XL Businesspark Twente Jaarstukken 2010 -
jaarverslag
-
jaarrekening
Openbaar Lichaam Regionaal Bedrijventerrein Twente (RBT) 15 april 2011
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
Voorwoord van de directie De wereldwijde recessie gaat niet aan het XL Businesspark voorbij. Als gevolg van de financiële crisis staat de gronduitgifte onder druk. Een aantal potentiële gegadigden heeft hun besluit over de definitieve grondafname, als gevolg van de onzekere economische omstandigheden uitgesteld. Van de ruim tien hectare gronduitgifte waarop werd gehoopt is er in 2010 uiteindelijk twee en een halve hectare uitgegeven. Dit heeft vergaande financiële consequenties. Het noodzakelijkerwijs moeten bijstellen van de uitgifteprognose, naar een behoedzamer scenario, leidt tot een verslechtering van de grondexploitatie met ruim € 6 miljoen (NCW). Hierin zijn ook de positieve effecten van de recessie verwerkt. Agrarische gronden kunnen goedkoper worden ingekocht en aanbestedingsresultaten zijn relatief gunstig door de huidige vraag/aanbod verhoudingen van civieltechnische werken. Ondanks de tegenvallende resultaten in 2010, trekt de belangstelling voor het XL Businesspark weer sterk aan. Er zijn betere economische vooruitzichten en de gesprekken met afnemers over potentiële gronduitgifte zijn hoopgevend. DTZ-Zadelhoff (advies 2009) gaf aan, dat een logistieke locatie zich moet bewijzen, doordat een toonaangevend logistiek bedrijf zich vestigt. Inmiddels is er een contract getekend met OVG Projectontwikkeling, leidend tot de vestiging van een logistieke trekker van formaat. Hieruit blijkt dat ondernemers de kwaliteiten van het XL Businesspark waarderen: een kwalitatief goede bedrijfsomgeving met hoogwaardige voorzieningen. De oplevering van de Centrale Bluswatervoorziening, speelt daarbij een belangrijke rol. Luit Hoogenberg Projectdirecteur
-2-
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
Inhoudsopgave
pagina
1. Inleiding
4
2. Voorstel aan het Algemeen Bestuur en Ontwerp Besluit
5
Jaarverslag 3. Programmaverantwoording 3.1 Bouwgrondproductie 3.1.1 Baten en Lasten
7
3.1.2 Toelichting
7
3.2 Parkmanagement 3.2.1 Baten en Lasten
9
3.2.2 Toelichting
9
3.3 Erfpacht 3.3.1 Baten en Lasten
10
3.3.2 Toelichting
10
3.4 Haalbaarheidstudies 3.4.1 Baten en Lasten
10
3.4.2 Toelichting
10
4. De paragrafen 4.1 Lokale heffingen
13
4.2 Weerstandsvermogen
13
4.3 Onderhoud kapitaalgoederen
13
4.4 Financiering 4.4.1 Risicobeheer
14
4.4.2 Renterisico
14
4.4.3 Kasgeldbeheer
15
4.5 Bedrijfsvoering
15
4.6 Verbonden partijen
16
4.7 Grondbeleid 4.7.1 Het gevoerde grondbeleid
16
4.7.2 Reserves en voorzieningen
16
Jaarrekening 5. De programmarekening en de toelichting
19
6. De balans en de toelichting 6.1 De balans
20
6.2 Toelichting op de balans
21
6.3 Niet uit de balans blijkende verplichtingen
22
6.4 Passiva
23 -3-
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
1. Inleiding Voor u liggen de jaarstukken van het Openbaar Lichaam RBT, waarin teruggeblikt wordt op het jaar 2010. De jaarstukken bestaan uit: -
het jaarverslag over 2010
-
de jaarrekening 2010
De jaarstukken zijn qua opbouw gebaseerd op het Besluit Begroting en Verantwoording en de Financiële Verordening Regionaal Bedrijventerrein Twente, vastgesteld door het Algemeen Bestuur in augustus 2005. De jaarstukken zijn behandeld door het Dagelijks Bestuur en (na instemming) toegezonden aan Provinciale Staten van Overijssel en aan de Raden van de deelnemende gemeenten, waarop deze (binnen acht weken) hun bezwaren schriftelijk kenbaar kunnen maken bij het Algemeen Bestuur. De jaarstukken worden in juni ter vaststelling aangeboden aan het Algemeen Bestuur. Via de jaarstukken, bestaande uit het jaarverslag en de jaarrekening, legt het Dagelijks Bestuur verantwoording af over de realisatie van de (vorig jaar) vastgestelde beleidsvoornemens (begroting 2010). Op basis hiervan kan het Algemeen Bestuur beoordelen of het Dagelijks Bestuur in overeenstemming met de in de begroting gestelde kaders heeft geopereerd. De jaarrekening wordt hiertoe ook ter goedkeuring voorgelegd aan de accountant. Zijn goedkeuringsverklaring is bijgevoegd. Het Algemeen Bestuur stelt de jaarstukken voor 1 juli vast. Hierna zendt het Dagelijks Bestuur de jaarstukken aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De jaarstukken zijn, evenals de begroting, gebaseerd op de vier activiteiten (programma’s) waar het RBT zich mee bezig houdt. Het betreft hier bouwgrondproductie (1), parkmanagement (2), erfpacht (3) en haalbaarheidsstudies (4). De productie van bouwrijpe grond is de hoofdactiviteit van het RBT. De grondexploitatiebegroting, die gelijktijdig met de begroting en de jaarstukken wordt behandeld, is de basis voor de waardering van het onderhanden werk. Voor een toelichting op de grondexploitatiebegroting en bijbehorende risicoanalyse, wordt vergeleken naar de notitie “grondexploitatie en risicoanalyse per 1-1-2011”. Het eindresultaat wordt verdeeld over deelnemende gemeenten en de provincie.
