zakendoen met Duitsland

zakendoen met Duitsland

3

inhoudsopgave Voorwoord5

Zakenklimaat Handelsgeest6 Economische situatie

10

Handelsrelatie16 Kansrijke sectoren

20

Zakencultuur22 Omgangsvormen28

Nederlands-Duitse Handelskamer Deze reisgids is geschreven in samenwerking met de DNHK. DNHK is een zelfstandige vereniging met een netwerk van bijna 1000 ledenbedrijven in het Nederlands-Duitse bedrijfsleven. Tot de dienstverlening behoort marktonderzoek, fiscale vertegenwoordiging, salarisadministratie in Duitsland, personeelsbemiddeling en juridisch advies - vooral gericht op het Duitse arbeids- en vennootschapsrecht. DNHK onderhoudt nauwe contacten met ministeries en autoriteiten in Duitsland en Nederland en organiseert jaarlijks bijeenkomsten over actuele thema’s op het gebied van taal en cultuur, recht, belastingen en marketing. Daarnaast zoekt de DNHK regelmatig de dialoog met media, politiek en overheden in beide landen. Jaarlijks presenteert de DNHK haar ‘7 standpunten’ aan het Nederlandse ministerie van EL&I en voert zij veelvoudig gesprekken met Duitse overheden in de diverse deelstaten. Vanuit vestigingen in Den Haag, Berlijn en Düsseldorf begeleidt de DNHK ondernemers bij het zakendoen in het buurland. De contactgegevens van DNHK in Nederland zijn: Nederlands-Duitse Handelskamer Nassauplein 30 2585 EC Den Haag T (070) 3114 100 E [email protected] www.dnhk.org

Bedrijfsprofielen34

Zakendoen in de praktijk Een bedrijf opzetten

36

Wet- en regelgeving

46

Douanezaken52 Vergunningen56 Productaansprakelijkheid60 Personeel64 Belastingen68 Betalingsverkeer78 Dit kan ABN AMRO voor u betekenen

82

Nuttige adressen

89

voorwoord Ziet u toekomstige expansie in het buitenland voor uw onderneming? Zakendoen over de grens en daarmee succesvol zijn, blijkt in de praktijk veelal een uitdaging. Daarom introduceert ABN AMRO de zakenreisgids, onmisbaar voor uw zakelijke, internationale avontuur! Een gids vol informatie van insiders; met handige weetjes over het betreffende land, het zakenklimaat en ondernemerstips. Uiteraard staan wij © ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO is gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10, Amsterdam (Postbus 283, 1000 EA). KvK nummer 34334259. BTW-identificatienummer: NL 820646660B01. In deze brochure staat algemene informatie en is niet speciaal geschreven voor uw persoonlijke situatie. De brochure is daarom geen advies om iets te doen of niet te doen. Beslissingen die u alleen neemt op grond van de informatie in de brochure komen voor uw eigen risico. Wij proberen alleen betrouwbare bronnen te gebruiken voor de informatie in de brochure. We kunnen niet garanderen dat alle informatie altijd juist, volledig of niet al verouderd is. Als u meer informatie wilt over het onderwerp van de brochure, kunt u altijd contact met ons opnemen, bijvoorbeeld via internet (www.abnamro.nl) of via een bankshop bij u in de buurt. De informatie in deze brochure is bedoeld voor onze klanten in Nederland. We kunnen er niet voor in staan dat de informatie in de brochure ook bruikbaar is in andere landen.

u daarnaast ook graag bij met netwerken in binnen- en buitenland, advies, producten en diensten op maat. ABN AMRO wenst u veel succes op uw zakelijke reis! Edzard Enschedé Managing Director International Network Commercial and Merchant Banking

6

7


handelsgeest Industriële spil van Europa Duitsland is met 82 miljoen inwoners de grootste consumentenmarkt van Europa. De industrie vormt samen met de dienstensector de ruggengraat van de Duitse economie. De beroepsbevolking (42 miljoen) is relatief hoogopgeleid. Door de gunstige ligging en goede infra structuur biedt het land gemakkelijk toegang tot aangrenzende groeimarkten.

Prettig ondernemersklimaat Het land herbergt een groot aantal innovatieve, hoogproductieve multinationals en mkb-bedrijven. De Duitse overheid verwelkomt buitenlandse ondernemingen met open armen. Dankzij de sociale, economische en politieke stabiliteit heeft Duitsland volgens gere nommeerde instituten als de Economist Intelligence Unit (EIU), IMD Business School en het World Economic Forum een aantrekkelijk ondernemingsklimaat.

“Een kantoor in Duitsland is voor ons erg belangrijk, want de bedrijven daar doen het liefst zaken met een Duitse onderneming. Ze zijn wel blij met de Nederlandse expertise die erachter zit, want Nederlanders worden wereldwijd toch wel gezien als pioniers op het gebied van glastuinbouw.” Codema - Maarten de Jager

8


“De Duitse handelsmentaliteit is meer gedisciplineerd. Levertijden en betalingscondities worden in het algemeen beter nageleefd.” Henisol - Arie Bouma

Bureaucratie en regeldruk Als u een bedrijf wilt opstarten, belasting moet betalen of vastgoed wilt registreren, kan de Duitse bureaucratie een last zijn. Daarnaast kent Duitsland een relatief hoge administratieve lastendruk.

Aantrekkelijk investeringsklimaat De Duitse vrijemarkteconomie scoort goed op de European Attractiveness Survey van Ernst & Young (2011). Deze index rangschikt Europese landen op basis van aantrekkelijkheid om er te investeren. Daarnaast is Berlijn uitgeroepen tot de derde aantrekkelijkste Europese stad om een bedrijf op te zetten. Onze oosterburen vertrouwen op hun sterke economie, hebben een duidelijke ondernemerscultuur en voeren een gedegen fiscaal beleid. Voor de wet is er over het algemeen geen verschil tussen binnen- en buitenlandse organisaties.

“Voor ons is Noord-Duitsland het interessantste gebied, vooral vanwege de geografische ligging en de minimale cultuurverschillen.” Henisol - Arie Bouma

9

10

11


economische

situatie

Sterke reus van de eurozone Duitsland is de grootste lidstaat van de eurozone, zowel wat de omvang van de economie betreft als die van de bevolking. Het land is een echte uitvoergigant, maar de relatief gezonde binnenlandse economie zal de komende jaren ook de nodige vraag naar invoer genereren. De Duitse economie is de afgelopen jaren veel harder gegroeid dan in de rest van de eurozone en het land speelt een sleutelrol bij de onderhandelingen over de oplossing van de staatschuldencrisis. Kortom: Duitsland is de sterke reus van de eurozone en biedt veel mogelijkheden tot zakendoen. Dit is het resultaat van een combinatie van loonmatiging en drastische

Snelste groeier binnen Europa

arbeidsmarkthervormingen: de zogeheten Hartz-Reformen, geïnitieerd

De Duitse economie is de afgelopen jaren gemiddeld ruim 2% harder

door Bondskanselier Gerhard Schröder in 2002. Deze maatregelen

gegroeid dan de economieën van overige lidstaten binnen de eurozone.

waren nodig omdat Duitsland in de jaren na de hereniging van het

Vooral de uitvoer en de bedrijfsinvesteringen stegen fors, maar ook de

oostelijke en het westelijke deel in 1990 veel concurrentiekracht had

consumptie nam toe. Deze relatief sterke prestatie is grotendeels te

verloren en in een recessie dreigde weg te glijden. Als gevolg van

danken aan een zeer gematigde stijging van de loonkosten per eenheid

deze hervormingen en de matige stijging van de loonkosten per

product sinds het begin van deze eeuw.

eenheid product, heeft Duitsland veel concurrentiekracht herwonnen.

12


economische situatie

Rechte rug tegen China

De belangrijkste uitvoer van Duitsland bestaat uit:

Duitsland heeft de opmars van China als belangrijke speler in de wereldhandel goed kunnen weerstaan. Het aandeel van Duitsland in

▶▶ auto’s en transportmiddelen;

de totale wereldexport is met slechts 1% gedaald sinds 2001, het jaar

▶▶ machines;

waarin China toetrad tot de Wereldhandelsorganisatie. Het aandeel

▶▶ computers en elektronica;

van de gehele Europese Unie nam sindsdien met 7% af, en dat van

▶▶ chemische producten;

de Verenigde Staten met 4%.

▶▶ metaalproducten.

Uit- en invoer

Duitsland voert vanuit Nederland hoofdzakelijk de volgende goederen in:

De Duitse uitvoer blijft voor het overgrote deel binnen Europa (71% van het totaal), waarbij de eurozone met 40% het grootste deel voor zijn

▶▶ machines;

rekening neemt. Het aandeel van China is op zich vrij beperkt (6%),

▶▶ transportmiddelen;

maar het is wel in drie jaar tijd verdubbeld. Ongeveer 7% van de Duitse

▶▶ chemische producten;

uitvoer gaat naar Nederland en het aandeel van Nederland in de invoer

▶▶ gas en brandstoffen;

van Duitsland bedraagt zo’n 9%.

▶▶ voedingsmiddelen.

Groei bbp versus eurozone (Bron: EIU)

Sterke binnenlandse economie Met circa 82 miljoen mensen heeft Duitsland verreweg de grootste

In % jaar-op-jaar

bevolking van de eurozone: bijna 25% van het totaal. De werkloosheid lag begin 2012 op een historisch dieptepunt en de arbeidsmarkt was

6

krap. De ratio van het aantal vacatures ten opzichte van het aantal

4

banen lag op 1,22. Dat is het hoogste niveau sinds 2000. De krapte op

2

de arbeidsmarkt heeft ervoor gezorgd dat de loonstijging is opgelopen

0

consumptieve bestedingen. Daarnaast zijn de bedrijfswinsten de

-2

en de koopkracht van huishoudens is toegenomen. Dit stimuleert de

96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11

afgelopen jaren sterk gestegen, wat de investeringsgroei bevordert.

-4

Goede economische structuur

-6

is voor het economisch groeipotentieel. Op een totaal van 183 landen

Duitsland beschikt over een goede economische structuur, wat gunstig

-8

staat het op de 22e plaats in de ranglijst Ease of Doing Business van de Wereldbank. In de Global Competitiveness Index van het World Duitsland

Eurozone exclusief Duitsland

Economic Forum staat Duitsland zesde van in totaal 142 landen.

13

14


Het land scoort daarbij zeer goed in vergelijking met andere lidstaten van de eurozone. Kortom: het ondernemersklimaat is gunstig en er zijn relatief weinig hindernissen die de economische groei belemmeren.

Huishoudboekje op orde Ook op het gebied van de overheidsfinanciën doet Duitsland het verhoudingsgewijs goed. Het financieringstekort is in 2011 gedaald naar slechts 1% van het bbp. Dit is substantieel lager dan het gemiddelde in de eurozone van ongeveer 4,5%. De staatsschuld bedroeg in 2011 81% van het bbp. Ter vergelijking: in de eurozone lag dit op 88%. Doordat de overheidsfinanciën relatief gezond zijn, hoeft Duitsland de komende jaren aanzienlijk minder bezuinigings maatregelen door te voeren dan de andere landen van de eurozone.

Vooruitzichten De Duitse economie is in de tweede helft van 2011 geraakt door de escalerende staatsschuldencrisis in de eurozone. De economie kromp in de laatste maanden van dat jaar. Doordat begin 2012 nog niet alle benodigde stappen waren genomen om de crisis te bezweren, is de kans groot dat de economie in de eerste helft van 2012 zal blijven kwakkelen. Ervan uitgaande dat de Europese leiders in de loop van 2012 de laatste stappen zetten om de crisis te beteugelen, zal de Duitse economie in de tweede helft van dit jaar waarschijnlijk weer groeien. Dankzij de gezonde binnenlandse economie en goede economische structuur zal de Duitse economie beter blijven presteren dan het gemiddelde binnen de eurozone.

