zelFkrant
Jaargang 12 nr. 7 juli 2009
Zomer in de Bartjes Krant uit Den Bosch, Tilburg, Arnhem Let op: Koop alleen van verkopers met een pasje!
€ 1,50
50% is voor de verkoper 50% is voor het drukwerk
Column
In deze Zelfkrant
IK geef het voorbeeld!
Het is zomer. Tafels, stoelen, barbecues gaan naar buiten. De mensen maken zich op voor een zonnige maar vooral gezellige zomer. Op straat. De Zelfkrant wil daarbij zijn. Op zoek naar bijzondere ontmoetingen. Deze maand zijn we op bezoek in één van de gezelligste volksbuurten van ’s-Hertogenbosch: de Bartjes. Een verslag van Anke Bardie met foto’s van Mariëlle van Uitert.
Ik merk dat ik de laatste tijd op indringende wijze bewust word gemaakt van mijn zorgvuldig in de schaduwen van het onderbewuste verstopte asociale neigingen. At random openbaren die neigingen zich vermomd in gedrag en nou juist dat deel baart onze SIRE blijkbaar zorgen. Zonder dat ik er erg in heb, wek ik met mijn onbewust asociaal gedrag irritatie op bij honderden mensen per jaar. Daaraan twijfelt niemand en dat staat ook niet ter discussie. Ter discussie staat of ik daar van nu af aan mee weg kom. Daar word ik even bewust sociaal stil van.
Jan de Vries sprak met Thijs Laan en Gina Korver, twee studenten van de Avans Hogeschool. Zij hebben de Stichting Jong Actief opgericht en samen met zogenoemde kansarme jongeren organiseren ze het MAD-festival. Een unieke kans voor hen om te laten zien wat ze kunnen. Verder de gebruikelijke rubrieken. Op het prikbord weer een bijdrage van Joya uit Arnhem. Ook Earyka laat weer van zich horen. En een gedicht van Christa.
Het zou me SIEREn als ik me diep vanuit mijn hart zou conformeren aan diegenen die de verantwoordelijkheid nemen om er anderen op te wijzen dat ze louter door hun staat van bewusteloosheid niet meer wegkomen met asociaal gedrag. En niet alleen dat. Het is voor mij ook een stuk dragelijker als ik me omringd voel door miljoenen onbewust asociale eikels. Toch lukt het me dit keer niet, hoe graag ik mezelf soms ook wil versieren.
Erik van Schevikhoven
Het is voor mij lastig om aan de ene kant te zien dat het aangeleerde gedrag van een enkeling of van een groep irritatie oproept bij anderen en aan de andere kant om te zien dat een snel vergrijzende massa bestaande uit eenlingen en verenigde eenlingen uit angst en onbegrip terug grijpt op het gedrag in “die goede oude tijd”. Hun gedrag. Beter gedrag.
Elke puber laat in een tijdsbestek van enkele jaren, “die goede ouwe tijd” van pa en ma en alles wat daar ook maar enigszins naar ruikt, achter zich. Elke oude lul krijgt er, tot de dood het van hem overneemt, geen genoeg van. De oude lul kent zijn pubergedrag niet meer en de puber denkt dat ie zestien blijft.
Het wiel draait rond en ik ben nu zowel de puber als de oude lul. Met mijn veertig jaar voel ik me ronddraaien op de middenstip van het voor mij zichtbare speelveld. De puber zette een pirouette in. Wanneer gaat de oude lul wankelen? Als het midden staat voor
balans en als het zo zou zijn dat ik alleen NU in staat ben even helder vooruit als terug te kijken dan moet ik stelling nemen. Stelling nemen zonder bepaalde groepen of personen weg te zetten als onbewust asociaal of hoeksteen van de samenleving. Stelling nemen zonder iemand vernietigend te schofferen of te beschermen. Ik zal het voorbeeld geven. Kut. Dat is wel een korte zin al zit er volgens mij alles in. Die zin valt in het niet tussen al mijn onbewust onzinnige woorden. Weet je wat, Ik typ de zin nog een keer maar iets duidelijker. IK geef het voorbeeld!
Bewust, onbewust, zingend, versierd, naakt, vloekend, jankend, spugend, lachend, genietend, bellend aan de kassa, in de bus en in mijn bed. Met vallen en opstaan. Elke dag weer. In deze wereld is er maar 1 persoon die ALLE gevolgen draagt van mijn gedrag. IK! En ik? Ik wil alleen maar fijn leven.
Mar10
Ik zou me ook sterk kunnen maken door de steeds ouder wordende gevestigde orde met idem vastgeroeste minachtende oordelen over het gedrag van anderen, flink onder de kloten te schoppen.
Zo werkt de Zelfkrant Ik zou mijn kritische blik, mijn scherpe woorden en mijn plekje op dit witte papier kunnen opofferen om de ingeslapen SIRE’s in Nederland wakker te schudden. Ik zou zo graag mijn licht willen schijnen op de bewust grootschalige manipulatie waarmee het gedrag van anderen kortzichtig en oppervlakkig wordt bestempeld als asociaal.
Stichting de Zelfkrant heeft als doel verkopers een extra inkomen te verschaffen. De Zelfkrant wordt al 10 jaar verspreid vanuit ’s-Hertogenbosch. Hier zetelt ook de redactie. Sinds kort zijn er ook distributiepunten in Tilburg en Arnhem. Vooral in deze drie steden, maar ook elders, wordt de krant verkocht door mens en die dak- of thuisloos zijn of niet kunnen rondkomen van hun minimuminkomen. Verkopers kopen de krant voor ¤ 0,75 per stuk en verkopen hem voor ¤ 1,50. De helft van wat u betaalt gaat dus rechtstreeks naar de verkoper. Het is beter een krant te kopen en mee te nemen dan alleen geld te geven. Met de opbrengsten van de Zelfkrant wordt een deel van de onkosten gedekt. Door geld te geven en geen krant mee te nemen helpt u de verkoper op langere termijn niet. Als de inkomsten dalen kan de krant op den duur niet meer verschijnen.
