijvoorbeeld bewegingen die passen bij een liedje over de golven van de zee. De kleuters doen de golvende beweging onder het zingen na. In het vrije spel is het kind vrij om in het lokaal of buiten, binnen gestelde grenzen, te gaan en te staan waar hij wil. Zo kan het kind zijn natuurlijke behoefte om te bewegen uiten en kan de kleuterleidster zijn motoriek beoordelen op onder meer coördinatie. Eventuele correcties op de motoriek vinden niet tijdens het vrije spel plaats, maar tijdens de meer geleide activiteiten als kringspelletjes.

Impulsen De oudste kleuters hebben naast het vrije spel individuele impulsen nodig. Deze kleuters krijgen vaak opdrachten om wol- en weefwerkjes te maken. Zij mogen ook extra schilderen en tekenen, of extra huishoudelijk werk doen. Ook


4


plaats opbergen van de spelmaterialen, gebeurt met aan-

4 - Het onderwijs: klassen 1 t/m 6

dacht en hoort bij de groepsactiviteiten. Een enkele keer

‘Kunstzinnig onderwijs als basis voor de ontwikkeling van

kan een bouwwerk blijven staan omdat de oudere kleuters

het denken, voelen en willen’

het gezamenlijk opruimen van de klas en op een vaste

daarmee de volgende dag verder willen gaan. Het ontwikkelen van de taal krijgt veel aandacht in de kleuterklassen.

Tekenen, schilderen, toneelspelen en voordragen spelen in

De kinderen horen een aantal dagen achter elkaar hetzelf-

de klassen 1 tot en met 6 een grote rol in het leren. Elke

de verhaal zodat zij er beelden bij kunnen bedenken. Ook

schooldag wordt bij de kinderen het denken, voelen en

oefenen ze taal in combinatie met bewegingen. Bijvoor-

willen aangesproken. In het periodeonderwijs aan het

beeld door eenvoudige vingerspelletjes, versjes bij de

begin van de ochtend krijgen ze de cognitieve vakken die

bewegingsspelletjes en het poppenkast spelen. De vertel-

het denken aanspreken. Dat zijn rekenen, Nederlandse

lingen worden in de oorspronkelijke vorm, dat wil zeggen

taal, heemkunde, mensen dierkunde, meetkunde, plant-

monotoon en met weinig gebaren gebracht. De kinderen

kunde, aardrijkskunde, geschiedenis en natuurkunde. Na

moeten in rust kunnen luisteren. Kleuters kunnen niet veel

de pauze komen de kunstzinnige, bewegings- en hand-

dingen tegelijk, ze zijn door kleinigheden afgeleid. De taal,

vaardigheidsvakken aan bod. Hierin krijgt het voelen en

die bij verhalen wordt gebruikt, is mooi, rijk en zuiver met

willen van de kinderen meer aandacht. Ook krijgen de

een gevoelige voordracht. Het eenvoudige taalgebruik van

leerlingen gymnastiek, waarbij in de eerste en tweede klas

het kind op die leeftijd wordt overstegen. Door vele malen

de nadruk ligt op spelen. In de klassen erna zijn er ook

het verhaal te herhalen, begrijpen de kleuters op den duur

gymnastiekoefeningen.

ook wat een moeilijk, onbekend woord wil zeggen. Naast de gewone verhalen worden ook de volkssprookjes

Leerkrachten vertellen verhalen die passen bij de leeftijd

uit de Europese landen gebracht. Deze worden meestal niet

van de kinderen. Verhalen zijn als volgt over de jaren

voorgelezen, maar verteld. Dat verlevendigt het verhaal.

verdeeld:

Het vertellen is er niet in de eerste plaats op gericht dat de

Kleuters

kleuters alles begrijpen, maar dat ze geboeid zijn door

Klas 1

Sprookjes

vorm en inhoud van het verhaal. Bij de beelden die de

Klas 2

Fabels en legenden

sprookjes oproepen, kan iedere kleuter bij het luisteren zijn

Klas 3

Verhalen uit het Oude Testament

fantasie de vrije loop laten.

Klas 4

Verhalen uit de Noorse mythologie

De leidster oefent met de kleuters ook bewegingsvormen.

Sprookjes

Klas 5

Verhalen uit de Griekse mythologie

Klas 6

Verhalen uit de Romeinse mythologie

Aan de hand van gedichtjes, liedjes en verhaaltjes maken ze bewegingen met de handen, de armen en de vingers.

Leren lezen, Nederlandse Taal

Huppelen, dansen, galopperen, sluipen, wiegen en hard of

Vrije scholen hebben een eigen methodiek om kinderen te

zacht lopen doen ze ook. Bijvoorbeeld door het lopen van

leren lezen. In de eerste klas leren de kinderen de letters

kabouters door het bos na te doen. Ook leren ze door

vanuit een beeld. Een tekening van bijvoorbeeld een laars

bewegingen wat ‘groter’, ‘kleiner’, ‘zwaarder’ en ‘lichter’ is.

wordt langzaam een laarsletter en uiteindelijk de letter L.

De kinderen ontwikkelen hun muzikale gevoel door te

Dus vanuit beeldende karakters maakt het jonge kind

luisteren, te zingen en muziek te maken. Een aantal keren

kennis met de lettertekens en deze worden geleidelijk de

per week is er tekenen. Minstens een keer in de week

abstracte tekens waar de volwassene zo aan gewend is. In

schilderen de kleuters samen, met waterverf op nat papier.

de tweede klas krijgt het lezen en schrijven echt vorm.

Daarnaast boetseren de kleuters met bijenwas, en gaan ze

Dat is later dan in het reguliere onderwijs. Al snel loopt de

onder meer plakken, knippen en scheuren. De wat oudere

ontwikkeling met het reguliere onderwijs gelijk en in de

kleuters maken zelf popjes, kleedjes en ballen. Hierdoor

zesde klas hebben de kinderen dezelfde basis als in de

krijgt het kind gevoel voor kleur en vorm.

reguliere groep 8. Door het oefenen in vertellen, voordragen, toneelspelen en het werken met gedichten, ontwikke-

De kleuters helpen ook met huishoudelijke werkjes zoals

len de kinderen een groot taalgevoel, een rijke woorden-

afwassen, wassen van kleedjes en poppenkleren, stoffen,

schat en spreken ze doorgaans makkelijk in het openbaar.

vegen, opruimen, koken, bakken. Ze eten dagelijks met

Rekenen

elkaar.

Bewegingsoefeningen ondersteunen het rekenonderwijs. De kinderen lopen onder het tellen ritmisch voor-, achteren zijwaarts en klappen en stampen om ‘tot in de botten’ de getallenwereld te ervaren. Heemkunde, aardrijkskunde, geschiedenis en biologie In de eerste drie klassen richten de kinderen zich tijdens de periodes heemkunde op hun eigen directe omgeving. Vanaf de vierde klas gaan ze steeds verder van huis en haard. Dit gebeurt in de lessen aardrijkskunde, geschiedenis en biologie. Zij maken kennis met dierkunde, plantkunde, mineralogie en menskunde. Via eigen stad, provincie en land, via delta en grote rivieren ontdekken zij de rest van Europa. Via producten uit het


5


dagelijkse leven, bijvoorbeeld chocoladepasta en brood,

Muziek

leren zij hoe mensen over de hele wereld zich inzetten voor

Vanaf de kleuterklas tot en met de zesde klas is zingen

elkaar en hoe diezelfde mensen afhankelijk zijn van de

belangrijk. Dit gebeurt in de klassen apart en gezamenlijk

soms grillige elementen en kosmische werkingen die de

met jaarfeesten en met de maandopening. Vanaf de eer-

aarde beïnvloeden. Vaderlandse geschiedenis wordt niet op

ste klas krijgen alle leerlingen fluitles. Meerstemmig zingen

de vrije onderbouw onderwezen. Die leerstof krijgen ze op

en musiceren wordt in de hoogste klassen beoefend. In de

de bovenbouw. Geschiedenis kan wel geïntegreerd zijn in

vierde klas komt het notenschrift aan de orde. Vanaf de

de verschillende periodes.

vijfde klas kunnen kinderen op de altblokfluit leren spelen. Muziek maken met elkaar is goed voor de sociale vorming.

