Wurkje foar Fryslân. Uitvoeringsprogramma Wurkje foar Fryslân 1

Wurkje foar Fryslân Uitvoeringsprogramma

2013-2014

Wurkje foar Fryslân 1

Inhoud

2 Uitvoeringsprogramma

1.

Inleiding

4

2.

Economische Structuurversterking

6

2.1

6

2.1.1 Agrofood

6

2.1.2 Watertechnologie

8

2.1.3 Recreatie en Toerisme

10

2.1.4 Budget incidentele financiering

14

2.2

Bedrijfsfinanciering

14

2.3

Stimuleren MKB

19

2.3.1 MKB Breed

19

2.3.2 Duurzame Energie

22

2.3.3 Zorgeconomie/ Healthy Aging

24

3.

Versterken Menselijk kapitaal

26

3.1

Kwaliteit beroepsbevolking

26

3.2

Budget incidentele financiering

33

4.

Verbeteren kwaliteit leefomgeving

34

4.1

Opwaarderen gebouwde omgeving

34

4.2

Verbetering woningmarkt

36

5.

Financiële hoofdstuk

Speerpuntprogramma’s

44


hoofdstuk

1

Inleiding

Met dit uitvoeringsprogramma geven uw Staten uitvoering aan de investeringsagenda Wurkje foar Fryslân (hierna: de investeringsagenda). De investeringsagenda is u gelijktijdig met dit uitvoeringsprogramma aangeboden en u wordt gevraagd de investeringsagenda vast te stellen, voorafgaand aan dit uitvoeringsprogramma.

In dit uitvoeringsprogramma bouwen we verder op die structuur. Per maatregel zullen we in het uitvoeringsprogramma één of meerdere instrumenten beschrijven. In de investeringsagenda hebben wij uw Staten gevraagd ons College mandaat te geven voor het vormgeven en uitvoeren van dit instrument. Voorliggend uitvoeringsprogramma 2013-2014 geeft nog geen volledig beeld van alle instrumenten; het is in detail waar mogelijk, meer globaal indien nodig. Er heeft om die reden ook nog niet op alle voorgestelde maatregelen een staatssteuntoets plaatsgevonden. Deze toets kan pas plaats hebben indien de maatregelen voldoende concreet zijn uitgewerkt. Dit kan er toe leiden dat Europese regelgeving in de weg kan staan en dat niet aan alle verwachtingen kan worden voldaan. In de subsidieverordening Wurkje foar Fryslân geven uw Staten ons College de bevoegdheid om nadere regels te stellen voor de verstrekking van subsidies (reguliere subsidies, kredietsubsidies en garantiesubsidies) voor de uitvoering van het programma. We leggen uw Staten in ieder geval jaarlijks bij de begroting een uitvoeringsprogramma voor, waarin wij de uitvoering van Wurkje foar Fryslân voor het volgende begrotingsjaar verder vormgeven. Bijsturen en rapporteren doen we door middel van de reguliere planning en control cyclus in de beraps en het jaarverslag. We gebruiken de rest van 2013 en het eerste kwartaal van 2014 om dit uitvoeringsprogramma 2013-2014 te detailleren en te intensiveren. We kondigen hierbij alvast aan dat wij u bij de eerste berap in 2014 een verder uitgewerkt uitvoeringsprogramma voor het jaar 2014 ter vaststelling aanbieden.

In de investeringsagenda beschrijven we hoe we met Wurkje foar Fryslân een schaalsprong willen stimuleren in de kwaliteit van de economische structuur, het menselijk kapitaal en de leefomgeving. We zetten met Wurkje foar Fryslân de plus op het reguliere beleid. Niet méér van hetzelfde, maar béter. In dit eerste uitvoeringsprogramma zijn instrumenten genoemd die op korte termijn al kunnen worden ingezet en een positief effect hebben op de werkgelegenheid in Fryslân en instrumenten waarvoor een langere adem nodig is. Prangend zijn o.a. de woningmarkt die op slot zit, het midden- en kleinbedrijf (MKB) die geen financiering meer bij de bank kan krijgen en de mismatch tussen opleidingen en de vraag vanuit het bedrijfsleven. In het uitvoeringsprogramma treft u gerichte instrumenten aan die vlot kunnen worden ingezet op die terreinen waar de urgentie hoog is. Een snelle slag om de Nuonmiddelen te laten Wurkje foar Fryslân. In de investeringsagenda beschrijven we de drie thema’s: ‘economische structuurversterking’, ‘versterken menselijk kapitaal’, en ‘verbeteren kwaliteit leefomgeving’. Deze thema‘s hebben we opgedeeld in meerdere programmalijnen. Per lijn beschreven we de uitgangssituatie, de uitdagingen en de ambitie van de betreffende sector. Op basis van het reguliere provinciale beleid formuleerden we de ‘plus’ die Wurkje foar Fryslân voor die sector kan genereren. Aan die plus koppelden we een maatregel.



hoofdstuk

Ideeën inwoners Fryslân Agro-Food

2

Onderwijs-Onderneming: voedingsapplicatiecentrum, elektronische leeromgeving Stimulering regionale productie: stadslandbouw, productie vergroting regionale producten enz. Exportbevordering: handelsmissies, internationale beurzen

Instrumenten en investeringsvolume Instrument

Financiële omvang

Subsidie en/of kredietsubsidie en/of garantiesubsidie ter stimule-

€ 5 mln.

ring van het MKB voor marketing- , exportactiviteiten en internationale programma’s.

Economische Structuurversterking

Subsidie en/of kredietsubsidie t.b.v. onderzoeksfaciliteiten voor

€ 5 mln.

het ontwikkelen van prototypes, proefopstellingen en opschaling. De vraag van het bedrijfsleven is leidend. Subsidie t.b.v. cluster- en netwerkvorming.

€ 2 mln. € 12 mln.

2.1 n

Speerpuntprogramma’s

Verwachte resultaten Dit wordt uitgewerkt in het volgende uitvoeringsprogramma medio 2014 bij de eerste berap.

2.1.1 Agrofood Wat gaan we daar voor doen in 2013-2014

Plus van Wurkje foar Fryslân voor de Agrofood Doelstellingen n Vergroting van de internationale zichtbaarheid/export. n Uitbreiding van het innovatieve vermogen van ondernemingen, onderzoek en onderwijs door een toename van valorisatieprojecten. n Vergroten van de kennisvalorisatie in bestaande regionale netwerken.

n Subsidie en/of kredietsubsidie en/of garantiesubsidie ter stimulering van het MKB voor marketing- , exportactiviteiten en internationale programma’s. De provincie is van mening dat de internationale zichtbaarheid van expertise (bijv. Dairy Campus/Wageningen Universiteit en Van Hall Larenstein) en de Friese bedrijvigheid (met name MKB) verder kan worden versterkt. Marketingprocessen, exportbevordering en het intensiveren van internationale handelsbetrekking met kansrijke landen en sectoren (bijv. de BRICS landen) zal in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven (Dairy Chain), WTC Leeuwarden, Dairy Campus, Van Hall, en andere belanghebbende partijen inhoudelijk worden vormgegeven.

Voorgestelde maatregelen 2013-2014 n Stimulering, ondersteuning en financiering van gerichte marketing- en exportactiviteiten van het MKB en de beschikbaarheid van faciliteiten en financiering om een met een internationaal programma een aantal jaren actief en zichtbaar te zijn in strategisch gekozen landen en sectoren. n Uitbreiding van de onderzoeksfaciliteiten en bijbehorende technische diensten voor het ontwikkelen van prototypes, proefopstellingen en opschalingsfacilities, afgestemd op de vraag van het bedrijfsleven. n Aanjagen en (mede)financieren van bestaande en passende netwerkinitiatieven zoals Innexus, Food Circle en Food Future en blijvende participatie in regionale en nationale netwerken.


n Subsidie en/of kredietsubsidie t.b.v. onderzoeksfaciliteiten voor het ontwikkelen van prototypes, proefopstellingen en opschaling. Om de slag van kennis naar kassa te maken in de keten van grondstof tot consumentenproduct zijn mogelijkheden voor het doen van onderzoek, proeven en (vertrouwelijke) experimenten) noodzakelijk. Om hierin te voorzien is het initiatief genomen om Dairy Campus op te richten. Toegepast onderzoek voor de ontwikkeling van agro- en foodproducten vindt op Dairy Campus plaats, in nauwe samenwerking met fundamenteel onderzoek (proof of principles) op de Wageningen Universiteit en organisaties zoals de NIZO. Er is een onderzoek onder Friese agrofood bedrijven uitgevoerd of en welke behoefte er is aan faciliteiten voor bijv. het testen van prototypes in “upscale” omgevingen


en het delen van kennis en apparatuur en of de bedrijven financieel willen bijdragen aan de investering. In het kader van Wurkje Foar Fryslân heeft het samenwerkingsverband Dairy Chain een plan ingediend waarin o.a. een voedingsapplicatiecentrum is opgenomen. De provincie zal in 2013 de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek en het subsidieverzoek van Dairy Chain Friesland beoordelen op de criteria van Wurkje Foar Fryslân.

Ideeën inwoners Fryslân Watertechnologie Ontwikkeling/Innovatie/Samenwerking: wateralliance, programma watertechnologie Veiligheid en waterhuishouding: nieuw zeegemaal, superveilige dijken

n Subsidie t.b.v. cluster- en netwerkvorming. Food Circle, Innexus, de Agro-alliantie en Dairy Chain zijn voorbeelden van netwerken en samenwerkingsverbanden welke belangrijke schakels vormen tussen onderzoek, onderwijs en ondernemers. Wij zullen de sector aanmoedigen om te komen met voorstellen om de meerwaarde van de bestaande clusters en netwerken verder te vergroten.

Instrumenten en investeringsvolumes Instrument

Financiële omvang

Subsidie en/of kredietsubsidie t.b.v. internationale acquisitie en

€ 3 mln.

propositieontwikkeling (commerciële business cases). Subsidie t.b.v onderzoek, haalbaarheid en realisatie van

€ 4 mln.

demonstratiefaciliteiten.

2.1.2 Watertechnologie

Subsidie t.b.v. cluster- en netwerkvorming.

€ 5 mln. € 12 mln.

Plus Wurkje foar Fryslân: watertechnologie Doelstellingen n Vergroting van de internationale zichtbaarheid/export, onder andere door verbetering van de toegankelijkheid tot vooral de industrie/landbouw/publieke markten in onder meer Oost-Europa en de toerisme/landbouw/publieke markten in Zuid-Europa (substantiële EU-middelen waarvan 10% kan worden besteed aan Centers of Excellence in overige lidstaten) en ontwikkeling van grootschalige voorbeeld-/icoonprojecten voor deze markten. n Het onverminderd verder uitbouwen van het watertechnologie cluster is een belangrijke succesfactor voor het realiseren van het doel om meer kenniswerkers aan te trekken in zowel onderzoek, maar zeker ook in de zich vestigende en groeiende bedrijven in de regio.

Voorgestelde maatregelen n Ondersteuning van de internationale zichtbaarheid en export om toegang te krijgen tot de watermarkt in geselecteerde landen, via missies, propositieontwikkeling, proof of concepts, maar vooral het MKB te bedienen met concrete business cases. n Ondersteuning van grootschalige demo’s voor nieuwe technieken/concepten, demosites voor decentrale concepten op bijvoorbeeld de watercampus, maar ook cross overs met bijvoorbeeld de Agrofood op Dairy Campus. n Ondersteuning/borging kennisuitwisseling tussen bedrijven, onderwijs en onderzoeks-/kennisinstellingen door bijvoorbeeld de Water Alliance c.q. watercampusorganisatie.



