Z17-e Notitie hoofdlijnen nieuwe voertuigregistratie. Ministerie van Verkeer en Waterstaat. september

Z17-e43 —11

11

1

11

Notitie hoofdlijnen nieuwe voertuigregistratie september 1 988

l

l i

l i

l i

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

1

HOOFDLIJNEN VAN DE NIEUWE VOERTUIGREGISTRATIE

BELEIDS- EN UITVOERINGSVOORNEMENS VAN DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT

/.rV"'^

'.v '; ' < n >"^O ."V.

MINISTERIE VAN VERKEER EN WATERSTAAT

's-Gravenhage, september 1988

INHOUDSOPGAVE

1.

Inleiding

1

2.

Doelstellingen en uitgangspunten

3

3.

De hoofdkenmerken van de nieuwe voertuigregistratie

5

3.1

Systematiek van de voertuigregistratie

5

3.2

Zuiverheid van de registratie

6

3.3

Aanhangwagens en opleggers

7

3.4

Kentekennummering

7

3.5

Kentekendocument

8

3.6

Koppeling van verplichtingen

8

3.7

Schorsing

9

3.8

Motorrijtuigenbelasting

9

3.9

Verzekering

10

3.10

Keuring

10

3.11

Opsporing

11

3.12

Gegevensverstrekking

11

3.13

Overschrijving

11

3.14

Diefstal

12

3.15

Export

12

3.16

Sloop

12

3.17

Handhaving

13

INHOUDSOPGAVE

Bladzijde

Een nadere uitwerking van de nieuwe voertuigregistratie

14

4.1

Systematiek van de voertuigregistratie

14

4.2

Zuiverheid van de registratie

16

4.3

Aanhangwagens en opleggers

17

4.4

Kentekennummering

20

4.5

Kentekendocument

22

4.6

Koppeling van verplichtingen

24

4.7

Schorsing

25

4.8

Motorrijtuigenbelasting

26

4.9

Verzekering

27

4.10

Keuring

29

4.11

Opsporing

29

4.12

Gegevensverstrekking

30

4.13

Overschrijving

31

4.14

Diefstal

34

4.15

Export

34

4.16

Sloop

35

4.17

Handhaving

35

Financiële consequenties

38

Volgende fasen

40

Bijlage: Geraadpleegde organisaties

- 11-

INLEIDING In het voorjaar van 1987 heb ik het voornemen uitgesproken een nieuw systeem van voertuigregistratie te ontwikkelen. Aanleiding hiervoor was mijn wens te komen tot een systeem waarin het niet meer mogelijk is dat voertuigen worden gekentekend en te naam gesteld zonder dat aan verplichtingen is voldaan, zoals het verzekerd zijn ingevolge de Wet Aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen (WAM) en het voldoen aan de eisen met betrekking tot de Algemene Periodieke Keuring (APK). Het streven is erop gericht het nieuwe systeem van voertuigregistratie nog in de huidige kabinetsperiode wettelijk te regelen. In deze notitie worden de voornemens beschreven inzake de hoofdlijnen van de nieuwe voertuigregistratie. In hoofdstuk 2 worden de doelstellingen en uitgangspunten aangeduid, waarop het nieuwe voertuigregistratiesysteem is gefundeerd. De hoofdkenmerken van de nieuwe voertuigregistratie staan beschreven in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 wordt een nadere uitwerking gegeven van de hoofdkenmerken van het nieuwe systeem van voertuigregistratie en wordt de argumentatie beschreven. In hoofdstuk 5 zijn de financiële consequenties van deze voornemens, voorzover thans mogelijk, aangegeven. In het afsluitende hoofdstuk 6 worden de volgende fasen van het project nieuwe voertuigregistratie in het kort aangegeven. Voorafgaand aan deze notitie is een groot aantal organisaties eerst mondeling en daarna schriftelijk geconsulteerd. Bijgevoegd is een bijlage waarin deze organisaties worden genoemd. In de schriftelijke consultatieronde is aan de betrokkenen de notitie "Hoofdlijnen van de nieuwe voertuigregistratie" (december 1987) voorgelegd.

- 2De notitie die thans voor u ligt wijkt op enkele essentiële onderdelen af van de hiervoor genoemde nota. Dit betreft de volgende punten: - geen onmiddellijke invoering van de verplichting tot het aantonen van een verzekeringsdekking vóór afgifte van documenten; - de facto een registratieplicht voorafgaand aan of gelijktijdig met de aanvraag van een kentekenbewijs; - het voeren van een plaat op aanhangwagens of opleggers, waardoor het niet noodzakelijk is dat het kentekendocument bij eerste vordering wordt getoond. Andere afwijkingen ten opzichte van de vorige nota hoofdlijnen zijn minder ingrijpend en worden niet apart aangegeven. Bij het opstellen van deze notitie is zo zorgvuldig mogelijk rekening gehouden met de wensen en opvattingen van de geconsulteerde organisaties. Het zal echter duidelijk zijn dat, ten behoeve van het ontwikkelen van een goed en sluitend systeem van voertuigregistratie, keuzes worden gemaakt; keuzes die niet altijd door een ieder worden onderschreven.

- 32.

DOELSTELLINGEN EN UITGANGSPUNTEN Doel van de nieuwe voertuigregistratie is: "Het scheppen van een mogelijkheid tot effectuering van rechten en plichten van de voor een motorvoertuig aansprakelijke eigenaar, houder en/of bestuurder."

Daarnaast geldt als subdoelstelling: "Het bevorderen van een ruimer maatschappelijk gebruik van de registers." Hierbij wordt vooral gedoeld op ruimere gebruiksmogelijkheden - binnen de grenzen van hetgeen wettelijk is vastgelegd - voor opsporingsinstanties. De voertuigregistratie is niet bedoeld voor het verstrekken van gegevens ten behoeve van commercieel gebruik.

Bij de ontwikkeling van de hoofdlijnen van de nieuwe voertuigregistratie heb ik oorspronkelijk de volgende uitgangspunten gehanteerd: het nieuwe systeem van voertuigregistratie blijft voertuiggebonden; -

alvorens tot tenaamstelling en afgifte van kentekendocumenten wordt overgegaan, wordt expliciet nagegaan of aan de verzekerings- en keuringsverplichting is voldaan; het huidige meerdelige kentekendocument wordt vervangen door een eendelig kentekendocument;

-

het eendelig kentekendocument wordt zo veel mogelijk decentraal afgegeven;

-

wettelijke verplichtingen worden gekoppeld aan registratie in het kentekenregister; het betreft hier de verplichtingen inzake de motorrijtuigenbelasting, de WAM en de APK;

-

het systeem dient zo fraudebestendig mogelijk te zijn;

-

het nieuwe systeem van voertuigregistratie wordt gekenmerkt door zo eenvoudig mogelijke regelgeving en procedures; er is sprake van kostendekking bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW);

-

in verband met de privacy-bescherming zal de nieuwe voertuigregistratie voldoen aan de ontwerp-Wet persoonsregistraties.

- 4Deze doelstellingen en uitgangspunten zijn zo consequent mogelijk door mij doorgevoerd in de navolgende beschrijving van de hoofdlijnen van de nieuwe voertuigregistratie. Ik besef dat sommige beleidsvoornemens voor de burger en/of de betrokken organisaties extra lasten met zich mee kunnen brengen. Het is echter mijn overtuiging dat de samenleving gebaat is met een systeem van voertuigregistratie dat zodanig van opzet is dat zwartrijden en frauderen tot een minimum worden beperkt. Zowel de individuele goedwillende autobezitter als de maatschappij heeft recht op een rechtvaardig, effectief en efficiënt werkend systeem van voertuigregistratie, waarvan ontduiking niet wordt beloond maar juist wordt gestraft. Dit staat mij voor ogen en hierdoor worden de hoofdlijnen van de nieuwe voertuigregistratie mijns inziens gekenmerkt.

- 53.

DE HOOFDKENMERKEN VAN DE NIEUWE VOERTUIGREGISTRATIE In dit hoofdstuk worden de hoofdkenmerken van de door mij voorgestelde voertuigregistratie in het kort aangegeven. In hoofdstuk 4 zijn de hoofdkenmerken nader uitgewerkt en beargumenteerd.

3.1

Systematiek van de voertuigregistratie Alle motorvoertuigen, aanhangwagens en opleggers moeten continu zijn geregistreerd. Alle voertuigen die kentekenplichtig zijn, worden voor gebruik op de openbare weg geregistreerd. In het nieuwe systeem is deze registratieplicht uitgebreid. Deze uitbreiding heeft tot gevolg dat zowel bij invoer als fabricage in Nederland een aantal gegevens over het voertuig in de registratie wordt opgenomen. Het betreft hier enkele voertuiggegevens zoals merk en chassisnummer en gegevens van de fabrikant of importeur. Als een voertuig gebruik gaat maken van de openbare weg dient een tenaamstelling plaats te vinden en geldt de kentekenplicht. In de gevallen waarin nooit van de openbare weg gebruik wordt gemaakt (bijvoorbeeld wedstrijdauto's) geldt geen kentekenplicht, maar wel de registratieplicht. Indien in het vervolg over registratie wordt gesproken, wordt de registratie van de kentekenplichtige voertuigen bedoeld tenzij anders is aangegeven. De eigenaar/houder of eigenaresse/houdster is verplicht het voertuig op zijn/haar naam te laten registreren. De geregistreerde is aansprakelijk voor alle verplichtingen, verbonden aan het geregistreerd staan van een voertuig. (Definities zijn in paragraaf 4.1 opgenomen.)

