GRATIS KWARTAALBLAD VAN JMW VOOR IEDEREEN MET EEN JOODSE ACHTERGROND ZOMER 2012 JAARGANG 25 NR. 88

GRATIS KWARTAALBLAD VAN JMW VOOR IEDEREEN MET EEN JOODSE ACHTERGROND • ZOMER 2012 • JAARGANG 25 • NR. 88

Themanummer

vakantie Wandelen in eigen stad ‘Ik schrijf op waar ik stekels op de hekken zie om insluipers tegen te gaan’

Yuri van der Sluis ‘Ik heb altijd mijn oude schoenen weggegooid voordat ik nieuwe had’

Niet opgevouwen hoeven te zitten in het vliegtuig En tientallen andere redenen waarom je juist niet op vakantie moet gaan

Werk mee aan een krachtig en sociaal Israël

Dichtbij zijn patiënten, collega’s, medewerkers en dichtbij de regio. Ziekenhuis Amstelland is in veel opzichten Aangenaam dichtbij.

De Collectieve Israel Actie (CIA) heeft al langere tijd een partnerschap met de zuidelijke regio Sha’ar Hanegev, waar onder meer de stad Sderot ligt. De bevolking leeft in deze regio permanent onder enorme druk vanwege dagelijkse raketaanvallen vanuit de Gazastrook. Dit is voor de CIA een belangrijke reden om juist hier projecten te ondersteunen die bijdragen aan de economische en sociale ontwikkeling.

dan 8.000 studenten dankzij donaties van de CIA een studiebeurs krijgen. Daarnaast zijn er in Sderot Net@klassen waarin scholieren een opleiding tot computertechnicus kunnen volgen en Youth Futures, het project waarbij kansarme kinderen in de regio weer hoop op een succesvolle toekomst krijgen. Dankzij deze projecten draagt de CIA bij aan het versterken van de Israëlische samenleving in deze kwetsbare regio.

Zo steunt de CIA onder meer het Ayalim-project, waarbij studenten zich vrijwillig inzetten voor medebewoners van hun leefgemeenschap. Maar ook het Sapir Academic College, waar meer

Helpt u ook dit jaar weer mee om ons belangrijke werk mogelijk te maken? Elk bedrag is meer dan welkom.

Het CIA Jaaroverzicht 2011 is beschikbaar voor geïnteresseerden. Wilt u een exemplaar ontvangen? Stuur dan een e-mail naar [email protected] of bel met 020 644 84 29.

www.ziekenhuisamstelland.nl WWW.ISRAELACTIE.NL

IN DEZE BENJAMIN

HUMAN INTEREST

Yuri van der Sluis ••• 18 ‘Mijn doel was reizen en een ton opmaken’

HUMAN INTEREST Wandelen door eigen stad ••• 12 BENJAMIN NIEUWS

JOODS

5

‘Sinds twintig jaar houd ik een schriftje bij waarin alle straten staan waar we de afgelopen jaren hebben gelopen’

6

HUMAN INTEREST

10

CULTUUR & WETENSCHAP

22

ETEN & OPETEN ACTIVITEITEN

28

JMW PAGINA’S

30

SJOEK

44

Citroenyoghurtcake ••• 21 ‘Heerlijke fruitige zomertaart’

CULTUUR & WETENSCHAP Filmregisseur Frans Weisz ••• 22 ‘Ik zag een wereld die ik helemaal niet kende, waarbij ik voelde ‘dit is het’’

Steun Joods Nederland geef aan Cefina Stichting Cefina financiert tekorten van Joodse projecten en instanties in Nederland die zich inzetten voor uiteenlopende sociale doelen. Denk hierbij aan: JMW, Mr. L.E. Visserhuis, Bne Akiwa, het Sinaï Centrum en meer. Haboniem Dror bijvoorbeeld, een Joodse jeugdbeweging die o.a. zomerkampen in Israël organiseert.

Meer weten over Cefina? - , info@cefina.nl of www.cefina.nl. Postbank  Geven kan óók via een nalatenschap!

Meer dan 200 best bestemmingen temmingen wereldwijd were eldwiijd • Een wereldomvat wereldomvattend ttend netwerk van meer dan 200 bestemmingen in meer dan 80 landen. • Aantrekkelijke tarieven naar diversee Europese en intercontinentale bestemmingen. • Alles inclusief inclusief in de ticketprijs; ruim me ba gageruime bagagevrijdom, maaltijden/snacks en drank drank. k. • VVanuit anuit Amsterdam via FFrankfurt rankfurt enn München naadloze en snelle aansluitingen. • Vriendelijke en professionele ser service, v vice, zowel zowel aan boord als aan grond. Vanaf 1 oktober vliegt Lufthansa da Vanaf dagelijks gelijks ook tweemaal vanuit Rotterdam naarr München met aansluitende vluchten naar mee meer er dan 130 bestemmingen wereldwijd.

BENJAMIN NIEUWS

5

TEKST MICHEL KOTEK

Vakantiepret Beste Benjaminners, Het woord vakantie is afgeleid van vacant, dat staat voor onbezet of vrij zijn. Wikipedia hanteert voor vakantie de volgende definitie: ‘Een verblijf gedurende een periode van vijf of meer dagen met ten minste vier opeenvolgende overnachtingen niet in de eigen woning doorgebracht voor recreatieve doelen’. Elke Nederlander heeft wettelijk recht op 20 vakantiedagen. Hoewel het aantal vakantiedagen in andere EU landen op 30 ligt heeft een Canadees of Chinees slechts 10 vakantiedagen per jaar. Met inbegrip van de weekenden en de in Nederland verplichte officiële feestdagen heeft een doorsnee Nederlander dus meer dan 132 dagen per jaar vrij. Pfff, wat moet een mens in vredesnaam met zoveel vrije tijd. Het recht op vakantie heeft ons veel goeds gebracht met tal van nieuwe vormen van ontspanning. Maar de vakantiehausse leverde ons ook het massatoerisme en de daaruit voortgekomen vakantiespreiding op. Omdat we die ene vakantiecomponent, het weer nog steeds niet in eigen hand hebben zoeken we ons heil vaak in zonniger oorden. Over zonniger oorden gesproken. Als ik ergens een hekel aan heb dan is het wel over de koppen moeten lopen van feestvierende en hossende vakantiegangers op overvolle zonnige boulevards in de populaire vakantieoorden. In Joods Nederlands denken bij het woord vakantie veel babyboomers en ouderen terug aan de periode van het ‘Herstellings- en vacantieoord’ Jozeboko in Wijk aan Zee. Voor de oorlog ook gebruikt voor de opvang van vluchtelingen werd Jozeboko, direct na de oorlog gebruikt voor de opvang van zwaar ondervoede Joodse ontheemden. Ergens in de jaren ‘70 heb ik zelf ook nog enkele stappen gezet in Jozeboko, niet zozeer om aan te sterken, maar om plezier te maken met mijn jeugdvriendjes. Leuke tijd dus! Naast de vakanties zoals georganiseerd door met name de jeugd- en jongerenorganisaties is het opmerkelijk hoe

weinig in Joods Nederland georganiseerd wordt voor en door de vakantievierende doelgroep. Breng ik hiermee iemand op gedachten? In deze Benjamin wordt de invulling van vrije tijd en vakantie op verschillende manieren beschreven en belicht. Dit begint met de ambitieuze ondernemer Yuri van der Sluis die op meerdere momenten in zijn leven alle schepen achter zich verbrandde om zijn dromen te kunnen realiseren. We snuiven ondermeer wat Zuid Spaanse vakantiesferen op, doen Venetië aan met een verhaal over de familienaam Venetianer, laten ons gidsen door Ellen van Gelder, maar doen ook elke hoek van het Amsterdamse stratenboek aan met de stadswandelingen van Jolan Toff. Vooral erg komisch zijn de redenen waarom je maar beter thuis kunt blijven. Ik herkende alle argumenten, maar besluit desondanks jaarlijks om toch maar weer wel op vakantie te gaan. Tot slot graag uw aandacht voor de lancering van het internetplatform ‘Jonet’. We hebben er lang op moeten wachten maar het resultaat mag er dan ook echt zijn. We zijn nog op zoek naar meer vrijwilligers die ons kunnen helpen om Jonet tot een succes te maken. Kijk op de huidige ‘oude’ Jonetsite www.jonet.nl wat dit vrijwilligerswerk inhoudt en meld u aan op [email protected]. In deze Benjamin alvast een eerste enthousiaste Jonet vrijwilligster aan het woord. In de volgende Benjamin heel veel meer Jonet nieuws en dan ook een aankondiging van de officiële lancering van de nieuwe Jonet website. Een moment waar we allen veel te lang op hebben moeten wachten. Veel vakantieplezier en graag tot de volgende Benjamin. Michel Kotek, [email protected]

6

JOODS - JOODSE FEESTDAGEN TEKST EN FOTOGRAFIE PATRICK STERNFELD

KLEINE EEUWENOUDE SYNAGOGE MAAKT OP IEDEREEN GROTE INDRUK

Joodse cultuur snuiven in Zuid Spanje Juderia Cordoba, levende geschiedenis Zuid-Spanje is zoveel meer dan zon, zee en strand. Neem steden als Granada met het Moorse paleis Alhambra vol kunstschatten, Sevilla; van het Alcázar tot flamencomuziek, of Ronda, met zijn historische bruggen over een bijna 800 meter hoge kloof. Geschiedenis en cultuur druipen er overal van af; één grote erfenis van religies, architectuur en kunst. Het zijn daarbij voornamelijk de Romeinen, Moren, Joden en Katholieken die er hun stempel op hebben gedrukt. Maar zo tastbaar als die erfenis waar het in de Joodse geschiedenis om gaat, kom je niet snel ergens tegen als in Cordoba. Cordoba, rond het jaar 1000 de op één na grootste stad ter wereld, is bekend om zijn grote moskee, daterend uit 784. Die moet je natuurlijk gezien hebben. Maar je bent er niet geweest als je niet verder loopt en die 14 eeuwse Joodse wijk, Juderia, ingaat.

Slenter je daar, door een net van smalle, kronkelende straatjes, of je staat even stil op één van de vele pleintjes, dan heb je maar weinig verbeeldingskracht nodig om iets van vroeger te ervaren. Daarbij word je ook geholpen door de namen van diezelfde straten, huizen en pleinen, verwijzend naar het Joodse leven van eeuwen terug. In Juderia bevindt zich de oudste synagoge van Andalusië, daterend uit 1315. Klein, maar door zijn interieur, beeldhouwwerk en geschiedenis, indrukwekkend! Het is een van de drie synagogen in Spanje die na de verdrijving van de Joden (1492) is overgebleven. Je mag niet vergelijken, maar die kleine synagoge maakt zeker zoveel indruk als de grote moskee dat doet (David en Goliath?). Maimonides zelf onderstreepte met zijn aanwezigheid in de synagoge voor een filmploeg, dat hij niet vergeten kan worden, maar integendeel er vanaf de 12 eeuw nog helemaal bij hoort.

7

INTERIEUR VAN DE GEBEDSRUIMTE VAN DE MOSKEE 'MEZQUITA'

MAIMONIDES EN FILMPLOEG

CORDOBA

ELAH centrum voor psycho-sociale begeleiding

Elah wenst u een fijne zomer!

We zijn er nog! De Nederlandse oorlogsoverlevenden in Israël. En Elah staat naast ons. Word donateur en help Elah ons te helpen. Stort een bijdrage op rek. 55.05.09.615 t.n.v. Stichting Elah Nederland.

Voor meer informatie over Elah: www.elah.org.il [email protected]

ONS TWEEDE THUIS Een handicap én leven in een joodse sfeer? Ons Tweede Thuis is een stichting voor mensen met een verstandelijke of meervoudige handicap. In Amstelveen heeft Ons Tweede Thuis twee voorzieningen voor mensen met een joodse achtergrond: woon- en dagcentrum Maccabiadelaan en woonvoorziening Groenhof/ Na’ot. In deze voorzieningen is veel aandacht voor de joodse manier van leven.

Hoe doen we dit in de praktijk? - In gemeenschappelijke ruimtes gelden de joodse spijswetten - Er zijn Sjabbatvieringen - Er is veel aandacht voor joodse feesten - Er is een medewerker voor activiteiten rond de joodse identiteit - Er is begeleiding bij bezoek aan de sjoel Contact: Vuurdoornstraat 11, 1431 RM Aalsmeer 0297 353800 [email protected]

Voor meer informatie en vacatures kijk op: www.onstweedethuis.nl

JOODS - DE ACHTERGROND VAN JOODSE ACHTERNAMEN TEKST GREETJE VENETIANER

Van Venetië tot Venetianer (g)een familiegeschiedenis

Wat heeft Venetië met Venetianer te maken? Ik kan het u niet vertellen. Ik heb geprobeerd achter dit mysterie te komen en... ik ben heel wat te weten gekomen, maar een verband met Venetië, nee! Laat ik me even voorstellen. Greetje Venetianer uit Amsterdam. Geboren en getogen. Zo lang ik mij kan herinneren hoor ik ‘wat een mooie naam, wat bijzonder!’ ‘Komen jullie uit Venetië?’ ‘Je familie komt zeker uit Italië’. Ook in deze tijd met toch veel ‘exotische namen’, krijg ik dit nog vaak te horen. Ik word er nog steeds een klein beetje verlegen van en mompel ‘dank je wel’. Ik heb nooit de behoefte gehad om te onderzoeken of mijn voorouders werkelijk uit Venetië naar het Noorden zijn vertrokken ooit, misschien tijdens de Oostenrijkse overheersing van Venetië. Wel was ik nieuwsgierig naar de stad. Ik ben er dan ook (slechts) tweemaal geweest. Eén keer met een vriendin en één keer met man en kind. Beide keren had ik niet de behoefte, en ook geen tijd, om op onderzoek te gaan. Het is een prachtige stad. Te veel toeristen maar als je je buiten het centrum waagt en dan terecht komt tussen de echte Venetianen bij Siciliaans straattoneel dan krijgt je vakantie een andere dimensie.

Mijn zoektocht naar mijn achternaam is nogal curieus verlopen. Mijn vader en zijn broer kregen eind jaren ‘60 vorige eeuw een telefoontje van een Duits sprekende heer. Hij zocht mensen met de naam Venetianer en overal waar hij kwam keek hij in het telefoonboek. Hij kwam oorspronkelijk uit Slowakije maar woonde sinds 1948 in Brazilië. Beiden hadden zoiets van: ‘het zal wel, ga je gang, maar ik doe hier niet aan mee’. Ruim 30 jaar later (begin 1998) stond er een onverstaanbaar bericht op mijn antwoordapparaat. Het enige dat ik kon ontcijferen was ‘are you the cousin we are looking for’ verder een onverstaanbare naam en ‘Philadelphia’. Ik herinnerde me meteen het verhaal van ‘de Braziliaan’. Ik zocht op internet naar ‘Venetianer, Philadelphia’, echter zonder resultaat. Daarna zocht ik op ‘Venetianer, Brazilië’ en ja hoor bingo! Hierna begon mijn jarenlange zoektocht in het Stadsarchief van Amsterdam naar een familieverband. Ik ben veel te weten gekomen over de Nederlandse Venetianers, onder andere dat wij reeds de naam Venetianer hadden vóór Napoleon hier kwam. In het Amsterdams Stadsarchief ben ik teruggegaan tot 1758 en kwam steeds dezelfde voornamen tegen. De ene keer heette een zoon Mozes Israël, de volgende zoon heette dan weer Israël Mozes en dit gaat zo door. Mijn oom, geboren in 1909, kreeg ook de naam Israël (zonder Mozes). De familienaam Venetianer komt dus sinds de 18de eeuw in Amsterdam voor. Helaas voor mijn ‘Braziliaanse neef’ kon ik niet nagaan of wij ooit uit Slowakije naar het westen zijn getrokken. Maar alle Venetianers (de naam komt wereldwijd voor) voelen zich wel familie.