Wat gaan we daar voor doen in 2013-2014 n Subsidie en/of kredietsubsidie t.b.v. internationale acquisitie en propositieontwikkeling. In de watertechnologie sector is het duidelijk dat het ontwikkelen van een innovatief product slechts een eerste stap is. Deze innovatieve producten gaan pas geld en werkgelegenheid opleveren als zij succesvol in de markt uitgerold worden. Het op de markt kunnen zetten is echter niet eenvoudig. De reden hiervoor is dat de afzetmarkt een complexe sector is met verschillende spelers, lange doorlooptijden en grote dynamiek zodat omstandigheden kunnen wijzigen en processen kunnen stagneren. De opsporing van marktkansen en de marktvraag en het in kaart brengen van de behoefte en problemen van publieke en private partijen op het gebied van drink-, afval- en proceswater is daardoor een complex proces. Samen met relevante partijen willen we onderzoeken op welke wijze het acquisitieproces gefaciliteerd kan worden, zodat uiteindelijk leads en vraagspecificaties kunnen worden gevonden om tot de ontwikkeling van commerciële business cases te kunnen komen. De provincie zal de wateralliantie opdracht geven om met een voorstel te komen. n Subsidie t.b.v. onderzoek,haalbaarheid en realisatie van demonstratiefaciliteiten. Na de fase van productontwikkeling is er voor marktintroductie behoefte aan een (fysieke) omgeving waar demonstraties van technologie en processen kunnen worden gegeven. Op demosite(s) kunnen demonstraties verzorgd worden van best cases en best practices met ‘state of the art’ producten en technologieën aan klanten, leveranciers en stakeholders in de sector van watertechnologie. Op deze wijze wordt de aanwezige kennis zichtbaar gemaakt en kunnen best practices een


ondersteunende rol hebben bij innovatie- en educatieprogramma’s. Ook kunnen bedrijven en kennisinstellingen ten behoeve van innovatieprojecten (testen, opschalen) gebruik maken van de demofaciliteiten. Samen met de gemeente Leeuwarden, de Water Alliance, kennisinstellingen en andere belanghebbende organisaties gaan we onderzoek (laten) doen naar de financiering en vorm van de demonstratiefaciliteiten. Een aandachtspunt daarbij is hoe launching customers en demonstratieprocessen aan kunnen sluiten bij de bestaande campussen en het waterapplicatiecentrum. De behoefte van de markt is leidend. n Subsidie t.b.v. cluster- en netwerkvorming. De Water Alliance is een belangrijke schakel in het organisatiemodel van het watertechnologiedomein. Het cluster richt zich op de branding van Fryslân/ Leeuwarden als de European Water Techology Hub met als fysieke kern de watercampus in Leeuwarden. Samen met partners als Wetsus verkent de wateralliantie de internationale netwerken om de businessactiviteiten in Fryslân te versterken. De Water Alliance is de verbindende schakel tussen onderzoek, onderwijs en ondernemers en focust zich vooral op de stimulering en vestiging van de nationale en internationale bedrijvigheid. De Water Alliance is gefinancierd vanuit Koers Noord vanaf 2009 tot medio 2015. Na 2015 is het cluster op dit moment niet gefinancierd. In het kader van Wurkje Foar Fryslân heeft de Water Alliance een verzoek gedaan voor vervolgfinanciering voor de periode medio 2015 – medio 2020. De Provincie heeft het financieringsverzoek beoordeeld en zal de Water Alliance opdracht geven om te komen met een businessplan.

2.1.3 Recreatie en Toerisme

gemeenten, haveneigenaren en leveranciers over aanleg van het YOSS systeem. Vier havens hebben interesse getoond. Twee projecten zijn inmiddels gefinancierd. Een eerste project betreft een YOSS-systeem in de haven van Grou, dit is in augustus uitgevoerd met een provinciale bijdrage van € 12.000,-. Het tweede project betreft een provinciale controleslag van bestaande voorzieningen. Dit project heeft € 20.000,- ontvangen. Quick win: Subsidieregeling Toerisme Natuurlijk Fryslân (STINAF) Waar ging het over? Om de werkgelegenheid, de kwaliteitsverbetering en de verduurzaming van de toerisme en recreatiesector een impuls te geven is als quick win besloten om de regeling STINAF opnieuw open te stellen voor een bedrag van € 6 mln. Om binnen het speerpunt R&T tot een evenwichtiger inzet van middelen te komen wordt voorgesteld dit te begrenzen tot € 5 mln. Bij deze openstelling hanteren we de speerpunten: n bevorderen van duurzaamheid; n op peil houden en uitbouwen van werkgelegenheid; n geven van ruimte aan kwalitatief en innovatief ondernemerschap. Wat is de stand van zaken? In oktober 2013 wordt de STINAF 2 regeling door Gedeputeerde Staten vastgesteld. Geadviseerd wordt dat, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) de regeling gaat uitvoeren. Op 18 november 2013 wordt de regeling opengesteld. Nadat de aanvragen zijn ingediend volgt een beoordelingstermijn van 8 weken. Verwacht wordt dat begin 2014 de eerste projecten van start kunnen gaan. De 1e tranche aan middelen wordt dit jaar naar het SNN overgemaakt . Van het totale budget van € 5 mln. zal € 1,5 mln (30%) revolverend worden ingezet.

Quick win Kadernota 2014: Stagnerende projecten recreatie en toerisme Waar ging het over? In de begroting is € 0,66 mln. uitgetrokken voor kleine toeristische projecten waarvoor de PMJP budgeten waren uitgeput. Door de uitputting van de middelen uit het Provinciaal Meerjarenprogramma Landelijk Gebried (PMJP) is er ook stagnatie in de uitrol van vuilwater afvoersystemen in havens. Met een provinciale bijdrage van € 1 mln. kunnen 10-15 projecten in uitvoering worden genomen in samenwerking met gemeenten en Wetterskip Fryslân. Wat is de stand van zaken? Tot nog toe zijn vier projecten beschikt, namelijk bouw ‘Mallemolen’ bij openluchtmuseum ‘de Spitkeet’ (30.000 euro), ontwikkeling Kollum watersportdorp innamevoorzieningen of aanlegvoorzieningen (80.000 euro), watersportstad Dokkum – kwaliteitsimpuls binnenstad (80.000 euro) en nieuwbouw ijsvereniging Lemmer (22.840 euro). Voor wat betreft de vuilwater inzameling zal een plan van aanpak worden geschreven. Voor de uitrol van het YOSS-systeem worden drie clusters van projecten onderscheiden. De innamevoorzieningen in de jachthavens, innamevoorzieningen specifiek voor rondvaartboten en bruine vloot en als derde een mobiele inzamelvoorziening bij de ligplaatsen van de Marrekrite in het buitengebied. Het plan van aanpak zal begin 2014 gereed zijn. Op dit moment wordt overlegd met



Plus Wurkje foar Fryslân: Recreatie & Toerisme Doelstellingen n Impuls voor het realiseren van kwaliteitsverbetering en verduurzaming van toeristische verblijfsaccommodaties. n Versterking van de samenwerking binnen de toeristische sector, gericht op kwaliteitsverbetering, een meer samenhangend aanbod, uitbouw van kennis en innovatie, en gerichte marketing richting specifieke doelgroepen. n Maximale economische spin off behalen uit culturele hoofdstad 2018. n Unieke structuurversterkende projecten in de toerisme en recreatiesector faciliteren.


Financiële omvang

Subsidie PMJP regeling t.b.v. kleine toeristische projecten

€ 1,66 mln.

(Quick Win) Subsidie en kredietsubsidie Stinaf 2 regeling (Quick Win)

€ 5 mln.

Subsidie t.b.v. samenwerkingsinitiatieven ondernemers,

€ 1 mln.

onderzoek en onderwijs Subsidie en/of kredietsubsidie evenementen

€ 4 mln.

Subsidie en/of kredietsubsidie en/of garantiesubsidie t.b.v.

pm

incidentele structuurversterkende projecten € 11,7 mln

Maatregelen n Uitvoeren van obstakelvrije, stagnerende projecten gericht op korte termijn werkgelegenheidsimpuls. n Verdere verbetering van de kwaliteit en duurzaamheid van toeristische bedrijven. n Ondersteunen van samenwerkingsinitiatieven tussen ondernemers, onderzoek en onderwijs. n Ondersteunen van (sleutel) projecten die bijdragen aan Culturele Hoofdstad Leeuwarden 2018 en internationale marketing. n Ondersteuning unieke projecten die structuurversterkend zijn voor Fryslân (bijvoorbeeld Harlingen als haven voor grotere cruiseschepen).

Ideeën inwoners Fryslân Recreatie & Toerisme Voorzieningen: uitbreiding/bereikbaarheid jachthavens, kades plus voorzieningen, herinrichting van toeristische gebieden, waterfronten en kernen (bijv. Dokkum, Holwerd,Burgum, Earnewâld, Franeker, Noordwolde, Trynwâlden, Appelscha) Bouw: realisatie/verbetering van meerdere bezoekerscentra, cultureel erfgoed opknappen, zeilwedstrijd centrum, uitbreiding verblijfsaccommodaties PR/marketing/Innovatie: stimulering bedrijfsinnovatie, strategische marketing, technologische innovatie, gebiedsinnovatie, innovatiedatabank, extra workshops, evenementen, congressen, vergroten gastheerschap Algemeen: visieontwikkeling, onderzoek, soms combinatie met educatie, netwerkvorming, proeftuin (pilot)


Verwachte resultaten

Dit wordt uitgewerkt in het volgende uitvoeringsprogramma medio 2014 bij de eerste berap.

Wat gaan we daar voor doen in 2013/2014 n Subsidie PMJP regeling t.b.v. kleine toeristische projecten (Quick Win). Er wordt een plan van aanpak geschreven voor de uitrol van het YOSS-systeem. Voor 3 R&T projecten loopt de beoordeling voor subsidieverlening nog in het kader van PMJP regeling R&T; n Subsidie en kredietsubsidie STINAF 2 regeling (Quick Win). De STINAF 2 regeling wordt voor het subsidiedeel (€ 2 mln.) in 2013 operationeel en in 2014 zullen de voorbereidingen worden getroffen om een deel als kredietsubsidie in de markt te kunnen zetten; n Subsidie t.b.v. samenwerkingsinitiatieven ondernemers, onderzoek en onderwijs. De sector wordt uitgedaagd om met projecten/initiatieven te komen die de aansluiting tussen het bedrijfsleven, onderwijs en/of onderzoek verbeteren; n Subsidie en/of kredietsubsidie evenementen. De ontwikkeling van een evenementenfonds (subsidie en/of leningen) wat begin 2015 kan worden opengesteld; n Subsidie en/of kredietsubsidie en/of garantiesubsidie t.b.v. incidentele structuurversterkende projecten. Om unieke projecten te kunnen ondersteunen die structuurversterkend zijn, wordt een regeling ontwikkeld.


2.1.4 Budget incidentele financiering Naast de inzet van maatregelen en instrumenten voor de speerpuntsectoren is er een overkoepelend budget binnen de speerpuntsectoren voor incidentele financiering van uitzonderlijke projecten die het verschil kunnen maken en een unieke kans bieden voor economische structuurversterking. Hiervoor is een budget beschikbaar van € 9 mln. Maatregel

Instrument

Unieke structuurversterkende projecten Kredietsubsidie

Financiële omvang € 9 mln.

mogelijk maken.

Wat gaan we daar voor doen in 2013/2014 Afhankelijk van de projecten die worden ingediend, zal worden beoordeeld of dit budget hiervoor zal worden ingezet.