- 6De aan de registratie verbonden verplichtingen kunnen in het algemeen slechts vervallen indien er sprake is van: - overschrijving; - export; - diefstal; - sloop; - overschrijving in handelsvoorraad. De verplichtingen kunnen tijdelijk komen te vervallen bij schorsing. In de nieuwe voertuigregistratie is het mogelijk om, behalve de geregistreerde, nog een persoon of organisatie, gerelateerd aan een voertuig, vast te leggen. De geregistreerde blijft echter in het registratiesysteem en is aansprakelijk voor alle aan de registratie verbonden verplichtingen.

Er vindt een uitbreiding van de registratieplicht van getrokken voertuigen plaats naast de uitbreiding als hierboven bedoeld. 3.2

Zuiverheid van de registratie Ook in het voorgestelde registratiesysteem heeft de zuiverheid hoge prioriteit. Ik ben mij er van bewust dat het koppelen van verplichtingen aan de registratie het voor de burger aantrekkelijker kan maken zich aan de registratie te onttrekken. Een scherpe bewaking van de inen uitgangen van het register is dan ook noodzakelijk, gecombineerd met een regelmatige controle van de adressen. De huidige deel III systematiek die ertoe strekt de zuiverheid van de registratie te bevorderen acht ik voor de bestrijding van ontduikingen echter geen passend middel meer. Om de zuiverheid op het huidige hoge peil te handhaven zijn in de nieuwe regeling naar mijn mening voldoende waarborgen voorzien. Deze worden in hoofdstuk 4.2 beschreven.

- 7Aanhangwagens en opleggers Er wordt een registratieplicht ingevoerd voor getrokken voertuigen met name omdat Nederland het verdrag van Wenen (1968) wenst te ratificeren. Deze afzonderlijke registratieplicht zal gelden voor aanhangwagens en opleggers met een toegestane maximum massa van meer dan 750 kg. Deze voertuigen krijgen een afzonderlijk kenteken en een kentekendocument. Aan de uitdrukkelijke wens van een aantal geraadpleegde instanties om voor alle caravans en vouwkampeerwagens (dus ook als deze een toegestane maximum massa hebben van minder dan 750 kg) een afzonderlijke registratieplicht in te voeren, zal geen gehoor worden gegeven. De redenen hiervoor worden in hoofdstuk 4.3 beschreven. Voor aanhangwagens en opleggers blijft de huidige systematiek van MRB, WAM en APK bestaan. Vooruitlopend op ontwikkelingen in de EG, vervalt in Nederland de verplichting het kentekendocument bij de aanhangwagen of oplegger te bewaren, indien een plaat met technische gegevens op de aanhangwagen of oplegger is bevestigd. Nog nader wordt bepaald welke eisen aan deze plaat en de bevestiging daarvan worden gesteld. De geregistreerde van een aanhangwagen of oplegger is aansprakelijk voor de aan de registratie verbonden APK-verplichting en is tevens aansprakelijk voor verkeersovertredingen tenzij hij kenbaar maakt wie de eigenaar/houder van het trekkend voertuig is geweest. In het geval van misdrijven is de geregistreerde niet zelf aansprakelijk, maar dient hij wel de eigenaar/houder van het trekkend voertuig bekend te maken.

Kentekennummering De huidige systematiek van de kentekennummering (6 posities) blijft bestaan. Dit geldt ook voor de voertuigen die thans niet, maar in het nieuwe systeem wel kentekenplichtig zijn.

- 8Bijzondere kentekens worden zoveel mogelijk vermeden en waar mogelijk afgeschaft. Wel zal een zekere categorisering van voertuigen gehandhaafd blijven. In ieder geval wordt gedacht aan de volgende categorieën: - personenvoertuigen; - bedrijfsvoertuigen; - motoren; - aanhangwagens en opleggers. Ook voor de verschillende categorieën voertuigen geldt dat zo min mogelijk bijzondere kentekenseries zullen bestaan. Het huidige systeem van voorlopige kentekens wordt afgeschaft. 3.5

Kentekendocument Er komt een eendelig kentekendocument dat voor alle kentekenplichtige voertuigen in principe hetzelfde is, hoewel de te vermelden gegevens per voertuigcategorie kunnen verschillen. De afgifte van het kentekendocument vindt zo veel mogelijk decentraal plaats. Het kentekendocument blijft geldig tot er zich wijzigingen voordoen in $en of meer van de gegevens, met uitzondering van adres en woonplaats, die op het kentekendocument staan vermeld. Een kentekendocument kan ongeldig worden verklaard. Naast het kentekendocument bestaat er een voorlopig kentekendocument. Dit document, met vermelding van het kenteken wordt afgegeven aan de aanvrager van het kenteken in de gevallen dat nog geen definitieve tenaamstelling plaatsvindt. Deze situatie doet zich vooral voor bij importeurs en handelaren die het voertuig niet te naam stellen maar wel een kenteken aanvragen opdat de toekomstige eigenaar het voertuig te naam kan stellen. De mogelijkheid bestaat om een eendaags kentekendocument aan te vragen.

3.6

Koppeling van verplichtingen In het nieuwe systeem zullen meer verplichtingen aan de registratie worden gekoppeld. Naast de verzekering tegen wettelijkeiaansprakelijkheid (WAM) en de verplichte periodieke keuring (APK) zal ook de motorrijtuigenbelasting als een aan de registratie gekoppelde verplichting gaan gelden.

- 9De tenaamstelling of overschrijving van een voertuig zal tevens aangifte voor de motorrijtuigenbelasting inhouden. 3.7

Schorsing Aangezien zich situaties kunnen voordoen, waarin het niet redelijk is van geregistreerden te eisen dat voor een voertuig aan de verplichtingen wordt voldaan (bijvoorbeeld bij langdurige stalling op eigen terrein), wordt een schorsingsmogelijkheid gecreëerd voor de verzekering, de periodieke keuring alsmede voor de motorrijtuigenbelasting. De schorsing geldt in beginsel voor alle drie verplichtingen te zamen. De schorsing dient vooraf te worden aangevraagd en heeft een maximum duur van één jaar. Bij het verstrijken van de schorsingstermijn kan opnieuw een schorsing worden aangevraagd. Het schorsen zal nader te bepalen kosten met zich meebrengen voor de geregistreerde.

3.8

Motorri ituigenbelasting Overeenkomstig de voorstellen van de Staatssecretaris van Financiën zal de motorrijtuigenbelasting de vorm krijgen van een houderschapsbelasting voor personenauto's met een toegestane maximum massa van 3500 kilogram of minder, motorrijwielen en lichte bedrijfsvoertuigen met een toegestane maximum massa van 3500 kilogram of minder. Voertuigen die in handelsvoorraad staan, mogen uitsluitend van de weg gebruik maken als een geldig FH-kenteken wordt gevoerd. De grondslag voor de MRB voor deze categorieën is in verband met de koppeling niet langer het gebruik van de weg, doch het geregistreerd zijn in het kentekenregister. Als aangiftemoment geldt de eerste tenaamstelling of overschrijving van het voertuig. Voor de voertuigen die niet onder de houderschapsverplichting vallen (o.a. zware bedrijfsvoertuigen), blijft het huidige systeem van motorrijtuigenbelasting bestaan, inclusief de schorsingsmogelijkheid.

- 10 3.9

Verzekering De verzekeringsplicht blijft (net als in het huidige systeem) bestaan. Teneinde het onverzekerd rijden verder terug te dringen, zou in feite, voordat tenaamstelling of overschrijving van het voertuig kan plaatsvinden, moeten worden aangetoond dat er een verzekering voor het voertuig bestaat. Gezien de grote veranderingen die een dergelijke verplichting met zich meebrengt voor met name de verzekeraars, wordt een onmiddellijke invoering van de verplichting tot aantonen van een verzekering bij tenaamstelling of overschrijving, op dit moment niet haalbaar geacht. Het aantonen van een WAM-verzekering voor afgifte van documenten wordt wel als perspectief geschetst in de Memorie van Toelichting bij het wetsontwerp van de nieuwe Wegenverkeerswet. Deze controle vooraf zal dan worden ingevoerd wanneer het de facto mogelijk is voor verzekeraars on line aan- en af te melden in het CRWAM bij de RDW. Naar het zich nu laat aanzien zal dit begin tweede helft van de jaren negentig het geval zal zijn. Volgens de WAM hebben de verzekeraars een zogenaamd narisico van 16 dagen. In het huidige systeem bestaat de mogelijkheid om een verzekering af te melden met een terugwerkende kracht van 30 dagen. Hierdoor is het mogelijk dat gedurende 14 dagen in het register staat vermeld dat een voertuig is verzekerd, terwijl later blijkt dat dit niet het geval is. Dit is ongewenst. Na overleg met de N W A is er voor gekozen, dat op een nader te bepalen datum in 1990 de aan- en afmeldingstermijn op vier weken zal worden gesteld en dat in 1992 deze termijnen zullen worden teruggebracht tot ieder twee weken. Hiermee is de kans op een foutieve registratie tot een minimum teruggebracht. Gekozen is voor een trapsgewijs terugbrengen, om niet al te abrupt in te grijpen in de administratieve processen bij de verzekeraars.