STRAATNAAMBORDJ E VAN DE CAMPO DE

GHETO NOVO

9

10 HUMAN INTEREST - MIJN LEVEN TEKST JOLAN TOFF - FOTOGRAFIE PATRICK STERNFELD

Ellen van Gelder, reisbureaudirecteur Tijdens mijn reis naar Japan ervaarde ik een cultuurshock

Ellen van Gelder (48) geboren in Amsterdam, woonachtig in Amstelveen, getrouwd, een dochter Mitzi (10) en een zoon Jaimy (9). Beroep Ik heb eerst Japans gestudeerd in Leiden waar ik in het Joods studentenhuis woonde. Vervolgens heb ik bij Schoevers de opleiding tot receptioniste/telefoniste gevolgd. Na een allround opleiding tot reisbureaumedewerkster ben ik, inmiddels 22 jaar, werkzaam in het bedrijf van mijn ouders ‘reisbureau Van Gelder’ in de Kastelenstraat in Amsterdam. De laatste negen jaar als directeur.

Het leukste van het werk vind ik als ik iets voor elkaar krijg wat een ander niet lukt, zoals lagere ticketprijzen kunnen aanbieden dan beschikbaar zijn. Dus eigenlijk het internet te slim af zijn. Of iemand op een vlucht krijgen die formeel vol is. Dit gaat altijd via connecties. Ik ben een netwerker en ben vaak op feesten en partijen en presentaties van de reiswereld aanwezig. Mijn mooiste herinnering Mijn reis naar Japan. Een cultuurshock, het landschap en de tempels. Je moet jezelf zien te redden te midden van mensen die alleen Japans spreken.

ELLEN VAN GELDER AAN HET WERK BIJ REISBUREAU VAN GELDER

11

Sport Ben mijn hele leven al lid van ‘All Sports’ in Amstelveen. Mijn streven is drie keer per week te fitnessen. Ik kom er helaas maar één keer per week aan toe... Joods Men zegt grappend dat ik vroom ben, maar ik ben niet religieus. Ik vier alle feestdagen en houd mij aan de tradities. Ik kom twee keer per maand in de CIZ sjoel van Ziekenhuis Amstelland waar ik ook lid ben van de kiddoesjcommissie. Eten Sushi van zalm, daar kan je mij iedere nacht voor wakker maken. Televisie Ik neem er geen tijd voor. Ik ben ‘s avonds ‘stiekem’ aan het werk. Ik ben anders bang dat ik een boeking misloop.

‘Ik heb een hekel aan het Nederlandse rechtssysteem’ Krant Ik heb geen tijd die te lezen. Mijn man leest ze en vertelt mij de hoofdlijnen. We hebben het Parool. Mop Ik krijg er veel doorgemaild maar ik vergeet ze altijd. Boek Ik haat boeken. Op het Casimir Lyceum moest ik zestig boeken per jaar lezen. Ik heb daar een trauma aan over gehouden. Naar een verfilming van een boek kijk ik graag. Winkel Twee keer per jaar is er in het Confectiecentrum een grote sale. Ik koop daar alle kleding voor het hele jaar. Verder kom ik graag bij mijn buren, de supermarkt

die, naast een uitgebreid assortiment levensmiddelen ook kosjere en Israëlische artikelen verkopen. Op zondag ga ik soms naar de groothandel voor winkeliers. Ik koop principieel nooit iets op internet. Ik vind dat je de winkeliers de kans moet bieden hun winkels in stand te houden. Hekel aan Mensen die de boel belazeren en het Nederlandse rechtssysteem. Dat je geen gelijk krijgt als je het wel hebt. Je krijgt eerder een bekeuring voor te hard rijden dan als je iemand een mep geeft. Bewondering voor Moeders die full time werken en het zakelijk en privé goed voor elkaar hebben. Die een tophuwelijk hebben, voor zover ik dat kan beoordelen. Uitzicht Vanuit mijn huis; de zonsondergang over de Amstel en aan de andere kant het polderlandschap. Daar kan ik echt van genieten. Op mijn Facebookpagina zie je wel eens wat foto’s daarvan. Markt De markt in de oude stad van Jeruzalem. Lekker shoppen en afdingen op bijvoorbeeld zilverwaar. Kom graag In de sportschool. Gezellig bijkletsen, wat drinken en een beetje bewegen. Ook kom ik graag bij mijn zangleraar. Ik zing dan ‘gouwe ouwen’ zoals ‘Samen zijn’ van Willeke Alberti of ‘Fame’ van John Travolta. Ik zong samen met mijn zuster vroeger vaak op familiefeestjes, bar- of bat mitswot en bruiloften. Grootste wens Een cruise maken. In korte tijd veel landen zien, heerlijk zwemmen, zonnen en lekker eten aan boord. JMW Veel vrienden en kennissen maken gebruik van de diensten van JMW. Een hele goeie instantie!

12 HUMAN INTEREST - HOBBY TEKST MARIANNE FUCHS - FOTOGRAFIE PATRICK STERNFELD

Wandelen in eigen stad ‘Ik word al depressief als ik een bos zie’

‘Eigenlijk ben ik geen wandelaar, maar ik houd veel van steden en speciaal van Amsterdam. Als ik in een bos ben, word ik al na een minuut depressief.’ Jolan Toff gaat me iets vertellen over zijn wandelingen door Amsterdam. We spreken af, dat we vanuit het kantoor van JMW in Amsterdam gaan fietsen naar zijn geboortehuis op de Nieuwmarkt 13 en dat we van daar uit samen gaan wandelen met Jolan als gids. Op weg naar de Nieuwmarkt stapt hij plotseling af op de hoek van de Leidsestraat en de Herengracht en wijst me op verschillende 18de eeuwse gevels, ornamenten, ramen en deuren. Hij vraagt me of ik dit eerder heb gezien. Ik moet bekennen dat ik duizenden malen langs die plek ben gelopen en nog nooit zo bewust alles in me op heb genomen. ‘Dat is nu het leuke van wandelen, goed kijken; het gaat

om de kleine details, de verschillende bouwstijlen, maar ook om de mensen die in bepaalde buurten wonen.’ We komen aan bij zijn geboortehuis, een oud huis waar Jolan de eerste paar jaar van zijn leven woonde. Zijn grootouders hadden er een slagerij en Jolan’s moeder werkte er ook. Nu is het een bruin café met een groot verwarmd terras voor de deur. Al wandelend vertelt hij me over de buurt van zijn vroege jeugd. We lopen door de Keizerstraat, Kromboomsloot naar de Oude Schans en komen via een nauw steegje bij een speeltuin met een Art Deco hek. ‘Hier heb ik als kleuter gespeeld; een keer ben ik als 4-jarige zelf vanuit huis naar de speeltuin ‘de oude Waag’ gelopen; mijn ouders hebben me overal gezocht’. Hij wijst me op het uitzicht. ‘Dit is zo afwisselend, aan die kant oude vervallen huizen met dakterrassen, maar ook balkons vol met vuilnis en rotzooi en aan de andere kant staat een heel klein alleenstaand huisje met een trapgevel.

JOLAN OP DE NIEUWMARKT MET HET WANDELSCHRIFT

13

JOLAN OP DE OUDESCHANS

Verderop aan de Kromme Waal zien we in alle portieken potten met viooltjes en geraniums staan. ‘Ik vind het interessant om te bedenken, waarom mensen op bepaalde plekken bloempotten zetten; kennelijk willen ze niet dat de junks er gaan zitten’. Jolan wijst op andere portieken die met ijzeren hekken zijn afgesloten. Dat is preventief tegen insluipers’. In deze buurt zien we ook veel stekels op hekken. Er zijn zelfs straatjes die afgesloten zijn; ze zijn alleen toegankelijk voor de bewoners.

‘Ik schrijf op waar ik stekels op de hekken zie om insluipers tegen te gaan’ Jolan vertelt me dat hij al jaren wandelt met dezelfde vriend. Ik vraag hem hoe die wandelhobby zo gekomen is. ‘Het is vijfentwintig jaar geleden begonnen. Ik sprak regelmatig met hem af en omdat ik geen zitvlees heb, zijn we spontaan gaan wandelen’. Sinds twintig jaar houdt hij een schriftje bij waarin alle straten staan waar ze de afgelopen jaren hebben gelopen. Er zijn ca. 4900 straten in Amsterdam en 75% is al gehaald. ‘Het doel is nu om door alle straten te hebben gelopen’. Jolan pakt het professioneel aan. De straten die hij heeft doorlopen worden digitaal in kaart gebracht. Zo is het een keer voorgekomen dat hij in Osdorp liep in een voor hem onbekende straat, maar het bleek volgens een digitale controle dat hij er twee jaar geleden al had gelopen. ‘Sommige straten zijn kennelijk zo onopvallend dat je die vergeet, maar toch als je goed kijkt naar bijvoorbeeld naambordjes, huisnummers, gordijnen, bewoners kan je veel fantaseren over de buurt en de bewoners.

Hij schrijft ook op waar hij stekels ziet op hekken om insluipers tegen te gaan. We strijken neer op het terras van de voormalige slagerij. Hij laat me zijn schriftje zien, zijn vijfde, ik blader en lees:

1-7 2009 / 27 graden / Kadoelen, West Michael Jackson dood 10-6 2009 / 16 graden Nieuw Sloten PVV wint Eur. verkiezingen, 4 zetels 20-12-2011 / 6 graden / Jordaan Misbruik R.K rapport Deetman ‘Het is leuk, dat ik, als ik door mijn oude schriften blader, precies kan zien hoe het weer was en wat er die dag voor actuele gebeurtenis plaatsvond’. Hij vertelt me dat in de winter meer het centrum van de stad aangehouden wordt en dat ze in de zomermaanden naar de buitenwijken en industrieterreinen gaan. Ik vraag hem of hij altijd zin heeft om na zijn werk ‘s avonds nog op pad te gaan. ‘Ja, het blijft leuk en afwisselend, bovendien gaan we er voor of er na samen eten in steeds andere buurten’. Plotseling gaat Jolan’s telefoon, het is Sven de wandelvriend. Ik hoor Jolan vragen: ‘heb je al op de Buienrader gekeken?’ De route wordt besproken; vanavond gaan ze de buurt rondom de Wilhelminastraat verkennen. We ronden het gesprek af. Hij zegt dat hij op tijd wil afspreken met Sven, want vanavond is de Champions League, voetballen op tv. Hij wil die wedstrijd niet missen, want voetbal spelen en kijken - is zijn echte grote passie. Jolan Toff is hoofd thuiszorg JMW en redactielid van de Benjamin.

14 HUMAN INTEREST - BUITENLANDSE JODEN IN NEDERLAND TEKST LIDY DALLINGA-BLEIBERG

Emigrantenkind in het interbellum Lidy Dallinga-Bleiberg, nu 91 jaar oud, kijkt terug op haar jeugd in een emigrantengezin in Amsterdam. Hoe verliep haar integratie die eerste jaren?

‘Valt er hier nooit iemand in de gracht’, vroeg ik aan mijn vader. Als 10-jarig kind was ik net met hem in Amsterdam aangekomen. Mijn moeder en twee zusjes waren al eerder uit Bielsko (Polen) naar Amsterdam geëmigreerd. Het was 1930. ‘En waar zijn de kinderen op klompen?’ Mijn vader lachte en zei: ‘Nee, dat zijn alleen de kinderen in kleine dorpjes, maar dit is een stad.’ Ik wilde zo snel mogelijk naar mijn nieuwe huis, mijn moeder en zusjes weer zien. Omdat ze niet zeker wist of zij een verblijfsvergunning en werk zou kunnen krijgen en het een dure onderneming was, was mijn moeder een jaar eerder met het jongste en oudste kind naar Amsterdam vertrokken en kwamen mijn vader en ik later. Het was heerlijk om weer bij elkaar te zijn. En dan het eten! Een witte boterham met aardbeienjam. In Polen had je alleen maar zwart brood. Het enige emigrantenkind Onze eerste woning was in de Nieuwe Kerkstraat en een paar dagen later werd ik ingeschreven bij lagere school de Leerschool die ook in de Kerkstraat gevestigd was. In verband met het feit dat ik nog geen Nederlands sprak werd ik in de vierde klas geplaatst. Nog herinner ik me de hartelijke ontvangst door meester Defieze. Wat deed hij zijn best voor het enige emigrantenkind dat hij nu in zijn klas had. En ik deed mijn best voor hem. Hij gaf mij extra beurten zodat ik zo snel mogelijk Nederlands zou leren en gaf de andere kinderen op hun kop als zij mij uitlachten als ik fouten maakte.

‘De woningmarkt was in die jaren nog geen enkel probleem’ Hogerop In de loop van de tijd ging ik mij thuis voelen. Dat gold ook voor Amsterdam dat ik steeds beter leerde kennen. Want het bleef niet bij de Nieuwe Kerkstraat. Ons gezin verhuisde om de haverklap, van de ene huurwoning naar de andere, afhankelijk van de inkomsten van mijn moeder, die naaister was. Zij wilde hogerop komen en was gevoelig voor de status van de buurt en de kwaliteit van de woning.

Zo gingen we in tien jaar tijd van de Kerkstraat naar de Weesperstraat, vandaar naar de Plantage Muidergracht, de Boerhavestraat en tenslotte weer naar de Jan Steenstraat, toen het weer minder goed ging met de inkomsten. De woningmarkt voor huurders vormde in de jaren dertig geen enkel probleem! Ik groeide op in een emigrantengemeenschap en te midden van Nederlandse Joden. Joodse emigranten werden in die tijd goed op weg geholpen naar een beter bestaan. Mijn vader was horlogemaker, maar in de praktijk was mijn moeder, die naaister was, kostwinner. Via contacten kon mijn moeder werk vinden bij de Joodse firma De Vries-van Buren. Ik hoor haar nog in gebrekkig Nederlands het liedje zingen dat ze van de meisjes op atelier had geleerd: Huil maar niet, huil maar niet, liefde is allemaal schijn, je kunt maar beter naaister bij de Vries-van Buren zijn. Een aantal jaren later begon zij voor zichzelf en ontving haar klanten, ook uit de Joodse gemeenschap, bij haar thuis. Ik herinner me nog de chique mevrouw Rudawer die haar japonnen door mijn moeder liet maken. Van dergelijke klanten moest mijn moeder het hebben.

‘In de ogen van mijn vader was ik al een halve professor’ Hoe verging het mijzelf verder? Aan het eind van mijn laatste schooldag riep meester Defieze mij bij zich en vroeg: ‘Wat ga jij nu verder doen, Lidy?’ Ik antwoordde: ‘Ik weet het niet, mijn ouders twijfelen nog.’ ‘Nou’, zei meester Defieze, ‘ik twijfel helemaal niet, want je kunt best doorleren. Laat je vader of moeder morgen maar even op school komen.’ En zo overtuigde hij mijn ouders ervan dat ik naar de MULO kon en stelde hij voor mij te laten inschrijven bij de Dr. Aletta Jacobsschool. Wat waren mijn ouders trots. In de ogen van mijn vader was ik al een halve professor. Tot slot nog eenmaal meester Defieze. Wat was er zo bijzonder aan hem? Zit ik hem nu op te hemelen uit jeugdsentiment? Nee, het waren zijn eigenschappen, zijn betrokkenheid, zijn inlevingsvermogen, zijn warmte, die stimulerend gewerkt hebben bij mijn allereerste integratiepogingen.

HUMAN INTEREST - COLUMN

15

Gaby Santcroos

Alsof ik kan vliegen ‘Deze rij is alleen voor gehandicapten’, zegt de KLM dame op Schiphol, terwijl ze het toegangspoortje voor mijn neus weer dichtdoet. Ja, daarom sta ik hier, zodat ik door het gehandicaptenpoortje kan lopen en snel kan gaan zitten op de bestelde rolstoel. Die rolstoel staat achter het gehandicaptenpoortje, bij de douane. Dat betekent dat je als gehandicapte heel Schiphol af moet lopen. Of je moet laten duwen in een bagagerek. Daar was geen plek voor mij. Daar zat de bagage al in. Niet gehandicapt De KLM dame bekeek mij van top tot teen. Het was nog net geen vleeskeuring. Ze kwam tot de conclusie dat ik niet gehandicapt ben, want ze zag immers niets aan mij. Ik had geen gehandicaptenstok, geen pacemaker en geen rolstoel. Die rolstoel wilde ik wel, maar dan moest ik eerst door het gehandicaptenpoortje om daar bij te kunnen komen. Mijn benen willen niet meer staan. Eenmaal in de rolstoel mogen we zomaar, door een ander, sneller, poortje bij de douane. Iedereen kijkt. Nu ben ik wel gehandicapt, want ik zit in een rolstoel. Het beveiligingspoortje is te smal. Voorzichtig vragen de beveiligingsmannen of ik heel even kan lopen. Ik kan wel een paar kilometer lopen, maar dat is niet meer geloofwaardig als je dat zegt en tegelijkertijd in een rolstoel zit. Alleen nadat ik die paar kilometer heb gelopen, dan willen mijn benen niet meer en voelt het alsof mijn knieën eraf worden gedraaid. Daar praten we nu niet over, want deze column gaat over vakantie en vakantie, dat is leuk. Voorbij de douane kom je in het speelpaleis wat Schiphol Airport heet. Starbucks! We moeten naar Starbucks. Kan me niet schelen of we het vliegtuig missen. Zonder een Caramel Frappé Latte Macchiatto en een citroen maanzaad muffin met witte ‘icing’ erop, loop ik niet het vliegtuig in. Ik sta erop, zeg ik vanaf mijn rolstoel.