Ik zou kunnen vertellen hoe pijnlijk het voor me is om te ervaren dat elke discussie erover voortijds wordt gesmoord als ook mijn gedrag als “onbewust” wordt weggehoond. Ik vertoon het gedrag. Het IS asociaal en ik weet het niet eens. Ik zou het kunnen doen. Maar het voelt niet goed.
Redactie Zelfkrant Telefoon: 06 44987927 Email:
[email protected] Website: www.dezelfkrant.nl
Distributie Zelfkrant: Tolbrugstraat 16 5211 RW ’s Hertogenbosch Maandag t/m donderdag van 12:00 tot 14:00 uur Vrijdag en zaterdag van 10:00 tot 14:00 uur Distributie voor Tilburg: Spoorlaan 346 5038 CC Tilburg Maandag, woensdag en vrijdag van 10:30 tot 12:30 uur. Distributie voor Arnhem vanuit de huiskamer van Tonny: Ariën Verhoeffstraat 16 6811 HH Arnhem Maandag t/m vrijdag van 14:00 tot 16:00 uur.
ILLUSTRATIE: LOES BROK
FOTO COVER: MARIËLLE VAN UITERT
Voor vragen of klachten over distributie of verkopers: René Muris: 06 22215625
Bankrekeningnummer 7870339 3
D R O B K I PR Democraat or not to be
In een dip
Wat is het leven toch fijn Als je eenmaal meeloopt in die doorgetrokken lijn. De lijn door de bureauraten uitgevonden en bedacht. Voor ons een zoektocht in de nacht.
Ik heb laatst in een dip gezeten En dat heb ik ook geweten
In al dat donker zijn wij de weg kwijtgeraakt. Er is nog niemand die het licht heeft aangemaakt. Laat mij toch het spoor weer vinden. Voor mij, de doven en de blinden.
Ik was rusteloos En was op de hele wereld boos Ik had geen zin om iets te doen of te ondernemen Geen zin om te fietsen shoppen of ramen te zemen Ik zat maar wat op de bank te zitten Ik enigste wat ik nog deed was eten en veel pitten
Want eenmaal van het pad afgedwaald Is er geen mens die nog om je maalt., dus weer gefaald. Dus sta je op en verkoopt de krant Zodat je op die manier aan het eind van de dag kan zeggen: Mensen bedankt.
Ik zag alles maar somber in En had echt in niets nog zin Ik dacht dat kan zo niet door gaan
De trouwe klant, die koesteren wij, Die maakt onze dag weer vrij en blij
Ben lekker gaan douchen, knutselen, winkelen en heb mijn dip gelukkig doorgestaan Dus mensen blijf niet hangen in een dip Kruip eruit en heb op je leven weer grip
Tommy en ik zijn al een poosje niet meer dakloos. We hebben een leuk huisje, en net toen we met de inrichting bezig waren kreeg Tommy een brief. Hij wilde van zijn medicijnen af. Hij is nu opgenomen Tactus, een kliniek. Oh, wat was ik blij dat hij de stap wil zetten -medicijngebruik afbouwen! Als je op straat bent, en als je verslaafd bent, dan is gebruik niet meer een lust, verslaving is dan een last! Dan maakt het allemaal niet veel meer uit, je wil alleen dat je niet ziek wordt. Maar ja....we hadden veel problemen (after street time) - schulden saneren, wennen aan het normale leven. En wat ergerde ik me veel omdat veel mensen denken dat Tommy met mij was om het geld (haha, als ik geld heb...), dan zouden we ongelukkig zijn, of hij, of ik. Maar nu zie ik dat als puur jaloezie, omdat we een paar belangrijke dingen hebben overwonnen. Vandaag was ik voor het eerst op bezoek. Oh, mensen ik kan niet uitleggen hoe pijnlijk dat is. Dan zie je iemand waar je van houdt, die van jou houdt, die aan het afkicken is van medicijnen, die ziek is; maar ik probeer niet ongerust te zijn, zolang alles in orde is. Maar ik ken hem. Ik weet dat hij lijdt. En ik...ik
dacht dat ik sterker zou zijn, na alles wat in mijn leven gebeurd is. Ik ben bijna vermoord door iemand, om tien Euro. Het is ooit gebeurd dat ik achter mijn rug om was verkocht. Maar ik ben koppig, als ik iets niet wil doen, dan doe ik dat niet. De man had een mes en hij zei: ‘Ik heb betaald’. En ik wou niet. Het was echt een drama dat bijna verkeerd was afgelopen. Gelukkig heeft iemand gebeld en ben ik gered.. Maar, wat vind ik dat laf van MIJ, ik durfde geen aangifte te doen. Daar heb ik veel spijt van. Misschien heeft hij iemand anders nu iets aangedaan. Maar vandaag wou ik sterk zijn. Voor hem. Voor mijn Tommy. Ik praatte over alles, soms drie keer hetzelfde van de zenuwen, ik wou het hem makkelijker maken, omdat ik weet dat als ik pijn heb, hij het ook krijgt. De zachte handen van hem onder mijn vinger voel ik nog steeds, de geur van hem, en ik mis hem. Ik mis hem, als lucht. Ik hoop dat het ons lukt, deze nare tijd zo snel mogelijk achter ons te laten en weer in hetzelfde bed te kunnen slapen. Ik voel me f*cki9ng alleen, en dat durfde ik niet aan hem te zeggen, omdat dit onze kans is om alles om op rijtje te krijgen. Alles in mij schreeuwde: ‘Kom mee naar huis. Ik kan niet
meer..’ Maar ik heb hem gewoon gekust en gezegd: ‘Word sterk, je kan het’...en ik ben snel gevlucht....van mijn liefde, omdat als ik nog een moment was gebleven.... ik durf er niet aan te denken. Maar ja, dat zijn de gevolgen van een tijd op de straat zijn. Dan kom ik misschien weer op straat, nee dat zal niet meer gebeuren. Ik en het straatleven zijn klaar met elkaar. Ik blijf klein thug, maar dat trek ik me niet meer aan. Echt mensen, als jullie het proberen, als jullie het tijd geven - ik garandeer dat het leven veel mooier kan zijn. Ook spannend, maar op een andere manier. Dan ga je genieten van film, van een knuffel. Sommige kleine dingen zie je niet, als je op straat rondhangt. Daar heb je dan geen tijd voor, omdat je moet scoren. Ik weet niet, als een dakloze, of ex-dakloze, dit leest. Ik wil graag je mening horen.Wil je uit die wereld? Waarom wel of niet? Wat heb je nodig? Als je er uit bent gekomen, hoe heb je dat bereikt?