15

16

17


handelsrelatie

Duitsland - Nederland

Vergelijkbare landen Het ondernemersklimaat en groeipotentieel van Nederland en Duitsland hebben veel overeenkomsten. Beide landen horen bij de sterke kern van de eurozone en volgens het Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) is de flexibiliteit van de arbeids markt er ongeveer hetzelfde. Begrotingstekorten en staatschulden liggen ruim onder het gemiddelde en beide staten hebben een triple A credit rating, de hoogste score die de belangrijkste kredietbeoordelaars toekennen. Ook volgens de Global Competitiveness Index van het World Economic Forum en de Doing Business Indicator van de Wereldbank liggen Nederland en Duitsland dicht bij elkaar.

Monetaire geschiedenis

Hechte handelspartners

Ver voordat de euro werd geïntroduceerd, had Nederland al een

Voor Nederland is Duitsland de belangrijkste handelspartner. Het land

eenzijdige muntunie met Duitsland. Vanaf het begin van de jaren ’80

is goed voor ongeveer 18% van de Nederlandse invoer en 24% van

in de vorige eeuw hield De Nederlandsche Bank (DNB) de gulden in

onze uitvoer. Omgekeerd heeft Nederland een aandeel van 6,5% in

een heel nauwe marge ten opzichte van de Duitse mark. Daarnaast

de export en 9% in de import van Duitsland.

volgde Nederland het monetaire beleid van de Deutsche Bundesbank.

18


handelsrelatie Duitsland - Nederland

In 2011 was Nederland voor de Duitsers het belangrijkste importland,

2. Belangrijke grondstof- en energieleverancier

vóór China en Frankrijk:

Onze export naar Duitsland wordt aanzienlijk vergroot doordat we in

19

de relatief hoge Duitse energie- en grondstofbehoefte helpen voorzien. Vanwege de industriële structuur en de geringe zelfvoorzieningsgraad Aandeel aan de totale import

moet Duitsland op deze gebieden veel importeren. Nederland speelt

Land

Aandeel

daarin een hoofdrol. In 2010 was het voor Duitsland bestemde aandeel

Nederland

9,10

van ons aardgas (ongeveer 7%) goed voor 4,8 miljard euro.

Volkrepubliek China

8,77

Frankrijk

7,36

3. Voedselvoorziening

Italië

5,36

Traditioneel heeft Nederland een sterke positie op het gebied van

Verenigde Staten

5,34

voedselvoorziening. Bijna 30% van onze totale export naar Duitsland

Overige

64,07

bestaat uit primaire producten. In 2010 lag het bedrag dat hiermee was gemoeid rond de 22 miljard euro. Daarvan kwam 17,2 miljard euro uit de export van levensmiddelen, landen tuinbouwproducten.

Import 2011: Geheel: 901,95 mld. Euro Land

Import 2011 in mld. Euro

Dominante sectoren

Nederland

82,1

In 2010 investeerde Nederland voor 58 miljard euro in Duitsland.

Volkrepubliek China

79,1

Dat is ruim 8% van onze totale directe buitenlandse investeringen.

Frankrijk

66,4

Nederlandse ondernemingen richtten zich daarbij relatief veel op

Italië

48,3

het Duitse banken verzekeringswezen, de chemische sector en

Verenigde Staten

48,2

bedrijven in de sector transport en logistiek.

Bron: Statistisches Bundesamt Deutschland (stand: januari 2012)

Dit heeft drie oorzaken: 1. Gunstige geografische ligging en infrastructuur Nederland heeft een gunstige ligging aan zee en een uitstekende infrastructuur: havens met goede open overslagfaciliteiten, een fijnmazig wegennet en binnenvaartverbindingen tot in Zuid-Duitsland.

“Als het om zakendoen gaat, zijn de verschillen tussen Nederland en Duitsland niet meer zo groot. 25 jaar geleden zat je nog met grenscontroles en taal- en cultuurverschillen, maar dat is tegenwoordig aanzienlijk minder.” Henisol - Arie Bouma

20

21


kansrijke sectoren

Goederen vs. diensten Nederland voert aanzienlijk meer goederen dan diensten uit naar Duitsland. In 2010 bedroeg de goederenexport richting onze ooster buren 90 miljard euro. Ter vergelijking: de dienstenexport bedroeg in datzelfde jaar 10 miljard euro. We exporteren onder andere: ▶▶ voedings- en genotmiddelen (16%); ▶▶ aardolie en brandstoffen (16%); ▶▶ chemische producten, inclusief farma (16%). Onze dienstenexport bestaat vooral uit:

Vanuit Duitsland importeert Nederland hoofdzakelijk:

▶▶ transport (35%);

▶▶ machines en transportmiddelen (28%);

▶▶ reisverkeer (35%);

▶▶ chemische producten (23%);

▶▶ zakelijke dienstverlening (23%).

▶▶ halffabricaten (14%). Duitsland stimuleert innovatie, R&D en kansrijke sectoren als duurzame energie, ICT, milieutechnologie en medische technologie.

22

23


zakencultuur Dichtbij en toch anders Duitsland is de grootste consumentenmarkt van Europa, grenst aan ons land en de Duitse taal lijkt op het Nederlands. Dat maakt het land interessant voor veel Nederlandse ondernemers. Over het algemeen zijn Duitsers aangename en zeer betrouwbare handelspartners. Maar er is een aantal belangrijke verschillen als het gaat om het zakelijke klimaat. Zo is het Duitse zakenleven erg formeel, verschillen mentaliteit en gewoonten per deelstaat en zijn Duitsers eerder probleem- dan oplossingsgericht. Denken en handelen als een Duitser is volgens veel Nederlandse ondernemers de beste strategie om in Duitsland succesvol zaken te doen.

Formele besluitvorming

Kwaliteit boven alles

Duitsers houden graag vast aan wat ze hebben en kiezen bij voorkeur

Ondanks hun behoedzame en formele aanpak, zijn Duitsers wel

voor zekerheid. De chef is de baas, van hem worden beslissingen

degelijk resultaatgericht. Dat zie je terug in de samenwerking.

verwacht. Deze maakt hij gewoonlijk door zich uitgebreid op de hoogte

Nederlanders hechten waarde aan persoonlijk contact tijdens het

stellen van de mening van zijn medewerkers. Veranderingen vergen

zakelijk verkeer, terwijl voor een Duitser ‘de zaak’ voorop staat.

daarom vaak nogal wat tijd en geduld. Een groot voordeel is dat alle

Het sociale gedeelte komt na het werk, niet ervoor. Duitsers willen

betrokkenen zich uiteindelijk neerleggen bij een genomen beslissing

een feilloos werkend product en een onberispelijk uitgevoerde

en in de uitvoering daarvan loyaal zijn aan hun leidinggevende.

opdracht. Kwaliteit is in Duitsland belangrijker dan de prijs.

24


“Het gaat er soms stevig aan toe, maar wel altijd fair. Duitsers proberen een prijs vaak naar beneden af te ronden. Omdat ze veel tijd steken in het regelen van financiën en vergunningen, onderhandelen ze met ons over de levertijd. Ze willen alles zo snel mogelijk hebben. Zorg dat je geen afspraken maakt die je niet na kunt komen, daar houden Duitsers niet van.” Codema - Maarten de Jager

zakencultuur

25

Probleemgericht denken Duitsers staan bekend om hun probleemgerichte denken. Uw toekomstige samenwerkingspartner ziet waarschijnlijk veel beren op de weg en dekt alle risico’s graag bij voorbaat af. Voor potentiële problemen bedenkt hij alvast oplossingen. Dit staat haaks op de Nederlandse manier van denken. Zodra de hoofdlijnen van een project op papier staan, gaan wij aan de slag. De details vullen we gaandeweg wel in. We denken doelgericht en pakken problemen aan wanneer ze zich voordoen. Dit is tegenovergesteld aan het risicomijdende karakter van onze oosterburen. Hierdoor vinden Nederlanders al snel dat Duitsers zich onnodig zorgen maken over zaken die (nog) helemaal niet aan de orde zijn.

Duits spreken is geld waard Veel Duitsers spreken tegenwoordig goed Engels, toch doen ze het liefst zaken in hun eigen taal. Overschat uw eigen taalniveau niet. Huur een gekwalificeerde tolk in als u niet volledig begrijpt wat er wordt besproken of geschreven. Nederlandse ondernemingen lopen veel projecten mis door gebrekkige kennis van de taal en zakelijke cultuur.

Presentaties en onderhandelingen Een Duitser neemt beslissingen op basis van harde feiten. Zorg daarom voor presentaties en brochures met cijfermateriaal, productanalyses,

“Als je in Duitsland gaat ondernemen, zijn de drie belangrijkste valkuilen: 1. te weinig kennis van de Duitse taal; 2. te informeel met mensen omgaan; 3. te weinig weten van lokale regelgeving, vooral over de inzet van personeel.”

uitkomsten van marktonderzoek en andere vormen van research. Houd rekening met Duitse wetten en voorwaarden en laat merken dat u daarover goed bent geïnformeerd.

Bepaald geen Franse slag Over het algemeen zijn Duitsers bijzonder goed voorbereid en leggen ze afspraken tot in het kleinste detail vast. Even snel iets regelen kennen de Duitsers niet en improviseren is voor hen een gruwel. Volgens een van tevoren opgesteld plan doordenken ze elk detail en leggen dit vast. Daarom duren onderhandelingen vaak lang.

Henisol - Arie Bouma

26


“Duitsers zijn gewend om Duits te praten; met alleen Engels kom je er niet. Zeker niet bij de kleine zakenman.” Henisol - Arie Bouma

27

28

29


omgangsvormen Aanspreekvormen en titels In het Duitse zakenleven spreekt men elkaar aan met de achternaam, voorafgegaan door ‘Herr’ of ‘Frau’. Als uw zakenpartner een titel heeft, zet deze dan tussen de voor- en achternaam: Herr Doktor Schultz of Frau Professor Müller.

Vermijd ‘du’ In Nederland tasten we af of en wanneer we een gesprekspartner kunnen tutoyeren. Dit heeft te maken met onze normen van

bewaren ze meer afstand tot de ander. Zakenpartners kunnen duzen

beleefdheid. We willen de ander zo snel mogelijk op zijn gemak

als respectloos opvatten, wat een goede samenwerking in de weg

stellen en ‘jij’ is daarvoor geschikter dan ‘u’. In Duitsland gaat deze

kan staan. Spreek Duitse relaties daarom altijd aan met ‘Sie’, en blijf

redenering beslist niet op. Er wordt in de regel niet getutoyeerd.

dit doen.

Het ‘du’ blijft in principe gereserveerd voor vriendschappen en familiaire relaties. Voor ‘du’ en ‘Sie’ zeggen bestaan zelfs werk

Afspraken maken

woorden: duzen en siezen.

Leg het eerste zakelijke contact bij voorkeur schriftelijk in plaats van telefonisch. Daarna is persoonlijk contact juist de sleutel tot succes.

Volhardend ‘u’ blijven zeggen vinden wij nogal ouderwets, maar het

Kom op tijd of liever iets te vroeg op een afspraak, want Duitsers zijn

schept wel duidelijkheid in de zakelijke omgangsvormen. Op grond

stipt en nauwgezet. Is de persoon die u wilt spreken niet aanwezig?

van hiërarchie gedragen Duitsers zich nu eenmaal formeler en

Laat altijd uw visitekaartje achter.