-4-
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
2. Voorstel aan het Algemeen Bestuur en Ontwerp Besluit Almelo, 15 april 2011 Vergadering Algemeen Bestuur d.d 27 juni 2011 Onderwerp:
Jaarstukken 2010
Nr.:
………….
Wij stellen u hierbij voor: 1. Kennis te nemen van de accountantsverklaring; 2. De jaarstukken 2010 vast te stellen overeenkomstig het ontwerp; 3. Het Dagelijks Bestuur voor het dienstjaar 2010, voor zover het de daarin opgenomen baten en lasten betreft, décharge te verlenen, behoudens later in rechte gebleken onregelmatigheden; Overwegingen Hierbij bieden wij u de jaarstukken over 2010 aan, ter besluitvorming. De accountant heeft de jaarrekening goedgekeurd. Zijn verklaring treft u bijgaand aan. Met de vaststelling van de jaarstukken 2010 verleent u ons décharge voor het dienstjaar 2010, voor zover het de in het jaarstukken opgenomen baten en lasten betreft. De opzet van het jaarstukken is gebaseerd op de Financiële Verordening van het RBT en het daarin aangegeven Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (B.B.V.). In de verschillenanalyse wordt een vergelijking gemaakt tussen enerzijds de “Jaarstukken 2010” en anderzijds de herziene begroting 2010. Daarmee wordt duidelijk in hoeverre ons bestuur binnen de vastgestelde kaders heeft geopereerd. Het Dagelijks Bestuur
De secretaris
De voorzitter
-5-
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
Nr
Het Algemeen bestuur van het RBT Gelezen het voorstel van het Dagelijks Bestuur van 15 april 2011 Gelet op artikel 58, lid 3 van de Wet gemeenschappelijke regelingen;
BESLUIT 1. Kennis te nemen van de accountantsverklaring; 2. Het Jaarstukken 2010 vast te stellen overeenkomstig het ontwerp; 3. Het Dagelijks Bestuur voor het dienstjaar 2010, voor zover het de daarin opgenomen baten en lasten betreft, décharge te verlenen, behoudens later in rechte gebleken onregelmatigheden;
Aldus gedaan door het Algemeen Bestuur in haar openbare vergadering van 27 juni 2011
Voorzitter
Secretaris
-6-
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
3. Programmaverantwoording In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van de activiteiten van het RBT (de programma’s). Per programma wordt een toelichting gegeven op de doelstelling zoals verwoord in de begroting voor 2010 en de wijze waarop ernaar gestreefd is om het doel te bereiken. 3.1 Bouwgrondproductie Hoofddoel van het Openbaar Lichaam RBT is het voorzien in de behoefte aan bouwrijpe grond met bedrijfsbestemming, toegespitst op grote ruimtevragers. Om te voorzien in deze behoefte wordt bouwgrond geproduceerd. Het gaat hierbij om de transformatie van agrarische gronden naar bedrijfskavels en openbare ruimte, waartoe de volgende activiteiten worden verricht: -
het verwerven van ruwe bouwgrond
-
het slopen van opstallen en het saneren van de ondergrond
-
bouw- en woonrijp maken (aanleg van civieltechnische voorzieningen)
-
planontwikkeling
-
het tijdelijk beheer van gronden, opstallen en bouwrijp opgeleverde gronden
-
verkoop van bouwrijpe grond met bedrijfsbestemming
Om deze transformatie tot stand te brengen voerde het RBT een actief grondbeleid. Hierop wordt een nadere toelichting gegeven in paragraaf 4.7.1 3.1.1
Baten en lasten
In onderstaande tabel (tabel 1) wordt een overzicht gegeven van de baten- en lasten die binnen het programma zijn gerealiseerd en de verschillen ten opzichte van de begroting. Lasten & Baten 2010 Programma 1 Bouwgrondproductie Inkomsten Opbrengst gronduitgifte Inkomsten overig Totaal inkomsten
Begroting 2010 (A) -10.693.728 -4.505.575 -15.199.303
Uitgaven Verwerving Sloop Milieuonderzoek & sanering Bouw- en woonrijp maken Plankosten en VTU Fonds bovenwijks Overige kosten Rente leningen o/g Totaal uitgaven Saldo inkomsten en uitgaven
15.136.258 153.036 244.193 2.480.913 1.097.320 674.100 262.028 2.036.016 22.083.864 6.884.561
Werkelijk 2010 (B)
Verschil 2010 (A-B)
-2.667.500 -8.026.228 -4.043.452 -462.123 -6.710.952 -8.488.351 19.488.280 350 58.006 414.060 961.483 150.000 264.548 2.225.243 23.561.970 16.851.018
