Nr gemeente Barneveld. Aan het college van burgemeester en wethouders

gemeente

Barneveld

Nr. 641659

Aan het college van burgemeester en wethouders

Onderwerp: Samen voor wonen, zorg en welzijn. Visie op ontwikkelrichting en maatregelen.

Gevraagde beslissing: 1. 2.

De notitie 'Samen voor wonen, zorg en welzijn', visievorming ontwikkelrichting en maatregelen, vast te stellen. De notitie ter kennisname aanbieden aan de raad via de lijst van ingekomen en uitgaande stukken (rubriek B).

Akkoord/Aantekenifigen secretaris: /

Datum:

09-09-2015

Steller: Mimi Stevens

Afd:

RO

Aantal bijlagen

2

Afd.hoofd:

Akkoord O p i N •

• S i e r kennisname naar de raad Nummer beleidsproduct: • op overzicht Bestaand beleid (website) Collegeleden Burgemeester

Akkoord

Bespreken

BMO/Jur. •

OR

•

BMO/Com.

DADF

•

P&O

Openbaarheid Besluit (voorblad) openbaar: Groentje openbaar: Bijlagen openbaar:

® Ja ® Ja ® Ja

O Nee, zie beslispunt: O Nee, zie beslispunt: O Nee, vermelden op bijlage

Aantekeningen

/

Wethouder A. de Kruijf Wethouder P.J.T. van Daalen Wethouder G.J. van den Hengel Wethouder E. Fokkema

f

Beslissing burgemeester en wethouders :

1 7 SEP. 2015

Nummer op besluitenlijst:

"^(tyJ}

J

-2-

1. Inleiding In verband met de extramuralisering en de veranderingen in de zorgsector is er alle aanleiding om naar de wijze waarop nu wonen, zorg en welzijn in Barneveld is geregeld te kijken en hoe dit naar de toekomst georganiseerd moet worden. De bedoeling is dat mensen met een verminderde zelfredzaamheid, langer thuis of zelfstandig kunnen blijven wonen met passende zorg en/of ondersteuning. Genoemde ontwikkeling is mede in de prestatieafspraken die de gemeente Barneveld met Woningstichting Barneveld is overeengekomen voorzien. Een goede visie op samenwerking en inrichting van woonservicegebieden is voor beiden een belangrijk aspect. Samen met andere partners moet steeds worden gezocht naar het optimale pakket aan wonen met zorg of ondersteuning en diensten, met een goede spreiding over de gemeente. In de zomer van 2014 is de nulfoto door het college vastgesteld. Deze nulfoto liet als vertrekpunt zien hoe wonen, welzijn en zorg anno 2014 in Barneveld georganiseerd was voor de ouderen, de volwassenen met een lichamelijke of verstandelijke beperking en/of volwassenen met een psychiatrische beperking. In de notitie die nu voorligt wordt een visie gegeven van hoe wonen, zorg en welzijn zich de komende jaren kan ontwikkelen, welke maatregelen daarvoor nodig zijn en hoe organisaties hierop anticiperen.

3. Door de raad gestelde kaders.[GJP4| Relevante beleidskaders voor dit onderwerp vormen; - de in december 2010 vastgestelde Visie op Wonen 2010-2020:"Wonen voor iedereen en kwaliteit voorop". - het in januari 2014 vastgestelde Beleidskader 3 Decentralisaties.

3. Effect a) Meetbaar effect De nulfoto liet als eerste stap zien wat de uitgangssituatie in Barneveld is met betrekking tot wonen, zorg en welzijn voor de ouderen, mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking en volwassenen met een psychiatrische beperking. Gezien de veranderingen die de komende jaren vanuit de rijksoverheid worden doorgevoerd, waaronder de drie decentralisaties, is het van belang om te markeren wat het vertrekpunt was, om vervolgens te bezien hoe dit zich de komende jaren ontwikkelt. In het platformoverleg Wonen Zorg Welzijn is in juni 2014 ingestemd met de inhoud van deze nulfoto. In het visie- en maatregelendocument wordt ingegaan welke visie op wonen, zorg en welzijn wordt voorgestaan en welke maatregelen daar bij horen. Dit document is in juni 2015 behandeld in het platform Wonen, Zorg en Welzijn. De bedoeling is dat het platform met deze visie en maatregelen aan de slag gaat. b) Maatschappelijk effect Zorg voor kwetsbaren wordt in het Coalitieakkoord als belangrijke opgave gezien in relatie tot het vertrekpunt zelf, samen, gemeente. Door goed in beeld te hebben hoe de startsituatie er uit ziet en gezamenlijk met (zorg)partijen te werken aan een visie op samenwerking en inrichting van een toekomstbestendige vorm van wonen, zorg en welzijn, wordt op die manier gewerkt aan optimalisering hiervan voor deze kwetsbare doelgroepen. In maart 2014 is een werkconferentie met een groot aantal (zorg)partijen gehouden, de inhoud hiervan is mede input geweest voor de nulfoto en de eerste gedachten met betrekking tot de visievorming. In 2015 heeft een werkconferentie met de kern Voorthuizen als pilot de ideeën over maatregelen en visie verder vorm en inhoud gegeven.

4. Argumenten Door samen met de betrokken (zorgjpartners goed inzichtelijk te krijgen in welke mate het aanbod (op het gebied van wonen, zorg en welzijn) is afgestemd op de beleidsmatige veranderingen (zoals de verdergaande extramuralisering) kan beter worden onderbouwd wat de veranderopgave voor de komende jaren is. Het biedt kaders voor de gemeente om samen met relevante organisaties de visie over wonen, zorg, welzijn en de verdeling ervan over de verschillende kernen en de opgaven die hierin nog besloten liggen, de komende jaren verder invulling te geven.

5. Kanttekeningen Onderwerpen als sociale samenhang en leefbaarheid (inclusief de rol van wijkplatforms) en preventie, worden in dit traject (vooralsnog) buiten beschouwing gelaten.

-3-

6. Uitvoering Planning: De nulfoto is in 2014 ter kennisname worden aangeboden aan de raad via de lijst van ingekomen stukken. In het najaar van 2015 zal een aantal geformuleerde maatregelen via het platform Wonen, Zorg en Welzijn worden uitgewerkt in een jaarplan.

Communicatie: Partijen in Barneveld die op het gebied van zorg, welzijn of woningaanbod voor ouderen, volwassenen met een verstandelijke, lichamelijke en/of psychiatrische beperking, diensten leveren zullen worden geïnformeerd over de vaststelling van de nulfoto en het visiedocument.

7. Risico's, kosten, baten en dekking Geen opmerkingen. Bijlagen: 1. Samen voor wonen, zorg en welzijn. Deel 2: Visie op ontwikkelrichting en maatregelen (08 september 2015). 2. Samen voor wonen, zorg en welzijn. Deel 1: De Nulfoto (8 juli 2014).

Samen voor wonen, zorg en welzijn Deel 2: Visie op ontwikkelrichting en maatregelen Doorkijk naar 2020/2025 en demografische ontwikkeling tot 2040

Barneveld, 08 september 2015

Inhoudsopgave

1 Preambule 1.1 Aanleiding 1.2 Doelstellingen aanpak 1.3 Leeswijzer

3 3 3 5

2 Prognoses Barneveld 2.1 Ontwikkeling inwonertal en aantal huishoudens 2.2 Ontwikkeling behoefte aan intramurale en extramuraal woningaanbod 2.3 Conclusie

7 7 10 12

3 Ontwikkelingen Wonen, Care & Services in Barneveld 3.1 Intramuraal wonen 3.2 Care & services 3.3 Conclusie

13 13 18 21

4 Visie en maatregelen 4.1 Visie Wonen, Care & Services 4.2 Maatregelen Wonen, Care & Services 4.3 Aanbeveling voor platform Wonen, Zorg en Welzijn

22 22 24 31

1 Preambule

1.1

Aanleiding Er verandert veel op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Belangrijke factoren hierin zijn de bovengemiddeld stijgende kosten en een veranderde kijk op de verantwoordelijkheidsverdeling binnen en organisatie van (langdurige) zorg en ondersteuning. Bedoeling van de kanteling die gaande is, is dat mensen met een verminderde zelfredzaamheid, langer thuis of zelfstandig kunnen blijven wonen met passende zorg en/of ondersteuning. Het gaat hier om ouderen, maar ook om andere volwassenen met een verminderde zelfredzaamheid, zoals mensen met lichamelijke, verstandelijke of psychische beperkingen. Wanneer mensen met een verminderde zelfredzaamheid langer zelfstandig blijven (of gaan) wonen en daar verzorgd en/of ondersteund gaan worden, heeft dit gevolgen voor o.a. het zorgvastgoed. Als gevolg van de extramuralisering zal er mogelijk een overschot ontstaan aan intramurale plaatsen. In zorginstellingen zal het aantal mensen met 'zware' zorg verder toenemen. Er zal meer behoefte zijn aan verschillende vormen van begeleid wonen en zorg en ondersteuning aan huis. Een gedeelte van de zorg die nu intramuraal wordt gegeven, zal dus anders georganiseerd moeten gaan worden. Naast deze kanteling, speelt er de overheveling van voormalige AWBZ-gelden van Rijk naar gemeenten en zorgverzekeraars, met een korting van 15%-40% op de budgetten. Mensen met lichtere beperkingen, die nu wel aanspraak kunnen maken op bepaalde zorgvoorzieningen, kunnen dat in de toekomst niet of minder. Beide ontwikkelingen betekenen een fundamentele verandering van hoe langdurige zorg en ondersteuning binnen een gemeente geregeld moet gaan worden. Dit vraagt om een nieuwe manier van aanpakken van gemeenten én inwoners. Er wordt gekeken naar wat de echte zorgvraag is, met praktische ondersteuning op maat. Gemeente, zorgaanbieders en andere maatschappelijke organisaties zullen zich in dit proces moeten herpositioneren. Hoe partijen hun rol invullen zal mede vorm krijgen binnen dit proces.

1.2

Doelstelling en aanpak De behoefte om de wijze waarop wonen, zorg en welzijn momenteel is geregeld en hoe dit naar de toekomst georganiseerd moet worden, komt mede voort uit de prestatieafspraken die de gemeente Barneveld en de Woningstichting Barneveld met elkaar zijn overeengekomen. In deze prestatieafspraken is de (financiële) scheiding van wonen en zorg voorzien. Een goede visie op samenwerking en inrichting van het woon- en leefklimaat voor mensen met een verminderde zelfredzaamheid is voor beiden een belangrijk aspect. Samen met de andere partners moet daarom steeds gezocht worden naar het optimale pakket aan wonen met zorg of ondersteuning en diensten; met een goede spreiding over de gemeente. Partijen willen zich focussen op het zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen wonen van mensen met een beperking.

Samen voor wonen, zorg en welzijn Barneveld: Ontwikkelingen, visie en maatregelen 2020/2025

Uitgangspunt voor dit project is het zo zelfstandig mogelijk (blijven) wonen voor volwassen inwoners van de gemeente Barneveld met een beperkte zelfredzaamheid. Hierbij wordt niet gedacht vanuit geografie/fysieke zones, maar vanuit beschikbaarheid en toegankelijkheid van ondersteunende voorzieningen. De belangrijkste pijlers hierin zijn Wonen . Care en Services . 1

2

3

Doel van het project Het doel van dit project is tweeledig: 1) Vormgeven aan de genoemde pijlers op het gebied van wonen, zorg en welzijn met als doel dat mensen met een beperkte

zelfredzaamheid

zo zelfstandig mogelijk (kunnen blijven)

wonen.

Welke en hoeveel voorzieningen zouden er (nog) moeten zijn en/of komen en waar? 2)

Doen van aanbevelingen hoe dit, in samenhang, ontwikkeld kan worden. Wat moet er gebeuren en georganiseerd worden door welke partijen, om tot een goed werkend woonzorg-welzijn-netwerk in de gemeente Barneveld te komen.

Om deze doelen te bereiken, is het van belang om binnen de groep van betrokken partijen commitment naar elkaar uit te spreken. Hiermee wordt vrijblijvendheid weggenomen en continuïteit geborgd. Plan van aanpak 1. Foto 2014. De partijen brengen de (omvang van) doelgroepen, het huidige woningaanbod (ook van instellingen) en huidige zorgaanbod in beeld (foto 2014). Over welk woonaanbod hebben we het, met welke eigen voorzieningen (sanitair/keuken, welke kamer/woninggrootte?). Wat is de huidige omvang van de capaciteit van de woonzorgcentra in Barneveld, hoeveel aanleunwoningen kennen we, hoeveel nultredenwoningen? Hoe functioneert het huidige aanbod. Waar kan nu al gebruik worden gemaakt van bepaalde voorzieningen (zoals maaltijdvoorzieningen, dagactiviteiten).

Daarnaast zal in beeld

worden gebracht in welke mate op wijk-/kernniveau de bestaande zelfstandige woningvoorraad voorziet in woningen met nultredenkwaliteit/levensloopbestendigheid. Tegenover deze aanbodzijde staat de vraagzijde. Hoeveel inwoners telt Barneveld en hoeveel volwassenen hebben te maken met een langdurige fysieke en/of cognitieve beperking. Welke zorgzwaarten zijn er nu en in welke omvang en hoe ontwikkelt dit zich de komende jaren. 2.

Visievorming richting 2020 Vormgeven van de pijlers Wonen. Care en Services met als doel dat mensen met een beperkte zelfredzaamheid zo zelfstandig mogelijk kunnen (blijven) wonen. De foto 2014 vormt, tezamen met een aantal (demografische) ontwikkelingen en input vanuit de diverse woon- en zorgorganisaties, als basis om te schetsen wat er in de (nabije) toekomst nodig is in de gemeente Barneveld om woon- en zorg-/ondersteuningsbehoefte op elkaar af te stemmen. Het versterken van sociale netwerken voor inwoners met een beperking, ondersteuning door technologie (domotica) en de samenwerking tussen alle partijen (gemeente, Woningstichting en welzijns- en zorgorganisaties) zijn aandachtspunten voor het vormgeven van het beeld van 2020 (met demografische doorkijk tot 2040). Daarbij wordt ook het woningbouwbeleid van de gemeente Barneveld betrokken om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen.

3.

