Gemeente Amersfoort
Collegebesluit
Opsteller:
WSO/MO/ZI Arieke van Andel
User-id:
ANDA
Org. onderdeel:
Tel:
4273
Onderwerp:
SOCIALE ACCEPATIE HOMOSEKSUALITEIT AMERSFOORT EINDVERSLAG 2008-2011 Toelichting:
In 2008 werd Amersfoort met zeventien andere gemeenten koploper voor lesbisch en homo-emancipatiebeleid. Met de ondertekening van een Koploperovereenkomst spraken wij met de toenmalige minister af om vier jaar lang in te zetten op sociale acceptatie, bespreekbaarheid, veiligheid en het bestrijden van discriminatie. Hiervoor is een plan van aanpak vastgesteld (B&W-besluit 2750921). Aan de koploperovereenkomst was een decentralisatieuitkering verbonden van euro 75.000,-- voor de periode 20082011. Onderdeel van de koploperovereenkomst is dat wij aan het eind van de periode verslag doen van onze activiteiten. Het betreft geen financiele verantwoording aangezien de middelen niet als subsidie zijn verstrekt. Recent is een plan vastgesteld voor de nieuwe periode 2012-2014. Het eindverslag van de afgelopen periode vindt u hierbij.
Reg.nr. Datum
3970323 09-12-2011
verantwoordelijken
datum
……….. sectorcontroller directeur sector directeur sector …… juridisch advies gemeentecontroller staf SZ
Het college besluit:
De nota 'sociale accepatie homoseksualiteit - eindverslag koploperaanpak 20082011' vast te stellen en toe te sturen naar het ministerie van OCW.
paraaf
d.d. 2-12-2011
Collegebehandeling agendastuk hamerstuk geheim embargo datum: vergadering
tijd: datum
agd.pnt paraaf
secretaris
Hamerstuk
akkoord
secretaris burgemeester weth. Van den Berg weth. Boeve weth. Buijtelaar weth. Van 't Erve weth. Tigelaar weth. Van ’t Erve Advies De Raad De Ronde Het Besluit Raadsinformatiebrief geen
Collegebesluit d.d.:
conform aangehouden vervallen
Peiling Voorbereiding besluit
Sociale acceptatie homoseksualiteit Amersfoort eindverslag koploperaanpak 2008 - 2011
1
Inhoud Inleiding
3
Doelstellingen en speerpunten
3
Activiteiten
3
Financieel
6
Conclusie
6
Bijlage: concrete voorbeelden
7
Sector
:
Opsteller
:
Telefoon
:
User-id
:
WSO Arieke van Andel (033) 469 42 73 ANDA 2
Reg.nr. :
3969507
Datum
2 december 2011
:
INLEIDING In 2008 werd Amersfoort met zeventien andere gemeenten koploper voor lesbisch- en homoemancipatiebeleid. Met de ondertekening van de Koploperovereenkomst lesbisch- en homoemancipatiebeleid spraken wij met de toenmalige minister af om vier jaar lang in te zetten op het bespreekbaar maken van homoseksualiteit, het bevorderen van veiligheid en het bestrijden van discriminatie, intimidatie en geweld tegen homoseksuele, lesbische en biseksuele inwoners. In een plan van aanpak stelden wij onze speerpunten vast. Inmiddels hebben wij voor een nieuwe periode afspraken gemaakt op basis van de Intentieverklaring lokaal emancipatiebeleid lesbiënnes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders 2012-2014. Recent stelden wij een meerjarenplan vast om hieraan invulling te geven. Deze nota geeft een overzicht van de uitvoering van het plan van aanpak in de afgelopen periode: 2008 tot en met 2011. DOELEN EN SPEERPUNTEN In de koploperovereenkomst zijn de volgende doelen benoemd: • • •
stimuleren dat homoseksualiteit meer bespreekbaar wordt gemaakt onder jongeren en in andere kringen waar homoseksualiteit nog een taboe is; bevorderen dat homoseksuelen zich veiliger weten op school, op straat en op het werk en daardoor voor hun homoseksuele voorkeur durven uitkomen; discriminatie, intimidatie en geweld tegen homoseksuelen krachtig bestrijden.