30


Discussieer op inhoud Schrik niet wanneer een zakenrelatie u ongezouten de waarheid zegt tijdens een discussie. Duitsers sluiten niet snel een compromis. Het kan er fel aan toe gaan tijdens een gesprek en er wordt niet geschroomd om op de man te spelen. Een Duitser discussieert op inhoud en gaat alleen de strijd aan als hij werkelijk verstand van zaken heeft. Daarom zal hij u niet snel gelijk geven, ook niet als het om bijzaken gaat. Pas uw manier van argumenteren aan als u serieus genomen wilt worden tijdens een discussie. Nederlanders willen zakenpartners liever niet beledigen. Bij een meningsverschil mag iedereen zijn zegje doen en je wordt niet snel voor het blok gezet. In de ogen van Duitsers is dit een bewijs van onvermogen en gebrek aan kennis. Want wie niet kritisch is, weet waarschijnlijk niet waar hij het over heeft.

“Je kunt de directe manier van zakendoen in Nederland niet zomaar kopiëren naar Duitsland. Daar moet je echt mee oppassen. Duitsers hebben grote moeite met de Nederlandse manier van communiceren. Geef Duitse klanten het gevoel dat je er samen uit gaat komen en probeer hun vertrouwen te winnen. Daarna is het een kwestie van je afspraken nakomen, dan komt het goed.” Codema - Maarten de Jager

31

32


Gouden regels

omgangsvormen

Ken uw plaats Laat duidelijk merken welke formele plaats u binnen uw organisatie

Wees punctueel

inneemt en welke verantwoordelijkheden daarbij horen. Vermeld uw

Dit is voor Duitsers een teken dat u serieus en betrouwbaar bent.

titels en positie op uw visitekaartje. Zorg dat u de organisatie en functie van uw contactpersoon kent.

Denk aan details Vermijd tijdens zakelijke besprekingen zinnen als: “Hier kunnen we

Scoor met status

later nog wel naar kijken.”, “Dit komt wel goed.” of “Dat zien we

Duitsers hechten veel waarde aan persoonlijke verzorging en status

vanzelf wel.” Daarmee wekt u snel wantrouwen.

symbolen, zoals auto’s en kleding. Besteed hier aandacht aan.

Bevestig afspraken

Blijf respectvol

Schriftelijk en in detail; dit wordt gewaardeerd.

Ook als u uw zakenpartner al langer kent, behandel hem met evenveel egards en respect als in het begin.

Breek met het beeld Ga ervan uit dat u wordt ingeschat als zakelijk kundig en flexibel, maar

Scheid zakelijk en privé

houd in uw achterhoofd dat Duitse zakenlieden ons onbetrouwbaar

Duitsers praten met zakenrelaties niet snel over hun privéleven.

vinden als het om details gaat. Door hier juist extra aandacht aan te

Houd in dit opzicht wat afstand. Een lunchafspraak wordt niet zo snel

schenken, creëert u kansen.

gemaakt, al verschilt dit per bedrijfstak en zijn jongeren hierin al zeker wat losser.

“De omgangsvormen in Duitsland verschillen wel met die in Nederland. Ten eerste denken Duitsers vaak overdreven hiërarchisch. Verder zijn ze doorgaans wat formeler. Blijf daarom altijd ‘U’ zeggen. Tutoyeren doe je alleen bij echte vriendschap.” Henisol - Arie Bouma

33

34

35


bedrijfsprofielen Henisol

Codema

Henisol Insulation BV heeft een compleet aanbod aan industriële isolatie, steigerbouw, tracing en brandwering. Het bedrijf werd in 2007 opgericht door eigenaar Arie Bouma en is inmiddels met ruim honderd medewerkers actief in o.a. België, Denemarken, Rusland en Zuid-Europa. In deze landen werkt Henisol vooral aan speciale projecten waarbij ze haar bijzondere expertise inzet, bijvoorbeeld in akoestische industriële isolatie (onder andere voor de luxe jachtbouw). Henisol Insulation BV heeft een zusterbedrijf in Duitsland: Henisol GmbH. Henisol GmbH wordt vanuit Nederland aangestuurd.

Codema Systems Group is de holdingmaatschappij van HAWE, WEVAB, SDF en B-E de Lier. De groep is wereldwijd marktleider in innovatieve logistieke systemen, management- en besturingssoftware en (op maat gemaakte) producten voor de (glas)tuinbouw. De dagelijkse leiding is in handen van algemeen directeur Maarten de Jager, die tevens eindverantwoor delijk is voor de holding als geheel. Codema is actief in verschillende Europese landen, heeft dealers in Amerika, Canada en Japan en levert in heel Azië en het Midden-Oosten. Op zichzelf is Duitsland een belangrijk zakenland voor Codema, maar het vormt ook een goede uitvalsbasis voor de omringende Duitstalige landen Oostenrijk en Zwitserland.

36

37


een bedrijf opzetten

Kansen en keuzes Duitsland biedt veel kansen voor ondernemers. Het is de grootste consumentenmarkt in Europa, ligt centraal en grenst aan negen landen. Bovendien heeft het een bloeiende en innovatieve hightechindustrie, met veel aandacht voor duurzaamheid en research en development. Toch is ondernemen in Duitsland niet eenvoudig. Duitsers hechten veel waarde aan kwaliteit en punctualiteit. Ze doen vooral zaken op basis van vertrouwen en werken het liefst met landgenoten. In de meeste gevallen heeft u als Nederlandse ondernemer wel een streepje voor op bedrijven uit andere landen. Richt u een vennootschap op, dan moet u deze ook laten inschrijven

Uw bedrijf aanmelden

in het handelsregister. Dit doet een Duitse notaris voor u bij het

Als u in Duitsland een bedrijf opricht, moet u dit binnen een maand

Amtsgericht (kantongerecht). In beginsel moet u Nederlandse of

melden bij het Gewerbeamt of Ordnungsamt van de gemeente waar

andere niet-Duitse documenten laten vertalen door een vertaler die

het bedrijf is gevestigd. Deze meldingsplicht geldt ook bij verlegging

door de rechtbank is beëdigd. Handtekeningen moeten door een

of beëindigen van een zelfstandige bedrijfsinrichting of een filiaal,

notaris of de Kamer van Koophandel worden gewaarmerkt en

en als u de activiteiten van een bestaande onderneming wijzigt of

worden voorzien van een apostille. Hiermee wordt de echtheid

uitbreidt.

van een handtekening op een document bevestigd.

38



Rechtspersonen en bedrijfsvormen U kunt verschillende rechtsvormen kiezen wanneer u een

Voor de oprichting van een OHG moeten vennoten ten eerste een

onderneming opricht in Duitsland:

vennootschapscontract afsluiten. In dit contract staat onder andere de doelomschrijving van de vennootschap, de firmanaam en de

Einzelfirma

vertegenwoordigingsbevoegdheid. Vervolgens dient de OHG door

Als een particulier persoon een bedrijf opricht, ontstaat er een

een Duitse notaris bij het Duitse handelsregister te worden aangemeld

Einzelfirma (eenmanszaak). De eigenaar hiervan is met zijn gehele

en door de vennoten worden ingeschreven in het plaatselijke

(persoonlijke) vermogen onbeperkt aansprakelijk voor de verbinte

Gewerberegister.

nissen die hij aangaat en de eventuele schade die hij veroorzaakt. Winst of verlies van het bedrijf komen voor rekening van de onder

KG (Kommanditgesellschaft)

nemer. Het jaarresultaat valt verplicht onder de inkomensbelasting.

De KG is vergelijkbaar met de Nederlandse cv (commanditaire vennootschap). Deze rechtspersoon is gebaseerd op hetzelfde

OHG (Offene Handelsgesellschaft)

principe als de OHG, maar kent twee soorten vennoten:

De OHG is vergelijkbaar met de Nederlandse vof (vennootschap onder firma). Alle vennoten zijn onbeperkt aansprakelijk tegenover

▶▶ de beherende vennoot, die onbeperkt aansprakelijk is;

de crediteuren van de vennootschap. In principe kan elke persoon

▶▶ de commanditaire vennoot met een beperkte aansprakelijkheid.

vennoot van een OHG zijn. Dat geldt ook voor rechtspersonen zoals een GmbH.

Een commanditaire vennoot mag de vennootschap niet besturen, maar slechts controleren.

KgaA (Kommanditgesellschaft auf Aktien)

“We hebben in Duitsland een nieuwe GmbH opgericht, dat ging erg gemakkelijk. De samenwerking met de Duitse Kamer van Koophandel, notarissen en andere partijen verliep ongelooflijk soepel. Als je de juiste papieren hebt, kun je snel een bedrijf oprichten en de overheid werkt hier erg goed aan mee.” Codema - Maarten de Jager

Een bedrijfsvorm die afwijkt van het Nederlandse systeem is de KgaA. In deze kapitaalvennootschap zijn de beherende vennoten volledig aansprakelijk, zoals bij een KG. Voor het overige zijn de regels voor een Aktiengesellschaft (AG) van toepassing, vergelijkbaar met de Nederlandse nv (naamloze vennootschap).

GmbH (Gesellschaft mit beschränkter Haftung) De GmbH is vergelijkbaar met de Nederlandse B.V. (besloten vennootschap) en wordt opgericht met behulp van een notariële akte. Er is een minimum startkapitaal vereist van 25.000 euro.

39

40



Marktbenadering De GmbH als orgaan heeft tenminste één Geschäftsführer (bestuurder).

Middelmatige prestaties van Nederlandse bedrijven in Duitsland zijn

Dit moet een natuurlijke persoon zijn. De bestuurders zijn de wettelijke

vrij zeldzaam. Exporteurs zijn vaak óf erg succesvol of helemaal niet,

vertegenwoordigers van de GmbH. De Gesellschafterversammlung

en in dat laatste geval dus ook niet lang aanwezig. Marktbewerking

(algemene vergadering van aandeelhouders) houdt toezicht op het

vanuit Nederland met Nederlandse verkopers heeft veruit de kleinste

functioneren van de bestuurder(s).

kans van slagen, blijkt uit onderzoek van Gateway to Germany. U kunt beter Duits personeel in dienst nemen, met Duitse handelsagenten

Er kan een raad van commissarissen worden ingesteld. Voor bedrijven

werken of met een Duitse distributeur in zee gaan. Overige tips:

met meer dan 500 werknemers is dit in principe zelfs verplicht. De GmbH kan worden ontbonden na een gerechtelijke uitspraak,

▶▶ opereer dicht bij uw klant;

bij een faillissement of als gevolg van onwettige besluiten.

▶▶ zorg voor voldoende informatie; ▶▶ hanteer een langetermijnvisie;

GmbH & Co. KG

▶▶ toon doorzettingsvermogen.

Een GmbH & Co. KG is een Kommanditgesellschaft (cv) waarin een GmbH (bv) als persoonlijk aansprakelijke (complementaire) vennoot

Als u het vertrouwen van een klant eenmaal heeft gewonnen, blijft hij

deelneemt. De andere personen zijn commanditaire vennoten.

u vaak tientallen jaren trouw. Zie de Duitse marktbenadering als een

Meestal zijn dit de vennoten van de GmbH. Hoewel het om een

marathon, die het zeker waard is om uit te lopen.

personenvennootschap gaat, wordt hierdoor de aansprakelijkheid beperkt tot het kapitaal van de GmbH. Deze bedrijfsvorm levert in

Ondernemen met Duitse partners

bepaalde situaties een belastingvoordeel op, doordat commanditaire winsten alleen onder de inkomstenbelasting vallen en niet onder de

Handelsagent

vennootschapsbelasting.

