WORLD ART DELFT
JAARVERSLAG
2009
WORLD ART DELFT JAARVERSLAG 2009 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Tentoonstellingen en activiteiten en educatie 2.1 WAD Dichter Bij Delft II 2.2 Katsutomi Horiki 2.3 Kunst & Techniek 2.3.1 symposium 1 2.3.2 symposium 2 2.3.3 educatie 2.4 Prokkeldag 2.5 Midden-Delflanddag 2.6 Delft: kunst en zustersteden 2.7 4Delft 2.8 Chinese Tekens 2.9 De Bezetting Speelt 2.10 Art under the Volcano 3. 4. 5. 6. 7.
Zone Zero, Griekenland WAD 10 jaar Drijvend Paviljoen Rapport ‘Rol en Betekenis van World Art Delft’ Communicatie 7.1 Algemene communicatie 7.2 Website 7.3 Media 7.4 Vrienden van World Art Delft 8 . Organisatie 8.1 Bestuur en adviseurs 8.2 Directie en bureau 8.3 Commissie van Aanbeveling 8.4 Vrijwilligers 9. Financiën 9.1 Subsidie 9.2 Donaties
Stichting World Art Delft, Rotterdamseweg 205, 2629 HD Delft,
[email protected], www.worldartdelft.nl
2
1.
INLEIDING
Het jaar 2009 is voor World Art Delft een memorabel jaar. Een jaar met 10 hoogtepunten. 1. World Art Delft is dan 10 jaar een actieve Stichting. 2. Tegelijkertijd organiseert zij vijf jaar een kunstsymposium met internationale beeldend kunstenaars en studenten op haar locatie in Delft. 3. Aan het eind van het verslagjaar is World Art Delft zelf over landsgrenzen heengestapt en heeft voor de eerste keer een kunstsymposium georganiseerd in het buitenland: in Indonesië en met name in de culturele hoofdstad van het eiland Java, Yogyakarta. 4. Bovendien organiseert zij voor de eerste keer een solotentoonstelling. 5. De zgn. Museumtuin wordt officieel in gebruik genomen. 6. Verder maakt zij een niet onaanzienlijk onderdeel uit van het Delftse Cultuurjaar 2009, waarin de gemeente bruist van verscheidene cultuuruitingen. 7. Er is samengewerkt met kunstenaars uit de Delftse zustersteden. 8. World Art Delft is een van de vier locaties van een Delfts 4-luik. 9. De Vrienden van World Art Delft krijgen nieuw elan en doen van zich spreken. 10.Maar bovenal is 2009 het jaar waarin de Gemeente Delft heeft ingezien dat World Art Delft, vaak tegen de stroom in, in haar eigen missie is blijven geloven en boven is blijven drijven. Dit inzicht heeft geresulteerd in het feit dat B&W van Delft de Stichting een vierjarige waarderingssubsidie heeft toegekend. Voorwaar, een erkenning voor cultureel ondernemerschap van met name de directeur van World Art Delft. Het is natuurlijk niet gering hoeveel energie is gestoken in acties om World Art Delft meteen vanaf het begin op de kaart te zetten. Overheden, politici, beleidsmakers, organisaties, onderwijskrachten, fondsen en kunstenaars hebben in de afgelopen jaren kunnen zien, maar vooral ervaren, met welke visie projecten zijn ontwikkeld en uitgevoerd. Een visie die steeds voortkomt uit die ene missie: grenzen overbruggen. Grenzen op het gebied van culturen, van kunstdisciplines, van leeftijden, van maatschappelijke stromingen en van emoties. World Art Delft wil drempels verlagen, waarover iedereen heen kan stappen en kan beleven wat zij graag door wil geven: de liefde voor kunst en cultuur, voor natuur en architectuur, voor de mens en haar geschiedenis. In dit verslag kunt u hopelijk ook voelen hoe intens World Art Delft het jaar 2009 heeft beleefd.
□
3
2.
TENTOONSTELLINGEN EN ACTIVITEITEN EN EDUCATIE
2.1 WAD Dichter Bij Delft II 2.1.1 Tentoonstelling In 2009 is de tweede editie van het succesvolle poëzie-project uit 2008 uitgevoerd. 57 Beeldend kunstenaars uit binnen- en buitenland hebben zich laten inspireren door het gedicht ‘Luchtspiegeling’ van de Nederlandse dichteres M. Vasalis. In 2009 is het 100 jaar geleden dat deze dichteres is geboren en 10 jaar geleden overleden. Zij debuteert in 1940 met haar bundel Parken en Woestijnen, waarin ‘Luchtspiegeling’ voorkomt. Luchtspiegeling Midden in deze woestenij van zon, stenen en droog gewas zie ik opeens mijn eigen land - onaangetast door deze brand: bleek water, mist over een wei, zie ik hoe koel en zacht dat was. IJl als de dunne, dode maan, die overdag is blijven staan, maar meer dan een herinnering, begeerlijker dan enig ding zie ik het verre water blinken, trachten mijn ogen het te drinken. M. Vasalis World Art Delft vindt het belangrijk dat kunstenaars in contact komen met dit stukje kunstzinnig erfgoed van deze gezaghebbende dichteres. Het gedicht is tevens vertaald in het Engels en Italiaans. De inspiratie heeft geleid tot een groot aantal poëtische kunstwerken: schilderijen, etsen, beelden, installaties. Van figuratief (Hemelaar en Ohno) tot non figuratief (Gagas en Martina). De kunstenaars komen uit Duitsland, Japan, Griekenland, Egypte, Nederlandse Antillen, Italië, Mexico, Korea, Indonesië en Nederland. We noemen: Olaf de Baar, Andries Boertien, Simone Ten Bosch, Wolfgang Brenner, Marisa Cortese,Ann Derkx, Jan van Dorp, Mohamed Abou El Naga, Sarantis Gagas, Georgia Grigoriadou, Fx Harsono, Nico Hemelaar, Claudia Ignoto, Naoji Ishiyama, Nao Ishizaka, Seiko Kajiura,Darlene Karlynka, Tetuji Kato, Miki Kato-Star, Keiju Kawashima, Joost Koning, Hideki Kondo, Kouji Ohno, Paula Kouwenhoven, Akira Kurosaki, Masataka Kuroyanaki, Helen Martina, Masahide Kudo, Nana Miyagi, Yvonne Muizert, Atsuhik o Musashi, Choichi Nishikawa, Florian Nugteren, Oh Oeunmi, Els Otten, Marisa Polin, Marius Quee, Hanny Reneman, Johan G. Rey, Rodolfo Rios Zertuche, Atzuo Sakazume, Randolph John Schwidder, Dodog Soeseno, Tyler Starr, Minoru Suganuma, Bianca Tangande, Kato Tetuji, Sakuta Tomiyuki, Brigitte Wawoe, Bep Westenburg, Kika Wijnhoud, Sanae Yamamoto, Noriko Yida, Yoshiki Takata, Yoko Yoshizawa, Park Yeom Young, Taisuke Yuki.
4
De tentoonstelling is officieel geopend door mevrouw Lian Merkx, wethouder cultuur van de Gemeente Delft. Dat deed zij tegelijk met de opening van de ‘Nacht van de Poëzie’.