-4.352.022 152.686 186.187 2.066.853 135.837 524.100 -2.520 -189.227 -1.478.106 -9.966.457
Tabel 1: overzicht van baten en lasten (opbrengsten negatief; investeringen positief)
-7-
Openbaar Lichaam RBT
3.1.2
Jaarstukken 2010
Toelichting
De wereldwijde recessie heeft de gronduitgifte beïnvloed. Van de ruim 10 ha. gronduitgifte die op de rol stond, is uiteindelijk 2,5 ha daadwerkelijk uitgegeven (aan het bedrijf Vivochem). Drie potentiële gegadigden1 hebben hun besluit over de definitieve grondafname, als gevolg van de onzekere economische omstandigheden uitgesteld. In 2010 is voor de EFRO-subsidie (EEG en Europaloket Provincie Overijssel) ad € 4 miljoen een definitieve beschikking ontvangen en is de subsidie volledig uitgekeerd. De TIPPsubsidie (Provincie Overijssel en Min. EZ) was reeds grotendeels uitgekeerd (voorschot). In 2010 is de definitieve beschikking ontvangen. Bij overige inkomsten was (onterecht) de bijdrage aan het Parkmanagement begroot. Omdat de overdracht van activa pas later zal plaatsvinden, vindt de afrekening ook later plaats. Voor meer informatie hierover wordt verwezen naar paragraaf 3.2. In 2009 zijn de onderhandelingen gestart voor de aankoop van meerdere agrarische bedrijven plus opstallen. In 2010 heeft dit geresulteerd in de minnelijke verwerving van vijf bedrijven en twee particulieren met een totale oppervlakte van 51,5 ha en (inclusief bijkomende vergoedingen) een aankoopsom van € 19,5 mln. De aankoopprijzen werden vastgesteld door de Taxatiecommissie van het Openbaar Lichaam RBT. Ruwe bouwgrond is aangekocht voor € 16,- m² . De aankoopprijs voor ruwe bouwgrond ligt daarmee € 2,- m² lager dan historische aankopen. Ook dit is een gevolg van de recessie. Omdat grondeigenaren sneller bereid waren om zaken te doen, is er in 2010 meer aangekocht dan voorzien. Bij het nemen van het besluit van de Raad van State, dat heeft geleid tot de onherroepelijke goedkeuring van het bestemmingsplan RBT, is toegezegd dat binnen 10 jaar alle particuliere eigendommen binnen het projectgebied van het XL Businesspark Twente worden verworven (zie tekst Besluit Raad van State). Achtergrond van deze toezegging is, dat de “wijkers” uit het gebied zekerheid dienden te krijgen over de aankoop van hun bezit, in verband met de toekomstplannen voor hun bedrijf. Om onzekerheden bij de “wijkers” te voorkomen, is overgaan tot een voortvarende verwerving. In 2010 is, net als in 2009, terughoudendheid betracht bij het doen van uitgaven in het kader van het bouw- en woonrijp maken. Dit ook gelet op artikel 14 van de gemeenschappelijke regeling, waarin wordt geformuleerd dat het bouwrijp maken van het terrein wordt afgestemd op de gronduitgifte. 1
TKPS, Jalo en Obimex
-8-
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
Dankzij deze terughoudendheid bleven ook de plankosten achter op de begroting. In totaal is er in 2010 voor circa € 0,4 miljoen geïnvesteerd in bouw- en woonrijp maken (begroot: € 2,0 miljoen). Deze investering heeft voor een belangrijk deel betrekking op de calamiteitenroute bij de Bolcherlanden, welke (alleen) toegankelijk is voor hulpdiensten en bewoners van het Maatveld. 3.2 Parkmanagement Het Dagelijks Bestuur heeft op 31 oktober 2006 besloten tot oprichting van een coöperatief parkmanagement. Vervolgens is op 28 oktober 2008 besloten tot oprichting van de parkmanagement organisatie: “Coöperatieve Vereniging Parkmanagement”. Deze vereniging zal de volgende diensten c.q. voorzieningen aanbieden: -
de beveiliging van het XL Businesspark Twente;
-
een bewegwijzeringsysteem;
-
het beheer en onderhoud van (bouwrijp opgeleverde) wegen, riolering, waterlopen en groenvoorzieningen;
-
een gezamenlijk afvalmanagement;
-
een centrale bluswatervoorziening;
-
een glasvezelnet
3.2.1
Baten en lasten
In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de voor 2010 begrote lasten en de daadwerkelijk gerealiseerde lasten. Voor een uitgebreidere weergave wordt verwezen naar de jaarrekening (pagina 20) Lasten & Baten 2010 Programma 2 Parkmanagement Centraal bluswater/beveiliging Totaal uitgaven