Een Handelsvertreter (handelsagent) is een zelfstandig werkende ondernemer die op basis van een contract voor u met klanten

UG (Unternehmergesellschaft mit beschränkter Haftung)

bemiddelt. De juridische positie van Duitse handelsagenten lijkt op

U kunt in Duitsland een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

die van de Nederlandse. Bedenk wel dat de belangen van een

oprichten met slechts 1 euro startkapitaal. Als tegenprestatie moet

handelsagent niet altijd met die van u als opdrachtgever (principaal)

u elk jaar 25% van de winst reserveren om kapitaal op te bouwen.

overeenkomen, bijvoorbeeld als het om exclusiviteit gaat. Een op

Zodra u een bedrag van 25.000 euro heeft gespaard, verandert de UG

maat gemaakt contract vergroot de kans op succesvolle samen

automatisch in een gewone GmbH. Voor de UG gelden alle regels die

werking. Formuleer de individuele regelingen in het contract duidelijk

voor een GmbH gelden, tenzij daarvan wordt afgeweken in het

en ondubbelzinnig.

GmbH-Gesetz. De UG is dus net zoveel rechtspersoon als de klassieke GmbH.

41

42



43

Distributeur Bij beëindiging van de overeenkomst heeft de handelsagent onder

In tegenstelling tot de handelsagent, kopen distributeurs of franchise

bepaalde voorwaarden recht op een Ausgleichsanspruch

nemers op eigen naam en risico de producten van de ondernemer en

(klantenvergoeding). Dit is een vergoeding voor de meerwaarde die

verkopen deze weer. Sommige distributeurs verkopen steeds goederen

de agent aan uw onderneming heeft toegevoegd. Het recht op een

van dezelfde ondernemer(s). Voor distributeurs bestaat in het Duitse

klantenvergoeding is dwingend recht, u kunt deze dus niet uitsluiten

rechtssysteem geen specifieke wettelijke regeling. Een belangrijk

in het contract. De hoogte van de Ausgleichsanspruch bedraagt

beginsel is contractvrijheid. Daarnaast kunnen aanvullend de regels

maximaal één jaar provisie, op basis van gemiddelde provisie in de

van het recht voor handelsagenten worden toegepast, als de

laatste vijf jaar.

distributeur op grond van het contract met de ondernemer een soort gelijke positie heeft. Dat kan dan ook tot gevolg hebben dat een

Vergis u niet in de omvang van Duitsland. Om meerdere deelstaten te

distributeur recht heeft op een klantenvergoeding. U doet er goed aan

bedienen, zult u met verschillende agenten moeten werken. Er zijn

de volgende zaken in ieder geval vast te leggen in een contract met

ongeveer 60.000 handelskantoren in Duitsland. Samen bemiddelen ze

een distributeur:

bij goederentransacties met een geschatte totaalwaarde van maar liefst 175 miljard euro.

▶▶ een omschrijving van de producten en afspraken over voorraadbeheer, eigendomsvoorbehoud, regio/rayon,

Zo vindt u een handelsagent

minimumomzet, concurrentiebeding, exclusiviteit en het in licentie

U kunt het beste een handelsagent zoeken op de Duitse markt.

geven van intellectuele eigendomsrechten;

Een goede agent met de juiste referenties vindt u via andere bedrijven, de Nederlands-Duitse Handelskamer of het Netherlands Business Support Office (NBSO). Met deze instanties kunt u zich onder andere

▶▶ dat de distributeur optreedt als zelfstandig ondernemer en (ver) koopt onder eigen naam en op eigen risico; ▶▶ dat de distributeur kan worden verplicht gegevens door te geven

op Internationale Handelsvertretertage presenteren. Neem voor meer

aan de ondernemer die hem inhuurt, zoals marktanalyses,

informatie contact op met de Nederlands-Duitse Handelskamer in

concurrentieposities, gebruikelijke advertentiemedia en plaatselijke

Den Haag of een van de vier NBSO’s in Duitsland. De contact

gebruiken. Omschrijf deze verplichtingen zo nauwkeurig mogelijk.

gegevens vindt u bij nuttige adressen achter in deze reisgids. Denkt u ook aan een mogelijke rechtskeuze en/of een regeling omtrent de bevoegde rechter. Het is vanzelfsprekend ook mogelijk om arbitrage af te spreken. De Nederlands-Duitse Handelskamer biedt voor conflicten tussen Nederlandse en Duitse ondernemers een eigen arbitrage procedure aan.

44


Duitse beurzen Duitsland heeft meer dan 150 grote internationale vakbeurzen en is daarmee wereldwijd het beurzenland bij uitstek. U kunt er een goede indruk krijgen van de markt en u ontmoet potentiële klanten door contact te leggen met beursdeelnemers en bezoekers uit binnen- en buitenland. Toch is beursbezoek op zich voor deelnemers en bezoekers nooit een stand-alone actie. Het succes wordt grotendeels bepaald na terugkomst op kantoor. Verwerk vergaarde informatie, geef opvolging aan nieuwe contacten en plan vervolgstappen.

Marketing Duitse promotiemiddelen verschillen qua vorm en inhoud enorm van hun Nederlandse tegenhangers. Bij ons ligt de focus voornamelijk op gevoel en de beleving van de lezer. Voor Duitsers staat het product altijd voorop. Ze streven naar perfectie, zijn gespitst op details en pro beren alle vragen op voorhand te beantwoorden. Websites, brochures en presentaties bevatten veel primaire kleuren en harde vormen.

Kennis is macht Wilt u het vertrouwen van een Duitse zakenpartner winnen, dan moeten uw product en service perfect aansluiten op zijn behoefte. Toon boven dien uw kennis van product en technologie door gedetailleerde (bij voorkeur Duitse) specificaties, certificeringen en klantreferenties te noemen. Als u deze expertise combineert met een lange adem en intensief klantcontact, vergroot u de kans op langdurig commercieel succes op de Duitse markt.


45

“Het is niet moeilijk om in Duitsland een bedrijf te starten. Zolang je je maar aan de regels houdt, net als in Nederland. Duitsers maken het je als buitenlander niet extra moeilijk, maar je moet je wel aanpassen aan hun voorschriften.” Henisol - Arie Bouma

46

47


weten

regelgeving

Goede bescherming Handelsmerken, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten zijn in Duitsland wettelijk goed beschermd. Het Deutsche Patent- und Markenamt is verantwoordelijk voor deze registraties. Er is ook een algemeen Europees systeem voor aanvraag en beheer van octrooien en handelsmerken.

Contracten Bij internationale contracten mogen de partijen die een verdrag sluiten, in principe kiezen welke nationale wetgeving van toepassing is. Als u geen keuze maakt, geldt voor contracten binnen de EU de Rome I-Verordening. In dat geval geldt het recht van het land waar de partij die de kenmerkende prestatie van de overeenkomst moet verrichten is gevestigd.

“Toon altijd respect door ‘u’ te zeggen en spreek mensen aan met achternaam en/of titel. Gebruik pas de voornaam van een zakenrelatie wanneer hij dat zelf expliciet heeft aangegeven.” Codema - Maarten de Jager

internettip De website van het Het Deutsche Patent- und Markenamt is te vinden op www.dpma.de

48


weten regelgeving

Kleine lettertjes Zoals in elk land, is het ook in Duitsland belangrijk om alert te zijn en

De regelgeving omtrent algemene voorwaarden (inclusief leverings-

de kleine lettertjes te lezen. Duitse vaktaal is vrij ingewikkeld: door

en betalingsvoorwaarden) is opgenomen in het Duitse Burgerlijk

taalkundig advies in te winnen, voorkomt u misverstanden. Bevestig

Wetboek. Net als het Nederlandse recht kent het Duitse recht een

gemaakte afspraken altijd schriftelijk. Als een ondernemer u een

grijze en een zwarte lijst met algemene voorwaarden. Op de grijze

bevestiging van gemaakte afspraken stuurt waar u niet mee akkoord

lijst staan voorwaarden waarvan wordt vermoed dat ze onredelijk

gaat, moet u dit altijd tegenspreken. Doet u dit niet, dan kan de inhoud

bezwarend zijn ten aanzien van consumenten. De voorwaarden op

van zo’n bevestiging in contractuele zin als overeenkomst worden

de zwarte lijst gelden als onredelijk bezwarend. Algemene voorwaarden

aangemerkt onder het Duitse recht.

mogen niet verrassend zijn. Onduidelijke voorwaarden worden ten nadele van de gebruiker van de algemene voorwaarden uitgelegd.

Levering onder eigendomsvoorbehoud

Er is veel rechtspraak omtrent de geldigheid van algemene voorwaarden.

Als leverancier is het verstandig om onderzoek te doen naar een nieuwe zakenpartner. Bij twijfel kunt u er ook voor kiezen om onder (verlengd)

Zorg dat u duidelijk overeenkomt wiens algemene voorwaarden van

eigendomsvoorbehoud te leveren, in afwachting van de volledige

toepassing zijn. U kunt uw algemene voorwaarden naar Nederlands

betaling. Als u een kredietverzekering heeft, bent u mogelijk verplicht

recht handhaven als u contracten aangaat met ondernemers. Het is

om een verlengd eigendomsvoorbehoud overeen te komen met uw

dan wel handig om ze naar het Duits te laten vertalen. Bij contracten

Duitse klanten.

met Duitse consumenten ligt de zaak anders. U kunt dan verplicht zijn om Duits recht toe te passen. Het is raadzaam om vooraf juridisch

Algemene voorwaarden

advies in te winnen.

Op de achterkant van Duitse bestellingen staan vaak Allgemeine Geschäftsbedingungen, ofwel de algemene voorwaarden. Dit zijn

Vorderingen incasseren

contractvoorwaarden die een partij eenzijdig oplegt aan de andere

Er bestaat een fundamenteel verschil tussen het

partij en die met het oog op herhaald gebruik zijn geformuleerd.

Nederlandse en Duitse rechtsstelsel. In Nederland gaat

Algemene voorwaarden kunnen betrekking hebben op zaken als

men uit van crediteurenbescherming, terwijl in Duitsland

betaling, tijdstip en plaats van levering, eigendomsvoorbehoud en

debiteurenbescherming leidend is. In Duitsland gaat men

aansprakelijkheid.

er eerder vanuit dat een debiteur goede redenen heeft om een vordering niet te voldoen. Middelen als

Algemene voorwaarden maken in principe alleen deel uit van het

conservatoir beslag en een faillissementsrekwest worden

contract, als de gebruiker er bij het afsluiten van het contract naar

daarom maar zelden toegepast of zijn überhaupt niet

verwijst en de andere partij de mogelijkheid biedt om hier kennis

toegestaan.

van te nemen en het te accepteren. Ondanks de overeenkomst van algemene voorwaarden gaan individuele afspraken altijd voor, ook als ze mondeling zijn gemaakt.

49

50


Om over te gaan tot executie heeft u een titel nodig, zoals een vonnis of een Europees betalingsbevel. Het kan een tijd duren voordat u een titel heeft en de kans bestaat dat uw debiteur inmiddels failliet is. Als u geen eigendomsvoorbehoud overeengekomen bent, maakt u veel kosten en heeft u daarvan geen baten. Maak daarom goede betalingsafspraken en hanteer ook voor Duitse klanten een credit management- en incassostrategie: ▶▶ controleer de kredietwaardigheid van debiteuren in spe; ▶▶ controleer de financiën van afnemers; ▶▶ houd limieten in de gaten en reageer tijdig bij wanbetaling. Zo beperkt u het risico van oninbare vorderingen en langdurige incassoprocedures.