Natuurkunde

Vertellen, voordragen en reciteren is een onderdeel van de

In de natuurkundeperiodes in de zesde klas leren de leer-

vertelstof en de jaarfeesten en wordt bij de taallessen

lingen over geluid, licht, magnetisme en elektriciteit. Door

(Nederlands, Engels, Frans) gebruikt.

de fenomenen waar te nemen en te beschrijven.

Handvaardigheid/handwerken Frans en Engels

Doel van de vakken handwerken en handenarbeid is dat de

Vanaf de eerste klas krijgen de kinderen onderwijs in

leerlingen handig worden en voorwerpen leren maken. Het

vreemde talen. Door gedichten, liedjes, spelletjes en to-

op jonge leeftijd zinvol met de handen bezig zijn, bevordert

neelstukjes leren ze om zich in het Frans en Engels uit te

de concentratie en het ruimtelijk voorstellingsvermogen.

drukken. Vanaf de vierde klas leren de kinderen ook lezen

De vakken handwerken en handvaardigheid stimuleren het

en schrijven in de vreemde talen. Door het vele zingen,

beweeglijk en creatief denken en zijn goed voor de wils-

toneelspelen, voordragen en vertellen in het Engels en

vorming. Wat kinderen met hun hoofd bedenken, maken zij

Frans ontwikkelen de kinderen in die zes jaar een genuan-

met hun handen. Het is ook goed voor de motorische ont-

ceerd taalgevoel en durven zij die vreemde talen te spre-

wikkeling. In de lessen handwerken leren de kinderen

ken.

breien, haken, borduren, vlechten naaien. Voorbeelden van werkstukken zijn zakken voor de blokfluit, pennenzakjes en

Klassenpresentaties

dieren en poppen. In de lessen handvaardigheid wordt

Tweemaal per jaar wordt er op vrijdagmiddag een klassen-

gewerkt met allerlei soorten papier. In de kleuterklassen,

presentatie gehouden, waarop de kinderen van de eerste

de eerste, tweede en derde klas wordt geboetseerd met

tot en met de zesde klas iets uit de lesstof laten zien aan

bijenwas, later met klei. Vanaf de vijfde klas is er ook

elkaar, aan ouders en aan andere belangstellenden.

houtwerken. Ook wordt met natuurlijke materialen veel gemaakt voor de jaarfeesten.

Computers De school beschikt over een ruimte waarin computeron-

Euritmie

derwijs wordt gegeven aan klas 4, 5 en 6. Leerlingen leren

Euritmie is een vorm van onderwijs waarin de beweging

via het internet en cd-roms zoeken naar informatie voor

centraal staat. Het wordt uitsluitend op vrije scholen gege-

werkstukken en spreekbeurten.

ven. Ondersteund door muziek, gedichten, ritmes, zang of vertellingen maken de kinderen onder begeleiding van de

Kunstzinnig onderwijs

euritmiedocent bewegingen. Het vak vraagt veel concen-

Het vrije schoolonderwijs is kunstzinnig onderwijs. Bij de

tratie en wilskracht van de kinderen en draagt bij tot het

verwerking van de leerstof spelen kunstzinnige middelen

ontwikkelen van het voelen. De school streeft ernaar kin-

zoals tekenen, schilderen, boetseren, toneel en muziek een

deren euritmie op projectbasis aan te bieden.

grote rol. Die kunstzinnige vakken zijn even belangrijk als de cognitieve vakken. Het kunstzinnig onderwijs vormt de

Buitenactiviteiten

basis voor de (cognitieve) ontwikkeling van het kind.

In alle leerjaren vinden verschillende buitenactiviteiten

De kinderen ontwikkelen er gevoel voor schoonheid, vorm,

plaats. De kleuters spelen elke dag op het schoolplein.

kleur, toon en verhoudingen mee. Het spreekt de kinderen

De klassen 1 tot en met 6 werken tijdens de lessen heem-

aan in het gevoelsleven, een gebied waarin kinderen graag

kunde, aardrijkskunde en biologie vaak buiten. Er vinden

werkzaam zijn. Al in de kleuterklas krijgen de kinderen

excursies plaats, bijvoorbeeld een bezoek aan bibliotheek,

nat-in-nat schilderen: met waterverf schilderen op vochtig

museum, steengroeve of boerderij. Jaarlijks is er een

papier. In klas zes schilderen ze ook op droog papier.

sportdag. Er is ook een voetbalteam dat aan de school-

Tekenen krijgen ze op verschillende manieren. Een belang-

voetbalcompetitie meedoet. Verder zijn er een aantal jaar-

rijk onderdeel is het vormtekenen. Hiermee ontwikkelen de

feesten met buitenactiviteiten.

kinderen gevoel voor vormen en leren zij deze uit de hand te tekenen. Het vormtekenen is een belangrijke ondersteu-

Jaarfeesten

ning bij de ontwikkeling van het handschrift en vormt de

Een kind leeft in het ritme van het jaar, het leeft het jaar.

basis voor de meetkunde. De jonge kinderen boetseren

Van kastanjes rapen in de herfst, via Sinterklaas naar

met bijenwas. Vanaf de derde klas met boetseerklei. To-

Kerstmis, van ijspret naar boterbloemen plukken en zonder

neel en poppenspel wordt vaak gebruikt bij de jaarfeesten

jas naar buiten ... en weer terug naar de gekleurde blaad-

en bij de taallessen.

jes aan de bomen. De vier seizoenen geven kleur aan het leven door het jaar heen. Elk jaargetijde heeft zijn eigen kenmerken. En van oudsher worden de belangrijkste hoog-


6


bijvoorbeeld aan de oogstfeesten. De christelijke traditie

5 - De zorg

heeft later haar eigen feesten onder meer op die feesten

In dit hoofdstuk staat de zorg voor kinderen centraal. Hoe

geënt. Zo ontstonden de grote jaarfeesten.

wordt de ontwikkeling van de leerlingen bijgehouden? Hoe

tepunten in dit natuurritme door de mensen gevierd. Denk

wordt hun gezondheid in de gaten gehouden? Op de Rudolf Steinerschool Roosendaal worden de volgen-

Welke zorg is er voor kinderen die extra begeleiding nodig

de jaarfeesten gevierd:

hebben? En wat is het rugzakje?

Herfst

Michaëlsfeest, Sint Maarten Advent, Sint Nicolaas

Leerlingdossier

Kerstmis, Drie Koningen

De school legt van elk kind een dossier aan. Hierin zitten

Maria-Lichtmis, Carnaval

persoonlijke gegevens, verslagen van vorderingen, onder-

Lente

Palmpasen, Pasen, Pinksteren

zoeken, kinderbesprekingen en oudergesprekken. Het

Zomer

Sint Jan

dossier stelt het onderwijsteam in staat de ontwikkeling

Winter

van het kind goed te kunnen volgen. De viering van de jaarfeesten is niet bedoeld als godsdienstonderwijs, hoewel de vrije school ze wel viert vanuit

Leerlingvolgsysteem

de christelijke traditie. Het beleven van de natuur en het

De vrije school kent twee fundamentele verschillen in pe-

beleven van rijke spirituele beelden door de verhalen en de

dagogische benadering ten opzichte van de reguliere basis-

rituelen staan voorop. Ze geven het kind een innerlijke

school.

rijkdom mee om later een evenwichtig mens te kunnen

Eén: de leerstof is geen doel maar ontwikkelingsstof.

zijn.

Twee: leren doe je met je hoofd, hart en handen; elk gebied krijgt evenveel en gelijkwaardige aandacht.

Middageten in de klas

Vanzelfsprekend vraagt dit om een andere toetsing van

Alle kinderen lunchen tussen de middag met hun klas en

kinderen. De school kent de toetsing van de periodedoelen

leerkracht. De kleuters eten elke morgen ook samen in de

en daarnaast twee keer per jaar de methode onafhankelij-

klas. Het samen eten is belangrijk in het vrije schoolon-

ke toetsen in november en april of mei.

derwijs. Kinderen leren zo te functioneren in een sociaal

Een keer per jaar wordt de sociaal-emotionele ontwikkeling

verband. De eigen klas speelt hierin de belangrijkste rol.

in kaart gebracht. Hierna vinden er ouderavonden plaats.