Daaraan hebben wij in het Plan van aanpak van Amersfoort de onderstaande speerpunten verbonden: 1. 2. 3. 4.
Onderzoek Eigen producten en diensten Jongeren: ondersteuning en bespreekbaarheid Roze Zaterdag
Algemeen is onze inzet gericht op het borgen van aandacht voor lesbische, homoseksuele, biseksuele en inmiddels ook transgender inwoners binnen regulier beleid en regulier werk van instellingen. ACTIVITEITEN 1. Onderzoek In de Stadspeiling 2009 is (met een toelichting) gevraagd naar de seksuele voorkeur van respondenten, als achtergrondvariabele. Op enkele punten was er een significante samenhang tussen de opgegeven seksuele voorkeur en scores op leefbaarheid en veiligheid. Wij hebben de resultaten besproken met Stichting Keiroze, de Wham en Artikel 1 Midden Nederland, om ze meer inhoudelijke te kunnen duiden. Art. 1 Midden Nederland heeft het Pink Panel opgericht: een groep van LHBT-inwoners aan wie jaarlijks een enquête wordt voorgelegd. De resultaten zijn steeds besproken in themacafé’s. Thema’s van de enquêtes waren vrije tijd, veiligheid in de woonomgeving en dienstverlening. In de Jongerenstadspeiling 2010 is een vraag opgenomen over de houding van jongeren ten opzichte van homoseksualiteit. In de gezondheidspeiling worden al langer relevante vragen opgenomen. Met middelen van het ministerie van Binnenlandse is een provinciaal onderzoek naar ongelijkwaardigheid uitgevoerd, waarin kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over discriminatie worden opgenomen.
3
2. Eigen producten en diensten Op onze website hebben wij overzichtelijke informatie opgenomen over ons beleid met links naar 1 relevante organisaties in de regio . In de papieren gemeentegids is een katern ‘homoseksualiteit’ opgenomen. Verzocht is in het programma dienstverlening van Attent Amersfoort aandacht voor seksuele diversiteit mee te nemen, bijvoorbeeld bij klantcontacten over huwelijken en geboortes. Bij de aansturing van gesubsidieerde instellingen bespreken wij of er in hun werkwijze aandacht is voor diversiteit van inwoners, waaronder homoseksualiteit. Hierover zijn binnen de ambtelijke organisatie twee bijeenkomsten georganiseerd. In het personeelsbeleid is aandacht voor diversiteit. Binnen dit beleid is bijvoorbeeld ruimte voor ondersteuning van een informeel roze personeelsnetwerk: Sectie Roze. Ter inspiratie organiseert de gemeente regelmatig een Observatorium, een lezing, voor de eigen organisatie. Samen met P&O heeft de Sectie een Observatorium georganiseerd met de titel De kracht van diversiteit binnen organisaties. Boris Dittrich verzorgde een inspirerende lezing over het belang van diversiteit binnen organisaties, met homoseksuele mannen, lesbische vrouwen, biseksuelen en transgenders als concreet voorbeeld. Vanuit onze voorbeeldfunctie hebben we de lezing deze keer ook opengesteld voor organisaties in de stad. Wij hebben ons als bestuur uitgesproken over sociale acceptatie bij activiteiten in de stad. De burgemeester heeft een werkconferentie geopend over sociale acceptatie van jongeren en ouderen, de wethouder heeft de Derk Koetje Award uitgereikt - een prijs in het leven geroepen door de Werkgroep Homoseksualiteit Amersfoort (WHAM) voor mensen die zich inzetten voor de belangen van homoseksuelen, lesbiennes, biseksuelen en transgenders in Amersfoort en omstreken; op Coming Outdag 2011 heeft de wethouder samen met leden van Sectie Roze de regenboogvlag gehesen, nieuwe initatieven zoals de ANBO Roze groep en het Roze loperproject zijn onder de aandacht gebracht in de gemeentelijke stadsberichten, om een voorbeeld te geven. Wij overleggen regelmatig met de diverse belangenorganisaties. In 2011 zijn T-Amersfoort en de ANBO Roze groep nieuwe overlegpartners geworden. 