“Denk niet dat je bij een bedrijf in Duitsland je Nederlandse verkoopvoorwaarden kunt gebruiken. Met een simpele vertaling kom je hopeloos in de problemen. Aan de opper vlakte lijken het Nederlandse en het Duitse rechtssysteem misschien op elkaar, maar dit is erg verraderlijk. In de praktijk zijn er een aantal belangrijke verschillen. Laat je daarom goed inlichten door een jurist als je zaken gaat doen in Duitsland. Dat bespaart je een hoop problemen.” Codema - Maarten de Jager

51

52

53


douanezaken Tolheffing Tolheffing voor vrachtauto’s op Duitse snelwegen heeft goederen vervoer een stuk duurder gemaakt. De prijs van een rit met een vrachtwagen over de Autobahn is sinds de invoering met gemiddeld 6% gestegen. Op de meeste tolwegen geldt een heffing voor vracht auto’s die zwaarder zijn dan 12 ton. Er bestaat een handmatig en automatisch heffingssysteem. Meer informatie over tolheffing vindt u op de website van Toll Collect.

Milieustickers In 2008 zijn in verschillende Duitse binnensteden zogenaamde

internettip

Umweltzonen ingesteld. Deze milieuzones zijn alleen toegankelijk voor personen- en vrachtauto’s met een speciale sticker: een Feinstaubplakette of Umweltplakette. Ook toeristen hebben zo’n sticker nodig. Ze zijn verkrijgbaar bij de Duitse keuringsinstanties TÜV en Dekra en kosten tussen de 5 en 10 euro. U kunt de sticker ook in Nederland kopen, onder andere bij ANWB-winkels. Houd dan wel rekening met extra afhandelingskosten. Aan de hand van een code in uw kentekenbewijs wordt u ingedeeld in een emissieklasse.

Meer informatie over de milieuzones en -stickers staat op de website van de keuringsinstanties: vdtuev.de en dekra.de. Een lijst van Duitse gemeenten die milieuzones hebben ingesteld, of dit van plan zijn, vindt u op: http://gis.uba.de/website/umweltzonen/start.htm.

54


Importeren Duitsland omarmt de vrije markteconomie, omdat vrije handel een impuls geeft aan de economie en levensstandaard. Er zijn dan ook weinig beperkingen om goederen te importeren. Voor producten die de gezondheid, het milieu of veiligheid kunnen schaden, bestaan aanvullende regels. Het is belangrijk dat u op de hoogte bent en blijft van de productregels voor de Duitse markt, juridische wereld en administratieve procedures. Deze kunnen namelijk afwijken van de Nederlandse regels en veranderen constant.

Packaging Sinds 1990 zijn leveranciers in Duitsland verplicht om verpakkingsafval terug te nemen. Het is hierbij van belang aan wie het verpakte product is verkocht: consumenten of bedrijven. Als het eigendom van de goederen wordt overgedragen in het buitenland, dan moeten impor teurs van grote hoeveelheden melding maken aan de autoriteiten via een Vollständigkeitserklärung (statement van volledigheid). De Duitse Kamer van Koophandel (Deutscher Industrie- und Handelskammertag - DIHK) biedt uitgebreide informatie over de eisen.

55

56

57


vergunningen Ondernemen over de grenzen Hoewel er binnen de Europese Unie vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal is, blijkt grensoverschrijdend onder nemen niet eenvoudig. Zeker voor kleine en middelgrote onder nemingen kunnen administratieve verplichtingen een drempel vormen. Het verlagen van bureaucratische barrières is een van de speerpunten van de beleidsmakers in Brussel.

Vrij verkeer van personen Bewoners van de Europese Unie kunnen zonder beperkingen reizen

Dankzij het vrije verkeer van personen kan een Europees staatsburger

in andere EU-lidstaten en Liechtenstein, Noorwegen en IJsland.

drie maanden in een andere EU-lidstaat reizen en werken zonder een

Deze drie landen maken deel uit van de Europese Economische

visum aan te hoeven vragen. De enige voorwaarde is dat hij of zij een

Ruimte (EER). Voor nieuwe lidstaten geldt een overgangstermijn.

geldig identiteitsbewijs heeft. Europeanen kunnen zich daardoor binnen

Zelfstandige ondernemers kunnen zich vrij vestigen in alle lidstaten.

de Europese Unie overal vestigen waar zij willen.

58


Om vrij verkeer van personen eenvoudiger te maken, zijn in Europa regelingen getroffen rondom de erkenning van diploma’s. In sommige vakgebieden gebeurt dit altijd, bijvoorbeeld bij artsen. Anderen moeten eerst een test afleggen om te bepalen of de eisen die aan het diploma zijn gesteld, passen bij de nationale standaard. Er is nog geen regel waardoor nationale diploma’s een-op-een gelden in andere lidstaten.

Werken in een ander land in de EU U heeft het recht om in een ander EU-land een baan te zoeken, in loon dienst te gaan, als zelfstandige te werken of van uw pensioen te genieten. U wordt dan op dezelfde manier behandeld als de burgers van dat land. Een aantal rechten dat u als werknemer in de EU heeft, geldt ook voor uw huwelijkspartner en uw familieleden. Iedereen die langer dan drie maanden in Duitsland wil verblijven, heeft een verblijfsvergunning nodig. EU-burgers zijn hierop een uitzondering. Zij zijn alleen verplicht zich binnen een week na aankomst in te schrijven bij hun lokale Einwohnermeldeamt (registratieloket voor inwoners).

59

60

61


product-

aansprakelijkheid

Eigen risico De wettelijke regelingen ten aanzien van productaansprakelijkheid zijn in Duitsland vastgelegd in het Produkthaftungsgesetz. Kernpunt hiervan is de zogenaamde risicoaansprakelijkheid: het principe van aansprake lijkheid ‘buiten schuld’. Dit houdt in dat een fabrikant ook als hem geen opzet of nalatigheid ten laste kan worden gelegd, verantwoordelijk is voor schade op grond van de wet. De wet productaansprakelijkheid contractueel veranderen of uitsluiten is onmogelijk. Het gaat hierbij om dwingend recht dat per definitie geldt.

Recht op schadevergoeding De producent is uit hoofde van deze wet niet aansprakelijk, wanneer

Een recht op schadevergoeding bestaat, wanneer een in het verkeer

hij bijvoorbeeld bewijst dat:

gebracht product gebreken vertoont en er daardoor schade is ontstaan. In de zin van de wet is een product gebrekkig, wanneer het niet de

▶▶ hij het product niet in het verkeer heeft gebracht;

veiligheid biedt die men, alle omstandigheden in aanmerking nemende,

▶▶ het gebrek is ontstaan, nadat het product in omloop gebracht werd;

mag verwachten. Het product dient met betrekking tot constructie,

▶▶ het op grond van de stand van de wetenschappelijke en technische

fabricage en eventueel bijgevoegde instructies zo veilig te zijn, dat het

kennis op het tijdstip waarop hij het product in het verkeer bracht,

onder andere de lichamelijke integriteit van de gebruiker of een derde

onmogelijk was het bestaan van het gebrek te ontdekken.

niet aantast en geen eigendom beschadigt.

62


Als een gebrekkig product persoonlijk letsel heeft veroorzaakt, moet de fabrikant dit tot een maximumbedrag van 85 miljoen euro vergoeden. Voor materiële schade is geen bovengrens vastgelegd, maar de benadeelde moet in ieder geval de eerste 500 euro van de schade voor eigen rekening nemen.

Aandachtspunten Houdt verder rekening met de volgende zaken:

Etikettering Om de consument te informeren en beschermen, gelden er in Duitsland strenge voorschriften voor de etikettering van producten. Voor bepaalde producten zijn er specifieke regels. Denk aan voedings middelen, textiel, elektronica en gevaarlijke stoffen. Het is verplicht de productinformatie in de Duitse taal op te stellen.

Verplichte gebruiksaanwijzing Als uw producten door de klant gemonteerd moeten worden, bent u verplicht ze van een duidelijke Duitstalige gebruiksaanwijzing te voorzien. De koper kan het koopcontract ontbinden als u aan deze eis niet voldoet, of er niet in slaagt om binnen redelijke termijn een deugdelijke gebruiksaanwijzing beschikbaar te stellen.

Productveiligheid De Duitse productveiligheidseisen zijn grotendeels gelijk aan de Europese wetgeving. Het Bundesamt für Verbraucherschutz und Lebensmittelsicherheit, een federale instantie die zich bezighoudt met de bescherming van consumenten en de veiligheid van levens middelen, oefent samen met andere instanties het toezicht uit.

63

64

65


personeel Verzekeringen en belastingen Wonen uw werknemers in Nederland terwijl ze in Duitsland werken, dan zijn ze in principe verzekerd volgens de Duitse sociale verzekeringen. Het maakt daarbij niet uit of u als werkgever in Nederland of Duitsland bent gevestigd. Als zij volledig werkzaam zijn in Duitsland, zijn ze in dat land in principe ook inkomstenbelastingplichtig en worden ze automatisch aangeslagen voor de Duitse loonbelasting; dit is een voorheffing van de uiteindelijke inkomstenbelasting. Er zijn uitzonderingen voor medewerkers die maximaal 24 maanden naar Duitsland worden uitgezonden door een onderneming waaraan ze normaal zijn verbonden. Zij kunnen in Nederland sociaal verzekerd blijven. U heeft hiervoor wel een verklaring toepasselijke sociale verzekeringswetgeving (formulier A1) nodig. Deze kunt u aanvragen bij de Sociale Verzekeringsbank.

“Je moet hier wel je plaats kennen binnen een organisatie. Een chef is de baas, beslissingen worden via hem genomen en je slaat hem dus niet zomaar over. Het is een goed gebruik om mensen aan te spreken met ‘u’ en ze met respect te behandelen. Persoonlijk vind ik dat wel fijn, het schept ook veel duidelijkheid.” Codema - Maarten de Jager

66


Verschillen met Nederland Het Duitse arbeidsrecht heeft in principe dezelfde uitgangspunten als het Nederlandse, maar er zijn ook verschillen, zoals: ▶▶ Het Duitse rechtsstelsel kent geen algemeen wettelijk minimumloon, maar er is wel een minimumloon voor bepaalde bedrijfstakken.

personeel

“Als toetreder moet je je vooraf verdiepen in de regelgeving rond Duits en Nederlands personeel. Er zijn namelijk beperkingen bij de tewerkstelling. Alle kennis die van belang is, hebben specifieke adviseurs en juristen in huis.”

▶▶ Het is niet wettelijk verplicht om vakantietoeslag te betalen.

Henisol - Arie Bouma

Partijen kunnen het wel afspreken in een arbeidsovereenkomst of cao. In dat geval bedraagt de toeslag meestal een half of heel bruto maandsalaris. ▶▶ Is uw werknemer arbeidsongeschikt, dan moet u zelf maximaal zes

Soorten aanstellingen en ontslagbescherming

weken het normale maandloon doorbetalen. Kleinere ondernemingen

Op het gebied van ontslagbescherming in kleine ondernemingen is het

kunnen een deel van de loondoorbetalingskosten vergoed krijgen

Duitse arbeidsrecht flexibeler dan het Nederlandse. Tijdens de eerste

als ze daarvoor een verzoek indienen bij de ziektekostenverzekeraar

zes maanden van een dienstverband hebben werknemers in principe

van de werknemer.

geen algemene ontslagbescherming. Werknemers in een bedrijf van

▶▶ U heeft in Duitsland geen ontslagvergunning van het UWV nodig en er is ook geen opzegverbod tijdens arbeidsongeschiktheid.

vijf tot tien mensen hebben ook daarna geen algemene ontslag bescherming. Zij kunnen wel bijzondere ontslagbescherming hebben.