Joya (Als u de vragen van Joya wil beantwoorden. Het postadres is: Tolbrugstraat 16 5211 RW Den Bosch. Telefoonnummers en mailadres: linksonder op pagina 1).
Earyka Christa
Plastic wonder Er steekt een plasticzak over. Ik buig me voorover om het beter te zien. Prachtig dat in deze gehaaste tijd zoiets gewoon kan. Een heel kruispunt stil voor een plasticzak. Ik zie het ding dat tot leven is gekomen. Het is een heel gewone simpele plasticzak. Zo een witte zonder opdruk. Bij elke groentewinkel of afhaalrestaurant te krijgen. Twijfelend glijdt hij midden de weg op. Zo te zien weet de zak niet zo goed waar die heen moet. Zal vast ook wel overweldigend zijn, een heel kruispunt voor je stilgelegd. Ik aanschouw zijn trage, onzekere gang. Het is een fascinerend gezicht. Trouwens ook dat van de medeweggebruikers. Iedereen staat perplex door dit gebeuren en kijkt vol spanning naar het fenomeen op het kruispunt. Vergeten lijkt even de haast van alle dag. Monden zakken open, ogen puilen uit. Dan bolt plotseling de zak op en neemt in volle vaart de afslag naar links. Opeens herinnerde die zich weer waar hij heen wilde en is al spoedig uit het zicht verdwenen.
Wies Brok Het verkeer begint te reiden. Langzaam. Nog helemaal onder de indruk. Ik vervolg mijn weg naar het station, waar ik nog net op tijd aankom om in een of andere trein te springen die zelfs de goede kant opgaat. Ik vind een plekje aan het raam en staar naar buiten. Mijn gedachten zijn nog altijd bij het gebeuren op het kruispunt. Bij de plastic zak. Ik mijmer over hoe het ding zijn reis is begonnen. Misschien uit een vuilnisbak langs de straat ontsnapt, net voor die werd leeggehaald, of zelfs tijdens het leeghalen. Misschien ook kwam de zak gewoon uit een huis. Eerst van tafel gevallen, of tussen een verzameling zakken uitgeglipt en toen de geest gekregen door een plotselinge windvlaag. Dan zijn kans gegrepen en door een open raam of deur naar buiten gesneld. Allicht door niemand opgemerkt, behalve net dan op het kruispunt. En waar zou die nu dan heengaan, de zak? Opeens zie ik in het voorbijgaan een kleine witte flits buiten. Het zou zomaar de zak
kunnen zijn. Ik ga rechtop zitten om nog eens goed te kijken, maar de trein is al lang voorbij natuurlijk. Zo nadenkend over plastic zakken bedenk ik me dat er eigenlijk best veel van die dingen op weg zijn. Deze ene net heel nadrukkelijk, maar in haast ieder straatbeeld is wel iets van een plastic zak te zien. Stel dat die allemaal op reis zijn. Denk eens in, een hele belevingswereld waarvan de meeste van ons zich helemaal niet bewust zijn! Tot er dan opeens zo eentje een heel kruispunt weet plat te leggen. Even laat zien dat er meer is dan ons alledaags bestaan. Uiteraard is het ook mogelijk dat alleen deze ene plasticzak even het licht zag en de andere plasticzakken, nou ja, gewoon plasticzakken zijn. Mijn enthousiasme zakt iets weg. De trein is inmiddels op mijn bestemming aangekomen en even later loop ik mijn kamer binnen. Erin geeft mij een kopje om daarna wild de gang op te stuiven, achter een witte plastic zak aan.
PROFIEL
Lang leve de magie! TEKST: GERHARDT HEUSINKVELD
Je kent ze wel. Van die blaadjes waarin staat uitgelegd wat er precies plaatsvindt wanneer we dromen, verliefd of angstig zijn, waarom jonge dieren er zo lieflijk uitzien en ga zo maar door. Dat kan erg interessant zijn. En soms wellicht helpen de wereld iets beter te begrijpen. Ik heb eens naar een bloem staan kijken. De zon scheen erop. Het leek alsof de bloem uit licht leek te bestaan. Het was intens en ontroerend om te zien, die eenheid van licht en natuur. De persoon met wie ik op pad was vroeg waarnaar ik keek. Ik vertelde het hem. ‘Oh’ zei hij, ‘een bloem bestaat uit kleurenmoleculen, hieruit is een bloem….het zonlicht…’ Nadat de uitleg was gedaan, vroeg ik hem of de uitleg iets veranderde aan de schoonheid van de bloem en het moment. Hier had hij geen antwoord op. Ik ook niet. Maar die bloem stond er nog steeds. In de zon. Te stralen. Mooi te zijn. En dat was een feit dat niet uit te leggen viel. Verliefd zijn heeft ongetwijfeld iets met de voortplanting te maken. Toch hoort hier ook een niet te verklaren aspect bij dat magie heet. Waarom net zij of hij? Je gaat niet met die ander zitten praten over het waarom van het verliefd zijn toch? Jij voelt. De ander voelt. Het voelt goed. Klaar is kees. Je gaat niet met de ander over de door jouw aangedragen argumenten praten om te besluiten over te gaan tot een verder verdieping van het andere wezen. Nee. Je bent verliefd. Je lijf staat in brand en wil alleen nog maar samen zijn met die ander. Waarom dit stukje? Ik wil graag een beetje bijdragen aan het behoud van de magie, het niet alles willen verklaren.