Iedereen kijkt De Starbucks meneer vraagt aan Ruben wat ik wil drinken. Ik voel me een klein kind. Ruben vraagt aan mij wat ik wil drinken. Ik vertel aan Ruben wat ik wil drinken en Ruben vertelt aan de Starbucks man wat ik wil drinken. Zo gaat dat als je in een rolstoel zit. Dat is niet raar, dat staat in de gebruiksaanwijzing van de rolstoel. Men praat niet tegen jou. Men praat tegen degene die de rolstoel duwt. Iedereen kijkt. Ik kijk terug. Heb ik een restje muffin op mijn gezicht? Men wilt weten waarom ik in een rolstoel zit, maar men vraagt het niet. De code is dat je kijkt, staart, maar niets vraagt. Ik vraag ook niet waarom iedereen kijkt. Ik geniet. Niet van de kijkende mensen. Wel van Schiphol. De open ruimte, het ‘we gaan op reis gevoel’ en heel even voel ik mij vrij, alsof ik kan vliegen. Het vliegtuig vertrekt. Lees meer columns van Gaby op haar website: http://gabstar25.wordpress.com/

16 HUMAN INTEREST - INTERVIEW TEKST JOLAN TOFF

Redenen om niet op Een aantal jaren geleden hadden mijn vrouw en ik, in de zomer, een vakantie geboekt, die door ziekte in de familie niet door kon gaan. Vervolgens schreven we gedurende 3 weken, beiden, dagelijks 3 redenen op waarom het prettig is om niet op vakantie te gaan. Hiernaast een aantal hiervan.

Hotel  Lawaaiige buren  Kamers die naar sigarettenrook ruiken  ‘s Nachts bedenken dat de ligging toch niet zo gunstig was  Hotel ziet er op de foto, op internet, mooier uit dan in werkelijkheid  Kleiner zwembad dan op de foto  Airconditioning is te koud of te warm, wat je ook probeert  Douche die niet te stellen is, of te koud of te warm  Je verplicht voelen de portier te tippen die je koffer een halve trap heeft opgedragen  Afvoergat in de wc pot die te klein is  Je best doen om de taal te spreken en dan in het Engels te woord gestaan worden  Ergeren aan hotelgasten die het buffet al leeg gegeten hebben op moment dat jij net wil beginnen

Geen onderlinge spanningen

Stad

 Over wie de schuld heeft over de

 Niet de weg te hoeven vragen  Geen wc hoeven te zoeken als je

verkeerde afslag die je genomen hebt  Over de tent die je maar niet goed opgezet krijgt  Over dat mijn vrouw de hele dag in de natuur wil wandelen en dat ik de afstand van de parkeerplaats naar het terras al te ver vind  Over etc. etc. etc. etc. etc. Vliegtuig  Niet opgevouwen hoeven te zitten  Last hebben van de voorbuurman die, al voor het opstijgen, zijn stoel naar achteren doet  Voorlangs moeten gaan bij je chagrijnige buurman als je naar het toilet moet  Huilende kinderen naast je op een vlucht van 8 uur  Turbulentie  Je langs het eetkarretje moeten wurmen

nodig moet

 Geen vreemde taal hoeven 



 

proberen te begrijpen Onzekerheid, bij de vreemde giromaat, of je pas niet wordt ingeslikt Dusdanig moeilijke coupures dat je niet weet of je niet te veel betaald hebt Geen plaats op het terras, als je er aan toe bent Opgepropt op het terras zitten

Het weer

 Oppassen voor zonnebrand en, als je toch niet goed hebt opgelet, verbranden  Horen dat het in Nederland lekker weer is, terwijl jij in de regen zit  De hemel afturen om te kijken of het wolkendek al breekt  In een hete auto stappen Andere ergenissen

 Kwallen, insectenbeten, reiskoorts  Vanwege de taal het menu niet kunnen lezen  Steeds geld moeten omrekenen  De huurauto die altijd duurder uitvalt ivm onverwachte extra verzekeringen en dergelijke

17

vakantie te gaan Eindeloos wachten  Voor treinkaartje naar vliegveld  Voor inchecken  Voor paspoort  Voor security check  Voor vliegtuigslurf  Voor wc in vliegtuig

 Voor visum  Voor paspoortcontrole in het te bezoeken land  Voor bagage ophalen  Voor bus/trein van vliegveld naar hotel

 Niet mensen in de gaten hoeven te houden, die willen voordringen bij het bovengenoemde  Niet hoeven ergeren aan mensen die oponthoud in deze rijen veroorzaken

! e i t n a k a v Prettige

HUMAN INTEREST - INTERVIEW

19

TEKST CARINE CASSUTO

Reisde de hele wereld over Yuri van der Sluis: Ik heb altijd mijn oude schoenen weggegooid voordat ik nieuwe had

Geen oude schoenen weggooien voordat je nieuwe hebt gekocht, is een goed Hollands spreekwoord. Maar daar doet ondernemer Yuri van der Sluis (38) niet aan. ‘Het is een wonder dat je leeft, een godsgeschenk. Dan ga je je tijd toch niet zitten volmaken en zitten aftellen?’

‘Vier jaar verder, was ik ook vier banen verder’ Zo tot zijn twintigste leek er niets aan de hand. Van der Sluis doorliep het Maimonides in Amsterdam en meldde zich bij de HEAO, helemaal zoals het hoort. ‘Ik was erg bezig met wat mijn omgeving van mij wilde. Ik was heel gevoelig voor de verwachtingen die anderen van mij hadden. Wat verwacht de school van mij, mijn vrienden en mijn familie? Dat vond ik heel belangrijk en ik liet me daar ook door sturen, helemaal niet beseffend dat je dat zelf kunt bepalen.’ Jobhoppen Maar ergens kriebelde er iets. ‘Ik besloot dat ik naar Amerika wilde. Volgens de school kon dat helemaal niet. Ik moest tentamens doen en dat terwijl de school altijd predikte dat buitenlandse ervaring zo belangrijk was.’ Van der Sluis regelde het zelf. De tentamens werden uitgesteld, een stageplek gezocht en een werkvergunning versierd. Van der Sluis reisde af naar de VS en ging aan het werk bij een ijshoorntjesfabriek, schreef een ondernemingsplan en doorkruiste, pas 21, de VS om de vestigingen te bezoeken. ‘Dat was de allereerste keer dat ik zelf iets creëerde. Dat idee was uit mij geboren. Toen ontdekte ik iets bij mezelf. Ik besefte dat ik altijd had gedaan wat de maatschappij van mij verwachtte en niet wat ik van mezelf verwachtte. Ik realiseerde me dat ik zelf iets kon voortbrengen. Toen viel het kwartje.’ Van der Sluis had de smaak te pakken: ‘Daarna heb ik altijd de oude schoenen weggegooid voordat ik nieuwe had. Dat is de manier, anders word je lui en dan zit je in je comfortzone. Dat werkt voor mij dus niet. Zo is mijn karakter maar door mijn opvoeding en omdat ik makkelijk beïnvloed raakte, bepaalde angsten en onzekerheden had, had dat

stuk van mijn karakter nooit echt de ruimte gekregen. Daar ben ik me bewust van geworden. Dat gevoel groeit natuurlijk en als je dat voedt kun je je eigen leven leiden. Iedereen voelt dat.’ ‘Ik heb altijd banen van een jaar gehad. Jobhoppen, dus. Iedereen verklaarde me voor gek, maar je bent je CV toch niet? Dat is alleen maar een weergave van je werk. Je werkt niet om je CV mooi te maken maar om een mooi leven te hebben. Ik heb wel acht keer ontslag genomen en daar ben ik trots op.’ Vier jaar verder, was Van der Sluis ook vier banen verder en dat beviel uitstekend. ‘Ik woonde in Londen en was een zeer succesvol verkoper bij Forrester, een Amerikaans onderzoeksbedrijf. ‘Op papier was ik miljonair, elke maand een van de beste verkopers in Europa en schoof op hoog directieniveau aan. Toen vond de internetcrash plaats en werd het stil. Ik ben naar de personeelsafdeling gegaan en heb gezegd: Dit schiet niet op, er zijn teveel mensen. Toen heb ik ontslag genomen.’

‘Mijn doel was reizen en een ton opmaken’ Van der Sluis, met een ton op zak, besloot op reis te gaan. ‘Ik dacht: Ik ga reizen tot het geld op is. Het is mijn geld, ik hoef naar niemand te luisteren, ik mag het onverantwoord, op mijn manier, verpatsen. Mijn doel was: reizen en een ton opmaken. Hoe gaaf is dat? Dat is de ultieme vrijheid.’ Het werd een wereldreis die hem van het noordpuntje van Alaska tot aan Paaseiland in Chili bracht, via Pacific Islands, Nieuw Zeeland en Australië, door China, Mongolië naar Nederland. Ethisch verkopen Terug in Europa kon Van der Sluis als verkoper niet meer aarden. ‘Al die debielen die achter schermen zitten, dat stuitte me zo tegen de borst. Ik voelde me niet meer thuis in een kantoorruimte waar iedereen een rol speelt. Dat heeft niets met het leven te maken.’ Maar het reizen was wel bevallen en Van der Sluis ging aan de slag bij een productiemaatschappij die nieuwsitems voor CNBC produceerde. ‘Ik heb een half jaar voor hen ge-

20 HUMAN INTEREST - INTERVIEW

‘Het gaat niet om een aantal nee’s, het gaat om een ja’ werkt en presidenten en ministers in Afrika geïnterviewd over investeringsmogelijkheden in hun land. Maar het was geen ethisch bedrijf. Bedrijven werden onder valse voorwendselen overtuigd om mee te doen, maar moesten uiteindelijk betalen voor de uitzending.’ Terug in Amsterdam overdacht Van der Sluis zijn volgende stap. ‘Ik vroeg mezelf wat ik nu het aller-leukste zou vinden. Op een middag in het Vondelpark bedacht ik dat ik het liefst mijn eigen reisprogramma zou maken en produceren. Dat vonden de mensen om mij heen een heel slecht idee want dat wil iedereen wel.’ Van der Sluis zag het als een experiment. ‘Misschien hadden ze gelijk maar misschien ook niet. Je hebt honderd redenen waarom het niet kan en maar een reden nodig waarom het wel kan en dat ben ik. Het gaat niet om een aantal nee’s, het gaat om een ja.’ Tv-producent Harry de Winter adviseerde hem een pilotaflevering op te nemen. Van zijn laatste zesduizend euro huurde hij een cameraman, editor en een productieteam in en maakte die pilot. De Amsterdamse zender AT5 was laaiend enthousiast maar had geen budget. Van der Sluis ging de boer op, niet bij subsidiegevers maar bij bedrijven. Met zestigduizend euro in de pot maakte hij vijf afleveringen die hem naar Iran, China, Ecuador, Ghana en Turkije brachten. Alweer vijf jaar (‘Dat zijn twee mensenlevens.’) is Yuri van der Sluis Yutrain en doet hij wat hij misschien wel het beste doet: Mensen leren verkopen. Maar niet op de klassieke manier. Voor Van der Sluis geen ‘hard sell’. Het is de school waarin hij zelf is opgeleid maar waar hij niet mee uit de voeten kan, commercieel gezien niet, maar ook, en dat is

misschien wel belangrijker, in ethisch opzicht niet. ‘Ik had nooit echt een prettig gevoel bij het verkopen, er zat een naar randje aan. Ik vond het sparren met de klant altijd leuk, maar ik miste de ethiek. Dat klassieke verkoopgedrag is heel destructief. Het eigenbelang wordt geprojecteerd op de klant omdat deze kooppotentie heeft, maar als je dat alleen voor eigen gewin doet maak je iets kapot in plaats van dat je een relatie opbouwt. De bedoeling is dat je de klant keer op keer blij kunt maken. Een verkoper moet trots zijn op zijn werk, maar de meesten zijn dat niet.’ Van der Sluis legt dat uit in verkooptrainingen waarbij de menselijke en ethische kant centraal staat. ‘Het zijn in principe eenvoudige trainingen maar op de manier waarop ik het doe gaat het om waarde creëren. Doelbewust handelen en meer halen uit de mogelijkheden, op commercieel gebied, maar ook aan de softe kant. Meer contact met jezelf, je collega’s en je klanten.’ Het mooie is dat het mes aan twee kanten snijdt. ‘Het is essentieel dat juist mensen in de commerciële wereld, waar zoveel fout gaat, inzien dat je succesvoller kunt zijn als je ethiek inzet. Het klinkt paradoxaal maar dus juist door geld centraal te stellen, gaat er waarde verloren en houd je op de lange termijn je eigen groei tegen.’ Dat betekent ook verantwoording nemen voor je product en je klant. ‘Je verkoopt toch ook geen auto aan een blinde of een hartoperatie aan een kerngezond iemand? Het is jouw verantwoordelijkheid als je iets verkoopt, jouw transactie.’ Naar Israël Vijf jaar hetzelfde werk doen is eigenlijk veel te lang en dus staat de volgende verandering voor Van der Sluis op stapel: op alija gaan. De twee broers van Van der Sluis wonen in Israël, zijn vriendin is half-Israëlisch en bovendien is het gewoon tijd. Wat hij precies gaat doen in Israël is nog niet duidelijk, maar de paspoorten liggen in ieder geval klaar. En er ligt er een manuscript dat nog af moet (over ethische verkoopmethoden, uiteraard). ‘Ik vind het heel belangrijk om iedere keer het decor van mijn leven te veranderen. Dat is een grondhouding van mij. Het gaat niet om routine, voorspelbaarheid en zekerheid. Heel veel mensen zijn verslaafd aan routine, maar ik denk dat je jezelf tekort doet en het leven ook.’

HUMAN INTEREST - ETEN & OPETEN

21

TEKST RAYA LICHANSKY EN LEA VAN COEVERDEN

Heerlijke fruitige zomertaart Hoe zit dat eigenlijk met wintergerechten en zomerlekkers? In de winter eten we vaker stamppotten, erwtensoep en andere stevige kost, zodat we beter tegen de kou kunnen. Zeggen ze. En in de zomer is het licht. luchtig en fruitig. En moet het vaak snel klaar zijn omdat we onze tijd niet door willen brengen in de keuken, maar in de tuin of op het balkon. Als het weer het toelaat. Krijgen we zomervisioenen bij woorden als: het witte goud voor asperges, zomerkoninkjes voor aardbeien, van vette rookworst of stevige zuurkoolstamppot krijg ik niet meer eetlust, integendeel. Hoewel de zomer lang op zich laat wachten en misschien wel helemaal niet meer komt, hierbij een recept van een opgewekte, frisse, luchtige cake waar je dan de zomer maar bij moet denken. Hoewel het tegen de tijd dat het blad verschijnt misschien wel zo warm is dat het ook weer niet fijn is. We wensen jullie een mooie zomer, met veel zon en weinig regen.