Werknemers met bijzondere ontslagbescherming kunnen echter pas worden ontslagen nadat de bevoegde instantie heeft

De partijen die een arbeidscontract aangaan, kunnen kiezen tussen

ingestemd. Denk hierbij aan werknemers met ouderschaps-

een contract voor onbepaalde tijd (unbefristete Arbeitsverträge) of

of zwangerschapsverlof en leden van een ondernemingsraad.

bepaalde tijd (befristete Arbeitsverträge). Contracten voor bepaalde

▶▶ Als u werknemers tijdelijk naar Duitsland uitzendt, moet u de bepalingen uit het Arbeitnehmer Entsendegesetz in acht nemen.

tijd moeten altijd schriftelijk worden aangegaan, anders gelden ze als een contract voor onbepaalde tijd.

▶▶ Uitzendwerkgevers die werknemers ter beschikking willen stellen, hebben een vergunning van het Duitse arbeidsbureau nodig.

Als de partijen een arbeidscontract met een proeftijd van zes maanden overeenkomen, geldt een opzegtermijn van twee weken. Na afloop

“Wij hebben zo’n twintig Duitse personeelsleden. Die zijn goedkoper dan Nederlandse werknemers en hun werkhouding is goed.” Henisol - Arie Bouma

67

van de proeftijd wordt de opzegtermijn voor de werkgever langer naarmate het dienstverband langer duurt. Bij het overeenkomen van een ontslagvergoeding wordt vaak een half bruto maandsalaris per jaar van het dienstverband als uitgangspunt genomen.

68

69


belastingen Algemeen In Duitsland ligt de belastingdruk van vennootschapsbelasting op 15%. De inkomstenbelasting kan oplopen tot boven de 45%. Houd daarnaast rekening met de lokale bedrijvenbelasting die per gemeente verschilt. Gemiddeld bedraagt deze Gewerbesteuer ongeveer 14%. Daarnaast kent Duitsland de solidariteitstoeslag ter financiering van de ontwikkeling van voormalig Oost-Duitsland. belastingplichtige eenheden behandeld. Deze moeten

Belastingjaar

Körperschaftsteuer (vennootschapsbelasting), Solidaritätszuschlag

Belastingen worden in Duitsland doorgaans op jaarbasis geheven.

(solidariteitstoeslag) en op gemeenteniveau Gewerbesteuer

Als het boekjaar van de onderneming niet gelijkloopt met het kalender

(bedrijfsbelasting) betalen.

jaar, bent u belasting verschuldigd in het kalenderjaar waarin het boekjaar afloopt. Btw-belasting wordt altijd per kalenderjaar geheven,

Personenvennootschappen

in overeenstemming met de Europese regels hiervoor.

Personenvennootschappen worden anders behandeld, omdat zij fiscaal transparant zijn en het inkomen op vennootschapsniveau

Kapitaalvennootschappen

wordt toegewezen aan de individuele vennoten. In hun persoonlijke

De fiscale status van uw onderneming wordt in eerste instantie bepaald

belastingaangifte geven de vennoten ieder hun eigen deel van de

door de vraag of deze wel of geen rechtspersoon is. Het gaat dan om

winst of het verlies van de vennootschap op. De vennootschap zelf

kapitaalvennootschappen zoals een GmbH (vergelijkbaar met een bv)

vult alleen ter informatie een belastingformulier in, maar krijgt wel

of een AG (vergelijkbaar met een nv). Rechtspersonen worden als

een aanslag voor Gewerbesteuer.

70


belastingen

71

Vennootschapsbelasting In Duitsland gevestigde vennootschappen op aandelen (AG en KGaA)

Voor de berekening van de bedrijfsbelasting vallen onder

en vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (GmbH) moeten

financieringskosten ook:

belasting betalen over hun wereldwijde inkomsten (onbeperkte belastingplicht). Is uw onderneming niet in Duitsland gevestigd,

▶▶ annuïteiten;

dan moet u belasting betalen over de winsten die u in Duitsland

▶▶ winstdeling met stille vennoten;

heeft verdiend (beperkte belastingplicht).

▶▶ 20% van de leasekosten van roerende goederen; ▶▶ 50% van de huur van vastgoed.

Een rechtspersoon wordt geacht in Duitsland gevestigd te zijn als de zetel zich in Duitsland bevindt, of de plaats van de leiding. Dat wil

De Gewerbesteuer is wettelijk geregeld op nationaal niveau, maar

zeggen: als de belangrijke beslissingen gewoonlijk in Duitsland worden

wordt door lokale overheden geheven. De voorlopige aanslag wordt

genomen. Het belastbare inkomen wordt doorgaans berekend op

berekend op basis van de winst uit onderneming. Eerst wordt een

basis van de winst uit onderneming, volgens de boekhoudregels die

grondslag berekend van 3,5% van de winst uit onderneming. Voor de

in Duitsland gelden (HGB). Hierin staan enkele fiscale bijtellingen of

aanslag wordt van dit bedrag - afhankelijk van de lokale omstandigheden -

aftrekposten. De belangrijkste hiervan is de Zinsschranke

200 tot 490% genomen. Sinds 2008 is deze belasting niet meer als

(financieringsaftrek).

kostenpost aftrekbaar op de aangifte voor bedrijfsbelasting, inkomsten belasting of vennootschapsbelasting.

Voor ondernemingen binnen een groep is de aftrekbaarheid van de netto rentelasten beperkt tot 30% van de brutowinst (Earnings Before

Heeft u een eenmanszaak of personenvennootschap, dan hoeft u

Interest, Taxes, Depreciation and Amortization - EBITDA).

over de eerste 24.500 euro winst geen bedrijfsbelasting te betalen.

Deze beperking geldt echter niet als de netto rentelasten onder de

Met inachtneming van bepaalde regels, kunt u een groot deel van de

3 miljoen euro liggen. Financieringskosten die in het betreffende

bedrijfsbelasting weer van uw inkomstenbelasting in hetzelfde

belastingjaar niet voor aftrek in aanmerking komen, kunt u meenemen

belastingjaar aftrekken.

naar een volgend belastingjaar.

Bedrijfsbelasting Alle ondernemingen die in Duitsland actief zijn, betalen bedrijfsbelasting (Gewerbesteuer). Dit geldt ook voor ondernemingen die in buitenlandse handen zijn. De grondslag voor deze bedrijfsbelasting wordt berekend op basis van de winst uit onderneming, na enkele aanpassingen. De belangrijkste hiervan is de gedeeltelijke bijtelling van de financieringskosten. Boven een vrije voet van 100.000 euro moet 25% van de financieringskosten bij de winst worden opgeteld.

“Op fiscaal gebied geldt hetzelfde: er valt prima te ondernemen, maar schakel specialisten in. Wij werken met een Duitse boekhouder en een accountantskantoor dat lokaal de weg weet.” Henisol - Arie Bouma

72


belastingen

Verliescompensatie Als ondernemer kunt u een verzoek indienen om voor de vennoot

kan de bronbelasting lager uitvallen of zelfs op nul uitkomen als gevolg

schapsbelasting (let op: niet voor de bedrijfsbelasting) verliezen uit

van de moeder-dochterrichtlijn van de EU. Als moederbedrijf moet u

het lopende belastingjaar te verrekenen met de winst in het

dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen ingevolge de wetgeving

voorafgaande belastingjaar. Dit is mogelijk tot een bedrag van 511.500

tegen belastingontduiking.

euro. Verliezen boven deze drempel kunt u verrekenen met winsten in toekomstige jaren. Deze voorwaartse verliescompensatie is echter

Solidariteitstoeslag

beperkt tot een bedrag van 1 miljoen euro, plus 60% van de overige

Sinds 1995 kennen de vennootschaps- en inkomstenbelasting in

winst per jaar. Deze beperking geldt voor de vennootschaps- en de

Duitsland een Solidaritätszuschlag (solidariteitstoeslag). Deze toeslag

bedrijfsbelasting. Zo worden winsten vanaf 1 miljoen euro per boek

wordt geheven over voorlopige inkomsten- of vennootschapsbelas

jaar voor tenminste 40% belast.

tingaanslagen, vooruitbetaalde inkomsten- of vennootschapsbelasting en bronbelasting. Het tarief bedraagt 5,5%. Het vennootschapsbelasting

Bronbelasting

tarief verandert als gevolg van deze solidariteitstoeslag dus van 15%

Als uw onderneming betalingen doet, moet u in bepaalde gevallen

naar 15,825% (15% plus 5,5% van 15%).

bronbelasting inhouden en deze afdragen aan de belastingdienst. Dit geldt voor alle ondernemingen die beperkt of onbeperkt

Echter, als de bronbelasting op dividend als gevolg van een belasting

belastingplichtig zijn in Duitsland, inclusief eenmansbedrijven en

verdrag op nul uitkomt, dan kan hier geen solidariteitstoeslag over

personenvennootschappen. Het gaat om:

worden berekend. Bij de berekening van de belastingdruk is rekening gehouden met de solidariteitstoeslag.

▶▶ Lohnsteuer (loonbelasting), die door werkgevers wordt ingehouden en afgedragen;

Belastingverdragen

▶▶ Een bronbelasting van 26,375% op (verkapt) dividend,

Duitsland heeft met ruim 100 landen verdragen ter voorkoming van

andere winstuitkeringen en inkomsten uit een stille

dubbele belasting ondertekend. In de meeste gevallen wordt de

vennootschap of winstdelende lening.

buitenlandse belasting op dividend en rentebaten verrekend met de belasting die in Duitsland verschuldigd is. Een speciaal progressief

Voor betalingen aan buitenlandse partijen kan een

belastingvoordeel wordt verleend voor:

ander bronbelastingtarief gelden als gevolg van de Doppelbesteuerungsabkommen (DBA), een verdrag dat

▶▶ inkomsten uit vastgoed;

moet voorkomen dat u dubbel belasting betaalt. Voor

▶▶ winst uit onderneming;

dividenduitkeringen van een dochteronderneming aan

▶▶ inkomen uit arbeid.

een moederbedrijf in een andere lidstaat van de EU,

73

74


belastingen

Aangifte per maand of kwartaal De uitkomst hiervan is dat belastbaar inkomen in Duitsland wordt

Als ondernemer in Duitsland moet u in de regel op een factuur

belast tegen het tarief dat zou gelden als het wereldwijde inkomen in

schrijven hoeveel omzetbelasting is verschuldigd voor de levering

Duitsland belast werd.

in kwestie. Vervolgens moet u deze belasting aan de belastingdienst afdragen. De meeste Duitse ondernemers zijn verplicht om maandelijks

Omzetbelasting

een btw-aangifte indienen. Kleine ondernemers hoeven dit maar eens

Als u in Duitsland onderneemt, bent u Umsatzsteuer (omzetbelasting)

per kwartaal te doen, en sommigen zelfs helemaal niet.

verschuldigd wanneer u goederen of diensten levert tegen vergoeding in geld of natura. Bij invoer wordt - net als bij binnenlandse goederen

Extra: jaarlijkse aangifte

en diensten - omzetbelasting geheven, Einfuhrumsatzsteuer genaamd.

Als ondernemer moet u ook voor het kalenderjaar als geheel een btwaangifte doen. Hierin vat u de informatie samen die u in de maandelijkse

Tarief

voorlopige aangiften heeft verstrekt, inclusief eventuele correcties.

