WHIPLASH MAGAZINE. Ziekte en werk HÉT WHIPLASH LIJFBLAD. 25e jaargang nummer 1 april 2013

WHIPLASH MAGAZINE Ziekte en werk

HÉT WHIPLASH LIJFBLAD 25e jaargang | nummer 1 | april 2013

Inhoud 5 Durf ik op mezelf te vertrouwen? Helia trekt een parallel tussen de wervelende perzische dans en het balanceren na een whiplash. Het belang van training, concentratie en ontspanning.

6 Solliciteren met whiplash: Anne Anne maakt na haar whiplashongeval goede afspraken met haar

5

werkgever. Maar dan gaat het bedrijf sluiten en verliest ze haar baan. Anne laat zich niet uit het veld slaan en maakt een plan.

8 Tips over solliciteren met whiplash Een personeelsmanager geeft zijn visie en tips over het solliciteren met een whiplash. En veel meer tips!

12 Re-integreren met whiplash: Jasmijn Jasmijn wil na haar ongeluk weer aan het werk bij haar eigen werkgever. Dit gaat moeizaam en een tweede ongeluk steekt een flinke spaak in het

6

wiel. Na een keuring gaat UWV haar ondersteunen.

14 Steun bij gesprekken over werk Liesbeth, Marleen en Diederik volgen via project DIA een zelfmanagementtraining. Waarom deden zij hier aan mee, wat kan een training je opleveren. En hoe ervaren zij de begeleiding van een coach om de gesprekken met de bedrijfsarts voor te bereiden? Met een paar gouden tips (niet alleen voor op het werk)!

19 Sterker de keuring in Hoe komt een bedrijfsarts of verzekeringsarts tot zijn oordeel bij

22

whiplash? Ze vinden het lastig in te schatten wat je wel of niet kan. Een duidelijk verhaal van de zieke werknemer kan veel verschil maken. Met tips voor de keuring.

Handige kleurcodes

En verder:

Medisch en zorg

Voorwoord.......................................................................................3 Paardrijden met een whiplash.....................................................22 Nieuws...........................................................................................24 Activiteiten....................................................................................26 Prikbord.........................................................................................27 Koken met whippies.....................................................................29 Contact en colofon........................................................................31

Werk en inkomen Letselschade Leven en welzijn Diensten van WSN

2

Voorwoord

Overpeinzingen Een poosje geleden zat ik met wat mensen te

Sterker nog: sommige hebben helaas het ima-

praten en ik vroeg hen: Hoe komt het toch dat

go opgebouwd dat ze een ‘klaagclub’ zijn en

zo weinig mensen die een whiplash krijgen, de

nauwelijks in staat hun eigen problemen op

weg vinden naar de Whiplash Stichting?

te lossen. Dit is bijzonder jammer, want juist

Per jaar raken ruim 20.000 mensen betrokken

bij patiëntenorganisaties leeft in toenemende

bij een whiplashongeval. Veel van hen komen

mate het besef dat je moet zorgen dat je zelf

niet bij de Whiplash Stichting terecht, terwijl wij

de regie kunt voeren als een ziekte of aandoe-

nieuwe whiplashpatiënten kunnen helpen de

ning je overkomt. Ook daar moeten we met zijn

weg te vinden in het medisch circuit. Maar ook

allen meer bekendheid aan geven.

op het werk, in je dagelijks leven of een mogelijke letselschadezaak. De WSN kan bogen

Tenslotte denk ik dat de overheid een belang-

op veel ervaring en kennis over hoe je zo snel

rijke steek heeft laten vallen. In de grote be-

mogelijk je behandeling kunt oppakken en de

zuinigingswoede van de laatste jaren heeft zij,

regie over je eigen lichaam weer kunt voeren.

waarschijnlijk onbewust, een signaal afgege-

Veel vrijwilligers staan klaar om juist die nieuwe

ven dat de toegevoegde waarde van patiënten-

whiplashpatiënten een luisterend oor te bieden

organisaties te gering is. Dit laatste is bijzon-

en op vragen antwoorden te geven vanuit hun

der jammer, omdat juist de laatste jaren een

eigen ervaringen.

enorme verandering op gang gebracht was tot verdere professionalisering en kwaliteitsverbe-

Op welke manier kunnen we de afstand tus-

tering van de patiëntenbeweging.

sen nieuwe whiplashpatiënten en de Whiplash Stichting Nederland verkleinen?

Hopelijk kunnen we met zijn allen het tij keren.