Citroenyoghurtcake • • • • • • • • • • • •

3 dl zonnebloem- of arachideolie 3 eieren 1,5 el geraspte schil van citroen of bergamot 3 el sap van citroen of bergamot 3 dl dikke biologische volle yoghurt 400 g suiker 275 g bloem 50 g gemalen amandelen 1 tl bakpoeder 1 tl baking soda 5 el poedersuiker citroensap of scheutje limoncello

1. Klop de olie, eieren, citroenrasp en -sap, yoghurt en suiker door elkaar tot een glad mengsel. 2. Klop bloem, amandelmeel, bakpoeder en baking soda erdoor. 3. Doe het deeg over in een goed ingevette tulbandof ringvorm. 4. Bak de cake bij 190 graden in ca. 50 minuten gaar en bruin. 5. Laat afkoelen tot lauw. 6. Roer een vrij dun glazuur van poedersuiker en citroensap of limoncello, laat dit over de cake druipen. 7. Aansnijden als het glazuur gestold is. Geef hierbij een fruitsalade van rijpe aardbeien, rode bessen en frambozen: Snijd de aardbeien in vieren, ris de bessen van de steeltjes, schep deze vruchten om met wat witte basterdsuiker, laat een uurtje of wat in de koelkast op smaak komen. Schep vlak voor het opdienen de frambozen erdoor. Serveer de cake in punten gesneden met de fruitsalade ernaast en eventueel een bolletje vanille-ijs.

22 CULTUUR & WETENSCHAP - INTERVIEW TEKST YONINA WWW.YONINA.NL - FOTOGRAFIE PIEF WEYMAN

Filmregisseur Frans Weisz ‘Ik zag een wereld die ik helemaal niet kende, waarbij ik voelde ‘dit is het’‘

Filmregisseur Frans Weisz, een warme persoonlijkheid, een familiemens, gepassioneerd filmmaker met een indrukwekkende reeks films op zijn naam, waaronder Charlotte, Leedvermaak, Qui Vive, Happy End en recentelijk Leven? Of Theater? Zijn enthousiasme is aanstekelijk en zijn brede interesse in het leven spreekt mij aan. Frans deelt zijn liefde voor zijn vak en andere inzichten, een waar genoegen.

Had je in je jeugd al het idee dat je acteur wilde worden? Ik herinner me nog het moment dat ik op de lagere school zat en we een lijstje kregen om in te vullen. Je mocht een kruisje zetten bij het beroep waarvan je dacht dat dat wel het jouwe zou worden. Dat begon bij wijze van spreken bij de A van aannemer tot en met de Z van zakenman. Ik ging meteen naar de T van toneelspeler, niet omdat ik dacht ‘ik word toneelspeler’, maar omdat ik dacht: ‘het zal het mooiste meisje van de klas wel opvallen dat hij iets anders dan anderen gaat doen. Hij wil geen boekhouder worden, bakker of kruidenier, hij wil toneelspeler worden!’ Wanneer wist je dat je iets met film wilde gaan doen? Ik ben in de oorlog ondergedoken geweest op een boerderij. Mijn uitzicht op de wereld was niet verder dan zover we konden kijken. Toen mijn moeder na de oorlog terugkwam, zij heeft Auschwitz overleefd, en me voor het eerst meenam naar een bioscoop, ik was toen zeven jaar, zag ik een film van Laurel & Hardy. Ik kon bijna geen adem meer krijgen van het lachen. Ik zag een wereld die ik helemaal niet kende, waarbij ik voelde ‘dit is het’. Ik wist toen nog helemaal niet dat mijn vader acteur was geweest. Daarna heb ik nooit meer anders gewild. Dus de magie van film en theater, dat zat in me. Mijn vader was acteur van beroep. Tussen 1926 en 1931 heeft hij grote en kleinere rollen gespeeld in zeventien films. In 1927 heeft hij zelfs vijf korte ‘funny ones’ gemaakt. De broer van zijn moeder, Karl Freund, was in die tijd een bekend cameraman. Hij heeft een Oscar gewonnen in Hollywood met ‘The Good Earth’. Het zit in onze genen. Mijn zoon Géza is ook acteur. Hij speelt de hoofdrol in ‘Alleen Maar Nette Mensen’, de verfilming van het boek van Robert Vuijsje, die vanaf september in de bioscoop te zien is. Je regisseert toneel en film, waarin zit het verschil? Momenteel werk ik aan de muziektheatervoorstelling Lilith voor het Holland Festival. Elke dag wordt met de acteurs gerepeteerd. Het leuke van toneel is dat je als het ware door een vergrootglas, karakters aan het maken bent. Film richt zich bijna uitsluitend op techniek en

FRANS WEISZ OP DE SET VAN HAPPY END

23

‘Maar toch, als je uiteindelijk al mijn films in een soort citroenpers zou uitpersen, wat er dan achterblijft in het glas, dat ben ik’

praktische kanten, zo van de zon schijnt niet en hij moet schijnen, of het regent terwijl het niet moet regenen. Je bent de hele dag bezig om ‘problemen’ om te buigen tot mogelijkheden, tot iets waar je niet op gekomen was toen het script werd geschreven. Welke voldoening krijg je bij het maken van een film of documentaire? Film is voor mij het mooiste medium om letterlijk het leven in eigen hand te houden. In mijn meest recente film ‘Leven? Of Theater?’ zit een fragment met mijn vader verwerkt uit een film van 1927. Hij loopt hierin over de Kurfurstendamm in Berlijn, die scène heb ik nu gebruikt. Ik laat hem kijken naar een meisje, dat meisje is Charlotte van tien. In werkelijkheid hebben ze elkaar waarschijnlijk nooit ontmoet, maar het zou mogelijk zijn geweest. Zij woonde in de de Wielandstrasse, op de hoek van de Kurfurstendamm. In ‘Leven? Of Theater?’ laat ik hem dus stilstaan. Hij ziet dat meisje en dat meisje ziet hem. Dan staat ze op en we volgen haar naar haar huis. Het idee dat ik door het leven in staat word gesteld mijn vader, die vermoord is in Auschwitz en die ik alleen als klein kind gekend heb, alsnog na zoveel jaar weer tot leven te wekken, dat kan alleen in een film. Je creëert iets wat er niet was, zelfs in een documentaire. Je hebt talrijke boeken van bekende schrijvers verfilmd. Mensen zeggen vaak: je hebt een Mulisch verfilmd, een Vestdijk, een Campert, die noemen allemaal schrijvers die aan de oorsprong van een film hebben gestaan met hun boek. Maar toch, als je uiteindelijk al mijn films in een soort citroenpers zou uitpersen, wat er dan achterblijft in het glas, dat ben ik. Wat voor soort boek is in jouw ogen geschikt voor verfilming? Wat ik doe bij een boek is er één element uitpakken dat me raakt. Jaloezie is herkenbaar, angst voor de dood is herkenbaar, ouder worden ook. ‘Bij Nader Inzien’, is een hele serie over het ouder worden en het terugkijken op je leven. Dat is waar het bij mij om gaat in een film. Je kunt

het leven met één hand vasthouden. Dat is wat me ontroert. Maak je een film met een bepaalde bedoeling? Als je vraagt waarom ik het doe, dan is het om in ons leven de wereld mooier te maken dan dat je het aantreft. Dat is wat ik mijn zoon Géza heb meegegeven. Wat er ook gebeurt, probeer het echt een beetje mooier te maken. Het is een verlangen om je sporen achter te laten. Welke rol speelt Jodendom in je leven? In eerste instantie zijn we mens, en als mens heb je heel veel verantwoordelijkheden. Dat je daarbij Joods bent, ‘is mooi meegenomen’. Ik denk wel dat als je mijn films ziet, je gewoon absoluut een Joodse ziel herkent. Omdat er een soort van melancholie in zit. Je kunt op de barricades gaan staan en bijna kwaad zeggen: ‘het is een schande wat ons is aangedaan’, of je kan het met een soort vreemde melancholie laten zien en voelen. Als je op vakantie gaat, hoe tank je weer bij? Aan de ene kant wil ik altijd wel naar dezelfde plek op vakantie waar ik me gelukkig voel, dat is zuidelijk, dat is Italië. Maar ik zeg altijd, mijn ideale vakantie is werken op een plek waar ik nog niet eerder geweest ben. Dat is eigenlijk het leukste wat er is. Ik kan me namelijk niet voorstellen, dat ik zeg, laat ik nou drie boeken meenemen en lekker aan zee liggen, twee weken lang. Ik doe het wel, maar ik vind het nog lekkerder als ik alweer met een script bezig ben, dan kan ik echt gelukkig zijn! Wat zijn je plannen voor de toekomst? Er lopen vijf projecten momenteel. Verder ben ik bezig met de speelfilm ‘Komedie in Mineur’, gebaseerd op het boek van de psychiater Hans Keilson. Hij was echt een fenomeen. Ik wil ook ‘Het Leven is Verrukkulluk’ van Remco Campert verfilmen. Ik wil eigenlijk nog heel veel. Die creatieve bron is onuitputtend. De films ‘Charlotte’ en ‘Leven? Of Theater?’ spelen in de bioscoop en zijn als speciale dubbel-dvd te koop.

24 CULTUUR & WETENSCHAP - FESTIVALS IN ISRAËL TEKST DIKLAH ZOHAR

Zomer in Israël De warmste festivals van Israël! Het Joodse jaar biedt feestdagen in elk seizoen, behalve in de zomer. En waar de kalender geen feest biedt – vinden de Israëliërs wel altijd een reden voor een festival! De zomer is rijk aan evenementen en festivals, en wie zijn vakantie in Israël doorbrengt kan hieronder een paar leuke ideeën vinden om de vakantie nog bijzonderder te maken. 30 juli t/m 2 augustus 2012 Red Sea Jazz festival Al een kwart eeuw weten de Jazzliefhebbers hem te vinden: the Red Sea Jazz festival in Eilat. Red Sea Jazz Festival werd voor het eerst gehouden in 1987 op initiatief van de gemeente Eilat, met de hulp van het Ministerie van Cultuur en Toerisme en andere partners. In de loop der jaren groeide het festival tot een bijzonder muzikaal evenement met toonaangevende internationale kunstenaars en vele sterren uit de jazzwereld. De sleutelwoorden van het festival zijn: vrijheid, muziek en liefde. Het zijn vier zoete nachten met muziek tot aan het ochtendgloren tussen de haveninstallaties van Eilat en in de warme wind van de woestijn. www.redseajazzeilat.com

7 t/m 9 augustus 2012 Dansfestival Karmiel Het dansfestival duurt drie dagen en nachten. Er zijn zo’n tachtig shows en evenementen met vijfduizend dansers uit verschillende landen. Meer dan 300.000 bezoekers van jong tot oud brengen de hoofdstad van Galilea tot leven met kleur, ritme en dans. www.karmielfestival.co.il 14 en 15 december 2012 Jacob’s Ladder Festival Ga je liever op een ander moment van het jaar naar Israël? Jacob’s Ladder Festival verandert twee keer per jaar (maart en december) het gras aan de oever van het meer van Nof Ginosar in een gezellige locatie voor de viering van folklore. Het festival trekt kunstenaars uit de hele wereld die o.a. Ierse muziek, country en wereldmuziek spelen. Ook zijn er workshops en kinderevenementen. www.jlfestival.com

CULTUUR & WETENSCHAP - HISTORISCHE COLUMN

Tirtsah Levie Bernfeld

Vakantie aan de Vecht Vroeger (in de 17e en 18e eeuw) vierden veel Portugees Joodse families vakantie in hun zomerverblijven aan de Vecht, net als de niet-Joodse koopmans- en regentenklasse. Met de trekschuit, die tussen Amsterdam en Utrecht dienst deed, bereikten zij hun lieflijke landhuizen, vooral in Maarssen. Sommigen bleven er slechts drie weken, anderen rekten hun verblijf op tot zes maanden. De hofstedes aan de Vecht werden door toeristen en ingezetenen vaak om hun schoonheid bejubeld: ‘Deze plaats is als een paradijs waarom ook niet weinig Amsterdamsche hier hunne lustplaatsen hebben’, verwoordde Utrechts historicus/boekdrukker François Halma het in 1720. Een Fransman, varend over de Vecht in 1736 was ook zeer onder de indruk van de fraaie huizen en magnifieke tuinen: ‘superbe!’ Tijdverdrijf Waarmee brachten Joden hun vakantie door? Wel... sommigen gingen zwemmen in de Vecht of er met een bootje spelevaren. Anderen namen de tijd om uitgebreid boeken te lezen. Er werd gemusiceerd en geschilderd, gewandeld of een visje gevangen. Exotische gewassen werden er gekweekt en menigeen maakte te paard een tochtje of liet zich per koets over de zandpaden leiden. Buren werden bezocht om er hun fraaie verzamelingen te bewonderen. Ondertussen dronk men een chic kopje thee in kostbaar servies van Chinees porselein in de theekoepel, van waaruit men een prachtig zicht had op de rivier. Gasten te over: soms kwam er zelfs een voornaam persoon op bezoek, zoals Tsaar Peter de Grote of stadhouder Willem V. Exterieur en interieur De landhuizen waren vaak door beroemde architecten ontworpen, zoals Philip Vingboons, die ook menig Amsterdams grachtenpand vorm gaf. Ook werd gebruik gemaakt van de diensten van de hierheen gevluchte Franse Hugenoot en architect Daniel Marot, die onder meer in dienst van stadhouder- koning Willem III, Paleis het Loo bouwde en ook was ingehuurd om de Portugese synagoge in Den Haag te ontwerpen. Terrassen en fraai symmetrisch aangelegde tuinen met scherp gesnoeide hagen, boomgaarden en orangerieën vol exotische gewassen, een veelvoud aan standbeelden, zonnewijzers, grote vijvers gevuld met vissen en voorzien van fonteinen vergrootten de pracht,

terwijl indrukwekkende toegangspoorten het belang van de hofstede en zijn bewoners nogmaals onderstreepten. Van binnen zag het huis er al even indrukwekkend uit: marmeren vloeren, eikenhouten trappenhuizen, plafonds vol fraai stucwerk, of geschilderde panelen met familiewapens en allegorische voorstellingen, deftige vertrekken vol gobelins, schilderijen en portretten, kaarten van verre oorden en meubilair als Japanse kabinetten, Spaanse stoelen en elegante ledikanten. Een en al werd onderhouden door een horde aan dienstpersoneel, soms wel zeven in getal. Ook werd een tuinman op jaarbasis ingehuurd. Hij woonde in een aparte woning op het terrein en kreeg de opdracht de tuin met gewassen en boomgaard naar behoren te onderhouden. Joods leven Ook op vakantie namen Portugese Joden het Jodendom serieus, niet altijd tot genoegen van de Hervormde kerkenraad van Maarssen of de Utrechtse burgemeesters. In de 17e eeuw begonnen zij diensten in een kamer van één van de landhuizen, begin 18e eeuw werd een specifiek gebouw tot synagoge ingewijd; een Hoogduitse synagoge volgde enkele decennia later. De aanlevering van kosjer vlees werd gewaarborgd door aanstelling van een Portugese shochet (ritueel slachter), die ondertussen ook diende als shamash (koster), hazan (voorzanger) en als (godsdienst)leraar voor de kinderen. Joodse feestdagen werden gevierd: In huis bevonden zich sjabbatlampen en sifré torah. En wat Soekkot (Loofhuttenfeest) betreft: in Maarssen werd opgemerkt, dat ‘Joden selfs haer Joodsche feesten met het oprechten haere looverhutten’ vierden. Huwelijken werden er volgens de Joodse rite ingezegend. In het Hebreeuws werden gedichten en toneelstukken geschreven. Tenslotte bedekten schilderijen en gobelins met Bijbelse voorstellingen menig wand. Vakantie ten einde En zo trok met deze variëteit aan activiteiten de zomer langzaam voorbij en was het weer tijd zich op te maken voor het leven in Amsterdam... geen vliegtuig, jetlag, security en andere ellende, maar rustig over de Vecht en Amstel met de trekschuit terug naar het gewoel in wereldstad Amsterdam.

25

26 CULTUUR & WETENSCHAP - WIZO LITERATUURPRIJS 2012 TEKST TAMARA GIJRATH

Boekrecensies Het is een interessant gegeven dat tijdens een avond over literatuur de achterliggende gedachten en gevoelens aandacht krijgen

De uitreiking van de WIZO-literatuurprijs komt steeds dichterbij. Het is niet alleen enorm spannend, maar vooral boeiend om te zien hoe enthousiast er wordt gelezen en bovenal wat de bevindingen tot dusver zijn. In deze Benjamin een verslag van een boekenclub die elke bijeenkomst naast het boek ook een apart thema behandeld. Hierbij het meest recente boek dat besproken is, Hydromania van Assaf Gavron.