3.10. Keuring De keuringsplicht voor voertuigen welke vallen onder de APK-regeling is gekoppeld aan het geregistreerd staan in het kentekenregister. De keuringsverplichting kan worden geschorst (zie paragraaf 3.7).

- 11 De APK-sticker wordt afgeschaft. Een keuringsbewijs zal wel worden afgegeven.

11

Opsporing De opsporingsinstanties krijgen - binnen hetgeen in wettelijke regelingen is of wordt vastgelegd - meer mogelijkheden om het register te raadplegen. Door meer gegevens, waaronder historische, geautomatiseerd vast te leggen, kan tevens over meer informatie worden beschikt. Er worden mogelijkheden gecreëerd om het register ambtshalve te wijzigen en/of geconstateerde afwijkingen vast te leggen.

12

Gegevensverstrekking De inrichting en het gebruik van het register worden conform de ontwerp-Wet persoonsregistraties zorgvuldig geregeld. Gegevensverstrekking zal gebeuren op basis van hetgeen wordt vastgelegd in de wet en in de daarop gebaseerde uitvoeringsregelingen.

13

Overschrijving De eerste tenaamstellings- en overschrijvingsprocedures worden teruggebracht tot één algemene overschrijvingsprocedure met een beperkt aantal uitzonderingen. Deze procedure wordt ten opzichte van de huidige regeling verzwaard om een goede tenaamstelling te waarborgen. Een van de voornaamste kenmerken van de nieuwe procedure is, dat in elk geval de koper/nieuwe geregistreerde persoonlijk de tenaamstelling komt aanvragen. Hierbij geldt een legitimatieplicht. In het registratiesysteem is overschrijving van een voertuig zonder persoonlijke verschijning van de verkoper/geregistreerde in principe geblokkeerd. Wel kan op ieder moment de blokkering door een melding aan de RDW, waarbij legitimatie verplicht is, worden opgeheven.

- 12 Tenaamstelling vindt in het algemeen plaats als op dat moment aan de keuringsverplichting is voldaan. Op termijn zal ook aan de verzekeringsverplichting moeten zijn voldaan, alvorens overschrijving kan geschieden. Tenaamstelling is slechts mogelijk voor diegenen die 18 jaar of ouder zijn.

Een voertuig kan, behoudens bijzondere gevallen, uitsluitend op naam worden gesteld van ingezetenen van Nederland. Hierdoor worden buitenlandse adressen vermeden. Postbusadressen kunnen alleen nog als correspondentie-adres worden gebruikt. 3.14

Diefstal

Diefstal, mits daarvan aangifte is gedaan bij de politie, leidt weliswaar tot ontslag van de verplichtingen voortvloeiend uit de registratie, maar uiteraard niet tot verwijdering van gegevens van de geregistreerde en eventueel andere naam, adres en woonplaats (NAW)gegevens uit de registratie.

3.15

Export

Indien een voertuig wordt geëxporteerd, worden de gegevens uit de actuele registratie verwijderd. De gegevens worden echter wel bewaard. Bij (her)invoer dient immers te kunnen worden geconstateerd of het betreffende voertuig eerder in de voertuigregistratie opgenomen is geweest. De export-procedure zal, ter verkrijging van de nodige waarborgen, worden omkleed met een strakke regelgeving. Wanneer de grenzen in 1992 binnen de EG, als gevolg van de opheffing van een groot aantal grensbepalingen, komen te vervallen, zal de procedure inzake export en met name de rol van de douane daarin, zonodig worden aangepast. 3.16

Sloop Indien een voertuig is gesloopt, worden de gegevens uit de actuele registratie verwijderd.

- 13 De gegevens worden echter wel een nader vast te stellen periode bewaard. Teneinde de zuiverheid van het register te waarborgen - en gelet op de problematiek inzake het milieu - wordt, in samenwerking met mijn ambtgenoot van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, gestreefd naar een erkenningsregeling voor slopers. Sloop door andere dan erkende sloopbedrijven zal dan niet meer leiden tot verwijdering van de gegevens uit de registratie.

3.17

Handhaving Handhaving vindt primair plaats door het gebruik van periodieke registervergelijkingen. Naast genoemde registervergelijkingen vindt handhaving voorts plaats door controles bij: - tenaamstelling/overschrijving van het voertuig; - keuringen (APK); - mutatie van gegevens.

Daarnaast wordt voor de handhaving gebruik gemaakt van: - constateringen van verkeersovertredingen (onder andere door koppeling met de Bekeurings Afhandelings Systemen (BAS)); - politiecontroles langs de weg; - controles zoals thans van het Centraal Bureau Motorrijtuigenbelasting. Bij de handhaving van het nieuwe systeem kunnen gegevens omtrent voertuigschades een hulpmiddel zijn, met name om het zogenaamde "omkatten" van voertuigen te voorkomen. Naast dergelijke informatie, afkomstig van politie, dient te worden nagegaan of gegevensverstrekking door anderen tot de mogelijkheden behoort en of dit wenselijk wordt geacht.

Het is wenselijk om alle controles op verplichtingen verbonden aan het voertuig effectief op elkaar af te stemmen. De wijze waarop deze controles worden verricht en de taakverdeling daarbij wordt nader uitgewerkt.

- 14 4.

EEN NADERE UITWERKING VAN DE NIEUWE VOERTUIGREGISTRATIE

4.1

Systematiek van de voertuigregistratie Aangezien uit onderzoek is gebleken dat een persoonsgebonden registratie per saldo geen voordelen biedt ten opzichte van een voertuiggebonden registratie (immers, alle aan de registratie verbonden verplichtingen zijn gerelateerd aan het voertuig, niet aan de persoon) en de omschakeling naar een persoonsgebonden systeem gepaard zou gaan met aanzienlijke kosten, is gekozen voor vasthouden aan een voertuiggebonden registratie. Bovendien zou overgang naar een persoonsgebonden systeem een veel grotere omschakeling van de voertuigeigenaar vragen. Daarnaast zijn de interne systemen van de betrokken organisaties op de voertuiggebonden regeling afgestemd. De registratie omvat in principe alle motorvoertuigen, aanhangwagens en opleggers. Uitzonderingen (niet kentekenplichtige voertuigen) worden in wettelijke regelingen vastgelegd. De huidige kentekenregistratie wordt uitgebreid tot een systeem van voertuigregistratie. Dit omvat een voorlopig voertuig-identificatiesysteem alsmede een kentekenregistratie. Het voorlopig voertuig-identificatiesysteem houdt in dat bij invoer en fabricage in Nederland van een voertuig registratie plaatsvindt van bepaalde voertuiggegevens (bijvoorbeeld chassisnummer). Hierbij wordt het document gebruikt dat het Ministerie van Financiën ter zake afgeeft. Kentekenregistratie, dat wil zeggen de tenaamstelling van het voertuig en het toekennen van een kenteken, vindt plaats als het voertuig wordt bestemd voor gebruik op de openbare weg. Over het algemeen vallen beide systemen samen. In geval het voertuig vooralsnog niet op de openbare weg wordt gebruikt, wordt het alleen in het voertuig-identificatiesysteem geregistreerd. De eigenaar of houder van het voertuig is verplicht het voertuig te laten registreren.

- 15 Deze registratieplicht geldt zowel bij import als bij fabricage in Nederland. Er dient nog te worden bezien of het streven naar een interne Europese markt ingaande in 1992 gevolgen heeft voor genoemde registratieplicht. De begrippen eigenaar, bezitter, houder en geregistreerde zijn als volgt te omschrijven:

-

Eigenaar: diegene die rechthebbende is.

-

Bezitter: diegene die het voertuig bezit. Bezit is het houden van een goed voor zichzelf (dus ook de dief). Dit in tegenstelling tot het houden voor een ander. De bezitter is dus meestal tevens de eigenaar.

-

Houder: diegene die het voertuig anders dan als eigenaar of bezitter tot duurzaam gebruik onder zich heeft (bijvoorbeeld de gebruiker van een lease-auto).

-

Geregistreerde: de persoon of de rechtspersoon die als eigenaar of houder in het register staat vermeld en die aansprakelijk is voor alle uit de registratie voortvloeiende verplichtingen.

Er zijn verschillende plichten verbonden aan het geregistreerd zijn. (zie ook koppeling van verplichtingen). De voertuigregistratie speelt bij de naleving van de plichten een centrale rol. Maatschappelijk gezien is het noodzakelijk, dat de gegevens in de registratie zuiver zijn. De elementen juistheid, actualiteit en volledigheid zijn hier te onderkennen en zullen bij de verschillende onderdelen en/of aspecten van de voertuigregistratie aan bod komen. De verplichtingen komen in ieder geval te vervallen als op een correcte manier de gegevens van de eigenaar/houder uit de registratie worden verwijderd (onverlet het bewaren van historische gegevens). Dit kan alleen in het geval van overschrijving, export, diefstal en sloop.

- 16 De verplichtingen komen tijdelijk te vervallen bij schorsing. Om de zuiverheid te waarborgen, dient ook bij inruil een overschrijving plaats te vinden. Gebeurt dit niet, dan blijft de geregistreerde (veelal de oude eigenaar) aansprakelijk. De veranderingen in de samenleving en de stand van de techniek hebben invloed op de aan een voertuigregistratie te stellen eisen. Een van de wensen is de mogelijkheid om in de voertuigregistratie naast de geregistreerde nog een (rechts)persoon alsmede correspondentieadressen op te nemen.