Begroting Werkelijk 2010 2010 (A) (B) 2.585.000 2.209.645 2.585.000 2.209.645
Verschil 2010 (A-B) 375.355 375.355
Tabel 2: overzicht van baten en lasten
3.2.2
Toelichting
In 2010 is getracht om de centrale bluswatervoorziening (CBV) via een concessie op de markt te zetten. Omdat marktpartijen de risico’s te groot achten is de CBV, onder leiding van het projectbureau, door bureau Deerns ontworpen. Daarbij werd het ontwerp voor het pomphuis door Witteveen & Bos verzorgd en het leidingenwerk door het intergemeentelijk ingenieursbureau (IIB). Het resultaat van de aanbesteding bleef binnen het beschikbare
-9-
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
budget en medio 2010 is gestart met de uitvoering. Het CBV wordt in het eerste kwartaal van 2011 opgeleverd. In 2010 is ook verder geïnvesteerd in de beveiliging van het terrein. De kosten van aanleg (en tijdelijk beheer) van genoemde voorzieningen worden door het RBT voorgefinancierd. Deze kosten hebben geen betrekking op de productie van bouwgrond en maken derhalve geen onderdeel uit van de grondexploitatie. De investering wordt, na overdracht van de voorzieningen, door de parkmanagement organisatie gedekt. Ter dekking van de investeringskosten brengt het RBT, bij grondverkoop, een eenmalige bijdrage in rekening per m2 uitgeefbaar terrein. Deze bijdrage wordt bij overdracht overgeheveld naar de parkmanagement organisatie. In 2011 zullen de financiële verkenningen, die geleid hebben tot genoemde bijdrage, ter vaststelling worden aangeboden aan het Algemeen Bestuur. 3.3 Erfpacht Alle kavels op het XL Businesspark worden in erfpacht (landlease) uitgegeven. Daarmee wordt op lange termijn de deelname aan de “Coöperatieve Vereniging Parkmanagement” gegarandeerd. Ondernemers kunnen er daarbij voor kiezen om jaarlijks een canon te betalen of de erfpachtcanon in één keer af kopen voor een periode van 50 jaar. Tot op heden hebben alle klanten gekozen voor afkoop van de canon. 3.3.1
Baten en lasten
In tabel 3 wordt een overzicht gegeven van de voor 2010 begrote lasten en de daadwerkelijk gerealiseerde lasten. Voor een uitgebreidere weergave wordt verwezen naar de jaarrekening (pagina 20).
Lasten & Baten 2010 Programma 3 Erfpacht Juridisch advies Totaal uitgaven
Begroting Werkelijk Verschil 2010 2010 2010 (A) (B) (A-B) 0 13.713 -13.713 0 13.713 -13.713
Tabel 3: overzicht van baten en lasten
3.3.2
Toelichting
In 2010 is € 13.713,- geïnvesteerd in contractvorming. Cumulatief (per 31-12-2010) gaat het om een bedrag van € 51.849, -. Indien ondernemers gebruik maken voor de geboden erfpachtfaciliteiten en kiezen voor betaling van een jaarlijkse canon, dan zal er een
- 10 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
zogenaamd “erfpachtbedrijf” worden opgericht. De investering in contractvorming wordt, na uitgiften in erfpacht, gedekt uit de rente/risico opslag op de jaarlijks te betalen erfpachtcanon. 3.4 Haalbaarheidstudies Haalbaarheidstudies hebben betrekking op uitbreidingen van het exploitatiegebied, die niet zijn voorzien in de grondexploitatiebegroting. Het RBT heeft in 2010 onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om een laad- en loskade te realiseren. Dit heeft geleid tot een subsidiebeschikking van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Hieruit blijkt dat ook van rijkswege wordt erkent dat de realisatie van een laad- en losfaciliteit van groot belang is voor de regionale economie. De aanwezigheid van een (openbare) havenfaciliteit verhoogd de aantrekkingskracht van het XL Businesspark voor (potentiële) gegadigden. Er is nog geen besluit genomen of de haven wel of niet wordt gerealiseerd. Om die reden maakt zowel de subsidie als de investering in de haven (nog) geen deel uit van de grondexploitatie. Wel is (vanaf de oprichting van het RBT) rekening gehouden met een bijdrage aan het havenproject (ter hoogte van € 1.080.000,-). Deze bijdrage dient, in combinatie met de infrastructurele werken die onderdeel uitmaken van de grondexploitatiebegroting, als cofinanciering