gemeente
Barneveld
Nr. 575419
Aan het college van burgemeester en wethouders
Onderwerp: Bezuinigingsvoorstel leenbijstand
Gevraagde beslissing: 1. 2. 3. 4. 5.
Kennis te nemen van bijgevoegd memo. In te stemmen met het bijstellen van het minimale leenbedrag naar beneden zoals beschreven in bijgevoegde memo per 1-1-2014. In te stemmen met de wijziging om het gehele bedrag voor woninginrichting in de vorm van een lening te verstrekken per 1-1-2014. In te stemmen met het laten vervallen van de maximale terugbetalinggstermijn van 3 jaar en hieraan geen maximum te verbinden per 1-1-2014. In te stemmen met de inhoud en het versturen van bijgevoegd memo naar de raad via rubriek B.
Akkoord/Aantejj^ningen secretaris:
Datum:
8-8-2013
Steller: M.F. van Driel
Afd:
WZI
Aantal bijlagen
1
Afd.ho(Sïa^/_^^
Akkoord •
•
FIN •
BMO/Jur. •
Openbaarheid Besluit (voorblad) openbaar: Groentje openbaar: Bijlagen openbaar: Collegeleden
Akkoord
Wethouder A. de Kruijf Wethouder G.J. van den Hengel
Wethouder P.J.T. van Daalen
•BMO/Com.
DADF
© Ja ® Ja ®Ja
O Nee, zie beslispunt: O Nee, zie beslispunt: O Nee, vermelden op bijlage
Aantekeningen
iV
Burgemeester
Wethouder G.W. Tijmensen
Bespreken
GR
•
P&O
ér'
•
(
Beslissing burgemeester en wethouders
3 0 AÜG, 2013
iis,: Nummer op besluitenlijst
35/1^
-2Gevraagde beslissing: 1. Kennis te nemen van bijgevoegd memo. 2. In te stemmen met het bijstellen van het minimale leenbedrag naar beneden zoals beschreven in bijgevoegde memo per 1-1-2014. 3. In te stemmen met de wijziging om het gehele bedrag voor woninginrichting in de vorm van een lening te verstrekken per 1-1-2014. 4. In te stemmen met het laten vervallen van de maximale terugbetalingstermijn van 3 jaar en hieraan geen maximum te verbinden per 1-1-2014. 5. In te stemmen met de inhoud en het versturen van bijgevoegd memo naar de raad via rubriek B.
1. Inleiding Bij de behandeling van de Kadernota 2013-2016 heeft het college aangeboden om met concrete voorstellen te komen voor aanvullende bezuinigingen voor het jaar 2015. Een bedrag van € 400.000,- is verwerkt in de gepresenteerde uitkomsten van de meerjaren prognose 2013-2016. Dit onderdeel van het coalitieakkoord is verder uitgewerkt in de gemeentebegroting 2013 (blz. 8). € 40.000,- van dit totale bedrag heeft betrekking op het voorstel om verstrekte leenbijstand niet meer kwijt te schelden. In de raadsvergadering van 13 november 2012 is de toezegging gedaan door wethouder Gerard van de Hengel dat de voorstellen die onderdeel uitmaken van deze bezuiniging van € 400.000,- niet eerder worden doorgevoerd door B & W dan nadat deze aan de raad zijn voorgelegd. Dit memo is bedoeld om de raad te informeren over de wijzigingen in de leenbijstand. De raad krijgt hiermee ook de kans het onderwerp te agenderen voor de commissievergadering. Voor meer informatie zie bijgevoegd memo.
Memo
Datum: Onderwerp: Ter attentie van: Afzender:
8 augustus 2013 Voorstel termijn leenbijstand en verstrekking om-niet laten vervallen bij inrichtingskosten Gemeenteraad College van Burgemeester en Wethouders
Inleiding Bij de behandeling van de Kadernota 2013-2016 heeft het college aangeboden om met concrete voorstellen te komen voor aanvullende bezuinigingen voor het jaar 2015. Een bedrag van € 400.000,- is verwerkt in de gepresenteerde uitkomsten van de meerjaren prognose 2013-2016. Dit onderdeel van het coalitieakkoord is verder uitgewerkt in de gemeentebegroting 2013 (blz. 8). € 40.000,- van dit totale bedrag heeft betrekking op het voorstel om verstrekte leenbijstand niet meer kwijt te schelden. In de raadsvergadering van 13 november 2012 is de toezegging gedaan dat de voorstellen die onderdeel uitmaken van deze bezuiniging van € 400.000,- niet eerder worden doorgevoerd door B&W dan nadat deze met de raad in de commissie zijn besproken. Dit memo is bedoeld om u te informeren over het bezuinigingsvoorstel om de om-niet verstrekking van de leenbijstand te laten vervallen. Leenbijstand Leenbijstand kan voor verschillende doelen en aan verschillende doelgroepen worden verstrekt, maar wordt in de gemeente Barneveld bijna uitsluitend aan statushouders voor woninginrichting/inrichtingskosten verstrekt. Op dit moment geldt de volgende regel: er wordt een bepaald bedrag om-niet verstrekt; wat daarbovenop nog wordt verstrekt als (renteloze) lening moet binnen maximaal 3 jaar worden terugbetaald. Huidige werkwijze Voordat leenbijstand kan worden verstrekt, moet vast staan dat de belanghebbende de benodigde geldlening niet kan verkrijgen via de normale kredietverlenende instanties. De leenbijstand die wordt verstrekt bestaat uit twee delen: een deel om-niet en een deel in een vorm van een renteloze geldlening als dit uitdrukkelijk door belanghebbende is gevraagd.
