Programma • Uitwisselen van gedachten en een KiVa-oefening om elkaar te leren kennen • Voorstellen KiVa-team van de school
Onze school wordt een KiVa School!
• Ruimte voor vragen en discussie
Informatieavond voor ouders 1
2
Oorsprong KiVa
KiVa?! • KiVa is een programma om pesten te voorkomen en terug te dringen • KiVa is het beste antipestprogramma van de wereld (uit Cambridge: Farrington & Ttofi, 2010)
• Ontwikkeld door de Universiteit van Turku in Finland (2006-2009) • De Rijksuniversiteit Groningen gaat nu onderzoeken of pesten in Nederland ook door KiVa wordt voorkomen • Onze school mag als eerste meedoen!
• KiVa reduceert pesten substantieel • KiVa verhoogt welzijn, motivatie en schoolprestaties van alle leerlingen • KiVa wordt in Finland al op 90% van de scholen gebruikt • KiVa betekent leuk en ook leuke school zonder pesten 3
Waarom we KiVa gebruiken
4
Doelstellingen van KiVa
• Gebruiksvriendelijk en gevarieerd materiaal voor leerlingen, leerkrachten en ouders; • Gerichte training en begeleiding van leerkrachten door ervaren schoolbegeleiders
• Pesten voorkomen (in Finland met 40%) • Bestaande gevallen van pesten oplossen en terugdringen (in Finland in 95% van de gevallen) • De negatieve gevolgen van pesten verminderen:
• Nadruk op de rol van de groep als geheel: leerlingen leren samen optreden tegen pesters; • Koppeling tussen wetenschap en praktijk in een lerend project: KiVa blijft vernieuwen en wordt aangescherpt: Onze input en ervaringen zijn nodig!
Samen maken we er een fijne school van! 5
6
1
Routeschema 1. Pesten en de groep
2. Onderdelen van KiVa
Eén op de tien kinderen wordt gepest 3. Pesten signaleren
4. Oplossen op school & thuis
7
8
Wanneer is er geen sprake van pesten? Pesten is … • Pesten is niet eenmalig een...
… een vorm van agressie waarbij één of meer personen de intentie hebben een ander steeds opnieuw schade toe te brengen waarbij de macht ongelijk verdeeld is; het slachtoffer kan zich meestal niet verdedigen
– conflict – ruzie – vechtpartij
Plagen
1. Pesten gebeurt met opzet 2. Pesten gebeurt steeds opnieuw 3. De pester staat sterker dan het slachtoffer
Pesten
Pesten versus plagen: Bij plagen zijn beide partijen even sterk; het is niet de bedoeling iemand bewust te kwetsen 9
10
Vormen van pesten
• • • •
Misverstand over pesten (1) •
Verbaal: beledigen, uitschelden, uitlachen Relationeel: uitsluiten, negeren, roddelen Materieel: spullen afpakken/kapot maken Fysiek: spugen, slaan, schoppen, knijpen
• Digitaal: Via het internet/telefoon
•
- Leerlingen zelden alleen digitaal gepest
•
11
“Schelden doet geen pijn” Er zijn meerdere vormen van pesten: verbaal, fysiek, relationeel, digitaal, materieel
Heftig filmpje ter illustratie: http://tinyurl.com/pijnvanschelden Alle vormen van pesten zijn even erg (steeds maar weer opnieuw) 12
2
Wie worden gepest?