De geregistreerde eigenaar (bijvoorbeeld een lease-maatschappij) kan dan aangeven dat bepaalde verplichtingen door een ander (bijvoorbeeld de houder) dienen te worden voldaan. Dit laat echter de uiteindelijke aansprakelijkheid van de geregistreerde zelf onverlet. Doel van deze uitbreiding is: a) de afhandeling van verplichtingen klantvriendelijker te laten plaatsvinden; b) de opsporingsinstanties meer en betere informatie ter beschikking te stellen. De per voertuig te registreren gegevens worden uitgebreid, bijvoorbeeld met technische en historische gegevens. Onder deze historische gegevens moeten worden verstaan gegevens omtrent voorgaande eigenaren en/of houders. h.2

Zuiverheid van de registratie De toenemende druk op de zuiverheid van de voertuigregistratie wordt veroorzaakt door het aan de registratie koppelen van verplichtingen. Dit vereist beter sluitende maatregelen dan met de huidige deel III systematiek, die tot doel had de zuiverheid van de registratie te bevorderen. Teneinde de zuiverheid van de in de registratie opgenomen naam- en adresgegevens te waarborgen zijn de volgende maatregelen voorzien: - De registratie van gegevens van de eigenaar/houder in het register is onderworpen aan een zware procedure, door de verplichting tot persoonlijk verschijnen van de te registreren persoon en door de limitering van de wijze van legitimatie (paspoort, rijbewijs).

- 17 -

- De verwijdering van de gegevens uit de registratie is slechts mogelijk via export (paragraaf 4.15) en via sloop (zie paragraaf 4.16) . - De overschrijvingsprocedure geldt ook voor de handel. Dat betekent dat gebruikte voertuigen op naam van de handelaar moeten worden gesteld en dat deze tenaamstelling door de handelaar zelf moet worden verricht. Ook de koper/handelaar moet naar het postkantoor. - De adresmutatie-dienst van de PTT blijft zorgen voor de melding van gecorrigeerde adres- en woonplaatsgegevens. - De verstrekkende gevolgen voor de geregistreerde van een foutieve of onjuiste registratie zal de burger er toe aanzetten de nodige zorgvuldigheid hieromtrent in acht te nemen. - Door de koppeling van de MRB aan de registratie is het moment van betaling tevens controlemoment van de NAW-gegevens. Deze controle vindt derhalve in de meeste gevallen 4 maal per jaar doch tenminste 1 maal per jaar plaats. Intensief gebruik van de gegevens door het CBM biedt goede waarborgen. Indien blijkt dat adres-gegevens niet met elkaar overeenstemmen kan correctie in de registratie volgen. Dit geldt overigens ook voor meldingen afkomstig van de politie. - In de toekomst zal de ontwikkeling van de GBA (Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens) leiden tot een controle van de NAWgegevens in de registratie. Inmiddels is de RDW hiervoor aangemeld. 4.3

Aanhangwagens en opleggers Het Verdrag van Wenen van 1968 kent als een van de uitgangspunten dat aanhangwagens en opleggers, met een toegestane maximum massa van meer dan 750 kilogram, een eigen kenteken dienen te voeren inclusief een daarbij behorend kentekendocument, althans wanneer sprake is van grensoverschrijdend verkeer. De huidige voertuigregistratie voldoet hier niet aan. Aangezien Nederland het Verdrag van Wenen wenst te ratificeren, zullen een eigen kenteken en kentekendocument voor de hiervoor genoemde getrokken voertuigen verplicht worden gesteld.

- 18 Hiermee wordt tegemoet gekomen aan bestaande wensen en wordt tevens aangesloten bij de meeste van de ons omringende landen waar een soortgelijke regeling al bestaat. De registratieprocedure dient zoveel mogelijk conform de registratie van de overige voertuigen te geschieden. Gelet op de vigerende en toekomstige wetgeving, zal de geregistreerde moeten voldoen aan de APK-verplichting zoals deze geldt voor aanhangwagens en opleggers met een toegestane maximum massa van meer dan 3500 kg. Voor de belastingwetgeving zal de huidige systematiek van toepassing blijven. Ten aanzien van de WAM-verplichting kan worden gememoreerd, dat deze via het trekkend voertuig van toepassing is op aanhangwagens en opleggers, zodat geen aparte zelfstandige verzekering noodzakelijk is. Ik besef dat deze regeling in sommige opzichten nadelen heeft. Met name het achterhalen van de bestuurder van het trekkende voertuig kan moeilijker zijn. Het voeren van twee kentekens op het getrokken voertuig (èn van het trekkende èn van het getrokken voertuig) lijkt mij echter niet praktisch en zal in de branche op bezwaren stuiten.

Door belanghebbende organisaties is het probleem aangeroerd van het op eerste aanvraag moeten kunnen tonen van het kentekendocument. Dit probleem bestaat voor trekkende voertuigen die onbeheerde aanhangwagens en opleggers ophalen. Overdracht van de documenten kan in dat geval niet plaatsvinden. Deze aanhangwagens en opleggers zijn voorts niet ingericht voor het deugdelijk opbergen van documenten. Dit nog afgezien van het feit, dat ook praktische bezwaren kleven aan de documentoverdracht (denk bijvoorbeeld aan sleutels van een op de aanhangwagen of oplegger gemonteerd kluisje). Vanuit belanghebbende organisaties is een praktische oplossing aangedragen voor een deel van dit probleem. Dit voorstel, dat ik gaarne overneem, luidt aldus. Bevestig deugdelijk op het voertuig een plaat met daarop de technische gegevens van het voertuig. Deze plaat kan dan in Nederland dienen als controle-instrument voor opsporingsautoriteiten. Hiermee komt het tonen van een document voor de aanhangwagen of oplegger op eerste vordering te vervallen.

- 19 De bestuurder kan worden verplicht om binnen een bepaalde periode op tweede vordering alsnog het document te tonen aan bevoegde autoriteiten. Indien deze plaat niet wordt gevoerd, zal het kentekendocument ook op eerste vordering moeten worden getoond. Gegevens van de plaat kunnen worden vergeleken met de gegevens in de registratie. Omdat politiecontrole zich in eerste instantie, zeker bij aanhangwagens en opleggers, richt op technische aspecten, is vermelding van persoonsgegevens op de plaat niet noodzakelijk. De plaat dient niet ter vervanging van het kentekendocument. In het buitenland wordt een dergelijke plaat niet als rechtsgeldig document geaccepteerd. Daardoor is deze oplossing niet geschikt voor het internationale wegverkeer en zal het document voorlopig zijn rol blijven spelen. Echter, op wat langere termijn zal ook internationaal (in ieder geval in EG-verband) een plaat rechtskracht krijgen, zo ligt in het voornemen van de Europese Commisssie. Uiteraard zal er zorg voor worden gedragen dat de plaat zal voldoen aan de Europese richtlijnen. Dit geldt ook voor de beveiliging ervan. Nadere eisen ten aanzien van platen (zichtbaarheid, vorm, materiaal, gegevens en dergelijke) worden momenteel uitgewerkt. Ik heb nadrukkelijk niet gekozen voor het in omloop brengen van verschillende (kopie)-documenten. Het ligt voorts in de bedoeling de geregistreerde van een aanhangwagen of oplegger aansprakelijk te stellen voor met de voertuigcombinatie begane verkeersovertredingen, tenzij de geregistreerde kenbaar maakt wie de eigenaar/houder van het trekkende voertuig was. In het geval van misdrijven is de geregistreerde niet zelf aansprakelijk, maar dient hij wel de eigenaar/houder van het trekkend voertuig bekend te maken.

De grens tussen lichte en zware aanhangwagens zal conform het nu in ontwikkeling zijnde systeem voor een nieuwe voertuigreglementering worden bepaald. Deze grens dient eenduidig te worden vastgesteld en zal bij 750 kilogram toegestane maximum massa liggen.

- 20 Een aantal geraadpleegde organisaties heeft dringend verzocht een uitzondering op deze gewichtsgrens te maken voor caravans en vouwkampeerwagens in die zin dat alle caravans en vouwkampeerwagens ongeacht het gewicht in de regeling zouden vallen. Redenen hiervoor zijn het vergemakkelijken van grensverkeer, het bieden van meer houvast bij fraude en diefstal en het voorkomen van (eigendoms)problemen in het internationale verkeer. De volgende argumenten hebben mij ertoe bewogen, niet op dit verzoek in te gaan: - Een dergelijke regeling is niet effectief in het kader van de binnenlandse wegenverkeerswetgeving; - Met het opheffen van een groot aantal grensbepalingen binnen Europa in 1992 wordt de noodzaak van de regeling minder urgent; - Er is sprake van versterkte regulering; - Een dergelijke regeling gaat gepaard met een grote lastenverzwaring voor burger en overheid. Aldus zal ook voor caravans en vouwkampeerwagens slechts een kentekenplicht vanaf 750 kg toegestane maximum massa gelden. In het geval dat een trekkend voertuig (bijvoorbeeld een tractor) niet kentekenplichtig is, geldt de kentekenplicht voor het getrokken voertuig niet. Het voeren van het kenteken van de aanhangwagen of oplegger is uiteraard wel toegestaan. Zowel trekkende als getrokken eenheid, mits vallend onder de keuringsplicht, dienen te zijn gekeurd. Dit betekent echter niet dat een combinatie van twee goedgekeurde eenheden automatisch is toegestaan. Controle langs de weg is dientengevolge noodzakelijk.