Ik denk dat we als WSN meer goede ambas-

Laten we als WSN op zoek gaan naar meer

sadeurs nodig hebben die duidelijk maken hoe

ambassadeurs. Laten we de kwaliteit van onze

goed nieuwe whiplashpatiënten geholpen wor-

dienstverlening op peil houden en zo mogelijk

den door lid te worden van de WSN. Kent of

verbeteren en laten we vooral samenwerken

bent u een van die goede ambassadeurs?

om gezamenlijk te zorgen dat whiplashpatiënten snel en goed het heft in eigen handen kun-

Verder denk ik dat patiëntenorganisaties in het

nen nemen en nieuwe invulling weten te geven

algemeen te maken hebben met een imago-

aan hun toekomst.

probleem. Zij hebben in het verleden te weinig duidelijk kunnen maken hoe groot hun toege-

Mocht u ideeën hebben of andere suggesties,

voegde waarde is voor hun patiënten.

mail mij: [email protected].

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

Louk de Both, voorzitter

3

advertenties

Expertisecentrum voor Arbeid en Gezondheid whiplashexpertise multidisciplinaire reïntegratieprogramma’s cursus ergonomie reïntegratiecoaching

Whiplash en onbegrepen! de Juricon Adviesgroep gespecialiseerd in Sociaal Verzekeringsrecht (WAZ, WAO, WW), Sociale Voorzieningen (WVG en Pgb) en reïntegratie (REA). Bezwaar-, beroeps- en

INC Centrum Arbeid & Gezondheid Contactpersoon: Kees Lanser MHD Bezoekadres: Schapedrift 85, 3371 JJ Hardinxveld-Giessendam T: (0184) 63 01 60, E: [email protected], I: www.inc-centrum.nl

hoger beroepszaken en praktische reïntegratie. Landelijk werkend. Roel Beukema - ASSEN - tel. 0592 - 405336

Is veel draaien in bed gezond? Nee, veel draaien verstoort de diepe slaap, met als gevolg, veel minder energie voor de volgende dag. Dat mensen ‘s nachts veel draaien heeft als reden: •

Dat men niet lekker ligt. Hoe komt dat? Tijdens de diepe slaap verslappen de spieren en banden, die de wervels in stand houden. Daardoor zoeken de wervels een stabiele positie en komt de mens in een verkeerde houding te slapen zoals de buikligging en de ¾ houding. Door deze langdurige spanningen ontstaat druk op de zenuwen, met als gevolg; “veel draaien in bed”.

•

Dat men op de buik slaapt, hetgeen een verkeerde slaaphouding is. DE OPLOSSING (Leer slapen met de “Anti Nekpijn Pillow” en de “Sleepmate”. Een rolvormig kussen gevuld met gekaarde kapok, (ook wel goeling genoemd), die ervoor zorgt, dat het lichaam niet naar de buikligging kantelt.

Voor meer info zie www.nekpijn.nl www.topslapen.nl 4

Onder [P] Langstraat Arnhem - Centrum Telefoon 026 - 44 22 777

Werk en ziekte

De uitdaging om mijn lichaam te vertrouwen ‘Dansen is voor mij een noodzaak. Want als ik niet dans voel ik me ongelukkig. De Perzische dans brengt me vreugde en levenslessen. Whirlen, wat je veel in de Perzische dans ziet, is sierlijk om je as wervelen, zoals je op de coverfoto ziet. Binnen het leerproces van het whirlen komt iedereen zijn angst tegen. Kan ik mezelf wel staande houden? Durf ik op mezelf en op mijn lichaam te vertrouwen? Ik denk dat mensen na een whiplash, zoals jij Fleur, dit proces wel herkennen, ook al speelt het zich op een ander niveau af.’ ‘Om langdurig rond te kunnen draaien, niet duizelig te worden en te weten waar je lichaam in de ruimte is, is training nodig. Want het lichaam wordt gebombardeerd met visuele prikkels

Helia Bandeh: Perzische danseres

en draaikrachten die je evenwicht verstoren. De rondvliedende krachten ne-

‘Mijn ervaringen met de mentale hou-

houding. Zo heb ik moeilijke tijden

men je mee. Daar ontmoet je de angst

ding van het whirlen helpen me ook

doorstaan. Bijvoorbeeld toen ik als

om de controle te verliezen en te val-

in mijn dagelijks leven. Problemen of

alleenstaande moeder weinig voor-

len. Om dat te hanteren, heb ik geleerd

onzekerheden slingeren me soms uit

uitzichten had op de arbeidsmarkt.