3. Jongeren: bespreekbaarheid en ondersteuning Analoog aan het programma Amersfoort Jong hebben wij ons gericht op jongeren op school, op een club, thuis en op straat. In twee bestuurlijke overleggen heeft de wethouder met de bovenschoolse managers besproken of en op welke wijze scholen aandacht besteden aan homoseksualiteit in het veiligheidsbeleid en de zorgstructuur van de school. Onder hen is onder andere het boekje ‘de Roze draad in veiligheid op 2 school ’ verspreid, ook zijn zij gewezen op relevant aanbod van organisaties en lesmateriaal. Een aantal scholen, waaronder een gereformeerde school, heeft hierop het eigen beleid onder de loep genomen en bijvoorbeeld een lespakket laten ontwikkelen of een theatervoorstelling georganiseerd. In het kader van Schoolkracht hebben de beide ROC’s in de regio besloten vragen over sociale acceptatie van homoseksualiteit op te nemen in de vragenlijst. Afgesproken is om via de Zorgadviesteams van de scholen verder aandacht te besteden aan dit onderwerp. Wij hebben samen met Movisie voorlichting gegeven in het werkoverleg van ZATcoördinatoren, het boekje ‘de Roze draad in veiligheid op school’ is ook onder hen verspreid. In ons meerjarenplan voor de volgende periode bouwen wij hierop voort. In overleg met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is goede en duidelijke informatie geplaatst op hun site, zowel voor jongeren als ouders. Het CJG benut de handreiking seksuele diversiteit van Movisie en heeft haar samenwerkingspartners bevraagd op het hulpaanbod voor LHBT-jongeren, zodat zij goed kunnen doorverwijzen. De resultaten hiervan zijn besproken op een werkconferentie (2010), waarin ook voorlichting is gegeven door Movisie over problematiek van LHBT-jongeren. In 2011 is als vervolg op de werkconferentie een meerdaagse training aangeboden aan professionals, opgenomen in het trainingsprogramma van het CJG en bekostigd door de gemeente. 1 2
www.amersfoort.nl/homoseksualiteit, of www.amersfoort.nl/lhbt. Uitgegeven door Empowerment lifestyle services
4
De jongerenwerkers van de SWA hebben al voor de koploperaanpak een training gevolgd over het bespreekbaar maken van homoseksualiteit. Twee van hen hebben deelgenomen aan de werkconferentie. Op verzoek van de gemeente heeft Movisie voorlichting gegeven tijdens een teambijeenkomst van alle jongerenwerkers. Samen met SRO en Homosport Nederland hebben we een avond georganiseerd voor lesbische, homo- en biseksuele sporters om te horen wat hun ervaringen zijn. De opkomst was beperkt, ongeveer evenveel sporters als organisaties, maar de avond werd als zinnig ervaren. Het was de bedoeling om hieraan in de werkconferentie vervolg te geven met een workshop ‘sociale acceptatie in de sport’. Deze aanpak leverde echter geen aanmeldingen op, de workshop is vervallen. Met de NSA hebben wij gekeken naar mogelijkheden om voor het thema sport aan te sluiten bij de vreedzame scholenaanpak en buurtsport. Dit heeft nog geen concrete plannen opgeleverd. 