Sarantis Gagas ’The inexistent time’
Hier zien we het kunstwerk (acrylpen op plexiglas) dat de Griekse kunstenaar Sarantis Gagas n.a.v. Vasalis’ gedicht heeft gecreëerd en dat hij zelf De niet bestaande tijd noemt. Het heeft een soort nat-wegdek effect. U kent dat wel: water op de weg bij zomers weer. De lucht bij het oppervlak is warmer dan erboven, waardoor lichtstralen naar boven afbuigen. Ook zou u het effect van Gagas krijgen als u uw ogen bijna gesloten houdt en probeert tussen de wimpers door iets waar te nemen. U ziet dan allemaal zwarte stippen voor de ogen bewegen en objecten vervagen of vervormen. U zou ook kunnen denken aan de zee met het gebroken licht van de zon op het water. Kortom, een luchtspiegeling. Gagas’ kunstwerk heeft bovendien een kalligrafisch karakter. 2.1.2 Nacht van de Poëzie Op 29 januari 2009 heeft voor de tiende keer in Nederland en Vlaanderen de Gedichtendag plaatsgevonden, georganiseerd door Poetry International. In aansluiting hierop heeft World Art Delft haar eigen poëzienacht georganiseerd op zaterdag 31 januari 2009. In twee ruimtes is een bruisend en divers programma samengesteld met dichters, performers en beeldend kunstenaars. We noemen: Nico Dijkshoorn [alias P. Kouwes] Tjitse Hofman [van de groep Dichters Uit Epibreren] Sieger Baljon [ slammer met mimiek en geluidseffecten] Daniël Douglas [dichter-performer en beeldend kunstenaar] Mart Blok en Harm Bos [stadsdichter van Coevorden met gitaarbegeleiding] Merel Hutten [zingt met piano] Alex Franken [zingt met gitaar] Dick Stammes en Matthijs Winnubst [dichter met pianobegeleiding] Randolph John Schwidder [perfomer met theaterstuk ‘Poëzie in Zpace’] Niek Satijn [beeldend kunstenaar en dichter] Teuntje Verheul Vreugdenhil [voormalig stadsdichter van Vlaardingen] Margriet Wagner [autonoom kunstenaar en boventoonzanger] Toyin Loye [beeldend kunstenaar en dichter] Jacob Troost [dichter].
5
De algehele presentatie is in handen geweest van Joost Verhoeff, ondermeer horecaondernemer van Kobus Kuch en Knus in Delft, initiator [samen met Christiaan Mooiweer] van ‘Dichter Bij De Bar’ te Delft, projectbegeleider, adviseur, veilingmeester en presentator. Met heel veel positieve energie heeft hij elk optreden zódanig ingeleid, dat het publiek steeds met spanning heeft uitgekeken naar de optredens. Samen met wethouder Merkx van Delft heeft hij in de vorm van een speels interview, compleet met de voordracht van een gedicht van Godfried Bomans door de wethouder, de Nacht en de tentoonstelling inspirerend geopend. De programmering is op papier veelbelovend met voor de meeste dichters een tweetal optredens. In de praktijk blijkt op de late avond e.e.a. uit te lopen. Met twee dichters is overeengekomen dat zij hun tweede optreden annuleren om ruimte te creëren voor het programma. Iedere performer heeft, naast de inleiding van Joost Verhoeff, zijn eigen entree gearrangeerd. Opvallende act hierbij is van Sieger Baljon, die buitelend en klanken producerend in het avondlijke gras het publiek naar zijn presentatie probeert te lokken, hetgeen zonder moeite lukt. Die presentaties balanceren voortdurend tussen ernst en jolijt. World Art Delft is zeer content met de keuze van de dichter-performers en in de wandelgangen is dit eveneens bij het publiek geconstateerd. Wij memoreren de prachtige liedjes van Merel Hutten, de ontroerend mooie voordrachten van Tjitse Hofman, de jeugdige overmoed van Daniël Douglas, de intuïtieve speelsheid van Sieger Baljon, de ingetogen gedichten van Teuntje Verheul Vreugdenhil en Niek Satijn, de relaxte voordrachten van televisieheld Nico Dijkshoorn [alias P. Kouwes], de authentieke nummers van Alex Franken en zijn gitaar, de veelzijdigheid van Randolph John Schwidder, de krachtige en geëngageerde gedichten van Mart Brok en zijn begeleider Harm Bos, de persoonlijke stijl van Margriet Wagner, Toyin Loye en Jacob Troost en de plezierige en professionele presentatie van Dick Stammes en zijn pianist Matthijs Winnubst. Een extra activiteit levert Florine Visser met haar vlaggen waarop iedereen een gedicht heeft kunnen schrijven. Deze ketting van poëtische vlaggen is later op de avond in de Museumtuin van World Art Delft zódanig gehangen en beschenen, dat het lijkt of een keten van gedichten zich vanuit het niets naar een nevelige einder voortplant. Een mooi en frêle beeld. 2.1.3 Educatie Het educatieproject is van start gegaan onder de titel ‘Een beeld van een Gedicht’ t.b.v. basis- en voortgezet onderwijs. Allereerst is een lesbrief ter beschikking van de docenten om het project op school voor te kunnen bereiden. In deze lesbrief zijn de volgende elementen aan bod gekomen: • • • • • • • • • •
kerndoelen en lesdoelen achtergrond ‘Een beeld van een Gedicht’ over gedichten poëzie voor kinderen poesiealbum lessuggestie beeldende kunst luchtspiegeling kijkwijzer lessuggestie poëzie reflectie en evaluatie
6
In de lesbrief is een kijkwijzer verwerkt, aan de hand waarvan leerlingen kunnen beschrijven wat ze zien, daarna kunnen interpreteren en vervolgens een mening kunnen geven. Het bevragen van de leerlingen en het discussiëren met de leerlingen krijgt hiermee een duwtje in de rug. De leerlingen hebben op school een tekening of schilderij gemaakt van hun eigen idee van een luchtspiegeling. Vervolgens hebben ze bij World Art Delft de tentoonstelling gezien met kunstwerken die op het gedicht ‘Luchtspiegeling’ van M. Vasalis door kunstenaars uit binnenen buitenland zijn gemaakt. Hierna hebben de leerlingen een gedicht gemaakt, dat geïnspireerd is door een kunstwerk op de tentoonstelling. En zo is de cirkel rond: gedicht leidt tot beeldend kunstwerk dat weer leidt tot gedicht ! In dit project zijn de drie hoofdelementen te onderscheiden: 1. cognitief: (achtergrond)informatie en leermomenten; 2. receptief: rondgang langs de tentoonstelling bij World Art Delft plus introductie tot de kunst; 3. actief: zowel op school als bij World Art Delft zal actief moeten worden gewerkt aan een eigen kunstwerk plus gedicht. Het educatieproject is zeer enthousiast ontvangen en heeft heel wat poëtisch inzicht en gevoel voor poëzie bij jongeren naar boven gebracht. 2.2 Katsutomi Horiki In de maanden mei en juni 2009 heeft World Art Delft voor het eerst een solotentoonstelling georganiseerd. De schijnwerper staat dan op Horiki Katsutomi, van oorsprong afkomstig uit Japan maar bijna een halve leven wonend en werkend in Italië. Horiki roept associaties op met schilders als Roman Opalka en Mark Rothko. De overeenkomst met deze schilders is wellicht de herhaling van vorm en inhoud in vele werken. Het verschil is te zien in het gebruik van kleur en in de symbolische verwijzingen. Deze verwijzingen lijken op het eerste gezicht enigszins mysterieus, maar in de titels van zijn kunstwerken helpt de schilder de toeschouwer bij het interpreteren. Vaak verwijzen ze naar de Griekse mythologie. Hierin toont hij zich een filosoof. De officiële opening op 3 mei 2009 is verricht door Daniëlle Lokin, directeur Gemeentemusea Delft. Lokin verrast het publiek met een onverwachte kunstbeschouwing, waarin parallellen getoond worden tussen Horiki en Vermeer. Lokin stelt dat, wanneer men Vermeer met ultraviolette stralen bekijkt, men dezelfde grote lagen kleurvakken waarneemt als die van Horiki. Beiden zijn zorgvuldig met het aanbrengen van lagen pigment en vernis, die een kenmerkende glans geven. Een helderheid en licht, die bij beiden zo opmerkelijk zijn. Zelf zegt Horiki over zijn kunstenaarschap: ‘Mijn schilderijen zijn een manier om een teken achter te laten van wie ik ben.’ Hij is overtuigd dat kunst geen nieuwe dingen maakt. Kunst is eigenlijk recycling net als het leven zelf: het heden komt voort uit een cultuur die ons is overgedragen die iedere generatie transformeert. Horiki voelt zich een reiziger tussen poëzie en schilderkunst. Deze eenmanstentoonstelling is een schot in de roos geweest. De rust en harmonie die ervan uit straalde, heeft alles te maken met de kwaliteit van Horiki’s vakmanschap en met de poëzie van zijn kunstwerken.