mijn lichaam en geest te ontspannen

mijn balans. Als ik me dan volledig op

Nu heb ik een eigen dansschool en

terwijl ik me volledig op het centrum in

mezelf richt, ontspan en me vooral op

treed overal op. Ik heb me letterlijk en

mijn buik en op mijn as concentreer.

mijn mogelijkheden concentreer, vind

figuurlijk uit de problemen gedanst en

Die as loopt loodrecht door het lichaam

ik een manier om er goed mee om te

blijf mijn dromen volgen. Zo hoop ik

bij je ruggengraat. Denk maar aan een

gaan. Misschien dat whiplashpatiën-

binnenkort naar India te gaan om het

bromtol die alleen kan blijven draaien

ten die ook met een delicaat even-

whirlen verder te perfectioneren.’

als de as van de tol niet naar één kant

wicht moeten omgaan, deze ervarin-

gaat hellen. Ik moet mijn rug recht hou-

gen kunnen gebruiken.’

Fleur van Leeuwen

stevig op de grond om de balans niet

‘Mijn dagelijkse training helpt me

Voor meer informatie kunt u kijken op:

te verstoren.’

bewust te blijven van deze levens-

www.helia.nl

den en zet mijn voeten heel precies en

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

5

Solliciteren

Solliciteren met een whiplash Anne (51 jaar) werkt al sinds 1994 als IT-consultant. Als gevolg van een aanrijding heeft ze een aantal beperkingen en een gedeeltelijke WAOuitkering. In haar werk kan ze dat goed hanteren. Maar dan hoort ze in de zomer van 2012 dat het bedrijf waarvoor ze werkt gaat sluiten. Per 1 januari 2013 komt ze in de WW. De schrik slaat haar om het hart: Hoe komt iemand met haar rugzak op deze moeilijke arbeidsmarkt nog aan de slag?

Werken na een whiplash

Toch heeft de nasleep van de whip-

het redden in een nieuwe omgeving,

In 1999 loopt Anne een ingrijpend

lash wel gevolgen gehad voor de

zonder mijn privileges?

whiplashletsel op. Tot dat moment

loopbaan van Anne. ‘Ondanks het feit

heeft ze een actief en vol leven: drie

dat ik soms wel ander werk wilde, ben

Anne praat met vrienden en collega’s

jonge kinderen en een baan voor vier

ik wat blijven hangen bij deze baas,’

om antwoorden te vinden op deze

dagen per week. Door haar grote inzet

zegt ze met een lach. ‘Solliciteren

vragen. Ook legt ze contact met UWV

en met hulp van alle betrokken partij-

met beperkingen en een gedeeltelijke

om goed haar rechten en plichten te

en kan ze na een jaar haar werk weer

WAO-uitkering was me toch te inge-

kennen. ‘Ik heb toen een strategie

oppakken. Wel gaat ze minder wer-

wikkeld.’

bepaald’, vertelt ze. ‘Zoeken naar

ken: drie dagen per week. UWV stelt

een baan die mij aan de ene kant vol-

vast dat haar belastbaarheid en werk-

doende uitdaging zou bieden, maar

tempo blijvend lager zijn dan voorheen. Dit resulteert in de toekenning van een kleine WAO-uitkering. ‘Op mijn werk hebben we een win-win situatie gecreëerd’, vertelt Anne. ‘Ik

‘Heb vertrouwen in wat je kunt en benadruk dit in je brief en gesprekken’

die aan de andere kant ook zou passen bij mijn fysieke en mentale mogelijkheden. Goed kijken naar zaken als werkdruk, reistijd, aantal uren en mogelijkheden om deels thuis te werken. En ik nam me voor om tijdens de

werd voor drie dagen betaald, maar

sollicitaties niet over de whiplash te

leverde vaak een productie voor vier

praten.’

dagen. Mijn leidinggevenden gaven

Ontslag, en dan?

me de vrijheid om het werk optimaal in

In de zomer van 2012 hoort Anne dat

Met veel energie stort ze zich op de

te richten en ik voelde niet de druk om

het bedrijf gaat sluiten. Per 1 januari

arbeidsmarkt.

vier dagen te werken. Mijn collega’s

2013 komt ze op straat te staan. Dat

nauwelijks passende vacatures, dus

merkten verder niets. Zelf zorgde ik

levert veel onzekerheid, spanning en

ze moet het vooral hebben van haar

wel dat het elastiek niet te ver uitge-

vragen op. Hoe kom ik als 50-plusser

netwerk: ‘Ik schakelde iedereen in,

rekt werd door ook mijn rust te nemen

met een gedeeltelijke WAO aan een

die mogelijk iets kon bijdragen’, zegt

en me te beperken in mijn sociale

baan? Wat moet ik op welk moment

Anne. ’Collega’s, klanten, vrienden en

activiteiten.’