Het ‘overblijven’ is kosteloos omdat het onder leiding staat

Op een aantal momenten worden de kinderen extra goed

van de leerkracht.

bekeken. Dit gebeurt in het tweede kleuterjaar, de tweede klas en de zesde klas.

Schoolzwemmen De tweede klas heeft elke maandagmorgen schoolzwem-

Kinderbespreking

men.

In de wekelijkse pedagogische vergadering bespreken de leerkrachten met regelmaat leerlingen. Als een kind apart ter sprake komt, wordt dit vooraf aan de ouders gemeld. Op deze kinderbesprekingen legt het onderwijsteam alle waarnemingen naast elkaar. Zo ontstaat er een zo compleet mogelijk beeld van het kind. Op basis hiervan worden afspraken gemaakt over pedagogische en andere maatregelen om het kind te helpen in zijn ontwikkeling. Leerkrachten kunnen zich hierbij laten ondersteunen door externe deskundigen. Op dezelfde wijze als bij de kinderbespreking worden in de pedagogische vergadering ook klassen als groep besproken. Elke klas is anders en vraagt daarom om een eigen benadering.

Getuigschriften 0p de vrije school krijgen kinderen geen rapport met cijfers. Aan het eind van ieder schooljaar ontvangen zij een getuigschrift. Dit is een rapport waarin de leerkracht uitvoerig beschrijft hoe de ontwikkeling van het kind dat jaar is verlopen, zowel in sociaal-emotionele zin als per vak. Dit verslag is bestemd voor de ouders. Leerlingen krijgen een eigen spreuk. De spreuk is gegoten in een beeld, bijvoorbeeld in een ‘gedicht’ waarin de leerkracht het kind als het ware een spiegel voorhoudt. Het geeft een liefdevolle blik in de innerlijke wereld van het kind en wil richting wijzen voor de toekomst.


7


Schoolrijpheid

Het protocol voor schorsing en verwijdering van een kind

Het is niet vanzelfsprekend dat een kleuter na twee jaar

van school is op te vragen bij de schoolleider.

doorstroomt naar de eerste klas. Daarom wordt van het kind tijdens de kleuterjaren de motorische, sociale en

Remedial teaching

emotionele ontwikkeling bijgehouden. Zo ontstaat zicht op

Omdat de leerstof niet doel maar middel is om kinderen te

de ontwikkeling en op eventueel te verwachten problemen.

helpen in hun ontwikkeling, bepaalt dit ook de wijze waar-

Aan het eind van de kleutertijd krijgt iedere kleuter een

op de remedial teacher de kinderen begeleidt. De cognitie-

schoolrijpheidsonderzoek. Dit onderzoek voert de eigen

ve ontwikkeling is daarbij gelijkwaardig aan de ontwikke-

kleuterleidster en de remedial teacher uit. Ook de GGD-

ling van het sociaal-emotioneel gebied en het wilsgebied.

arts bekijkt de kleuters. De resultaten worden besproken

De klassenleerkracht is primair verantwoordelijk voor de

met de intern begeleider. Is een kleuter niet schoolrijp, dan

kinderen. De remedial teacher werkt altijd in opdracht van

is het advies aan de ouders om het kind nog een jaar te

de leerkracht en in aanvulling op wat er in de klas gebeurt.

laten ‘kleuteren’. Het gaat daarbij vaak om het opsporen en de aard van de

Tweede klas onderzoek

moeilijkheden, het vinden van een goede aanpak en het

Leerlingen in de tweede klas krijgen het ‘tweedeklasonder-

uitzetten van behandeling. Soms werkt een kind dan enige

zoek’. De remedial teacher voert het uit. De resultaten

tijd individueel met de remedial teacher. Vaak bestaat de

bespreekt de remedial teacher met de ouders en de leer-

hulp ook in een advies voor aanpak in de klas en wordt

kracht. Het onderzoek geeft inzicht in de leervoorwaarden

met name de leerkracht ondersteund die met het kind

van het kind.

werkt. Voor een succesvolle begeleiding is intensieve samenwerking tussen remedial teacher, klassenleerkracht en

Schoolverlatersonderzoek

dikwijls de ouders een vereiste. Soms krijgt het kind oefe-

In de zesde klas vindt klassikaal het schoolverlatersonder-

ningen mee die ook thuis gedaan moeten worden. Aan-

zoek plaats, het NIO-onderzoek. Dit onderzoek is het alter-

vraag voor remedial teaching verloopt via de klassenleer-

natief dat veel vrije scholen gebruiken voor de CITO-toets

kracht. Remedial teaching geldt voor alle kinderen; kinde-

op de reguliere basisscholen. Uit dit onderzoek volgt een

ren met leerproblemen, kinderen die heel gemakkelijk

advies voor het vervolgonderwijs. Samen met het beeld

leren of kinderen met problemen met bewegen of gedrag.

dat de klassenleerkracht van de leerling heeft, de mening van de ouders en van het kind zelf, vormt het een degelij-

Interne begeleiding

ke basis voor de keuze van de middelbare school.

De intern begeleider adviseert en controleert de leerkrachten over alles wat met leerlingenzorg te maken heeft. De

Speciale zorg voor kinderen met specifieke behoeften

intern begeleider volgt de ontwikkeling van alle kinderen.

Een kind met leerproblemen, lichamelijke of sociaal-

Zij is ook verantwoordelijk voor het bespreken van de

emotionele klachten, heeft speciale zorg nodig. Leerkrach-

toetsresultaten. Een hoogst enkele keer wordt een kind wel

ten kunnen hiervoor deskundige hulp inroepen, na vermel-

eens in een klas hoger of lager geplaatst wanneer de leer-

ding aan de ouders.

stof daar beter bij zijn ontwikkeling aansluit. Dit gebeurt in samenspraak met de ouders, het college en de intern be-

De zorgprocedure

geleider. Hoogbegaafde kinderen krijgen de mogelijkheid

Als een kind leerproblemen heeft, of lichamelijke of sociaal-

zich op andere wijze met de leerstof te verbinden, zodat zij

emotionele problemen, volgt de school de volgende proce-

zich aangesproken blijven voelen en niet onder hun niveau

dure:

gaan presteren.

• Er is overleg tussen de leerkracht en de ouders. Leer-

Consultatiebespreking

kracht maakt hiervoor een afspraak met de ouders. • Het kind komt in de kinderbespreking.

De school kan via het samenwerkingsverband Weer Samen

• Het kind kan door de leerkracht aangemeld worden bij

Naar School zeven keer per jaar een beroep doen op de

de remedial teacher voor een extra onderzoekje of voor

kennis van de schoolbegeleidingsdienst. De intern begelei-

een periode remedial teaching

der spreekt daarin met een vaste consulente van de regu-

• De leerkracht kan het kind aanmelden voor een consulta-

liere schoolbegeleidingsdienst. In Roosendaal is dit Edux.

tie bij de schoolbegeleidingsdienst.

Ouders wordt gemeld door de leraar dat hun kind bespro-

Aan de hand van een of meerdere van bovenstaande be-

ken wordt.

sprekingen kan: • óf een (nieuw) handelingsplan worden opgezet;

Ambulante begeleiding

• óf ambulante begeleiding worden aangevraagd;

Vanuit het speciaal onderwijs kunnen de leerkrachten

• óf een onderzoek worden aangevraagd bij de reguliere of

ondersteuning krijgen voor een leerling in de klas.

de Vrije schoolbegeleidingsdienst;

Te denken valt dan voor bijvoorbeeld motorische proble-

• óf de ouders wordt geadviseerd extern hulp te zoeken

men aan de Mytylschool en voor een kind met een gehoor-

(speltherapie, logopedie, fysiotherapie, arts, enz.).

stoornis aan de Spreekhoorn in Breda. Het doel is om deze

De

school probeert zoveel mogelijk contact te onderhouden

kinderen met een eventuele aanpassing binnen het basis-

met een eventuele externe therapeut.

onderwijs op te vangen.