7
Horiki ´Doppio Ulisse´
Daniëlle Lokin opent tentoonstelling Horiki
2.3 Kunst & Techniek Kunst & Techniek is een project met drie onderdelen: 1. twee symposia: • symposium met studenten van Nederlandse universiteit en hogescholen • symposium met beeldend kunstenaars en studenten uit binnen- en buitenland 2. tentoonstelling (zie ‘4Delft’ 2.7) 3. educatie. Delft is een stad van kunst en techniek. Reeds in de Gouden Eeuw was Delft een van de grootste steden in de Nederlanden met een aantal ‘Gouden’ kunstenaars en wetenschappers. Het fameuze Delfts Blauw heeft ook een Delftse geschiedenis van 350 jaar. En de Technische Universiteit van Delft is sinds haar oprichting in het begin van de 20e eeuw een betrouwbare bon van technische wetenschappers in de wereld. En dat is de reden dat World Art Delft een hommage wil brengen aan deze stad die zowel kunst als techniek kan laten bloeien. Het zijn juist de kunstenaars die een vertaalslag kunnen maken om de maatschappij vertrouwd te laten zijn met nieuwe technologieën. 2.3.1 Symposium 1 Studenten kunst en techniek hebben meegewerkt aan het symposium Art ’N Technology. Men heeft met elkaar gebrainstormd en gewerkt aan mogelijke verbindingen en oplossingen tussen kunst en techniek. We spreken dan van 60 studenten van de: • Technische Universiteit Delft • Hogeschool voor de Kunsten Utrecht • Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst Den Haag. Een eensluidende visie is dat je kunt stellen dat je overal technologie in kunt ontdekken maar evengoed ook kunst. Kunst probeert, in haar poging autonoom te zijn, de dingen uit hun context te bevrijden, terwijl techniek juist steeds probeert te beantwoorden aan een context. De studenten zijn onderverdeeld in een aantal groepen. Als student of aankomend ingenieur is men voorbereid om rationeel en probleemoplossend te werken. In dit symposium moet men als kunstenaar op een meer intuïtieve en emotionele wijze te werk gaan. 8
Op het snijpunt van ratio en emotie heeft men ideeën moeten ontwikkelen totdat men het Eureka-moment met elkaar heeft. Bijzondere momenten en ideeën hebben ondermeer bij de volgende groepen geleid tot interessante designs. 1. Speelgoed met psychische aandoeningen en andere mankementen. Het gaat hierbij om speelgoedachtige zich voortbewegende objecten met elk een specifiek eigen karakter of eigenschap. Door de stagnerende manier van voortbewegen viel aan ieder object een zeker mankement te koppelen, dat weer een referentie heeft met een psychische aandoening of ziekte. Zo ontdekken we in sommige objecten o.a. kleptomanie, borderline, agora fobie. De aandoeningen plus de objecten zijn gedocumenteerd en vastgelegd in een dossier, dat zeer kunstzinnig is vormgegeven door studenten fine arts.De presentatie van alle psychotische objecten met elk zijn specifieke mobiliteit heeft het publiek niet onberoerd gelaten. Er werd natuurlijk gelachen om het grote zieligheidsgehalte, maar men was tegelijk overdonderd door de gezamenlijke creativiteit van de groep. 2. De prop: een conceptueel en theoretisch idee. De groep is geïntrigeerd door een, op het eerste gezicht onbelangrijke en onbewuste, handeling: het met één hand in elkaar proppen van een stuk papier tot een vormloos (?) bolletje. Men is deze vorm gaan analyseren. Oorspronkelijk is zo´n propje papier het gevolg van een menselijke vergissing: een verkeerde zin of tekening of een ongewilde vlek. Zijn hier regels voor en is er verschil tussen een mannelijke en vrouwelijke prop. Uiteindelijk zou je ook met een prop tot een design kunnen komen. Is het dan technisch of kunstzinnig. De presentatie is van een theoretische verhandeling vrij gauw overgegaan in een wisselwerking met het publiek, dat in eigen hand heeft kunnen ervaren wat een prop is. De groep heeft haar ideeën ook mooi weergegeven in een fraaie brochure. 3. De koffiemaker: een icoon van onze consumptiemaatschappij. Voor velen is het maken en drinken van koffie een dagelijkse gewoonte of een noodzakelijk kwaad (t.b.v. adrenaline of persoonlijk geluk en rust). Basisidee van deze groep is om juist in alle rust koffie te kunnen maken en ook echt de koffie van begin tot eind te kunnen volgen. Een visueel en technisch proces dat zo belangrijk is voor zintuigen en geest, wanneer men daarna het eindproduct (koffie in een kopje) tot zich wil nemen. Hoe rustgevend is dat in vergelijking tot ons ´koffie-patroon´van de 21e eeuw: men drukt een cupje in een apparaat, drukt op een knop en in 10 seconden stroomt er iets koffie-achtig in een kopje. Van cup tot kop. De groep heeft het zich niet gemakkelijk gemaakt. Het moest een machine worden met een natuurlijke inbreng, een technische uitwerking en met kunst als medium. Het is een uiterst ludiek design geworden, dat ook nog rekening heeft willen houden met energie en klimaat. Wat te denken van opgevangen regenwater, dat via een spons een pannetje binnendruppelt en verhit wordt door brandend hout in een vuurkorf enz. De hele vormgeving laat zien welke voorbereidingen nodig zijn voordat we ons kopje koffie kunnen drinken op elk moment van de dag. De presentatie van deze installatie is echt teamwerk, net zoals de onzichtbare mannetjes die in de STER-reclame ons van binnen helpen om van brandend maagzuur af te komen. Ook hier een grote lach om zoveel ludieke genialiteit. De presentaties van de groepen is bijgewoond door een groep deskundigen: docenten en mentoren. Haar feedback heeft moeten leiden tot een nog beter inzicht in vormgeving of constructie, kunst of techniek. Het is een zeer waardevolle samenwerking gebleken van studenten met op het oog tegengestelde richtingen, maar allen met één doel: een passende beeldtaal te vinden bij de techniek-van-nu en andersom. Organisatorisch is samengewerkt met Unit Sport & Cultuur TU Delft en haar coördinatoren Bart Lentze en Frank van Schadewijk. Een samenwerking die tot een goed einde is gekomen.
9
de koffiemaker: het nieuwe koffiezetten
2.3.2 Symposium 2 Dit tweede symposium staat aan de basis van de tentoonstelling ‘4Delft’ (zie 2.7). Een grote groep beeldend kunstenaars uit binnen- en buitenland en een klein aantal dito studenten (gezamenlijk totaal 34) hebben van 1 t/m 9 augustus op het terrein van World Art Delft vruchtbaar samengewerkt. Als in een laboratorium hebben sommigen met elkaar gedacht, gesproken en onderzocht hoe aan het thema vormgegeven kan worden. Er zijn uiteenlopende materialen gebruikt. Naast de gebruikelijke verf, doek en inkt heeft men ook hout, ijzerdraad, cement/gips, plexiglas, stof/wol, was, foto´s of electriciteit in zijn kunstwerk verwerkt. Bovendien heeft men, als extra geste voor Delft, een eigen interpretatie gemaakt met de beroemde Delfts Blauwe techniek. Dit laatste heeft geleid tot een unieke collectie Delfts Blauwe borden met een hedendaagse uitstraling. De groep heeft inleidende lezingen kunnen volgen van: Daniëlle Lokin (over de schilder Johannes Vermeer en zijn tijdgenoten) en van Aart van Zoest (over de betekenis van Delft voor het Oranje vorstenhuis en het Delfts Blauw). Verder heeft men een rondleiding gekregen door het Kröller-Müller Museum op de Hoge Veluwe te Otterlo en Museum Het Prinsenhof in Delft. En om een indruk van deze historische stad te krijgen, heeft men in een boot mee kunnen varen door de grachten van Delft. World Art Delft is blij met de deelname van de volgende kunstenaars: Wolfgang Brenner /Pierluigi Cattaneo / Marisa Cortese / Ann Derkx / Sarantis Gagas / Georgia Grigoriadou / Claudia Haberkern / Claudia Ignoto / Paula Kouwenhoven / Masahide Kudo / Moki Last / Chen Li / Zhanhong Liao / Éva Mayer / Henk Molenaar / Toshitaka Nishizawa / Eliza Noordhoek / Kouji Ohno / Els Otten / Bernadette Palsma / Marius Quee / Mohammed Quraish / Rodolfo Ríos-Zertuche / Giuseppe Strano Spitu / Minoru Suganuma / Bianca Tangande / Simone Ten Bosch / Karola Teschler / Maarten Wijsman / Noriko Yida . En met de studenten: Nao Ishizaka / Bart Lentze / Meri Qvist / Laura Sassen. Dit tweede symposium heeft, naast het technische karakter, vooral de kunstzin van de stad Delft willen benadrukken met daarbij oog voor de stedelijke historie, de grootheid van Delftse schilders als Vermeer, De Hoogh en Steen en het wereldberoemde Delfts aardewerk, dat al 350 jaar in Delft door De Porceleyne Fles wordt geproduceerd. Samen met de wetenschappelijke innovaties van Anthony van Leeuwenhoek en de prominente plek van de Technische Universiteit Delft in Nederland (en in de hele wereld) ervaren wij dat kunst en techniek hier de essentie vormen van Delft.