2.2 Bedrijfsfinanciering

De plus voor Wurkje foar Fryslân: Bedrijfsfinanciering Doelstellingen n Behoud en uitbreiding van bedrijven en werkgelegenheid door verstrekking van kredieten aan circa tenminste 500 ondernemers; n Fryslân heeft een aanzuigende werking op bedrijven in de watertechnologie en agro/food; n Inzet middelen voornamelijk revolverend; n Qua multiplier wordt op fondsniveau het aantrekken van tenminste € 50 mln. aan fondsvolume van derden, zijnde een verdubbeling van de gealloceerde middelen, voor bedrijfsfinanciering voorzien.

Maatregelen

Wat is de stand van zaken? Er wordt onderhandeld over het juridische en financieel kader met de directie van de kredietbank. In oktober/november volgt een apart besluit van Gedeputeerde Staten. Het bedrag van € 2 mln. dat op dit moment begroot staat voor 2013 wordt

n Investeren (€ 5 mln. 80% revolverend) in levensvatbare bedrijven welke geen kredietfaciliteit kunnen krijgen bij banken en/of institutionele belegger omdat er sprake is van marktfalen; n Investeren (€ 10 mln. 65% revolverend) in meer grootschalige innovatieve bedrijfsinvesteringen en/of duurzame (door)groeiinvesteringen (in bijvoorkeur de speerpuntsectoren), waar de financiering aanvullend is op een eigen investering en/of vreemd vermogen. Een aanvullende provinciale bijdrage in de vorm van een subsidie, lening of borgstelling, maakt de totale financiering rond; n Investeren (€ 5 mln. 80% revolverend) in vestiging en verankering van toonaangevende bedrijven van buitenaf of van snel groeiende lokale bedrijven, die zich in Fryslân willen vestigen, in met name watertechnologie en agrofood; n Reservering (€ 30 mln. 100% revolverend) voor inbreng in enkele fondsinitiatieven van derden2 voor Friese bedrijfsfinanciering: • Maximale impact door geen strikte voorschriften vooraf: n Werken met een richtinggevende visie en kaders waarop partijen kunnen aanhaken/intekenen. n Bij voorbaat geen harde budgetschotten plaatsen, op welke witte vlekken in het aanbod het budget wordt ingezet. n Inzet laten afhangen van initiatieven vanuit de markt en proactief inspringen op kansen die zich voordoen. • Wel met een aantal richting gevende kaders (niet limitatief): n Gericht op investeringen in Friese structuurversterking/bedrijfsfinanciering. n Anderen in de lead, met provincie als belangrijke mede fondsfinancier. n Vanuit de provincie financiële inzet met enkel revolverende middelen, zijnde leningen, participaties, garantiestellingen, etc. (geen subsidies). n Multiplier op fondsniveau van 2-3 keer de eigen middelen. • En een vooraf ingestelde terugvaloptie: n Reservering geld voor periode van 3 jaar. n Indien middelen in deze periode niet besteed zijn (bestemd in fondsen met derden), dan worden de gereserveerde middelen niet langer ingezet voor nieuwe

1 Bij de Kredietbank wordt uitgegaan van € 4 mln. nominaal retour, € 1 mln. wordt opgevangen in het weerstandsvermogen.

2 Bijvoorbeeld twee fondsen met provinciale inbreng van € 10 mln. tot € 20 mln. per fonds.

Quick win: Kredietregeling MKB (amendement) Waar ging het over? Gezien de economische situatie is het wenselijk om snel maatregelen te nemen om te voorkomen dat MKB bedrijven in Fryslân omvallen. In het huidige provinciale beleid is geen enkele regeling beschikbaar voor het verstrekken van gewoon werkkapitaal, dan wel uitbreidingsfinanciering voor het reguliere bedrijfsleven. Uw Staten hebben op 3 juli de eerste tranche van € 5 mln. beschikbaar gesteld voor kredietverstrekking aan het MKB. De Kredietbank Nederland heeft aangegeven een rol te willen spelen in de uitvoering met als doel de financiering van werkkapitaal voor levensvatbare ondernemingen, die niet in aanmerking komen voor de Bijstand voor zelfstandigen (Bbz). Met beperkte middelen en een beheerst risicoprofiel kunnen veel ondernemingen in de provincie duurzaam worden gered. De kredietverstrekking is natuurlijk wel afhankelijk van een solide beoordeling van potentiële levensvatbaarheid. Deze beoordeling zal worden gedaan door het IMK. Er wordt maximaal € 100.000 per lening uitgekeerd. De maximale default is 20%. Dit betekent dat (delen van) niet terug te vorderen leningen niet terugbetaald worden aan de provincie Fryslân. Van iedere tranche van € 5 mln. krijgt de provincie minimaal € 4 mln. terug betaald1. Naast de lening van € 5 mln. ontvangt de Kredietbank maximaal € 200.000 subsidie. Deze subsidie wordt aangewend om een negatief saldo van de onderzoekslasten en de heronderzoeken te financieren. Ook de oprichtingskosten van het fonds en marketingactiviteiten (het fonds moet bekendheid krijgen) worden van deze subsidie betaald.


niet besteed. Het kasritme wordt herzien aangezien duidelijk is dat de kredietbank NL gebaat is bij een bevoorschottingsregime wat meer afgestemd is op het uitgavepatroon van de kredietverstrekking.


Ideeën inwoners Fryslân

fondsontwikkelingen, maar voor het aanvullen/versnellen van eigen provinciale fondsvormingstrajecten die nu nog volop in ontwikkeling zijn. n Mocht eind 2017 blijken dat dit niet aan de orde is, dan zullen de middelen vrij vallen voor nieuwe beleidsinzet.

Bedrijfsfinanciering Algemeen: oproepen om de kredietverlening aan MKB te vergemakkelijken, aanbieden van expertise/diensten Financiering van bedrijfsinvesteringen resp. bouwprojecten:

De totale bedrijfsfinancieringsstructuur die zo ontstaat, is samengevat in onderstaand figuur.

in straatmachine, bierbrouwinstallatie, mestscheiding, liftinstallaties, jacht en recreatie centrum, mede financiering van bouwprojecten, investering in bedrijfsapparatuur machineontwikk--eling membraam, filters, produktiewijziging, duurzame stalinrichting, duurzame en energie zuinig glastuinbouw zowel clustering als uitbreiding, data digitalisering op de boerderij


Financiële omvang

MKB kredietregeling (quick win)

€ 5 mln. (1e tranche)

Strategisch innovatiefaciliteit(en) voor speerpuntsectoren en cross-

€ 10 mln.

overs Prime Movers Faciliteit

€ 5 mln.

Fund of Funds reservering voor uitlokken

€ 30 mln.

andere fondsen van marktpartijen, EU en/of Rijk € 50 mln.

n Kredietregeling MKB Zie hiervoor de tekst bij quick win. Gezien de verschillende revolverende fondsen die momenteel binnen de provincie in ontwikkeling zijn, en de hiervoor benodigde expertise en afwegingen (soms financieel boven maatschappelijk), lijkt een speciaal hiervoor ingerichte uitvoeringsstructuur wenselijk.3

3

Een van de mogelijkheden in dit kader is de oprichting van een provinciaal fund-of-funds

(‘dak-fonds’), waarbij de middelen vanuit het dakfonds worden weggezet en beheerd in verschillende (markt)fondsen. Een dergelijk dakfonds heeft dan een grotere omvang, van bijvoor-

n Strategische innovatiefaciliteit(en) Zoals opgemerkt is het huidige beleid met name gericht op de stimulering van innovatieve investeringen en niet gericht op de financiering van werkkapitaal. Fryslân Fernijt IV is als subsidieinstrument voor innovaties beperkt tot maximaal € 200.000 per aanvraag en de kredietregeling MKB is vooral bedoeld voor het verstrekken van klein zakelijk krediet tot € 100.000. Met beide instrumenten is de behoefte aan subsidie/financiering voor meer grootschalige innovatieve bedrijfsinvesteringen en/of duurzame (door)groeiinvesteringen nog niet ondersteund. Aanvullende financieringsinstrumenten (ook breder dan alleen subsidies en leningen, bijv participaties of garanties) zijn wenselijk om mee te kunnen financieren in meer omvangrijke bedrijfsinvesteringen die structuurversterkend werken in de speerpuntsectoren en de cross overs zoals Biobased Economy. n Prime movers faciliteit Ook is er behoefte aan een ondersteunende faciliteit voor innovatieve investeringen van toonaangevende bedrijven van buitenaf of van snel groeiende lokale bedrijven, die zich in Fryslân willen vestigen (zgn. Prime Movers ). De komst of behoud van dit type bedrijven is van groot belang voor de noodzakelijke voorwaarde van “kritische massa” 4 in een cluster of speerpuntsector. Een van

beeld € 150 mln., waarin verschillende doelen en doelgroepen gebundeld worden. Zoals naast bedrijfsfinanciering, ook energie, breedband, wonen en corporaties, etc.

4

Voldoende kritische massa in de ruimtelijke concentratie van verschillende typen bedrijven die

in de keten op elkaar aangesloten zijn, zoals toeleveranciers, producenten, kennis- en toeleveranciers.



Verwachte resultaten de factoren die bij een vestigingsafweging een rol speelt is de beschikbaarheid van lokale (ruimtelijke) faciliteiten en financiering. Deze bedrijven kunnen uiteraard gebruik maken van de beschikbare fysieke infrastructuur en financiële instrumenten, maar in uitzonderlijke gevallen is een extra impuls gewenst om een toonaangevend bedrijf binnen te halen.

Dit wordt uitgewerkt in het volgende uitvoeringsprogramma medio 2014 bij de eerste Berap.

Wat gaan we daar voor doen in 2013-2014 n Fund of funds Naast instrumenten die op korte termijn operationeel ingezet kunnen worden, betekent een fund of fundstructuur (dakfonds) dat een deel van de middelen apart gezet wordt. Het doel is meer revolverende middelen op te halen bij andere overheden en marktpartijen (multiplier) voor Friese bedrijfsfinanciering. Het is hierbij nadrukkelijk de bedoeling om derden uit te dagen. “Heeft u een goed idee voor het opzetten van een fonds voor bedrijfsfinanciering dan kunnen we als provincie daarin mee investeren”. Kortom, vraaggestuurd meeinvesteren, waarbij de markt (publiek en privaat) het voortouw neemt. Dit betekent overigens niet dat de provincie achterover leunt en kijkt wat op haar afkomt. De aankomende periode zal er actief geschakeld (moeten) worden met belangrijkste partners zoals banken, Venture Capitalists, Business Angels, Rijk, Economisch Instituut voor de Bouw (EIB), etc. Mochten er de komende 3 jaar geen afdoende goede initiatieven van derden (EU, Rijk, Pensioenfonds, Bank, etc.) langs komen waarop ingespeeld kan worden, dan treedt de terugvaloptie in werking. Deze terugvaloptie houdt in dat de gereserveerde middelen niet langer ingezet zullen worden voor nieuwe fondsontwikkelingen door derden, maar voor het aanvullen/versnellen van eigen provinciale fondsvormingstrajecten die nu nog volop in ontwikkeling zijn (Doefonds, Energiefonds, etc.). Echter, wel onder de voorwaarde dat deze fondsen succesvol blijken, een aanvulling/versnelling nodig hebben en leiden tot een gelijke multiplier door derden. Mocht eind 2017 blijken dat dit niet aan de orde is, dan zullen de middelen vrij vallen, waarbij na politieke besluitvorming een eventuele andere bestemming kan worden gezocht.

n Kredietregeling MKB Zie hiervoor de quick win. n Strategische innovatiefaciliteit(en) Wij willen subsidie, kredietsubsidie, en garantiesubsidie instrumenten ontwikkelen, die gericht zijn op de (co)financiering van met name grotere (bedrijfs)investeringen. Het gaat om innovatie en valorisatie van producten en procedés. Initiatieven van samenwerkende bedrijven in Fryslân en van bedrijven in de keten van de genoemde speerpuntsectoren hebben de voorkeur. Per faciliteit kan maximaal € 1 mln. worden verstrekt. Tevens willen wij actief ondersteunen dat innovatiekansen van het MKB toegang krijgen tot landelijke regelingen ter stimulering van innovatie en valorisatie. n Prime movers faciliteit Wij willen subsidie, kredietsubsidie en garantiesubsidie en participatie instrumenten ontwikkelen die gericht zijn op het bieden van financiering voor faciliteiten die bedrijfsvestiging(en) ondersteunen. n Fund of Funds Voor de uitvoering van de investeringsagenda zullen verschillende revolverende regelingen en fondsen moeten worden ontwikkeld. Wij zullen hiervoor een uitvoeringsstructuur inrichten om de kennis te bundelen en versnippering in de uitvoering te voorkomen.