Opknapkosten (zoals verf, behang en vloerbedekking) vallen niet onder inrichtingskosten. De bijzondere bijstand voor deze kosten worden om-niet verstrekt. Het bedrag dat op dit moment wordt verstrekt voor inrichtingskosten is afhankelijk van de gezinssituatie en is maximaal het volgende: Voor gehuwden/partners € 6.000 Voor een alleenstaande ouder: €4.750 Per kind € 475 extra. Voor een alleenstaande: € 4.750 Uitgangspunt is dat de hoogte van de leenbijstand gelijk is aan de maximale aflossingscapaciteit van 6% over een periode van 36 maanden. Het deel dat als leenbijstand wordt verstrekt en het deel dat om-niet wordt verstrekt betreft dan: Tabel 2: leenbijstand inrichtingskosten Totaal Gehuwden/partners €6.000 Voor alleenstaande €4.750 ouder Voor alleenstaande €4.750
Terugbetaling €2.837,88 €2.554,20
Om-niet verstrekt €3.162,12 €2.195,80
€1.986,48
€2.763,52
Het deel om-niet wordt standaard verstrekt aan de persoon. Het deel in een vorm van een renteloze geldlening wordt verstrekt als dit uitdrukkelijk door belanghebbende is gevraagd. Achterliggende gedachte bij deze opbouw van verstrekking is dat ervan werd uitgegaan dat, als personen dit om-niet bedrag krijgen, zij aanvullend niet nog een extra lening afzouden sluiten. Uit de praktijk blijkt echter dan bijna bij alle aanvragen voor woninginrichting de volledige maximale lening wordt afgenomen. Waar bestaat het voorstel tot wijziging uit? Het bezuinigingvoorstel rondom wijziging leenbijstand van woninginrichting betreft de volgende aspecten: • Het maximale leenbedrag naar beneden bij te stellen; • om het gehele bedrag in de vorm van een lening te verstrekken; • de termijn van 3 jaar te laten vervallen voor de terugbetaling en hieraan geen maximum te verbinden; Om echter te bezien of dit voorstel reëel is, is gekeken naar: 1. andere gemeenten en welke bedragen zij verstrekken; 2. een schatting van tweedehands winkel Restore uit Barneveld van de inrichtingskosten van een basisinventarisatie en prijsvergelijkingen van verschillende winkels;
1.
Andere gemeenten
Tabel 3: Beleid van andere gemeenten Gemeente Vorm van leenbijstand Ede
Als een belanghebbende op een leenbijstand ten minste 36 maanden naar draagkracht heeft afgelost, kan op diens verzoek kwijtschelding worden verleend voor het restant van de lening. De gemeente Ede verstrekt geen omniet bedrag. De maandelijkse aflossing van verleende leenbijstand wordt vastgesteld op: -5% van de algemene bijstand per maand inclusief vakantietoeslag -10% van de algemene bijstand per maand inclusief vakantietoeslag voor personen die in een inrichting verblijven.