10
2.3.3 Educatie In een stad waar de Technische Universiteit internationale faam geniet, wil World Art Delft zeker aandacht besteden aan kunst en techniek. Op de TU Delft is kunst en techniek zelfs een belangrijk onderdeel van Studium Generale. Ten behoeve van leerlingen van de bovenbouw basisonderwijs en de brugklassen van het voortgezet onderwijs is het project ‘Kunst & Techniek’ gebruiksklaar gemaakt voor deelname. Allereerst hebben docenten de beschikking gekregen over een speciale lesbrief die via de website te downloaden is. Hieruit heeft men kunnen putten uit: * informatie over kunst en techniek in het kader van kunstgeschiedenis; * lessuggesties om op school actief het thema vorm te geven; * voorbeelden van een nabeschouwing op school omtrent elkaar’s werk: in groepjes of klassikaal. Zo hebben leerlingen reeds op school de mogelijkheid gekregen om te ervaren dat technische en nuchtere werken zeker ook een schoonheid van kunst in zich hebben. We moeten hem alleen leren zien en voelen. Verder heeft een aantal scholen de tentoonstelling over dit onderwerp bij World Art Delft bezocht: tijdens een rondgang door de tentoonstelling zijn enkele kunstwerken en hun achterliggende ideeën toegelicht, is getoetst of men de kunstbeschouwing uit de lesbrief nog paraat heeft en heeft begrepen en hebben de leerlingen ook bij World Art Delft actief zelf een kunstwerk kunnen maken, waarin kunst & techniek samengaan. Voor dit laatste onderdeel zijn uit cortenstaal natuurlijke figuren (zoals bloemen en dieren) gezaagd, bewerkt en als een stalen beeld tentoongesteld. Zowel scholen als organisatie hebben in evaluaties met elkaar de zin van dit project extra onderstreept. 2.4 Prokkeldag In juni 2009 heeft Paula Kouwenhoven als beeldend kunstenaar meegewerkt aan de Prokkel Tweedaagse. Wat is een prokkel ? Mensen met een beperking zijn nog te weinig zichtbaar in de samenleving. Prikkelende ontmoetingen, prokkels, moeten dat veranderen. Tijdens deze landelijke Tweedaagse vinden inspirerende ontmoetingen plaats tussen mensen met en zonder een verstandelijke beperking. Kouwenhoven heeft in dit verband samengewerkt met een groep cliënten van zorgorganisatie Ipse De Bruggen in Delft. De opzet is het maken van een enorme drieluik, dat komt te hangen in het atrium van het Ipse-complex aan de Paardenmarkt te Delft. Hier wonen, werken en recreëren mensen met en zonder een verstandelijke handicap onder één dak. Kouwenhoven zegt hierover: ‘Het is zo bijzonder wat daar gebeurt. Ik heb dat gegeven willen uitbeelden in het drieluik.’ Zij heeft eerst de deelnemers van Ipse De Bruggen zelfportretten laten schilderen. Deze zelfwerkzaamheid is een belangrijk element in het geheel: een emotionele stimulans om zelf met alle zintuigen vorm te geven aan een zelfbeeld. Het brengt veel plezier en verwondering in de groep en men heeft ook oog voor elkaar. Vervolgens zijn deze portretten heel subtiel verwerkt in de zijpanelen. Op 12 juni is het gehele drieluik feestelijk onthuld, waarbij uiteraard de deelnemers en hun familie aanwezig zijn geweest. Het drieluik is een mooie vorm van samenwerking en communicatie tussen/van/met mensen met en zonder een verstandelijke beperking. Tijdens de Tweedaagse op 13 en 14 juni (en natuurlijk ook later) hebben velen het resultaat van dit bijzondere project kunnen bewonderen en hun prokkels kunnen afgeven.
11
2.5 Midden-Delflanddag Op 20 juni heeft World Art Delft deelgenomen aan de zgn. Midden-Delflanddag 2009 met als subtitel ‘Een manier van leven’. De volgende onderdelen hebben hier plaatsgevonden: a. Rabobank fietstocht b. workshops c. aanschouwelijke lezing. Onder het motto Een manier van leven is voor de elfde maal de Midden-Delflanddag georganiseerd in het gebied waar World Art Delft ook deel van uit maakt. De dag is bedoeld om zoveel mogelijk mensen uit het gebied zelf èn van ver daarbuiten te laten ontdekken en ervaren dat er ook andere manieren van leven zijn: in een open landschap, in de polder, met de seizoenen, met water, met de schoonheid van de natuur, in een kleine gemeenschap. Maar wel nadrukkelijk een manier die volop in de wereld van vandaag staat. ad a. Rabobank fietstocht Eén van de startpunten van een Rabobank fietstocht à 35 km is bij World Art Delft. Deelnemers ontvangen hier een door de bank ter gesteld pakket, waaronder doosje bandenplakspullen, een coolerbag, waterflesjes en een schrijfblok. De fietsers hebben tevens de mogelijkheid om, vooraf aan de start, de beeldentuin bij World Art Delft te bewonderen. ad b. workshops De Delftse Natuurwacht o.l.v. Han van den Boogaard heeft met een grote groep jongeren van 12 – 14 jaar een aantal tenten opgezet op het terrein bij de willowhenge, een stukje landart van Paula Kouwenhoven. Deze willowhenge bestaat uit een cirkel van wilgen die door de Delftse Natuurwacht op aanwijzingen van Paula Kouwenhoven is aangelegd en die elk jaar ook door deze organisatie wordt bijgehouden. Men heeft aan workshops meegedaan als touw twijnen, muziekinstrumenten maken uit takken of bamboe, houtskooltekeningen en sieraden maken. Verder zijn gedichten voorgedragen op het zgn. filosofeneiland bij World Art Delft en is rond de willowhenge een boomverhaal verteld. Uit het plezier van deze groep deelnemers blijkt de grote impact die de natuur en het landschap kan hebben op de mens. ad c. aanschouwelijke lezing Ruud Steggerda van Bureau Boom en Landschap heeft als erfnatuurgids rondleidingen verzorgd met speciale aandacht voor enkele historische bomen op de locatie van World Art Delft. De es is zo’n boom: in de loop van eeuwen (!) heeft hij een bijzondere wortel gevormd, die door generaties boeren niet is afgehakt. Het respect voor het eigene van de boom straalt ervan af en de natuur heeft een waar kunstwerk gemaakt van de holle wortel. Bij de installatie met stoelen van Paula Kouwenhoven heeft Steggerda het verhaal verteld van de es Yggdrasil, een mythe over de boom die de wereld draagt. Vanaf deze hoge boom kan de mythologische god drie werelden in de gaten houden: de onderwereld waar de boom in wortelt, de aarde waar de boom in staat en de hemel waar de takken naar reiken. In ieder geval is het een feit dat de es het in Midden-Delfland met zijn natte zwaardere kleigrond uitstekend doet. Steggerda is een bedreven en kundig verteller die jong en oud meer inzicht heeft kunnen verschaffen in de rijke historie van het erf rond World Art Delft.