Wanneer leraren externe hulp inroepen, melden ze dit aan de ouders.


8


Speciaal onderwijs

Bij plaatsing wordt de aanmeldprocedure verder gevolgd.

Als een kind op school niet voldoende kan worden begeleid

De afwijzing wordt schriftelijk aan ouders meegedeeld.

in zijn ontwikkeling kan het verwezen worden naar het speciaal basisonderwijs of een REC-school (Regionaal Ex-

Jeugdgezondheidszorg

pertise Centrum). Voor verwijzingen hiernaar zijn speciale

De afdeling jeugdgezondheidszorg (jgz) van de GGD West-

onderzoekscommissies actief, die beslissen of een kind

Brabant onderzoekt en bewaakt op diverse manieren de

voor dit onderwijs in aanmerking komt . Iedere REC heeft

gezondheid van de schoolkinderen.

zijn eigen commissie. In Roosendaal is de commissie leer-

• In het eerste/tweede kleuterjaar op spraak- en taalontwikkeling, door de logopedist en roept ouders op voor

lingzorg PCL belast met de verwijzing naar het speciaal

een gesprek als dit nodig mocht blijken.

basisonderwijs (De Sponder). De intern begeleider helpt

• In het tweede kleuterjaar op totale groei en ontwikke-

ouders aan de juiste informatie.

ling, door de arts. Bij de nabespreking is de kleuterleid-

Het rugzakje

ster aanwezig.

Sinds 1 augustus 2003 is een nieuwe onderwijswet van

• In de vijfde klas op onverwachte veranderingen in de

kracht. Die wet geeft de ouders van kinderen met een

gezondheidstoestand en het algemeen welbevinden, door

ernstige stoornis of handicap het recht om te kiezen voor

de verpleegkundige. • Niet-systematisch onderzoek van de leerlingen die door

hun kind: de keuze voor een speciale school of voor een gewone basisschool. Kiezen de ouders voor de gewone

de ouders, of met medeweten van de ouders door de

school dan krijgt zo'n kind een "rugzak" mee. In die rugzak

leerkrachten of andere jgz-medewerkers worden aangemeld.

zitten middelen om extra hulp te kunnen bieden tijdens de

• Onderzoek naar hygiëne en veiligheid in en om het

lessen door een leerkracht of assistent en geld om onder

schoolgebouw.

andere extra leermiddelen te kunnen kopen. De school staat niet afwijzend tegenover het ‘rugzakje’. De school

Tussentijds worden alle kinderen op school regelmatig

ziet wel beperkingen. Bijvoorbeeld in de wijze van aanbie-

onderzocht op het functioneren van de ogen, de oren en de

den van de lesstof (periodeonderwijs), leermiddelen en

spraak. De logopedist van de GGD komt een aantal keren

methodes, maar ook aan het schoolgebouw. Gezien de

per jaar op school voor controle.

situatie waarin de school zich op dit moment bevindt, wil de school de komende jaren nog voorzichtig zijn met het

Voor ondersteuning van de gezondheidseducatie op school

aannemen van kinderen die extra zorg behoeven. Een

kan gebruik gemaakt worden van materialen, cursussen en

maximum van één of twee per klas is vooralsnog een reële

ondersteuning door de GGD. De GGD werkt met een ge-

grens. Uiteraard hangt het af van de handicap van het kind

meenteteam jgz. Het team bestaat uit een arts, een ver-

dat aangemeld wordt.

pleegkundige, een assistente en een logopedist. Het heeft de gezamenlijke zorg voor alle scholen in de gemeente Roosendaal.

Het college van leerkrachten beoordeelt of het kind kan komen. De normale voortgang van het onderwijsproces voor de andere leerlingen moet de school ten allen tijde

Controle op hoofdluis

kunnen garanderen. Gedrag van een leerling dat storend is

Hoofdluis kan iedereen krijgen. Om snelle verspreiding

voor dat proces kan altijd een reden zijn de aanwezigheid

tegen te gaan is er regelmatig controle op hoofdluis.

van deze leerling ter discussie te stellen.

De klassenouders controleren alle kinderen ongeveer iedere zes weken en na alle vakanties. Bij hoofdluis worden de

Melden zich ouders met een leerling met een stoornis of

ouders van het kind gebeld met informatie en krijgen de

een handicap dan hanteert de school een protocol.

ouders van de klasgenoten van het kind een briefje met

In het kort staat er het volgende in:

aanwijzingen om de luis te bestrijden. Van de ouders van

• De ouders melden zich via de schoolvoorlichter bij de

het kind met hoofdluis of neten wordt dan verwacht dat zij

klassenleerkracht.

de aanwijzingen opvolgen. Na een week is er een extra

• De klassenleerkracht heeft samen met de intern begelei-

controle. Heeft het kind dan nog steeds luizen of neten,

der een gesprek met de ouders waarin zij hun aanmel-

dan neemt de coördinator contact op met de ouders en

ding en verwachtingen toelichten.

verzorgt de verdere begeleiding. Deze maatregelen zijn

• Er wordt aan de ouders gevraagd om schriftelijke toe-

nodig om verspreiding van hoofdluis te voorkomen.

stemming om bij derden informatie te kunnen opvragen. • De school gaat informatie verzamelen.

Schoolkeuze voor voortgezet onderwijs

• De binnengekomen gegevens worden in kaart gebracht,

Kinderen kunnen in Rotterdam, Prinsenbeek of Antwerpen

bestudeerd en besproken door het college, eventueel

naar de bovenbouw van de vrije school, of naar een regu-

met de consultatiegever en de coördinator Commissie

liere middelbare school. Voor de ouders van de zesdeklas-

Leerlingen Zorg (CLZ).

sers is er een voorlichtingsbijeenkomst waarop een leer-

• Daarna vindt er een afweging plaats in het college van

kracht van een vrije schoolbovenbouw vertelt over het

leerkrachten.

middelbaar vrije schoolonderwijs. De klassenleerkracht

• Adviesgesprek met de ouders waarbij het besluit van de

geeft ook voorlichting over vervolgonderwijs. De leerkracht

school wordt besproken: plaatsing of afwijzing.

bespreekt met de ouders de schoolkeuze voor het kind. Daarnaast kunnen ouders de open dagen op de verschillende scholen bezoeken.


9


worden het testrapport en het schooladvies meegezonden.

7 - De ouders

De ouders ontvangen van de nieuwe school bericht over de

In dit hoofdstuk komen de ouders aan bod. Welke rol spe-

aannameprocedure.

len zij op school? Wat is de ouderkring? Wat doen ouders

De ouders melden de leerlingen aan. Met de aanmelding

in de mandaatgroepen? Hoe zit het met de ouderbijdrage? Hoe meld je als ouder een kind aan op school?

De zesde-klassers van het schooljaar 2006/2007 gingen naar de volgende scholen: Vmbo

20%

Aanmelding kinderen

Havo/vwo

80%

Ouders met belangstelling voor de Rudolf Steinerschool ontvangen deze schoolgids, algemene informatie over het

De zesde-klassers van het schooljaar 2005/2006 gingen

vrije schoolonderwijs, een schoolkrant en een begeleidende

naar de volgende scholen:

brief van de schoolvoorlichter. Daarnaast kunnen ze een

Vmbo

15%

informatieavond of een open dag bezoeken. Een nader

Vmbo theorie

15%

informatiegesprek met de schoolvoorlichter is ook mogelijk.

Havo/vwo

45%

Willen de ouders hun kind op school aanmelden, dan regelt

Bovenbouw Rotterdam

10%

de schoolvoorlichter met de betreffende klassenleerkracht

Bovenbouw Antwerpen

15%

een aannamegesprek. Het aannamebeleid van de school is erop gericht dat alle kinderen van een gezin op de school geplaatst worden. Bij een wachtlijst hebben kinderen die

6 - Het personeel

van een andere vrije school komen voorrang boven leerlingen uit het reguliere onderwijs.

In dit hoofdstuk komt het personeel aan bod. Welke leerkrachten zijn er op school?

Uitschrijven kinderen

Wie werken er nog meer?