We leven in een tijd waar we met kennis om onze oren worden geslagen. Dat kan heerlijk zijn. Kennis verklaart soms dingen, maar een verklaring zegt niets over hoe iets voelde. En uiteindelijk hebben we ons gevoel nodig om te leven. Zou het kunnen zijn dat we daarvoor op aarde zijn? Beter leren voelen? Meer ‘gevoelsweten’ ontwikkelen? Stel jezelf de vraag eens: wat weet ik nu werkelijk? Socrates zei altijd tegen de mensen die hij sprak: ‘Ik weet niets.’ Of ‘Ik weet dat ik niets weet’. Je zou misschien kunnen stellen dat kennis in de weg kan staan van het ‘diepere’ zien. Want voelen behoeft geen kennis. Je voelt iets. Punt. Je hebt misschien wat tools nodig om te weten waar te voelen, maar het gevoel blijft als laatste over. Wat waren voor u de afgelopen tijd momenten die magisch waren? Een mooi schilderij doet iets met je. De merel fluit eenzaam zijn avondlied. De zonsondergang beroert je zintuigen.
Paul van Bessem (30) is al heel lang thuisloos. Hij kwam als 17-jarige ‘op straat’ omdat zijn ouders uit hun huis werden gezet. Daarna heeft hij eigenlijk geen vaste plek meer gehad.
“In het begin sliepen we bij kennissen, dan hadden we weer even een kamer of een flatje. Maar nooit lang ‘vast’. Op mijn negentiende ben ik naar Arnhem gegaan. Ik heb zo’n beetje overal en nergens geslapen. Op straat in een slaapzak, langs de Rijn in een van zeil of vloerbedekking gemaakt tentje, in een auto die ik voor weinig had gekocht of bij een bekende. Het leven op straat kun je vergelijken met het keiharde zakenleven. Nu slaap ik bij het Iris project. Daar moet je wel ’s morgens voor 9 uur naar buiten en ’s avonds voor 10 uur binnen zijn. Maar je hebt een dak boven je hoofd.”
Deze column komt voort uit een gesprek dat ik had met René van Leeuwen, een eigenzinnig mens en kunstenaar uit Hoorn. Als afsluiter een fragment uit een gedichtje dat hij me eens mailde:
“Ik wilde graag stuurman worden en ben naar de Zeevaartschool gegaan. Maar daar werd ik weggestuurd wegens drugsbezit. Daarna nog wel wat gewerkt via het uitzendbureau. Vaak in de bouw, maar ook als magazijnbeheerder. Tegenwoordig probeer ik wat te verdienen met oude metalen. En verkoop ik de Zelfkrant. Mijn verkoopplek is bij het Centraal Station. Het is leuk om te doen. Niet alleen voor het geld, maar ook omdat de meeste klanten een praatje met je willen maken. Sommige nemen de tijd en vertellen hun levensverhaal, anderen missen de trein omdat ze maar blijven praten.”
De snoek eet een voorn. De reiger eet het eendenpulletje. De zon is warm. Je hart klopt. De fiets geruisloos vooruit. Wind door je haar. Neus vol met geur. En je denkt. Hé... Ik vind je lief Reacties:
[email protected] Volgende maand: waar zijn de mannen?
“Vanaf mijn dertiende gebruik ik al drugs. Het begon met wiet. Indianen rookten vroeger de vredespijp en dat leek mij ook wel wat. Had veel gelezen over verdovende en geestverruimende middelen. Dat vond ik enorm interessant. Het is daarna een beetje uit de hand gelopen. Nu gebruik ik zowel heroïne als cocaïne en kan niet meer zonder. Ik sta ingeschreven om af te kicken, maar ben nog niet echt gemotiveerd. Het maakt me niet zo veel uit. Ik wacht wel af tot het zo ver is dat ik aan de beurt ben.”
Aantekeningen in de marge (5) ILLUSTRATIES: CORVER
BENT U OOK EEN BEETJE DEMENT? Op mijn leeftijd (84) loop je kans dement te worden en dat is een schrikbeeld. “Moet ik u ergens van kennen?” zeg je dan tegen je vrouw met wie je binnenkort zestig jaar getrouwd bent. En je weet niet meer dat je met haar twee kinderen hebt, dat je met haar vaak naar Parijs en Barcelona bent geweest. En als je dochter aan de deur komt, vraag je misschien: “Wat kan ik voor u doen?” Of je staat te middernacht op en kleed je aan om naar de redactie te gaan, terwijl je al twintig jaar met pensioen bent. En als dat mens dat om een of andere reden altijd naast je in bed ligt niet wakker wordt, dan loop je de kans dat je in de uitgestorven stad naar dat kantoor gaat zoeken en aanbelt bij het gebouw dat inmiddels een appartementencomplex is geworden. En een man in pyjama schreeuwt uit het raam of u gek bent geworden en waarschuwt de politie. Waarom ze je weer naar huis brengen snap je niet. Maar goed, je denkt dat het een taxi is, want die chauffeurs van vroeger hadden ook altijd een pet op. En je zoekt tevergeefs naar je portefeuille om af te rekenen. Kan allemaal gebeuren.
Tussen haakjes, hebt u gestemd? Voor de Europese verkiezingen, bedoel ik. Als u ja zegt, dan behoort u tot het schamele aantal procenten die dat hebben gedaan. Zegt u nee, dan behoort u tot de onverschillige, grauwe massa (beledigen mag tegenwoordig) die denkt: Wat heb ik met dat gedoe in Brussel en Straatsburg te maken. Kost ons klauwen met geld en wat doen die bureaucratische wijsneuzen daarvoor? Ons allerlei dingen voorschrijven en zich met van alles bemoeien. Neem nou die Euro! Daardoor is alles alleen maar duurder geworden. Hadden we die harde gulden nog maar! En die mooie snip en vuurtoren op de bankbiljetten! Wat hoor ik u zeggen, dat die verkiezingen toch geen ene moer met dementeren te maken hebben? Nou ja, in de verte wel en daar liggen Europa en Amerika.