12
amfitheater rond een historische es
2.6 Kunst & Zustersteden Delft kent zes zustersteden in de wereld. In augustus 2009 heeft World Art Delft een kunstproject gepresenteerd, waaraan Delft en een viertal zustersteden hebben deelgenomen. We noemen: • Aarau (Zwitserland) • Adapazari (Turkije) • Freiberg (Duitsland) • Kfar-Saba (Israël) Met Aarau en Kfar-Saba heeft Delft al 40 jaar een stedenband. Kunstenaars uit deze vijf steden hebben eerst een workshop met als thema water met elkaar gedaan o.l.v. Paula Kouwenhoven, directeur World Art Delft. Er hebben de volgende beeldend kunstenaars aan het project meegewerkt: • Aarau: Roman Brändli en Sadhyo Niederberger • Adapazari: Murat Altuğ Balcioğlu en Fatoş Çelebi • Delft: Henk Molenaar en Hanny Reneman • Freiberg: Rolf Büttner en Christian Domke • Kfar-Saba: Dina Levy en Dina Smadar. De tentoonstelling is op 2 augustus officieel geopend door mr drs G.A.A. Verkerk, burgemeester van Delft, in het bijzijn van vertegenwoordigers van de betreffende vier zustersteden, en heeft geduurd tot 30 augustus 2009. Het is interessant te zien hoe in de hedendaagse beeldende kunst niet direct meer een onderscheid is in culturen. Niet in techniek, niet in vaardigheid en ook niet thematisch. In de aanloop naar dit project is in april 2009 de burgemeester van Aarau (Zw) bij World Art Delft langs geweest om al iets van de locatie te zien.
13
burgemeester van Aarau (2e v.r.) bij World Art Delft
2.7 4Delft Samen met drie andere Delftse culturele instellingen heeft World Art Delft van 5 september t/m 10 oktober deelgenomen aan het gezamenlijke project ‘4Delft’. Het is een hommage aan de stad Delft, waarin vooral de essentie en diversiteit van de stad tot uiting is gekomen. Het is interessant te zien hoe kunstenaars van toen en nu en uit binnen- en buitenland naar de stad kijken. De deelnemende instellingen zijn: 1. Museum Het Prinsenhof met ‘De huid van de stad’. Hier is, in tegenstelling tot haar vaste collectie uit de Gouden Eeuw, moderne kunst te zien geweest van Delftse kunstenaars. 2. DOK Kunst met ‘Ritme van de stad’. Er zijn werken getoond uit de collectie die op de een of andere manier Delfts zijn (geboren, woonachtig of gemaakt in Delft). 3. 38 CC, een creatief laboratorium met ‘Karakter van de stad’. Men heeft twee kunstwerken /installaties kunnen zien van Coen de Jong en Ni Haifeng. Coen de Jong heeft in zijn werk ‘Delft is here’ drie andere plaatsen in de wereld verwerkt die ook de naam Delft dragen. 4. World Art Delft met ‘Hommage aan Delft’. De door Daniëlle Lokin geselecteerde werken, die tijdens het symposium in augustus door kunstenaars uit binnen- en buitenland zijn gemaakt, hebben de basis gevormd voor deze tentoonstelling. Een boeiende tentoonstelling waarin Delft niet alleen als kunststad naar voren komt, maar ook als kennisstad. Kunst en techniek zijn hier organisch in verwerkt. De start van dit vierluik op 5 september heeft het publiek geleid langs de vier instellingen. Allereerst heeft wethouder Lian Merkx (cultuur) het hele project in Museum Het Prinsenhof geopend, waarna Daniëlle Lokin (directeur van Het Prinsenhof en curator van dit project) inhoudelijk op de zaken is ingegaan. Dat heeft zij in alle instellingen gedaan. De overige instellingen hebben ieder voor een eigen spreker gezorgd, te weten Landa van Vliet (DOK Kunst), Lienke Wolff (38 CC) en Paula Kouwenhoven (World Art Delft). Als running gag heeft de dichter Arjen Duinker op de vier locaties de opening opgeluisterd met een specifiek gedicht. De openingscyclus heeft Jip Eilbracht op dvd geregistreerd. Bovendien heeft World Art Delft een catalogus van 100 pagina´s gewijd aan de bij haar getoonde kunstwerken (als resultaat van het symposium Kunst & Techniek) en die is vormgegeven door Yvonne Muizert en Paula Kouwenhoven. Er zijn inleidingen opgenomen van prof. dr. ir. J.T Fokkema, rectormagnificus van TU Delft, en Aart van Zoest, semioticus. World Art Delft mag zeker spreken van een buitengewone belangstelling en een warm onthaal voor zoveel Delfts kunstgenot.
14
2.8 Chinese Tekens In 2009 viert de Volksrepubliek China haar 60-jarig bestaan. In het kader hiervan heeft World Art Delft van 27 september t/m 18 oktober een tentoonstelling georganiseerd met werken van 6 Chinese en 4 Nederlandse beeldend kunstenaars. Het betreft een samenwerking met Brains & Hearts, Galerie van B. en Contemporary ESTeeLIE. De Chinese kunstenaars komen uit verschillende delen van China en hebben zich ondermeer laten inspireren door de confrontatie met een nieuwe cultuur en het zoeken naar een nieuwe identiteit. De Nederlandse kunstenaars hebben elk hun betrokkenheid met China op subtiele wijze vormgegeven. We noemen: Fenmei Hu / Liu Ren / Ma Hui / Yan Jie / Zhanhong Liao / Zhongnai Han / Dick Stapel / Peter Dumas / Simone Ten Bosch / Sylvie Overheul. De opening bij Galerie van B. is ludiek verlopen met een performance in een creatie van Simone Ten Bosch en met guzheng-muziek (Chinese citer). Het is een uitgelezen mogelijkheid geweest om te zien hoe deze twee culturen elkaar in de kunst hebben gevonden. 2.9 De Bezetting Speelt Op 8 november heeft het ensemble ‘De Bezetting Speelt’ in het kader van een serie galerieconcerten bij World Art Delft opgetreden. Deze vijf strijkers en vijf blazers spelen kamermuziek. Zij zijn verder vast of freelance verbonden aan orkesten als de Radio Kamer Filharmonie en het Koninklijk Concertgebouworkest. Zij hebben werken gespeeld van de componisten Liszt en Schubert. Het is altijd ongelooflijk om bij een recital of concert te merken dat de akoestiek bij World Art Delft en de weidse blik naar buiten een meerwaarde geven en sfeerverhogend werken. Daar zijn allen, die aanwezig zijn geweest, er unaniem over eens. 2.10 Art under the Volcano
de vulkaan Merapi op Java
Voor het eerst in haar bestaan heeft World Art Delft een kunstsymposium georganiseerd buiten haar eigen locatie. Van 20 december 2009 t/m 1 januari 2010 zijn in Yogyakarta (Indonesië), als culturele hoofdstad van het eiland Java, 11 kunstenaars en 1 student uit Azië en Europa bij elkaar geweest. 15
Het zijn: Joyce Bloem, Johnni Bogi, Seiko Kajiura, Paula Kouwenhoven, Masahide Kudo, Yu Minami, Yvonne Muizert, Jun Sato, Dodog Soeseno, Yoshiki Takata, Tamaar Tóth Varjú en Noriko Yida. TU-student/beeldend kunstenaar Bart Lentze heeft dank zij een werkbeurs van Stichting Nijland aan dit bijzondere symposium kunnen meewerken. Het thema ´Art under the Volcano´ (vrij naar Malcolm Lowrie´s beroemde boek Under the Volcano) heeft alles te maken met de wereldomvattende angst voor de uitbraak van calamiteiten als gevolg van ondermeer crises, klimaatveranderingen en sociale ongelijkheden. We vragen ons steeds af ´Dansen we niet constant op een vulkaan, die op uitbarsten staat ?´ Lowrie´s boek speelt zich af rond twee vulkanen in Mexico; World Art Delft heeft gekozen voor de Merapi op Java: een van de 16 meest gevaarlijke vulkanen in de wereld en de meest actieve op het eiland Java. Bovendien is voor deze locatie gekozen vanwege de roots van cocurator Dodog Soeseno. In hun resort bij Yogyakarta hebben de kunstenaars een fantastisch zicht gehad op de Merapi, die hen elke dag heeft geïnspireerd. Hier zijn kunstwerken (schilderijen, tekeningen en installaties) ontstaan, waarin het respect voor (de historie van) het land, de natuur en het natuurgeweld duidelijk is te zien. Niet alleen het verwoestende geweld, maar zeker ook het op den duur weer leven brengende aspect van het geweld heeft de groep enorm aangesproken. Student Bart Lentze heeft dit lijfelijk ondervonden. Hij heeft, als eerbetoon aan de Merapi, in een delta een installatie willen bouwen waar de nietigheid van de mens zichtbaar is. Ondanks de officiële toestemming van dorpshoofd en politie om in de openbare ruimte een kunstwerk te bouwen, heeft de natuur anders beslist. De natte moesson met haar hevige regenbuien en windvlagen heeft niets van een installatie willen weten. Slechts foto´s en ontwerptekeningen zijn overgebleven. Het project heeft veel belangstelling getrokken van (locale) kunstenaars, instellingen en de media. Kartika Affandi, kunstenaar en dochter van een van Yogya´s meest beroemde en gelauwerd kunstenaar Affandi, is zo geraakt door de belangstelling die de meewerkende kunstenaars voor haar land hebben getoond. Zij wil de resultaten van het symposium zo graag aan meer mensen in haar land laten zien, dat zij heeft aangeboden een tentoonstelling van dit symposium in haar Affandi Museum te organiseren, en wel in juni 2010. World Art Delft heeft dit aanbod zeer geapprecieerd en met beide handen aangenomen. Terugkijkend op het werken in zo´n bijzondere omgeving kunnen wij beamen dat de hartelijkheid van de mensen in Yogya en de schoonheid van de natuur ons als het ware hebben geheeld en een nieuwe bezieling meegegeven. 3