vertellen tijdens sollicitaties? En ga ik

familie. En ik plaatste een goed profiel

6

De

kranten

bieden

Solliciteren op LinkedIn. Al die contacten leverden, een beetje tot mijn verbazing, snel gesprekken op. En bij iedere mogelijkheid stelde ik mijzelf en mijn omgeving weer de vraag: Past deze baan bij mij?’

‘Een werkgever is niet geïnteresseerd in wat je niet kunt. Daar hoef je het dus niet over te hebben’ Succes Al die inspanningen leveren eind 2012 resultaat op. Er komt een leuke organisatie in beeld, die een projectleider zoekt. De gesprekken verlopen positief. Zoals ze zich heeft voorgenomen, rept Anne niet van de whiplash. ‘Ik ben me steeds meer gaan realiseren dat een werkgever geïnteresseerd is in wat je kan en niet in wat je niet

dat Anne drie dagen op kantoor werkt

de werkgever recht heeft op facilitei-

kan. Ieder mens kan dingen niet of

en een halve dag thuis.

ten als ze iemand met een uitkering in dienst nemen. Ik schrok wel toen ik

minder goed en de oorzaak daarvan is niet zo relevant’, zegt ze heel po-

Inmiddels is Anne met veel plezier

dit hoorde en voelde me opeens weer

sitief. De baan is qua uren en reistijd

aan de slag in haar nieuwe baan. ‘Het

onveilig. Maar het is niet anders. Als

aan de zware kant, maar ze besluit

inwerken kost veel energie’, vertelt

mijn leidinggevende erover begint,

om het gesprek over aantal uren en

ze. ‘Maar het gaat goed. Alleen lukt

kan ik uitleggen dat het mijn functi-

thuiswerken uit te stellen tot het afron-

het niet om de whiplash blijvend bui-

oneren op het werk niet beïnvloedt.

dende gesprek over de arbeidsvoor-

ten beeld te houden. Ik moet nu een

De uitkering is een compensatie voor

waarden. Dat werkt; de werkgever wil

formulier invullen, waarin gevraagd

het feit dat ik niet meer fulltime kan

haar graag voor de functie hebben en

wordt of ik een WAO / WIA-uitkering

werken.’

is bereid om de arbeidsduur terug te

heb. Na de proeftijd ben je verplicht

brengen tot 28 uur met de afspraak

die gegevens te verstrekken, omdat

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

Katy van der Sluis

7

Solliciteren Zes vragen aan Wardy Doosje, personeelsmanager in de zorgsector

Wardy: ‘Geef aan dat je graag wilt werken en vertel wat je wel kunt’

Heeft een sollicitatie van een kandi-

Wist u dat een werkgever gebruik kan

in huis haalt. En dat daar op een eer-

daat met whiplash bij u een kans?

maken van financieel aantrekkelijke

lijke manier voor wordt uitgekomen.’

‘Dat ligt eraan welke beperkingen er

regelingen voor medewerkers met

zijn en welke impact die hebben op de

een ziekte of handicap?

Een werkgever mag een sollicitant

functie. Het gaat om de aard van de

‘Dat klinkt gunstig. Als iemand minder

niet vragen naar gezondheid. Een sol-

klacht, hoe ziet dat er uit? Een kan-

productief is, maakt het dat wel mak-

licitant is wel verplicht om belemme-

didaat met een whiplash kan ook een

kelijker. Maar uiteindelijk wil je als per-

ringen voor een functie te melden.

goede kandidaat zijn.’

soneelsmanager weten welk risico je

‘Ik vind het een goede regel. Als een

8

Solliciteren sollicitant eventuele beperkingen niet

Wat is uw advies aan mensen met

der openstaat voor sollicitanten met

zou melden en ik kom er later achter,

een beperking zoals whiplash, die

een beperking. Maar dat de Rijks-

dan vind ik dat niet eerlijk. Meestal

gaan solliciteren?

overheid daar positiever instaat. In

komt het toch op de een of andere

‘Mijn advies is om daar open en eerlijk

de gezondheidszorg is dat toch weer

manier in het gesprek naar voren als

over te zijn. Het speelt toch een be-

anders. Over het algemeen vinden

een sollicitant iets heeft. Ik zou daar

langrijke rol in je functioneren. Geef

organisaties het lastig om over dit

op een nette manier mee omgaan,

aan dat je graag wilt werken. Dat is

soort dingen te spreken. Een vraag

met respect.’

wat ik als personeelsmanager graag

voor een sollicitant is vaak: ‘Is het

wil horen. Op dat punt moet je niet

slim dat ik daar iets over zeg of niet’.