Maatregelen en communicatie. Aanbevelingen formuleren voor het creëren van een samenwerkend netwerk waarin wonen, zorg en welzijn op elkaar zijn afgestemd. In deze stap zal de visie zoveel mogelijk worden vertaald in concrete maatregelen die de komende tijd genomen moeten worden.

De uitkomsten van dit project gaat een groot aantal partijen aan: ontvangers van zorg en ondersteuning, beheerders van vastgoed in de zorgen welzijnssector, zorgaanbieders en de gemeente. De uitkomsten 1 2

3

Denk aan: woonzorgvoorzieningen, woningaanpassingen Denk aan: persoonlijke verzorging & verpleging, woonbegeleiding Denk aan: maaltijden, huishoudelijke hulp, ontspanning/vrije tijd, ontmoeten/sociale verbanden/voorkomen van isolement, klussendienst, hulp bij thuisadministratie, domotica, wasen strijkservice, vervoer


van het project zullen breed uitgedragen moeten worden om een ieder die zorg/ondersteuning krijgt en geeft te bereiken. In het op te stellen communicatieplan zal aandacht zijn voor: Communicatie en voorlichtingsbijeenkomsten over opplussen van de eigen woning. Voorlichting in combinatie met een persoonlijke benadering per kern met als doel bewustwording en kennisoverdracht over praktische zaken die inwoners zelf kunnen oppakken voor hun eigen woning en het gebruik yan_de directe woonomgeving. Communicatie en actieve benadering doelgroep t.b.v. bewustwording o.a. door middel van de huistest. Onder de overkoepelende noemer 'Samen voor wonen, zorg en welzijn' vatten wij alle kleinere

en

grotere

stappen die wij zetten samen en dragen deze samen uit. Hierdoor ontstaat een breed beeld van activiteiten onder een eenduidige noemer en geeft alle betrokkenen de mogelijkheid aan te haken.

Planning 2014/2015 Wat

Wie

Wanneer

Concept foto 2014 en doorkijk tot 2020

Kerngroep

November 2013

Bespreken conceptfoto en -enquête in

Kerngroep

November/December 2013

kerngroep Mailing enquête

Gemeente

December 2013

Analyse enquête woonzorginstellingen ter

Gemeente

Januari 2014

Bespreken analyseresultaten

Kerngroep

Januari 2014

Vaststellen foto 2014

Platform WZW

Februari 2014

Bijeenkomst/werkconferentie

Gemeente, Woningstichting,

Maart 2014

toekomstvisie met aanbieders wonen, zorg

zorginstellingen. Welzijn

aanvulling foto 2014 en doorkijk tot 2020

en ondersteunende diensten i.h.k.v. foto 2020 Interviews zorginstellingen,

April 2014

Gemeente

ondersteunende diensten en leveranciers domotica t.b.v. foto 2020

1.3

Tweede werkconferentie m.b.t.


Maart 2015

strategische opgave en maatregelen/pilot

zorginstellingen. Welzijn, l

Voorthuizen

lijn zorg, Plaatselijk Belang

Gewenste maatregelen formuleren

Kerngroep

Mei 2015

Bespreking maatregelen

Platform WZW

Juni 2015

Bestuurlijke behandeling

Bestuur gemeente

Zomer 2015

Communicatie eindresultaat richting


Zomer 2015

doelgroepen

zorginstellingen

e

Leeswijzer In de separate nulfoto (in zomer 2014 vastgesteld) is een beeld geschetst van de huidige situatie op het gebied van wonen, zorg en welzijn in de gemeente Barneveld. Deze notitie gaat in op de visievorming en de mogelijke maatregelen die genomen moeten worden met als doel om mensen met een beperkte zelfredzaamheid zo lang mogelijk in de gemeente Barneveld zelfstandig te kunnen laten (blijven) wonen.


Daartoe wordt in hoofdstuk 2 allereerst ingegaan op de demografische ontwikkelingen in de gemeente Barneveld en de daaraan berekende behoefte aan vormen van intramuraal wonen voor ouderen, voor mensen met een beperking en voor mensen in de geestelijke gezondheidszorg die een beroep willen doen op een beschermde woonvorm. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op de plannen van de organisaties die nu reeds intramurale zorg en huisvesting bieden en wat dit betekent in relatie tot de behoefte aan andere woonvormen, care en services. Maar ook welke uitbreidingsruimte er voor de woonzorg resteert. De gemeentelijke visie op wonen, care en services voor de periode tot 2020 (met doorkijk naar 2030) en de maatregelen die daar bij horen komen vervolgens in hoofdstuk vier ter sprake.


2 Prognoses Barneveld

In dit hoofdstuk worden een aantal relevante constateringen uit de nulfoto op een rij gezet in combinatie met een aantal prognosecijfers.

2.1 •

Ontwikkeling inwonertal en aantal huishoudens

Ontwikkeling inwonertal: toename en veroudering van de bevolking De komende jaren zal het inwonertal van Barneveld nog verder toenemen, tot ruim 57.750 personen in 2020 en ruim 61.500 inwoners in 2030 en bijna 62.600 personen in 2040.

•

De groei van het aantal inwoners manifesteert zich met name in de periode tot 2030, daarna neemt de groei duidelijk in omvang af.

•

Gemeente Barneveld blijft een gemeente waar ook de komende decennia nog sprake zal zijn van een behoorlijke aanwas van jonge mensen.

•

Het aantal ouderen zal de komende decennia substantieel toenemen en in belangrijke mate bijdragen aan de groei van het inwonertal. Ten opzichte van 2014 zal het aantal 75-plussers in 2030 met zo'n 77% gegroeid zijn en in 2040 meer dan verdubbeld zijn.

•

Tot 2020 komen er jaarlijks zo'n 248 personen van 65 jaar en ouder bij, waarvan er 147 personen in de leeftijd van 75 jaar en ouder zijn. Tabel 2.1 Ontwikkeling inwonertal tot 2040 naar leeftijdsgroepen, gemeente Barneveld Leeftijd

JR2014

%

JR2020

%

JR2030

%

JR2040

%

2014-2020 2020-2030 2030-2040 2014-2040

Tot 15 jaar

12.103

22%

12.765

22%

13.851

23%

13.611

22%

662

15-34 jaar

14.096 '

26%

14.692 '

25%

14.574

24%

14.595 '

23%

596

-118

21

499

35-54 jaar

13.895

26%

13.503

23%

13.111

21%

13.424

21%

-392

-392

313

-471

'

r

1.086

-240

1.508

55-64 jaar

5.911

11%

6.964

12%

7.077

12%

5573

10%

1.053

113

-1.104

62

65-74 jaar

4.728

9%

5.334

9%

6.503

11%

6.622

11%

606

1.169

119

1.894

75-84 jaar

2.644

5%

3.329

6%

4.626

8%

5.735

9%

68S

1.297

1.109

3.091

9fa7

2%

1.164

2%

1.759

3%

2.630

4%

197

595

871

1.663

54.344

100%

57.751

100%

61.501

100%

62.590

100%

3.407

3.750

1.089

8.246

83%

48.613

79%

47.603

76%

1.919

689

-1.010

1.598

24%

1.488

3.061

2.099

6.648

85 jr eo Totaal < 65 jaar >65 jaar

r

46.005 8,339

r

85% 15%

r

47.924 9.827

r

17% ' 12.888

r

21% ' 14.987 '

'

Bron: PRIMOS bevolkingsprognose 2013, ABF Ontwikkeling inwonertal per kern: groei in Barneveld en Voorthuizen, krimp in overige kernen Per kern zijn er verschillen waar te nemen ten aanzien van de groei van het inwonertal. Momenteel woont bijna 80% van de inwoners in de kernen Barneveld en Voorthuizen. Vooral Barneveld en Voorthuizen zullen de komende decennia nog in omvang groeien, voor de meeste overige kernen wordt op basis van demografie een krimp verondersteld. Kernen als De Glind en Terschuur krimpen relatief sterker dan de overige kernen. De sterkste groei is in de kem Barneveld voorzien.


Tabel 2.2 Ontwikkeling inwonertal tot 2040 gemeente Barneveld per kern Jaar Kern

Ontwikkeling

JR2014

%

JR2020

%

JR2030

%

%

JR2040

2014-2020

2020-2030

2030-2040 2014-2040

Bameveld

31.471

58%

34.200

59%

37.700

61%

38.605

62%

2.729

3.500

905

7.134

Voorthuizen

10.658

20%

11.S16

20%

12.150

20%

12.614

20%

858

634

464

1.956

Kootwijkerbroek

4.993

9%

5.082

9%

5.028

8%

4.891

8%

89

-54

-137

-102

Garderen

2.006

4%

1.953

3%

1.924

3%

1.946

3%

-53

-29

22

-60

Terschuur

1.444

3%

1.363

2%

1.238

2%

1.136

2%

-81

-125

-102

-308

Stroe

1.597

3%

1.567

3%

1.476

2%

1.462

2%

-30

-91

-14

-135

Zwartebroek

1.220

2%

1.178

2%

1.129

2%

1.114

2%

-42

-49

-15

-106

De G l i n d

588

1%

532

1%

486

1%

465

1%

-56

46

-21

-123

Kootwijk

248

0%

246

0%

250

0%

245

0%

-2

4

-5

-3

Achterveld

119

0%

114

120

0%

112

0%

-5

6

54.344

100%

57.751

61,501

100%

62.590

100"-!.

3.407

3.750

1.089

8.246

T o t a a l Re mee nte

100%

-7

Bron: PRIMOS bevolkingsprognose 2013, ABF De ontwikkeling van de leeftijdsopbouw laat zien dat de groei van jongere leeftijdsgroepen zich meet name in Barneveld en Voorthuizen zich voordoet en dat in de overige kernen vrijwel uitsluitend de groei van 75-plussers aan de orde is, ook al in de periode tot 2020. Tabel 2.3 Ontwikkeling inwonertal tot 2020 gemeente Barneveld per kern en leeftijdsgroepen 2014 2020 2014-2020 2014 2040 2040 <15jr <15 jr 15-75 |r 75-plus 15-75 jr 75-plus <15ir 15-75jr 75-pl us <15jr 15-75 jr 75-plus <15ir 15-75 jr Ke rn 75-plus 22,264 23 305 1,541 Barneveld 7,179 2,028 7,947 2.448 9.062 25,166 4,377 768 420 1 883 2,902 2.349 Voorthuizen 2.123 7,650 885 2.275 8.156 1.085 2.439 8,230 1,945 152 506 200 316 5S0 1,060 247 41 Kootwijkerbroek 1.329 3,417 3.458 311 1.183 3,051 657 -16 64 1.313 -146 -366 410 179 1,420 228 269 1,194 433 -64 33 -264 304 Garderen 369 1,458 305 49 -100 Terschuur 241 1,006 116 127 733 2 76 •69 33 -164 :9a 291 1.075 78 -50 -342 954 62 1,099 107 266 -43 45 130 Stroe 393 1.142 361 242 -32 -127 •188 Zwartebroek 225 905 90 190 852 136 158 715 241 -35 -53 -67 46 -190 151 317 17 425 99 403 25 72 76 10 61 Oe Glind 148 15 -49 -76 -108 197 Kootwijk 199 20 29 18 176 51 -6 -2 6 -23 23 26 23 -8 20 4 14 17 4 Achterveld 95 92 8 17 78 -3 13 4 49 5 lotaal gemeente 12,103 38,630 3,611 12.765 40,493 13,611 40,614 8,365 662 1,863 1,984 4,754 832 1,508

Bron: PRIMOS bevolkingsprognose 2013, ABF Ontwikkeling aantal huishoudens: groei vooral tot 2030 Belangrijker voor de woningvraag is de ontwikkeling van het aantal huishoudens. De komende jaren zal het aantal huishoudens in Barneveld nog verder toenemen, van bijna 19.900 huishoudens in 2014 tot ruim 23.700 huishoudens in 2040. Uit tabel 2.4 blijkt dat ondanks de daling van het inwonertal in een aantal kleinere kernen, als gevolg van kleinere huishoudens, het aantal huishoudens nog wel in de meeste kernen toeneemt. Behalve in Barneveld en Voorthuizen zal in de kernen Kootwijkerbroek, Garderen en Stroe nog een redelijke toename van het aantal huishoudens zijn, in kernen als Kootwijk, De Glind en Terschuur is dit beperkt. Tabel 2.4 Ontwikkeling inwonertal tot 2020 gemeente Barneveld per kern en leeftijdsgroepen Kern Barneveld Voorthuizen Kootwijkerbroek Garderen Terschuur Stroe Zwartebroek DeGlind Kootwijk Achterveld Totaal

JR2014 11.696 4.032 1.555 763 529 539 443 174 108 50 19.889

JR2020 12.735 4.412 1.695 806 533 577 460 179 111 51 21.559

JR2030 13.858 4.819 1.756 839 533 594 477 177 115 50 23.218

JR2040 14.227 4.942 1.755 851 533 607 482 177 116 49 23.739

2014-2020 2020-2030 2030-2040 2014-2040 1.039 1.123 369 2.531 380 407 123 910 140 61 -1 200 43 33 12 88 4 4 17 38 13 68 17 17 5 39 -2 3 5 4 8 3 1 1 -1 -1 -1 1.670 1.659 521 3.850

Bron: PRIMOS huishoudensprognose 2013, ABF


Ontwikkeling leeftijd en huishoudenssamenstelling huishoudens Anno 2014 is zo'n 27% van de huishoudens 65 jaar of ouder, in 2040 zal dit maar liefs 42% zijn. In de periode 2014-2020 zal het aantal huishoudens jaarlijks met zo'n 280 huishoudens toenemen, waarvan 200 huishoudens ouder dan 65 jaar (en hiervan 120 ouder dan 75 jaar); in het tijdvak 2020-2030 loopt dat verder op tot 222 huishoudens per jaar (waarvan 148 huishoudens van 75 jaar en ouder). Het zijn dan ook met name de oudere leeftijdsgroepen die voor de groei van het aantal huishoudens zorgen, zeker na 2020. In relatie tot de woningbouwontwikkelingen in de gemeente Barneveld (met veel gezinswoningen in uitleg) is vooral de afname van het aantal 35-55 jarige huishoudens opmerkelijk. Tabel 2.5 Ontwikkeling aantal huishoudens tot 2040 naar leeftijdsgroepen