Het uitschrijven van leerlingen verloopt via de klassenleerkracht. Die zal samen met de schoolleider met de ouders

Het schoolteam wordt gevormd door de klassenleerkrach-

een afsluitend gesprek voeren. Vervolgens worden er

ten, de vakleerkrachten, een remedial teacher, een school-

afspraken gemaakt over het doorgeven van de gegevens

leider, een administratief medewerkster en een schoolas-

van het kind naar de nieuwe school.

sistent.

Administratie Meerdere jaren dezelfde leerkracht

Van alle leerlingen worden administratieve gegevens in het

Tijdens de kleuterjaren (groep 1 en 2) hebben de kinderen

computerbestand gezet. Een deel van deze gegevens moet

dezelfde kleuterleidster. In de lagere schooltijd (groep 3-8)

verplicht verstrekt worden aan de gemeente en rijksover-

streeft de school ernaar om de leerkracht meerdere jaren

heid. Ook wordt informatie doorgeven aan de vervolg-

met zijn klas de school te laten doorlopen.

school. Verder wordt informatie over het kind niet zonder

De school biedt stageplaatsen aan leerlingen van Helicon,

toestemming aan derden verstrekt.

de Vrije Hogeschool voor de Opvoedkunst, en aan leerlingen van de verschillende regionale PABO’s en SPW’s (klas-

Ouderavonden

senassistenten). De stagiaires worden begeleid door de

Iedere leerkracht houdt jaarlijks tenminste één ouder-

klassenleerkracht.

avond, waarin hij onder meer aandacht besteedt aan de inhoud van het leerplan voor dat schooljaar. Daarnaast is

Scholing van leerkrachten

er in de regel tenminste één algemene ouderavond per jaar

Jaarlijks kunnen leerkrachten zich op onderwijskundig

over zaken die betrekking hebben op de hele schoolge-

gebied bijscholen. Ze hospiteren bijvoorbeeld op andere

meenschap. Ouders die de klassenleerkracht eens apart

vrije scholen.

willen spreken over hun kind, kunnen daarvoor een af-

Enkele dagen per jaar vervallen de lessen omdat de leer-

spraak maken. De in het leerlingvolgsysteem opgenomen

krachten dan studiedagen hebben, eventueel samen met

vorderingen worden twee keer in het jaar met de ouders

collega’s van andere vrije scholen. Nieuwe leerkrachten

besproken, in zogenaamde 10-minuten-gesprek-jes. Als

worden in en buiten de klas begeleid door hun collega’s en

het nodig is, dan kan er een vervolgafspraak gemaakt

door de schoolbegeleidingsdienst voor vrije scholen.

worden.

Communicatie Eens in de twee weken krijgt het jongste kind van het gezin een nieuwsbrief mee met daarin het laatste nieuws over de school. Vier keer per jaar ontvangen de ouders een schoolkrant, met daarin bijdragen van leerkrachten, kinderen en ouders. Ouders kunnen met korting een abonnement nemen op het tijdschrift Vrije Opvoedkunst. De schoolbibliotheek is tegen geringe bijdrage voor ouders toegankelijk.


10


Klassenouder

Klachten

Klassenouder staat de leerkracht bij met raad en daad, en

Bij klachten wordt eerst geprobeerd om binnen school naar

heeft oor voor wat leeft onder de ouders van de klas.

een oplossing te zoeken. Daarvoor geldt het volgende stappenplan. Er wordt telkens een nieuwe stap gezet als de

Ouderactiviteiten

vorige geen bevredigend resultaat heeft opgeleverd. De

De Rudolf Steinerschool kent drie mandaatgroepen en één

ouders kunnen zich laten bijstaan door de vertrouwensper-

werkgroep. We roepen met name nieuwe ouders op om

soon van de school. Ouders zijn vrij om stappen over te

deel te nemen aan deze groepen, zodat u de school ook

slaan.

van een andere kant leert kennen. Nieuwe meningen leiden

• Stap 1: Een gesprek van de ouders met de klassenleerkracht.

vaak tot nieuwe ideeën!

• Stap 2: De ouders (en mogelijk ook de betreffende leerMandaatgroep activiteiten

kracht) nemen contact op met de schoolleider. Indien

Deze groep organiseert op het schoolterrein de lentemarkt,

nodig vindt er een gesprek plaats tussen ouders, leer-

herfstmarkt, operatie Schoenendoos en rommelmarkt. De

kracht en schoolleider. • Stap 3: Indien dit onvoldoende oplevert kunnen de ou-

marktopbrengsten zijn voor de school. Mandaatgroep onderhoud en inrichting

ders zich in overleg met de vertrouwenspersoon van de

Deze mandaatgroep voert het interne onderhoud van het

school wenden tot het bestuur van de school.

schoolgebouw uit. De groep buigt zich ook over huisvestingsplannen voor de school.

Als ouders ontevreden blijven of klachten niet naar tevre-

Mandaatgroep public relations

denheid zijn opgelost, kunnen zij altijd een beroep doen op

Het doel is om de vrije school in Roosendaal en het vrije

de landelijke klachtenregeling waarbij de school is aange-

schoolonderwijs in het algemeen te promoten in de regio

sloten. Deze klachtenregeling ligt ter inzage bij de school-

Westelijk Noord-Brabant. Daarvoor maakt de groep voor-

assistent.

lichtingsfolders over de school, de schoolgids en promoot ze de school tijdens diverse lokale activiteiten. Ook onder-

Klachten over intimidatie of machtsmisbruik

houdt de mandaatgroep contacten met de pers voor het

Wie op school te maken krijgt met seksuele intimidatie of

krijgen van publiciteit. De mandaatgroep organiseert ook

seksueel machtsmisbruik, ernstig psychisch of fysiek, dis-

de jaarlijkse open dag en open avond.

criminatie of radicalisering kan voor hulp en advies naar

Werkgroep schoolkrant

onderstaande personen stappen. De contactpersoon (inter-

De schoolkrant verschijnt vier keer per jaar en wordt door

ne vertrouwenspersoon) van de school. Deze persoon kan

de ouders gemaakt. Ouders, leerkrachten en adverteerders

doorverwijzen naar de externe vertrouwenspersoon van de

ontvangen de krant gratis. Belangstellenden kunnen een

GGD of naar de vertrouwensinspecteur. Het is ook mogelijk

abonnement nemen voor 14 euro per jaar.

direct contact op te nemen met de vertrouwenspersoon van de GGD of de vertrouwensinspecteur.

Verder kan de hulp van ouders worden gevraagd bij binnen- en buitenschoolse activiteiten zoals: lezen met kleine

Ouderbijdrageregeling voor het schooljaar 2007/2008

groepjes kinderen, jaarfeestvieringen, sportdag, school-

De Rudolf Steinerschool ontvangt net als andere scholen

voetbal, schoolreisjes en excursies, schoolkamp, in het

subsidie van de overheid. Deze subsidie is gericht op het

periodeonderwijs vertellen over beroep of hobby.

instandhouden van een ‘reguliere’ school. Zij is echter onvoldoende om inhoud te geven aan het vrije schoolon-

Schoonmaak van de klassen

derwijs. De ouders en verzorgers van de leerlingen van de

Dagelijks worden de klassen geveegd en bijgehouden door

school leveren zeer veel inspanningen om het tekort aan

de leerkrachten of ouders. Eenmaal per week krijgt elke

middelen voor “ons” vrije schoolonderwijs aan te vullen.

klas een flinke poetsbeurt. Dat doen de ouders. Daarvoor

Daarbij kan men in de eerste plaats denken aan hun imma-

wordt een rooster gemaakt zodat een ieder zo om de zes

teriële inzet en bijdragen in natura. Hierdoor kan geld

weken, samen met een andere ouder, de klas van één van

worden bespaard (bijvoorbeeld op schoonmaakkosten,

hun kinderen schoonmaakt. Dit gebeurt op vrijdagmiddag

onderhoud) of komen juist extra middelen beschikbaar

en duurt ruim anderhalf uur. Aan het eind van elk school-

(bijvoorbeeld uit de lente- en herfstmarkt). Deze inzet is -

jaar wordt in alle klassen grote schoonmaak gehouden.

hoe belangrijk en onmisbaar ook - echter onvoldoende om

De schoonmaakroosters worden gemaakt door de klassen-

de vrije schooldoelen te realiseren. Daarom vragen wij aan

ouders, die ook vragen over het schoonmaken kunnen

ouders en verzorgers ook een financiële bijdrage voor een

beantwoorden. Een ouder, die op de ingeroosterde datum

aantal belangrijke extra’s die anders zouden ontbreken:

verhinderd is, zorgt zelf voor vervanging. Extra vaklessen

Bibliotheek

De kosten van extra vaklessen (bovenop de vaklessen die

In de bibliotheek zijn boeken over onder meer onderwijs,

de rijksoverheid betaalt) worden deels uit eigen middelen

opvoeding, religie, geneeskunde en antroposofie te leen.

betaald.