‘Een belangwekkend en interessant boek’, zo werd bevonden. Hydromania is een sciencefiction achtige eco-thriller. Het speelt zich af in 2067. Israël viert haar 120ste verjaardag en wordt voor het grootste deel overheerst door de Palestijnen. ‘Een extreem scenario’, zo werd gezegd tijdens de bijeenkomst van de leesclub. ‘Je kunt je voorstellen dat de toekomst van Israël er zo uit zou kunnen zien.’ De taal vonden de leden van de club matig, het gaat meer om de inhoud volgens hen. ‘De stijl en het taalgebruik veranderen in de loop van het boek, passend bij de sfeer. Het lijkt op een klassieke tragedie met misverstanden tussen de geliefden.’ Ook voor diegene die het boek nog niet gelezen hebben is het al heel vermakelijk en boeiend om het verslag van deze enthousiaste groep lezers te volgen. Te meer omdat deze leesclub de bijeenkomsten op een heel bijzondere manier gestalte geeft. Elk samenkomst start met soep. Altijd fijn. Elke samenkomst krijgt ook nog een eigen thema mee, waarmee het eerste half uur van elke bijeenkomst wordt ingeleid. Voor deze avond werd het thema water besproken. Ook omgaan met verdriet en identiteit zijn thema’s die zijn behandeld. Het is een interessant en mooi gegeven dat tijdens een avond over literatuur de achterliggende gedachten en gevoelens over zo’n thema aandacht krijgen. Het schept een band en geeft nog meer diepgang. De algehele mening over het boek is als volgt: ‘Het boek schudt ons wakker, een belangwekkend en interessant boek. Een aantal van ons vond dit boek het beste van de drie tot nu toe gelezen boeken. De cijfers variëren van 8.5 tot 6.5, met een gemiddelde van 7.7 punten.’

‘Het boek schudt ons wakker, een belangwekkend en interessant boek’

27

Boeken boeien en binden Het is niet voor niets de slogan van dit nu al succesvolle WIZO initiatief. Hoe ervaren de boekenclubs het om samen de genomineerde boeken te lezen? We vroegen het een aantal van hen. Stans Barzelay van De Sjeintjes Boterkoek (leuke naam!) vertelt dat De Verlegen Minnaar de meeste discussie bracht: ‘Het is vooral reuze gezellig om samen te lezen, waarbij de Joodse identiteit zeker geen bepalende, maar wel een interessante factor is. Ellen Heertje van Deborah Literatuurgroep II: ‘7 dagen, 7 nachten, het eerste boek dat we lazen in het kader van de WIZO-literatuurprijs was gelijk een hilarisch boek. Een verfilming waard, naar mijn mening. De Held van Jessica Durlacher is het volgende boek dat we gaan bespreken. Onze Joodse identiteit geeft een extra dimentie. We zijn wie we zijn en we zijn een Joodse dames-leesclub. Daarbij komt dat samen lezen leidt tot onverwachte inzichten, want iedereen heeft een eigen benadering en waardering van en voor een boek.’ Malka Soesman beaamt dat: ‘Het is zo leuk om samen te lezen, omdat je boeken leest die je zelf niet zo gauw uit zou kiezen. Je kijkt toch anders naar een boek als je in je eentje leest en er dus niet met anderen over kan discussieren. Wat we merken is dat de Joodse identiteit van de leesclub zeker van invloed is bij het beoordelen en invoelen van de in een boek voorkomende familieverhoudingen en thema’s. Daarnaast hebben we het ook over hoe een boek geschreven is, of het ons aanspreekt en wat het thema met ons doet.’ Bubbles en Books doet haar naam eer aan. Een actieve en gezellige groep jonge, enthousiaste dames die het lezen samen zeer serieus neemt: ‘Op dit moment hebben we Hydromania, De Verlegen Minnaars, This is where I leave you (7 dagen, 7 nachten) en Israël in 60 dagen besproken. Het leuke aan het lezen in een groep is dat er bij elk boek gediscussieerd kan worden, omdat we allemaal een eigen mening hebben en een eigen perspectief. Bij het

bespreken van Hydromania en This is where I leave you ontdekten we dat onze meningen het meest uitgesproken waren en het meest uiteenlopend. Juist het verschil in mening over een boek maakt dat er discussie ontstaat. Het leuke aan lezen in een boekenclub is dat je op een andere manier, bewuster, gaat lezen Je stelt jezelf vragen zoals: wat wil de schrijver mij met dit boek vertellen, ben ik het eens met wat hier staat, waar gaat het boek werkelijk over of waarom heeft de schrijver voor deze vorm gekozen? En bij het bespreken kom je er dan vervolgens achter dat anderen het boek op een andere manier hebben geïnterpreteerd, een andere mening hebben gegeven aan dezelfde woorden of dat er andere elementen in het boek zijn opgevallen. Daarnaast is het natuurlijk ook ontzettend gezellig elkaar op deze culturele manier regelmatig te zien! Of de Joodse identiteit van onze boekenclub bepalend is in ons oordeel is een interessante vraag. De vrouwen in onze club ‘beoefenen’ ieder op hun eigen manier hun Joodse identiteit. En die speelt mee bij het lezen van een boek, uiteindelijk bepaalt je identiteit in hoeverre je affiniteit hebt met het verhaal of de schrijver. Onze Joods achtergrond is misschien niet bepalend bij de beoordeling van de boeken, maar weegt (wellicht bewust of onbewust) wel mee.’ Houdt u van lezen en wilt u graag mee bepalen wie de allereerste WIZO-literatuurprijs verdient, sluit u dan aan bij een van de leesclubs of initieer een eigen groep van lezers. Het enige dat u hoeft te doen is een bezoek te brengen aan www.wizo.nl, de rest wijst zich vanzelf. WIZO wenst u veel leesplezier toe!

28 ACTIVITEITEN - AGENDA

ALMERE

DEN BOSCH

FRIESLAND

Di z’n Koffie

Bejachad

Sjemoeot Heerenveen

Iedere woensdag v.a. 9.30 uur inloop

Eerste bijeenkomst in september

Gezellige en informatieve bijeenkomsten

koffie-ochtend in de buurt Parkwijk.

op de tweede woensdag van de maand.

Bijzonderheden:

Tijdens de zomer zijn er geen activiteiten.

18 juli Shirley Ensel geeft een

DEN HAAG

Eerste bijeenkomst na de zomervakantie

stoomcursus Ivriet

MitzweBar

zal op 12 september plaatsvinden.

1 augustus Laatste bijeenkomst voor de

Kom mee praten over een nieuwe opzet

Meer informatie:

zomervakantie. Neem wat lekker mee!

van Mitzwe Bar op zondagochtend

http://smoezen.israel-online.nl

5 september eerste bijeenkomst na de

2 september vanaf 11.00 uur.

Aanmelden bij: Gineke van Dam

zomervakantie met wat lekker erbij.

Brasserie Mazzeltov

0514-541 193 of via

Informatie/opgave:

Theo-Mann Bouwmeesterlaan 75

[email protected]

Judith Heslenfeld 036-532 81 35

Den Haag (gebouw mr. L.E. Visserhuis) Mitzwe Bar

HAARLEM BLOEMENDAAL

AMSTERDAM

Eerste bijeenkomst na zomerstop

Tsevet

Ouderenwerk Amsterdam

11 september 2012 vanaf 14.30 uur

Dinsdag 11 september lezing met

Woensdag 11 juli Dagtocht naar Twente)

Rabbijn Spiero

Woensdag 5 september Dagtocht

Bijeenkomsten vanaf 19.30 uur.

Aanmelden via:

Voor informatie: 023-526 22 81 of

De Lairessestraat 145-147,

[email protected]

1075 HJ Amsterdam 020-577 65 88 of [email protected]

HEILOO Tsafon Be Tsafon

APELDOORN

(Meestal) tweede woensdag van de maand

HaMakor geen JMW groep

bijeenkomst. Woensdag 12 september

Koffieochtend bijna iedere derde vrijdag

Gezellige bijeenkomst.

van de maand. Iedereen is welkom.

Bijeenkomsten vanaf 19.30 uur zaal open,

Start 21 september

start bijeenkomsten 20.00 uur

Aanmelden bij Ritha Groot 055-533 68 96

Voor informatie: 072-533 31 27 of

Of [email protected]

[email protected]

Kosten € 2,–

Yonina & Shira Theatershow

MOZAIK

HILVERSUM

ARNHEM

Donderdag 6 September om

Gooise Nesjomme

Sjmoes-inn geen JMW groep

14.00 uur (zaal open 13.30 uur)

Een koffieochtend of een huiskamer

Iedere eerste en derde donderdag van de

presenteren de van TV bekende

bijeenkomst op een donderdag.

maand koffieochtend. 10.30 tot 12.30 uur

Yonina & Shira de theatershow

Donderdag 20 september koffie

Start nieuwe seizoen donderdag

MOZAIK, een werelddans- en magic-

Nesjomme.

6 september

illusieshow met vrolijke Joodse en

Informatie Edith Bernards-Baas op

V&D Velperplein, Arnhem

Klezmer muziek, omlijst met

035-541 47 50 of [email protected]

Informatie: Fred Senator 057-554 23 15

Chagall’s schilderijen.

www.gooisenesjomme.nl

Iedereen is welkom. Entree: € 10,– Locatie: Liberaal

BREDA

Joodse Gemeente Amsterdam,

Finjan

Zuidelijke Wandelweg 41.

Eerste bijeenkomst op 12 september

Informatie: [email protected] Yonina & Shira, bekend van Oriëntaalse buikdansshows, geven ook shows en workshops voor bedrijven, organisaties, privéfeesten: 020-679 83 98

29

LEEUWARDEN Jofel Cultuur Jofel Cultuur is een dag in het teken van de Joodse cultuur voor iedereen. Rond 20 sprekers geven een lezing van een uur. Daarnaast zijn er films, een concert, stadswandeling en zelfs volksdansen. In de pauzes met elkaar kletsen?

Nieuwsbrief Joodse Activiteiten

Kennismaken met anderen? Iets eten?

Wilt u ook de tweemaandelijkse nieuwsbrief van Joodse Activiteiten ontvangen?

Het kan allemaal op de Jofelcultuurdag

Maak dan nu een profiel aan op onze website www.joodseactiviteiten.nl onder

op zondag 9 september 2012 vanaf

‘inloggen/registreren JMW’ (rechtsboven) en geef uw voorkeuren aan.

10.30 uur ’s ochtends tot 18.30 uur ’s avonds in Leeuwarden. Deelname kost € 10,–, contact nemen per email [email protected] en meer informatie op de website: https://sites.google.com/site/jofelcultuur/

ADVERTENTIE

We zijn nog opzoek naar vrijwilligers.

ROTTERDAM Joffie Koffie Rotterdam Iedere derde woensdag van de maand, 10.30 tot 12.30 uur, Locatie LJG, Mozartlaan 99, ingang Bachlaan, Rotterdam 18 juli bijeenkomst 15 augustus bijeenkomst 19 september bijeenkomst Voor meer informatie: 0180-314 539 Koffiekrans Rotterdam Gezellige Bijeenkomsten voor 70 plussers. Altijd op de eerste zondag van de maand tussen 15.00 en 17.00 uur. Bijeenkomsten zullen plaatsvinden op de volgende data: 3 juni, 1 juli en 5 augustus Meer informatie en aanmelding bij Frieda van Koot 015-26 23 940 of 06-23 179 105

ZAANDAM

with Gil Dor and the Solis String Quartet special guest Mira Awad

Koffiebijeenkomst van 10.00 tot 12.00 uur

2 OKTOBER 2012 - CARRÉ - AMSTERDAM

Woensdag 27 juni gezellige sjmoes-

KAARTVERKOOP VIA WWW.LIVENATION.NL EN 0900-300 1250 (45CPM)

Iedere laatste woensdag van de maand

ochtend Woensdag 25 juli film/boekbespreking Woensdag 29 augustus sjmoes-ochtend Informatie: Erna Houtkooper-Barend 06-224 73 171 of: [email protected]

OF VIA WWW.CARRE.NL EN 0900-25 25 255 (u 1,30 P/G)

LANCERING VAN JONET IN DE VOLGENDE BENJAMIN!

De Stichting Landelijk Joods Netwerk nader te noemen ‘JONET’ is een nieuw en uniek samenwerkingsverband van een zevental organisaties die zich zowel richten op de Joodse doelgroep in Nederland als op een ieder die belangstelling heeft voor het Jodendom. De website van JONET wil hét portal tot informatie over hedendaags Joods Nederland zijn en wordt door alle partners van content voorzien. Daarnaast organiseert JONET evenementen, waarbij de partners samenwerken.

JONET vrijwilligers gezocht Draag jouw steentje bij aan Jonet Voor het geheel nieuwe JONET internetplatform

Voor de Mediene

zijn we op zoek naar nog meer enthousiaste, flexi-

Vrijwilligers die kunnen helpen bij het leggen van

bele en capabele vrijwilligers. Word nu ook lid van

contacten met organisaties en nieuwe initiatieven in

het JONET vrijwilligersteam. Wat we zoeken tref je

de eigen omgeving/regio. Gescreende organisaties

onderstaand aan.

krijgen hun eigen login en plaatsen zelf hun agenda op JONET.

Voor geheel Nederland Vrijwilligers die kunnen:

Vrijwilliger worden doe je zo...

• Testen van de nieuwe omgeving;

Meld je aan op [email protected]. Hier kun je ook terecht

• Moderaten van discussies en vraag & aanbod;

als je meer informatie wilt over wat het vrijwilligers-

• Screenen van interessante Twitterfeeds;

werk inhoudt. Na ontvangst van je bericht nemen we

• Moderaten van Jingles vriendenomgeving;

z.s.m. contact op met je.

• Verzamelen en plaatsen van nieuws.

W W W. J O N E T. N L

JMW - JONET

31

TEKST KEMAL RIJKEN

JONET vrijwilliger aan het woord ‘Samen kunnen we er iets moois van maken’

Jonet.nl, een unieke website voor de hele Joodse gemeenschap, gaat deze maand van start. Het project gaat uit van de inclusiviteitsgedachte en draait voor een groot deel op vrijwilligers. Een van hen is Michelle Mila van Burik (45) uit Utrecht. Nabij het Amsterdamse Amstelstation zit Van Burik op een terrasje. Ze is net met de trein aangekomen, die vertrok uit haar stad Utrecht. In de Domstad groeide ze op en leerde ze haar Joodse wortels kennen. Echter, dit is niet haar enige achtergrond. ‘Mijn moeder is van Joodse afkomst en mijn vader is van Indiase Roma-komaf. Ik heb dus een gemengde achtergrond, maar ben altijd wel opgevoed met het Jodendom om me heen. We waren niet zwaar religieus, maar er kwamen bijvoorbeeld wel matzes op tafel. Tijdens gesprekken met mijn moeder heb ik het geloof en Israël stap voor stap leren kennen. Dat gebeurde langzaam aan vanaf mijn dertiende levensjaar. Het werd een ontdekkingstocht, die nog steeds niet afgelopen is.’ Vanaf de jaren tachtig bezocht ze themabijeenkomsten over het Jodendom. Ook ging ze in haar eigen omgeving op zoek. ‘Ik leerde mensen kennen die me meer over het geloof konden vertellen en me wegwijs maakten. Dat heeft me goed gedaan. Tegelijkertijd ben ik als bestuurslid jarenlang actief geweest voor de Roma-gemeenschap. Onlangs heb ik deze nevenfunctie afgerond en nu wil ik me meer richten op mijn Joods zijn.’ Ik wil graag aan dor wador doen Via een oproep in de Benjamin kwam ze Jonet.nl op het spoor. ‘Er werden vrijwilligers gezocht voor de site. Het leek me leuk en interessant om actief te worden voor een digitaal project om op die manier het Joodse leven in Nederland te versterken. Ja, digitalisering heeft de toekomst. Dat zie ik als ik naar mijn kinderen kijk. Ze zijn elf en veertien en regelmatig zijn ze voor school met digitale dingen bezig. Ik wil graag aan dor wador doen (overdracht van generatie op generatie) en hoop daarom dat ik mede met het digitale platform Jonet.nl mijn Joods zijn aan hen kan doorgeven. Met deze site hoop ik voor de kinderen een voorbeeld te kunnen zijn.’ Van Burik schuwt vrijwilligerswerk zeker niet. Al jaren is ze

geëngageerd en probeert ze in haar vrije tijd actief te zijn voor de maatschappij. ‘Jezelf vrijwillig inzetten voor de Joodse gemeenschap en de Nederlandse samenleving is erg goed en een grote eer. Gelukkig mag ik dat bij Jonet.nl op mijn eigen manier doen. Ik bouw mijn werk rustig op en hoop dat ik ook anderen kan aansteken om vrijwilliger te worden.’ De website moet een community portal worden voor heel Joods Nederland, zowel in Amsterdam als de Mediene. Dat gaat deze site doen door in alle regio’s vrijwilligers in te zetten. Zij worden de ambassadeurs van Jonet.nl in hun stad of streek. Van Burik zal in haar woonplaats Utrecht actief zijn. ‘Ik wil kennismaken met alle Joodse verenigingen, instellingen en bedrijven in Utrecht. Zij mogen zichzelf op Jonet.nl promoten en ik zal hun aanspreekpunt zijn. Ook wil ik contacten leggen met mensen met een Joodse achtergrond in de regio Utrecht. Zo bouwen we een Joods sociaal netwerk op dat in de stad, maar zeker ook daarbuiten, bekend zal worden.’ Waar Van Burik vrijwillig actief zal zijn in Utrecht, zullen andere vrijwilligers een netwerk in hun eigen gebied opbouwen. ‘Momenteel zijn we met een relatief kleine groep enthousiaste vrijwilligers die het gezicht worden in hun woongebied. Natuurlijk hopen we dat meer mensen, jong en oud, zich bij Jonet.nl als vrijwilliger aansluiten.’ Elke vrijwilliger heeft zijn eigen expertises en interesses, en mag op grond daarvan actief zijn. Door het aanspreekpunt voor Joden in Utrecht te zijn hoop ik hetgeen dat er al is te verbreden en uit te bouwen. Iedereen is dus vrijblijvend welkom om voor Jonet.nl actief te worden. Samen kunnen we er iets moois van maken.’ Ook interesse? Neem dan contact op met webcoördinator Kemal Rijken via: [email protected]

32 JMW - INTERVIEW TEKST MARIANNE FUCHS

De oude en nieuwe voorzitter Een gesprek met Harry van den Bergh en Jaap Fransman

Jaap Fransman volgt Harry van den Bergh op als voorzitter van de Raad van Toezicht van JMW. Harry heeft vele jaren bestuurlijke functies bekleed en na acht jaar voorzitterschap neemt hij afscheid. Hij was een voorzitter die, in nauwe samenwerking met Hans Vuijsje, zijn stempel op JMW heeft gedrukt. JMW heeft veel waardering voor hem. Aan het woord zijn nu de oude en nieuwe voorzitter.