4.4

Kentekennummering Er is geen aanleiding de huidige systematiek van kentekennummering (6 posities) te wijzigen. Onderzoek heeft uitgewezen dat het huidige aantal van 6 posities en de groepering ervan voor de herkenbaarheid optimaal zijn. De capaciteit van de huidige systematiek is vooralsnog voldoende.

- 21 Gestreefd wordt de bijzondere kentekens waar mogelijk af te schaffen. Wel zal een zekere categorie-indeling van voertuigen gehandhaafd blijven. De voertuig categorieën die in ieder geval zullen worden onderscheiden zijn: - personenvoertuigen; - bedrijfsvoertuigen; - motoren; - aanhangwagens en opleggers. Aparte kentekenseries voor verschillende categorieën voertuigen worden zo veel mogelijk vermeden.

De toekenning van een kenteken vindt zo snel mogelijk plaats, maar in ieder geval voordat het voertuig zich op de openbare weg mag bevinden. Indien het een voertuig betreft dat op het moment van toekenning van het kenteken nog tot de fabrieks- en handelsvoorraad behoort, kan een voorlopig kentekendocument worden afgegeven. Dit voorlopige document is op naam van de importeur gesteld.

Het principe van de huidige afgifteprocedure via de zogenaamde "versnelde regeling" kan hierbij worden gehandhaafd. De aan de registratie verbonden verplichtingen (belasting, verzekeringen, periodieke keuring) zijn pas volledig van kracht bij de afgifte van een "normaal" kentekendocument. Dit is ook het moment waarop de eerste formele tenaamstelling plaatsvindt. Het huidige systeem van voorlopige kentekens wordt afgeschaft.

Het voorstel om de kentekenplaten gecontroleerd af te geven of tenminste een deugdelijke administratie van de afgegeven kentekenplaten te eisen, heeft belangrijke bezwaren en zal niet worden overgenomen. De bezwaren zijn onder andere: - een fraudemogelijkheid blijft bestaan; - de overheid treedt regulerend op; - er is een erkenningsregeling nodig; - het blijft ook bij gecontroleerde afgifte nodig dat meer dan twee platen per voertuig kunnen worden afgegeven in verband met aanhangwagens of verlies en diefstal van platen;

- 22 - controle op de afgifte is nodig. Zoals eerder is vermeld, worden voertuigen in handelsvoorraad, dan wel voertuigen die door een handelaar worden gebruikt voor het bedrijf, normaal tenaamgesteld. Dit heeft tot gevolg dat de regeling met de handelaarsvrijwaringsbewijzen kan komen te vervallen. Ik besef dat dit een verzwaring betekent ten opzichte van de huidige overschrijvingsprocedure. Ik acht deze verzwaring echter noodzakelijk omdat de nieuwe procedure betere garanties biedt voor de zuiverheid van de registratie.

In het geval dat met een voertuig uit de handelsvoorraad moet worden gereden, zal een aparte kentekenplaat (FH-kenteken) moeten worden gevoerd. De bestaande procedures inzake de FH-kentekens zullen worden verzwaard om misbruik beter te voorkomen.

4.5

Kentekendocument Bij ieder geregistreerd (kentekenplichtig) voertuig hoort een kentekendocument. Op het kentekendocument zelf zullen zo min mogelijk gegevens worden vermeld. Aan de internationale eisen hieromtrent wordt vanzelfsprekend wel voldaan. Het kentekendocument dient op verzoek te kunnen worden getoond aan bevoegde (opsporingsinstanties. Het kentekendocument wordt in principe eenmalig verstrekt. Het document verliest zijn geldigheid indien wijzigingen worden aangebracht in één of meer van de gegevens die op het kentekendocument staan vermeld, of indien het document ongeldig is verklaard. Ook indien voor het kentekendocument een duplicaat is afgegeven (bijvoorbeeld in geval van verlies of diefstal), verliest het zijn geldigheid. Bij schorsing is het kentekendocument voorts niet geldig voor gebruik op de weg. Er komt een eendelig kentekendocument ter vervanging van de huidige delen (I, II, III en kopie deel III). Dit kentekendocument wordt zo veel mogelijk decentraal afgegeven, door middel van zogenaamde papierloze aanvraag.

- 23 De vorm en inhoud van het eendelige kentekendocument worden nog nader door mij bepaald. Hiernaar vindt momenteel onderzoek plaats, waarbij kosten enerzijds en fraude-bestendigheid anderzijds belangrijke criteria zijn. Er wordt veel aandacht besteed aan de beveiliging van het kentekendocument. Dit wordt nader bestudeerd. In principe geldt het eendelig kentekendocument voor alle typen voertuigen, waardoor de huidige verschillen in soorten kentekendocumenten komen te vervallen. Per voertuigcategorie kan de inhoud van het kentekendocument wel verschillen. Voordat er een definitief kentekendocument wordt afgegeven kan er een voorlopig kentekendocument bij het voertuig bestaan. Dit document, met vermelding van een kentekennummer, wordt afgegeven aan de aanvrager van het kenteken als nog geen definitieve tenaamstelling plaatsvindt. Deze situatie doet zich vooral voor bij importeurs en handelaren, die het voertuig niet op eigen naam stellen maar wel een kenteken aanvragen opdat de nieuwe eigenaar het voertuig te naam kan stellen. Het voorlopig kentekendocument is op naam van de importeur gesteld.

Er kan een eendaags kentekendocument worden aangevraagd teneinde naar en van de keuring te kunnen rijden indien niet aan de keuringsverplichting is voldaan. Ook kan met dit document een ongekeurd voertuig van de grens naar de keuring worden gereden.

In het voorgestelde registratiesysteem komt kopie deel III en daarmee de functie ervan te vervallen. Met name voor lease-maatschappijen, verhuurbedrijven en dergelijke heeft dit nadelen. Het is daarom in het nieuwe systeem niet mogelijk om voertuigen over te schrijven (zie ook overschrijving paragraaf 4.13) zonder uitdrukkelijke toestemming van de geregistreerde zelf. De mogelijkheid bestaat om deze zogenaamde automatische blokkade op te heffen.

De functie die deel III heeft in verband met de controle op de zuiverheid van het register wordt in het nieuwe systeem naast andere maatregelen mede overgenomen door de inningsprocedure inzake betaling van de motorrijtuigenbelasting.

- 24 Door middel van kwartaalbetaling kan 4 maal per jaar worden gecontroleerd of een bepaald adres nog behoort bij de geregistreerde van het kenteken. Deze adrescontrole komt ter aanvulling op de bestaande procedure inzake adreswijzigingen (adresmutatiedienst). In de toekomst zal zo mogelijk aansluiting worden gezocht bij de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA). Contacten hierover zijn inmiddels gelegd.

4.6

Koppeling van verplichtingen Net als in de huidige situatie is het verplicht om een voertuig te laten registreren. De registratie is een hulpmiddel bij de (controle op de) naleving van de verplichtingen. De verplichtingen met betrekking tot de belasting, de verzekering en de periodieke keuring vloeien voort uit het geregistreerd zijn in de voertuigregistratie. Controle op het nakomen van de verplichtingen WAM en APK kan - gezien de gekoppelde registratie - vanuit de voertuigregistratie geschieden. Voor de MRB is dat eveneens het geval, zij het dat hier de verantwoordelijkheid berust bij het Ministerie van Financiën. Onregelmatigheden worden door vergelijkingen van de gegevens in de registratie gesignaleerd, waarna actie kan worden ondernomen. Indien de RDW transactiebevoegdheid heeft betreffende een verplichting, kan zonder tussenkomst van derden een schikkingsvoorstel worden gedaan.

Het is echter niet de bedoeling om uitsluitend repressief te werk te gaan, maar vooral ook preventief. Afgifte van, voor het gebruik op de weg van voertuigen geldende, documenten wordt geweigerd, indien niet aan de keuringsplicht is voldaan. Dit geldt op termijn ook voor de verzekeringsplicht. Het is niet mijn voornemen de afgifte van documenten afhankelijk te stellen van eventuele achterstallige betaling van boetes voor verkeersovertredingen, tolgelden, MRB en dergelijke.

- 25 -

4.7

Schorsing Een zeer rigide systeem waarbij de aan de voertuigregistratie gekoppelde verplichtingen te allen tijde gelden, verdient uit een oogpunt van deregulering, efficiency en fraudebestendigheid de voorkeur. Ik meen echter dat het niet redelijk zou zijn de verzekeringsverplichting, de belastingplicht en de APK-plicht op te leggen, indien een kentekenplichtig voertuig bijvoorbeeld geruime tijd op eigen terrein wordt gestald. In geval van langdurige restauratie van voertuigen is het veelal zelfs onmogelijk aan de keuringsplicht te voldoen. Beide situaties doen zich onder meer vaak voor bij historische voertuigen. Een en ander afwegende, acht ik het in de nieuwe regeling opnemen van een schorsingsmogelijkheid noodzakelijk.