Wageningen
Renkum
Indien gedurende 3 jaar getrouw aan de aflossingsplicht is voldaan en de oorzaak van de lening geen verband houdt met een tekortschietende besef van verantwoordelijkheid voor de voorziening in het bestaan, wordt het restant van de lening kwijtgescholden. De aflossingsruimte is gelijk aan 10% van de bijstandsnorm inclusief vakantiegeld. Bij complete woninginrichting wordt uitgegaan van een bedrag van 40% van het bedrag zoals vermeld in de Nibud prijzengids, omdat belanghebbende geacht kan worden sommige goederen tweedehands aan te kunnen schaffen. De bijstand wordt verleend in de vorm van een geldlening indien borgtocht niet mogelijk is. Alleen wanneer sprake is van zeer bijzondere omstandigheden, is het mogelijk om de bijzondere bijstand om niet te verstrekken. Aflossing: 6% (NWK-norm) van de bijstandsnorm met maximale toeslag (gehuwden 100%, alleenstaande ouder 90% en alleenstaande 70%), met de verlaging(en) wordt geen rekening gehouden, behalve bij de verlaging i.v.m. schoolverlating en die van een 21-jarige. Bij deze twee normen wordt 6% van de toepasselijke norm gehanteerd. De hoogte van het aflossingsbedrag wordt voor belanghebbenden die een uitkering ontvangen in principe bij elke wijziging van de normuitkering aangepast. Het aflossingsbedrag wordt eveneens aangepast bij verandering van persoonlijke en financiële omstandigheden zoals wijziging van
De maximale bedragen: • alleenstaande kamerbewoner: € 1712,• alleenstaande: € 3226,• gezin 2 personen: € 5416,• gezin 3 personen: €6151,• gezin 4 personen: € 6811 ,• gezin 5 personen: € 7587,• gezin 6 personen: € 8294,• Voor elke persoon extra: €683,-
»De hoogte van de bijzondere bijstand wordt vastgesteld aan de hand van een door de klant ingediende begroting met behulp van de NIBUDprijzengids. De door het NIBUD gehanteerde prijzen en hoeveelheden gelden hierbij als maximum.
«40% Nibud prijzengids houdt in: -alleenstaande € 2840,-echtpaar € 3220,-
Zutphen
Nijkerk
Enschede
Spijkenisse
inkomsten, gezinssamenstelling, etc. en verhoging van de aflossingsbedragen. Bijzondere bijstand voor volledige inrichtingskosten wordt verstrekt als, als gevolg van buitengewoon bijzondere omstandigheden, geen reservering voor deze kosten mogelijk is geweest. Dit geldt o.a. bij huisvesting van asielzoekers, uitplaatsing na intensieve jeugdhulp of huisvesting in het kader van de nazorg ex-gedetineerden. Deze bijstand wordt om niet verstrekt. De bijzondere bijstand wordt in principe in de vorm van leenbijstand verstrekt. Slechts onder bijzondere individuele omstandigheden kan hiervoor bijstand "om niet" worden verstrekt, waarvan de reden gemotiveerd dient te worden in het rapport. Aflossingspercentage van 6%. Daarnaast dient 50% van het meerdere inkomen (exclusief kinderbijslag en vakantietoeslag) als aflossing te worden aangewend. Als gedurende drie jaar volledig aan de aflossingsverplichting is voldaan, wordt het restant van de lening buiten invordering gesteld. Bedrag wordt verstrekt als volledige leenbijstand (dus geen om-niet deel). Wordt nu nog 60% van de Nibud normbedragen verstrekt. • Willen deels klanten gaan verwijzen naar kringloopwinkel in plaats van betalen inrichtingskosten en het bedrag verder naar beneden brengen (voorstel komt in het najaar 2013, voorstel is aangenomen als bezuiniging en wordt nog uitgewerkt).
• kamerbewoning: € 800,• 1-persoonshuishouden: € 2000, • 2-persoonshuishouden: € 2500,• extra kind: € 250,• maximale vergoeding: € 3500,-.
• Voor een volledige woninginrichting wordt voor de hoogte de helft van het Nibudbedrag aangehouden, omdat er van uitgegaan wordt dat men een aantal goederen tweedehands kan kopen. • Alleenstaande kamerbewoner: € 600,• Alleenstaande € 1620,• Echtpaar: € 1750,• Inwonend kind; per kind € 270,-
• Inrichtingskosten worden vergoed conform 60% van de op dat moment geldende normbedragen voor de inventarispakketten van het Nibud. Als een totale inventaris niet noodzakelijk is maar losse artikelen benodigd zijn, wordt dit eveneens vergoed conform 60% van de Nibud normbedragen.