voor het havenproject (“werk met werk maken”). Het dagelijks bestuur heeft tijdens haar vergadering op 18 oktober 2010 aangegeven dat de realisatie van een laad- en losfaciliteit niet mag leiden tot een deficit in de grondexploitatie. Omdat bleek dat bij de aanleg van twee ligplaatsen onvoldoende cofinanciering aanwezig is, is derhalve besloten om onderzoek te doen naar de mogelijkheid om één ligplaats te realiseren. Daarbij is vastgesteld dat pas tot nadere uitwerking wordt overgegaan nadat zekerheid is verkregen over de subsidievoorwaarden. Derhalve wordt intensief overleg gevoerd met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (subsidieverstrekker). 3.4.1
Baten en lasten
In tabel 4 wordt een overzicht gegeven van de voor 2010 begrote lasten en de daadwerkelijk gerealiseerde lasten. Lasten & Baten 2010 Programma 4 Haalbaarheidstudies Voorbereidingsksten Totaal uitgaven
Begroting 2010 (A) 0 0
Tabel 4: overzicht van baten en lasten
- 11 -
Werkelijk 2010 (B) 42.233 42.233
Verschil 2010 (A-B) -42.233 -42.233
Openbaar Lichaam RBT
3.4.2
Jaarstukken 2010
Toelichting
Het programma haalbaarheidstudies is in 2010 nieuw opgenomen in de jaarrekening. In 2010 is € 42.233,- geïnvesteerd. Deze investering wordt uiteindelijk gedekt uit de grondexploitatie. Bij doorgang van het project wordt de haven onderdeel van de grondexploitatie (inclusief voorbereidingskosten). Indien het havenproject geen doorgang vindt, dan wordt de bijdrage aan de laad- en loskade uit de grondexploitatie gehaald (na aftrek van de gerealiseerde voorbereidingskosten). Dit heeft een positief effect op de grondexploitatie van € 1.045.000, - (netto contant per 1-12011. Wel komt dan de door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu toegekende subsidie (ad. € 4,5 miljoen) te vervallen, omdat dan niet langer in cofinanciering kan worden voorzien.
- 12 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
4. De paragrafen Het Besluit Begroting en Verantwoording schrijft voor dat in het jaarverslag in afzonderlijke paragrafen wordt toegelicht in hoeverre is gehandeld overeenkomstig de beleidslijnen die zijn vastgelegd in de begroting. 4.1 Lokale heffingen Van lokale heffingen is geen sprake. 4.2 Weerstandsvermogen Het RBT stelt jaarlijks het risicoprofiel vast, op basis van een uitgebreide risicoanalyse. Voor een toelichting op de risicoanalyse per 1-1-2011 wordt verwezen naar de notitie “grondexploitatie en risicoanalyse per 1-1-2011” die gelijktijdig ter vaststelling wordt aangeboden aan het Algemeen Bestuur. Het RBT beschikt zelf niet over reserves of voorzieningen. Zowel het verlies als eventuele tegenvallers worden (op einddatum) gedekt door de deelnemende Gemeenten en de Provincie. Voor een nadere toelichting op de verdeling van het resultaat wordt verwezen naar paragraaf 4.7.2 van dit jaarverslag. 4.3 Onderhoud kapitaalgoederen De bestaande (agrarische) openbare wegen, riolering, water en groen zijn door de Gemeente Almelo aan het RBT overgedragen ten behoeve van de transformatie tot bedrijventerrein. De openbare ruimte is derhalve voor het RBT geen kapitaalgoed. De kosten van tijdelijk beheer (in de bouwrijpfase) worden gedekt uit de grondexploitatie (onderhanden werk). In artikel 21 van de gemeenschappelijke regeling wordt verwoord dat het Dagelijks Bestuur jaarlijks in overleg met de Gemeente Almelo een overzicht vaststelt van kosten en inkomsten van onderhoud en OZB. Nu de eerste tranche bouwrijp is opgeleverd en de eerste ondernemers zich hebben gevestigd kan gekomen worden tot het bedoelde overzicht. 4.4 Financiering De beleidsvoornemens van het treasurybeleid zijn vastgelegd in het Treasurystatuut, welke door het Algemeen bestuur is vastgesteld. Er is een werkgroep ingesteld, bestaande uit de deskundigen op het gebied van Treasury van de deelnemende gemeenten en de Provincie. Deze werkgroep adviseert over de aan te trekken leningen en de renterisico’s. Ook voor (bijvoorbeeld) de te hanteren disconteringsvoet in de grondexploitatie, is advies ingewonnen bij de werkgroep Treasury.