Voor de schorsingsregeling zullen de volgende voorwaarden gelden: - schorsing is mogelijk van de verplichting tot verzekering en algemene periodieke keuring en motorrijtuigenbelasting te zamen; dit geldt voor alle voertuigen voor zover de verplichtingen van toepassing zijn; - de maximale schorsingstermijn zal worden beperkt tot 1 jaar; - een eerder geschorst voertuig kan weer worden geschorst; - er zal geen minimum schorsingstermijn worden ingesteld; - schorsing dient door de geregistreerde te worden aangevraagd en afgemeld op (decentrale) afgiftepunten van voertuigdocumenten; - schorsing zal voor de geregistreerde kosten met zich meebrengen; - handel in voertuigen waarvan de verplichtingen zijn geschorst is mogelijk; de schorsing wordt door de nieuwe eigenaar overgenomen dan wel na het voldoen aan de verplichtingen teniet gedaan.

- 26 Het spreekt voor zich dat gedurende de periode van de schorsing het voertuig zich niet op de weg mag bevinden. Misbruik kan worden geconstateerd door middel van controle op de weg. In paragraaf 4.17 wordt dit aspect belicht. 4.8

Motorri ituigenbelasting Het te zamen met de wijziging van de Wegenverkeerswet in te dienen wetsontwerp motorrijtuigenbelasting gaat uit van een houderschapsbelasting voor personenauto's met een toegestane maximum massa van 3500 kilogram of minder, motorrijwielen en lichte bedrijfsvoertuigen met een toegestane maximum massa van 3500 kilogram of minder. De zware bedrijfsvoertuigen inclusief aanhangwagens en opleggers vallen niet onder de houderschapsbelasting. Voor deze categorie blijft de huidige systematiek van het gebruik van de weg gehandhaafd, inclusief de bestaande schorsingsmogelijkheid. De aanvraag van het kentekendocument wordt tevens beschouwd als aangifte voor de motorrijtuigenbelasting. De houderschapsbelasting wordt geheven over een tijdvak van drie maanden of een jaar. De aanvang van de tijdvakken wordt bepaald door de datum van de eerste tenaamstelling. De betaling geschiedt vooraf per kwartaal of per jaar. De betaling wordt tevens gebruikt als adrescontrole. Voor automatische betalingen wordt een afzonderlijke regeling ontworpen. De MRB maakt een uitzondering voor de voertuigen welke in handelsvoorraad staan. Bij gebruik van de weg moet altijd het FH-kenteken worden gevoerd.

Ten slotte zal ik in samenwerking met de Staatssecretaris van Financiën de controle op een juiste opgave c.q. registratie van het type brandstof verbeteren. Relevant hierbij is de nieuwe regeling voor het in- en uitbouwen van LPG-installaties.

- 27 4.9

Verzekering

De verzekeringsplicht op grond van de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen blijft, net als bij het huidige systeem, bestaan. Teneinde het onverzekerd rijden tegen te gaan zou in feite moeten gelden dat de tenaamstelling pas kan plaatsvinden indien wordt aangetoond dat er een dekking voor het voertuig is. Gezien de grote veranderingen die een dergelijke verplichting met zich meebrengt voor met name de verzekeringsbranche, acht ik een onmiddellijke invoer van de aantoningsverplichting van een verzekering voor het voertuig niet haalbaar. Op termijn zou een verzekeringsdekking als volgt kunnen worden aangetoond: a) doordat de verzekeringsmaatschappij aan de RDW heeft doorgegeven dat er op naam van de te registreren persoon al een dekking voor dat voertuig is en dit als zodanig in het register is verwerkt of b) doordat de te registreren persoon bij het afgifteloket een polis of bewijs van dekking toont dan wel c) door on-line melding van een verzekering door de verzekeringsinstelling. De toekomstige extra belasting van het vooraf tonen van een verzekeringsdekking voor de verzekeringsbranche en de burger, levert evenwel het voordeel op dat: - het onverzekerd rijden zal worden teruggedrongen; - het frauderen door middel van achteraf verzekeren niet meer mogelijk is; - het aantal schade-uitkeringen door het Waarborgfonds zal afnemen. Gezien deze voordelen zal worden vastgehouden aan het voorstel om documentafgifte niet eerder te doen geschieden dan wanneer een verzekering is aangetoond. Dit voorstel zal als toekomst perspectief in de Memorie van Toelichting, behorende bij de nieuwe Wegenverkeerswet, worden opgenomen. Thans wordt volstaan met het terugbrengen van de aanen afmeldingstermijnen in het Centraal Register WAM.

- 28 Controle vooraf zal worden ingevoerd wanneer het de facto mogelijk is voor verzekeraars om on-line meldingen te verrichten. Naar het zich laat aanzien zal dit begin tweede helft van de jaren negentig het geval zijn. Volgens de WAM hebben de verzekeraars een narisico van 16 dagen. In het huidige systeem bestaat de mogelijkheid om een verzekering af te melden met een terugwerkende kracht van 30 dagen. Hierdoor is het mogelijk dat gedurende 14 dagen in het register onterecht staat vermeld dat een voertuig is verzekerd. Met betrekking tot de aanmeldingstermijn geldt in de huidige situatie een maximale aanmeldingstermijn voor verzekeraars van 42 dagen. Hierdoor is het pas 42 dagen na tenaamstelling mogelijk om met zekerheid aan te geven of een voertuig was verzekerd. Met klem is door opsporingsinstanties gevraagd om de aan- en afmeldingstermijnen drastisch terug te brengen. Hierin zal thans worden voorzien door het terugbrengen van de afmeldingstermijnen van de WAM naar 4 weken op moment dat de wettelijke regeling met betrekking tot de nieuwe kentekenregistratie tot stand is gekomen. Twee jaar na de invoeringsdatum worden de termijnen verder teruggebracht tot 2 weken.

Volgens de huidige WAM moeten verzekerde voertuigen met het kenteken worden aangeduid en geregistreerd. In sommige gevallen echter wordt er een dekking verleend die niet afhankelijk is van het voertuig. Dit zijn de garage- en de rijbewijsverzekeringen. Binnen het systeem van de nieuwe voertuigregistratie voldoen alleen die vormen van verzekering, waarbij vanuit het kenteken het bijbehorende polisnummer rechtstreeks opzoekbaar is. Het verband tussen de verzekering, de geregistreerde en de kentekens dient op deze wijze te allen tijde te kunnen worden gelegd. De huidige rijbewijsverzekeringen voldoen niet aan deze eis en zullen in het nieuwe systeem niet worden toegestaan. Garageverzekeringen zullen alleen worden toegestaan wanneer ze voldoen aan bovengenoemde eis.

- 29 4.10

Keuring Ook de APK-verplichting is in het nieuwe systeem gekoppeld aan het geregistreerd staan. De APK-verplichting kan worden geschorst. Dit is vooral van belang voor voertuigen die tijdelijk buiten gebruik zijn gesteld en zich niet op de openbare weg bevinden (zie paragraaf 4.7: Schorsing). Met een voertuig waarvoor een schorsing van de verplichtingen geldt, mag op de dag van keuring naar het keuringsstation worden gereden. Uiteraard dient op die dag al wel aan de verzekeringsverplichting te zijn voldaan.

Bij de controles vanuit het register op keuringsplichtige voertuigen kan er vanuit worden gegaan dat, indien geen goedkeuring van het voertuig dan wel geen schorsing van de verplichtingen aanwezig is, er sprake is van een overtreding. Bij overschrijving van voertuigen zal worden gecontroleerd of goedkeuring dan wel een schorsingsindicatie aanwezig is. Het voeren van de APK-sticker is in de nieuwe situatie overbodig en wordt afgeschaft omdat de controle via de registratie verloopt. Wel zal door de keurende instantie een keuringsbewijs worden afgegeven. Onderzocht wordt of het noodzakelijk is dat keuringsstations direct toegang hebben tot de technische gegevens in de registratie om de APK keuring te verrichten.

4.11

Opsporing Bij de opbouw van de nieuwe voertuigregistratie wordt rekening gehouden met de ontwikkelingen in de techniek. Een doel daarbij is de registratie beter toegankelijk te maken voor met name opsporingsinstanties.

30 -

Waar zinvol en mogelijk worden per voertuig meer gegevens geregistreerd. Dit zijn niet alleen technische gegevens, maar ook gegevens omtrent de voorgaande geregistreerden van een voertuig. De mogelijkheid wordt geboden een tweede (rechts)persoon op te nemen alsmede correspondentie-adressen, zodat bijvoorbeeld gebruikers van voertuigen naast geregistreerden kunnen worden vastgelegd. De gegevens van de geregistreerden zullen in elk geval in de registratie aanwezig blijven. Ten slotte wordt de mogelijkheid'geboden ambtshalve wijzigingen aan te brengen en geconstateerde afwijkingen vast te leggen.

4.12

Gegevensverstrekking

In het nieuwe systeem zal geautomatiseerde gegevensverstrekking een belangrijke plaats blijven innemen. De kentekenregistratie zal onder de ontwerp-Wet persoonsregistraties vallen; de informatieverstrekking zal conform het gestelde in die wet geschieden.

Gegevensverstrekking aan opsporingsinstanties wordt door de toepassing van moderne technieken vergemakkelijkt. Met het Ministerie van Financiën zal nog worden overlegd op welke wijze de informatieverstrekking ten behoeve van de heffing van de motorrijtuigenbelasting zal worden opgezet.