35-54 jaar

%

JR2014

Leeftijd huish. <34 jaar

3.697 7.454

r

'

%

JR2020

19%

3.913

37% "

7.125

'

%

JR2030

18%

3.763

33% '

6.754

'

29%

% 2014-2020

JR2040

16% r

2020-2030 2030-2040

2014-2040

3.490

15%

216

-150

-273

-207

6.891

29%

-329

-371

137

-563

55-64 jaar

3.445

17%

4.034

19%

3.999

17%

3.302

14%

589

-35

-697

-143

65-74 jaar

2.887

15%

3.353

16%

4.088

18%

4.030

17%

466

735

-58

1.143

75-84 jaar

1.814

9%

2.321

11%

3.319

14%

4.034

17%

507

998

715

2.220

592

3%

813

4%

1.295

6%

1.992

8%

221

482

697

1.400

100%

21.559

100%

23.218

100%

23.739

100%

1.670

1.659

521

3.850

73%

15.072

70%

14.516

63%

13.683

85 laar en ouder Totaal

19.889

<65 jaar

14.596

>65 iaar

'

5.293

'

27%

6.487 "

30% '

8.702

'

37% ' 10.056 '

58%

476

-556

-833

-913

42%

1.194

2.215

1.354

4.763

Bron: PRIMOS huishoudensprognose 2013, ABF De ontwikkeling van de samenstelling van de huishoudens laat zien momenteel zo'n 39% van alle huishoudens in Barneveld gezinnen met kinderen betreft en dat dit aantal de komende jaren weliswaar in absolute omvang nog wat Zdl groeien maar in relatieve zin in betekenis afneemt. Het zijn met name de kleinere 1-2 persoons huishoudens (vooral alleenstaanden) die de komende jaren aan betekenis winnen en nu al een substantiële groep in Bameveld vormt. Tabel 2.6 Ontwikkeling aantal huishoudens tot 2040 naar samenstelling huishouden HH s a m e n s t e l l i n g

JR2014

JR2030

JR2020

JR2040

2014-2020 2020-2030 2030-2040

2014-2040

Alleenstaand

5.158

26%

5.988

28%

6.852

30%

7.215

30%

830

864

363

2.057

1 Ouder/Overig

1.017

5%

969

4%

856

4%

813

3%

-48

-113

-43

-204

SamenZonderKind

5.964

30%

6.455

30%

6.879

30%

6.962

29%

491

424

83

998

SamMetKind

7.750

39%

8.147

38%

8.631

37%

8.749

37%

397

484

118

999

23.739 1 0 0 %

1.670

1.659

521

3.850

Totaal

19.889 1 0 0 %

21.559 1 0 0 %

23.218 1 0 0 %


•

De combinatie van leeftijd van huishoudens en de gezinssamenstelling maakt nog explicieter dat: In de leeftijdsgroep tot 55 jaar vooral de groep gezinnen met kinderen nog blijft groeien en als groep omvangrijk blijft (marktaandeel van 33% in 2014 naar 31% in 2040)

•

In de leeftijd van 55 tot 75 jaar er vooral alleenstaande huishoudens bijkomen. Tabel 2.7 Ontwikkeling aantal huishoudens in gemeente Barneveld naar gezinssamenstelling

%

JR2014

HH I f t en samenst IGuder/Gverig

1 017

Alleenstaand <55 j r

JR2020

%

jR2030

%

JR2040

%

2014-2020 2020 2030 2030-2040 2014-2040

5%

969

4%

856

4%

813

3%

-48

-43

-204

2.275

11%

2.134

10%

1.704

7%

1 520

6%

-141

-430

-184

-755

SamZonderKind <55 jr

1.704

9%

1.513

7%

1.121

5%

1.032

4%

•191

-392

-89

-672

SamMetKind <55 j r

6.495

33%

6.800

32%

7.258

31%

7.418

31%

305

458

160

923

Alleenstaand 55-74 j r

1.693

9%

2.442

11%

2.993

13%

2.791

12%

749

551

-202

1.098

SamZonderKind 55-74 j r

3.195

16%

3.407

15%

2.928

12%

171

41

-479

-267

1.204

6%

3.366 1 294

16%

SamMetKind 55-74 jr

6%

1.336

6%

1.312

6%

90

42

-24

108

Alleenstaand 75 j r eo

1.190

6%

1.412

7%

2.155

9%

2.904

12%

222

743

749

1.714

SamZonderKind 75jr eo

1.065

5%

1.576

775

551

1.937

bl

0%

SamMetKind 75 jr eo totaal

19.889

r

T

100%

53 ' 21.559

7%

2.351

10%

3.002

13%

511

0%

37

0%

19

0%

2

100%

23.218

100%

23.739

100%

1.670

1.659


Samen voor wonen, zorg en welzijn Barneveld; Ontwikkelingen, visie en maatregelen 2020/2025

-18

-32

521

3.850

•

In de leeftijd van 75 jaar en ouder momenteel ongeveer de helft uit alleenstaande huishoudens bestaat en de andere helft uit samenwonenden zonder kinderen en dat deze verhouding de komende tijd zo ongeveer blijft bestaan, maar dat de absolute en relatieve omvang van deze groep sterk zal toenemen. Zo zullen er in het tijdvak tot 2020 jaarlijks 37 alleenstaande huishoudens en 85 tweepersoonshuishoudens in de leeftijd van 75 jaar en ouder bijkomen. Uit voorgaande informatie wordt duidelijk dat er op verschillende beleidsterreinen rekening moet worden gehouden met de veroudering van de huishoudens in Barneveld.

2.2

Ontwikkeling behoefte aan intramurale en extramuraal woningaanbod Bureau ABF heeft prognoses opgesteld voor de groepen VV, VG en GGZ omtrent de toekomstige behoefte aan vormen van intramuraal en extramuraal wonen. Een belangrijk punt van aandacht zijn de definities voor de diverse vormen van wonen met zorg. De totale huisvesting voor ouderen en andere zorgbehoevenden wordt omschreven als geschikte huisvesting voor wonen met zorg. Deze valt uiteen in vijf hoofdgroepen4: 1.

Beschut wonen omvat alle plaatsen in intramurale instellingen voor zover bewoond door personen met een ZZP1-3. Er wordt uitgegaan van een dalende vraag.

2.

Beschermd wonen betreft woon- en verblijfsvormen met 24-uurs nabije zorg en bescherming. Met 'nabij' wordt gedoeld op zorg die permanent aanwezig is. In het algemeen betreft het onzelfstandig wonen. Concreet betekent dit dat alle plaatsen in intramurale instellingen voor zover bewoond door personen met een ZZP4-8 tot het beschermd wonen worden gerekend.

3.

Intramuraal overig omvat alle plaatsen in intramurale instellingen voor zover bewoond door personen met een ZZP9 of ZZP10. Deze cliëntengroep verblijft relatief kortdurend in een intramurale omgeving. Ook de zogenaamde sectorvreemde ZZP's zijn aan deze categorie toegedeeld. Dit betreft de in V&V-instellingen verblijvende personen met een ZZP in de GGZ of Gehandicaptensector.

4.

Verzorgd wonen betreft de situatie wanneer een huishouden in een ouderenwoning (extramuraal) woont en gebruik kan maken van verpleging of verzorging vanuit een nabij gelegen zorgsteunpunt.

5.

Overige geschikte huisvesting voor ouderen en andere hulpbehoevenden betreffen (extramurale) zelfstandige woningen waarvan diverse kenmerken aangeven dat ze meer geschikt zijn voor de doelgroep dan gebruikelijke woningen. Dit betreft de volgende typen woningen: • • • •

De woning is een ouderenwoning als onderdeel van een complex met extra diensten zoals maaltijdverzorging, receptie, gemeenschappelijke recreatieruimte, etc. (wonen met diensten). De woning is een ouderenwoning, niet vallend onder verzorgd wonen of wonen met diensten (overige ouderenwoning). De woning is ingrijpend aangepast (ingrijpend aangepaste woning). De woning is een nultredenwoning (overige nultredenwoning). Een woning is een nultredenwoning indien deze zowel extern toegankelijk (de woonkamer dient bereikbaar te zijn vanaf de straat zonder trap te hoeven lopen) als intern toegankelijk (vanuit de woonkamer zijn zonder traplopen de keuken, het toilet, de badkamer en tenminste 1 slaapkamer te bereiken) is.

Sector Verpleging en Verzorging Op basis van de prognoses is er ten aanzien van het intramurale aanbod sprake van een gering tekort aan vormen van beschermd wonen, maar laat het beschut wonen en overig aanbod een overcapaciteit zien.

De voorheen gehanteerde intramurale verblijfscategcrieën "Beschermd Wonen" en "Wonen met verzorgingshuiszorg" zijn ven/angen door 'Beschermd Wonen", "Beschut Wonen" en "Intramuraal overig". In de nieuwe versie is de klassieke indeling van verzorgings- en verpleeghuizen losgelaten en vervangen door een indeling op basis van het ZZP dat de cliënt geïndiceerd krijgt.


10

Per saldo is er een zeker (theoretisch) intramuraal overschot, waarbij de omzetting van beschut naar beschermd wonen (dus zwaardere zorgvraag voor de hand ligt). De omvang van het aanbod intramuraal (537 plaatsen) stemt overigens volledig overeen met de gemeentelijke inventarisatie. Ten aanzien van de vraag aanbod verhouding van verzorgd wonen is er sprake van een tekortsituatie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan zelfstandige ouderenappartementen of aanleunwoningen bij een verzorgings- of verpleeghuis. Dit tekort zal bij gelijkblijvend aanbod de komende jaren oplopen. Dus hierin ligt een zekere opgave besloten. Dit was in de gemeentelijke woonvisie reeds voorzien. Het aanbod van overige geschikte vormen ligt ver boven hetgeen Barneveld zelf als geschikt aanbod typeert. ABF heeft het over ruim 5.200 woningen, mede gebaseerd op het WoON onderzoek, terwijl de gemeentelijke inventarisatie niet verder komt dan zo'n 2.000 woningen. In het laatste geval is er, gerelateerd aan de vraag naar overige geschikte woningen een duidelijk tekort aan geschikte woningen. Tabel 2.8 Ontwikkeling vraag en aanbod Verpleging en verzorging, gemeente Barneveld tot 2025

v&v

V&V

Beschut w o n e n

Vraag beschut w o n e n

ZZP1-3

Groei vraag tov 2012. absoluut

Vanaf 2025 (ZZP4)

Aanbod 2012 Vraag - aanbod 2012

Beschermd wonen

Vraag beschermd w o n e n

ZZP4-8

Groei vraag tov 2012, absoluut Aanbod 2012

2012

2015

r

2020

2025

109

56

13

86

0

-53

-96

-93

220

220

220

220

-111

-164

-207

-134

300

306

336

306

0

5

35

76

262

262

262

262

V r a a g - a a n b o d 2012

38

44

74

44

Intramuraal overig

Vraag intramuraal overig

12

12

13

15

ZZP9-10

Groei vraag tov 2012, absoluut Aanbod 2012 V r a a g - a a n b o d 2012

0

0

2

4

55

55

55

55

-43

-43

-42

-40

Totaal aanbod intramuraal

537

537

537

537

Totaal v r a a g i n t r a m uraal

421

374

362

407

-116

-163

-175

-130

363

419

499

557

Totaal v r a a g - a a n b o d I n t r a m u r a a l Verzorgd wonen

Vraag verzorgd w o n e n

(Extram uraal)

Groei vraag tov 2012 totaal, absoluut

0

56

136

194

Groei vraag bevolkingsontw ikkeling

0

21

62

102

Groei vraag extramuralisering Aanbod 2012 V r a a g - a a n b o d 2012

35

74

92

226

226

226

137

193

273

331

4.667

5.032

5.618

6.098

Groei vraag tov 2012 totaal, absoluut

0

365

951

1.432

Groei vraag bevolkingsontw ikkeling

0

356

932

1.409

Groei vraag extramuralisering

0

9

19

23

5.270

5.270

5.270

5.270

-603

-238

348

829

O v e r i g e g e s c h i k t e w o n i n g e Vraag overige geschikte w oningen (Extram uraal)

0 226

Aanbod 2012 V r a a g - a a n b o d 2012

Bron: Abf, Fortuna-model

Het beeld per kern laat in grote lijnen hetzelfde beeld zien, met dien verstande dat: Er in de kern Barneveld sprake zou zijn van een overaanbod aan intramuraal aanbod en alle overige kernen een (gering) tekort Er in alle kernen een tekort is aan verzorgd wonen


11

Er in alle kernen het aanbod voor ouderen geschikte woningen moet worden uitgebreid, zeker wanneer van de gemeentelijke cijfers wordt uitgegaan. Sector VG en GGZ Voor de gehandicaptenzorg zou er sprake zijn van een vraag naar ruim 300 woningen, die enerzijds vanuit demografie wat toeneemt maar vanwege de extramuralisering weer wordt getemperd. Afgezet tegen het aanbod in Barneveld (gemeentelijke inventarisatie) zou er echter sprake zijn van een tekort van zo'n 74 woningen, die de komende jaren terugloopt vanwege de extramuralisering. Desalniettemin zou een bescheiden uitbreiding mogelijk zijn.

T

VG gemeente Barneveld

P

7

P

2012 2015 2020 2025

Vraag naar Gehandicaptenzorg

312 307 291 280

Opgave van Gehandicaptenzorg door bevolkingsontw ikkeling

0

Opgave van Gehandicaptenzorg door extramuralisering

6 -11

0 r

Ontw ikkeling Aanbod (gemeentelijke inventarisatie)

20

-39

-51

r

F

-5 -22 -31 0 228 228 228 228 84

Totaal vraag - aanbod

17

74

41

21

Bron: Abf, Fortuna-model Ten aanzien van GGZ is er de komende jaren een vraag die ergens rond 80 ligt. Op basis van het aanbod is ook hier sprake van een zekere uitbreidingsmogelijkheid. Tabel 2.10 Ontwikkeling vraag en aanbod GGZ, gemeente Barneveld tot 2025 —7

GGZ gemeente Barneveld

V

r

r

2012 2015 2020 2025

Vraag naar GGZ

82

80

79

81

Opgave GGZ door bevolkingsontw ikkeling

0

2

6

8

Opgave GGZ extramuralisering

0

-4

-8

-8

Ontw ikkeling Aanbod (gemeentelijke inventarisatie) Totaal vraag - aanbod

r

0 57 25

r

-2 57 21

r

-2 57 20

r

0 57 24

Bron: Abf, Fortuna-model

2.3

Conclusie Samenvattend ligt de belangrijkste opgave in relatie tot de demografische ontwikkelingen in Barneveld besloten in het faciliteren van vormen van verzorgd wonen en het creëren van meer voor ouderen en voor mensen met een beperking geschikte woningen. Dit kan zowel middels nieuwbouw maar ook door veranderingen en aanpassingen in het bestaande zorgen woonvastgoed.