- 13 -
Openbaar Lichaam RBT
4.4.1
Jaarstukken 2010
Risicobeheer
Het RBT verleent geen krediet. Derhalve beperkt het risico zich tot het renterisico. 4.4.2
Renterisico
Risicobeheer
alle bedragen: * € 1,000
Renterisico Werkelijk 2010 Nieuw aangetrokken vaste schuld Betaalde aflossingen Renterisico op vaste schuld
0 0 0
Renterisiconorm Stand vaste schuld per 1 januari Ministerieel vastgesteld % Renterisiconorm
54.430 20% 10.886
Toets Renterisiconorm Renterisiconorm Renterisico op vaste schuld
10.886 0
Ruimte(+)/Overschrijding(-)
10.886
Gemiddeld rente% 2010: Gemiddelde investering 2010 Rente jaar 2010
62.144 2.225
Rente% jaar 2010
3,58%
Tabel 5: renterisico’s
Gemiddeld betaalde het RBT in 2010 3,58% rente.
- 14 -
Openbaar Lichaam RBT
4.4.3
Jaarstukken 2010
Kasbeheer
Het kasgeldlimiet bedraagt 8,15% van € 24.668.864,- = € 2.010.512,Kasbeheer
bedragen * € 1,000 /kwartaal kw. 1
kw. 2
overlopende activa kort vooruit ontvangen facturen debiteuren vordering Gemeente Almelo omzetbelasting vlottende middelen
kw. 3
3 107 9 350 363 832
kw.4
3 192
3 12
330 97 622
310 87 412
4 128 42 304 72 550
crediteuren kortlopende leningen overlopende passiva ontvangen bijdragen PMO vlottende schuld
451 2.000 277 63 2.791
665
736
683
270 63 998
370 63 1.169
365 63 1.111
Totaal netto volttende schuld Kasgeldlimiet Ruimte Tabel 6: kasgeldlimiet
-1.959 2.011 52
-376 2.011 1.635
-757 2.011 1.254
-561 2.011 1.450
4.5 Bedrijfsvoering In de gemeenschappelijke regeling wordt (in hoofdstuk 2 en 3) een uitgebreide beschrijving gegeven van de organisatie van het RBT en de taken en verantwoordelijkheden van het personeel. In aanvulling daarop wordt de administratieve en financiële organisatie uitgebreid beschreven in de financiële verordening, welke is vastgesteld door het Algemeen Bestuur (augustus 2005). Het RBT huurt kantoorruimte aan de Wierdensestraat 25B te Almelo (projectbureau). Het RBT heeft geen personeel in dienst. Werkzaamheden worden verricht door contractanten, zowel extern als van deelnemende partijen. In 2010 is de middels een Europese aanbestedingsprocedure ingehuurde planeconoom vervangen door een planeconoom van de gemeente Almelo, op basis van detachering. De bezetting van het Projectbureau bestond in 2010 uit: -
projectdirecteur, Europees aanbesteed
-
casemanager, Europees aanbesteed
-
administrateur, Europees aanbesteed
-
planeconoom, gedetacheerd door de Gemeente Almelo
-
Ingenieursbureau, “in house opdracht” aan de Gemeente Almelo
-
Secretaresse, via uitzendbureau
- 15 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
4.6 Verbonden partijen Het RBT neemt geen deel in andere rechtsvormen. 4.7 Grondbeleid Grondbeleid is geen doel maar een middel dat wordt ingezet als instrument om andere beleidsdoelen te realiseren. Daarmee heeft grondbeleid een faciliterend karakter. 4.7.1
Het gevoerde grondbeleid
Doel van het RBT is het voorzien in behoefte aan bedrijvigheid voor grote ruimtevragers. Het RBT voert hiertoe een actief grondbeleid en verwerft de benodigde agrarische gronden om deze na het bouw- en woonrijp maken uit te geven aan eindgebruikers. Dankzij dit actieve grondbeleid is per 21-12-2010 circa 70% van de gronden binnen het projectgebied in bezit van het RBT, zoals wordt geïllustreerd in
Figuur 1: eigendomspositie RBT per 31-12-2010