2.3 Stimuleren MKB 2.3.1 MKB Breed

De reservering van budget voor investering in enkele fondstrajecten gericht op Friese bedrijfsinvesteringen heeft een aantal belangrijke voordelen: n Door middelen vrij te maken, maar nog niet te bestemmen in een specifiek fonds, kan proactief ingespeeld worden op kansen die zich in de markt voor (gaan) doen. Hierdoor ontstaat een maximaal haalbare multiplier effect, en daarmee grotere investering in het Friese bedrijfsleven; n Tegelijkertijd wordt, met de terugvaloptie, een onnodige stuwing van middelen voorkomen, en inzet van middelen en daarmee ook effect gegarandeerd binnen de looptijd van het Wurkje foar Fryslân; n De aantrekkelijkheid van “middelen boven de markt” is eindig, waardoor derden (privaat, Rijk en EU) gestimuleerd worden op korte termijn met goede initiatieven te komen; n Bijkomend voordeel van deze constructie is dat de provincie niet zelf het zoveelste fondsinstrument in het leven hoeft te roepen (meeste provinciale fondsontwikkelingen verkeren nog in de opstartfase), maar kan het meeliften op anderen en bij eerste eigen ervaringen (over circa 3 jaar) kan doorschakelen indien nodig.


Doelstellingen n Faciliteren van de ontwikkeling van projecten voor hergebruik van grondstoffen, sluiten van kringlopen en cross overprojecten (high tech, green tech of biobased) gericht op de ontwikkeling van concrete business cases; n Verhogen van het aantal exporterende bedrijven; n Proactieve en meer gestroomlijnde aanpak om de aantrekkelijkheid van Fryslân als vestigingsplaats voor bestaande en nieuwe bedrijven te versterken.

Maatregelen n Bijeenbrengen van interessante partners en faciliteren van de ontwikkeling van concrete business cases voor hergebruik van grondstoffen, sluiten van kringlopen of nieuwe cross over projecten. n In samenwerking met ondernemersorganisaties, WTC Leeuwarden, Kamer van Koophandel, regionale en nationale organisaties ontwikkelen van een consistente


aanpak voor internationaal ondernemen (export en handelsmissies). Economische missies en instrumentontwikkeling voor exportstimulering worden in afstemming en samenhang bepaald, zodat voor het Friese MKB de drempel voor export verder wordt verlaagd. n In samenwerking met relevante partners ontwikkelen van een samenhangende aanpak voor het verbeteren van het Friese vestigingsklimaat, inclusief benodigde communicatiemiddelen, ontvangststructuur (‘rode loper’) en propositieontwikkeling (aanbod van faciliteiten, toegang tot financiering, etc.)


Financiële omvang

Hergebruik, kringloop en cross-over projecten

€ 5 mln

Internationaal ondernemen

€ 2 mln.

Verbeteren vestigingsklimaat

€ 3 mln. € 10 mln.

n Hergebruik, kringloop en cross over projecten De provincie Fryslân werkt nauw samen met de NOM, die de regie heeft genomen bij de ontwikkeling van een roadmap BBE Noord Nederland. Naast kennisinstellingen zijn de LTO Noord, provincie Groningen en provincie Drenthe betrokken en vanuit Fryslân is de gemeente Leeuwarden bij dit proces aangehaakt. De focus ligt op het verbinden van de Agrosector met de chemiesector en de materialensector door middel van: • Kostenbesparing en/of efficiency verhoging in de primaire productie en verwerkingsketen (akker tot consument); • Waardevermeerdering agrarische producten: meer toegevoegde waarde halen uit bestaande en nieuwe gewassen onder andere via de lijn ‘food’ waarbij gezondheid een rol speelt. Bij recycling, verwaarding en kringloopsluiting concentreren we ons op grondstoffenstromen en doelgroepen waar de grootste winst te behalen is. Afval vormt een hernieuwde grondstof en economische waarde. n Internationaal ondernemen Op het vlak van exportbevordering kan de provincie een procesrol spelen met als doel een consistente aanpak voor internationaal ondernemen (export, handelsmissies en internationale uitwisseling) te ontwikkelen. Het doel is een betere afstemming en samenhang van economische missies en instrumenten. Voor het leggen en onderhouden van zakelijke contacten in bepaalde landen kunnen handelsmissies gebaat zijn bij betrokkenheid en een actieve opstelling van het provinciale bestuur. De keuzes voor missies en bestemmingen worden strategisch gemaakt en zijn gebaseerd op een lange termijn aanpak om een aantal jaren zichtbaar te zijn in bewust gekozen sectoren en landen. Maar ook is de afstemming met internationale samenwerkingsprogramma’s (o.a. INTERREG) voor het bevorderen van strategische samenwerking tussen MKB groepen, netwerken en clusters in Europa, een aandachtspunt. Kennisuitwisseling en gezamenlijke projectontwikkeling kunnen hier ook mogelijkheden bieden voor buitenlandse


handel. De kansen voor het bedrijfsleven zijn bij alle activiteiten leidend en de aanpak dient pragmatisch te zijn. n Verbetering vestigingsklimaat Fryslan wil in (Noord)Nederland een aantrekkelijke regio zijn voor bestaande en nieuwe bedrijven. Dat betekent dat we ten opzichte van de concurrentie goed moeten scoren op de vestigingsfactoren. Het betreft hier onder andere de kwaliteit van het leefklimaat, de telecommunicatie-, transport- en logistieke infrastructuur, administratieve omgeving en de ondernemerscultuur. In het kielzog van het nationaal beleid moeten we inzetten op het bieden van concurrentievoordelen, daar waar Fryslan het verschil kan maken. Het imago van onze regio en provincie als vestigingsplaats is daarbij van essentieel belang. We moeten daarbij verder inzetten op het versterken van de samenwerking tussen het bedrijfsleven, de overheid en het onderwijs om een cultuur van innovatie en creativiteit te ontwikkelen. U heeft kunnen constateren dat wij hierin keuzes wil maken voor de sectoren Watertechnologie, Agrofood en Recreatie & Toerisme. We willen in samenwerking met de partijen in dit speelveld onderzoeken hoe we onze concurrentiepositie als provincie verder kunnen verbeteren en welke faciliteiten hiervoor nodig zijn. Verwachte resultaten Dit wordt uitgewerkt in het volgende uitvoeringsprogramma medio 2014 bij de eerste Berap. Wat gaan we daar voor doen in 2013-2014 n Hergebruik, kringloop en cross over projecten De provincie investeert mee in de netwerkorganisatie NOM/BBE. Overwogen kan worden of de verworven Friese business cases, verder kunnen worden ondersteund op het gebied van human capital en/of financiering als bestaande (regionale en nationale) faciliteiten onbereikbaar blijken te zijn. We willen de sector faciliteren bij onderzoek naar de mogelijkheden voor uitbouw van kennis- en businessintiatieven, die de herbruikbaarheid en waarde van producten en grondstoffen verhogen (circulaire economie). Mogelijke interessante toepassingsgebieden hierbij zijn duurzame energie, water, vervoer en logistiek, voeding en gezondheid. Voor zowel Bio Based Economy als de circulaire economie kan dan gericht worden beoordeeld aan welke ondersteunende activiteiten en financieringsinstrumenten een behoefte is. n Internationaal ondernemen De precieze invulling en de provinciale rol zal samen met ondernemersorganisaties, WTC, NOM, Kamer van Koophandel en zo mogelijk regionale en nationale organisaties nader worden uitgewerkt. De provinciale rol is enerzijds gericht op het ontwikkelen van een consistente aanpak die moet leiden tot afstemming en samenhang in de reguliere internationale activiteiten. Het stimuleren en faciliteren van de rol en activiteiten van het WTC Leeuwarden speelt in dit proces een belangrijke rol. Centraal staat het ondersteunen van het MKB door het beter toegankelijk maken van de beschikbare faciliteiten, zodat ondernemingen de weg naar de benodigde expertise en financiering (garanties, e.d.) eenvoudiger kunnen vinden.


n Verbetering vestigingsklimaat Om een gunstig vestigings- en ondernemersklimaat te bieden willen we nieuwe bedrijven ontzorgen. Op het gebied van utiliteiten, belastingen en fiscaliteiten, vergunningen, wetgeving en subsidies. Het gaat dan om het verbeteren van bereikbaar en transparantie van aantrekkelijke regelingen zoals de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO), Research en Development Aftrek (RDA) en het borgstellingskrediet MKB, maar ook de begeleiding naar bijvoorbeeld fiscale regelingen en regionale en nationale subsidie of incentivemogelijkheden. Ook de beschikbaarheid van voldoende gekwalificeerd personeel is hierbij van belang. We willen in samenwerking met de partijen in dit speelveld zoals de NOM, gemeenten, netwerken en clusters onderzoeken hoe we onze concurrentiepositie als provincie verder kunnen verbeteren en welke faciliteiten hiervoor nodig zijn. Vanuit het provinciale belang willen we een actieve rol in het acquisitieproces vervullen en in samenwerking met de NOM en gemeenten de propositieontwikkeling ondersteunen.

Ideeën inwoners Fryslân Duurzame Energie Opwekken van duurzame energie: bijv. energiewinning uit water, innovatieve opwekking zonne-energie, aanleg windturbines/parken, investeerder in duurzame energie opwekking Subsidiëring en besparing: extra subsidie op zonnepanelen op huizen en gebouwen, energiezuiniger maken van gebouwen, omschakeling industrie naar energie zuinig Educatie, voorlichting: Duurzaamheid experience centrum, Duurzaam bedrijvenpark Hergebruik van materialen stimuleren: recycling grondstoffen


Financiële omvang

Subsidie t.b.v. duurzame energiebesparing particuliere woningbe-

€ 11,85 mln.

zitters.

2.3.2 Duurzame Energie

Subsidie en/of kredietsubsidie t.b.v. innovatieve projecten voor

€ 1,15 mln.

duurzame energiebesparing, hergebruik en energieproductie. € 13 mln.

Plus Wurkje foar Fryslân: Duurzame Energie Doelstellingen n Verbetering energieprestatie van 10.000 woningen; n Groei van de werkgelegenheid (prognose 600 arbeidsjaren); n Stimuleren energietransitie en innovatievermogen in de hele bouwkolom; n Stimuleren initiatieven voor energiebesparing in de circulaire economie.