12

3 Ontwikkelingen Wonen, Care & Services in Barneveld

3.1

Intramuraal wonen Naar aanleiding van de foto 2014 is met de verschillende woonzorgaanbieders in de gemeente Barneveld

gesproken over hun toekomstplannen voor de komende jaren.

In dit hoofdstuk wordt ingegaan, welke

maatregelen de verschillende woonzorgorganisaties denken te nemen in relatie tot de verschillende ontwikkelingen, zoals extramuralisering en decentralisatie en de (financiële) gevolgen daarvan, die op hen afkomen. Generiek zijn er verschillende opties voor de verschillende woonzorginstellingen om naar de toekomst toe leegstand in hun pand te voorkomen: 1.

inzetten op zwaardere verblijfszorg (niveau verpleeghuizen)

2.

aanbieden van 'verzorgd' wonen: het verhuren van (on)zelfstandige appartementen in combinatie met thuiszorg of woonbegeleiding (waarbij eventuele samenwerking met een corporatie of belegger moet worden gezocht)

3.

verhuren aan andere doelgroepen (waaronder ook mantelzorgers)

4.

verkoop en of sloop van (een deel van) het vastgoed.

Daarnaast zijn er soms ook maatregelen gewenst om bijvoorbeeld ook de m2 niet-wonen te herbestemmen. Het overall beeld dat in Barneveld is ontstaan is dat naar de nabije toekomst (2018/2020): het intramurale aanbod in de V&V per saldo zal krimpen er geen ruimte is voor uitbreiding van intramurale V&V er sprake zal zijn van verzwaring van de verblijfszorg op een aantal locaties er nadrukkelijk ook wordt gedacht aan het concept van 'verzorgd wonen' er in een aantal situaties ook sprake zal zijn van verbreding en vermenging van doelgroepen, in de VG er sprake zal zijn van consolidatie voor wat betreft intramurale zorg in de GGZ er sprake zal zijn van consolidatie ambulante begeleiding door meerdere partijen wordt opgepakt.

3.1.1

Verpleging & Verzorging Maatregelen vastgoed woonzorgaanbieders Met betrekking tot het vastgoed van de verschillende organisaties is er bij de meeste sprake van consolidatie. Bij de meeste organisaties is er geen sprake van (ver)nieuwbouw. Norschoten vormt hierop een uitzondering door zowel op de bestaande locatie Klaverweide een vernieuwing door te voeren en bovendien in Kootwijkerbroek met een nieuwe locatie meet 32 verpleegplaatsen te starten (verplaatsing). Neboplus overweegt om in de ontwikkeling aan de Kerkstraat van Voorthuizen met 22-25 zorgappartementen te participeren gebaseerd op het principe van scheiding van wonen en zorg.

Samen voor wonen, zorg en welzijn Barneveld: Ontwikkelingen, visie en maatregelen 2020/2025 13

Zorgcentrum Elim zal een interne vernieuwing ondergaan, waarbij er ook m2 niet wonen zullen worden omgezet naar wonen. Dit kan een geringe uitbreiding van wonen betekenen. Tabel 3.1 Voorgenomen maatregelen vastgoed V&V Naam gebouw

Groei/krimp/consolidatie

(Verv.)nieuwbouw

Vernieuwing

Omzetten m2-niet wonen naar wonen

Zorghuys Vellerveste

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Ruimzicht

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Norschoten Klaverweide

Lichte krimp

Ja

Ja

Norschoten Kweekweg

Consolidatie

Nee

Nee

Geringe u i t b r e i d i n g

Nee

Ja

Ja

Zorgcentrum Elim /Norsch.

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Neboplus

Zorgcentrum Elim Joh.DeWittln

Overig Nee

Nee

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Neboplus /Norsch.

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Nieuw Avondrust

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Nieuw Avondrust /Norsch.

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Gescheiden ingangen V e r n i e u w i n g restaurant Evt. deel n i e t w o n e n aan

Nieuw: Neboplus Kerkstraat

Evt. groei (22-25 app.)

la

Nee

Nvt

Nieuw: Norschoten K'broek

Verplaatsing

Ja

Nee

Nvt

Kruimelstaete

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

derden verhuren Scheiden w o n e n en zorg

Bron: interviews zorgorganisaties Van krimp in het zorgvastgoed aanbod is geen sprake, maar eerder van consolidatie. Sluiting van complexen is op basis van de visies van de organisaties niet aan de orde. De nieuwbouw van Norschoten in Kootwijkerbroek, nabij het Kulturhus, waarbij Woningstichting Barneveld eigenaar is van het gebouw, is een aanvulling voor de overige kernen.

Maatregelen doelgroepen De aard van de bewoning zal de komende jaren in sommige complexen wel geleidelijk veranderen. Sommige organisaties zoeken het in het huisvesten van mensen met een hogere ZZP-indicatie. Op een aantal locaties zal ook regulier wonen (op basis van principe van scheiden van wonen en zorg) aan de orde zijn. Dit zien we vooral bij de woonzorg- en verzorgingshuizen terug. In Elim zal daarnaast ook geleidelijk de doelgroep met een VG-indicatie worden gehuisvest. Tabel 3.2 Voorgenomen maatregelen doelgroepen V&V Naam gebouw

Doelgroepwijziging

Zorghuys V e l l e r v e s t e Ruimzicht

Groei V&V Hogere ZZP Regulier wonen

Doelgroep VG

Overig

Eventueel

Nee

Nee

Nee

Nee

Evt. o o k s o m a t i s c h

la

Nee

Ja

Nee

Nee

4 g r o e p e n pychoger. Evt. z i e k e n h u i s v e r p l a a t s t e

Norschoten Klaverweide Norschoten Kweekweg Zorgcentrum Elim Z o r g c e n t r u m Elim / N o r s c h . Neboplus

Joh. De W i t t i n

Neboplus /Norsch. Nieuw Avondrust N i e u w Avondrust / N o r s c h .

Eventueel

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Jd

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

V e r p l a a t s i n g VG n a a r deze l o c a t i e Extra a a n l e u n w o n i n g e n

Aanleunwoningen

Ja

N e b o p l u s Kerkstraat N o r s c h o t e n K'broek Kruimelstaete

z o r g / r e v a l i d a t i e en d e m e n t i e

Nee Nee

Nee

Bron: interviews zorgorganisaties


14

Daar waar er sprake is van aanleunwoningen die in de buurt van het complex staan, zullen deze in het totaalconcept worden meegenomen, door aan de bewoners ervan bepaalde (zorg)arrangementen aan te bieden. Maatregelen care & services door woonzorgaanbieders Op het gebied van care verandert er niet zo veel. De bestaande samenwerkingsverbanden zullen worden gecontinueerd en mogelijk worden verstevigd. Uiteraard mét in achtneming van het zoveel mogelijk~ _

_

organiseren en een efficiënte bedrijfsvoering. Op het gebied van service- en welzijnsdiensten denken meerdere organisaties in termen van het uitbreiden van hun wijkfunctie, bijvoorbeeld door meer te organiseren en bijvoorbeeld maaltijden te serveren en activiteiten aan te bieden. Tabel 3.3 Voorgenomen maatregelen service- en welzijnsdiensten V&V Naam gebouw Zorghuys Vellerveste Ruimzicht Norschoten Klaverweide Norschoten Kweekweg Zorgcentrum Elim Neboplus Joh.DeWittln Nieuw Avondrust Neboplus Kerkstraat

Maaltijden

Wasserij

Ontmoeting

Nee Uitbreiding

Nee Nee

Nee Uitbreiding

Wijkfunctie Nee Uitbreiding

Uitbreiding Uitbreiding Nee Nee Nee Nee Nee Evt. uitbreiden Evt. uitbreiden Evt. uitbreiden Evt. uitbreiden Uitbreiding Uitbreiding Uibreiding Uitbreiding Uitbreiding Uitbreiding Nee Uitbreiding Uitbreiding

Norschoten K'broek Kruimelstaete

Bron: interviews zorgorganisaties Dit betekent dat er goed moet worden gekeken naar waar welke activiteiten worden aangeboden, dit ook in relatie tot de gemeentelijke accommodaties (zoals de gemeentelijke buurten wijkcentra) om zo tot een voor alle inwoners van Barneveld die daar behoefte aan hebben, dekkend aanbod te hebben. 3.1.2

Gehandicaptenzorg Maatregelen vastgoed woonzorgaanbieders Met betrekking tot het vastgoed van de verschillende organisaties is er bij de meeste sprake van consolidatie. Bij enkele organisaties is er sprake van een lichte groei, al dan niet

als gevolg van een verhuizing (zoals

Philadelphia die voornemens is om van de Columbusstraat naar de Thorbeckelaan te verhuizen, waarbij dan ook een aantal plaatsen uit Lunteren worden overgeheveld naar deze locatie). Ook Stichting Breder heeft een nieuw adres op de Brahmalaan (2 gezinswoningen) in Veller. De Rozelaar heeft al geruime tijd plannen voor Irishof II aan de Amersfoorstestraat. De plannen zijn door het zorgkantoor (vooralsnog) afgewezen. Ook de JP van den Bentstichting zou haar aanbod nog wel willen uitbreiden, maar vooralsnog is dit niet aan de orde. In de buitenkernen is wel sprake van een lichte krimp. Zo heeft Siloah de bewoners van de locatie in Voorthuizen alsmede de bewoners van de locatie Het Schild in Barneveld in 2015 geherhuisvest naar Elim. Verder is in Kootwijkerbroek 's Heerenloo gestopt op de locatie Vijgenboom. Deze locaties zullen voor andere doeleinden worden gebruikt (regulier wonen of voor andere specifieke doelgroepen). De meeste organisaties geven aan dat ze de komende jaren geen sterke groei van de doelgroep verwachten en dat men verder te maken heeft met een strengere indicatiestelling.


15

Ook is geconstateerd dat niet voor alle doelgroepen, zoals voor mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH), in Barneveld passende huisvesting en zorg aanwezig is. Tabel 3.4 Voorgenomen maatregelen vastgoed VG Omzetten m i met wonen Locatie

Organisatie

Iris Het Gasthuis

De Rozelaar De Rozelaar

De V l i n d e r

De Rozelaar

Groei/krimp/consolidatie

Woonvoorziening Ds E Fransenln St. Zorg A d u l l a m Columbusstraat/Thorbeckeln HetSchild De Bijeberg

Philadelphia Siloah

naar wonen

Evt. groei

Evt. (Irishof II)

Nee

Nee

Consolidatie Consolidatie

Nee

Nee Nee

Nee Nee

Consolidatie

Nee la: kern Barneveld

Nee

Nee

Uchte groei Krimp

Siloah

(Verv.)nieuwbouw Vernieuwing

Nee

Consolidatie

Nee

Nee

Nee Nee

Stichting Breder

Nieuw: groei

Ja

Uilebaardln

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Stationsweg De Rozenhof

Stichting Breder Stichting Breder De Rozelaar

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

GH Roeterdink*)

Philadelphia

Nieuwe Brink

Philadelphia Siloah

Consolidatie Consolidatie

Nee Nee

Nee Nee

Nee Nee

Krimp

Naar Elim

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

s Heerenloo

Consolidatie Krimp

Nee

St. Zorg o n d e r d e Vleugels

Consolidatie

Nee

Nee Nee

Nee Nee

t Werelthuis De Vijgenboom

JPvan den Bentstichting

O n d e r d e Vleugels

Nee

Verhuizing

Naar Elim

Nee Nee

Brahmalaan

Woonlocatie Voorthuizen

Overig

Gestopt

Gestopt Gestopt

Bron: interviews zorgorganisaties Maatregelen doelgroepen Ten aanzien van de doelgroep zien alle partijen de komende jaren geen wezenlijke veranderingen. Hooguit dat de zorgzwaarte enigszins toe zal nemen als gevolg van een strengere indicatiestelling. Sommige organisaties zien wel een groeimarkt om de doelgroepen ambulant te begeleiden. Tabel 3.5 Voorgenomen maatregelen doelgroepen VG

Doelgroepwijziging Nee Nee Nee

Groei VG Nee Nee Nee

Woonvoorziening Ds E Fransenln Columbusstraat/Thorbeckeln HetSchild De Bijeberg Brahmalaan Uilebaardln Stationsweg De Rozenhof

Nee Nee

Nee Nee

Nee Nee

Nee Nee

Nee Nee Nee Nee Nee

Nee Nee Nee Nee Nee

Nee Nee Nee Nee Nee

Nee Nee Nee Nee Nee

GH Roeterdink*) Nieuwe Brink Woonlocatie Voorthuizen t Werelthuis De Vijgenboom Onderde Vleugels

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Naam gebouw Iris Het Gasthuis De Vlinder

Hogere ZZP Regulier wonen Nee Nee Nee Nee Nee Nee

Overig Evt. u i t b r e i d e n

Evt. ambulante begeleiding Om te bouwen tot app. Gestopt

Gestopt Wel

groeiambitie Gestopt

Nee

Nee

Nee

Nee

-

Bron: interviews zorgorganisaties

Maatregelen care & services door woonzorgaanbieders


16

Ten aanzien van de care zien sommige organisaties de dagbesteding onder (financiële) druk komen staan en de wijze waarop vervoer wordt geregeld en bekostigd. Meer organisaties willen op het gebied van ambulante begeleiding en/of thuisbegeleiding meer betekenen. Philadelphia heeft haar steunpunt in Voorthuizen gestopt, maar heeft een nieuwe ruimte in Oldenbarneveld gehuurd en hoopt dat op den duur met andere organisaties kan worden samengewerkt om zo de zelfredzaamheid van de burgers te vergroten (wederkerige hulpvraag), door vraag en aanbod bij elkaar te .brengen, Tabel 3.6 Voorgenomen maatregelen care VG