Zone Zero, Griekenland
In mei 2009 vindt in Aghios Panteleimona onder Kilkis, bij Thessaloniki in Griekenland, het kunstsymposium ‘Zone Zero’ plaats. Het is het eerste symposium dat de Griekse kunstenaar Georgia Grigoriadou heeft georganiseerd. Grigoriadou heeft een vijftal jaren bij World Art Delft meegedaan aan kunstsymposia, maar voelt nu de tijd rijp om zelf in haar eigen land een dergelijke activiteit te organiseren. Paula Kouwenhoven heeft haar al een tijd gespot als actieve, creatieve, accurate en intelligente kunstenaar. Grigoriadou heeft verzocht of Kouwenhoven haar achter de schermen de nodige support wil geven en als een soort beschermengel haar voor deze eerste organisatie ‘de zegen wil geven’. In de praktijk blijkt Grigoriadou goed te hebben geweten wat organiseren inhoudt. Haar thema is uitgekiend: ‘Zone Zero – the Gallikos River’. Door de zeer verontreinigde rivier, die als cultureel ontmoetingspunt tussen de Griekse en Turkse grens fungeert, moet weer levenbrengend water stromen. Aan de kunstenaars uit Europa, Azië en Zuid-Amerika de taak om een vitale inspiratie te krijgen van en te geven aan de rivier. Verder heeft Grigoriadou e.e.a. goed voorbereid: sponsoring voor huisvesting, werklocatie, catering voor kunstenaars en public relations. Zij heeft alles onder controle gehouden en World Art Delft heeft op de achtergrond kunnen blijven.
16
Er is ook ruimte geweest voor een excursie naar de Gallikos rivier en botanische tuinen, voor performances in de natuur en voor muziek en dans. Grigoriadou heeft vooral incidentele ruggespraak met Paula Kouwenhoven gevoerd, zodat deze zich als kunstenaar heeft kunnen bezighouden met het creëren van kunst. De resultaten van dit symposium zijn in twee tentoonstellingen te zien geweest in Kilkis en Thessaloniki. 4
WAD 10 jaar
In het laatste jaar van het eerste millennium heeft World Art Delft voor het eerst haar deuren opengezet en haar eerste tentoonstelling gepresenteerd: ´Aborigines in de polder´. Intussen hebben tot eind 2009 48 tentoonstellingen de revue gepasseerd. Alle tentoonstellingen zijn officieel geopend en/of bezocht door ambassadeurs en culturele attachés, ministers en staatssecretarissen, Kamerleden, commissarissen van de Koningin, burgemeester en wethouders, vrouw-van-het-jaar, rector-magnificus, directeuren (van o.a. De Porceleyne Fles, Stichting Vluchteling, Gemeentemusea Delft, Forum en Theater Terra); uiteraard naast duizenden andere bezoekers als kunstenaars, fondsen, collega curatoren en educatiemedewerkers, scholen, jongeren, vrienden en belangstellenden uit de regio, Nederland en ver daarbuiten. Speerpunt van beleid zijn steeds diversiteit en cultuureducatie geweest. World Art Delft heeft haar 10-jarig jubileum niet ongemerkt voorbij willen laten gaan. Zij ervaart nog steeds hoe rijk de wereld is met alle culturen, kunstvormen en natuur om ons heen. In de afgelopen 10 jaren heeft zij op haar eigen wijze de samenleving willen verrijken met zo veel mogelijk kunstdisciplines. Naast beeldende kunst is ook aandacht besteed aan poëzie, muziek, dans en multi media: hedendaagse kunst van kunstenaars met een eigen taal waarin de cultuur van het land van herkomst is verbonden met een internationale oriëntatie. Aanvankelijk is gekozen voor landen (of volkeren) en hun culturen, later zijn meer maatschappelijke thema’s aan bod gekomen. We noemen: a. landen en volkeren: Aborigines, Canadese Indianen en Inuït, Papua’s, Roma zigeuners, West Afrika, de Nederlandse Antillen, Indonesië, Canada, Irak en Iran, Rusland, Cuba, Tsjechië, Nigeria, Argentinië, Jemen, China en Marokko. b. (maatschappelijke) thema’s: vluchtelingen-kunstenaars, bevrijding, de dood, water, vrouwen, Olympische Spelen, Saskia en tuberculose, borstkanker, zustersteden, mensen met een verstandelijke beperking, recycling, techniek. Op een midzomerzondag, 21 juni 2009, hebben de feestklokken bij World Art Delft geluid. Een groot aantal (oud) medewerkers en bestuurders, relaties en vrienden zijn getuige geweest van een speciaal programma. Allereerst is Paula Kouwenhoven, als bedenker, oprichter en directeur/conservator vanaf het eerste uur, door de huidige voorzitter alle lof toegezwaaid die haar ontegenzeggelijk toebehoort. Lof voor zoveel lef, visie en doorzettingsvermogen om vorm te geven aan een droom. De aanwezigen hebben in ieder geval genoten van een overzicht van 10 hoogtepunten uit de voorbije tien jaren door niemand minder dan Margreet Dolman. Zij heeft dat op haar bekende cabareteske, soms hilarische wijze gedaan, gelardeerd met korte vraaggesprekken met drie personen die voor World Art Delft waardevol zijn gebleken: Atie Mol (Fonds 1818), Daniëlle Lokin (Gemeentemusea Delft) en Jacob Fokkema (TU Delft).
17
De Vrienden van World Art Delft hebben, ter gelegenheid van het jubileum, het beeld in cortenstaal ´Verbeelde Tuin´ van Jan Clemens Lampe officieel als jubileumcadeau aangeboden. Het is feestelijk onthuld door Paula Kouwenhoven tezamen met Margreet Dolman. Het beeld heeft een permanente plaats in de beeldentuin gekregen. De middag is verder opgeluisterd door live jazzmuziek van het Andriessen Trio. Het is goed geweest dat met een ernstige en vrolijke noot is stilgestaan bij deze organisatie die is voortgekomen uit een particulier initiatief en haar bestaansrecht meer dan nodig heeft bewezen.
Margreet Dolman en Jacob Fokkema
5
Andriessen Trio
Paula Kouwenhoven en Margreet Dolman
Drijvend Paviljoen
´Zonder wrijving geen glans´ is het motto aan het begin van het verslagjaar geweest. Hiermee duidt men op het feit dat alleen door de inzet en actie van het projectteam het hele project zal blijven leven en bloeien. Om het plan te realiseren is het nodig dat de Gemeente Delft ontheffing verleent van het bestemmingsplan van het betreffende gebied. Na een ietwat depressieve bijeenkomst in mei is toch besloten met het plan door te gaan. Er zal een officieel ontheffingsverzoek opgesteld worden, hetgeen minstens 5 maanden in beslag zal nemen. Deze tijdrovende opdracht zal worden gegeven aan Anneloes Nillisen van Bureau Defacto. Om dit te kunnen bekostigen is financiële ondersteuning gevraagd bij het College van Bestuur van de TU Delft en uiteindelijk ook toegezegd. Na een korte absentie van Wytze Patijn, een van de deskundige motoren achter dit plan, is de kerngroep met nieuw elan verder gegaan en hebben gesprekken plaatsgevonden met ambtenaren van bouw- en woningtoezicht, milieu en ruimtelijke ordening. Er zou een conceptueel manifest worden opgesteld, waarin ook een brede kennis van de omgeving en infrastructuur verwerkt zijn en dat weer leidt tot een strategisch plan. Maar….uiteindelijk heeft de projectgroep het College van B&W van de Gemeente Delft gemeld geen ontheffingsaanvraag in te dienen en het ingediende principeverzoek in te trekken. Men wijst op een verslag van Bouw- en Woningtoezicht, waaruit een tijdrovende en stroperige procedure met een ongewisse uitkomst blijkt. Men betreurt dat dit initiatief, ondanks een positief oordeel van sommige leden van het College, dood loopt door ambtelijke procedures binnen de gemeente. De projectgroep heeft haar kennis en enthousiasme niet verloren willen laten gaan. In de loop van besprekingen over het Drijvend Paviljoen is veelvuldig het landschap van MiddenDelfland ter sprake gekomen. Als logisch vervolg zijn ideeën ontstaan om het gebied tussen de TU-wijk en Overschie te activeren. Een nieuw plan wordt geboren: Land Art Delft. Dit plan zal nader worden uitgewerkt en gepresenteerd in de loop van 2010.