Harry van den Bergh Oude voorzitter Raad van Toezicht 70 jaar. Getrouwd, 2 kinderen. Politicoloog. Hobby’s: verzamelen van kunst en lezen. Was internationaal secretaris, PvdA Tweede Kamerlid, voorzitter Vluchtelingenwerk Nederland, voorzitter Veilig Verkeer Nederland. Harry is een bevlogen man. Hij heeft duidelijke meningen over de politieke ontwikkelingen, het Jodendom en zijn eigen rol daarin. Zijn eigen karaktereigenschappen laat hij aan anderen over om te beoordelen. Ik vraag Harry welke rol het Joods-zijn in zijn leven speelt. ‘Het speelt een centrale rol; het gaat mij niet alleen om de oorlog, maar ik put ook een positieve inspiratie uit het Jodendom. Ik ben helemaal niet religieus opgevoed, maar ben op latere leeftijd gaan lernen; ik heb de geschiedenis van het Jodendom bestudeerd. Het monotheïsme is de bron en daar vloeien normen en waarden uit voort; dat vind ik boeiend.’ In zijn gezin speelt dat ook door. Zijn kinderen zijn lid geweest van de Joodse jeugdvereniging Haboniem en een van zijn kinderen heeft een choepa gehad.

‘Ik zie het als een uitdaging dat JMW door de oprichting van JONET mensen over de drempel kan halen’

Verantwoordelijk voor elkaar Hij wil dit gesprek niet te zwaar aanzetten, maar hij vertelt dat zijn motivatie om voorzitter van JMW te worden voortkomt uit de Tora waarin staat dat je verantwoordelijkheid moet nemen voor de Joodse gemeenschap. De verantwoordelijkheid voor de gemeenschap, de zorg voor de medemens; voor mensen, die het minder goed hebben, de ouderwetse Charitas, dat vindt hij een belangrijke waarde. Als ik hem vraag wat het grootste succes is geweest tijdens zijn voorzitterschap hoeft hij niet na te denken. Hij reageert meteen.’Toen Hoogervorst (minister van VWS) de

33

van de Raad van Toezicht subsidie wilde intrekken en het voortbestaan van JMW op het spel stond, heb ik dit samen met het team onder leiding van Hans Vuijsje met succes weten te stoppen. Ik ken de politiek natuurlijk goed; ik ben er trots op dat wij met veel overtuiging de strijd met succes hebben gestreden.’ Ik vraag hem naar de moeilijkste periode bij JMW. Hij is even stil en dan vertelt hij hoe pijnlijk de wezenkwestie is geweest. ‘Het onderzoek bracht geen onregelmatigheden aan het licht. Toch zijn sommige oorlogswezen, die onder Joodse voogdij stonden er jammer genoeg van overtuigd, dat er bij het beheer van hun vermogen fouten zijn gemaakt. Ondanks het onderzoek is het me niet gelukt om de wezenzaak in vrede op te lossen; het is nu wel afgesloten. Ik hoopte op een gemeenschappelijk inzicht, maar het lukte me niet om de wezen te overtuigen. Dat heeft me veel pijn gedaan; ik vond het de grootste en moeilijkste opgave van mijn voorzitterschap’. Harry ziet de toekomst van JMW positief tegemoet. ‘JMW is een gezonde organisatie, bereid om zich aan te passen; ik zie het als een uitdaging dat JMW door de oprichting van JONET mensen over de drempel kan halen. Mensen helpen hun weg te vinden in Joods Nederland. Sommige mensen weten niet wat er gebeurt op Joods gebied en staan ver weg. Het is belangrijk dat ze inhoudelijk meer kennis krijgen, vertrouwd raken met het Joodse leven. Het maakt niet uit voor welke stroming ze kiezen. Het gaat niet alleen om oorlog en matzes met suiker. Je ziet nu ook een groei in nieuwe gemeentes, vooral de liberale.’ Israël en de CIA Harry wil nog wel iets kwijt over Israël. Hij vindt dat op aliya gaan niet meer het hoogste goed moet zijn. Hij is het er niet mee eens, dat de CIA (Collectieve Israël Actie) geld inzamelt voor Israël. ‘Israël kan zijn eigen broek ophouden; het geld moet voor de helft gaan naar de Joodse gemeenschap in Nederland; we moeten ook denken aan onze eigen gemeenschap.’ Als ik tot slot vraag naar zijn karaktereigenschappen, antwoordt hij met een lach: Ík ontken, dat ik slechte eigenschappen heb.’ ‘En oh ja, het ga JMW goed; ik heb er veel plezier beleefd.’

Jaap Fransman Nieuwe voorzitter Raad van Toezicht 64 jaar. LAT relatie, 2 kinderen. Psycholoog. Hobby’s: lezen en reizen. Bestuurder bij HVO Querido, instelling voor geestelijke gezondheidszorg en maatschappelijke opvang in Amsterdam. Jaap Fransman is een rationeel man, maar kan ook emotioneel zijn. Hij vertelt over zijn nieuwe rol als voorzitter van de Raad van Toezicht van JMW en hoe hij als verbindende figuur daar inhoud aan wil geven. Jaap Fransman komt uit een traditioneel Joods gezin. Hij was lid van Bné Akiwa, zat enige jaren op het Maimonides Lyceum en ging iedere sjabbat naar sjoel. ‘Na mijn schooltijd ben ik in Israël mijn orthodoxie kwijt geraakt. Ik voelde me daar vrijer; ik zag dat daar varkensvlees gegeten werd; langzamerhand werd ik minder religieus. Nu doe ik er niets meer aan. Ik voel me wel Joods, het is mijn cultuur, mijn opvoeding, en ook al zou ik er niets van willen weten: de kugel ligt op mijn gezicht. Wel heb ik een religieus gevoel. Toen mijn kinderen klein waren deden we aan Pesach en Chanoeka, maar voor mij

34 JMW - INTERVIEW

‘De verdeeldheid binnen de Joodse gemeenschap is mij opgevallen’

persoonlijk is het geen must en mijn kinderen doen er nu niet zo veel mee.’ Hij heeft een gemengde vriendenkring, maar bij Joodse vrienden is er soms wel sprake van een ‘gedeeld verleden’.

‘JMW is goed met de tijd meegegaan, de Benjamin is creatief, leuk om te lezen’ Paternalisme is mijn generatie niet vreemd Maatschappelijk heeft hij zich niet in Joodse kringen bewogen. Ik vraag hem hoe hij dan voorzitter van JMW is geworden. ‘Ik ben er voor benaderd en dacht, waarom niet. Ik heb nog even getwijfeld, omdat ik mezelf misschien te oud vond; ik vind het belangrijk dat de jongere generatie nu aan bod komt; het stokje moet zo langzamerhand overgedragen worden aan hen. Paternalisme is mijn generatie niet vreemd. Uiteindelijk heb ik het toch gedaan.’ Hij vertelt dat hij het NIW leest en wat hem opvalt is dat er zoveel verdeeldheid binnen de Joodse gemeenschap lijkt te zijn. Hij kan dat persoonlijk (nog?) niet zo navoelen. Ik vraag hem wat hij van JMW vindt. ‘JMW is goed met de tijd meegegaan, de Benjamin is creatief, leuk om te lezen; voor ieder wat wils, kortom breed georiënteerd; dat was voor mij de reden om ja te zeggen.’ We praten over wat hij ziet als zijn rol als voorzitter. ‘Samen met de overige leden van de Raad van Toezicht een klankbord zijn voor de bestuurder Hans Vuijsje en optreden als verbindende figuur, zodat alle meningen aan bod kunnen komen. Bovendien is het belangrijk om daar waar controle nodig is dit op professionele wijze te doen. Ik wil op een zakelijke, manier invulling geven aan deze taken, wat niet wegneemt dat het ook een beetje gezellig mag zijn.’

Joods zijn, Joods voelen en Joods willen zijn De toekomst van Joods Nederland vindt Jaap ingewikkeld. Wat is Joods Nederland? Er zijn extremen van ultraorthodox tot bezoekers van de Uilenburger sjoel, waar vrouwen als rabbijn dienst doen. En alles wat er tussen in zit, van Joods zijn, Joods voelen en Joods willen zijn. Het zal er om gaan dat de verschillen die er zijn geaccepteerd en gerespecteerd worden maar dat vooral steeds op zoek gegaan wordt naar wat bindt. Het zou jammer zijn als delen zich los gaan maken en exclusief met een eigen groep verder gaan. Dat zou niet mijn keuze zijn. Maar ik ben ook weer realist genoeg om te zien dat dit in sommige gevallen misschien onvermijdelijk is. Samenwerking Als we praten over de toekomst van JMW ziet hij het als een van de belangrijkste doelstellingen om te kijken hoe we gezamenlijk als kleine gemeenschap kunnen opereren. Joodse organisaties zijn veelal te klein om zelfstandig te blijven voortbestaan. Binnen en buiten de zorg moeten wij als organisatie kijken naar vormen van samenwerking, Ook hem vraag ik naar zijn karakter eigenschappen. ‘Lieve hemel, vraag dat maar aan anderen. Als ik zeg, dat ik dat niet ga doen, zegt hij dat hij soms driftig kan zijn, goed ruzie kan maken, maar het ook weer goed kan maken. Verder ben ik wel ‘een man een man, een woord een woord type’ dacht ik.’

35

t s n e w n i m a j n De Be e n j i f n e e n e e r iede ! e o t e i t n a k a v

De cliënten- en deelnemersraad (CDR) van Joods Maatschappelijk Werk (JMW) zoekt

Kandidaten voor CDR JMW Hulpverlening & Mediation Thuiszorg Joodse activiteiten & Tsavta

De cliënten- en deelnemersraad

Wie wij zoeken

De wet voor de cliënten- en deelne-

De CDR zoekt een persoon die zich wil

mersraden heeft tot doel cliënten en

inzetten voor het in stand houden of

deelnemers meer inspraak te geven.

verbeteren van de thuiszorg, ouderenwerk of (jeugd)hulpverlening aan

Jingles & Joodse Vrienden Benjamin & Joodse Agenda Servicepakket

De CDR adviseert (gevraagd en onge-

de Joodse doelgroep en enthousiast

vraagd) de directie van JMW onder

wil deelnemen aan de activiteiten van

andere over elk voorgenomen besluit

de raad. Betrokkenheid bij het belang

dat de instelling betreft inzake een

van onze cliënten is een vereiste.

wijziging van de doelstelling of de

Binnen de zorg komt er veel op ons af

Indien u geïnteresseerd bent om lid

grondslag van de organisatie; een

en het is dus zaak dat er, namens de

te worden van de CDR, kunt u een

fusie of het aangaan of verbreken van

cliënten, ervaringsdeskundigen mee-

sollicitatiebrief met in het kort uw

een samenwerking met andere instel-

denken, zodat hun advies gehoord

motivatie en curriculum vitae sturen

lingen; een belangrijke wijziging in de

wordt. Een benoemingsvoorwaarde is

naar Stichting Joods Maatschappelijk

organisatie of hulpverlening; de syste-

dan ook dat u cliënt of deelnemer

Werk, t.a.v. de heer R. Kurk, voorzitter

matische bewaking, beheersing of

bent of bent geweest van JMW.

CDR, De Lairessestraat 145-147,

verbetering van de kwaliteit van de

Gezien de samenstelling van de raad

1075 HJ Amsterdam.

aan de cliënten en deelnemers te

gaat de voorkeur uit naar een vrouw.

Vrijwilligers

verlenen zorg en bewaakt de aangeU kunt uw sollicitatie ook mailen naar

boden hulp of zorg. De CDR komt hiervoor gemiddeld eenmaal in de

Informatie

[email protected].

zes weken bij elkaar.

Indien u meer wilt weten, kunt u dat

Uw sollicitatie wordt vertrouwelijk

melden bij het secretariaat van de

behandeld. Een kennismakings-

CDR, tel. 020-577 65 17 of e-mail:

gesprek is onderdeel van de

[email protected]. Er wordt dan

procedure.

telefonisch contact met u opgenomen.

JMW de zorgcoördinator van Joods Nederland www.joodsmaatschappelijkwerk.nl

JMW - ACTIVITEITEN

37

Groepen en cursussen Joodse identiteit, lust? Last? Deze gespreksgroep is bedoeld voor mensen met een Joodse achtergrond die met elkaar van gedachten willen wisselen over belangrijke thema’s zoals: Joodse identiteit, familie, relaties en het dagelijks leven. In deze groep zullen de thema’s worden bekeken met de bril van nu, vanuit het besef dat iedereen zijn eigen geschiedenis met zich meedraagt. Door herkenning van de verhalen van anderen is het de bedoeling dat je meer inzicht krijgt in je eigen situatie. Zes bijeenkomsten één keer per twee weken, kosten € 45,–

Joodse cultuur op één zondag Leren over het dagelijkse Jodendom van geboorte tot graf en alles er tussenin. Kosten € 22,50, inclusief lunch

Kind in de oorlog, 65 jaar later De oorlog is zo lang geleden, maar gevoelsmatig zeker niet. Als je de oorlog als kind hebt meegemaakt, kun je nu nog plotseling opkomende gevoelens van angst, onveiligheid, eenzaamheid en gemis aan dierbaren ervaren. Als u dit herkent, praat dan mee in een groep van gelijkgestemden, waarbinnen je je veilig kunt voelen. Zes bijeenkomsten, kosten: € 45,–

Naoorlogse Generatie groep Hoe kun je last hebben van de oorlog van je ouders? Je hebt de oorlog zelf niet meegemaakt, maar je bent wel opgevoed door ouders die zelf ver-

volgd werden en veel familie hebben verloren. Wat heeft dat voor invloed op je (intieme) relaties, je stemmingen, je maatschappelijk functioneren, je Joodse binding? Door met elkaar van gedachten te wisselen kun je een beter inzicht in je eigen situatie krijgen. Zes bijeenkomsten, kosten: € 45,–

Kinderen van Joodse vaders Je hebt een Joodse vader en een niet Joodse moeder en voelt je niet geaccepteerd in de Joodse wereld. Vaak voel je je solidair met de Joden, maar tegelijkertijd heb je soms het idee dat je een buitenstaander blijft. Hoor je nu bij de Joodse wereld of de nietJoodse wereld? Waar ligt je loyaliteit? Hebben anderen dat ook, hoe gaan ze er mee om? Wil je meepraten, meld je dan aan. Zes bijeenkomsten, kosten: € 45,–

Deel je ervaring! Heb je deelgenomen aan één van de groepen of cursussen en wil je je ervaringen met anderen delen? Schrijf het ons: [email protected]

Informatie en aanmelden Mail naar [email protected] of bel naar Marianne Fuchs 020-577 65 66. Voorafgaand aan de groep vindt een kennismakingsgesprek plaats.