Overig Dagbesteding Financiering lastiger(incl vervoer) Financiering lastiger (incl vervoer) Financiering lastiger (incl vervoer)

Naam gebouw Iris Het Gasthuis De Vlinder

Woonvoorziening Ds E Fransenln Columbusstraat/Thorbeckeln HetSchild De Bijeberg Brahmalaan Uilebaardln Stationsweg De Rozenhof Financiering lastiger (incl vervoer)

Evt. Thuisbegeleiding

Evt. ambulante begeleiding Evt meer a mbu 1 a nte zorg

Evt. thuisbegeleiding Steunpunt gestopt, 3 nieuwe steunpunten w.o.in Oldenbarneveld

GH Roeterdink*) Nieuwe Brink Woonlocatie Voorthuizen t Werelthuis De Vijgenboom Onderde Vleugels

Bron: interviews zorgorganisaties Ten aanzien van services en welzijnsdiensten willen de organisaties die nu al een functie voor de wijk hadden dit continueren (en eventueel verder uitbouwen) en bijvoorbeeld steunpunten voor ontmoeting inrichten. 3.1.3

Geestelijke gezondheidszorg GGZ Centraal is de enige partij die specifiek voor de doelgroep GGZ aanbod in de gemeente Barneveld heeft. Dit aanbod wil zij de komende jaren met de locaties Vondelhove en De Haven continueren. Een groei van intramurale zorg wordt niet gezien, maar wel het anders organiseren van de zorgvraag. In feite is de locatie Vondelhove (met appartementen) als een vorm van extramuraal wonen. Tabel 3.7 Voorgenomen maatregelen vastgoed GGZ Omzetten m2-niet w o n e n naar

Groei/krimp/ (Verv.(nieuwbouw Vernieuwing

wonen

GGZ

Vorm

De Haven

Beschermd w o n e n

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

De V o n d e l h o v e

Kleinschalige woonvorm

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

Korenbloemstraat

Trainingswoning

Consolidatie

Nee

Nee

Nee

consolidatie

Overig

Totaal

Bron: GGZ Verder zet GGZ Centraal VPT (Volledig Pakket Thuis) in bij de verdergaande extramuralisering.


17

Tabel 3.8 Voorgenomen maatregelen doelgroepen GGZ

Doelgroepwijziging

GGZ

Vorm

De Haven

Beschermd w o n e n

Nee

Groei GGZ Hogere ZZP Regulier wonen Nee

Nee

Nee

De Vondelhove

Kleinschalige woonvorm

Nee

Nee

Nee

Nee

Korenbloemstraat

Trainings w o n i n g

Nee

Nee

Nee

Nee

Overig

Totaal

Bron: GGZ Onderzoek Beschermd Wonen in de Valleiregio In opdracht van de gemeenten in de Valleiregio is een onderzoek gestart naar Beschermd Wonen in deze regio. De ontwikkelrichting ligt in lijn met wat de gemeente Barneveld als koers voor ogen staat: inzetten van beschermd wonen als het niet anders kan ontwikkelen van zelfstandige woonconcepten met daaromheen steunstructuur vergroten van de participatiemogelijkheden van de doelgroep. 5

3.1.4

Zelfstandige woningvoorraad Geconstateerd is dat momenteel zo'n 10% van de totale woningvoorraad in Barneveld in meerdere of mindere mate als levensloopbestendig kan worden beschouwd, maar dat gezien de vergrijzing er de komende jaren nog wel een opgave ligt om dit percentage verder te doen stijgen, door: gerichte nieuwbouw van levensloopbestendige woningen en andere specifieke woonvormen middels advisering en voorlichting de eigenaren van woningen bewust te maken van de mogelijkheden van het opplussen van de woning. Bureau ABF komt op basis van het WoON onderzoek tot de constatering dat bijna 25% van de woningvoorraad als levensloopbestendig aan te merken zou zijn. Dit percentage wordt op basis van gemeentelijke vastgoedinformatie (zoals het WOZ-bestand) niet herkend. De komende jaren heeft de gemeente nog behoorlijk wat bouwplannen (gemiddeld 300-350 woningen per jaar), waarvan een deel als levensloopbestendig zal worden gebouwd. Met marktpartijen en Woningstichting Barneveld zullen hier nadere afspraken over worden gemaakt om het niveau van de afgelopen 4 jaar (gemiddeld ruim 50 levensloopbestendige woningen per jaar opgeleverd) op te hogen. In 2016 zal een nieuwe Woonvisie worden opgesteld, waarin onderwerpen als Wonen, Zorg en Welzijn, bouw van nultredenwoningen/levensloopbestendige woningen en 'betaalbaarheid van het wonen' belangrijke onderwerpen zullen zijn. Ten aanzien van de bestaande woningvoorraad zullen onder andere via Blijvend Thuis verschillende woonadviseurs huisbezoeken blijven doen bij ouderen of bij gezinnen waar een aangepaste woning wenselijk is. Het aantal van 10 huisbezoeken in 2013 zal de komende jaren moeten worden opgeschroefd om het aantal voor ouderen geschikte woningen te doen laten toenemen. Voorlichting blijft op dit vlak nodig.

3.2

Care & services Mensen met een verminderde zelfredzaamheid hebben vooral behoefte aan ontmoeting, contact en relatie en bepaalde activiteiten, los van de eventuele zorg- of ondersteuningsvraag. In Barneveld zijn verschillende instanties actief die het nodige hebben te bieden, waaronder Welzijn Barneveld. Binnen de gemeentegrenzen bevinden zich tal van voorzieningen, publieke voorzieningen maar ook commerciële voorzieningen.

s

Groeidocument Beschermd Wonen Valleiregio 2015-2017. Samen voor onze burgers. Mei 2015.


18

Activiteiten vanuit Welzijn Bameveld Buurthuis Bronveld en See Joe activiteiten van kerken (zoals de woensdagmiddaginloop in Gereformeerde kerk Voorthuizen) De Klup, ASRO en 'Buitengewoon ontmoeten' in Villa 29 activiteiten van De Zonnebloem en Sociale Hulp Rode Kruis -_

HdS Zorg, RST, TSN, Buurtdiensten inzake hulp bij het huishouden diverse ouderenbonden: informatieve bijêerikomstén, récreatieve en culturele activiteitenWelzijn Barneveld: ontmoetings- en bewegingsactiviteiten voor senioren.

Activiteiten algemeen via Welzijn Barneveld

Aantal deelnemers 2013

Participatieproject senioren, 'Erbij blijven', activerend project om (weer) mee te gaan doen

22

Mensen met NAH ontmoeten elkaar 6 x per jaar, per keer

15 127

Huisbezoek project 75+, aantal bezoeken

10

Blijvend Thuis, woonadvies om langer 'thuis' te kunnen blijven wonen Activiteiten via Welzijn Barneveld, in Barneveld, Garderen, Kootwijkerbroek, Stroe en Zwartebroek


Senioren ontmoeten elkaar; biljarten, wii-en, darten, houtsnijden, koersbal etc.

958

Educatie; studiekring, kookcursus, computerhulp etc.

381

Voorlichting; belastinghulp, rijbewijskeuring, alzheimersalon, over huiselijk geweld etc.

687 1008

MBVO, Meer Bewegen Voor Ouderen; speciaal gericht op activerend bewegen

200

Boodschappenplusbus Maaltijden Zorggroep Ena in Nieuw-Avondrust en Ruimzicht diverse commerciële aanbieders zoals Apetito Maaltijd aan Huis (Welzijn Barneveld & Hervormde Diakonie Barneveld). Maaltijd aan Huis (Welzijn Barneveld & Hervormde Diakonie Bameveld)


totaal aantal gebruikers

175

indicaties

115 27.451

Aantal maaltijden Overig: Aanbod van ledenverenigingen van bepaalde thuiszorginstanties. Boodschappenservices van diverse supermarkten Particuliere hulp bij het huishouden Vrijwillige hulp bij thuisadministratie diensten geboden door Welzijn Barneveld. Meldpunt Vrijwillige Hulp, De Klusserij en Maatjesproject van Welzijn Barneveld


Vrijwillige hulp, hulp op allerlei gebied. Bezoeken, wandelen, vervoer, boodschap doen etc.

69 129

Vrijwillige hulp, Klusserij en hulp in de tuin; praktische klushulp

±250

Vrijwillige hulp Informatie en advies met doorverwijzing Maatjesproject

94

Hulpvragen mantelzorg gerelateerd

36

Steunpunt Mantelzorg



19

616

Mantelzorgers in beeld

58

Hulpvragen mantelzorgers

Aantal bijeenkomsten 2013 12

Inloopspreekuur Mantelzorg Thema informatiebijeenkomsten voor mantelzorgers en hulpvragers

3

Alzheimersalon Barneveld

12

Lotgenotencontact dementie

12

In verband met dit project heeft gemeente Barneveld de vraag aan instellingen gesteld, welke betekenis de huidige zorginstellingen ( W , GGZ, VG) en hieraan gelieerde organisaties nu al voor hun directe omgeving hebben, aangezien dit wellicht interessante concepten zijn om op voort te borduren bij de inrichting van een woon- en leefomgeving waarin volwassenen zelfredzaam kunnen zijn. Hieronder een aantal inspirerende voorbeelden. Voorbeelden van Norschoten Norschoten heeft een alarmsysteem voor de wooneenheden aan de Klaverweide. Huurders kunnen bij calamiteiten een noodoproep maken en er komt dan iemand uit Norschoten om te kijken wat er aan de hand is. Verder ontvangen de huurders een huisblad en zijn zij welkom bij algemene activiteiten. Ook houden zij jaarlijks een kerstdiner en maken daarvoor gebruik van een van de recreatiezalen in Norschoten. Norschoten stelt badkamers beschikbaar voor mensen uit de buurt die baat hebben bij een bad. De thuiszorgmedewerker van de betrokken cliënt komt dan om de cliënt te helpen. In ontwikkeling bij Norschoten: een restaurant (locatie Klaverweide) waar -ouderen- uit de buurt ook welkom zijn. Voorbeelden van Ons Bedrijf De Inloop die wij bieden. Maar ook bijvoorbeeld het Natuurcentrum. Daar zijn we dienstverlenend aan de leerlingen, de school, maar zeker ook naar de mensen in de wijk. Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van de " inloop" mogelijkheid die we daar mogen bieden. Het recyclingproject wat we hopelijk kunnen gaan draaien; daar kunnen wijkbewoners hun oude afgedankte apparaten brengen. Daarnaast is "repaircafe" op een tweetal locaties gestart (waaronder bij Neboplus). Voorbeelden van JP van den Bent stichting We zijn binnen de JP van den Bent stichting al een tijd bezig met dit thema en hebben al enige ervaring op gedaan. We merken dat het belangrijk is om bij de vraag van de cliënt te blijven, zij weten goed wat ze willen en waar ze behoefte aan hebben. De activiteiten en projecten die door begeleiders zelf bedacht worden sluiten vaak niet aan en we merken dat animo onder cliënten laag is wanneer ze hier zelf geen regie en keus in hebben. Onderstaand is een klein voorbeeld hoe wij dit in de praktijk hebben ervaren. Een van de cliënten van het Werelthuis is gek van auto's. Het liefst wil hij een eigen auto, maar door zijn beperking is dit niet aan de orde. Bij doorvraag van de begeleider gaf hij aan dat hij zo graag een keer een auto wilde wassen. Dit deed hij eerder thuis ook bij zijn ouders. Bij de vraag: 'Welke auto zou je willen wassen en hoe ga je dit doen?, bedacht hij dat hij de auto's van de buurt wilde gaan wassen. Een groot project, dus hij bedacht om te starten met één auto. Hij heeft zelf een briefje geschreven aan de buurman met de vraag of hij zijn auto mocht wassen. De buurman schreef hem terug en de afspraak was gemaakt. Een paar weken geleden was het zover... het was zaterdag en hij heeft samen met de begeleider en buurman de auto gewassen. Natuurlijk werd er een kop koffie gedronken en ook andere buren kwamen kijken. De enthousiaste buurt bewoners gaven hem complimenten en hij werd volwaardig behandeld. Vervolgens was er het buurtfeest en hij werd in het zonnetje gezet door middel van complimenten en herkenning. De nieuwe afspraken zijn al geregeld, hij wordt nu op straat aangesproken en heeft een eerste


20

koffie afspraak staan. De cliënt voelde zich trots, maar hij heeft vooral het gevoel dat hij een echte buur is en hij mag zijn wie hij is. Zijn beperking is hierin geen obstakel en hij wordt ook niet gezien als de buurman met beperking in een rolstoel. Voor ons was dit een mooi voorbeeld uit de praktijk, waarin de cliënt met wat ondersteuning eigen contacten legt. Hij heeft dit zelf bedacht en de regie in eigen hand. De drempel om een andere contact in de wijk te leggen is door deze ervaring verlaagd. Onze cliënten (Het Werelthuis) nemen op dit moment dëël aan o.a. dë~Bijbëlk?ingrdë~eetclub-Barneveld-enaantal cliënten nemen deel aan activiteiten aangeboden door buitengewoon ontmoeten, Abrona en de Soos. De activiteiten zijn gericht op de vraag van de cliënt. We willen de vraag van de gemeente, welke rol de specifieke zorgorganisatie voor haar omgeving betekent/kan betekenen, met onze cliënten en begeleiders delen. Voorbeelden van Neboplus: Project Zorgzame buurt Kortweg komt het project neer op het verder ontwikkelen van sociale kracht in de wijk waarin Neboplus ligt (Vliegersveld en de Vaarst) waarbij Neboplus een ondersteunende en accommodatief ondersteunende rol kan spelen die uiteen kan lopen van het kunnen bieden van ontmoetingen en het geven van advies tot het deelnemen

van

groepsactiviteiten

(algemene

voorziening)

tot

het

bezoeken

van

de

dagopvang

(vangnetvoorziening) en het bieden van tijdelijke opvang door middel van logeerfaciliteiten. Daarnaast is vanaf 1 januari 2015 een buurtregisseur vanuit Neboplus aan de gang gaan (is geen wijkzuster zoals de ZvW bedoeld). Zij houdt zich bezig als de spin in het web met

allerlei zaken rond ondersteuning: contacten bewoners

onderling, wijkplatform, gemeente, Diaconaal Netwerk, welzijn, kerken, thuiszorg, huisartsen, kortom de sociale kaart hanteren zodat mensen op een prettige manier oud kunnen worden in hun woning en mee kunnen blijven doen.