figuur 1. Het geïnvesteerd vermogen (boekwaarde, programma bouwgrondexploitatie) bedraagt circa € 70 miljoen per 31-12-2010. De grondexploitatie per 1-1-2011 sluit op een tekort van circa € 19 miljoen op eindwaarde (31-12-2030). Dit tekort is berekend op basis van een begroting van € 125 miljoen aan nog te maken kosten en € 176 miljoen aan te realiseren opbrengsten (inclusief kosten- en opbrengstenstijging en rente). Netto contant (teruggerekend naar) 1-12011 bedraagt het tekort € 8,5 miljoen (op basis van gemiddeld 4,13% rente). Ten opzichte van de grondexploitatie per 1-1-2010 is het resultaat verslechterd met een bedrag van € 6 miljoen (netto contant per 1-1-2011). Deze verslechtering wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door tegenvallende gronduitgifte en het noodzakelijkerwijs moeten bijstellen van het uitgiftetempo. Hierdoor nemen de rentekosten toe. Omdat de looptijd van het project wordt verlengd (tot 2030), heeft de bijstelling van het uitgiftetempo ook effecten op de kosten van planontwikkeling en tijdelijk beheer. In de notitie “grondexploitatie en risicoanalyse per 11-2011” wordt een uitgebreide toelichting gegeven op de grondexploitatie. Daarbij is ook een verklaring van verschillen ten opzichte van de grondexploitatie per 1-1-2010 opgenomen. 4.7.2
Reserves en voorzieningen
Het resultaat van de grondexploitatie wordt genomen als het project is afgewikkeld. In de gemeenschappelijke regeling hebben de deelnemers van het openbaar lichaam vastgelegd
- 16 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
hoe het resultaat wordt verdeeld (artikel 22). Conform de hierbij vastgestelde verdeelsleutel (de steden en de provincie voor ieders 23% en Borne voor 8%) staan deelnemers (minimaal) borg voor het (destijds) netto contant berekende tekort (€ 1,3 miljoen per 1-1-2004) en de (in 2004) berekende risico’s, ter hoogte van +/- € 9 miljoen. Het betreft een ‘bestuurlijke’ bandbreedte. Bij overschrijding van de bandbreedte (tekort + risico’s) wordt het tekort (logischerwijs) op dezelfde wijze over de deelnemende gemeenten en de provincie verdeeld. In dit kader is ook artikel 27 van de gemeenschappelijke regeling relevant, waarin wordt geformuleerd dat bij opheffing van het RBT de resultaten worden verdeeld over de deelnemende partijen. Het RBT berekent het uiteindelijke resultaat door aan deelnemende partijen, conform de vastgestelde verdeelsleutel. In onderstaande tabel (tabel 7) wordt het per 1-1-2011 berekende tekort per deelnemer weergegeven. Resultaat (NCW per 1-1-2011) Deelnemer
Aandeel
Tekort
Gemeente Almelo
23%
1.953.954
Gemeente Borne
8%
679.636
Gemeente Enschede
23%
1.953.954
Gemeente Hengelo
23%
1.953.954
Provincie Overijssel
23%
1.953.954 8.495.452
Tabel 7: tekort per deelnemer
- 17 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
Jaarrekening
- 18 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
5. De Programmarekening en de toelichting In onderstaande tabel wordt een weergave gegeven van de programmarekeningen over 2010. Daarbij wordt, per programma, het saldo van baten en lasten vergeleken met de herziene begroting (saldo).
Programmarekening
Bouwgrondproductie (1)
Begroting 2010 (saldo) begroting herziening
Realisatie 2010 baten lasten
1.270.993
6.884.561
307.929
2.585.000
0
Erfpacht (3)
0
0
Haalbaarheidsstudies (4)
0
0
verschil
16.851.018
-9.966.457
2.209.645
2.209.645
375.355
0
13.713
13.713
-13.713
0
42.233
42.233
-42.233
9.469.561 -6.710.952 25.827.561 19.116.609 (A) (B) Tabel 8: Programmarekeningen over 2010 (begrotingssaldo, herziene begrotingssaldo en gerealiseerde baten en lasten)
-9.647.048 (A-B)
Parkmanagement (2)
Totaal RBT
-6.710.952 23.561.970
saldo
1.578.922
De jaarrekening sluit met een tekort van € 19.116.609,-, ten opzichte van een begroot tekort van € 9.469.561,-. Per saldo wordt de begroting 2010 (na wijziging) overschreden met een bedrag van € 9.647.048,-. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de eerder benoemde tegenvallende gronduitgifte. Terwijl in de begroting werd uitgegaan van de uitgifte van ruim 10 hectare, is slechts 2,5 hectare uitgegeven. Daarnaast werd er in 2010 meer verworven dan bij vaststelling van de herziene begroting werd beoogd. Als gevolg van de recessie hebben grondeigenaren het, in vergelijking met het verleden, lagere bod sneller geaccepteerd. Een nadere toelichting hierop wordt gegeven in paragraaf 3.1.2.