GROEPSWERK TEAM

www.joodsmaatschappelijkwerk.nl > Gespreksgroepen en Cursussen

38 JMW - EITZES VAN ESTHER TEKST ESTHER SCHOLTENS

Eitzes van Esther In deze rubriek geeft Esther Scholtens een kijkje in haar werk als maatschappelijk werker bij JMW. De vragen en antwoorden zijn gebaseerd op voorbeelden uit de praktijk, maar zijn uiteraard geanonimiseerd.

Vraag

Eitze

Door alle aandacht voor fondsen als het Gettofonds en het Artikel 2 Fonds ben ik nogal uit het lood geslagen. Ik heb mijn leven lang mijn best gedaan dit soort oorlogsgerelateerde informatie te vermijden, maar dit is nu echt onmogelijk. Ik lees erover in de Joodse media en in mijn vriendenkring wordt er veel over gesproken. Vorige maand heb ik de stoute schoenen aangetrokken en ben ik naar JMW gegaan voor het invullen van de aanvraagformulieren van zowel het Getto- als het Artikel 2 Fonds. Ik was heel erg gespannen, kon de nacht ervoor nauwelijks slapen. Tijdens de afspraak, die verder prima verliep, werd mij verteld dat ik ook in aanmerking kan komen voor een erkenning als vervolgingsslachtoffer (volgens de WUV). Nu vraag ik me af of ik dat moet doen. Ik weet niet zo goed wat er allemaal komt kijken bij zo’n erkenning, wat ik er precies voor moet doen en ik maak me nu al druk over nog meer spanningen en slapeloze nachten.

Wellicht een schrale troost, maar ik kan u vertellen dat u in ieder geval niet de enige bent, bij wie deze fondsen veel emoties losmaken. Hoe kan het ook anders; de vragen die gesteld worden zetten aan tot herinneren. Op de vraag ‘Was u tijdens de oorlog in Amsterdam?’, krijg ik bijvoorbeeld vaak als antwoord: ‘Ja, totdat we moesten onderduiken’. Op zich is er niets mis met herinneren, maar als het een confrontatie inhoudt, die u normaliter juist uit de weg gaat kan deze een grote emotionele impact hebben. Ik kan me voorstellen dat u het liefst die emoties beteugelt door het oorlogsverleden weer snel weg te stoppen; de formulieren zijn ingevuld, de brief op weg naar Claims Conference, klaar. Wellicht doet u dat door afleiding te zoeken, of bijvoorbeeld slaapmedicatie te gebruiken om te voorkomen dat gedachten maar blijven rondspoken. Ik zeg niet dat deze copingsmechanismen verkeerd zijn. Ik vraag me echter wel af of ze afdoende zijn. Nu de herinneringen zijn getriggerd is het goed om ze, zoals dat zo mooi heet, een plek te geven. Het is fijn als u dat op een gecontroleerde wijze kunt doen. U zou uw verhaal kunnen vertellen aan iemand die u vertrouwt, bijvoorbeeld aan uw man of aan een goede vriendin. Vertel er dan ook bij welke gevoelens de herinneringen bij u oproepen: angst, verdriet, woede. Het verwoorden van gepieker en van lastige emoties heeft als eerste resultaat dat gedachten worden geordend, zeg maar gestructureerd. Controle over zich opdringende gedachten en emoties is namelijk al een grote winst. Neem er de tijd voor en kondig aan waar u het over wilt

39

Uw donatie helpt!

maar wilt u wel eur van de Benjamin, Bent u nog geen donat over op rekening Maak dan uw donatie financieel bijdragen? dsen o.v.v. donatie Fon JMW Bijdragen & 204420. t.n.v. Stichting e ANBI instelling. door de fiscus erkend Benjamin. JMW is een m. -147, 1075 HJ Amsterda De Lairessestraat 145 njamin.info. ebe w.d ww r naa ie nat Ga voor een online do Een donatie is geheel

hebben: ‘Kan ik vanavond even met je praten? Sinds het invullen van de aanvraagformulieren bij JMW, laat de oorlog me niet los. En nu moet ik ook nog beslissen of ik een WUV-aanvraag wil doen’. Als tweede resultaat heeft erover praten dat de omgeving meeleeft, meedenkt en troost. U kunt zich wellicht voorstellen dat dergelijke steun, na jaren alleen te hebben geworsteld, erg aangenaam en helend is. Mocht het zo zijn dat u het erg spannend vindt om met iemand uit de naaste omgeving te praten over uw oorlogsverleden, dan kunt u natuurlijk terecht bij JMW. U kunt dan in ieder geval uw verhaal kwijt aan de maatschappelijk werker, maar deze kan ook met u onderzoeken hoe u uw sociale netwerk kunt gebruiken bij de verwerking. U wilde ook weten wat er gebeurt vanaf het moment waarop u een aanvraag indient om erkend te worden als vervolgingsslachtoffer. U kunt zelf bellen naar de Sociale Verzekeringsbank (de SVB), afdeling oorlogsgetroffen en verzetsdeelnemers, telefoonnummer algemeen: 071-535 65 00 en van de cliëntenservice: 071-535 68 88. Zij sturen u de aanvraagformulieren toe. Die vult u in en stuurt ze terug. Dan krijgt JMW, als rapporterende instelling, een verzoek tot rapportage en neemt een rapporteur contact met u op. Er wordt een afspraak gemaakt waarin alle voor het sociaal rapport relevante informatie wordt verzameld. In het kort: u vertelt, de rapporteur schrijft alles op. Hierbij ligt de nadruk op het vervolgingsverhaal en de gevolgen die het heeft gehad op uw verdere levensloop.

aftrekbaar. vrijblijvend en fiscaal

Welke klachten heeft u nu die aan de vervolging te wijten zijn. In uw geval lijken me dat in ieder geval klachten van psychische aard. Vervolgens gaat het rapport, met daarin de aanspraak (om erkend te worden als vervolgde en waarin voorzieningen als een vergoeding huishoudelijke hulp kan worden aangevraagd) naar de SVB. In de daarop volgende fase van de aanvraag wordt u bezocht door een adviserend arts van de SVB en wordt u aanvraag beoordeeld. U moet er rekening mee houden dat u de beschikking pas na enkele maanden ontvangt. Als de beschikking (gedeeltelijk) afwijzend is, zou u nog in bezwaar kunnen gaan. Tot zover de technische kant van een dergelijke aanvraag. Wat dit betekent voor wat betreft de emotionele belasting, ligt aan de persoon van de aanvrager. Sommige mensen slaan zich er dapper doorheen, voor anderen is het een hele toer om in de eerste plaats het hele verhaal te vertellen en het dan ook nog terug te lezen. Voor veel mensen is het fijn dat de Nederlandse Staat hen officieel erkent als vervolgingsslachtoffer, maar ook de financiële voordelen zijn vaak erg welkom. Indien u vragen heeft over bovenstaand verhaal, neemt u dan gerust contact met het maatschappelijk werk van JMW op. We helpen u graag verder!

40 JMW - BSP

Benjamin Servicepakket Het BSP biedt de leden scherpe aanbiedingen, zorg en gemaksdiensten, artikelen en cursussen. Het lidmaatschap kost € 17,50 voor een gezin per jaar (bij een automatische incasso). Het BSP richt zich op de specifiek ‘Joodse’ diensten en producten en op dienstverleners met een Joodse klantenkring. Voor algemene diensten werkt JMW samen met Amstelring Ledenservice.

Nieuwe contactgegevens afdeling 50+ U bent gewend om al uw vragen en problemen over het Benjamin Service Pakket te stellen aan de afdeling 50+ op de Kastelenstraat 84. Vanaf 21 mei is de afdeling verhuisd. U kunt nog steeds met al uw vragen en problemen bij ons terecht.

JMW à la carte Lekker en niet duur, kosjer of kosjerstyle eten in een restaurant naar uw keuze

JMW afd. 50+ De Lairessestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam 020-577 65 88

Word lid van het Benjamin Servicepakket en u ontvangt € 3,50 korting (excl. drankjes) op een maaltijd. Kijk op onze website voor voorwaarden van deelname en de nieuwste ontwikkelingen in het aanbod. Informatie en reservering Maandag t/m donderdag 020-577 65 88 of [email protected]

www.benjaminservicepakket.nl

Inschrijven kan via de website maar ook door gebruikmaking van de antwoordbon in deze Benjamin. Stuur deze naar JMW o.v.v. Lidmaatschap Benjamin Servicepakket. E-mail: [email protected] tel. 020-577 65 88 van maandag t/m donderdag van 9.00 tot 17.00 uur. Bent u lid en wilt u gebruik maken van een van onze diensten dan kunt u bellen naar bovenstaand telefoonnummer. Voor de algemene diensten kunt u terecht bij Amstelring Ledenservice 0900-1866. Binnen 48 uur wordt u verder geholpen door de desbetreffende dienstverlener.

41

Sari’s Kookpunt Trek in lekker eten en geen zin om te koken? Sari’s kookpunt maakt voor u een lekkere oud Hollandse ‘Joodse’ maaltijd ‘kosjer style’. Tegen een kleine vergoeding en bijkomende kosten voor de ingrediënten stelt u samen met de vrijwilliger een maaltijd samen. De vrijwilliger bereidt deze naar keuze in haar eigen huis, of bij u in de keuken. U bedenkt zelf uw favoriete maaltijd. De vrijwilliger is gespecialiseerd in viskoekjes, stamppotjes en lekkere soepen. Sari’s Kookpunt is er ook voor wanneer u iemand te eten krijgt. Meer informatie: Irene Hirsch, [email protected], 020-577 65 88 Stukje boterkoek als toegift Door weer en wind komt Sari bij mij thuis op bezoek en verblijdt me met een heerlijke maaltijd. Het enige wat ik hoef te doen is wekelijks doorgeven welk menu ik wens. ‘Behalve dat zij lief is en altijd een goed humeur heeft, neemt zij altijd een extraatje mee zoals boterkoek. Ideaal toch!’ - Meneer Huisman

Adverteren in de Benjamin? Voor advertentietarieven en Benjamin deadlines kunt u contact opnemen met Romeo Delta: [email protected] of bel 0544-352 235.

Sari’s kookpunt

Voor 65+ers

Bij Sari’s Kookpunt wordt voor u een lekkere oud Hollandse ‘Joodse’ maaltijd (kosjerstyle) gemaakt. Voor € 5,– + de kosten van de ingrediënten kunt u

Een lekkere warme maaltijd door uzelf samengesteld bij u thuis gebracht

samen met de vrijwilliger uw favoriete maaltijd samenstellen en deze wordt bij u thuis gebracht. Meer informatie bij afd. 50+ 020-577 65 88 / [email protected] BSP leden krijgen € 3,50 korting

www.benjaminservicepakket.nl

42 JMW

Verhuizing Joods Pluspunt

Beth Simchisat verhu

+

Beth Simcha verlaat locatie bij Beth Shalom Vanaf september 2009 zijn JMW en Beth Shalom bezig geweest met de voorbereiding van een nieuw Inloop- en informatiecentrum voor Joodse 50-plussers in Amsterdam, het ‘Joods Pluspunt’. Dit heeft niet geleid tot een daadwerkelijk tot stand komen van het Pluspunt. Beth Shalom staat nog steeds positief ten opzichte van dit initiatief, maar heeft op dit moment andere prioriteiten in het kader van kwaliteit van zorg en een gezonde bedrijfsvoering. Als gevolg hiervan heeft JMW besloten de samenwerking met Beth Shalom voorlopig te beëindigen en de locatie in Beth Shalom te verlaten. Op 15 mei j.l. heeft de afscheidsreceptie in Beth Simcha plaatsgevonden. De ouderenwerkers hebben een nieuwe werkplek gekregen in het hoofdkantoor van JMW in De Lairessestraat.

JMW’s ouderenwerk ontwikkelt op dit moment nieuwe plannen voor de nabije toekomst. Bestaande cursussen en activiteiten gaan gewoon door op een andere locatie, maar daarnaast wil het ouderenwerk nieuwe wegen inslaan. Wensen en behoeften van onze ouderen staan daarbij centraal. Uw inbreng, in de vorm van ideeën, meedenken en/of meedoen vinden wij daarom heel belangrijk. Mochten er vragen zijn over de voortgang van activiteiten of wilt u meedenken en meedoen in het maken en realiseren van plannen, dan kunt u altijd terecht bij het ouderenwerkteam van JMW, telefoon: 020-577 65 88.

Deelnemers en docenten zetten hun activiteiten voort in Multi Functioneel Centrum Binnenhof aan het Gelderlandplein en een aantal activiteiten vinden plaats op een andere locatie. De ouderenwerkers blijven nauw betrokken bij deelnemers en activiteiten.

Benjamin donaties verantwoording Het crisisjaar 2011 heeft ons ondanks de grote financiële malaise toch weer een ongekend aantal enthousiaste en trouwe donateurs gebracht. Het aantal donateurs is zelfs gestegen met 61 tot 2.034. De gemiddelde besteding per donateur is met € 0,08 gedaald naar € 17,55,–. Alles bij elkaar goed voor een totaal bedrag aan donaties van € 35.700,–. In vergelijking met ons topjaar 2008 waarin 2.143 donateurs gemiddeld € 17,78 doneerden (totaal € 38.085,–) zijn wij meer dan blij met uw giften. Wel maakt de Benjamin redactie zich zorgen over de ingestorte advertentiemarkt. De inkomsten uit adverteren vielen terug naar € 9.228,–. Ten opzichte van 2010 is dit een flinke aderlating en valt het resultaat in 2011 ruim € 14.600,– lager uit.

In 2011 is besloten om de advertentiewerving uit te besteden. Dat dit nog niet heeft geleid heeft tot het gewenste en verwachte resultaat is duidelijk. Alle zeilen worden bijgezet om het tij te doen keren. Met de oplage van 9.500 stuks en het geweldige bereik in Joods Nederland (ruim 22.500 mensen uit de doelgroep) is de Benjamin interessant voor elke organisatie die zichzelf op de kaart van Joods Nederland wil zetten. Als u besluit om de Benjamin eenmalig of doorlopend te steunen weet dan dat u met uw bijdrage ook helpt om de Benjamin gezond te houden. Elke bijdrage, klein of groot wordt meer dan op prijs gesteld. Heel, heel veel dank!

ZORG IN JOODS NEDERLAND

43

Verbeteringen bij Beth Shalom Met het Joodse verpleeg- en verzorgingstehuis Beth Shalom gaat het de goede kant op. De instelling stond enige tijd onder verscherpt toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg, maar inmiddels is van verscherpt toezicht geen sprake meer. Zo constateerde de inspectie onlangs na een onverwacht bezoek aan Beth Shalom dat op vele terreinen vooruitgang is geboekt en er sprake is van een duidelijke cultuurverandering op alle niveaus. Worden die verbeteringen ook door de cliënten gezien? Mevrouw Troostwijk (78 jaar) woont al zeven jaar bij Beth Shalom. Ze zit in een rolstoel en is afhankelijk van het verplegend personeel. Toen ze net bij Beth Shalom binnen

kwam was ze erg te spreken over de instelling, maar ze heeft het bergafwaarts zien gaan. De laatste tijd ziet ze duidelijke veranderingen; veranderingen ten positieve. ‘Wat ik het ergste vond was dat verplegend personeel zo kon mopperen. En omdat ik afhankelijk ben, voel je je net een klein kind als je iets vraagt. Ik merk dat dit is veranderd, het personeel is aardiger, er wordt minder geklaagd. Ook komen ze regelmatiger langs om te zien of ik naar het toilet moet. Dat is ook wel eens anders geweest. Ik vind het belangrijk dat er een Joods verpleegtehuis is en blijft; het is fijn om onder gelijkgestemden te zijn.’