Maatregelen 2013-2014 n Particuliere woningbezitters worden gestimuleerd in energiebesparende maatregelen (Initiatiefvoorstel VVD, 3 juli 2013). n Stimulering van energiebesparende business cases d.m.v. kringloopsluiting en hergebruik van grondstoffen.


Wat gaan we daar voor doen in 2013/2014 n Per 1 november is de subsidieregeling opengesteld. Friese particuliere woningeigenaren kunnen een premie van € 350,-, € 800,-, € 1.500,- en € 2.400,- aanvragen voor energiebesparende maatregelen zoals woningisolatie en zonneboilers. We faciliteren gemeenten en regionale consortia bij hun aanpak van energiebesparende projecten en de uitrol van concepten. Zij kunnen de energiepremie meenemen in hun aanbod en communicatie naar klanten. We zullen de lokale en regionale initiatieven op dit vlak zoveel mogelijk bundelen waardoor we het ambitieuze aantal van 10.000 verbeterde woningen in 3 jaren verwachten te behalen. De uitvoering van de regeling zullen wij in 2013 in eerste instantie uitbesteden aan het SNN. Wij zullen dit jaar starten met de voorbereiding om in het tweede kwartaal van 2014 de uitvoering van de regeling via de afdeling subsidiezaken van de Provincie te organiseren. n In het kader van Wurkje Foar Fryslân zijn enkele plannen ontvangen voor recyclingsconcepten, wij zullen de indieners vragen om nadere onderbouwing. Het is ons bekend dat in de markt een aantal initiatieven in ontwikkeling zijn op het gebied van verwaarding van grondstoffen en hergebruik. Wij zullen deze initiatieven volgen en zo mogelijk actief begeleiden. Onze voorkeur gaat uit naar robuuste plannen met een structuurversterkend werking op regionaal of provinciaal niveau.



2.3.3 Zorgeconomie/ Healthy Aging

Verwachte resultaten Dit wordt uitgewerkt in het volgende uitvoeringsprogramma medio 2014 bij de berap.

Plus van Wurkje foar Fryslân voor de zorgeconomie (langere termijn) Wat gaan we daar voor doen in 2013/2014 Doelstellingen n Meer innovatie en kennisvalorisatie in de zorg via uitbreiding en verankering van de netwerken en de kennisuitwisseling tussen bedrijven en kennisinstellingen op het terrein van zorgeconomie en healthy ageing.

Maatregelen n Samen met bedrijven, kennisinstellingen, zorgaanbieders en –verzekeraars, gemeenten en ondersteuningsorganisaties (HANNN, LIMIS, CoE HA, e.d.) uitbouwen van kenniscentra in specifieke niches (waaronder cross overs) met als doel de valorisatie van de ontwikkelde kennis.

n Subsidie t.b.v. clusters en netwerken Healty Ageing Netwerk Noord-Nederland (HANN), Limis Innovatie en Kennis centrum (LIMIS), Zorg Innovatie Forum (ZIF) en Springboard zijn voorbeelden van organisaties en netwerken welke belangrijke schakels vormen tussen onderzoek, onderwijs en ondernemers. Wij zullen de sector aanmoedigen om te komen met voorstellen om de meerwaarde van de clusters en netwerken verder te vergroten. n Subsidie t.b.v. samenwerkingsinitiatieven ondernemers, onderzoek en onderwijs. We willen een subsidie en/of kredietsubsidie aan de sector bieden voor de valorisatie van producten en processen in de zorg, medische technologie of healthy ageing.

Ideeën inwoners Fryslân Zorgeconomie/Healthy Ageing Gezondheid: (luxe) accommodaties realiseren, regio als gezond profileren Innovatie: ontwikkelen van nieuwe technieken in de gezondheidszorg Digitalisering: online platformen om zelfredzaamheid te vergroten Dagbesteding: meer faciliteiten voor gehandicapten en mensen met psychische problemen

Instrumenten Instrument

Financiële omvang

Subsidie t.b.v. clusters en netwerken

€ 1 mln.

Subsdie en/of kredietsubsidie voor samenwerkingsinitiatieven

€ 1 mln.

tussen ondernemers, onderzoek en/of onderwijs met kennisvalorisatie als doel € 2 mln.



hoofdstuk

3

Versterken Menselijk kapitaal

beschikbaar stellen van de ‘big data’ uit de cultuur- en erfgoedsector. Bij ‘big data’ moet gedacht worden aan kranten en literatuur, maar ook aan informatie over grond, mensen en beeldmateriaal. Wat is de stand van zaken? Betrokken partijen zijn in overleg met de provincie een projectplan aan het opstellen. Op basis van dit projectplan zal meer inzicht ontstaan over de omvang van de investering, de rol van de provincie en de provinciale bijdrage. Verwacht wordt dat dit project daardoor pas in 2014 van start kan gaan.


Financiële omvang

Subsidie Traineeships

€ 5 mln.

Subsidie Digitalisering cultureel erfgoed

€ 5 mln. € 10 mln.

De plus van Wurkje foar Fryslân: werkloosheidsbestrijding 3.1 Kwaliteit beroepsbevolking

Doelstellingen • Zoveel mogelijk werkzoekenden aan het werk hebben door het stimuleren van tijdelijke en structurele werkgelegenheid.

Quick win: Traineeships (amendement) Waar ging het over? Op 3 juli hebben uw Staten een amendement aangenomen om traineeplaatsen te realiseren. Daarvoor is € 5 mln. beschikbaar gesteld (€ 250.000 voor projectorganisatie en pr/communicatie en € 4,75 mln. ter financiering van de loonkosten) om pas afgestudeerde jongeren (MBO,HBO en WO) één jaar werkervaring op te laten doen bij overheden, non-profit en profit organisaties. Wat is de stand van zaken? Het doel is om in 2013, 50 traineeplaatsen te realiseren bij overheden en non profit organisaties. In 2014 worden nog eens 130 plaatsen verwezenlijkt bij het bedrijfsleven. Begin november wordt hiertoe een subsidieregeling opengesteld. In december worden de beschikkingen voorlopig toegekend en starten werkgevers met de werving. Vanaf januari 2014 vindt de toekenning plaats en kunnen deze eerste trainees starten. De begrootte € 500.000 voor 2013 wordt niet volledig uitgegeven, het bedrag dat niet wordt besteed schuift binnen deze quick win door naar 2014.

Voorgestelde maatregel 2013 – 2014 n Werkgelegenheid: a. Het realiseren van werkervaringsplaatsen voor pas afgestudeerde jongeren met perspectief op een dienstverband. b. Realiseren van projecten die er toe bijdragen dat werklozen aan het werk komen. Maatregel a. komt één-op-één overeen met de quick win traineeships en die hiervoor is beschreven. Hieronder wordt verder ingegaan op maatregel b. Ideeën inwoners Fryslân Werkloosheidsbestrijding: school als werkplaats, online platform voor werklozen, online Fryslân vacatures, promoten technisch basisonderwijs, technisch voortgezet onderwijs, gebouwen opknappen door jeugdwerklozen, actieplan(nen) jeugdwerkeloosheid, werkervaringsplekken

Quick win: Digitaliseren cultureel erfgoed (amendement) Instrumenten en investeringsvolume

Waar ging het over Op 3 juli hebben uw Staten € 5 mln. beschikbaar gesteld bij amendement voor de digitalisering van het Frysk erfgoed. Fryslân wil een grote stap zetten in het digitaal


Instrument

Financiële omvang

Subsidie werkloosheidsbestrijding

€ 5 mln. € 5 mln.


Door middel van subsidie willen wij bijdragen aan het realiseren van goede plannen van bedrijfsleven en gemeenten. Niet alleen gemeenten maar juist ook het bedrijfsleven wordt nadrukkelijk uitgenodigd de leiding te nemen in het ontwikkelen en realiseren van plannen en projecten die bijdragen aan minder werkloosheid. Daarmee leggen we ook een verantwoordelijkheid neer bij het bedrijfsleven in de overtuiging dat zij die willen nemen en tot een succes willen maken. Voorkeur gaat uit naar plannen van branches of sectoren. De provinciale bijdrage is over de hele periode maximaal 5 mln. en heeft de vorm van cofinanciering. Het verdient de voorkeur dat onze cofinanciering ook bijdraagt aan een multiplier van nationale en Europese geleden. Aanvragen voor een provinciale bijdrage moeten worden onderbouwd met een business case waarin doel, beoogd resultaat op korte en lange termijn, de samenwerkingspartners worden benoemd. Een deugdelijke begroting (kosten en baten, financiële deelname derden) is vanzelfsprekend cruciaal alsmede een monitoringsen verantwoordingssystematiek. Verwachte resultaten n Verlaging van de tijdelijke en structurele werkloosheid. Wat gaan we doen 2013/2014 n Wij nodigen in 2013 bedrijfsleven en gemeenten uit om te komen met goede voorstellen (business cases); n In samenwerking met de sector werken we een regeling of fonds uit.

De plus van Wurkje foar Fryslân: gekwalificeerd personeel Doelstellingen De kwaliteit van de arbeidsmarkt sluit zo nauw mogelijk aan op de huidige en toekomstige wensen van het bedrijfsleven. Voorgestelde maatregel 2013 – 2014 1. Arbeidsmarkt en bedrijfsleven: het realiseren van trajecten waarmee op korte en lange termijn gezorgd wordt voor voldoende gekwalificeerd personeel. 2. Hoogwaardige kennisinfrastructuur: het realiseren van trajecten waardoor het onderwijs structureel aansluit op ontwikkelingen/innovatiebehoeftes van het bedrijfsleven. Ideeën inwoners Fryslân Gekwalificeerd personeel netwerk voor jachtbouw en metaalindustrie, F-TOP, online netwerk voor ondernemers, bedrijfsopleidingen, bundelen kennis op gebied van R&T, online platform voor onderwijs en overheid, experimenteel en ondernemend leren, voldoende en juist opgeleid personeel speerpuntsectoren UCF 2015 – 2021



Financiële omvang

Subsidie voldoende gekwalificeerd personeel

€ 5 mln.

Subsidie innovaties en opleidingen

€ 15 mln. € 20 mln.

Uitgangspunt is dat het bedrijfsleven als initiatiefnemer en aanvrager voor een provinciale bijdrage fungeert (subsidie). Bij voorkeur gaat het verzoeken van branches of een sector. Juist het bedrijfsleven wordt met deze maatregelen nadrukkelijk uitgenodigd de leiding te nemen in het ontwikkelen en realiseren van projecten die bijdragen aan minder werkloosheid, betere competenties op korte en lange termijn en het vervullen van de innovatievraag (innovatiepotentie). Daarmee leggen we een verantwoordelijkheid neer bij het bedrijfsleven in de overtuiging dat zij die willen nemen en tot een succes willen maken. Het totale investeringsvolume zou kunnen liggen rond 60 – 100 mln. De provinciale bijdrage is over de hele periode maximaal € 20 mln. Het verdient de voorkeur dat de cofinanciering ook bijdraagt aan een multiplier van nationale en Europese gelden. Maatregel ad 1 is vooral bedoeld voor het Friese bedrijfsleven dat geen directe relatie heeft met de speerpuntsectoren. Qua opleidingen zijn verschillende varianten mogelijk, van bedrijfsopleidingen tot nieuwe opleidingen. Overwogen kan worden in dit kader een fonds met regeling in te richten. Maatregel ad 2 is juist bedoeld voor initiatieven op het terrein van human capital uit de speerpuntsectoren. De subsidie zou moeten worden verstrekt op basis van goede business plannen (geen fonds, geen regeling). Op basis van de reeds voorgedragen ideeën is een subsidieregeling nu nog niet opportuun, de vormgeving van een subsidie instrument moet nog uitkristalliseren. Het zou met de kennis van nu uiteindelijk kunnen gaan om een handvol betekenisvolle initiatieven. Aanvragen voor een provinciale bijdrage moeten worden onderbouwd met een business case waarin doel, beoogd resultaat op korte en lange termijn, de samenwerkingspartners worden benoemd. Een deugdelijke begroting (kosten en baten, financiële deelname derden) is vanzelfsprekend cruciaal alsmede een monitoringsen verantwoordingssystematiek. Verwachte resultaten n Voldoende en juist gekwalificeerd personeel op korte en lange termijn. n Gewenste omvang en competenties arbeidskrachten wordt systematisch en periodiek gepresenteerd. n Bedrijfsleven stuurt op basis van die vraag op de aard en kwaliteit van opleidingen. n Opleidingen spelen flexibele in op de – desnoods veranderende – vraag van het bedrijfsleven met alle mogelijkheden die tot hun beschikking staan.