TEKST: BERRY VAN DE WATER FOTO: LINELLE DEUNK
TEKST: FRANS HUMMELMAN
“Het gaat in ieder geval niet op eigen kracht. Ik heb er zeker hulp bij nodig. Maar de hulpverlening kijkt veel te veel de kat uit de boom. Uiteindelijk helpen ze me hopelijk wel een keer. Momenteel zitten we eigenlijk samen in de wachtkamer. Soms maak ik me wel eens zorgen over mijn toekomst, maar ik ben er niet echt mee bezig. Op het moment vind ik het wel best zo. Heb even geen droom of heilig doel. Als ik er aan denk wat ik allemaal zou moeten gaan doen, word ik al moe.”
“Het gebruiken van drugs geeft me geestelijke inzichten in mijn leven, die ik anders niet zou hebben. Ik kan me eigenlijk geen leven zonder drugs voorstellen. Maar ik ben natuurlijk niet helemaal gek. Ik eet goed en beweeg veel. Lees graag, vooral futuristische verhalen, heb een eigen e-mailadres en een computercursus gedaan. Overdag ben ik vaak bij het Huiskamerproject van Tonnie. Rondhangen, maar af en toe ook helpen met opruimen of koken. Ik heb zoals het nu gaat wel regelmatig mijn ups en downs, maar wil nog niet bewust iets veranderen.”
Lees verder op pagina 10 oktober 2008 - De Zelfkrant
Een warm welkom in de Bartjes TEKST: ANKE BARDIE FOTOGRAFIE: MARIËLLE VAN UITERT
Het is zomer. Tafels, stoelen, zwembaden en barbecues vinden buiten weer hun plekje. Bosschenaren maken zich op voor een zonnige maar vooral gezellige zomer. Op straat. Daar willen wij bij zijn. Deze zomer gaat de Zelfkrant de wijk in. Op zoek naar bijzondere ontmoetingen. Vandaag zijn we te gast in één van de gezelligste volksbuurten van ’s-Hertogenbosch: de Bartjes.
foto waar ze op schoot zit bij haar idool Frans Bauer. We herkennen haar bijna niet, maar de tatoeage met het portret van Frans op haar been bewijst dat ze het toch echt is. “Germ, die jongen. Hij trok me naar zich toe voor de foto maar we verloren ons evenwicht en vielen achterover van de stoel. Ik bovenop hem. ‘Ik ben erop gevallen’, riep ik. En hij maar lachen.”
In het hartje van de wijk, op het Lariksplein, treffen we Trudy en Theo Bosters. Ze hebben twee tienerdochters - Demelza en Deveney - en zijn sinds kort weer ouders geworden. Wederom van een meisje, Danishya. Een complete verrassing voor Trudy en haar man. “Op dit cadeautje hadden we niet meer gerekend”, vertelt ze terwijl ze haar kleintje de fles geeft. “Ik heb een afwijking aan mijn schildklier. Daardoor woog ik op een zeker moment 120 kilo. Drie jaar geleden besloot ik een maagband te laten aanbrengen. Een borstverkleining volgde vorig jaar en ook een maagwandcorrectie stond op de planning. Maar het ging even anders. Na de borstoperatie bleef ik vermoeid van de narcose. Veel langer dan de bedoeling was. Toen bleek dat ik zwanger was. Die borstverkleining was natuurlijk voor niets geweest, maar gelukkiger konden we niet zijn.”
“Zodra jullie weg zijn begint hij te krijsen: ‘Teringhoer, teringhoer!’”
“Op dit cadeautje hadden we niet meer gerekend.” Trudy kruipt achter de computer en laat foto’s zien van de tijd dat ze zwaarder was en van toen ze bijna de helft van haar gewicht verloor. “Toen was ik wel heel mager. Dat was ook niks. En hier was ik op mijn toppunt: 120 kilo schoon aan de haak.” Trots toont ze een
8
De Zelfkrant - juni 2009
Overal waar je gaat in het huis van Trudy word je op de voet gevolgd door haar hondje Balou. Vroeger hadden ze nog een andere hond. Dochter Deveney laat een foto zien. Een formaatje groter dan Balou , maar ook al is hij wat klein van stuk, Balou staat zijn mannetje. En dat laat hij maar al te graag zien in de camera. Wie iets minder van zich laat horen is papegaai Tinus. “Tja”, zegt Trudy. “Die houdt zijn kaken nu stijf op elkaar. Maar let maar op. Zodra jullie weg zijn begint hij te krijsen: ‘Teringhoer, teringhoer!’” “We houden allemaal een oogje in het zeil.” Een opvallende verschijning is ook Sjef Lieberwirth. Op zijn gemak wandelt hij het plein over. Hij duwt een lege rolstoel voort waar hij later - als hij de gezelligheid heeft bereikt – zelf in gaat zitten. De nieuwsgierigheid is gewekt. Sjef vertelt over hoe hij een paar weken terug thuis instortte: “Ineens lag ik op de grond. Ik kon niets meer. Gelukkig lukte het nog om mijn broer te bellen. Die was er binnen een paar seconden.
Meteen stonden ook mijn buren binnen om te kijken of ze iets voor me konden doen. Dat is het mooie van deze buurt. We houden allemaal een oogje in het zeil. In het ziekenhuis bleek dat mijn bloedvaten volledig waren dichtgeslibd; mijn aorta stond op springen. Van al het roken en drinken waarschijnlijk. Met een operatie hebben ze mijn aderen verlegd. Nu moet ik weer helemaal opnieuw leren lopen.” “Dakloos worden, kan ons allemaal overkomen.” Sjef en zijn broer Henri wonen al heel hun leven in de Bartjes. “Die saamhorigheid hier vind je ergens anders niet meer”, vertelt Henri. “Of je hier nu al 45 jaar woont - zoals ik - of hier net komt wonen, maakt niet uit. Het is één pot nat hier. Iedereen is gelijk. Jong, oud, rijk, arm, Nederlander of allochtoon. Zolang je jezelf goed opstelt, word je direct opgenomen in de buurt. Gewoon geaccepteerd zoals je bent. Dat is belangrijk. Kijk maar eens naar daklozen. Die worden ook altijd verkeerd begrepen. Natuurlijk zijn er rotte appels die drugs en alcohol gebruiken. Maar als je eerlijk bent, weet je dat het ons allemaal kan overkomen. Zeker in deze tijd dat het zo slecht gaat met de economie. Als je even niet oplet of je zaakjes niet goed regelt, zit je voor je het weet zelf in de problemen.”
juni 2009 - De Zelfkrant
9
Lantaarndrager “Wij waren altijd buiten en haalden volop kattenkwaad uit.”