De contributie is 3,50 euro per schooljaar. De uitleenter-

Extra kwaliteit verbruiksmateriaal

mijn is vier weken.

Bijenwas, waskrijt, periodeschriften, natuurlijke materialen, enz.


11


8 - De kwaliteitsverbetering

Extra huisvestingsruimte Begin 2007 is de aula van de school geopend.

In dit hoofdstuk wordt kort verteld hoe de school continu De ouderbijdrage is weliswaar vrijwillig, maar tevens on-

blijft werken aan de verbetering van de kwaliteit van het

ontbeerlijk voor de school. De bijdrage is afhankelijk van

onderwijs.

het inkomen en van het aantal kinderen dat de ouders/verzorgers op school hebben ingeschreven. De richtlijnen voor

Leerlingvolgsysteem

de hoogte van de ouderbijdrage worden telkens vastge-

Voor het individuele kind heeft de school het leerlingvolg-

steld en bekendgemaakt aan het begin van het schooljaar.

systeem, met de bijbehorende toetsen. De intern begelei-

Wie niet kan voldoen aan de richtlijn, de betalingstermijn

der ondersteunt de leerkrachten in hun zorg voor leerlingen

of andere problemen heeft met de ouderbijdrage, kan

die extra aandacht nodig hebben. Vaak komen deze leer-

contact opnemen met de vertrouwenspersoon van de

lingen ook tijdens de pedagogische vergadering aan bod.

school. Hij zal onder strikte vertrouwelijkheid tot een op-

Ook is er remedial teaching. Daarnaast kent de school

lossing proberen te komen.

consultatiebespreking. Een aantal keren per jaar komt een medewerker van de schoolbegeleidingsdienst op school om

Let wel: ook in vakanties is ouderbijdrage verschuldigd.

te praten over leerlingen die extra zorg behoeven, om

De inning van de ouderbijdrage loopt via de vertrouwens-

adviezen te geven en soms te helpen bij doorverwijzing

persoon van de school. De ouderbijdrage kan worden vol-

voor verder onderzoek. Leerlingonderzoek kan zowel ge-

daan per maand, kwartaal, halfjaar of per jaar, bij voor-

daan worden door de reguliere schoolbegeleidingsdienst

keur vooruit en middels een automatische/ periodieke

(EDUX) als door de Begeleidingsdienst voor de Vrije Scho-

overschrijving .

len.

Verzekering voor leerlingen

Schoolplan

De school is WA-verzekerd voor de kosten die kunnen

In het schoolplan staan beleidsvoornemens voor de school

voortvloeien uit aanspraken van derden. Indien kinderen

in de komende jaren. Het gaat daarbij om onder meer

vernielingen toebrengen aan andermans eigendom, zullen

kwaliteitsverbetering van de organisatie en van het onder-

in de eerste plaats de ouders aansprakelijk worden gesteld.

wijs.

Geen enkele schoolverzekering kan in de plaats komen voor de WA-, ongevallen- of ziektekostenverzekering van

Samenwerking

ouders/verzorgers. De ouders/verzorgers dienen te allen

De school is lid van de Vereniging voor Vrije scholen en

tijde zelf verzekerd te zijn tegen deze risico’s.

participeert in de daarvoor bestemde gremia. Roosendaal heeft een gemeentelijk Lokaal Onderwijs Forum (L.O.F.)

Non-discriminatiecode

waar de gemeente met de plaatselijke schoolbesturen over

De Bond van Vrije Scholen heeft een non-discriminatie-

het onderwijsbeleid praten. De school maakt deel uit van

code vastgesteld, die ook door de Rudolf Steinerschool

het L.O.F. De leerlingen hebben regelmatig contact met het

Roosendaal is ondertekend. Dit betekent dat er op school

tegenover de school gelegen verzorgings- en verpleeghuis

geen discriminatie mag voorkomen in het leerplan, de

De Brink. Daarnaast participeert de school in de Stichting

leermiddelen, bij de leerlingen, schoolpersoneel en de

Federatie Samenwerkingsverband WSNS regio Roosendaal.

ouders. De non-discriminatiecode ligt ter inzage bij de

Deze federatie stelt onder meer een zorgplan op, dat ook

schoolassistent en bevat een klachtenprocedure.

de Rudolf Steinerschool onderschrijft.

Voedingsbeleid

Verbeterformulieren

In het voedingsbeleid van de school is omschreven hoe de

Voor de kwaliteitsverbetering kunnen ouders en leerlingen

school omgaat met eten, drinken en traktaties. Ouders zijn

hun ideeën doorgeven via het (indien gewenst anonieme)

zelf verantwoordelijk voor het eten, drinken en traktaties

verbeterformulier. Na uitwerking staat in de nieuwsbrief

die zij hun kinderen meegeven. De school zelf hecht waar-

wat er met het idee is gebeurd.

de aan gezonde biologische (dynamische) voeding. Daarom geen snoep mee naar school. Ouders wordt gevraagd bij traktaties suiker te vermijden en bewust om te gaan met verpakkingsmaterialen (sap in een beker i.p.v. in een wegwerppakje). De leerkracht houdt rekening met kinderen die een dieet volgen dat voorgeschreven is door een arts. Het voedingsbeleid ligt ter inzage bij de schoolassistent. Sponsorbeleid. De school kent sinds 1999 een sponsorbeleid. Dit is gebaseerd op het landelijk convenant sponsoring in het primair en voortgezet onderwijs, wat door achttien partijen is overeen gekomen. Dit convenant sponsoring is verder aangescherpt, om de identiteit van het vrije schoolonderwijs zeker te stellen.


12


9 - Praktische zaken

Vakantie buiten schoolvakanties

In dit hoofdstuk staat praktische informatie over schooltij-

slechts in één geval buiten de schoolvakantie vrij gegeven

den, vakanties en vrije dagen.

worden. Dat is uitsluitend wanneer door de specifieke aard

Voor vakantiedoeleinden mag volgens de Leerplichtwet

van het beroep van een van de ouders het gezin niet ten

Opening van het schooljaar

minste twee weken tijdens de schoolvakantie met vakantie

Traditioneel wordt het nieuwe schooljaar geopend met een

kan.

feestelijke samenkomst op de eerste dinsdag na de zomervakantie. Dan worden de nieuwe eersteklassers verwel-

Dan mag er eenmaal per jaar voor ten hoogste tien dagen

komd en vertellen de klassenleerkrachten op beeldende

vrij geven worden. Deze dagen mogen bovendien niet in de

wijze aan hun klas wat er het komende jaar te gebeuren

eerste twee lesweken van het schooljaar vallen. Om over

staat. De eerste maandag van het schooljaar is een studie-

een dergelijk verzoek te kunnen beslissen is een werkge-

dag voor de leerkrachten. De eerste schooldag voor de

versverklaring nodig om aan te kunnen tonen dat de extra

klassen 1 tot en met 6 is dinsdag. De kleuters beginnen

vakantie om die reden wordt aangevraagd.

een dag later, woensdag.

Gewichtige omstandigheden Deze vallen uiteen in twee categorieën:

Schooltijden

• Meer dan 10 schooldagen: hierover beslist de leerplicht-

Kleuterklassen

ambtenaar van de gemeente waarin de leerling woont.

maandag tot en met vrijdag:

8.30 - 13.00 uur

• Minder dan 10 schooldagen: hiervoor kan de schoolleider

Klassen 1 en 2 maan-, woens- en vrijdag

toestemming verlenen. Denk aan verhuizing, huwelijk, :

8.25 - 13.00 uur

dins- en donderdag:

ernstige ziekte en overlijden.