De autobranche speelt een belangrijke rol bij het verzamelen en het aanleveren van gegevens ten behoeve van de voertuigregistratie. Ik heb de intentie om verstrekking van gegevens aan de autobranche te continueren, voorzover dit mogelijk is binnen de (te stellen) wettelijke kaders en regelingen. Eventueel zal daartoe de gegevensverstrekking aan strakkere voorwaarden worden gebonden. Voorts ben ik voornemens, voor zover mogelijk, het gebruik van een beperkt deel van de gegevens door (particuliere) belanghebbenden te blijven toestaan.

- 31 De gegevensverstrekking zal in de wet en in de daarop gebaseerde uitvoeringsregelingen worden vastgelegd.

4.13

Overschrijving Voor de tenaamstelling en/of overschrijving kent het nieuwe systeem in principe slechts één procedure. Deze geldt dus ook voor handelaren en slopers. De overschrijving vindt decentraal (on-line) plaats. Het wordt niet noodzakelijk geacht om de aanvraagdocumenten na tenaamstelling te bewaren. Indien voertuigen worden ingeruild dienen deze op naam van de handelaar te worden gesteld. De overschrijvingsprocedure zal worden gekenmerkt door afdoende controles om de zuiverheid en de aansprakelijkheid te waarborgen. Hierbij heb ik gekozen voor tenminste de verplichting van de koper om de overschrijving in persoon te verrichten. Dit kan decentraal gebeuren. De procedure komt in het kort op het volgende neer: De verkoper draagt, al dan niet bij de overschrijving, zorg voor de op heffing van de blokkade. De koper ontvangt van de verkoper het kentekendocument en gaat naar een afgiftepunt. Hierbij zijn een kentekenbewijs met een legitimatiebewijs nodig. Als legitimatiebewijs kunnen uitsluitend een rijbewijs of een paspoort dienen waarbij het paspoort vergezeld dient te gaan van een uittreksel uit het bevolkingsregister. Een eventuele schorsing (zie paragraaf 4.7) is bij afgifte bekend; deze staat immers geregistreerd. Overigens hoeft dit de overschrijving niet in de weg te staan. De nieuwe eigenaar kan de schorsing overnemen en is dat zelfs verplicht indien hij niet voldoet aan zijn wettelijke verplichtingen. De koper ontvangt een nieuw kentekendocument en het ontwaarde oude kentekendocument dat tevens als vrijwaringsbewijs dienst doet.

- 32 Daarna kan de overdracht tussen koper en verkoper van het voertuig en het ontwaarde kentekendocument plaatsvinden.

Voor bijzondere gevallen, bijvoorbeeld een collectieve overschrijving, worden, indien noodzakelijk, aparte regelingen ontwikkeld. Deze worden in beginsel alleen centraal afgehandeld, waardoor extra controles kunnen worden uitgevoerd.

Ik besef dat de overschrijvingsprocedure nog beter beveiligd zou zijn indien naast de koper ook de verkoper te allen tijde wordt verplicht bij de overschrijving aanwezig te zijn waarbij deze zich eveneens dient te legitimeren. Vooralsnog lijkt mij deze aanvulling echter te zwaar.

Mocht in de praktijk blijken dat de overschrijvingsprocedure nog onvoldoende garanties biedt, zal ik wederom overwegen deze verder te verzwaren. De voorgestelde overschrijvingsprocedure geeft in combinatie met het afschaffen van kopie deel III mogelijk problemen voor lease-maatschappijen, verhuurbedrijven etcetera. Daarom is in het systeem een automatische blokkade opgenomen waardoor overschrijving niet eerder kan plaatsvinden dan na uitdrukkelijke toestemming van de verkoper/geregistreerde.

Deze blokkade geldt ook voor particulieren. De mogelijkheid bestaat deze automatische blokkade op te heffen, waardoor overschrijving plaats kan vinden zonder aanwezigheid van de verkoper. Indien bij een overschrijving blijkt dat het een als gestolen aangemeld voertuig betreft, zal er een aparte procedure in werking treden. Tenaamstelling zal slechts mogelijk zijn voor diegenen die 18 jaar of ouder zijn. Deze leeftijdsgrens is gelijk aan de grens die geldt voor het mogen besturen van een motorvoertuig.

- 33 Bij de overschrijving van een voertuig komt het voor dat een buitenlands adres wordt aangemeld. Een buitenlands adres biedt voor de belanghebbende instanties (Justitie, Politie, CBM) echter onvoldoende houvast voor een eventuele vervolging of voor het opleggen van een aanslag MRB. In de huidige wetgeving is het niet verplicht om een (correspondentie- )adres in Nederland op te geven. In de nieuwe voertuigregistratie, echter, wordt een tenaamstelling geweigerd indien geen geldig Nederlands adres kan worden opgegeven. Postbussen zullen niet als een geldig registratie-adres worden beschouwd, wel als correspondentie of tweede adres. De mogelijkheid van het opgeven van een fictief adres zal bij een tenaamstelling niet geheel kunnen worden uitgesloten. Ook zal legitimatie door middel van een rijbewijs of paspoort niet steeds de vereiste garantie kunnen bieden. Adrescontrole zal bij tenaamstelling/overschrijving niet verder kunnen gaan dan een controle van postcode/huisnummer met de daarbij volgens opgave behorende straat- en woonplaatsaanduiding. Een betere controle (achteraf) op adressen is te verkrijgen door in de toekomt gebruik te maken van andere registraties, bijvoorbeeld de in ontwikkeling zijnde Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA). Verwacht mag worden dat door de verzwaring van de overschrijvingsprocedure de zuiverheid van de registratie toeneemt. In het nieuwe systeem dienen machtigingen te blijven bestaan, zij het in uitzonderingsgevallen. Het gaat hierbij om drie situaties: A) Machtiging door de verkoper om de automatische blokkade bij overschrijving ongedaan te maken. B) Machtiging door de koper om een voertuig op zijn naam te zetten. C) Machtiging bij tenaamstelling op rechtspersonen. Met name in de eerste twee situaties is het wenselijk om een zware machtigingsprocedure te ontwerpen.

- 34 Elementen daarvan zijns - een getekende verklaring; - extra kosten; - standaard aanvraagformulier; - legitimeren met behulp van originele documenten; - het aan de nieuw geregistreerde aangetekend verzenden van de nieuwe documenten. 4.14

Diefstal Indien een voertuig wordt gestolen dan is het niet reëel om de verplichtingen van de geregistreerde te handhaven. De geregistreerde kan worden ontslagen van deze verplichtingen als aangifte is gedaan bij de politie en deze de RDW op de hoogte heeft gesteld van de diefstal. Hoewel diefstal kan leiden tot ontslag van de verplichtingen, blijft de geregistreerde in de registratie staan. Een betere registratie en verbeterde procedures zullen tot een beter instrument leiden voor de opsporingsautoriteiten bij het bestrijden van diefstal.

4.15

Export Vanaf 1 januari 1988 is binnen de Europese Gemeenschap (EG) voor imen export het "enig document" van kracht. Ik ben voornemens met deze EG-regelingen te blijven werken. Uit dit document dient te blijken om welk voertuig het gaat en waar het voertuig voor bestemd is. De exporteur houdt van dit "enig document" tenminste een (doorslag) exemplaar. Via verzending van (een kopie van) dit exemplaar naar de RDW (door de douane) kan de definitieve uitvoer uit Nederland worden vastgesteld en in de registratie worden verwerkt. Deze procedure zal zonodig worden aangepast wanneer in 1992 de handelsgrenzen binnen de EG komen te vervallen. Om malafide uitvoer te voorkomen zal ik de mogelijkheid onderzoeken van een procedure waarbij de douane de kentekendocumenten ontwaardt en/of inneemt. Ik zal nagaan of de controlemaatregelen rondom export van voertuigen verder moeten worden verzwaard. Bij import van voertuigen wordt het "enig document" conform de huidige situaties gehanteerd.

- 35 -

4.16

Sloop Sloop is - naast export - de enige mogelijkheid om een voertuig uit de registratie te verwijderen. De gegevens blijven echter een bepaalde tijd beschikbaar. Hieruit volgt de noodzaak sloop met zoveel mogelijk zekerheid te omkleden, zodanig dat sloop ook daadwerkelijk sloop is. Daarnaast bestaat er een milieuvraagstuk ten aanzien van de autowrakken. Ik ben dan ook voornemens om samen met mijn ambtgenoot van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer de mogelijkheid te onderzoeken om te komen tot een erkenningsregeling voor sloperijbedrijven, zo mogelijk in samenwerking met de branche-organisaties en lokale overheden.

In geval besloten wordt tot een erkenningsregeling, dient deze regeling zeer strak te zijn en onderwerp van permanent toezicht en controle te blijven. Ik ben voornemens individuele en niet erkende sloop onmogelijk te maken. Alleen sloop door erkende sloperijbedrijven kan leiden tot verwijdering uit de registratie. Ik besef dat een dergelijke maatregel grote gevolgen heeft voor de sloperijbranche, voorts heb ik begrip voor de bezwaren van diegenen die individuele sloop wenselijk achten. Het belang van de zuiverheid van het register en de zwaarte van de milieuproblematiek zijn echter doorslaggevend.