Sinds 2007 geldt een omzetbelastingtarief van 19% voor de levering

Deze jaarlijkse aangifte dient u uiterlijk 31 mei van het volgende

van goederen en diensten in Duitsland. Daarnaast geldt een laag btw-

belastingjaar in. Als een belastingadviseur uw aangifte verzorgt is dit

tarief van 7% voor bepaalde goederen. Denk aan boeken, kranten,

uiterlijk 31 december.

voedingsmiddelen en (sinds 2010) accommodatiediensten.

Betaling Vrijstelling

Tegelijk met uw aangifte, moet u het netto btw-bedrag overmaken

Voor bepaalde goederen en diensten geldt een omzetbelastingtarief

aan de belastingdienst. Normaal moeten aangifte en betaling uiterlijk

van 0%. Bijvoorbeeld voor goederen die worden geëxporteerd naar

tien dagen na het einde van iedere kalendermaand plaatsvinden.

landen binnen én buiten de EU. Andere goederen en diensten zijn

De termijn voor aangifte en betaling kan permanent met één maand

vrijgesteld van omzetbelasting, zoals geneeskundige diensten en

worden verlengd als u een voorschot betaalt van 1/11e van de omzet

levering van vastgoed. Voor deze laatste categorie is de aftrek van

belasting die u in het vorige jaar was verschuldigd.

voorbelasting niet toegestaan.

Terugvordering Fiscaal nummer en btw-nummer

Als Europese ondernemer kunt u uw Duitse voorbelasting terug

Als in Duitsland geregistreerde ondernemer krijgt u doorgaans één

vorderen via een digitaal aanvraagformulier, dat u vindt op

fiscaal nummer voor alle belastingen, inclusief de omzetbelasting.

belastingdienst.nl. U moet de bijbehorende facturen in dat geval

Daarnaast krijgt u een btw-nummer van de Bundeszentralamt für

óók digitaal aanleveren. Dit kan tot en met 30 september van het

Steuern.

jaar na de levering. U stuurt het aanvraagformulier naar een bevoegd belastingkantoor in Nederland. Dit belastingkantoor stuurt het aanvraag formulier door naar de Duitse belastingdienst. Deze zal bij eventuele vragen over het formulier rechtstreeks contact met u opnemen.

75

76


Advies Raadpleeg een belastingspecialist voor een maatwerkadvies voor uw onderneming.

Hulp van HLB International Deze reisgids is geschreven met hulp van HLB International, een internationaal netwerk van accountants en belastingadviseurs. In Duitsland heeft HLB onder andere een kantoor in Düsseldorf. HLB Deutschland GmbH National Secretariat Steinstrasse 27 D- 40210 Düsseldorf Telefoon: +49 (0)211 323 91 93 E-mail: [email protected]

internettip Kijk op www.hlbi.com voor de contactgegevens van een kantoor bij u in de buurt.

77

78

79


betalingsverkeer

Een bankrekening openen Als u zich in Duitsland als ondernemer vestigt (bijvoorbeeld via een GmbH), kunt u pas een bankrekening openen als u de bank een notarieel oprichtingsbewijs kunt overleggen. Bij het openen van een rekening gelden de algemene voorwaarden van de bank in kwestie en de bepalingen van het Bürgerliches Gesetzbuch, het Duitse burgerlijk wetboek.

Betalingstermijnen en renterecht Nadat u een rekening heeft geopend en daarop het minimum start

Volgens de meeste Nederlandse exporteurs houden Duitse

kapitaal van 25.000 euro heeft gestort, doet de notaris de aanmelding

ondernemingen zich goed aan de betalingstermijnen. Meestal liggen

bij het Amtsgericht (kantongerecht) in de plaats waar uw bedrijf

deze tussen de dertig en zestig dagen, maar dit verschilt per sector en

statutair is gevestigd.

contractomvang. Kortingen voor een snelle betaling zijn gebruikelijk. Sinds 2000 hebben Duitse bedrijven recht op rente bij een betalingsachterstand van hun klanten. Tenzij in het contract anders is overeengekomen, kan de rente dertig dagen na ontvangst van de factuur worden gevorderd zonder eerst een aanmaning te versturen.

80


betalingsverkeer

Bancaire incasso (binnenlands betalingsverkeer) Hierbij geldt als basis het rentepercentage dat de Europese Centrale

Duitsland kent twee vormen van een Lastschrift, ofwel het bancaire

Bank toepast bij herfinancieringtransacties, plus 5%. Uit angst om de

incasso.

afnemer als klant te verliezen, maken crediteuren doorgaans weinig gebruik van dit recht.

1. Einzugsermächtigungsverfahren Hierbij heeft de betrokkene tot zes weken na de laatste rekening

Betaalwijzen

afsluiting van de bank het recht de afboeking te herroepen.

Elektronisch bankieren is in Duitsland sterk in opkomst. Veruit de

Dit betekent dat het geïncasseerde bedrag weer van de rekening kan

meeste rekeningen worden betaald via een elektronische overschrijving.

worden afgeschreven, zonder dat de rekeninghouder er invloed op heeft.

Cheques worden nog maar weinig gebruikt. Internationale overboekingen lopen via de centrale banken, daarom duren ze vaak

2. Abbuchungsverfahren

langer dan in Nederland.

In dit geval moet de debiteur de afboeking binnen twee dagen na afschrijving tegenspreken. Als dit niet gebeurt, kan hij het bedrag niet

Betalingsinstrumenten

meer terugboeken. Deze incassovorm heeft de voorkeur, maar de

Normale overboekingen aan begunstigden in binnen- en buitenland

keuze van bancaire incasso verschilt per branche. De bank van de

komen het meeste voor. Dit gebeurt meestal elektronisch, maar ook

geïncasseerde kan ook van bovengenoemde rechten gebruikmaken.

nog op papier. In het particuliere betalingsverkeer zijn betalingen met een pinpas en creditcards gebruikelijk.

SEPA SEPA (Single Euro Payments Area) is een initiatief van de Europese

EU-standaardbetalingen

Unie en de gezamenlijke Europese banken uit de 27 EU-landen,

Grensoverschrijdende betalingen tot 50.000 euro naar

Noorwegen, Liechtenstein, IJsland en Zwitserland. Het doel ervan

EU-landen moeten door de bank worden getarifeerd als een

is harmonisatie van het eurobetalingsverkeer binnen Europa. Het gaat

binnenlandse betaling. U biedt ze aan in een standaardvorm

hierbij in eerste instantie om giraal betalingsverkeer en betalingen met

volgens EC II-criteria, dus met een IBAN-nummer en de

betaalkaarten en creditcards, en om de interbancaire betaalsystemen

BIC-code van de bank.

die deze betalingen mogelijk maken. Met SEPA wil men een concur rerende markt voor betalingsverkeer realiseren. Door de invoering van SEPA wordt het Europese betalingsverkeer overzichtelijker, goedkoper en sneller.

81

82

83


dit kan ABN AMRO

voor u betekenen

Hulp van een ervaren handelspartner Wanneer u zakendoet over de grens, krijgt u vroeg of laat met bank zaken te maken. Bijvoorbeeld omdat u: ▶▶ betalingen wilt doen naar of in het buitenland; ▶▶ betalingen van uw buitenlandse zakenpartners wilt ontvangen; ▶▶ met financieringsvraagstukken te maken krijgt;

Betalingsverkeer via ABN AMRO

▶▶ risico’s wilt afdekken.

Uw lokale betalingsverkeer regelen we via ons kantoor in Duitsland. Wij kunnen voor u:

Dan is het prettig als u ondersteuning krijgt van een Nederlandse bank. Een bank die uw taal spreekt en handelsgeest deelt. ABN AMRO

Rekeningen openen

kan u op verschillende gebieden ondersteunen. Met onze producten

Zoals een rekening-courant, zowel voor ingezeten als niet-ingezeten.

en diensten, jarenlange internationale ervaring en handige internet

Maar ook een eurorekening of rekeningen in belangrijke vreemde

tools helpen wij u om efficiënt en succesvol in Duitsland zaken te doen.

valuta.

Betalingen doen Lokale en internationale (spoed)overboekingen en batchbetalingen.

84


dit kan ABN AMRO voor u betekenen

Online inzicht en controle

Soepel Europees betaalverkeer met SEPA

Digitaal betaalsysteem Access Online geeft u altijd en overal inzicht in

SEPA (Single Euro Payments Area) is een initiatief van de Europese

en controle over al uw betaalstromen. Met Access Online kunt u al uw

Unie en de gezamenlijke Europese banken uit de 27 EU-landen,

bankrekeningen aansturen. Zowel nationaal als internationaal en van

Noorwegen, Liechtenstein, IJsland en Zwitserland. Zij ontwikkelden

andere banken. Meer informatie vindt u op: abnamro.nl/accessonline.

samen uniforme betaalproducten, waarmee u in deze landen een stuk eenvoudiger zakendoet. De belangrijkste voordelen van SEPA op een rij:

Cash Pooling Door het samenvoegen van saldi kunt u uw liquiditeit eenvoudiger

Overzichtelijk

beheren. U kunt het saldo van uw rekeningen in Frankrijk en andere

Dezelfde voorwaarden, rechten en plichten in alle SEPA-landen.

landen automatisch overboeken naar uw ABN AMRO rekening(en) in Nederland. Cash Pooling is een verzamelnaam voor verschillende

Goedkoper

oplossingen voor het handig omgaan met uw betaalrekeningen,

Lagere kosten door geautomatiseerde verwerking.

zowel binnen als buiten Nederland.

Sneller Rapportages leveren

Kortere verwerkingstijd van betaalopdrachten.

Intradag en elektronische einde dag-informatie over mutaties op rekeningen, ook van andere banken.

SEPA biedt u mogelijkheden om alle betalingen binnen Europa uit te voeren vanuit één rekening. Zo kunt u vanaf uw Nederlandse rekening gelden incasseren van uw afnemers binnen heel Europa. Bovendien worden betalingsgegevens meegestuurd tijdens het volledige betalingsproces. Dit maakt betalingen ontvangen en verwerken veel eenvoudiger.

internettip Op abnamro.nl/sepa ziet u welke SEPA-betaalmiddelen ABN AMRO op dit moment aanbiedt en hoe u hiervan gebruik kunt maken. Ook vindt u hier uitgebreide informatie over welke stappen u moet nemen om klaar te zijn voor SEPA.

85

86


dit kan ABN AMRO voor u betekenen

Internationale groei financieren

Betalingsrisico’s beperken

In aanvulling op reguliere financieringsvormen, is lease of factoring in

Internationaal zakendoen kan betekenen dat u met relatief onbekende

veel gevallen een passende manier om uw internationale activiteiten

handelspartners of economisch minder stabiele landen te maken krijgt.

te laten groeien. Via onze dochtermaatschappijen kunnen we u hier

Maar ook in de westerse zakenwereld kunt u voor onaangename ver

mee helpen in uw financieringsbehoefte te voorzien. We adviseren u

rassingen komen te staan. Bijvoorbeeld doordat uw inkopen niet gele

bijvoorbeeld over de mogelijkheden om uw export naar of bedrijfs

verd of uw leveringen niet betaald worden. Door duidelijke afspraken

middelen in Duitsland te financieren.

te maken over zowel levering als betaling, beperkt u de risico’s van buitenlandse handel tot een minimum.

Lease Via ABN AMRO Lease kunt u bedrijfsmiddelen financieren in Duitsland.