De Zelfkrant - juni 2009
Gaan we even naar Charles Darwin, een kleine terzijde, vergunt u mij deze even? De centrale vraag is: Op welk punt besluit cultuur de casus uit handen te geven aan natuur? Wat is het moment dat gesteld dient te worden dat diegenen die het niet zelf redden dan maar uit moeten sterven? Of om het simpeler te maken: Is het een keer niet meer dan gewoon goed, dat de straat als beul optreedt die onze jongelingen zuivert van dit soort arrogantie?
Hij heeft school niet afgemaakt (school is een instituut vol conservatieve ideeën en geen plek voor een verder denkend mens) en heeft ook geen werk. Hij zoekt het nu ook (even) niet want hij moet bij haar blijven; de stress wordt haar teveel als ze alleen is en dat kan effect hebben op het kindje. Ja het kindje, u dacht toch niet dat ze geen hobby’s hebben? Bovendien kán hij helemaal niet werken met zijn ADHD. Is dit ooit vastgesteld? Neen. Maar niemand hoeft hem te vertellen wat hij heeft, wie weet dat beter dan hij zelf? En uiteraard ligt daar de eis om woonruimte op tafel, want deze situatie is toch schrijnend, dat ik dat nu nog niet in zag.
Goed, ons geloof leert ons vergeving en in elke volwassene schuilt ergens een leraar of lerares, die uit barmhartigheid de lantaarn wil dragen die het goede pad belicht. Maar als de leerling niet luistert, stug en doof eigen paden kiest en ook dat pad dat naar de afgrond leidt, dienen wij dan als kippen zonder koppen door te gaan met ravijnen dempen? Ik draag mijn papieren lampion nog wel even. Maar er zijn zo van die dagen waarop ik wens, dat ik heel snel door mijn waxinelichtjes heen ben. Ik wil het spreekwoord omtrent hoogmoed niet uit de gratie halen.
ILLUSTRATIE: NITA SUNTHORNWAT
10
Het zoveelste, helaas inmiddels klassieke geval: Hij is 20, zij 18, het vierde kraakpand waar ze uit gezet zijn, nu tijdelijk bij de moeder van een kennis, maar daar kunnen ze niet blijven. Met de ouders geen contact. Zij niet, omdat ze bij hem is en hij niet, omdat hij van mening is (ja ja, hij houdt er een mening op na) dat zijn ouders sukkelaars zijn die het leven niet begrepen hebben; altijd maar commentaar en gezeik aan zijn hoofd, wie houdt dat vol?
TEKST: DIEDERIK STEEN
Alsof 45 jaar niets is, is er nog een bewoner die nóg langer in de Bartjes woont. Huub Verheugd is 73 jaar en woont er al zijn hele leven. Zijn vrouw Betsie trakteert ons op een heerlijk bakje koffie (ouderwets gezet met een schepje Buisman) met bonbon terwijl Huub vertelt over zijn jeugd. Hij is de jongste van dertien kinderen. Zijn moeder stierf tijdens de bevalling van het veertiende kindje toen hij 2,5 jaar oud was. Daardoor is hij voor een groot deel opgevoed door zijn oudere broers en zusters. Hij heeft mooie herinneringen aan zijn jeugd: “Vroeger was hier veel meer groen dan nu. Wij waren altijd buiten en haalden volop kattenkwaad uit. Zo zetten we een emmer water op het afdakje boven de voordeur. Dan belden we aan en zodra de deur open gingen, gaven we een ruk aan het touw dat we aan de emmer vastmaakten zodat die omviel. De grootste lol hadden we met dat geintje. Dit soort grappen halen ze natuurlijk nog steeds uit. Sommige dingen veranderen nooit. Hoewel wij wel veel strenger aangepakt werden. Kinderen zijn tegenwoordig veel brutaler en de kwajongensstreken zijn minder onschuldig.”
Niet praten over problemen maar over talent TEKST: JAN DE VRIES FOTOGRAFIE: ERIK VAN SCHEVIKHOVEN
Met het contract op zak gaan de jongeren aan de slag om het MAD-festival tot een succes te maken. “Ze moeten echt alles zelf regelen,” aldus Thijs. Van het ontwerpen van de affiches tot het contracteren van artiesten. Ook het zoeken van sponsors hoort bij het takenpakket. “Toen we de eerste keer met dat verhaal aan kwamen was er wel scepsis,” zegt Gina. “Wat moesten die twee studenten? Wat hadden de jongeren er aan om een festival te organiseren? Maar we hebben ze er van kunnen overtuigen dat ze werkervaring op kunnen doen. En dat dat goed staat op hun CV. We hebben ze er ook van kunnen overtuigen dat ze in ieder geval maanden uit de dagelijkse sleur zijn.” Thijs: “Het belangrijkste is wel dat ze er van overtuigd zijn dat ze door ons worden aangesproken op hun talenten. Vaak worden ze alleen maar geconfronteerd met hun problemen. Dat werkt niet motiverend. Wij hopen ze op die manier wel te motiveren. En ik moet zeggen dat ze nu superenthousiast reageren.”
Het contract wordt getekend door één van de deelnemers.
Voor de organisatie van het MAD-festival wil Jong Actief met een kleine basisgroep werken. Dat zijn de jongeren die tien tot vijftien uur per week bezig zijn met de organisatie. Daarnaast willen Thijs en Gina een veel grotere groep om zich heen verzamelen die hand- en spandiensten verrichten. Vooral op de dag van het festival zelf. Alles is vastgelegd in contracten. Daarin zijn ieders verantwoordelijkheden vastgelegd, zodat de jongeren er ook op kunnen worden aangesproken als ze zich niet aan de afspraken houden. Deelnemers lezen en tekenen de contracten voor Music Active Duketown
Het festival begint al ’s middags. Dan zijn er workshops op allerlei gebied; van salsa tot Braziliaanse vechtkunst. Sommige jongeren uit de doelgroep treden zelf op. Van zes tot elf treden er verschillende bands op. Na elf uur gaat het in de Talent Factory los met een muziekfeest.