- 19 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
6. De balans en de toelichting 6.1 De Balans BALANS PER 31 DECEMBER
2010
2009
Debet Immateriële vaste activa Vooruitbetaalde financieringskosten
226.205
263.897
Totaal vaste activa
226.205
263.897
70.132.382 3.072.998 51.849 42.233
53.281.359 863.354 38.136
73.299.462
54.182.849
310.080
67.089
9.229
6.007
727.900
910.900
472
472
Totaal vlottende activa
74.347.143
55.167.317
Totaal generaal
74.573.348
55.431.214
Langlopende schulden
60.000.000
54.429.994
Totaal vaste passiva
60.000.000
54.429.994
848.745
286.380
Bankschuld kort
11.041.824
0
Te betalen rente
378.120
373.644
0
96.910
Restant verwervingen
1.914.650
78.000
Overlopende passiva
230.967
103.749
Bijdragen Parkmanagement
159.042
62.537
Totaal vlottende passiva
14.573.348
1.001.220
Totaal generaal
74.573.348
55.431.214
Vlottende activa Onderhanden werk bouwgrondproductie Onderhanden werk Parkmanagement Erfpacht Haalbaarheidsstudies sub-totaal onderhanden werken
Te vorderen omzetbelasting Kortlopende vorderingen Vooruit gefactureerd Gemeente Almelo Liquide middelen
Credit Vaste passiva
Vlottende passiva Crediteuren
Ontv. voorsch. subsidie
Tabel 9: balans
- 20 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
6.2 Toelichting op de balans Grondslagen voor de waardering De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Alle vermelde bedragen zijn nominaal. Het resultaat op de grondexploitatie wordt pas genomen nadat het project is afgewikkeld. Immateriële vaste activa Bij de vooruitbetaalde financieringskosten gaat het om de eenmalige kosten voor de cap/Floor overeenkomst met de Rabobank voor de periode 1-1-2007 t/m 31-12-2017. Vanaf 1 april 2007 (start gebruik kredietruimte) wordt maandelijks € 3.141,- onttrokken, ten laste van de rentekosten. Voorraden onderhanden werk Alle uitgaven en ontvangsten met betrekking tot het onderhanden werk worden ten gunste / ten laste geboekt van de post voorraad onderhanden werk. De uiteindelijke resultaten van het project komen ten gunste c.q. ten laste van de deelnemende partijen, naar verhouding van hun deelnemingspercentage. Het RBT heeft om die reden geen reserves dan wel voorzieningen. Het tekort (programma bouwgrondproductie) bedraagt circa € 19 miljoen op eindwaarde (per 31-12-2030) en is berekend op basis van een begroting van circa € 125 miljoen aan nog te realiseren kosten en circa € 176 miljoen aan nog te realiseren opbrengsten (inclusief kostenen opbrengstenstijging en rente). Netto contant per (teruggerekend naar) 1-1-2011 bedraagt het tekort € 8,5 miljoen (op basis van gemiddeld 4,13% rente; 3,64% tot 2014 en 4,25% daarna). In de berekening wordt uitgegaan van een uitgifte van gemiddeld 6,2 hectare per jaar tegen verkoopprijzen zoals geadviseerd door deskundigen. De voor de berekening gehanteerde verwachte verkoopprijs en het uitgiftetempo van de gronden is gezien de economische situatie onzeker maar past binnen de door externe deskundigen aangegeven bandbreedte. De waardering van het onderhanden werk per 31 december 2010 is gebaseerd op de inzichten van begin 2011 zoals verwerkt in de aangepaste grondexploitatie 2010 en de uitkomsten van de bijbehorende risicoanalyse. Uiteraard betreft dit een inschatting die omgeven is door de nodige risico's die periodiek moeten worden herzien en waarbij de hoogte van het verwachte exploitatietekort zowel positief dan wel negatief kan moeten worden bijgesteld. Het tekort ligt binnen de in de gemeenschappelijke regeling (artikel 22 en 27) vastgestelde bestuurlijke kaders.
- 21 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
6.3 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Onderstaande tabel omvat de per 31-12-2010 openstaande contractverplichtingen. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Nog lopende contracten per ultimo 2010 Bedragen * € 1,000 Aqua Sprinkler Systemen Aanleg en beheer bluswatervoorziening 1.382 KWS Infra ten behoeve centraal bluswatervoorziening
232
Projectbureau Medewerkers en huur kantoor
566
Totaal
2.180
Tabel 10: niet uit de balans blijkende verplichtingen
- 22 -
Openbaar Lichaam RBT
Jaarstukken 2010
6.4 Passiva Langlopende schulden a) Lening van de BNG ad. € 32 mln. tegen een vast rente % van 3,595 %. Op 2 november 2020 moet de lening ineens worden afgelost. b) Kredietruimte van de Rabobank ad. € 23 mln., tot 1 januari 2020 , hiervan draagt € 18 mln. een maximale rente van 4,75% .Daarboven geldt de gemiddelde maand euribor. plus een opslag van 0,85% c) Vijfjarige lening van de BNG ad. € 10 mln. tegen een vast rentepercentage van 3,41 % d) Per 3 januari 2011 is de kasgeldlening van de BNG ad. € 6,5 mln. omgezet in een 4-jarige lening tegen 2,75%
Vlottende passiva bedragen * € 1 a) Te betalen rente: BNG langlopend Rabobank Q 4 2010 BNG kasgeldlening december 2010 Rabobank floor december 2010
248.500 88.328 5.124 36.168
sub totaal te betalen rente
378.120
b) Overlopende passiva Nog te boeken facturen Diversen
230.848 115
sub totaal overlopende passiva
230.967
c) Waarborgsommen
1.914.650
d) Crediteuren: Aqua Sprinklerinstall. KWS Infra Siers Vitens GMB Westpoort Hoogenberg Advies Diversen
692.981 21.705 20.952 15.178 23.715 9.094 13.328 51.792 848.745
f) Ontvangen bijdragen Parkmanagement
159.042
Totaal
3.531.524
- 23 -