Er zijn drie mogelijkheden om uw betalingsrisico’s af te dekken:

Onze leaseoplossingen zijn toegespitst op lokale weten regelgeving. De voordelen van leasen zijn:

1. Documentair krediet: zekerheid voor de im- en exporteur Hiermee verplicht de bank van de importeur zich tot betaling van het

▶▶ financiering tot 100% van de aanschafwaarde is mogelijk;

afgesproken bedrag en schakelt voor de naleving van de transactie de

▶▶ de aflossing wordt afgestemd op de economische levensduur

bank van de exporteur in.

van het object; ▶▶ uw maandelijkse lasten staan vast;

2. Documentair Incasso: leveren na betaling

▶▶ u hoeft niet onnodig beslag te leggen op uw werkkapitaal.

Biedt de exporteur de zekerheid dat de importeur pas over de han delsdocumenten kan beschikken als deze heeft betaald.

Factoring ABN AMRO Commercial Finance in Duitsland kan op basis van uw

3. Bankgarantie: zekerheid en vertrouwen

handelsstromen de cashflow van uw onderneming optimaliseren door

U verkleint het risico van uw klanten op niet-betalen of niet-leveren.

de inzet van uiteenlopende creditmanagementdiensten.

ABN AMRO stelt zich garant. Zo wordt u een aantrekkelijke partij voor relaties in binnen- en buitenland.

Grip op risico’s In het buitenland liggen mogelijkheden, maar ook bedreigingen. Als u op de kansen let, dan bewaken wij de risico’s. Terwijl u op de kansen let, werken onze verzekerings-, treasury- en trade-specialisten nauw samen om de risico’s die u loopt in kaart te brengen, ook in het buiten land. Zo kunt u onnodige risico’s vermijden en andere indekken of verzekeren.

87

88

89


nuttige

adressen

Buitenlandse plannen? Oriënteer u online Vlekkeloos betalingsverkeer, financieringen of risicobeperking. Voor elk aspect van internationaal zakendoen bieden wij oplossingen die aansluiten bij uw specifieke situatie en plannen. Daarnaast adviseren wij u op vele gebieden: zowel over kansen en ontwikkelingen als over praktische zaken in het buitenland. Op abnamro.nl/internationaal vindt u meer informatie.

1. Algemeen www.xing.de In Duitsland is XING (spreek uit: crossing) het meest gebruikte online platform voor zakelijke contacten. LinkedIn kennen veel Duitsers helemaal niet, maar beide diensten hebben veel gemeen. XING wordt veel gebruikt om te netwerken en in toenemende

Zakendoen in Duitsland? Uw relatiemanager helpt u op weg

mate voor actieve carrièreplanning en recruitment. Het is niet meer weg te denken uit

In Nederland is uw relatiemanager uw vaste aanspreekpunt, ook voor uw financiële zaken in Duitsland.

de dagelijkse communicatie in het Duitse bedrijfsleven. XING is ook in het Nederlands

Hij of zij zorgt ervoor dat uw zaken wereldwijd geregeld worden en schakelt waar nodig specialisten voor u in,

beschikbaar en heeft wereldwijd meer dan 10 miljoen leden.

hier of in Duitsland. Onze relatiemanagers hebben veel ervaring met internationaal zakendoen en kennen de weg in het buitenland. Zij kunnen u dus goed op weg helpen.

www.dnhk.org De vereniging Nederlands-Duitse Handelskamer begeleidt vanuit vestigingen in Den Haag, Berlijn en Düsseldorf ondernemers met zakendoen in het buurland. Tot de dienstverlening behoort marktonderzoek, fiscale vertegenwoordiging, salarisadministratie in Duitsland, personeelsbemiddeling en juridisch advies - vooral gericht op het Duitse arbeids- en vennootschapsrecht.

Praktische vragen? Stel ze aan onze International Desk

Nederlands-Duitse Handelskamer

Ook de adviseurs van onze International Desk Netherlands staan voor u klaar. Zij adviseren u bij het

Nassauplein 30

zakendoen over de grens en adviseren u uitgebreid over - onder andere - lokale vestigingseisen, wetgeving

2585 EC Den Haag

en financieringsmogelijkheden. Neem voor meer informatie contact op per e-mail:

Telefoon: 070-3114-100

[email protected], of bel (020) 629 55 92.

Telefax: 070-3114-199 E-mail: [email protected] www.dnhk.org

90


nuttige adressen

www.exportduitsland.nl

Netherlands Business Support Office (NBSO)

Gateway to Germany adviseert en begeleidt Nederlandse mkb-bedrijven

Friedrich Ebert Anlage 36

bij het opzetten van commerciële activiteiten op de Duitse markt.

60325 Frankfurt am Main Deutschland

Kantoor Utrecht

Kantoor München

Telefoon: +49 69 244 333 133

Gateway to Germany BV

Gateway to Germany BV

E-mail: [email protected]

Museumlaan 2

Theresienstrasse 6-8

www.nbso-frankfurt.de/

3581 HK Utrecht

D - 80333 München



Stadthausbrücke 1-3

Telefoon: +31 30 252 66 40

Telefoon: +49 89 288 90 436

20355 Hamburg Deutschland

www.ixpos.de

Telefoon: +49 40 37644 458

Het iXPOS German Business Portal is een centraal platform dat al


uw vragen over zakendoen in Duitsland naar de juiste kanalen stuurt.

www.nbso-hamburg.de/

Het doel van deze organisatie is om de Duitse markt transparanter te maken voor buitenlandse bedrijven die zich in willen vestigen

Nikolaistrasse 6-10

in Duitsland.

D-04109 Leipzig Deutschland

www.bfai.de

Telefoon: +49 341 1298 370

Germany Trade & Invest biedt u veel nuttige informatie over zakelijke


mogelijkheden. Ze kunnen u helpen als u zakelijke relaties met

www.nbso-leipzig.de

Duitse bedrijven wilt aangaan. Met de gratis internetdienst kunnen buitenlandse en Duitse bedrijven hun commerciële interesses snel

Friedrichstrasse 15

en gemakkelijk publiceren.

D-70174 Stuttgart Deutschland Telefoon: +49 711 4903 9830 E-mail: [email protected] www.nbso-stuttgart.de

91

92


nuttige adressen

2. Nederlandse overheid

3. De Duitse overheid in Nederland

agentschapnl.nl

Duitse ambassade in Den Haag

Agentschap NL is gespecialiseerd in duurzaamheid, innovatie, samen

Groot Hertoginnelaan 18-20

werking en internationaal ondernemen. Ondernemers, kennisinstellingen

2517 EG Den Haag

en overheden kunnen er terecht voor informatie, advies, financiering

Telefoon: 070 - 342 0600

en netwerken. Bij de divisie NL EVD Internationaal kunt u terecht voor

Website: www.duitse-ambassade.nl

uitgebreide landenrapportages, informatie over subsidie, seminars en handelsmissies of om een zakenpartner te vinden.

4. Douanezaken

internationaalondernemen.nl

www.douane.nl

Uitgebreide informatie over internationaal ondernemen en een over

De Douane is een onderdeel van de Belastingdienst. De Douane heeft

zicht van activiteiten die door verschillende partijen in Nederland

3 kerntaken: goederen stoppen, toepassing van weten regelgeving

worden georganiseerd.

bewaken, en belastingen heffen en innen. Hier vindt u informatie over alle regelgeving en documenten m.b.t. internationaal ondernemen.

syntens.nl Agentschap van het ministerie van Economische Zaken op het gebied

www.zollamt.de

van innovatie.

De Duitse douanedienst: Bundesministerium der Finanzen is onder meer verantwoordelijk voor realisatie van het in- en uitvoerbeleid.

minbuza.nl Ministerie van Buitenlandse Zaken.

5. Belastingen / fiscale zaken

De Nederlandse ambassade en consulaten in Duitsland

www.hlb-deutschland.de Deze reisgids is geschreven met hulp van HLB International, een inter

niederlandeweb.de

nationaal netwerk van accountants en belastingadviseurs. In Duitsland

Nederlandse ambassade in Berlijn en Nederlands consulaat-generaal

heeft HLB onder andere een kantoor in Düsseldorf.

in Düsseldorf en München. HLB Deutschland GmbH

Netherlands Business Support Offices (NBSO’s)

National Secretariat

Een NBSO is een steunpunt van de Nederlandse overheid waar

Steinstrasse 27

u terecht kunt voor praktische ondersteuning bij uw activiteiten

D- 40210 Düsseldorf

in Duitsland. U vindt ze in te Frankfurt am Main, Hamburg, Stuttgart

Telefoon: +49 (0)211 323 91 93

en Leipzig.


93

94

95


www.strick.de

vormt als onafhankelijke federatie van ruim 35 bilaterale landencentra,

Strick advocaten is gespecialiseerd in Nederlands-Duitse betrekkingen

ook wel bekend als business councils, hét platform voor ondernemers

Strick - Rechtsawälte Wirtschaftsprüfer Steuerberater in Kleve biedt

die internationaal actief zijn.

Nederlandse ondernemers die in Duitsland zaken (willen) doen of een dochteronderneming willen opstarten, alomvattend juridisch en fiscaal

Vanuit de landencentra initieert en organiseert het NCH talloze

advies. Zij doen aanbevelingen in samenwerking met uw Nederlandse

activiteiten om u als ondernemer te ondersteunen bij uw stappen

adviseurs die uw bedrijfsstructuren goed kennen.

op bekende en onbekende buitenlandse markten.

Postfach 1961

7. Geraadpleegde bronnen

D - 47517 Kleve Telefoon: + 49-2821-72220

▶▶ Anwaltskanzlei Strick


▶▶ CIA factbook

6. Nuttige organisaties in Nederland

▶▶ Gateway to Germany ▶▶ HLBI ▶▶ Medewerkers van de Nederlandse ambassade

www.kvk.nl/internationale_handel

en de Nederlandse consulaten-generaal in Duitsland

De Kamer van Koophandel in uw regio kan u adviseren over export

▶▶ Nederlands-Duitse Kamer van Koophandel

documenten, heffingen en subsidiemogelijkheden.

▶▶ NL EVD Internationaal (Agentschap van het ministerie van Economische Zaken)

www.fenedex.nl Fenedex is een vereniging van Nederlandse exporteurs en andere internationaal opererende ondernemingen. Fenedex brengt kennis en ervaring bij elkaar en verrijkt die. Zo stelt Fenedex haar leden in staat om succesvol te ondernemen op buitenlandse markten.

www.nch.nl De stichting Nederlands Centrum voor Handelsbevordering (het NCH)

96


naar Duitsland Ondanks nieuwe technologieën waarmee zakendoen in het buitenland velen malen gemakkelijker is geworden, blijft fysiek contact met lokale leveranciers, afnemers en partners vaak toch nog noodzakelijk. Veel landen en steden die interessant zijn voor Nederlandse ondernemers, zijn bereikbaar met KLM. KLM biedt gunstige vertrektijden en vele vluchten per dag naar talloze bestemmingen in Duitsland. Waaronder 6 vluchten per dag naar Frankfurt. Ga naar klm.nl voor het actuele vluchtschema en tarieven.

97

98


Colofon Deze publicatie is een uitgave van ABN AMRO en is onderdeel van de serie Zakelijke Reisgidsen. Een serie gidsen over internationaal zakendoen.

Contact: ABN AMRO International Desk Netherlands: Telefoon: +31 (0)20 - 629 55 92 E-mail: [email protected]

Distributie: U kunt de serie zakelijke reisgidsen vinden op: www.abnamro.nl/internationaal

© ABN AMRO, mei 2012 Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO Bank. Teksten zijn afgesloten op 9 mei 2012.

abnamro.nl/internationaal

zakendoen met Duitsland

Recommend Documents