Stichting Jong Actief aan de slag met risicojongeren Ze zijn door sommige mensen afgeschreven: een groep probleemjongen in Den Bosch. Maar niet door Thijs Laan en Gina Korver, twee studenten van de Avans Hogeschool. Zij hebben de Stichting Jong Actief opgericht en samen met de jongeren organiseren ze het MAD-festival. Een uitgelezen kans voor de jongeren om te bewijzen dat ze talent hebben. Je moet het alleen weten aan te boren.
Ze besloten samen met de jongeren een het MAD-festival te organiseren dat op 5 september in de Talentfactory in den Bosch wordt gehouden. MAD staat voor Music Active Duketown. In juni tekenden Thijs en Gina echte contracten met de jongeren om daarmee de samenwerking een officieel tintje te geven. En om vast te leggen dat vrijwillig meewerken niet hetzelfde is als vrijblijvend.
Tijdens hun studie maatschappelijk ondernemen kregen de studenten opdracht een maatschappelijk probleem te signaleren, te analyseren en vooral aan te pakken. Thijs en Gina deden mee aan een project voor jongeren die zwaar in de problemen zitten vooral omdat ze grote schulden hadden. Dat mondde uit in een workshop en een leskist ‘hoe om te gaan met geld”.
De studenten waren geraakt door de wereld waarin de jongeren leven. Velen wonen in een crisisopvang na het zoveelste probleem. Gina en Thijs hebben niet voor de weg van de minste weerstand gekozen. Gina: “Ik ben iemand die er niet voor kiest om iets makkelijk te doen als het ook moeilijk kan.”
Het opsporen van die jongeren ging relatief makkelijk omdat Thijs jongens kende in de jeugdopvang. Die zijn uiteindelijk goed terechtgekomen maar daar ging wel een lange strijd aan vooraf. “Ik zag dat ze problemen veel groter maakten dan ze waren. Ze hadden geen enkel idee hoe ze daar uit moesten komen. Die problemen werden vooral veroorzaakt doordat ze geen discipline en regelmaat hadden en omdat ze zich niet aan afspraken hielden,” zegt Thijs. Gina vult aan: “Discipline en motivatie zijn de belangrijkste problemen. Die jongeren hebben iemand nodig die ze op de rails zet want door al die problemen zijn ze vaak heel passief.” Daarom besloot het tweetal hun afstuderen voort te zetten met de stichting Jong Actief. Dat kon mede dankzij een gemeentelijke subsidie uit de DOE-gelden.
12
De Zelfkrant - juli 2009
Ze heeft zelf in haar jeugd dingen meegemaakt die niet gemakkelijk waren. “Ik heb het nu heel goed voor elkaar. Ik studeer, ik heb een goeie woonruimte en ik kan de dingen betalen die nodig zijn. Als je dan ziet hoe anderen in de problemen zitten dan gaat je dat aan je hart. Dan wil je iets voor die mensen doen.” “Het is echt een moeilijke groep,” zegt Thijs. “Sommige jongeren hebben een vreselijke jeugd achter de rug.. Het zijn echt risicojongeren. Er zijn er bij die maar één stap verwijderd zijn van een leven als delinquent.” Dat wil niet zeggen dat ze moeten worden afgeschreven. Gina: “Sommige mensen hebben deze groep echt afgeschreven. Die hulpverleners beperken zich tot pappen en nathouden. Daar kiezen wij niet voor.” Aanspreken op hun talent, dat is het toverwoord van de stichting Jong Aktief. “En persoonlijke aandacht,” zegt Gina. “Dat levert echt veel op.”
“Het is een uitdaging om met deze groep zo aan de slag te gaan,” zegt Thijs met gevoel voor understatement. “Het is soms moeilijk maar gaandeweg de rit wordt iedereen steeds enthousiaster. Los daarvan hebben we het ook heel gezellig met elkaar.” Gezellig of niet, Thijs en Gina weten dat ze grenzen moeten trekken. “We zijn zelf jong en daarom is het extra moeilijk om duidelijk te maken waar die grenzen liggen. Temeer omdat die jongeren je op allerlei manieren proberen uit te dagen. En soms vertellen ze je dingen die je helemaal niet wilt weten. Daarom is het belangrijk om duidelijke strepen te trekken. Maar dat gaat eigenlijk best goed.”
De twee initiatiefnemers van het project: Gina Korver en Thijs Laan.
juli 2009 - De Zelfkrant
13
Aantekeningen in de marge (vervolg) TEKST: FRANS HUMMELMAN
ILLUSTRATIES: CORVER
Andere vormen van dementie Mensen die dementeren, kijken verbaasd naar de wereld als een baby van zes maanden met een poepbroek. Ze zijn hun eigen geschiedenis vergeten. “Barcelona, is dat een soort groente?” vragen ze. Mensen die Europa afwijzen, of er zo weinig belangstelling voor hebben dat ze niet zijn wezen stemmen, zijn ook vergeetachtig. Of misschien kan ik beter zeggen: ze hebben geen benul van dat andere verleden dat je geschiedenis noemt, van een vijandschap tussen Frankrijk en Duitsland die met tussenpozen van 1870 tot 1945, dus 75 jaar heeft geduurd en leidde tot twee wereldoorlogen met miljoenen slachtoffers. Dank zij de Europese Unie is het al 64 jaar vrede en kunnen François en Heinz zich niet meer voostellen dat ze ooit nog oorlog met elkaar zullen voeren. En als de niet-stemmers hun portefeuille uit de binnenzak halen om een taxi te betalen of een bedrag overmaken voor de aanschaf van nieuwe elektronische hebbedingen, laten ze zich dan eens afvragen waar al die welvaart vandaan komt. Hun vader liep misschien nog met een haringkar. En deed hun moeder niet de was bij een barones? En nu de kredietcrisis. Niet alleen de bankdirecteuren zijn daarvan de schuldigen, maar ook de beleggers die de hele wereld afzochten naar een zo hoog mogelijk rendement van hun geld, ijselijk hoog in IJsland. Ook zij hebben last van Europees en Amerikaans geheugenverlies. In de jaren twintig bleven de beurskoersen maar stijgen tot ze in 1929 plotseling de afgrond in lazerden en speculanten uit wanhoop van wolkenkrabbers afsprongen. Wij kunnen nu zorgen dat het nooit meer gebeurt, zeiden de economen na de laatste oorlog. Ja, ja, dat hebben we gezien!