18
6.
Rapport ‘Rol en Betekenis van World Art Delft in het culturele veld’
Fonds 1818 heeft in 2008 Jetteke Bolten opdracht gegeven een onderzoek te doen naar de positie, de functie en betekenis van World Art Delft in het culturele veld. Jetteke Bolten is tot 2007 directeur van Stedelijk Museum De Lakenhal te Leiden. Fonds 1818 ondersteunt World Art Delft sinds 1999 financieel wisselend projectmatig en eenmalig voor twee achtereenvolgende jaren. De opdracht tot het onderzoek dient een drievoudig doel: 1. waar staat World Art Delft nu en wat is haar (toegevoegde) waarde binnen het werkveld; 2. hebben de donaties van het fonds World Art Delft op weg geholpen zelfstandig in de toekomst te kunnen functioneren; 3. hoe past World Art Delft binnen de nieuwe ideeën van het fonds omtrent donatiebeleid. Bolten heeft alle inhoudelijke en financiële jaarverslagen plus alle gedrukte documentatie van World Art Delft bestudeerd. Daarnaast heeft zij, zowel intern als extern, met een grote groep direct of meer op afstand betrokkenen gesproken en allen dezelfde vragen voorgelegd om zo ´het zelfbeeld dat uit de jaarverslagen opdoemt´ te toetsen. Bovendien is een uitgebreide SWOT-analyse van de organisatie gemaakt. In haar conclusie constateert Bolten dat het programmabeleid een steeds consistenter beeld laat zien en dat de Stichting zich bewezen heeft als actieve generator van unieke cultuuroverdracht: ´World Art Delft heeft in de afgelopen 10 jaar bewezen een unieke functie te vervullen in de regio.´ Er is ook een aantal aanbevelingen, waaronder het scheiden van de domeinen ‘commercieel’, ‘artistiek’ en ‘educatief’ om zo optimale professionalisering te kunnen verkrijgen. Verder wordt aanbevolen een zgn. inbedding in de Delftse scene te stimuleren door samenwerking tussen Gemeente Delft, TU Delft en World Art Delft en raadt men aan te starten met een nieuwe profilering met minder projecten per jaar: minder activiteiten maken meer aandacht voor kwaliteit en reikwijdte mogelijk. Het rapport heeft uiteindelijk geresulteerd in het historische feit, dat Fonds 1818 in december 2009 heeft besloten World Art Delft per januari 2010 een financiële bijdrage à € 40.000,- te verlenen t.b.v. de ondersteuning van de rol en betekenis van World Art Delft in de regio van het Fonds (zie ook 9.1). 7
Communicatie
7.1 Algemene communicatie In haar externe communicatie is World Art Delft zich steeds bewust van de uitstraling die zij met haar boodschap wil uitdragen. Naast kunst en cultuur maken ook natuur en duurzaamheid er deel van uit. Dit groene beeld van de organisatie is manifest in de ontwikkeling van enkele projecten en dat begint al bij de interne communicatie bij het brainstormen, het overleg tussen bestuur en directie/bureau en het vormgeven. De projecten worden naar buiten toe gecommuniceerd via projectplannen (schriftelijk) of toelichtingen (mondeling), vooral naar fondsen, sponsoren, stichtingen en overheid. Verder hanteert World Art Delft de volgende algemene communicatiemiddelen: catalogi, folders, posters, banners, uitnodigingen en een aankondigingsbord bij de eigen locatie.
19
7.2 Website Het onderhoud van de website is in 2009 geheel in handen van Yvonne Muizert, die ook betrokken is bij alle drukwerk. Muizert is heel alert en accuraat; hierdoor krijgt alle informatie onmiddellijk een plek op de website en de vormgeving ontstaat in nauw overleg met Paula Kouwenhoven. Geïnteresseerden kunnen de site raadplegen voor: • info over World Art Delft • agenda van tentoonstellingen en activiteiten • symposia • kunstenaars die (regelmatig) aan World Art Delft verbonden zijn • educatie plus lesbrief • Vrienden van World Art Delft • publicaties in de pers • archief. 7.3
Media
De media besteden op twee manieren aandacht aan de activiteiten of acties van World Art Delft: 1. via persberichten en foto’s die de organisatie verspreidt; 2. via eigen waarneming ter plekke en/of interviews; 3. via advertentie van World Art Delft. De geschreven pers heeft veel aandacht besteed aan het 10-jarige jubileum van World Art Delft, de activiteit van Paula Kouwenhoven in het kader van Prokkeldag (zie 2.4) en aan het kunstsymposium ‘Kunst & Techniek’ (zie 2.3.2). Verder is nieuws te vinden geweest via de digitale bronnen van de Gemeente Delft, de Gemeente Midden-Delfland, de Delftse Natuurwacht, De Bezetting Speelt en van sommige beeldend kunstenaars, dichters en scholen. In Indonesië hebben enkele kranten en een magazine artikelen gewijd aan het symposium ‘Art under the Volcano’ in Yogya, sommige in december 2009, andere iets later in 2010. De Delftse Stadsradio heeft, in de aanloop tot enkele activiteiten, Paula Kouwenhoven geïnterviewd. 7.4
Vrienden van World Art Delft
Het feit dat de organisatie rond de Vrienden van World Art Delft meer gestroomlijnd is, is duidelijk merkbaar. De coördinatie van bestuurslid Henk Busink heeft ertoe geleid dat de vrienden voortdurend onder de aandacht zijn van directie en bestuur, maar ook dat men steeds betrokken wordt bij het wel en wee van World Art Delft. Busink is actief in het vergroten van het vriendenbestand en beheert hiervoor ook de externe communicatie. Voor de vrienden is een speciaal bankrekeningnummer geopend, waarvoor de penningmeester verantwoordelijk blijft. In 2009 heeft World Art Delft voor haar 10-jarige jubileum van de vrienden als cadeau een beeld-in-staal gekregen. Dit beeld is officieel aangeboden en onthuld tijdens de viering op 21 juni 2009 (zie 4). Ook is in dit verslagjaar door de coördinator voorgesteld de twee poëzieprijzen (senior en junior) voor de geplande dichterswedstrijd in januari 2010 door de vrienden ter beschikking te stellen, hetgeen als een sympathieke geste wordt aanvaard. Kortom, de Vrienden van World Art Delft is een welkome maar ook een uitgekiend communicatie-instrument geworden.