3.3

Conclusie De organisaties die intramurale huisvesting voor ouderen, mensen met een beperking of een geestelijke gezondheidsvraag bieden, zijn zich bewust van de ontwikkelingen

op het gebied van wonen en zorg. De

organisatie hebben hier deels op geparticipeerd, waardoor er veelal sprake is van consolidatie of beperkte krimp (in de kleinere buitenkernen). Van gedwongen leegstaand is geen sprake. Door bijvoorbeeld ouderen en mensen met een beperking op dezelfde locatie te accommoderen ontstaan

er nieuwe

vormen van

samenwerking en samenleven. Ten aanzien van care en services kan geconcludeerd worden dat in gemeente Barneveld voldoende voorzieningen aanwezig zijn, maar dat er soms meer bekendheid aan de aanwezigheid van bepaalde voorzieningen mag worden gegeven en dat daarnaast samenwerking tussen organisaties op het gebied van wonen, zorg en welzijn onderling nog verder geoptimaliseerd kan worden. Zo zijn er tijdens de werkconferentie in de pilot Voorthuizen een aantal verbindingen gelegd. Maar ook samenwerking tussen formele en informele organisaties en vrijwilligers kan nog worden verbeterd. Regionaal loopt er een onderzoek naar de ontwikkelrichting van GGZ met betrekking tot beschermd wonen (zie ook 3.1.3), de inzet op meer zelfstandige woonconcept met een steunstructuur en het vergroten van de participatiemogelijkheden van deze doelgroep. Dit ligt in lijn met hoe Barneveld de koers ten aanzien van GGZ ziet. Denkbaar is dat ook W en VG met een dergelijk onderzoek komen. De uitkomsten hiervan worden meegenomen in de projecten en maatregelen/activiteiten in Barneveld (in afstemming met de regio).


21

4 Visie en maatregelen

4.1

Visie Wonen, Care & Services Visie op Wonen Eind 2010 is de gemeentelijke woonvisie vastgesteld met als 'Wonen voor iedereen en kwaliteit voorop'. In deze paragraaf worden de gestelde ambities uit 2010 in samenhang met de nieuwe beleidsmatige ontwikkelingen op het gebied van wonen en zorg bezien. Ambities De gemeente Barneveld kiest voor de volgende te realiseren ambities: Voldoende mogelijkheden om betaalbaar te wonen. De 'vergrijzende' woonvraag wordt beantwoord. De woningvoorraad en de woonomgeving zijn van goede kwaliteit. De groei van de bevolking wordt gefaciliteerd. De gemeente vindt het erg belangrijk dat in de komende 10 jaar de Barneveldse woningvoorraad meer geschikt gemaakt wordt voor de grote en groeiende groep senioren-huishoudens en mensen met een beperking. Eigen verantwoordelijkheid Voorop staat dat senioren en overige bijzondere doelgroepen de eerste verantwoordelijkheid hebben om in geschikte huisvesting te voorzien. De gemeente vindt echter dat de aanpak van de geschetste opgaven een algemeen belang dient en wil faciliteren en stimuleren dat in de komende jaren de woningvoorraad geschikt gemaakt wordt voor deze huishoudens. Het is daarbij de intentie van de gemeente dat deze groepen (nieuwe) passende huisvesting vinden in hun eigen dorp. Voor senioren maar ook voor de overige doelgroepen (VG en GGZ met name) is er naar de toekomst toe een verschuiving naar: thuis blijven wonen kleinschalige extramurale woonvormen intramurale woonarrangementen voor mensen met een zware zorgbehoefte. Thuis blijven wonen Vanwege de vergrijzing van de bevolking zullen er relatief meer ouderen nog thuis blijven wonen. De honkvastheid van ouderen neemt, mede door eigen woningbezit, in de nabije toekomst verder toe. Uit onderzoek blijkt dat circa de helft van de huidige 65-ers nog maar één stap op de woningmarkt maakt, voor het moment van overlijden. Vaak verhuist men over een korte afstand naar een beter geschikte woning of buurt. Gezien de sterke toename van de groep ouderen is enerzijds nieuwbouw een mogelijkheid om ouderen geschikte en passende huisvesting te bieden, bijvoorbeeld door het bouwen van nultredenwoningen. Om de grote groei passend te accommoderen is aanpassing en transformatie van de bestaande woningvoorraad een nog belangrijkere opgave. Bestaande woningen kunnen met aanpassingen ('opplussen') geschikt gemaakt worden voor senioren en een nieuwe fase van de 'levenscyclus' ingaan waardoor bestaande wijken die soms in hun huidige vorm 'sleets' raken een nieuwe impuls krijgen. Transformatie kan bijvoorbeeld


22

ook inhouden dat een deel van de intramurale capaciteit van zorginstellingen wordt omgebouwd tot zelfstandige wooneenheden volgens het principe van scheiden van wonen en zorg. Behalve de woning moet ook de leef- en woonomgeving geschikt zijn. Voorzieningen zoals zorg, welzijn, winkels en openbaar vervoer moeten daarom beschikbaar zijn. Verder biedt het gericht toewijzen van reeds geschikt gemaakte woningen de mogelijkheid om ouderen en mensen met beperkingen in een voor hen geschikte woning te huisvesten. Het is de intentie van de gemeente dat senioren (nieuwe) huisvesting vinden in hun eigen dorp. In de Woonvisie uit 2010 is verwoord dat de gemeente de groeiende behoefte aan voor senioren geschikte woningen op een aantal manieren wil beantwoorden: 1. Nieuwbouw van ongeveer 1.100 nultredenwoningen (in de periode 2010-2020), naar evenredigheid verspreid over de dorpen (en wijken). 2. Bevorderen dat nultredenwoningen vooral gebouwd worden op inbreidingslocaties nabij voorzieningen. Gestreefd wordt naar een gedifferentieerd palet aan woningen, met aandacht voor grondgebonden woonvormen. 3. Nieuwbouw van ongeveer 200 woningen voor 'verzorgd wonen', in een straal van 200 tot 300 meter om bestaande en nieuwe zorginstellingen. De woonomgeving dient geschikt gemaakt te worden voor minder mobiele senioren. 4. Stimuleren dat de bestaande (koop)woningvoorraad meer geschikt wordt gemaakt voor senioren, door voorlichting, advisering en facilitering bij 'opplussen' en het stimuleren van dienstverlening aan huis. Initiatieven voor de verkoop van de eigen woning worden ondersteund. 5. Mogelijk maken van mantelzorg door het reguleren van aangepaste bewoning in het buitengebied en het stimuleren van de bouw van meergeneratie woningen. 6. Stimuleren van (nieuwe) vormen van comfortabel wonen voor kapitaalkrachtige senioren. In de bestaande woningvoorraad ligt de opgave om woningen op te plussen. In de sociale huursector dienen enkele honderden woningen te worden opgeplust. De woningstichting heeft reeds bijna 700 woningen opgeplust. Een meerderheid van de ouderen in de gemeente Barneveld bewoont momenteel echter een koopwoning.. De gemeente wil het opplussen van de bestaande voorraad (koop)woningen op een aantal manieren stimuleren: Senioren zijn zich nog niet altijd bewust van de voordelen om tijdig te anticiperen op een veranderende woonbehoefte en de mogelijkheden voor het aanpassen van de eigen woning. Voorlichting aan eigenaar-bewoners is dan ook noodzakelijk. Reeds eerder heeft de gemeente de publiekscampagne 'Blijvend Thuis in Eigen Huis' georganiseerd. Bij de beoordeling van bouwplannen van eigenaar-bewoners zal de gemeente zoveel mogelijk ruimte bieden voor het realiseren van een uitbouw, zodat de basisfuncties op de begane grond aanwezig zijn. Daartoe kan de gemeente ook een adviserende rol spelen. In dit verband is het belangrijk de nodige vrijheidsgraden in bestemmingsplannen op te nemen. De gemeente zal zich inspannen dat er binnen de gemeentegrenzen faciliteiten worden geboden waardoor eigenaar-bewoners beter in staat zijn de eigen woning aan te passen en ook daadwerkelijk in de eigen woning te blijven wonen. Te denken valt aan het stimuleren dat bouwende partijen aanbiedingen op maat kunnen leveren voor verbouwingen en beheer van woningen (bouwpakketten en onderhoudscontracten). (Extramuraal) Kleinschalig wonen voormensen met een zorg- of ondersteuningsbehoefte (verzorgd wonen) Een deel van de mensen met een zorgen/of ondersteuningsvraag wil verhuizen naar een extramurale woonvorm, waaronder woonzorgcomplexen voor ouderen, serviceflats, begeleid wonen voor mensen met psychische problemen en bepaalde woonvoorzieningen voor mensen met (verstandelijke) beperkingen. Het vinden van een beter geschikte woning, veiligheid, sociale contacten, specifieke zorg en/of begeleiding kunnen aanleidingen zijn om een dergelijke woonvorm te ambiëren. Het beleid voor seniorenhuisvesting wordt gekenmerkt door zowel nieuwbouw als een aanpak van de bestaande woningvoorraad. Op voorhand dient te worden opgemerkt dat waar sprake is van


23

seniorenhuisvesting, er ook aandacht dient te zijn voor de toegankelijkheid van de woonomgeving voor ouderen en/of mensen met een beperking. Faciliteren van mantelzorgwoningen in de bebouwde kom en het buitengebied Om langer zelfredzaam te zijn is het belangrijk dat familie, vrienden en buren meer naar elkaar omkijken en mensen elkaar meer ondersteuning geven. De positie van de mantelzorger wordt in de nieuwe Wmo versterkt. Daarnaast zijn met de wijzigingen in de weten regelgeving (Bor) per november 2014 de mogelijkheden voor het realiseren van mantelzorgwoningen sterk verruimd. Mantelzorgwoningen kunnen nu onder voorwaarden vergunningvrij bij een woning worden gebouwd onder dezelfde ruimtelijke voorwaarden die gelden voor andere bijbehorende bouwwerken (zoals een garage of schuur) waarvoor geen vergunning hoeft te worden aangevraagd. Ook kunnen bijbehorende bouwwerken (zoals een garage) gebruikt worden ten behoeve van mantelzorg. Visie op Care & Services Wij willen dat inwoners van de gemeente Barneveld optimale kansen krijgen op het ontwikkelen of bevorderen van zelfstandigheid en daarmee op deelname aan de samenleving. Eigen verantwoordelijkheid

en zelfredzaamheid vormen hierbij het uitgangspunt. Omzien naar elkaar en

onderlinge zorgzaamheid zijn van groot belang. Zo nodig is er een vangnet van ondersteunende voorzieningen. Voorzieningen is de term wordt gebruikt voor het aanbod dat een oplossing biedt bij beperkingen ten aanzien van zelfredzaamheid en/of participatie. Er kunnen twee soorten voorzieningen worden onderscheiden: (voor de doelgroep) algemeen toegankelijke voorzieningen en vangnetvoorzieningen. Het

uitgangspunt

is: algemene

voorzieningen

worden

verder

uitgebreid

en

zijn voorliggend

op

vangnetvoorzieningen. Of het nu algemeen toegankelijke, of vangnetvoorzieningen betreft; ze dienen binnen wettelijke kaders zo ontschot en zo gewoon/normaal mogelijk (niet direct specifiek) en zo dichtbij of bereikbaar mogelijk te zijn, met inachtneming van de identiteit van de inwoner. Het huidige gesegmenteerde aanbod behoeft hierbij niet per se in stand gehouden te worden. Idealiter is iedereen, met of zonder beperking of aandoening, welkom in bijvoorbeeld een buurthuis of bij een sportvereniging. Natuurlijk moet er wel deskundigheid in zo'n buurthuis aanwezig zijn en zo nodig enigszins aangepaste activiteiten. De soort beperking of aandoening moet niet bepalend zijn voor de soort voorziening. Voorzieningen moeten in de buurt, maar in ieder geval goed bereikbaar zijn.

4.2

Maatregelen Wonen, Care & Services Maatregelen Wonen Nieuwbouw In de periode 2010 t/m 2014 zijn er ruim 1.360 nieuwbouwwoningen opgeleverd (gemiddeld bijna 275 woningen per jaar), zowel grondgebonden woningen als appartementen, huur en koop. Deze zijn in belangrijke mate in de kernen Barneveld en Voorthuizen gerealiseerd. Hiervan is zo'n 25% als nultredenwoning gebouwd. De ambitie in de woonvisie om in de periode tot 2020 ruim 1.000 nultredenwoningen te bouwen was wat optimistisch, er is echter toch wel het nodige gerealiseerd en nog het nodige in het vooruitzicht voor de periode 2015-2020. Voor de periode 2015-2020 wordt gekoerst op een jaarlijkse nieuwbouw van totaal 325350 woningen.