Een historisch museum, goed idee! Dat geeft de mensen zicht op het gezamenlijk verleden. Hard nodig zoals uit het voorgaande blijkt. En dan is het goed te bekijken of je eigen levensverhaal daarvoor model kan staan. Hoe kijk je op je eigen leven terug? Ik zou zeggen chronologisch. Natuurlijk niet in de zin van: en toen gebeurde er dit en toen dat en daarna weer wat anders, maar hoe kwam het dat je met Lies, je derde liefde trouwde, en niet met Noortje je eerste of Doortje je tweede? En waarom nam je in het jaar zoveel die baan in Den Bosch aan en bleef je niet liever in Haarlem? En door welke oorzaak piste je uitgerekend in dat jaar buiten de pot? Je eigen leven zit ook vol jaartallen. In 1967 vroeg je vader op zijn sterfbed nog of Israël de zesdaagse oorlog had gewonnen en in 1979 stierf je moeder, een jaar nadat je dat huisje in Frankrijk had gekocht. En in 1997 kwam je samen met een paar anderen op het idee ook in Den Bosch met een daklozenkrant te starten. Voelt u ‘m? Het is logisch dat mensen er de voorkeur aan geven hun gezamenlijk verleden te bekijken zoals ze dat doen met je eigen leven: chronologisch!!!
Colofon Eindredactie Erik van Schevikhoven Beeldredactie Arnold Reyneveld
Heeft Nederland een goed verhaal? Maar nee! Dat moet anders zegt het tweetal dat de opdracht kreeg voor het historisch museum, moet in thema’s! En meteen trok ik weer dezelfde vergelijking. Op je eigen verleden kijk je toch ook niet in thema’s terug, zo van: nu bekijk ik het uitsluitend met het oog op mijn liefdesleven, een andere keer op mijn carrière en een derde en vierde keer op mijn ziek zijn en gezondheid en ten slotte met het oog op de huizen waar ik ooit heb gewoond. Dement zal ik het tweetal niet noemen, maar wel kortzichtig. En lag het ook niet voor de hand het te situeren in de buurt van het Openluchtmuseum in Arnhem, zodat je aansluitend kunt zien hoe het leven er vroeger uitzag? Ook die plek beviel hun niet. Het zijn dan ook geen geschiedkundigen die de opdracht kregen, maar in dit opzicht amateurs. En de discussies daarover barstten los in de Tweede Kamer en de media. En laat ik nou vandaag, een paar dagen voor de Europese verkiezingen, een krantenartikel, getiteld “Heeft Nederland een goed verhaal?” er over lezen van de Amerikaan James Kennedy. Hij is hoogleraar nieuwe geschiedenis aan de VU en woont hier al tig jaren. In anderhalve kolom beschrijft hij de boeiende geschiedenis van Amerika en dan tot mijn verbijstering: “Maar kan Nederland wel een goed verhaal neerzetten? Er is wel wat te zeggen over de Gouden eeuw en de Tweede Wereldoorlog, maar dat vormt nog geen bezielend verhaal voor de hele geschiedenis.” Poor devil, is that all he can tell about us?
Vormgeving, opmaak Iris van Heesch & Arnold Reyneveld
Medewerkers Anke Bardie, Loes Brok, Wies Brok, Linelle Deunk, Miesjel van Gerwen, Gerhardt Heusinkveld, Frans Hummelman, Joya, Martien Pelser, André Reuvers, Arnold Reyneveld, Keslien Smeets, Diederik Steen, Nita Sunthornwat, Nelly Tangenbergh-Planken, Mariëlle van Uitert, Bob Verbruggen, Cor Versteeg, Jan de Vries, Rieneke de Vries, Berry van de Water.
Druk De krant wordt in eigen beheer geprint. De oplage is afhankelijk van de verkoop. Uitgangspunt is 7.000 exemplaren. © Stichting de Zelfkrant Overname alleen met bronvermelding en na schriftelijke toestemming van de redactie.
Waarom zoeken we vrienden? Door donaties blijft de Zelfkrant onafhankelijk. De Zelfkrant heeft een wisselend aantal verkopers. Met uw donaties heeft de Zelfkrant meer middelen om de krant in stand te houden. Alvast bedankt!
Word vriend van de Zelfkrant! Ja, de Zelfkrant heeft er een goede vriend bij. Ik steun de krant met een maandelijkse donatie van: € 2,-
€ 5,-
€ ....,-
NAAM ADRES
U kunt dit bedrag maandelijks, tot wederopzegging, rond de eerste van de maand afschrijven van mijn rekeningnummer:
Deze bon kopiëren of uitknippen en in een ongefrankeerde envelop sturen aan:
POSTCODE
WOONPLAATS
DATUM
HANDTEKENING
Stichting de Zelfkrant Antwoordnummer 10644 5200 WB ‘s-Hertogenbosch
Voor uw vriendschap is de Zelfkrant u zeer dankbaar!
Mocht u het met een afschrijving niet eens zijn dan kunt u deze binnen 30 dagen na afschrijving door de bank/postbank laten terug boeken.
juli 2009 - De Zelfkrant
15
Airbrushcursus van Happymoon, elke maandagavond van 19:30 tot 22:00 uur, boven het PUB, Buitendijk 4 te Den Bosch. Je bent van harte welkom eens te komen kijken! Check ook onze website: www.studiohappymoon.web-log.nl