4.17

Handhaving De effectiviteit van het nieuwe voertuigregistratiesysteem staat of valt met de mogelijkheden die er bestaan ten aanzien van de handhaving ervan. De schorsingsmogelijkheid die in het systeem is ingebouwd, maakt het noodzakelijk dat aan controle ruime aandacht wordt besteed.

- 36 Controle vindt plaats door middel van periodieke vergelijking van de registraties. Hierdoor wordt nagegaan of aan de verplichtingen, verbonden aan het geregistreerd staan, is voldaan. Indien dit niet het geval is, doet zich een overtreding voor en zal een transaktieaanbod worden gedaan.

Handhaving van het systeem van voertuigregistratie vindt voorts plaats op de volgende momenten: Bij overschrijving c.q. tenaamstelling van het voertuig. De daarbij ingestelde persoonlijke legitimatieplicht is essentieel. Door het realiseren van een on-line verbinding tussen het afgifteloket en de kentekenregistratie kunnen ook andere afwijkingen (bijvoorbeeld of een voertuig als gestolen is aangemeld) tijdig worden geconstateerd. -

Bij de uitvoering van de APK wordt eveneens nagegaan of de technische gegevens in het register nog actueel zijn. Bij invordering van het document en in beslagneming van het voertuig. Bij mutaties van gegevens omtrent adres of voertuig wordt nagegaan of aan de verplichtingen is voldaan.

Voor de handhaving wordt voorts gebruik gemaakt van constateringen van verkeersovertredingen. In het nieuwe systeem blijven deze een hulpmiddel bij de handhaving. Uit deze constateringen blijkt het feitelijk gebruik van een voertuig op de weg. Door vergelijking van de registraties kan worden nagegaan of mogelijk ten onrechte schorsing van de verplichtingen is aangevraagd c.q. verleend.

Doordat in het nieuwe systeem meer mogelijkheden zullen bestaan om de gegevens te benaderen, zal het ook beter mogelijk zijn om misbruik te signaleren. Bijvoorbeeld door een overzicht te maken van alle voertuigen die op naam van een (rechts)persoon zijn gesteld. Als sluitstuk blijven noodzakelijk: politiecontrole langs de weg; fotocontroles zoals deze nu worden uitgevoerd door het Centraal Bureau Motorrijtuigenbelasting.

- 37 Er wordt naar gestreefd om alle controles op verplichtingen verbonden aan het voertuig effectief op elkaar af te stemmen. De wijze waarop deze controles worden verricht en de taakverdeling daarbij wordt nader uitgewerkt.

- 38 -

5.

FINANCIËLE CONSEQUENTIES

De nieuwe voertuigregistratie impliceert een ingrijpende verandering in de organisatie van en rond het registratiesysteem. Het systeem biedt dan ook aanmerkelijk meer mogelijkheden aan de gebruikers . Vele van de door de gebruikers noodzakelijk/gewenst geachte faciliteiten kunnen middels invoering van het nieuwe systeem worden gerealiseerd. Een groot deel van de verbeteringen zal positieve kwalitatieve en maatschappelijke effecten genereren.

De kosten die gemaakt worden voorafgaande aan de invoering van het nieuwe voertuigregistratiesysteem (de initiële kosten) zijn gedekt in de meerjarencijfers. De geraamde operationele kosten van het nieuwe voertuigregistratiesysteem, die tot uitdrukking komen op de begroting van Verkeer en Waterstaat, komen hoger uit dan de kosten van het huidige voertuigregistratiesysteem, respectievelijk f 109,5 min versus f 87,0 min. De meerkosten zijn derhalve f 22,5 min. Voorts wordt separaat van het project nieuw voertuigregistratiesysteem gestreefd naar een verbeterde handhavingsmethodiek voor de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen. De kosten van de te verrichten handhavingsinspanning van de RDW bedragen circa f 3,4 min aflopend tot f 2,5 min na enkele jaren. Deze kosten worden gedekt uit (extra) boete-inkomsten. De totale kosten nieuw voertuigregistratiesysteem (inclusief WAMtransactiebevoegdheid) zullen derhalve circa f 112 min bedragen.

De raming van de kosten, is een globale doch zo.exact mogelijke, op basis van de hoofdlijnen. Nadere invulling van het nieuwe voertuigregistratiesysteem kan tot wijziging van de kosten leiden. Hetzelfde effect treedt op indien de variabele kostencomponent door volumemutaties verandert.

Invoering van het nieuwe voertuigregistratiesysteem houdt in dat de jaarlijkse deel III-ronde, met de daarbij behorende middelenstroom, ten bedrage van circa f 158 min wegvalt.

- 39 In totaal dient dus, naar huidig inzicht, alternatieve financiering gevonden te worden voor een bedrag van f 180,5 min (exclusief WAMhandhavingskosten).

Met de Minister van Financiën ben ik overeengekomen dat het Rijk mede ten behoeve van de politie een bedrag van f 31 min bijdraagt, waarvoor dekking is gevonden. Het resterende bedrag ad f 149,5 min zal moeten worden opgebracht door de voertuigbezitters en door afnemers van diensten en producten, die niet zijn betrokken bij de handhaving van wettelijke voorschriften. De wijze waarop dit bedrag kan worden gegenereerd wordt thans nader onderzocht. Opties zijn ondermeer tariefstelling voor de diensten en producten die het nieuwe voertuigregistratiesysteem aanbiedt en een periodieke verrekening met de automobilist zo mogelijk per kwartaal/ jaar gelijktijdig te innen met de motorrijtuigenbelasting.

- 40 -

6.

VOLGENDE FASEN

Zoals reeds eerder in deze notitie naar voren is gekomen is het streven er op gericht het nieuwe systeem nog in deze kabinetsperiode wettelijk te regelen. Gaarne wil ik er hier op wijzen dat in deze notitie vergaande wijzigingsvoorstellen worden gedaan zonder dat er evenwel wordt gesproken over overgangsregelingen. Vanzelfsprekend ben ik wel voornemens die te treffen. Mijn uiteindelijke voornemens zullen worden neergelegd in een wetsvoorstel voor een nieuwe Wegenverkeerswet en worden verder uitgewerkt in een nieuw reglement voor de Voertuigregistratie. Uitgaande van de datum van 1 maart 1990 waarop een wettelijke regeling tot stand zal zijn gekomen, staat mij een tijdschema voor ogen waarbij ik hoop het voorstel tot wijziging van de Wegenverkeerswet eind 1988 bij de Tweede Kamer in te dienen. In de Memorie van Toelichting bij dit wetsvoorstel zullen de hoofdlijnen van het nieuwe voertuigregistratiesysteem verder worden toegelicht. Ik stel mij voor het ontwerp voor het nieuwe reglement waarin een en ander nader zal zijn geregeld, in het voorjaar van 1989 aan de ministerraad aan te kunnen bieden.

- 41 Bijlage Geraadpleegde organisaties Onderstaande organisaties zijn bij het tot stand komen van de hoofdlijnen van de nieuwe voertuigregistratie geraadpleegd of hebben hierop op eigen initiatief gereageerd. 1. Ministerie van Binnenlandse Zaken - Directie Politie 2.

Ministerie van Buitenlandse Zaken - Directie Kabinet en Protocol

3. Ministerie van Economische Zaken 3a. Centraal Bureau voor de Statistiek 3b. Directoraat-Generaal voor Energie 4.

Ministerie van Financiën

4a. Directie Douane 4b. Centraal Bureau Motorrijtuigenbelasting 4c. Directie Wetgeving Verbruiksbelastingen 4d. Directie Organisatie van de Belastingdienst 5. Ministerie van Justitie 5a. Directie Politie 5b. Stafafdeling Wetgeving 6.

Ministerie van Volksgezondheid, Ruimtelijke Ordening en Milieuhygiëne

7. Algemene Verkeersdienst 8. Algemene Verladers- en Eigen Vervoersorganisatie 9.

Centraal Informatiesysteem Schade

10

Centrale Politie Verkeerscommissie

11. Centrale Recherche Informatiedienst 12. Consumentenbond 13. Federatie Historische Automobliel- en Motorfietsclubs 14. Federatie Wegvervoer 15. Gemeentepolitie Arnhem (de heer Kant) 16. Koninklijke Nederlandse Automobiel Club 17. Koninklijke Nederlandse Motorrijders Vereniging 18. Koninklijke Nederlandse Toeristenbond/ANWB 19. Koninklijke Nederlandse Vereniging van Transportondernemingen 20. Konsumenten Kontakt 21. Nederlandse Bond van Assurantie-bemiddelaars 22. Nederlandse Vereniging van Automobielassuradeuren 23. Nederlandse Vereniging van Makelaars in Assurantiën en Assurantieadviseurs

- 42 24. PTT-Centrale Directie 25. RAI Data Centrum B.V. 26. Sleeuw & Van der Veen, advocaten 27. Stichting Belangenbehartiging Autoslopersbranche 28. Stichting BOVAG/RAI Autobranchebeleid 29. Stichting Waakzaamheid Persoonsregistratie 30. Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid 31. Technical Road Transport Association 32. Veilig Verkeer Nederland 33. Vereniging van Clubs voor Klassieke Motorrijwielen en scooters 34. Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen 35. Vereniging van Nederlandse Gemeenten 36. Verkeerscommissie Openbaar Ministerie 37. Waarborgfonds Motorverkeer

f

f H n,