8.25 - 14.45 uur

Toestemming voor extra verlof

Klas 3 maan-, dins- en donderdag:

8.25 - 14.45 uur

Voor extra verlof is bij de leerkracht een aanvraagformulier

woens- en vrijdag:

8.25 - 13.00 uur

te krijgen. Het besluit op het verzoek (toestemming of

Klassen 4 tot en met 6

afwijzing) wordt schriftelijk meegedeeld. Wie bezwaar heeft

maan-, dins-, donder- en vrijdag:

8.25 - 14.45 uur

tegen de beslissing kan binnen zes weken een bezwaar-

woensdag:

8.25 - 13.00 uur

schrift indienen bij degene die de aanvraag heeft behandeld. Voor vragen kan men terecht bij de schoolleider of de

De kleuters kunnen door hun ouders in de klas worden

leerplichtambtenaren van de gemeente Roosendaal.

gebracht. De kinderen vanaf de eerste klas horen om 8.25 uur op het schoolplein te zijn als de bel gaat. Zij gaan per

Algemene schoolregels

klas met hun leerkracht naar binnen.

Tussen de middag hebben de kinderen van de eerste tot en met de zesde klas drie kwartier pauze. Alle kinderen eten

Leerlingenvervoer

hun lunch in de klas op, waarna zij op het plein mogen

Voor ouders van kinderen woonachtig buiten de gemeente

spelen. De school kent algemene regels en afspraken die

Roosendaal is in bepaalde gevallen leerlingenvervoer of

voor alle kinderen gelden. Het zijn gedragsregels die iedere

een gedeeltelijke vergoeding mogelijk van de reiskosten.

volwassene hanteert bij de opvoeding van kinderen.

Meer informatie hierover is te verkrijgen bij de gemeente

De kinderen mogen geen snoep, geld of speelgoed mee

van de eigen woonplaats.

naar school nemen.

Schoolverzuim

Schoolbenodigdheden

Ouders melden ieder schoolverzuim vóór aanvang van de

Per klas volgen hieronder materialen die de ouders zelf

lessen aan de leerkracht (of via de schoolassistent).

betalen. Deze blijven dan ook eigendom van het kind, waar het zelf verantwoording voor moet leren dragen.

Regels voor extra verlof van school Ouders vragen wel eens om hun kind thuis te mogen hou-

Kleuterklassen

den, bijvoorbeeld voor een vakantie buiten de schoolva-

Op maandag tot en met vrijdag eten de kleuters een mee-

kanties. Voor dat zogenaamde extra verlof zijn door de

gebrachte boterham, drinken meenemen in overleg met de

overheid regels opgesteld waaraan de Rudolf Steinerschool

leerkracht.

zich vanzelfsprekend moet houden. De regels gelden wan-

Op de donderdagen eten de kinderen in de klas gebakken

neer er sprake is van:

brood, dan hoeft er geen brood of drinken meegenomen te worden.

Bepaalde religieuze feestdagen

Klas 1

Vrijstelling als kinderen tijdens schooluren plichten moeten

Gymkleding en gymschoenen (gemerkt, geen lange broek,

vervullen die voortvloeien uit godsdienst of levensovertui-

geen lange mouwen, handdoek, in een luchtdoorlatende

ging. Het verzoek moet minstens twee dagen voor het

tas), in de zaal.

tijdstip van verhindering ingediend worden. Als richtlijn

Klas 2

voor de duur van het verlof geldt één dag per feest.

Gymkleding en gymschoenen (gemerkt, geen lange broek, geen lange mouwen, handdoek, in een luchtdoorlatende tas), in de zaal. Schoolzwemmen op maandag.


13



10-Namen en adressen


In dit hoofdstuk staan alle belangrijke namen en adressen

tas), op dinsdag. Multomap 23 rings.

op een rijtje en een literatuurlijst tot slot.

Klas 3

Klas 4 Gymkleding en gymschoenen (gemerkt, geen lange broek,



Melis Stokelaan 42 - 4707 HS Roosendaal

tas), op dinsdag. Multomap 23 rings.

tel: 0165-560377

Klas 5

e-mail: [email protected]


site: www.vrijeschoolroosendaal.nl

geen lange mouwen, handdoek, in een luchtdoorlatende tas), op dinsdag. Multomap 23 rings.

Onderwijsinformatie

Klas 6

Inspectie van het Onderwijs




site: www.onderwijsinspectie.nl

tas), op vrijdag. Passer en liniaal (40-50 cm.),

Vragen over onderwijs

in overleg met leerkracht, multomap 23 rings.

tel: 0800-8051 (gratis)

Klassen 1 tot en met 6 Op alle dagen wordt er in de klas een maaltijd gebruikt. De

De Vrije Schoolbeweging in Nederland

ouders worden verzocht hun kinderen hiervoor boterham-

De vereniging van Vrije scholen is een vereniging waarbij

men, fruit en drinken mee te geven voldoende voor twee

alle door de vrije schoolbeweging erkende scholen zijn

maaltijden. Geen snoep, koek of wegwerpmateriaal.

aangesloten. De doelstelling van de vereniging is kort verwoord in de volgende kernactiviteiten. De vereniging van Vrije scholen is een vereniging • die het motto ‘van scholen voor scholen’ meer kleur wil geven • die zich inzet voor de pedagogie van het kind van 0 tot 18 jaar • die aandacht geeft aan bestuurlijke en management vraagstukken van Vrije scholen • die aandacht geeft aan ontwikkeling en onderzoek van het vrije schoolonderwijs en haar pedagogische en didactische concepten • die aandacht geeft aan relaties met nationale en internationale ‘partners in pedagogie’ • die aandacht geeft aan relaties met partners in het onderwijs en het onderwijsbestel Het Bureau van de Vereniging is gevestigd in Driebergen. De medewerkers verzorgen een aantal kerntaken: • organiseren van overlegvormen met het doel: onderlinge consultatie en het genereren van standpunten; • bedding geven aan initiatieven en impulsen voor vernieuwingen; • voorbereiden van en uitvoering geven aan het beleid van de Vereniging; • aanspreekpunt zijn voor alle zaken die de leden, de pedagogie en het vrije schoolonderwijs betreffen, ten behoeve van bestuur, van werkers en ouders binnen de schoolbeweging en van derden (informatie, advies, bemiddeling, voorlichting en communicatie); • ondersteunen van overleg en onderhandeling met derden; • organiseren van datgene wat beter op landelijk niveau kan gebeuren; • verenigen; ontwikkelen van spelregels; • vertegenwoordigen en actief contacten, relaties en samenwerking verzorgen; • voeren van een secretariaat van de Vereniging en van het bestuur.


14


Naast de Ledenvergaderingen organiseert de vereniging

Verenigde Bijzondere Scholen voor onderwijs op algemene

regelmatig conferenties en overlegkringen ten behoeve van

grondslag. VBS is een besturenorganisatie waarbij de

beleids-afstemming en verankering. Jaarlijks organiseert zij

school is aangesloten; hieronder valt ook de landelijke

samen met Hogeschool Helicon de MichaëlConferentie. De

klachtencommissie.