4. Roze Week en Roze Zaterdag 2010 De Roze Zaterdag is een landelijk evenement gericht op ontmoeting, zichtbaarheid en sociale acceptatie van LHBT inwoners. Wij zijn er trots op dat Stichting Keiroze de Roze Zaterdag 2010 naar Amersfoort heeft gehaald. De Roze Zaterdag en Roze Week zijn uitstekend verlopen. De sfeer was goed, het weer was goed, inschattingen van bezoekersaantallen variëren van 40.000 tot 55.000. De gemeente heeft met een eigen wagen deelgenomen aan de parade om uit te dragen dat wij willen dat iedereen zich in Amersfoort thuis voelt en welkom weet. Genodigde burgemeesters van Groningen, Eemnes en Nieuwkoop reden mee met burgemeester, wethouder, gemeentesecretaris en het hoofd personeelszaken en andere gemeente-ambtenaren. Voor bezoekers die ook de Amersfoortse Roze Zaterdag in de jaren tachtig hebben meegemaakt gaf deze dag een nieuw en positief beeld van sociale acceptatie van homoseksualiteit in de stad. Door de vele voorbereidingen, vele betrokkenen en grote zichtbaarheid zijn de dag en week een grote stimulans geweest voor bespreekbaarheid van en betrokkenheid bij sociale acceptatie van LHBT-inwoners. Wij kunnen hier ook de komende jaren ons voordeel mee doen. Amersfoort staat landelijk op de kaart als stad met een roze hart. 5. Activiteiten en samenwerking na de Roze Zaterdag Stichting Keiroze heeft subsidie gekregen om diverse publieksgerichte activiteiten te organiseren in de stad, als aanloop naar de Roze Zaterdag. Ook na de Roze Zaterdag is Keiroze actief gebleven. Een deel van de activiteiten is bekostigd met subsidie, een deel via sponsoring en bijdragen van deelnemers. Keiroze heeft voor diverse activiteiten samengewerkt met de Wham. Keiroze heeft deelgenomen aan de Canal Pride in Amsterdam 2009 om de Roze Zaterdag 2010 in Amersfoort te promoten, ook het gemeentebestuur was vertegenwoordigd op de boot. Andere activiteiten waren bijvoorbeeld de inmiddels jaarlijkse Roze Picknick in park Randenbroek, Roze Sofie aan tafel, waaraan de burgemeester heeft deelgenomen, een gesprekstafel op de Dag van de Dialoog, een activiteit voor jongeren op Coming Outdag 2009 en een herhaling van de Roze viering in 2011. Naar aanleiding van de Roze Zaterdag en de eerste viering in de St. Joriskerk heeft het Platform Religie en Levensbeschouwing een dialoog gevoerd over seksuele voorkeur en religie. Jaarlijks organiseert de Stichting Gay Pride Amersfoort op eigen kosten op de Hof de Gay Pride, waarvoor de Wham de informatiemarkt organiseert. De Wham heeft naast de reguliere activiteiten en openingstijden de ‘Whamgasten’ geïntroduceerd, waar bekende Amersfoorters aan de hand van filmpjes een thema of persoonlijk verhaal toelichten. Gevolg hiervan is onder andere dat meer inwoners de weg naar de Wham vinden. Ook de wethouder is Whamgast geweest. In 2011 hebben Keiroze en de Wham op voorstel van de gemeente een netwerkbijeenkomst georganiseerd voor zowel belangen- als reguliere organisaties in de regio. De nadere kennismaking leidde tot veel ideeën en mogelijkheden voor samenwerking. Met name voor belangenorganisaties, maar de linken met de reguliere organisaties worden ook steeds meer gelegd. Diverse organisaties benutten het pand van de Wham al voor hun vergaderingen en bijeenkomsten. 6. Andere activiteiten Wij zetten in op een goede afhandeling van meldingen van discriminatie. De meldingen die binnen komen bij Zichtbaar Jezelf (homonetwerk binnen de politie) worden inmiddels ook besproken in het Regionaal Discriminatie Overleg (politie, justitie, Art.1 MN) Art. 1 MN traint met enige regelmaat de intakers bij de politie op opmerkzaamheid op discriminatie. Het Pink Panel van Art 1 MN heeft ook als doel om het melden van discriminatie op grond van seksuele voorkeur laagdrempelig te maken. Dit is een blijvend punt van aandacht. Art 1 MN is nu met een project gestart om beter bekend te worden bij het lokale netwerk en te zorgen voor een laagdrempeliger toegang.