20
8
Organisatie
8.1 Bestuur en adviseurs World Art Delft is een Stichting, die twee organen kent: bestuur en directie. Het bestuur kent bovendien een groep van adviseurs die gevraagd en ongevraagd (elk op zijn terrein) adviezen geeft. Bestuur en adviseurs zijn onbezoldigd. Leden van het bestuur worden voor een termijn van drie jaar gekozen; daarna kan men herkozen worden. Het bestuur stelt de jaarbegroting vast evenals het jaarprogramma dat door de directie is voorbereid. Het financiële en inhoudelijke jaarverslag worden onder haar verantwoordelijkheid uitgegeven. De uitgangspunten van het bestuur zijn gestoeld op de aanbevelingen van Cultural Governence. De accenten in haar besturingsmodel liggen in ondersteunende en toezichthoudende taken. De dagelijkse leiding is gedelegeerd aan de directie. In het verslagjaar 2009 is het bestuur als volgt samengesteld. voorzitter
ir K.M. van der Laan / Max Directeur Universiteitsfonds TU Delft
‘World Art Delft: waar cultuur, kunst en natuur samenkomen.’ penningmeester
drs J.C. van den Heuvel / Hans Directielid Canon Nederland N.V., Amstelveen
‘Om het mogelijk te maken Kunst vanuit alle werelddelen te laten zien, is een goed beheer van de inkomsten en uitgaven bijzonder belangrijk.’ 21
secretaris
ir T.S.M. de Haan / Thomas Senior beleidsmedewerker Ministerie van Economische Zaken
´World Art Delft blijft mij boeien: een ontmoetingsplek die bruist van energie, waar de cultuur vanaf spat. Het voelt als een thuishaven. Ik vind het een voorrecht om eraan bij te dragen.´ bestuurslid
em prof ir H.B. Verbruggen / Henk Emeritus hoogleraar Technische Universiteit Delft Nevenfuncties: * voorzitter landelijke Vriendenverenigingen Hoger Onderwijs Voor Ouderen (HOVO) * bestuurslid Vrienden van Het Prinsenhof (Delft)
´Verbruggen wil bruggen slaan tussen techniek en kunst.´
22
bestuurslid
H. Busink / Henk Adviseur in educatie en project-management
´World Art Delft als eye-opener via kunst bij de ontmoeting met andere culturen.´
adviseur financiële zaken
drs E. Bruinsma / Eric Financieel en juridisch adviseur voor organisaties in het cultureel maatschappelijk veld.
´World Art Delft: broedplaats voor plannen en projecten met kunstenaars “from all over”.´
23
adviseur (lagere) overheid
ir L.J. Pieterse / Leen Civiel ingenieur en bestuurder
´Kunst & Cultuur, omdat het móet !´
adviseur communicatie
J.J. de Mooij / Jos Senior communicatieadviseur TNO met als specialisme: arbeidsmarktcommunicatie, online media en marketing communicatie. Nevenfunctie: Delft Communication Network.
´World Art Delft: een ondernemende inspiratievolle oase in de Randstad met internationale allure.´
24
Het bestuur heeft in 2009 zevenmaal plenair vergaderd met directie en adviseurs. Bovendien is in petit comité vergaderd met ondermeer de accountant, de advocaat en de Gemeente Delft en is een zgn. feestcommissie ingesteld om het jubileum in 2009 voor te bereiden. Het bestuur heeft zich ondermeer gebogen over: • • • • • • • • • • •
financiële instrumenten structurele subsidies Gemeente Delft en Fonds 1818 transparante begroting rapport ‘Rol en Betekenis van World Art Delft’ verzekeringen Delft cultuurjaar 2009 vrijwilligers 10-jarig jubileum Vrienden van World Art Delft communicatie kunstsymposium Indonesië
8.2 Directie en bureau Paula Kouwenhoven, directeur van World Art Delft, heeft meerdere hoedanigheden binnen de organisatie: conservator, visionaire plannenmaker, netwerker, kunstenaar, stootbal, boegbeeld. Zij opereert voortdurend in de frontlinie, zowel in- als extern, en toont steeds haar grootmoedigheid en doorzettingsvermogen om idealen verwezenlijkt te krijgen. Daarbij zal zij nooit haar verantwoordelijkheid uit het oog verliezen. Het bestuur prijst zich gelukkig met de wijze waarop Kouwenhoven de organisatie leidt met een grote lijst activiteiten voor zich en slechts een klein bureau achter zich. Bianca Blaak heeft haar vrijwillige administratieve krachten tot de zomer ingezet. Hierna is periodiek een medewerker van accountantskantoor Slof & Van der Meer op het bureau aanwezig om de financiële administratie bij te werken. Het geeft het bureau ook ruimte dat de Vrienden van World Art Delft een eigen coördinator heeft in de persoon van bestuurslid Henk Busink. 8.3 Commissie van Aanbeveling De Commissie van Aanbeveling is een groep mensen die een respectabele staat van dienst heeft in binnen- en buitenland. Zij dwingt respect af vanwege haar statuur en zij heeft gevraagd en ongevraagd het imago en de missie van World Art Delft ondersteund. Ook in 2009 zijn wij trots op onze Commissie van Aanbeveling, te weten: • • • • • • • •
mevr. drs Hedy d’Ancona, minister WVC 1989-1994 en europarlementariër 1994-1999; prof dr ir Jacob Fokkema, rector-magnificus TU Delft tot januari 2010; mr drs Bas Verkerk, burgemeester Gemeente Delft; mevr. Saskia Noorman-den Uyl, lid Tweede-Kamerfractie PvdA tot eind november 2006; dr Herman Obdeijn, auteur en universitair hoofddocent migratiegeschiedenis (Leiden); in 2006 geridderd door Mohammed VI, koning van Marokko; ir Olivier van Royen, voorzitter Raad van Bestuur Hoogovens/Corus 1988-1992; ir Hans Beunderman, directeur Bestuurlijke en Management Ondersteuning TU Delft; ir Gilbert Wawoe, lid Raad van State.
25
8.4 Vrijwilligers Het is nog steeds de realiteit dat World Art Delft op verschillende plekken in de organisatie wordt bijgestaan door een groep vrijwilligers. Elk op haar terrein en met haar vaardigheid is deze groep onontbeerlijk en kan de directie in alle vertrouwen bepaalde taken aan haar opdragen. We kunnen haast spreken van een kerngroep die in de loop der jaren trouw is aan World Art Delft en vooral aan de directeur. Vrijwillig zijn: • • • • • • • • •
9
Paula Petersen, gastvrouw tentoonstellingen Emy van den Bosch, fotografie, archief, gastvrouw tentoonstellingen Kees van den IJssel, gastheer tentoonstellingen Bianca Blaak, administratie tot zomer 2009 Rita Verbruggen, educatie Marianne Kunz, educatie Bedrane Sulaymani, onderhoud tentoonstellingsruimte Jeroen van Schie, facilitaire zaken Laura Sassen, educatie en workshops
Financiën
9.1 Subsidie * Per januari 2009 heeft World Art Delft een waarderingssubsidie à € 40.000 toegekend gekregen van de Gemeente Delft. De subsidieverlening vindt plaats op grond van de Kaderverordening Delft 2008 en de beleidsregel Maatschappelijke Activiteiten. Hij is structureel voor 4 jaren met dien verstande dat hij op de gemeentelijke begroting wordt gereserveerd voor World Art Delft, maar wel ieder jaar opnieuw moet worden aangevraagd. Deze subsidie is het resultaat van jarenlange onderhandelingen, lobby en uiteraard steeds opnieuw aantonen waar World Art Delft voor staat. In 2009 heeft de Gemeente een nieuw Cultuurbeleidsplan geschreven in het kader van haar nota ‘Samen aan de Slag’. En in 2010 treedt een nieuwe gemeenteraad aan. Het blijft dus wel zaak dat World Art Delft onder de aandacht blijft. * Zoals reeds bij hoofdstuk 6 vermeld, heeft Fonds 1818 in december besloten aan World Art Delft een financiële bijdrage toe te kennen à € 40.000 per 1 januari 2010 ter ondersteuning van de rol en betekenis van World Art Delft in de regio van het fonds. Deze bijdrage is eveneens structureel voor vier jaren. World Art Delft beschouwt beide subsidies als een erkenning voor haar rol in Delft en de regio, die zij de laatste tien jaren zorgvuldig heeft opgebouwd en bestendigd.
26
9.2 Donaties Ondanks de subsidie van de Gemeente Delft in het verslagjaar is projectsubsidie nog steeds een noodzakelijke aanvulling. Deze is nodig geweest om onderdelen van projecten en activiteiten uit te kunnen voeren. Met deze projectsubsidies in de vorm van donaties heeft World Art Delft steeds dichter bij de vervolmaking van haar geplande projecten kunnen komen. Daarom zijn deze donaties in dank aangenomen van:
Fonds 1818 SNS Reaalfonds VSBfonds Stichting voor Hulp aan Delftse Jongeren Rabobank Zuid-Holland Midden Coöperatiefonds Stichting Nijland TU Delft Art Centre Delft
27