Uit bovenstaande tabel komt naar voren dat door gemeenten op verschillende manieren wordt omgegaan met leenbijstand. Geen enkele gemeente verstrekt het bedrag om niet vooraf zoals de gemeente Barneveld en heeft daarnaast nog de mogelijkheid van een lening. Opvallend is daarnaast dat een aantal gemeenten (Zutphen, Renkum, Spijkenisse) een lager bedrag hanteren ten opzichte van de gemeente Barneveld. In de gemeente Renkum wordt er bijvoorbeeld vanuit gegaan dat klanten geacht kunnen worden een deel van de goederen tweedehands te kunnen kopen. 2. Restore/lkea/Blokker/Mediamarkt/LeenBakker/Hema We hebben aan de kringloopwinkel Restore in Barneveld een inventarislijst voorgelegd (zie bijlage 1 voor deze volledige lijst) en een schatting laten maken van de kosten van meubels voor de woonkamer en slaapkamer. Het meubilair voor de woonkamer/hal werd door hen in totaal geschat op € 350 en voor de slaapkamer op € 200 (inclusief nieuw matras). Er werd door hen aangegeven dat het voor de doelgroep die leenbijstand ontvangt wel fijn is als zij garantie hebben op hun elektrische apparatuur en dat ze deze daarom misschien beter nieuw zouden kunnen aanschaffen (ze hebben nog geen buffer kunnen aanleggen om reparaties te bekostigen en op de elektrische apparatuur uit de kringloopwinkel wordt 24 uur garantie gegeven). Daarom is een inventarisatie gemaakt van huishoudelijke apparatuur bij
verschillende winkels. Voor een bedrag van € 1200,- kan alle apparatuur uit deze lijst nieuw gekocht worden. Ook voor alle overige zaken is gekeken hoe duur spullen zijn bij Ikea/Blokker/Leen Bakker/Hema. In de lijst in bijlage 1 staan alle totale bedragen bij de onderdelen genoemd. Voor een alleenstaande zou dit betekenen dat een bedrag van €2400 voldoende moet zijn om het grootste deel van de spullen (ook nieuw) aan te schaffen. Aanpassing bedragen Gezien de bedragen die in andere gemeenten worden verstrekt en de analyse van de inventarisatielijst lijkt het reëel om de maximale bedragen voor woninginrichting naar beneden bij te stellen. Klanten kunnen sommige spullen tweedehands kopen (bijvoorbeeld via Restore of Marktplaats). Klanten kunnen het bedrag hiermee binnen een overzienbare periode hot bodrag terugbetalen. Voorstel is om voortaan de volgende bedragen te verstrekken: • Voor een alleenstaande: € 2400,• Voor gehuwden/samenwonenden: € 2750,• Voor elk kind +€ 250,Dit zijn de maximale bedragen die mensen kunnen lenen. Door de bedragen naar beneden aan te passen blijft de aflossing beperkt tot ongeveer 3 è 4 jaar, maar wordt door klanten wel het gehele leenbedrag terugbetaald. • •
•
Afloscapaciteit alleenstaande = € 52,81 per maand (6% van de toepasselijke bijstandsnorm met volledige toeslag exclusief vakantiegeld). Een alleenstaande kan de lening aflossen binnen 3 jaar en 9 maanden. Afloscapaciteit van gehuwden = € 75,44 per maand (6% van de toepasselijke bijstandsnorm exclusief vakantiegeld). Dit betekent dat een stel de lening binnen 3 jaar kan aflossen. Als het stel twee kinderen heeft is het verstrekte bedrag €3250,- Dit betekent dat zij de lening binnen 3 jaar en 7 maanden kunnen aflossen. Afloscapaciteit alleenstaande ouder = € 67,90 per maand. Een alleenstaande ouder met 1 kind kan de lening aflossen in 3 jaar en 3 maanden. Een alleenstaande ouder met twee kinderen kan de lening aflossen binnen 3,5 jaar.