Pesten is een groepsproces
Iedereen kan worden gepest
• je hebt een groep nodig om te pesten • pesten is een probleem van de groep • je hebt de groep nodig om het op te lossen
Vooral kinderen die afwijken worden gepest • Verlegen • Onzeker • Weinig zelfvertrouwen
13
14
Twee wijze uitspraken over de groep
Iedereen heeft een rol bij pesten
• “Hoewel we niet allemaal verantwoordelijk zijn voor het feit dat er wordt gepest, zijn we er wel allemaal verantwoordelijk voor dat het stopt” • “Uiteindelijk zullen we ons niet de woorden van onze vijanden herinneren, maar het zwijgen van onze vrienden”(Martin Luther King)
15
16
Routeschema
Pesten en de groep • Bijna alle kinderen keuren pesten af; toch zijn er veel die meedoen of die niets zeggen Centrale gedachte van KiVa: • Het is van belang dat alle kinderen leren inzien dat zij zelf invloed kunnen hebben op het pesten • KiVa verandert de groepsnorm: “We willen dat pesten stopt”
17
1. Pesten en de groep
2. Onderdelen van KiVa
3. Pesten signaleren
4. Oplossen op school & thuis
18
3
KiVa-onderdelen
KiVa-oefening: Hetzelfde - verschillend (les 2, p.41) Schoolniveau
• Voor ouders: ouderavond, oudergids (inkijkexemplaren op school, website KiVa), folder voor ouders
Klasniveau Groepsniveau
• Hesjes voor pauzesurveillanten
Individueel
niveau • Posters in de school 19
20
KiVa-regels
KiVa-onderdelen Schoolniveau Klasniveau Groepsniveau
• • • •
10 KiVa-lessen; Groep 5 en 6 Doelstelling van de lessen: Preventief werken Inzicht in de rol van de groep Strategieën aanleren om slachtoffers te helpen en pesters te ontmoedigen Vergroten weerbaarheid De lessen zijn divers:
Schoolniveau Klasniveau Groepsniveau
Individueel
Individueel
niveau
niveau
21
Routeschema
KiVa-onderdelen Schoolniveau Klasniveau Groepsniveau Individueel
niveau
22
KiVa computergame • Spelenderwijs leren over (omgaan met) pesten • Drie modules: – Ik weet: Feiten over pesten, quizzen, testjes. – Ik kan: Oefenen van vaardigheden – Ik doe: Toepassen in real-life: kiva-regels in praktijk
1. Pesten en de groep
2. Onderdelen van KiVa
3. Pesten signaleren
4. Oplossen op school & thuis
• Zowel op school als thuis! 23
24
4
Misverstand over pesten (2)
Signaleren van pesten
“Pesten is goed voor je karaktervorming en helpt je om je uit moeilijke situaties te redden” • • •
• Signaleren van pesten is heel belangrijk om pesten op te lossen • In Finland werd maar 1 op de 5 gepeste kinderen geholpen door de leerkracht of het KiVa-team!
Uit onderzoek weten we: pesten heeft veel negatieve gevolgen op korte en lange termijn Minder zelfvertrouwen Lager gevoel van eigenwaarde
• Hoe kunnen we meer informatie krijgen over onze kinderen?
Filmpje ter illustratie: http://tinyurl.com/onzichtbaar-klas 25
Signalen dat uw kind wordt gepest (1)
26
Signalen dat uw kind wordt gepest (2)
Anders dan voorheen … • is uw kind bang om naar school te gaan of wijkt het af van de normale (fiets)route) • vraagt uw kind steeds of het (met de auto) naar school gebracht kan worden • wil uw kind om onduidelijke redenen thuis blijven • klaagt uw kind ‘s ochtends als het naar school moet dat het ziek is • komt uw kind thuis van school met vieze of kapotte kleren of rugzak • raakt uw kind steeds spullen kwijt • raakt uw kind vaak zakgeld kwijt, vraagt het vaak om geld of steelt het (om aan de pester te geven)
Anders dan voorheen … • trekt uw kind zich terug, is het stil en lijkt het zijn of haar zelfvertrouwen kwijt te zijn • is uw kind gespannen en angstig • is uw kind zijn of haar eetlust kwijt of zegt het dat het eten niet smaakt • heeft uw kind nachtmerries of huilt het zichzelf in slaap • heeft uw kind onverklaarbare blauwe plekken of verwondingen • is uw kind chagrijnig, snel boos of lastig • is uw kind vaak alleen, brengt het geen vriendjes meer mee naar huis • weigert uw kind te vertellen wat er aan de hand is, of geeft het ongeloofwaardige verklaringen voor zijn of haar gedragsveranderingen. 27
Signalen dat uw kind wordt gepest (3)
28
Als uw kind wordt gepest Laat aan uw kind weten: • Het pesten is niet jouw schuld; • Zit er niet over in, je mag verdrietig zijn, we gaan er samen iets aan doen; • We steunen en helpen je; we maken samen een eind aan het pesten.