Wat gaan we doen 2013/2014 n De provincie gaat in overleg met een aantal branches / sectoren voor het verkrijgen van goede business cases. n Deze business cases zijn basis voor besluiten over bijdragen per traject / project en het vervolgens daadwerkelijk inzetten van WFF-geld. n Voor wat betreft maatregel ad 1. Eventueel via een fonds en regeling.

De plus van Wurkje foar Fryslân: hoogwaardige kennisinfrastuctuur Doelstellingen Het beschikken over een hoogwaardige kennisinfrastructuur, leidend tot verbetering van de innovatie en kennisvalorisatie tussen bedrijfsleven en onderwijs. Voorgestelde maatregel 2013 – 2014 n Hoogwaardige kennisinfrastructuur: het bevorderen van samenwerking tussen de opleidingsorganisaties (MBO/HBO/WO) in Fryslân.

Ideeën inwoners Fryslân Hoogwaardige kennisinfrastuctuur bevordering samenwerking hoger onderwijs en middelbaar beroepson-derwijs, strategische alliantie hoger onderwijs – overheden, duurzaam educatiecentrum, UCF 2015 – 2021


Financiële omvang

Subsidie samenwerking tussen de opleidingsorganisaties (MBO/

€ 5 mln.

HBO/WO) € 5 mln.

De provincie hecht grote waarde aan de aanwezigheid van een gezond, professioneel stelsel van opleidingen in Fryslân: van hoge kwaliteit, met oog voor de toekomst, die met elkaar er voor zorgen dat de opleidingsketen wordt versterkt, dat er sprake is van goede samenwerking en die slim en goed inspeelt op de kennis- en innovatievraag van het bedrijfsleven. Een dergelijk stelsel draagt bij aan opleidingsniveaus van leerlingen en arbeidskrachten en draagt direct en indirect bij aan de versterking van de innovatiepositie van het Friese bedrijfsleven. Voor een deel ligt de focus op de Friese economische speerpuntsectoren maar ook andere bedrijfssectoren zijn voor WFF in beeld. Recent zijn diverse interessante samenwerkingsinitiatieven op het terrein van opleidingen en arbeidsmarkt onder de aandacht gekomen van de provincie. Daaruit blijkt dat er verschillende modaliteiten denkbaar zijn om het gewenste resultaat te bereiken. Graag wil wij weten of en zo ja hoe ze daarin kan faciliteren. Dat kan bijvoorbeeld door het geven van bestuurlijke aandacht en samenwerking én door het financieel ondersteunen van goede initiatieven. Cruciaal in dat verband is – net zoals bij het vorige onderdeel – de betekenis voor en de participatie door het bedrijfsleven. Gelet op de diversiteit van de mogelijk voorstellen wordt het volgende voorgesteld: n Het opstellen van één op meerdere uitvoeringsplannen met betrokken partijen en waarin de provinciale rol helder wordt beschreven en afgebakend. n Die de basis vormt voor bestuurlijke overeenkomsten n.a.v. van concrete voorstellen uit de markt. n Op basis waarvan de provincie kan afleiden en overwegen een bijdrage te leveren gericht op het realiseren van concrete initiatieven die betekenis hebben voor het Friese bedrijfsleven. Het totale investeringsvolume is nu niet bekend. Inschatting is dat met de provinciale bijdrage een multiplier kan worden bereikt van € 40 tot € 60 mln. De provinciale bijdrage is maximaal € 5 mln. Voor de speerpuntsectoren wordt vooralsnog uitgegaan van € 3-4 mln., de overige sectoren € 2 mln. Verwachte resultaten n Innovatie in Fryslân wordt optimaal gefaciliteerd door opleidingen in Fryslân. Wat gaan we doen 2013/2014 n In overleg zijn met samenwerkende partijen bedrijfsleven – opleidingen. n Gezamenlijk uitdragen waarde van de aanwezigheid van een gezond, professioneel stelsel van opleidingen in Fryslân. n Onderlinge samenwerking en rol provincie tussentijds vastleggen. n Uitvragen van concrete business cases met als oogmerk deze te willen honoreren.



3.2 Budget incidentele financiering Bovenop de inzet van maatregelen en instrumenten voor menselijk kapitaal is er een overkoepelend budget incidentele financiering van uitzonderlijke projecten die het verschil kunnen maken en een unieke kans bieden voor de kwaliteit van menselijk kapitaal. Hiervoor is een budget beschikbaar van € 5 mln.

Instrument

Financiële omvang

Subsidie unieke projecten ter versterking van menselijk kapitaal

€ 5 mln.

Wat gaan we daar voor doen in 2013/2014 Afhankelijk van de projecten die worden ingediend zal worden beoordeeld of dit budget hiervoor zal worden ingezet.



hoofdstuk

4

Verbeteren kwaliteit leefomgeving

Wat is de stand van zaken? De aanbesteding start begin november. Aan het einde van het jaar wordt daadwerkelijk gestart met de uitvoering van het project. Verwacht wordt dat de uitvoeringstermijn 4 maanden in beslag neemt.

Project uit eerdere besluitvorming: Investeringsagenda Heerenveen (€ 15 mln.) Waar gaat het over? Vanuit WFF wordt € 15 mln. beschikbaar gesteld voor turbo rotondes bij Tjalleberd aangelegd en wordt de aansluiting op de A32/A7 verbeterd. Deze extra ontsluiting is vooral bedoeld voor de afwikkeling van het verkeer van en naar het IBF bedrijventerrein, waarbij ook het stadiongebied en het verkeer van en naar Heerenveen beter ontsloten wordt. Wat is de stand van zaken? Het plan van aanpak wordt op 3 december a.s door GS vastgesteld. Daarin zal ook een planning worden opgenomen. In de volgende voorgangsrapportage zullen wij u hierover rapporteren.

Project uit eerdere besluitvorming: Investeringsagenda Smallingerland (€ 10,75 mln.)

4.1 Opwaarderen gebouwde omgeving Quick win Kadernota 2014: Monumentenregeling (€ 4,2 mln.) Waar gaat het over? Extra middelen worden ingezet om zoveel mogelijk restauratie- en herbestemmingsplannen voor rijks- en Friese karakteristieke monumenten uit te kunnen voeren. Wat is de stand van zaken? Aan de monumentenregeling wordt € 3,45 mln. toegevoegd. Voor 2013 is voor de Subsidieregeling Monumenten € 1,65 mln. extra begroot. Het subsidieplafond van de regeling wordt in de tweede helft van 2013 met dit bedrag opgehoogd. Op basis van de aanvragen die zijn gedaan in de afgelopen tender wordt bepaald voor welke categorieën van objecten dit geld beschikbaar zal worden gesteld. Daarnaast wordt er in de tweede helft van 2013 € 0,55 mln. aan het Cultuurfonds Monumenten toegevoegd. Het overleg met het Nationaal Restauratiefonds, de beheerder van het Cultuurfonds Monumenten, is gestart. Wanneer overeenkomst bereikt wordt zal dit bedrag in 2013 worden overgemaakt naar het Nationaal Restauratiefonds.


Waar gaat het over? Voor de investeringsagenda met Smallingerland is voor vier projecten € 10,75 mln. beschikbaar gesteld. Het betreft de volgende projecten: n Waterfront Drachten; n Verbreding waterverbinding Oudega en waterfront Oudega; n Verbreding pleziervaartaansluiting en natuurontwikkeling bij Oudega; n Langzaam verkeer verbinding Drachten-Oudega. Wat is de stand van zaken? Het plan van aanpak wordt op 3 december a.s door GS vastgesteld. Daarin zal ook een planning worden opgenomen. In de volgende voortgangsrapportage zullen wij u hierover rapporteren. Project uit eerdere besluitvorming: Thialf (€ 30 mln.) Waar gaat het over? Er wordt een nieuw Thialf gerealiseerd. Vanuit WFF wordt € 30 mln. beschikbaar gesteld. Wat is de stand van zaken? Planvorming van het nieuwe Thialf is in uitvoering.

Quick win Kadernota 2014: binnenvaarthaven Drachten (€ 0,65 mln.)

Breedband start-up projecten (€ 1,85 mln.)

Waar gaat het over? Optimaliseren bereikbaarheid binnenvaarthaven.

Waar gaat het over? Onderdeel van het ´Ynvestearingsplan foar superfluch ynternet yn Fryslân´ zijn de


Breedband start-up projecten. Vooruitlopend op het fonds breedband worden kansrijke start-up projecten gefinancierd Wat is de stand van zaken? In de periode december 2013 t/m zomer 2014 wordt gestart met de selectie en de uitvoering van de start-up projecten en het uitvoeringsgereed maken van het breedbandfonds en het breedbandloket.

4. Stimuleren financierbaarheid woningen; 5. Stimuleren voldoende aanbod geliberaliseerd huuraanbod; 6. Inspelen op veranderende behoefte (doelgroepen); 7. Een bijdrage leveren aan dat Fryslân nog steeds de mooiste provincie van Nederland is; 8. Een kwaliteitsimpuls voor de karakteristieke bebouwde omgeving; 9. Stimuleren van de economie; werkgelegenheid, toerisme/recreatie en vestigingsfactoren; 10.Behoud kennis in het restauratievak.

Budget financiering incidentele projecten (€ 7,8 mln.) Waar gaat het over? Binnen het onderdeel opwaarderen van de gebouwde omgeving is ook een budget voor financiering van incidentele projecten gereserveerd. Dit budget is bedoeld voor uitzonderlijke projecten die een bijdrage leveren aan de opwaardering gebouwde omgeving en de economische structuurversterking. Hierbij kan gedacht worden aan projecten in kader van de afsluitdijk en Culturele Hoofdstad 2018. Hiervoor is een budget beschikbaar van € 7,8 mln. Wat is de stand van zaken? Afhankelijk van de projecten die worden ingediend zal worden beoordeeld of dit budget hiervoor zal worden ingezet. Opwaardering bebouwde omgeving

Financiële omvang

Monumentenregeling (Quick Win)

€ 4,2 mln.

Binnenvaarthaven Drachten (Quick Win)

€ 0,65 mln.

Investeringsagenda Heerenveen

€ 15 mln.

Investeringsagenda Smallingerland

€ 10,75 mln.

Thialf

€ 30 mln.

Breedband Startup projecten

€ 1,85 mln.

Budget financiering incidentele projecten

€ 7,8 mln. € 70.25 mln.