5
Binnen de gemeente hebben wijkmanagers enkele situaties van problemen in de buurt opgepakt. Wij hebben gedurende de koploperperiode regelmatig overlegd met de politie, met name om van elkaars activiteiten en inzet op de hoogte te blijven. In het nieuwe meerjarenplan hebben wij op basis hiervan concretere plannen opgenomen. In de werkconferentie in 2010 (zie onder 3) is naast een workshop over jongeren ook een workshop besteed aan sociale acceptatie van ouderen. Als gevolg hiervan is een aantal vrijwillige ambassadeurs voor het landelijke Roze Loperproject aan de slag gegaan, gecoördineerd door Stichting Keiroze. In 2011 leidde dit tot uitreiking van de eerste Roze loper in de regio, aan zorgboerderij de Stoethoeve. Een vrijwilliger heeft bovendien een ANBO Roze groep opgezet, waarin LHBT-ouderen elkaar ontmoeten en thema’s bespreken die hen aangaan. In het kader van de koploperovereenkomst hebben wij aan diverse landelijke bijeenkomsten deelgenomen om ervaringen uit te wisselen met andere koplopergemeenten. In 2011 hebben wij het voortouw genomen om als koplopergemeenten samen op te trekken in het maken van nieuwe samenwerkingsafspraken voor de komende jaren, samen met uw ministerie. FINANCIEEL Voor de Roze zaterdag is een gemeentelijk budget van € 50.000,-- ingezet, hiervoor zijn geen middelen uit de koploperaanpak benut. De overige kosten voor Roze Zaterdag zijn gedekt via sponsors, fondsen en andere inkomsten van Stichting Keiroze. De Wham voert haar activiteiten uit met een structurele gemeentelijke subsidie. Het koploperbudget, een decentralisatie-uitkering van € 75.000,-- voor de periode 2008-2011, is met name benut voor specifieke activiteiten zoals bijeenkomsten, voorlichting, het Pink Panel, subsidie voor activiteiten van belangenorganisaties en aanschaf van voorlichtingsmateriaal. CONCLUSIE De koploperaanpak in Amersfoort is bij de start een zoektocht geweest naar informatie, contacten, de juiste toon en onderbouwing en heeft in de loop van de periode steeds meer momentum gekregen. De Roze Zaterdag is een grote zichtbare stimulans geweest, waarop onder andere belangenorganisaties goed hebben kunnen voortbouwen. De samenwerking wordt steeds meer gezocht en er ontstaan nieuwe ideeën, wat weer nieuwe enthousiaste en geïnteresseerde mensen aantrekt. Wij hebben als gemeente ingezet op agendasetting, zowel publiekelijk door steunbetuigingen, als meer achter de schermen, door gesprekken met organisaties aan te gaan, hen informatie te geven en al doende te komen tot afspraken over concrete activiteiten zoals voorlichting aan medewerkers. De landelijke onderzoeken, factsheets, adviezen van Movisie en uitwisseling met andere koplopergemeenten zijn hierin zeer behulpzaam geweest. Niet alle plannen zijn gerealiseerd, niet alle inzet leverde concreet resultaat op, maar de gezamenlijke inzet landelijk en lokaal door zowel overheid als belangenorganisaties versterkte elkaar. Het onderwerp wordt steeds meer herkend en erkend doordat het via verschillende kanalen onder de aandacht wordt gebracht. Daardoor wordt het netwerk van mensen dat zich inzet voor sociale acceptatie steeds groter. Het is zowel binnen onze eigen organisatie als in de stad een vanzelfsprekender thema geworden, waarvan het belang wordt herkend en waarvoor mensen zich willen inzetten. Nog niet overal, maar er ligt een goede basis om op verder te bouwen. Wij vinden het dan ook fijn dat wij dat de komende periode samen met de rijksoverheid en belangenorganisaties kunnen blijven doen.
6
BIJLAGE: concrete voorbeelden Niet alles wat is gedaan levert beeldmateriaal of tekst op. Gesprekken en overleg zijn belangrijk maar minder zichtbaar. In deze bijlage een selectie van beeldmateriaal en artikelen van activiteiten van de gemeente en belangenorganisaties. Zie ook: www.amersfoort.nl/lhbt www.pinkpanel.nl www.jongamersfoort.nl activiteiten van belangenorganisaties: www.keiroze.nl www.youtube.com – roze zaterdag amersfoort www.wham-amersfoort.nl www.t-amersfoort.nl roze netwerkbijeenkomst: http://info.wham-amersfoort.nl/RNB%20ALGEMEEN.htm
7
8
Voorzitter Anya Wiersma ontvangt Derk Koetje award AMERSFOORT, 9 januari 2011 – Voorzitter Anya Wiersma van stichting Keiroze in Amersfoort heeft zondagmiddag de Derk Koetje Award in ontvangst genomen als boegbeeld voor alle vrijwilligers die meewerkten aan de Roze Week en de Roze Zaterdag 2010. Ze kreeg de award uit handen van Sebastiaan van ’t Erve, wethouder Duurzaamheid, Sociale Zekerheid, Integratie en Amersfoort 2.0. De onderscheiding is twee jaar geleden in het leven geroepen door de WHAM (Werkgroep Homoseksualiteit Amersfoort).