Waarom opheffen en wat zijn de gevolgen? Met de huidige werkwijze is er geen prikkel om het te lenen bedrag laag te houden. Met de aangepaste werkwijze wordt er wel een duidelijk signaal afgegeven: een lening is een lening en deze moet worden terugbetaald. Daarnaast is het een reëel uitgangspunt dat klanten sommige zaken ook tweedehands kunnen aanschaffen. Toen dit bezuinigingsvoorstel werd gedaan moesten mensen nog niet zelf betalen voor hun inburgering. Vanaf 2013 is dit echter wel het geval. Mensen kunnen hiervoor een lening afsluiten bij DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs). Dit bedrag kan echter over een periode van 10 jaar worden terugbetaald. Dit is ook in andere gemeenten niet anders. Termijn invoering De doelstelling is om de nieuwe regels in te laten gaan per 1 januari 2014. Alle klanten die vanaf 1 januari 2014 leenbijstand aanvragen, moeten dit bedrag volledig aflossen; er wordt geen deel meer om-niet verstrekt. Tevens worden de maximale bedragen naar beneden bijgesteld zoals hierboven aangegeven. Ook wordt de termijn van 3 jaar losgelaten, maar met de aangepaste bedragen zorgt dit ervoor dat een klant op bijstandsniveau binnen 3 ó 4 jaar zijn lening heeft afgelost. Alle nieuwe verstrekkingen van leenbijstand vanaf die datum vallen dan onder de nieuwe regels. Alle leenbijstand die voor deze datum verstrekt is, valt nog
onder de oude regels. De bezuiniging wordt hiermee dus ook gerealiseerd vanaf 2014, omdat het om-niet deel in het jaar van aanvraag in de huidige werkwijze meteen wordt verstrekt. Geschatte bezuiniging Het onderzoek waarop het genoemde bezuinigingsbedrag gestaafd is heeft betrekking op het jaar 2011. De € 40.000,- is het bedrag aan leenbijstand dat over het jaar 2011 is kwijtgescholden. Het is niet in te schatten om hoeveel verstekte leenbijstand het in de toekomst precies zal gaan, want dit fluctueert. De meeste leenbijstand wordt verstrekt aan statushouders. Loopt dit bestand terug, dan zal er ook minder leenbijstand worden verstrekt. Neemt het bestand toe, dan wordt er meer leenbijstand verstrekt. In onderstaande tabel staat een overzicht van de kosten en aantallen in 2011 en 2012. Tabel 4: Verstrekte en kwijtgescholden leenbijstand per jaar Jaar Totaal bedrag kwijtgescholden Aantal personen €40.309 2011 12 2012 €32.910 11
Bijlage 1: Bijzondere bijstand voor woninginrichting schattingslijst Meubilair woonkamer/hal (€350 tweedehands) Eetkamertafel Eetkamerstoelen Bankstel Fauteuil Salontafel Kast/TV-meubel Bijzettafel Staande lamp Lamp/plafonnières Klok Kapstok Deurmat Meubilair slaapkamer (deels nieuw deels tweedehands €200) Bed/ledikant Matras (nieuw 1 pers = €50/ 2 pers = €100) Nachtkastje Garderobekast Boekenkast Bedlampje Lamp/plafonnière Spiegel Badkamer (€40 nieuw) Douchegordijn Douchegordijnrail Spiegel Badmat Lamp/plafonnière Pedaalemmer Stoffering (€200 nieuw) Gordijnen Gordijnrail Jaloezieën Vitrage Rolgordijn Linnengoed (€75 nieuw) Dekbed Hoofdkussen Dekbedovertrek + kussensloop Hoeslaken Handdoeken Washandjes Tafellaken Keukenhanddoek Theedoek Pannenlap/ovenhandschoen
Servies en glas (€75) Borden Schaal Mokken Limonadeglazen Bierglazen/wijnglazen/borrelglazen Kop en schotel Theepot Suikerpot Melkkannetje Vaas Bestek (€50 nieuw) Lepels Vorken Messen Opscheplepel Theelepeltjes Gebaksvorkjes Kaasschaaf Slacouvert Juslepel Soeplepel Broodmes Aardappelschilmesje Houten lepel Spatel Pureestamper Garde Rasp Blikopener Kurkentrekker Keukeninventaris (€100 nieuw) Vuilnisbak Plafonnière Kookpan Steelpan Braadpan/wok Koekenpan Vergiet Voorraadbus/bakjes Snijplank Onderzetter Maatbeker Afwasteil Afdruiprek Bestekbak Gootsteenbakje Dienblad Fruitpers Bakblik/overschaal Gieter Schoonmaak- en wasmaterialen (€100 nieuw) Huishoudtrapje/krukje (€35)
Emmer (€ 2) Strijkplank €10) Wasmand (€5) Waszak met standaard (€4) Wasknijpers Droogrek (€ 10voor2) Stoffer en blik Bezem Trekker Dweildoek Huishoudsponzen/doekjes WC-borstel Huishoudhandschoenen Zeem Stofdoek Naaigaren
Huishoudelijke apparatuur (€ 1200 alles nieuw) Kookplaat (€ 99) Koel-vries combinatie (€ 222) combi-magnetron (€ 89) Wasmachine (€ 222) Koffiezetapparaat (€ 18) Waterkoker (€ 10) Strijkijzer (€ 15) Stofzuiger (€ 40) TV (€169) Radio (€ 22) Computer* (laptop € 247) Printer* (€ 38) Staafmixer (€ 10)
Wekker (€ 5)
* Mocht het huishouden bestaan uit kinderen in de leeftijd van 8-16 jaar kan het gezin in aanmerking komen voor een computer met printer via de minimaregelingen. Kijk hiervoor op www.barneveld.nl/minimareqelinqen