4.2 Verbetering woningmarkt

Plus van Wurkje foar Fryslân: aanvalsplan woningmarkt / behoud karakteristieke panden Doelstellingen/prioritaire opgaven Voor de verbetering van de woningmarkt zijn de volgende doelstellingen/prioritaire opgaven geformuleerd: 1. Verbeteren kwaliteit bestaande woningvoorraad; 2. Zorgen voor continuïteit in de bouwen installatiesector; 3. Bevorderen doorstroming;


Wurkje foar Fryslân kan met name door de inzet van revolverende middelen een impuls geven aan de hiervoor geschetste opgaven. Juist voor de woningmarkt ligt daarbij minder het accent op éénmalige subsidies en meer op instrumenten die bijdragen aan een betere structurele financierbaarheid in deze sector.

Voorgestelde maatregelen In het aanvalsplan Woningmarkt is een aantal maatregelen opgenomen die een impuls kunnen geven aan de Friese woningmarkt en invulling kunnen geven aan de prioritaire opgaven: 1. Stimuleren kwaliteitsverbetering van goedkope koopwoningen waardoor deze aantrekkelijker worden voor de potentiele koper. Dit bevordert doorstroming vanuit de huursector en brengt daarmee verhuisketen op gang. 2. Lostrekken van rendabele bouwprojecten in de geliberaliseerde huur en voor bijzondere doelgroepen (w.o. zorg) buiten het reguliere aanbod van de corporaties met als doel een snelle realisatie en bundeling tot een voor beleggers interessante schaalgrootte. 3. Inzetten op kwaliteitsverbetering en verduurzaming van corporatiebezit dmv het vrijmaken van vastgelegd kapitaal van corporaties in grond en vastgoed (herfinancieren). 4. Stimuleren herbestemming en functiewijziging van bestaande panden (bedrijfspanden, kantoren) naar een woonfunctie in de geliberaliseerde huur en voor bijzondere doelgroepen (w.o. zorg) buiten het reguliere aanbod van de corporaties. 5. Inzetten op verzamelen en uitwisselen van kennis en informatie over wonen, energie en financiering voor bewoners, onder meer door het samen met gemeenten organiseren van regionale infodagen Wonen. Voor de zakelijke markt een informatiecampagne ‘Beleggen in de Friese huurmarkt’ ten behoeve van het interesseren van particuliere beleggers in het Friese huursegment. 6. Inzetten op snel te realiseren projecten die passen in de voorgaande maatregelen maar die versneld kunnen worden opgepakt met uitvoering begin 2014.


Toelichting instrumenten:

Ideeën inwoners Fryslân Aanvalsplan woningbouw Opwaardering particuliere woningen o.a. in beschermde dorpsgezichten, verduurzaming woningvoorraad, toekomstbestendig maken van woningen, herstructurering

1. Renovatieregeling goedkope koopwoningen (€ 5 mln.) Verwachte resultaten

woningvoorraad, verrijking woning t.b.v zorgaanbod, wo-ningverbetering, gebouw voor geestelijke gezondheidszorg, landgoed, woon-zorg woningen en appartementen,

• Renovatie en doorstroom vanuit de huur van 250 woningen • Op gang brengen van verhuisketen voor ca. 500 woningen

Financieel

seniorenwoningen, nieuwbouw en herstructurering sociale huurwoningen, woningen

• 250 woningen x maximale aanvraag € 20.000 = € 5.0 mln. • Aandeel subsidie maximaal 250 x 25% van € 20.000 = € 1,25

voor mensen met een handicap, herbestemming van bijv. monumentale en industriële

mln.

panden (wonen, commerciële functies, zorg), realisatie appartementencomplex, studen-

• Revolverend: 75%

tenhuisvesting, gebouw voor mensen met psychische problemen, landgoed woon/zorg appartementen.

• Multiplier investeringen: 4 Effecten

• Kwaliteitsverbetering bestaande voorraad • Doorstroom vanuit de huur van 250 woningen; verhuisketen

Voor het behoud van de karakteristieke panden zijn de volgende maatregelen geformuleerd: 1. Stimuleren van restauratie, herbestemming en onderhoud van 85 karakteristieke gebouwen en kleinschalige bouwwerken in de periode 2014 t/m 2017 middels een investeringsimpuls en het wegnemen van een financieel knelpunt bij gemeenten. 2. Inzetten op behoud van restauratie-ambacht door de verplichte inzet van jongeren als leerling (in totaal 75 jongeren). 3. Stimuleren van gemeentelijk monumentenbeleid.

voor ca. 500 woningen. • Arbeidsplaatsen ca. 2205.

2. Participatieregeling bijzondere huurprojecten (€ 20 mln.) Verwachte resultaten

• Realisatie van 700 woningen buiten het reguliere aanbod van de corporaties (zorg, geliberaliseerde huur, bijzondere doelgroepen)

Financieel Ideeën inwoners Fryslân

• Max. inzet 20 mln. in 2 tranches van € 10 mln. op basis van tenders

Behoud karakteristieke panden

• Opgewekte investering = € 80 mln; multiplier: 4

Revitalisering stadskernen, beschermde dorpsgezichten, restauratie pan-den, algemene

• Revolverend 90% ivm risicoreservering uitval binnen

oproep tot herbestemming cultureel erfgoed en behoud his-torisch waardevolle panden

projecten (10%) Effecten

• Toevoeging huuraanbod voor bijzondere doelgroepen • Arbeidsplaatsen ca. 900

Instrumenten en investeringsvolumes

• Opleidingsplaatsen ca 200 Instrumenten verbetering woningmarkt

Financiële omvang

Renovatielening goedkope koopwoningen

€ 5 mln.

Participatieregeling bijzondere huurprojecten

€ 20 mln.

Corporatieregeling

€ 20 mln.

Herbestemmingsregeling

€ 2 mln.

Expeditie Fryslân/Infodagen wonen

€ 0,5 mln.

Projectfinanciering urgente projecten

€ 13,4 mln.

Financieel

• € 20 mln.

Aanvullen bestaande stimuleringsregeling monumenten

€ 2,0 mln.

Effecten

• Kwaliteitsverbetering, verduurzaming kernvoorraad sociale

Aanvullen bestaande cultuurfonds

€ 2,0 mln.

Quick scan inventarisatie karakteristieke gebouwen

€ 0,1 mln.

Actieprogramma voorlichting en promotie karakteristieke

-

gebouwen

3. Corporatieregeling (€ 20 mln.) Verwachte resultaten

• Het vrijmaken van vastgelegd vermogen van corporaties ten behoeve van inzet in de kwaliteitsverbetering en verduurzaming van sociale huurwoningen (herstructurering).

huurwoningen • Arbeidsplaatsen 220-900 (afhankelijk eigen inzet in de corporaties, multiplier 1 tot 4) • Opleidingsplaatsen 40 -160 (afhankelijk eigen inzet

€ 65 mln.

corporaties)

5 Arbeidsplaats is een tijdelijke fulltime arbeidsplaats zijnde een mensjaar in de bouw



4. Herbestemmingsregeling bestaande panden (€ 2 mln.) Financieel

• 10 panden = € 2,0 mln. subsidiebijdrage (maximaal) • Opgewekte investering € 10 mln. (maximaal) • Revolverend 0% • Multiplier: 5

Effecten

• Toevoeging aanbod bijzondere doelgroepen • Aanpak leegstaande kantoor- en bedrijfspanden • Arbeidsplaatsen ca. 110 • Opleidingsplaatsen 20

5.A Expeditie Fryslân (€ 200.000) Verwachte resultaten

• Imagoverbetering Fryslan t.b.v. beleggersinvesteringen

Financieel

• budget € 200.000 • revolverend 0%

Effecten

• katalysator/multiplier op maatregel 2 door aantrekken private investeringen

5B. Infodagen Wonen/ Startersdagen (€ 300.000) Verwachte resultaten

januari 2014. • Positief signaal afgeven richting de Fryske Mienskip. • Verbeteren van consumenteninformatie over woningmarkt en verduurzaming woningen, bundelen van regelingen. • Stimuleren doorstroom op woningmarkt in Fryslân en daarmee werkgelegenheid creëren. • Budget € 300.000 • 0% revolverend Effecten

• Katalysator op maatregel 1 en 4 en alle bestaande regelingen

6 . Projectfinanciering urgente (pilot) projecten (€13,4 mln) Verwachte resultaten

8. Aanvullen bestaande Cultuurfonds Het aanvullen van het bestaande Cultuurfonds in 2014 voor monumenten met € 2 mln. ten behoeve van laagrentende leningen voor de jaren 2014 t/m 2017. 9. Quick scan inventarisatie van karakteristieke gebouwen Samen met gemeenten uitvoeren van een quick scan inventarisatie van karakteristieke gebouwen in 2014 op basis van bestaande informatie (o.a. Monumenten Inventarisatie Project) en een beperkte aanvullende inventarisatie. Kosten € 0,1 mln. De inventarisatie wordt gedigitaliseerd en toegevoegd aan de Cultuurhistorische Kaart en het WFF project Digitalisering Fries erfgoed. 10. Actieprogramma voorlichting en promotie karakteristieke gebouwen Samen met gemeenten en NRF een actieprogramma op te zetten voor voorlichting en promotie.

• Infodagen wonen/ Startersdagen gebruiken als “kick Off” voor de start van de uitvoering Aanvalsplan Woningmarkt,

Financieel

7. Aanvullen bestaande stimuleringsregeling monumenten Het aanvullen van de bestaande stimuleringsregeling monumenten voor de categorieën gemeentelijke monumenten en karakteristieke gebouwen met een bijdrage met € 2 mln. voor de jaren 2014 t/m 2017. Subsidiepercentage 50% van subsidiabele kosten. Voor 2014 zullen de middelen worden ingezet voor uitvoeringsgerede plannen, aan te leveren door gemeenten. Voor de periode 2015 t/m 2017 worden de middelen weggezet volgens nieuw te maken inventarisatielijst (zie onder 9). Woningen krijgen geen subsidie, maar lening (vallen onder instrument 8).

• Uitvoering gerede projecten op korte termijn tot uitvoering

Verwachte resultaten Voor de instrumenten 1 tot en 6 zijn de verwachte resultaten opgenomen in het schema bij toelichting instrumenten voor de instrumenten 7 tot en met 10 zijn de verwachte resultaten: n Restauratie, herbestemming en onderhoud van 85 karakteristieke panden/bouwwerken in de periode 2014 t/m 2017. Na 2017 zijn dit jaarlijks structureel 15 panden door de revolverende werking van het cultuurfonds. n Direkte werkgelegenheid van 140 manjaren voor de periode 2014-2017. Na 2017, is dit jaarlijks structureel 12 door revolverende werking cultuurfonds. n Stimulering particuliere investeringen door zoveel mogelijk eigenaren van karakteristieke gebouwen over de streep trekken en financieel knelpunt bij gemeenten weg te nemen. Particuliere investering dient tenminste 50% te zijn. n Multiplier voor totale investering is 3,2 (bron NRF). n Stimuleren gemeentelijk monumentenbeleid. n Een actuele inventarisatie van karakteristieke bebouwing in alle Friese gemeenten. n Inzet van 60 leerlingen voor het restauratieambacht. Wat gaan we doen in 2013/ 2014

brengen Financieel

• Max. budget € 13,4 mln. • Opgewekte investering € 20 mln; multiplier: 4 • Revolverend 80%