• Dit zijn heel veel signalen die kunnen duiden op
pesten, maar dat hoeft niet! • Vaak kan er ook een andere reden zijn voor verandering in het gedrag. • Ouders kennen hun eigen kind het best en weten hoe hun kind aangeeft dat het niet goed gaat
• Zie voor meer tips pagina 28-31 van de oudergids
Belangrijk is dat het gaat om verandering van het gedrag van uw kind. Praat erover met uw kind en de leerkracht om te weten wat er op school veranderd is
29
30
5
Signalen dat uw kind pest (1)
Signalen dat uw kind pest (2)
Kinderen die pesten • doen vaak op een overdreven manier stoer • kunnen tegendraads en opstandig zijn • kunnen zich niet inleven in gevoelens van anderen • roddelen en verspreiden vervelende geruchten • kunnen agressief zijn • hebben soms slechte schoolprestaties
• Ook hier zijn er veel signalen die kunnen duiden op pesten, maar dat hoeft niet!
Ook bij vermoeden van pesten: Praat erover met uw kind en de leerkracht
31
Als uw kind meedoet aan pesten
32
Hoe kan mijn kind een gepest kind helpen? • Stimuleer uw kind om zich tegen pesten uit te spreken • Stimuleer uw kind om met vriendjes en vriendinnetjes over pesten te praten. Een groep kinderen kan een goede bijdrage leveren aan het ophouden van pesten • Moedig uw kind aan om pesten te melden aan een volwassene. Dat is geen klikken, maar een goede manier om een gepest kind te helpen
• Blijf rustig en vastberaden als u er met uw kind over spreekt • Veroordeel het pesten, niet uw kind • Maak duidelijk dat u het pesten niet accepteert • Vertel dat u wilt helpen bij het stoppen met pesten • Zie voor meer tips pagina 35-37 van de oudergids
• Zie voor meer tips pagina 34 van de oudergids
33
34
35
36
Thuis
6
Routeschema 1. Pesten en de groep
KiVa-team
2. Onderdelen van KiVa
• Op onze school is een KiVa-team opgericht • De leden van het KiVa-team zijn experts op het gebied van pesten
3. Pesten signaleren
• Het KiVa-team ondersteunt het hele team van de school, de kinderen en ouders
4. Oplossen op school & thuis
• Het KiVa-team van onze school bestaat uit …
37
KiVa-onderdelen Schoolniveau Klasniveau Groepsniveau Individueel
niveau
38
Uitgangspunten steungroepaanpak • De vervelende gebeurtenissen moeten stoppen • We veroordelen niet; niemand krijgt de schuld • We kijken vooruit: hoe kunnen we ervoor zorgen dat het weer fijn wordt voor iedereen in de klas?
Als ondanks de preventie van pesten zich toch pestgevallen voordoen… … grijpt het KiVa-team in, samen met de groepsleerkracht: We willen als school alle pestgevallen zo goed mogelijk aanpakken en oplossen!
• Het KiVa-team volgt hierbij een stappenplan en gebruikt daarbij de hulp van de groep: Gezamenlijk lossen we problemen op • Meer weten hierover: vraag het KiVa-team
Dit ingrijpen geldt voor alle leerlingen van de school.
39
40
Thuis • neem tijd voor een gesprek
We willen graag dat KiVa succesvol wordt en pesten op onze school sterk vermindert
• neem uw kind serieus
KiVa-team / leerkrachten: staan open voor vragen en gesprekken
• wees nieuwsgierig • het pesten moet stoppen
In een afsluitend rondje: één tip en één top voor de antipestaanpak van onze school
• de groep is nodig: school informeren 41
42
7
KiVa doen we samen!
43
8