Samen voor wonen, zorq en welzijn Barneveld: Ontwikkelingen, visie en maatregelen 2020/2025

24

Voor de eerstkomende jaren (tot 2020) staan er diverse projecten voor ouderen of als levensloopbestendige woonvorm op stapel, waaronder: Apeldoornsestraat en aan de Van den Berglaan in Voorthuizen: totaal meer dan 40 (vooral sociale) huurappartementen Amersfoortsestraat Barneveld: 17 seniorenappartementen (huur) Dompselaerstaete in Barneveld met circa 70 appartementen (huur en koop) ;

—Grondgebonden seniorenwonin^en aan ^

"~

—

Grondgebonden seniorwoningen in Garderen (huur) Kosterijweg Kootwijkerbroek: ontwikkeling met appartementen bij de kerk Dwarsakker Zwartebroek: zorgappartementen en overige huur- en koopwoningen Diverse kleinere inbreidingslocaties die veelal geschikt zijn voor ouderen. Nieuw toetsingskader voor reguliere woningbouwplannen en toetsingskader voor projecten gericht op huisvesting VG, W en GGZ Om meer sturing te geven aan de differentiatie van nieuwbouwplannen in de gemeente Barneveld is het toetsingskader uit 2007 aangepast. Daarbij is meer naar de ligging van locaties gekeken en verder de programmering in prijsklassen en de bijpassende prijs-/kwaliteitsverhouding. Op deze wijze

wordt

gestimuleerd dat er meer gericht aan de realisatie van nultredenwoningen in de gemeente Barneveld wordt gewerkt in verschillende prijsklassen, huur en koop. De nulfoto van het project Samen voor Wonen, Zorg en Welzijn heeft duidelijk gemaakt dat er in de gemeente Barneveld het aanbod van beschermde woonvormen min of meer in voldoende mate aanwezig is en dat er weinig uitbreidingsruimte is voor nieuwe projecten. Gemeente Barneveld wordt regelmatig benaderd door partijen die op dit punt iets in Barneveld willen realiseren. Een toetsingskader van wat de mogelijkheden zijn voor vormen van beschermd en/of verzorgd wonen moet richting de hier al werkzame organisaties alsmede voor nieuwe organisaties duidelijk maken wat de spelregels en mogelijkheden zijn. In 2015 moet dit nieuwe toetsingskader worden opgesteld. Evaluatie Woonvisie 2010 en opstart nieuwe Woonvisie, gebruik makend van andere visiedocumenten De eind 2010 opgesteld Woonvisie zal in het laatste kwartaal van 2015 worden geëvalueerd en beoordeeld op haar prestaties en zal mede input vormen voor de nieuwe Woonvisie die in 2016 zal worden vastgesteld. Het onderwerp 'zelfredzaamheid' zal ongetwijfeld opnieuw een belangrijk onderwerp vormen. Maar ook een onderwerp als 'betaalbaarheid van het wonen' zal aan de orde zijn. De uitkomsten van het nieuwe WoON onderzoek dat in 2015 wordt uitgevoerd, zullen in deze nieuwe Woonvisie worden meegenomen. Ook de verschillende Dorpsvisies van verschillende kernen, relevante info van wijkplatforms, alsmede de visiedocumenten zoals die momenteel bijvoorbeeld door GGZ (regionaal) wordt opgesteld, worden in dit woonbeleid betrokken. Nieuwe Huisvestingsverordening, nieuwe Woningwet, nieuwe prestatieafspraken met WSB Per 1 januari van dit jaar is de nieuwe Huisvestingswet een feit. Deze vormt de basis voor de nieuwe Huisvestingsverordening van de gemeente Barneveld (afgestemd met regio Foodvalley). In deze nieuwe verordening zullen ook spelregels staan ten aanzien van de woonruimteverdeling en de urgentieverlening, waaronder voor mantelzorgers. Ten aanzien van de woonruimteverdeling worden bepaalde categorieën woningen, waar schaarste in is, beschermd. Dit kunnen bijvoorbeeld aangepaste woningen voor ouderen zijn. In de urgentieregeling wordt ook de mantelzorgvraag opgenomen. De nieuwe Woningwet impliceert nieuwe spelregels voor de toegelaten instellingen in Nederland. Dit heeft ook invloed op de samenwerking met gemeenten en de bewonersorganisaties. De nieuwe Woningwet zal samen met de nieuwe Woonvisie tot nieuwe prestatieafspraken met Woningstichting Barneveld (afgestemd met de huurdersvereniging) leiden.


25

Project faseren en doseren woningmarkt Barneveld In verband met de veranderingen op de woningmarkt, is de gemeente, in afstemming met regio Foodvalley, eind 2011 gestart met het project Faseren en doseren. Daarbij wordt meer bewaakt dat vraag en aanbod van nieuwbouwwoningen kwalitatief en kwantitatief meer op elkaar worden afgestemd en dat de markt optimaal wordt bediend, mede door de realisatie van niches in de markt. Daarbij wordt ook de bouw van nultredenwoningen expliciet in meegenomen. Aanpassen bestaande woningvoorraad Het percentage woningen in Barneveld dat als levensloopbestendig kan worden betiteld wordt door de gemeente, mede op basis van WOZ-informatie en gegevens van Woningstichting Barneveld op circa 10% geschat. Bureau ABF, de maker van de huishoudensprognoses, komt tot ruim een kwart van de voorraad op basis van andere gegevens. Duidelijk is wel dat beide percentages voor de langere termijn ontoereikend zijn om de groeiende groep ouderen (en volwassen met een fysieke beperking) voor hen geschikte woning (nultredenkwaliteit) woningen aan te bieden. De rol van de woonadviseurs via Blijvend Thuis blijft in dat opzicht belangrijk, maar ook de overige voorlichting op dat gebied. Het aansporen van ondernemers om meer gerichte hulpmiddelen aan te bieden voor deze doelgroep, blijft nodig. Vernummering van zorgvastgoed Een aantal intramurale instellingen hebben aangegeven dat in verband met de verdergaande extramuralisering er een wijziging in de doelgroepen komt en men bijvoorbeeld ook aan zelfstandige huishoudens (zonder indicatie) huisvesting gaat bieden. In dat verband is een juiste bestemmingsomschrijving van belang en is het wenselijk dat er een vernummering plaatsvindt. Vernummering kan alleen wanneer het object een functionele zelfstandigheid heeft (douche, toilet en eigen keuken met een kookinstallatie, koelkast en spoelbak). Vooral daar waar de bestemming 'Maatschappelijk' op een locatie rust is reguliere huisvesting niet vanzelfsprekend. Diverse organisaties hebben contact gezocht met de gemeente Barneveld en dit heeft in een aantal situaties tot vernummering geleid. Maatschappelijk vastgoed in Barneveld In gemeente Barneveld, staan mede door de aanwezigheid van 9 woonkernen, de nodige maatschappelijke voorzieningen. Zo hebben de meeste kernen een eigen dorpshuis, verschillende basisscholen, gymzalen, bibliotheken en dergelijke. Mede gezien de veranderingen op de woningmarkt, de extramuralisering, de veranderingen in het commerciële vastgoed (zoals winkel en kantorenmarkt) is het logisch om ook naar de toekomst van dit maatschappelijk vastgoed te kijken en de wijze waarop het aanwezige (commerciële) vastgoed in een kern mogelijk ook kan worden benut voor maatschappelijke doeleinden. Per kern zal steeds meer worden bezien wat de mogelijkheden voor samenwerking zijn en uiteindelijk ook kosten kunnen worden bespaard. Maatregelen Care & Services Ten aanzien van Care & Services gaat het om een drietal onderwerpen: Bijdragen aan een toegankelijke en inclusieve samenleving Bijdragen een algemeen toegankelijke voorzieningen Organiseren van vangnetvoorzieningen. Bijdragen aan een toegankelijke en inclusieve samenleving De klassieke verzorgingsstaat is aan het kantelen. De overheid is niet (meer) in staat om in termen van rechten alle inwoners van de wieg tot

aan het graf te verzorgen. Voor

de verzorgingsstaat


komt

de

26

participatiesamenleving in de plaats: inwoners bevorderen met elkaar en voor elkaar zelfredzaamheid en participatie. Dit geldt ook voor inwoners die hulp of ondersteuning nodig hebben bij het zelfstandig (blijven) wonen. Deze cultuuromslag vraagt een investering. Een toegankelijke en inclusieve samenleving waarin iedereen erbij hoort en naar vermogen meedoet, waar problemen vroegtijdig worden onderkend en ondervangen, ontstaat niet vanzelf. Partijen stimuleren daarom toegankelijkheid, sociale samenhang, -informele.hulp,-voorlichting,.informatie en (vroeg)sjgnalering. Toegankelijkheid Mensen moeten zo zelfstandig en volwaardig mogelijk kunnen functioneren en deelnemen aan de samenleving. Gebreken in de fysieke maatschappelijke omgeving die deze volwaardige deelname beperken worden door de gemeente zo veel mogelijk opgelost of voorkomen waarbij de tweeëntwintig Verenigde Naties (VN) 'Standaardregels voor Gelijke Kansen' (Agenda 22, 1993) als richtlijn dienen. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan de geschiktheid en toegankelijkheid van de openbare ruimte en (woon)gebouwen. Bevordering sociale samenhang Partijen in de gemeente Barneveld gaan voor een sociale en vitale samenleving. Het vergroten van de sociale samenhang in de samenleving draagt hiertoe bij. Sociale samenhang behoort tot het werkterrein van het sociaal-cultureel werk. De Barneveldse score met betrekking tot de sociale kwaliteit van de woonomgeving is gedaald van een 7,0 in 2005 naar een 6,6 in 2009 (het landelijk gemiddelde is een 6,3). In 2010 is één en ander nader onderzocht. In het onderzoeksrapport "Kracht en Kwetsbaarheid, sociale samenhang en leefbaarheid in de gemeente Barneveld" komen onder andere de volgende conclusies naar voren: Er zijn in Barneveld veel sterke sociale structuren en er is sprake van een grote bereidheid elkaar (binnen de eigen gemeenschap) te helpen. Inwoners zijn terughoudend met het inschakelen van (professionele) hulp. Eenzaamheid komt regelmatig voor, zowel onder jonge als onder oude(re) inwoners en zowel onder kerkelijke, als onder niet-kerkelijke inwoners. Er bestaan veel goede initiatieven van organisaties om eenzaamheid tegen te gaan. De samenwerking hiertussen kan nog beter worden afgestemd. Bepaalde groepen (allochtonen, mensen met lichamelijke beperkingen (vaak ouderen) en (niet kerkelijken) in de samenleving kunnen om verschillende reden lastig(er) maatschappelijk participeren. In aansluiting op deze conclusies willen we de komende jaren inzetten op de volgende aspecten van sociale samenhang: Vergroten van onderlinge bekendheid. Elkaar ontmoeten en kennen; dat is de basis voor de somenleven en verantwoordelijkheid naar elkaar voelen. Zodat niemand zich eenzaam hoeft te voelen. Vergroten van onderling begrip en acceptatie. Bevordering van de dialoog tussen verschillende bevolkingsgroepen is van belang, zodat vooroordelen of stigma's verdwijnen. Vergroten van onderlinge hulp, in zowel praktische als sociale zin. Speciale aandacht is hierbij nodig voor het tegengaan van vraagverlegenheid; het vragen van hulp is voor veel mensen moeilijker dan het bieden van hulp. De nodige inzet kan per buurt, wijk of dorp verschillen. Er wordt al veel gedaan: het open en accommodatie gebonden jongerenwerk en de combinatiefunctionarissen, het initiatief van lokale basisscholen 'Ontmoeten is gewoon DOEN', Ontmoetingscentrum Bronveld, het Buurtbudget, projecten in buurten, een initiatief als 'Dag van de Dialoog' en ontmoetingsactiviteiten van Welzijn Barneveld voor senioren. Meer bekendheid geven aan de diverse activiteiten, er meer samenhang in brengen en meer doelgerichtheid in het aanbod ontwikkelen, is nodig. Evenals het aanboren van burgerkracht en het ruimte geven aan burgerinitiatieven. Ook de aanwezige/beschikbare verschillende gebouwen en faciliteiten zouden (beter) benut moeten kunnen worden. Met andere woorden: er zal meer samenhang.


27

synergie en focus moeten ontstaan. Waar nodig, zullen partijen investeren in het vergroten van onderlinge bekendheid van, onderling begrip en acceptatie en onderlinge hulp in buurten, wijken en dorpen. Niet zo zeer door het opzetten van iets nieuws, maar door het stimuleren van burgerinitiatieven en het in de praktijk verbinden en doelgericht(er) maken van (reeds bestaande) activiteiten en faciliteiten. Bevordering vrijwillige inzet We streven naar een samenleving waarin het vanzelfsprekend is om als vrijwilliger actief te zijn. Terwijl nu door professionals hulp en ondersteuning wordt geboden, zal, waar dit mogelijk en verantwoord is, steeds vaker worden verwacht dat vrienden, buren en andere vrijwilligers (delen van de) hulp en ondersteuning bieden. Informele initiatieven bereiken bepaalde kwetsbare inwoners(groepen) vaak ook eerder en beter dan het aanbod van professionele organisaties. Je inzetten voor elkaar is een effectieve manier om de zelfredzaamheid en participatie te versterken. Een aantal wijkplatforms heeft dat al opgepakt. Welzijn Barneveld heeft de schakel- en expertisefunctie ten aanzien van de bevordering van vrijwillige inzet en informele hulp in het algemeen. Voorlichting en informatie Voor zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie is kennis van in de maatschappij aanwezige mogelijke oplossingen voor vragen of problemen die mensen hebben een voorwaarde. Informatie is overal te vinden maar soms is door de bomen het bos niet meer te zien. Voor mensen die er zelf of met hulp van anderen niet uitkomen is er in de gemeente Barneveld het Servicepunt Werk, Zorg en Inkomen voor informatie en advies en hulp bij het verkrijgen van ondersteuning. Instrumenten zijn bijvoorbeeld ook de digitale sociale kaart ('Wijzer Zorg en Welzijn') en de aansluiting op de landelijke website Regelhulp. Bovendien worden projecten uitgevoerd die gericht zijn op het actief informeren van mensen met als doel preventie en bewustwording, zoals het (vrijwillig) huisbezoek aan 75-jarigen. Partijen investeren in toegankelijke en adequate publieksinformatie en voorlichting. Bevordering (vroegjsignalering We willen door bij te dragen aan preventief beleid zoveel mogelijk voorkomen dat mensen gebruik moeten maken van vangnetvoorzieningen. Anderzijds moeten mensen die een vangnetvoorziening nodig hebben die kunnen vinden. Het moet niet zo zijn dat het beroep op het vangnet klein is, omdat mensen de weg er naar toe niet weten of (letterlijk en figuurlijk) niet over de drempel (kunnen) komen. Er wordt dan ook niet alleen geïnvesteerd in voorlichting en informatie over in de maatschappij aanwezige oplossingen voor de beperkingen die mensen ondervinden, maar ook in het bevorderen van het gevoelig zijn voor 'niet-pluis'-signalen. Inwoners, vrijwilligers en professionals; iedereen kan signalen van verkommering en verloedering als 'intermediair' oppikken en doorgeven. Horen, zien en niet zwijgen is het credo. Bij signalen van bijvoorbeeld eenzaamheid, depressie, dementie of stille armoede, kunnen mensen worden gemotiveerd om iets te ondernemen, of hulp te zoeken. Zo nodig kan er hulp ingeschakeld worden. Handelingsverlegenheid van de signaleerders moet daarbij worden tegengegaan. Maatschappelijke partijen

maken

samenwerkingsafspraken zodat 'niet-pluis'-signalen adequaat worden

opgepikt en zo nodig aangepakt. De mogelijkheden tot het melden van signalen zijn bekend en advisering daarover dient zo laagdrempelig mogelijk te zijn. Bijdragen aan algemeen toegankelijke voorzieningen Algemeen toegankelijke voorzieningen betreft aanbod van diensten of activiteiten dat, zonder voorafgaand (uitgebreid) onderzoek naar de behoeften, persoonskenmerken en mogelijkheden van de gebruikers afgenomen kan worden. Deze voorzieningen zijn voor iedereen laagdrempelig aanwezig en beschikbaar, zonder een beschikking of verwijzing. Ze zijn gericht op het versterken van zelfredzaamheid en participatie. Algemene voorzieningen

kunnen door

mensen, bedrijven of

maatschappelijke

organisaties

worden

aangeboden zonder financiële betrokkenheid van de gemeente of kunnen door de gemeente worden gefinancierd. Voorbeelden van algemene voorzieningen voor kwetsbare inwoners zonder gemeentelijke