Effecten

• Versnelling uitvoering projecten • Arbeidsplaatsen ca. 550 • Opleidingsplaatsen ca. 25 – 125


n Renovatieregeling goedkope koopwoningen (korte termijn) De regeling (combinatie van lening en subsidie) voor renovatie en modernisering van goedkope bestaande koopwoningen ten behoeve van potentiële kopers wordt in 2013 ontwikkeld. In januari 2014 wordt deze regeling opengesteld (regeling moet operationeel zijn tijdens de startersdagen, zie hierna). De regeling wordt ondergebracht bij Stichting Volkshuisvesting Nederland (SVN) en gekoppeld aan bestaand instrumentarium van SVN. De SVN is de uitvoerende instantie namens


gemeenten en provincies in Nederland en verstrekt het aanvullende krediet aan particulieren. Voor 2014 wordt hiervoor € 5 mln. gereserveerd. Op basis van gehonoreerde aanvragen wordt het geld op de rekening van SVN gestort. n Participatieregeling bijzondere huurprojecten (langere termijn) Participatieregeling bijzondere huurprojecten is gericht op het samenvoegen van afzonderlijke (renderende) huurprojecten tot een totaalomvang die aantrekkelijk is voor (institutionele) beleggers om in te investeren. Daartoe kunnen projecten voor deelfinanciering worden voorgedragen, waar sprake is van een rendabele business case, maar in de financiering het laatste deel (achtergesteld) vermogen ontbreekt. De komende maanden zal in overleg met ontwikkelaars de regeling verder worden uitgewerkt en vormgegeven, waarbij ook de risico’s in kaart worden gebracht. Daaruit zal ook moeten blijken of een fonds de juiste vorm is of dat rechtstreeks kan worden geleend aan enkele projecten. De uiteindelijk regeling zal medio 2014 terug worden gelegd bij Provinciale Staten. Projecten die op de plank liggen en snel gerealiseerd kunnen worden hoeven hier niet op te wachten en kunnen begin 2014 een beroep doen op projectfinanciering urgente (pilot) projecten. De eerste tranche van € 10 mln. in 2014 voor bouwprojecten die in 2014 starten. En een 2de tranche van € 10 mln. in 2015 voor bouwprojecten die in 2015 starten. n Corporatieregeling (langere termijn) De komende maanden zal met corporaties gesprekken worden gevoerd hoe de corporatieregeling moet worden vormgegeven. Waarbij uitdrukkelijk de regels voor staatssteun worden meegenomen. De regeling zal medio 2014 terug worden gelegd bij Provinciale Staten. Projecten die op de plank liggen en snel gerealiseerd kunnen worden hoeven hier niet op te wachten en kunnen een beroep doen op projectfinanciering urgente (pilot) projecten. Verwacht wordt dat de corporatieregeling in 2014 kan worden opengesteld (kasritme vanaf 2014 tot en met 2017, € 5 mln. per jaar). n Herbestemmingsregeling bestaande panden (korte termijn) Voor de herbestemming van bestaande panden wordt een provinciale subsidieregeling ontwikkeld en opengesteld in 2013. Voor 2014 wordt hiervoor € 2 mln. gereserveerd. Het moet gaan om panden die nu geen woonfunctie hebben en een herbestemming krijgen tot woonfunctie. Het gaat om huurprojecten die buiten het reguliere aanbod van de corporaties vallen (zorg, geliberaliseerde huur, bijzondere doelgroepen).

van de provincie. Deze dagen zijn bedoeld om de consumenteninformatie over de woningmarkt, verduurzaming en de beschikbare regelingen te bundelen. Het streven is dat op deze dag alle gemeentehuizen in Fryslân hun deuren opzetten voor potentiële kopers. Kasritme: 2013 € 50.000 en in 2014 € 250.000. n Projectfinanciering urgente (pilot) projecten (korte termijn) Projectfinanciering voor urgente (pilot) projecten zal in 2014 van start gaan. Het gaat om projecten die op de plank liggen en kunnen starten tussen januari 2014 en mei 2014 en passen binnen de reikwijdte van de maatregelen/instrumenten van het aanvalsplan woningmarkt (met name maatregel 2 en 3) en binnen de kaders van staatsteun. Vanaf november 2013 zal met de initiatiefnemers van deze kansrijke projecten rechtstreeks in gesprek worden gegaan op basis van onder andere projectaanvragen bij Wurkje foar Fryslân. n Aanvullen bestaande stimuleringsregeling monumenten Eerste helft 2014 wordt de bestaande subsidieregeling Monumenten aangepast(publicatie voor de zomervakantie). Voor 2014 - 2017 worden de middelen volgens kasritme weggezet . n Aanvullen bestaande Cultuurfonds Eerste helft 2014 wordt het bestaande cultuurfonds aangevuld. Dit geld blijft beschikbaar voor de Friese samenleving omdat het revolverend is in het bestaande Cultuurfonds. Voor 2014-2017 worden de middelen volgens kasritme weggezet . n Quick scan inventarisatie van karakteristieke gebouwen Eerste helft 2014 worden gemeenten benaderd om uitvoeringsgerede plannen die bij hen bekend zijn, te inventariseren. Deze zullen een aparte categorie vormen in de aangepaste Monumentenregeling voor 2014. In 2014 wordt samen met gemeenten een inventarisatie uitgevoerd van karakteristieke gebouwen op basis van bestaande informatie en een beperkte aanvullende inventarisatie. n Actieprogramma voorlichting en promotie karakteristieke gebouwen Samen met gemeenten en NRF een actieprogramma opzetten voor voorlichting en promotie.

n Expeditie Fryslân (korte termijn) Expeditie Fryslân is een 2 daagse missie voor institutionele beleggers om ze te interesseren voor vastgoed in Fryslân. Dit instrument hangt samen met de participatieregeling bijzondere huurprojecten (zie hierna). In 2014 zal een eerste verkenning plaatsvinden naar de marktvraag en in 2015 zal de missie plaatsvinden onder regie van de provincie samen met het Friese bedrijfsleven. Het kasritme voor dit instrument is € 50.000 in 2014 en € 150.000 in 2015. n Infodagen Wonen/ Startersdagen wonen(korte termijn) De Startersdagen wonen vinden plaats in januari 2014 (concept datum 25 januari 2014). Ze worden georganiseerd door de samenwerkende partijen, onder regie



hoofdstuk

Besluiten uitvoeringsprogramma Wurkje foar Fryslân: (bedragen x € 1.000,-)

5

Programma

Onderwerp

Revolverend

PS besluit

Bedrag

Stimuleren van projecten ter ondersteu-

Ja (40%)

6-11-2013

5.000

Ja (25%)

6-11-2013

5.000

Nee

6-11-2013

2.000

Ja (50%)

6-11-2013

3.000

Ja (25%)

6-11-2013

4.000

Nee

6-11-2013

5.000

Nee

6-11-2013

1.000

Fries evenementenfonds voor inves-

Ja

6-11-2013

4.000

teringen die bijdragen aan Culturele

(20%)

Ja (65%)

6-11-2013

10.000

Prime- movers faciliteit

Ja (80%)

6-11-2013

5.000

Fund-of-funds

Ja (100%)

6-11-2013

30.000

Nee

6-11-2013

5.000

Stimuleren internationaal ondernemen

Nee

6-11-2013

2.000

Verbetering vestigingsklimaat

Nee

6-11-2013

3.000

Duurzame energie

Nee

6-11-2013

1.150

Zorgeconomie

Nee

6-11-2013

2.000

Budget financiering incidentele

Ja (75%)

6-11-2013

9.000

beleidsveld Agrofood ning en stimulering van het MKB voor marketing- en exportactiviteiten en internationale programma’s Stimuleren van onderzoeksfaciliteiten voor het ontwikkelen van prototypes, proefopstellingen en opschalingsfaciliteiten. Financiering van clusters en netwerken Watertechnologie

Financiële hoofdstuk

Acquisitie en propositieontwikkeling van commerciële business cases Stimuleren van onderzoek vorm en haalbaarheid van faciliteiten voor demonstratiedoeleinden Financiering van clusters en netwerken Toerisme en Recreatie Samenwerkingsinitiatieven tussen on-

ECONOMISCHE STRUCTUURVERSTERKING

dernemers, onderzoek en/of onderwijs

Hoofdstad 2018 Bedrijfsfinanciering Stimuleren strategische innovatiefaciliteiten

Besluiten kadernota 2014: (bedragen x € 1.000,-)

Programma

Onderwerp

Revolverend

PS besluit

Bedrag

Kredietbank Nederland middelen

Ja (80%)

03-07-2013

5.000

beleidsveld 11.1 wordt 6.1

Stimuleren MKB Stimuleren hergebruik, kringloop en cross-overprojecten

MKB Fryslân 6.2

Stagnerende projecten recreatie en

Nee

03-07-2013

1.660

toerisme 6.2

Subsidieregeling toerisme natuurlijk

Ja (30%)

03-07-2013

5.000

Nee

03-07-2013

11.850

Totaal

23.510

Fryslân STINAF Subsidieregeling energiebesparende maatregelen


Algemeen projecten Totaal 96.150


VERSTERKEN MENSELIJK KAPITAAL

(bedragen x € 1.000,-)

Programma


Programma

Onderwerp

Revolverend

PS besluit

Bedrag

11.2 wordt 6.1

Traineeships in Fryslân

Nee

03-07-2013

5.000

11.2 wordt 8.1

Deltaplan digitalisering

Nee

03-07-2013

5.000

Totaal

10.000

beleidsveld

Besluiten Uitvoeringsprogramma Wurkje foar Fryslân:

Revolverend

PS besluit

Bedrag

Karakteristieke bebouwing

Ja (50%)

6-11-2013

4.000

Quick scan inventarisatie

Nee

6-11-2013

100

Ja (75%)

6-11-2013

5.000

Ja (90%)

6-11-2013

20.000

Corporatieregeling

Ja (100%)

6-11-2013

20.000

Herbestemmingsregeling

Nee

6-11-2013

2.000

Nee

6-11-2013

500

Ja (80%)

6-11-2013

13.400

Nee

6-11-2013

7.800

Nee

6-11-2013

1.850

Totaal

74.650

monumenten Renovatieregeling goedkope koopwoningen Participatieregeling bijzondere huurprojecten

bestaande panden Expeditie Fryslân/ Infodagen


Programma

Onderwerp

beleidsveld

Besluiten kadernota 2014:

Wonen/ Startersdagen

Onderwerp

Revolverend

PS besluit

Bedrag

Werkloosheidsbestrijding

Nee

6-11-2013

5.000

projecten

Voldoende gekwalificeerd

Nee

6-11-2013

5.000

Budget financiering incidentele

beleidsveld

Projectfinanciering urgente (pilot)

projecten

personeel Aansluiting onderwijs en arbeids-

Nee

6-11-2013

15.000

markt Hoogwaardige kennisinfrastruc-

Nee

6-11-2013

5.000

Ja (50%)

6-11-2013

5.000

Totaal

35.000

Breedband Start- up projecten

tuur Budget financiering incidentele projecten

VERBETEREN KWALITEIT LEEFOMGEVING Besluiten Kadernota 2014: (bedragen x € 1.000,-)

Programma

Onderwerp

Revolverend

PS besluit

Bedrag

2.2

Verbeteren binnenhaven

Nee

03-07-2013

650

2.2

Bereikbaarheid

Nee

03-07-2013

15.000

beleidsveld Drachten gebiedsontwikkeling Heerenveen 6.1

Nieuw Thialf

Nee

26-06-2013

30.000

6.1

Investeringsagenda

Nee

03-07-2013

10.750

8.2

Monumentenregeling

Nee

03-07-2013

4.200

Totaal

60.600

Smallingerland



Colofon Provincie Fryslân, oktober 2013 Vormgeving: Camerik Voortman, communicatie- en pr-adviseurs Foto: Hoge Noorden, Provincie Fryslân


Wurkje foar Fryslân. Uitvoeringsprogramma Wurkje foar Fryslân 1

Recommend Documents