MichaëlConferentie wordt gezien als de jaarlijkse ontmoe-

Centraal Bureau VBS

tingsplek voor alle leraren van de leden, de Vrije scholen in

Bezuidenhoutseweg 251-253 - 2594 AM Den Haag

Nederland: kleuterleid(st)ers, leraren van onderbouwen en

tel: 070-331 52 52 - Fax 070-381 42 81

van midden- en bovenbouwen. Het is de plek waar samen

site: www.vbs.nl

gewerkt kan worden aan pedagogie en onderwijs voor leerlingen van 4 tot 18 jaar. Collega’s van over de hele

Antroposofische gezondheidszorg Origo

wereld die de Nederlandse taal beheersen zijn daar harte-

Origo is een initiatief voor samenwerking tussen artsen en

lijk welkom.

therapeuten in de antroposofische gezondheidszorg in de regio Roosendaal. Antroposofische gezondheidszorg is een

Overzicht van de belangrijkste landelijke adressen.

humanisering en verruiming van, en dus geen alternatief

Vereniging van Vrije scholen

voor, de reguliere gezondheidszorg. Het zelfgenezend

Hoofdstraat 14-b - 3972 LA Driebergen

vermogen van de mens wordt aangesproken en gestimu-

tel: 0343-536060 - fax 0343-531772

leerd via de ontmoeting, homeopathische en antroposofi-

site: www.vrijescholen.com

sche geneesmiddelen en diverse therapeutische mogelijk-

Stichting voor Rudolf Steiner Pedagogie

heden. Origo werkt nauw samen met het Studiecentrum

Secretariaat: Hoofdstraat 14-b - 3972 LA Driebergen

voor Antroposofie, de vrije school, het Centrum voor Psy-

Vereniging voor Vrije Opvoedkunst

chotherapie en Antroposofische Gezondheidszorg in het

Secretariaat: Hoofdstraat 8 - 3972 LA Driebergen

Belgische Brasschaat en het Thera-peuticum Meander in Breda.

Vrije schoolonderwijs na de zesde klas (bovenbouw) Michaël College Prinsenbeek

De volgende mensen zijn betrokken bij Origo: drie huisart-

Vijverstraat 1 - 4841 AT Prinsenbeek

sen, een internist, een kinderarts, een arts voor arbeid en

tel: 076-5431888

gezondheid, een fysiotherapeute, een euritmietherapeute,

Rudolf Steinercollege Rotterdam

twee kunstzinnig therapeuten, vier mensen werkzaam in

Vondelweg 87-89 - 3031 PT Rotterdam

de psychosociale hulpverlening, een klassiek homeopaat en

tel: 010-4134158

twee diëtisten. Zij werken in Brasschaat en in Breda. De

site: www.rudolfsteinercollege.nl

huisartsen hebben twee keer per dag telefonisch spreekuur

Rudolf Steinerschool Antwerpen

en voor noodsituaties zijn zij 24 uur (zeven dagen per

Volkstraat 40 - B-2000 Antwerpen

week) bereikbaar voor telefonisch consult.

tel: 0032-32484034

Origo p/a Therapeuticum Meander

site: www.hiberniaschool.be

Sophiastraat 25 - 4811 EH Breda

Middelbare Rudolf Steinerschool Vlaanderen: De Es

Contactpersoon: Anita Dervaes

Diksmuiden 227 - B-2006 Antwerpen

tel: 0032-36501000 of 076-5204646

tel: 0032-32811965

fax: 0032-36501003

site: www.beline.be/de-es

(elke dag bereikbaar van 8.30 tot 12.30 uur)

Speciaal onderwijs: Parcivalschool


Lamorinierestraat 77 - B-2018 Antwerpen

[email protected]

tel: 0032-32302444

sites: www.meander.praktijkinfo.nl

site: www.parcivalschool.net

www.antroposana.nl/meander users.pandora.be/cpag

Van de Vereniging voor Vrije Opvoedkunst kan ieder persoonlijk lid worden. Als lid ontvangt men het tijdschrift

U kunt ook zelf uw afspraak maken via: www.afspraken.be.

Vrije Opvoedkunst. Hierin staan artikelen en beschouwin-

Meer informatie is te vinden in de algemene Origo-folder

gen over de achtergronden van de vrije schoolpedagogie

en Origo-huisartsenfolder (beide verkrijgbaar op school),

en nieuws en commentaar uit de vrije schoolbeweging. Het

op de websites en via mailings via post en e-mail. Wie

tijdschrift verschijnt 8x per jaar. Lidmaatschap is 34 euro

kosteloos op de hoogte wil blijven van activiteiten van

per jaar.

Origo en het Studiecentrum voor Antroposofie, hoeft alleen maar zijn naam, adres en, heel graag, een e-mail-adres

Vereniging Landelijk Oudercontact

aan Origo door te geven.

van Vrije Scholen Secretariaat:

Het Studiecentrum voor Antroposofie Roosendaal e.o.

Laan van Leeuwesteyn 50 - 2271 HL Voorburg

Het Studiecentrum voor Antroposofie Roosendaal e.o. biedt

tel: 070-3862261

ieder die daar belangstelling voor heeft de gelegenheid om

Schoolbegeleidingsdienst voor Vrije Scholen

kennis te maken met de inhoud en achtergronden van de

Hoofdstraat 14-b - 3972 LA Driebergen

antroposofie. Zij doet dit langs verschillende wegen:

tel: 0343-536060 - fax 0343-531772

• organiseren van cursussen, thema-avonden en/of studiedagen

site: www.vrijescholen.com


15


• gezamenlijk bestuderen van antroposofische literatuur

Onderwijs met hart en ziel

• belangstellenden met gerichte vragen doorverwijzen

Van der Meulen - ISBN 90 6038 304 4

naar antroposofische instellingen, opleidingen, literatuur,

Anders omgaan met kind en school

e.d.

Van der Ploeg - ISBN 90 6238 498 6

Contactpersoon: Hans Notenboom

Huis en gezin als spiritueel werkveld

tel: 06-14243447

Schmidt-Brabant - ISBN 90 6038 363 x Rudolf Steiner

Titurel, Sociaal-Therapeutische Woon-Werkgemeenschap

Slavenburg - ISBN 90 2025 544 4

Titurel is opgezet rondom mensen die door hun ontwikke-

De opvoeding van het kind

lingsstoornis niet, of nog niet, zelfstandig kunnen wonen,

Steiner - ISBN 90 6038 005 3

werken of studeren. Titurel biedt tevens een sociaal-

Raadsels van het menselijk temperament

therapeutisch klimaat voor de hulpverleners.

Steiner - ISBN 90 6038 325 7

Titurel

Geestelijke grondslagen voor de opvoedkunde

Landgoed “Bieduinen” - Putseweg 44 - 4645 RK Putte

Steiner - ISBN 90 6038 005 3

tel: 0164-602071 - fax: 0164-602440

Leidraad bij de opvoeding van het kind Steiner - ISBN 90 7041 434 1

Literatuurlijst

Van een haan die vergat te kraaien

De Rudolf Steinerschool Roosendaal heeft enkele brochures

Udo de Haes - ISBN 90 6038 392 3

uitgegeven in eigen beheer.

De vrije school F. Carlgren

Het Leerplan van de Rudolf Steinerschool Roosendaal De achtergronden, pedagogische en methodischdidactische uitgangspunten en de inhoud van het vrije schoolonderwijs Het Schoolplan van de Rudolf Steinerschool Roosendaal In dit wettelijk verplicht schoolplan waar iedere school over moet beschikken staan de uitgangspunten, de normen van het onderwijs, de wijze van toetsen en de plannen voor de toekomst beschreven. Deze brochures zijn ter inzage of te koop via de schoolassistent. Voor wie meer wil lezen over de achtergronden van het vrije schoolonderwijs is deze beknopte literatuurlijst wellicht een hulpmiddel. Deze boeken zijn ook te leen in of te koop via de schoolbibliotheek Omgaan met de jaarfeesten Anschutz - ISBN 90 6238 186 3 Ons temperament Anschutz - ISBN 90 6238 441 2 Jaarfeesten vieren met kinderen Barz - ISBN 90 6238 335 1 Jaarfeesten als kringloop van het jaar Bock - ISBN 90 6238 105 7 Kinderspreekuur Goebel e.a. - ISBN 90 6238 269 x Ouders en hun kinderen Glockler - ISBN 90 6328 436 6 Kleuters in de klas Jaffke - ISBN 90 6238 317 3 Leven met het jaar (verhalen liedjes etc.) Kutik - ISBN 90 6238 366 1 Ontwikkelingsfasen van het kind Lievegoed - ISBN 90 6238 007 x De diepste kloof Meijs - ISBN 90 6238 547 8 Om gegronde redenen Van der Meulen - ISBN 90 6038 394 x


16


1- De school. In dit hoofdstuk wordt de school geïntroduceerd. Wat is het voor een school? Hoe lang bestaat ze al? Hoe wordt de school bestuurd?

Recommend Documents