Anya Wiersma was in 2010 het boegbeeld van roze Amersfoort. Als symbool van de Roze Zaterdag kreeg ze vorig jaar vele vrijwilligers op de been om de Roze Week en de Roze Zaterdag in juni 2010 tot een grandioos succes te maken. Met haar inzet is de Roze Zaterdag echt gaan leven en fantastisch verlopen, zo motiveerden Koert van Veen (voorzitter WHAM) en wethouder Sebastiaan van ’t Erve de keuze voor de winnares van 2010. De uitreiking vond plaats tijdens de nieuwjaarsborrel van de WHAM. De voorzitter van Keiroze is bijzonder blij met de onderscheiding. Ze maakte van de gelegenheid gebruik om alle vrijwilligers nog een keer te bedanken. “De penning is voor ons allemaal.” Wiersma benadrukte daarbij nogmaals dat het zonder de vrijwilligers niet zo’n groot succes was geworden. “We hebben het met z’n allen gedaan en samen geschiedenis geschreven.” Ze bedankte ook Van ’t Erve. “De stichting is de gemeente bijzonder dankbaar. Stichting Keiroze heeft verschillende voorbereidende gesprekken met de gemeente gevoerd en meteen alle medewerking gekregen. Daardoor is de Roze Zaterdag in goede harmonie verlopen. We kunnen er samen trots op zijn.” De Derk Koetje Award is vernoemd naar de ontvanger van het eerste uur, Derk Koetje. Hij kreeg in 2009 de eerste onderscheiding voor zijn bijdrage aan de homo-emancipatie in de Keistad. Koetje was de eerste openlijk homoseksuele politieagent in Amersfoort en initiatiefnemer van een jaarlijks terugkerende Gay Pride in Amersfoort.
De award is een verzilverde penning met inscriptie en is ontworpen door grafisch ontwerper John van Drumpt.
9
(Interne nieuwsbrief klantencontactcentrum)
10
11
12
13
14
15
16
17
18
(Seniorenkrant Amersfoort)
19
Eerste Roze Loper voor zorginstelling in regio Amersfoort 02 september 2011 Zorgboerderij de Stoethoeve in Soest ontving op donderdag 1 september de Roze Loper: een certificaat waaruit blijkt dat de instelling een homovriendelijk beleid heeft. Zowel cliënten als personeel kunnen op de Stoethoeve openlijk voor hun seksuele geaardheid uitkomen. Wethouder Sebastiaan van ’t Erve (Integratie)moedigt andere zorginstellingen aan dit voorbeeld te volgen: “Ik hoop dat meer organisaties het voorbeeld van de Stoethoeve volgen en zichzelf de opdracht geven daadwerkelijk homovriendelijk te zijn.”
Sociale acceptatie van lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen en transgenders (vaak afgekort als LHBT) is nog steeds niet vanzelfsprekend. Amersfoort wil een stad zijn waarin iedereen zich thuis en welkom voelt. De gemeente is hierin een van de 18 Nederlandse koplopergemeenten. “Het verbeteren van de sociale acceptatie van LHBT-inwoners blijft aandacht vragen”, aldus wethouder Van ’t Erve. KEIROZE De Roze Loper Tolerantiescan is een landelijk project met als doel de homotolerantie binnen zorginstellingen te vergroten. Verschillende Amersfoortse vrijwilligers van Stichting Keiroze zijn ambassadeur van de Roze Loper en stimuleren zorginstellingen in de regio om de scan in te vullen. De Stoethoeve is de eerste zorginstelling in de regio Amersfoort die de Roze Loper in ontvangst mocht nemen. De zorgboerderij maakte van de uitreiking een feestelijke dag. Gerelateerde links • •
Stichting Keiroze Homoseksualiteit
(stadsberichten Amersfoort)
20