Tikoen Nefesj, hulpverlenen en Joodse traditie Tikoen nefesj Hulpverlenen en Joodse traditie

Chaim van Unen

Een boek voor een ieder die Joodse Zorg een warm hart toedraagt. Geen theoretische verhandeling, maar een praktisch boek voor zowel klanten als medewerkers van de Joods Zorgcircuit Partners. De arts van der Wieken in het voorwoord: ‘In de vele jaren dat ik als arts werkzaam ben geweest in de gezondheidszorg is mij meermaals gevraagd in hoeverre mijn professionele optreden bepaald werd door mijn Jood-zijn. Dit originele werk van Chaim van Unen geeft daar een helder antwoord op. Het leven van een in orthodoxe of liberale

zin Tora-getrouwe Jood wordt in veel opzichten bepaald door de Joodse religie en cultuur. Chaim laat met grote exactheid zien hoezeer ook professionele hulpverlening Joods gekleurd kan zijn’. Dit boek focust zich op de vraag hoe Joods gedachtegoed en traditie (Tora en Talmoed) een herkenbare rol spelen in de hulpverlening en een zichtbare bijdrage leveren aan de professionaliteit van Joodse hulpverleners. Niet het recht op hulp staat daarbij centraal, maar de plicht tot geven van hulp aan de kwetsbare medemens. Geen goedbedoelde en vrijblijvende hulp, maar hulp op basis van herkenbaarheid, nabijheid en vertrouwen. In de Joodse traditie is dat een opdracht. Tora en Talmoed reiken de moderne hulpverlener de hand. Ook benoemt Tikoen Nefesj het vermogen tot (zelf)reflectie op het professionele handelen middels uitspraken uit de Tora en Talmoed. Tot slot wordt een gefundeerd pleidooi gehouden voor behoud van specifiek Joodse hulpverlening. Niet de efficiency van de hulpverlenende organisaties, maar het specifieke karakter van de potentiële Joodse cliëntgroep staat daarbij voorop. De wijsheid van Tora en Talmoed verdragen zich ook in praktisch opzicht goed met het beleid van het JZC en haar medewerkers. Auteur Chaim van Unen: Amphora Books, 2011

44 SJOEK - SJOEKERTJES EN OPROEPEN

GEZOCHT

OPROEP

Mensen met achternaam Kopee

Weesperstraat

Wij zijn op zoek naar de volgende

Graag zou ik in contact willen komen met

Eind jaren 50 toen tot de bouw van de

bruiklenen:

mensen die de naam ‘Kopee’ dragen of

oostlijn van de Amsterdamse metro werd

• keukengerei of serviesgoed dat u of uw

deze in hun stamboom hebben. Mijn

besloten, was de algehele sloop van de

familie gebruikt(e) om specifiek

overgrootouders waren:

Weesperstraat onafwendbaar.

Joodse/koosjere gerechten te bereiden

Elias Kopee 1860-1925 en

De meeste bewoners waren gedeporteerd

en/of te serveren. We denken aan: gerei

Judith Schellevisch 1851-1924 en mijn

en vermoord en in de hongerwinter werd

om thuis te kasjeren, servies met

betovergrootouders waren:

al het hout uit hun lege huizen gesloopt.

aanduiding voor melk/vlees/parve,

Salomon Kopee 1833-1881 en

Om deze voor de oorlog geweldige

hakmessen voor gefilte fish, petroleum

Beletje Elias Sarlui 1829-1903

winkelstraat, vergelijkbaar met maar toch

stellen voor sjalet, vormen voor kugel

Zelf heet ik Esther Kopee.

ook weer anders dan de Utrechtsestraat en

(met of zonder peren), pannen voor

Deze oproep wordt geplaatst i.v.m.

de Leidsestraat, het gezicht te geven dat

mijn stamboomonderzoek.

hij verdient, zou ik graag in contact komen

Reacties graag naar [email protected]

met mensen die aan de Weesperstraat nog

kippensoep, etc. • Joodse kookboeken

bijzondere herinneringen bewaren.

Bovendien zijn we op zoek naar vrijwilli-

Bel of mail naar: Rob van het

gers die bezoekers van de tentoonstelling

Groenewoud, 020-690 07 89,

deelgenoot willen maken van een aantal

[email protected]

specifiek Joodse gerechten en gebruiken die met voedsel te maken hebben.

De Joodse Keuken

We ontvangen uw reactie (liefst met foto’s

Het Joods Historisch Museum werkt aan

voor zover het om objecten gaat) graag op

een tentoonstelling over de Joodse

één van de volgende manieren:

keuken, die van december 2012 tot mei

per e-mail: [email protected]

2013 te zien zal zijn.

per post: Joods Historisch Museum

Wij kunnen uw hulp gebruiken!

Afdeling Tentoonstellingen Postbus 16737, 1001 RE Amsterdam. We hopen uw bijdragen vóór 1 juli te ontvangen. N.B. We stellen alle bijdragen zeer op prijs, we kunnen u alleen niet van tevoren

Lieve mensen,

garanderen dat ze ook een plaats in de tentoonstelling krijgen.

In de vorige ‘Benjamin’ onder de rubriek ‘Sjoekertje’ was ik op zoek naar ‘t boek ‘Het Fluitje’. Ik heb zoveel lieve reacties ontvangen dat u mij hiermee ontroerde. Weliswaar heb ik dit boek nog niet in mijn bezit maar ik wil iedereen, die gereageerd heeft, nogmaals heel veel dankzeggen! Joke Korver

45

Joodse vrienden JINGLE 596

Op zoek naar gezelschap, vrienden of meer?

Vrouw, 59 jaar, zou graag in Amsterdam een Joods fietsclubje wil-

Aarzel dan niet en stuur ons uw oproep. Wij plaatsen uw berichtje

len starten. Kom graag in contact met sportieve Amsterdammers

gratis in de volgende Benjamin en zenden de binnengekomen

(50-70 jaar) die beschikken over (Joodse) humor, goede conditie

reacties aan u door.

en dito gezondheid om bij redelijk tot mooi weer er met de fiets een paar uur op uit te trekken. Belangrijk: genieten van natuur,

Wilt u reageren op een van de oproepen, stuur ons

cultuur, humor, rustig tempo, terrasje, smoezen, eigen inbreng.

uw brief in een gesloten envelop met linksboven in de hoek het

JINGLE 597

nummer van uw keuze. Wij sturen uw gesloten envelop door aan de geadresseerde. ‘Benjamin redactie, o.v.v. Schadchen,

Karaktervolle sportieve vrouw (59) die er goed uitziet zoekt inte-

De Lairessestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam’ of per mail

gere vrolijke man die verlangt naar een relatie met inhoud,

[email protected]. Of kijk eens op www.joodsevrienden.nl,

gezelligheid en warmte. Als dit je aanspreekt laat iets van je

de grootste vrienden- en datingsite voor Joods Nederland.

horen. Mijn thuishaven is Amstelveen. Discretie verzekerd.

JINGLE 598 Wie wat vindt, heeft slecht gezocht (Kopland). Docente zoekt vitale liefdevolle ‘reisgenoot’ (62-70 jaar) met een

Vlinders?!... Stuur ons uw liefdesverhaal!

creatieve geest, gevoel voor humor en genoeg intellectuele en

Heeft u uw partner gevonden via een oproepje in de

literaire bagage om de zoektocht gezamenlijk voort te zetten.

Benjamin of bloeide de liefde op na kennismaking

Met als thuishaven een warm nest in een traditioneel Joods kader.

op www.joodsevrienden.nl? Wij plaatsen graag uw

JINGLE 599 Ik, 50, goed uitziende vrouw, 1.70 m, slank, ben op zoek naar een

liefdesverhaal (mag ook anoniem)! Benjamin redactie, De Lairessestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam of per mail [email protected]

sympathieke, spontane leuke vrouw met heart en brains en gevoel voor humor. Ik hou van reizen, sporten, wandelen langs het strand, samen koken een goed gesprek en meer. Geïnteresseerd in natuur, cultuur, kunst en muziek. Geen roker. Reactie graag met foto.

Jingles op www.joodsevrienden.nl

JINGLE 600

dé site voor vriendschap of meer!

63 jarige Joodse vrouw, die niet veel familie heeft, is op zoek naar Joodse vrienden/kennissen in de omgeving van Doesburg. Ik ben niet religieus, maar wel bezig met mijn Joodse roots. Ik zou het fantastisch vinden om contact te krijgen met mensen die hierover gesprekken willen voeren. En die het ook leuk vinden om naar culturele bijeenkomsten te gaan in de sjoel te Dieren.

JINGLE 601 Dame 73 zoekt leuke penvrienden of vriendinnen om gezellig te

Ben jij ook liever samen dan alleen? Of vind je het als Joodse Nederlander gezellig en vertrouwd om in contact te komen met anderen, zonder dat dit per definitie hoeft te leiden tot een relatie? Dan is Jingles wat voor jou! Wil je nieuwe mensen leren kennen, aarzel dan niet en waag de stap naar www.joodsevrienden.nl, de grootste vriendenen datingsite voor Joods Nederland. Of plaats een oproep in de Benjamin.

corresponderen met elkaar, alle leeftijden. Hoop op leuke reactie. De geheel nieuwe Joodse vrienden website gaat medio augustus onderdeel uitmaken van het nieuwe Jonet interenetplatform. We beloven u een hele mooie site met geweldige functionaliteiten. Huidige profielhouders worden tijdig geïnformeerd en overgezet. Drie maanden later (november) wordt Jingles een betaalde dienst.

46 JMW BUREAUS

Amsterdam Spreekuur maandag t/m vrijdag 9.30 - 12.00 uur en woensdagavond 17.00 - 19.30 uur 020-577 65 77 [email protected] Arnhem Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30 - 11.30 uur 026-445 12 89 [email protected] Den Haag Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 14.00 - 15.30 uur 070-355 56 72 [email protected] Eindhoven Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30 - 11.30 uur 040-243 45 45 [email protected] Enschede Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 9.30 - 11.30 uur 053-431 85 02 [email protected] Friesland, Groningen en Drenthe Uitsluitend telefonisch bereikbaar via kantoor Amsterdam. [email protected] Rotterdam Uitsluitend telefonisch spreekuur dinsdag 14.00 - 15.30 uur 010-466 86 66 [email protected]

COLOFON

De Benjamin wordt uitgegeven door JMW (Joods Maatschappelijk Werk) en verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 9.500 exemplaren. Het blad wordt op aanvraag gratis verstuurd naar in Nederland wonende abonnees. Personen in het buitenland ontvangen de Benjamin indien minimaal € 25,– (meer mag ook) per jaar wordt gedoneerd. U kunt zich abonneren door gebruikmaking van de antwoordbon in deze Benjamin, of door registratie op de website www.debenjamin.info. Het volgende nummer (89) verschijnt in september 2012. Hoofdredacteur Michel Kotek Redactie Karien Anstadt, Marianne Fuchs, Esther Scholtens, Jolan Toff en Jacqueline de Boer (secretariaat), Lea van Coeverden (tekstcorrectie). Redactieadres JMW De Lairessestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam Tel. 020-577 65 18 (redactie) Tel. 020-577 65 66 (abonnementadministratie) E-mail: [email protected] / www.debenjamin.info Advertentieverkoop Romeo Delta: [email protected] of bel 0544-352 235 Vormgeving Dickhoff Design, Amsterdam Druk Hega Offset, Rijswijk Foto cover Patrick Sternfeld Inleveren kopij De sluitingsdatum voor het aanleveren van kopij voor het Rosj Hasjananummer van de Benjamin nr. 89 is 23 juli 2012.

Bezoek onze website www.joodswelzijn.nl voor een volledig en actueel overzicht van de openingstijden, diensten en activiteiten!

Nieuwsbrief Joodse Activiteiten Wilt u ook de tweemaandelijkse nieuwsbrief van Joodse Activiteiten ontvangen? Maak dan nu een profiel aan op onze website www.joodseactiviteiten.nl onder ‘inloggen/ registreren JMW’ (rechtsboven) en geef uw voorkeuren aan.

www.debenjamin.info

Uw donatie helpt! Bent u nog geen donateur van de Benjamin, maar wilt u wel financieel bijdragen? Maak dan uw donatie over op rekening 204420. t.n.v. Stichting JMW Bijdragen & Fondsen o.v.v. donatie Benjamin. De Lairessestraat 145-147, 1075 HJ Amsterdam. Ga voor een online donatie naar www.debenjamin.info.

Abonnement voor buitenlandse Benjamin abonnees Stopzetting van de gratis verspreiding van de Benjamin aan de groep buitenlandse Benjamin abonnees heeft tot een toestroom van nieuwe buitenlandse donateurs geleid. Vanaf een jaarlijkse donatie van € 25,– ontvangen de buitenlandse abonnees de Benjamin ook in de toekomst gratis. De minimale donatie is toereikend om de jaarlijkse portokosten te bekostigen. Buitenlandse Benjamin lezers kunnen er ook voor kiezen om voor de verschijning van het laatste Benjamin nummer een e-mail te ontvangen met een link naar de te downloaden Benjamin. Deze laatste service is gratis, wat de redactie nodig heeft is slechts een online registratie met uw voorkeuren. Ga hiervoor naar www.debenjamin.info. Voor vragen weet u ons te vinden.

Bezoek onze website... en meld je aan voor de Benjamin! www.debenjamin.info

Antwoordbon 88 naam

voorletter(s)

voornaam

geboortedatum

man

vrouw

nationaliteit

wel

geen Joodse achtergrond

adres

postcode

telefoon

e-mail

woonplaats

Gegevens partner (indien van toepassing) naam

voorletter(s)

voornaam

geboortedatum

man

vrouw

nationaliteit

wel

geen Joodse achtergrond

Ik wil graag een gratis abonnement op de Benjamin. Ik wil graag informatie over de gesproken Benjamin. Ik wil meer informatie over:

Ik wil graag deelnemen in de vriendenkring van het Joods Zorgcircuit en ontvang ook graag de nieuwsbrieven van het Joods Zorgcircuit (2 maal per jaar).

datum

handtekening

Uw persoonlijke gegevens worden conform de wet op de privacy behandeld.

Ik wil deelnemen aan Joodse identiteit, lust? Last? Joodse cultuur op één zondag Kind in de oorlog, 65 jaar later Naoorlogse Generatie groep Kinderen van Joodse vaders

Ik maak graag gebruik van het Benjamin Servicepakket € 17,50 uitsluitend per automatische incasso. Bankrekening: Burgerlijke staat: Ongehuwd Weduwe Samenwonend

Gehuwd Weduwnaar

Deze bon zenden naar: JMW – Joodse activiteiten De Lairessestraat 145-147 1075 HJ Amsterdam

ACTIVITEIT

WOENSDAG 4 JULI OM 10.30 UUR

DAGTOCHT UTRECHT In navolging van vorig jaar, zal er dit jaar één gezamenlijk uitje plaatsvinden. De bestemming zal zijn: Utrecht. U wordt ontvangen met een kopje koffie met iets lekkers erbij. Verder zal het programma bestaan uit een rondwandeling, een boottocht en een lekkere kosjer-style lunch.

Programma 10.30 Koffie met gebak bij Joods Cultureel Centrum Merkaz 11.00 GROEP I GROEP II

Stadswandeling Joodse highlights Rondleiding in Joods Cultureel Centrum Merkaz

12.00 GROEP I GROEP II

Rondleiding in Joods Cultureel Centrum Merkaz Stadswandeling Joodse highlights

13.15 Heerlijke lunch (kosjer-style) bij Joods Cultureel centrum Merkaz 14.45 Rondvaart door de Utrechtse grachten Locatie Joods Cultureel Centrum Merkaz in Utrecht Tijd 10.30 Kosten € 20,–. Informatie en opgave via de agenda van www.joodseactiviteiten.nl of [email protected]/ 020-577 65 66. Opgave vóór 25 juni. Wij adviseren met openbaar vervoer te komen. 10.00 uur verzamelen wij op station Utrecht Centraal in de stationshal bij de elektronische borden.

Schrijf je in op de website en ontvang GRATIS op jou afgestemde informatie en het kwartaalblad de Benjamin!

www.joodseactiviteiten.nl