28

betrokkenheid zijn lotgenotengroepen, de onderlinge hulpdiensten van kerken (bijvoorbeeld 'Draagt Elkanders Lasten') of activiteiten van andere maatschappelijke organisaties als De Zonnebloem en het Rode Kruis of een maatschappelijk initiatief als 'Hulp aan elkaar'. Voorbeelden van algemene voorzieningen die subsidie van de gemeente Barneveld krijgen zijn: het Maatjesproject, de Klusserij en het Centraal Meldpunt Vrijwillige Hulp van Welzijn Barneveld. Algemeen toegankelijke voorzieningen zonder

(financiëlë) bëtrökk^hêid/bemoeiëriiS~van~de~gemeente_

hebben de voorkeur. In de gemeente Barneveld gebeurt er al heel veel goeds mede dankzij sponsoring door lokale bedrijven of fondsen. Ook kerken (of andere religieuze organisaties) bieden vanuit diaconaal of missionair oogpunt ook buiten de eigen kring ondersteuning aan zwakkeren in onze samenleving. Wanneer particuliere initiatieven of organisaties toch een beroep willen of moeten doen op (aanvullende) financiering door de gemeente, zal deze onder voorwaarden kunnen worden verleend en met concrete, resultaatgerichte prestatieafspraken. Een voorwaarde voor financiering zou ook kunnen zijn dat van de ontvanger een bijdrage (in natura) wordt verlangd bij de re-integratie van inwoners met een bijstandsuitkering. Wanneer het activiteiten betreft die mensen zonder problemen/beperkingen zelf zouden kunnen uitvoeren of regelen èn zelf zouden kunnen betalen, is het uitgangspunt dat door de organisator een marktconforme eigen bijdrage van de deelnemers wordt gevraagd. Met name de kosten die worden gemaakt om de activiteit te organiseren (indirecte kosten), komen in aanmerking voor financiering. Een collectieve aanpak kan zowel groepsgewijze ondersteuning betreffen, als een ondersteunende voorziening voor 'het collectief'. Dit wil zeggen een voorziening die voor alle inwoners toegankelijk is, ook voor mensen met beperkingen. Ondersteuning in een groep kan effectiever zijn dan individuele hulp (denk bijvoorbeeld aan lotgenotencontact, maar ook aan het opbouwen van persoonlijke netwerken). Bovendien hoeft er niet voor ieder type beperking of aandoening een specifieke voorziening te zijn. Partijen zetten de komende jaren in op: Op sociale contacten en sociale relaties/verbanden genchte activiteiten Hierbij kan gedacht worden aan (digitale) inloop & ontmoetingsactiviteiten bij verenigingen, clubs en kerken, open eettafel-initiatieven in de buurt en online communities. Ook

activiteiten waarbij inwoners met

beperkingen aan elkaar en/of aan meer vitale inwoners worden 'gemakeld' zoals bij een maatjes- of vriendenkringproject zijn van belang. Kortdurend, oplossingsgericht maatschappelijk werk Deze wordt, zo nodig in de thuissituatie, ingezet bij immateriële en/of materiële problemen die de zelfredzaamheid en participatie beperken. Denk bijvoorbeeld aan een combinatie van maatschappelijk werk en thuisbegeleiding.

Deze hulp is in aanvulling op diverse

coaches/mediators/begeleiders/therapeuten,

zelfhulpgroepen, telefonische of digitale hulpdiensten, bedrijfsmaatschappelijk

werk en hulp

vanuit

verenigingen/clubs/kerken die in de maatschappij al aanwezig zijn. Wanneer vanwege de problematiek meerdere hulpverleners nodig zijn, hebben deze korte, informele lijntjes met elkaar. Zij werken in een netwerkverband samen. Zo nodig wordt er per huishouden één plan opgesteld. Als er een casemanager/zorgcoördinator nodig is, is dat geen aparte functionaris maar één van de reeds betrokken professionals. Steunpunt Mantelzorg Voor het mogelijk maken van het langer in de eigen leefomgeving kunnen blijven wonen van hulpbehoevende inwoners is ondersteuning van mantelzorgers van groot belang. Er moet daarom rekening worden gehouden met de behoeften, mogelijkheden en belastbaarheid van de mantelzorger. Mantelzorgondersteuning wordt geboden op verschillende niveaus. Dit kan in de vorm van een algemeen toegankelijke voorzieningen zoals het huidige Steunpunt Mantelzorg van Welzijn Barneveld voor informatie, advies, steun (bijvoorbeeld door


29

lotgenotencontact) en hulp bij het verkrijgen een vorm van respijtzorg zoals mantelzorgvervanging (onder andere geregeld door zorgverzekeraars). De gemeente wordt in de nieuwe Wmo tevens verantwoordelijk voor een jaarlijkse blijk van waardering voor mantelzorgers voor hun inzet. Deze blijk van waardering vindt plaats in natura. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan vrijkaartjes of tegoedbonnen. Organiseren van vangnetvoorzieningen Vangnetvoorzieningen zijn er voor mensen met een beperking die zich niet op eigen kracht of met hulp van de sociale omgeving redden. Het gaat hier om op verwijzing of door de gemeente, op basis van een beschikking, verstrekte individuele voorzieningen die aan de behoefte van het individu zijn aangepast (denk aan specialistische persoonlijke ondersteuning). Of men toegang heeft tot een dergelijke voorziening hangt altijd af van de individuele kenmerken van de persoon met een beperking. Partijen zetten de komende jaren in op: Wijkverpleging Zelfstandig wonende inwoners kunnen verpleging en verzorging thuis krijgen als zij behoefte hebben aan geneeskundige zorg zoals verpleegkundigen die plegen te bieden of als zij een hoog risico daarop hebben. In deze laatstgenoemde situatie wordt veelal alleen persoonlijke verzorging geboden. Daartoe geschoolde wijkverpleegkundigen kunnen verpleging en/of persoonlijke verzorging thuis indiceren. Op het voldoende kunnen voeren van een gestructureerd huishouden gerichte coaching of ondersteuning. Deze ondersteuning wordt geboden in aanvulling op in de maatschappij aanwezige schoonmaakdiensten, wasen strijkservices, maaltijdservices, boodschappenservices, kerkelijke en andere particuliere hulpdiensten, diensten van ledenverenigingen van bepaalde thuiszorgorganisaties, voorzieningen uit

(aanvullende)

ziektekostenverzekeringen en de vrijwillige hulp bij thuisadministratie en de Klusserij waar inwoners gebruik van kunnen maken. Hierbij wordt meer dan voorheen gebruik gemaakt van kostenbesparende groepstrainingen en -cursussen, digitaal contact en technologische toepassingen. Coaching moet in de tijd afgebakend zijn. De coaching of ondersteuning is niet alleen gericht op het voldoende kunnen voeren van een gestructureerd huishouden, maar ook op de samenredzaamheid van de betreffende inwoner en haar of zijn sociale netwerk bestaande uit familie, vrienden, buren en vrijwilligers vanuit de gemeenschap waartoe iemand behoort. De mate van zelfredzaamheid van een inwoner is namelijk het resultaat van: de eigen kracht en de aandoening of beperking van iemand; de context van de persoon; vormen van professionele coaching/ondersteuning. De mate van zelfredzaamheid wordt in de eerste plaats bepaald door de kenmerken van het individu; de eigen kracht in combinatie met de aandoening of beperking. De context waarbinnen de inwoner leeft kan de eigen kracht ondersteunen of een 'verzwarende' werking hebben en kan een belangrijke bijdrage leveren aan het functioneren

en

participeren

naar

vermogen

van

iemand. Andersom

kan

het

ook

zijn

dat

de

ondersteuningsvraag versterkt wordt door problemen in de directe omgeving of doordat ondersteuning vanuit de directe omgeving ontbreekt. Uiteraard is ook de formele ondersteuning of coaching van invloed op de mate van zelfredzaamheid. De formele coaching/ondersteuning die geboden wordt, is aanvullend op de eigen kracht van het individu en de kracht van het netwerk. De coach of ondersteuner moet gericht zijn op het versterken van het sociaal netwerk zodanig dat er sprake is van een goed persoonlijk steunsysteem, met zo min mogelijk contacten met 'foute' vrienden en/of relationele problemen tussen leden van het systeem. De coach of ondersteuner moet tevens gericht zijn op het helpen


30

ontwikkelen en vergroten van het sociale netwerk rondom mensen met beperkingen in de zelfredzaamheid en participatie (zie figuur). Onderzoek ondersteunt dit uitgangspunt; daaruit blijkt hetgeen dat het meest blijkt bij te dragen aan verandering ten goede van gebruikers de sociale omgeving/het netwerk is:

6

• voor 40% de sociale omgeving, het netwerk van naasten en familie • voor 30% de relatie gebruiker - coach/ondersteuner • voor 15% de methoden van ondersteuning/coaching • voor 15% de verwachtingen van de gebruiker Figuur: weergave van de nieuwe en oude situatie van ondersteuning Dus zo:

In plaats van zo:

Netwerkcoach ot netwerkondersteuner Sociaal netwerk

^^^^

^

Sociale omgeving ^

Inwoner

Professionele begeleider

^B-

Client

Coaching of ondersteuning is ten behoeve van het systeem: zij die behoren tot het huishouden/de leefeenheid en andere mantelzorgers. Wanneer coaching of ondersteuning in de vorm van een gemeentelijke vangnetvoorziening nodig is, wordt deze juridisch gezien toegekend aan de hulpbehoevende inwoner, maar een dergelijke voorziening kan ook (en soms vooral) ingezet worden ter ondersteuning van de directe naasten van de inwoner, bijvoorbeeld ter ontlasting van haar of zijn mantelzorgers. Op participatie of op ontlasting van de mantelzorger gerichte lokale, niet-arbeidsmatige,

(dag)activiteiten,

inclusief 'zorgen dat de doelgroep komt', voor geheel arbeidsongeschikten en senioren met gevorderde ouderdomsklachten. De verantwoordelijkheid voor het zo nodig regelen van vervoer blijft bij de aanbieders. Aanbieders kunnen creatiever en efficiënter vervoer organiseren door inschakeling van eigen medewerkers, mantelzorgers en betrokken vrijwilligers. Ook als aanbieders vervoer voor hun intramurale cliënten moeten regelen, kan hiermee een koppeling worden gemaakt. Het gaat om activiteiten die specifiek voor mensen met beperkingen worden georganiseerd maar idealiter vinden die plaats in een setting die toegankelijk is voor iedere inwoner, met of zonder beperkingen. Dit wordt inclusiviteit genoemd. Activiteiten hoeven overigens niet per se locatiegebonden of in groepsverband te zijn. Online sociale activiteiten thuis of opvang bij een gastgezin behoren ook tot de mogelijkheden. Wanneer er tijdens de activiteiten eten en drinken wordt geboden, zullen mensen daarvoor zelf betalen.

4.3

Aanbeveling voor platform Wonen, Zorg en Welzijn Gezien de veranderingen die zich in een relatief kort tijdsbestek in de woonzorgwereld hebben voltrokken en het niet langer meer gaat om uitbreiding van vormen van beschermd en verzorgd wonen, lijkt de tijd rijp om het waardevolle platform Wonen, Zorg en welzijn ook voor andere vraagstukken te benutten. Zoals het komen tot

' McKeown, K. (2000). A guide to what works in family support services for vulnerable families


31

een meer samenwerkend netwerk waarin wonen, zorg en welzijn op elkaar zijn afgestemd. Maar ook het huidig functioneren

van de verschillende locaties, de gewenste ontwikkelingen in de bestaande

woningvoorraad,

nieuwbouw, maatschappelijk vastgoed, activiteiten, meer in samenhang te bezien in relatie tot de opgaven die er liggen en in relatie tot de landelijke (beleidsmatige) ontwikkelingen op deze terreinen. Dit betekent dat ook andere organisaties, zoals thuiszorg en huisartsen, organisaties in woonbegeleiding, aan dit platform toegevoegd zouden moeten worden. Daarnaast kunnen andere woon-, zorgen welzijnaanbieders in de gemeente Barneveld agendalid worden. Deelname aan het Platform zal niet vrijblijvend zijn aangezien organisaties hier ook tijd en energie in stoppen, derhalve wordt voorgesteld om een convenant op te stellen. Voor 2016 zal een jaarplan worden opgesteld voor de uitwerking van maatregelen zoals die in dit hoofdstuk zijn genoemd, waarbij de prioriteiten liggen bij: Meer nultredenwoningen/levensloopbestendige

woningen in zowel de bestaande bouw als de

nieuwbouw Toetsingskader voor bouwinitiatieven gericht op intra- of semimuraal wonen met zorg voor inwoners met beperkingen Bijdragen aan een toegankelijke en inclusieve samenleving: o

Bevordering (vroegjsignalering

o

Bevordering informele inzet

Organiseren van vangnetvoorzieningen voor inwoners met beperkingen r

Het meer of anders benutten van aanwezig maatschappelijk vastgoed Bijdragen aan algemeen toegankelijke voorzieningen.


32

Nr gemeente Barneveld. Aan het college van burgemeester en wethouders

Recommend Documents