Hoe reageert u als een nieuwe werk-

een slachtofferrol gaan zitten; ’Ik ben

In mijn beleving is een open en eer-

nemer in de proeftijd vertelt dat hij/ zij

zielig’. Als beide partijen elkaar zien

lijke dialoog, waar dat dan ook over

een whiplash heeft?

zitten, dan zou ik als sollicitant eerlijk

gaat, altijd het beste. Goed voor het

‘Dan zou ik diegene daar wel op aan-

zijn over je beperking voor het defini-

onderlinge vertrouwen. En met een

spreken en vragen waarom hij/zij dat

tieve besluit wordt genomen.’

whiplash denk ik dat je heel goed aan de slag kunt en tot tevredenheid van

niet eerder verteld heeft. En ik zou willen weten welke beperkingen er zijn.

Denkt u dat uw collega’s in andere or-

jezelf en je (toekomstige) werkgever

Als het na de proeftijd wordt verteld,

ganisaties of andere branches gelijk-

jaren vooruit kunt.

dan zou ik daar vreselijk van balen.

soortige antwoorden zouden geven?

Helemaal als dat tot uitvalsverschijn-

‘Ja, dat denk ik wel. Ik kan me voor-

selen gaat leiden.’

stellen dat een productiebedrijf min-

Ilona Jansen

Oproep whiplash en werk In dit nummer van het Whiplash Magazine beste-

Werken, re-integreren en solliciteren met een

den we veel aandacht aan het thema whiplash en

whiplash in de rugzak:

werk. We nodigen u graag uit om te reageren op

Hoe heeft u het aangepakt?

deze artikelen en uw ervaringen te delen.

Wat en hoe communiceert u over uw aandoe-

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

ning en beperkingen? Wat zijn uw positieve en negatieve ervaringen? Heeft u nog goede tips? Laat het ons weten via [email protected].

9

Solliciteren

Tips voor solliciteren met whiplash Een goede voorbereiding is het halve werk. Zet je mogelijkheden, beperkingen en ideeën op een rijtje, voordat je begint met solliciteren. 1. Wat zijn je sterke punten en wat motiveert je?

maar ook de conclusies die je uit de vooraf-

Wat heb jij een toekomstige werkgever te

gaande stappen getrokken hebt. Maak een

bieden?

lijst van punten, waarop je moet letten tijdens

2. Wat zijn je beperkingen en welke invloed kunnen deze hebben op je functioneren in een nieuwe baan? Maak dit zo concreet mogelijk. Dus niet: ‘Ik ben wat sneller moe.’, Maar: ‘Na twee uur geconcentreerd werken achter de PC, moet ik even tien minuten ontspannen.’ 3. Bedenk welke aanpassingen en voorzieningen je kunnen helpen om goed te functione-

het solliciteren. 5. Je hoeft niet alles zelf te verzinnen en kunt gebruik maken van: Onderzoeken door UWV of andere deskundigen. Gesprekken met familie, vrienden of collega’s, die goed op de hoogte zijn van jouw situatie.

ren. Denk daarbij aan de werkomgeving (ge-

Lijstjes met aandachtspunten en vragen.

luid, licht en meubilair), werktijden, flexibiliteit

Kijk eens op verschillende websites (zie

om zelf je tijd en werk in te delen, mogelijkhe-

kader ‘Nuttige informatie’). Een uitgebreid

den om regelmatig pauzes te nemen of thuis

hulpmiddel vind je op www.makkeweb.nl.

te werken, scholing en het vermijden van

Aan het gebruik van dit hulpmiddel zijn

piekbelasting.

kosten verbonden.

4. Breng in kaart welke functies bij je passen. Je opleiding / ervaring zijn natuurlijk belangrijk,

Nuttige Informatie Advies- en meldpunt ziekteverzuimen arbeidsongeschiktheid voor persoonlijk advies en

handig zijn om niet alleen de informatie voor

de praktische brochure ‘Werk en inkomen bij

werknemers te raadplegen, maar ook de site

ziekte’. De openingstijden en contactgege-

en klantenservice voor werkgevers te gebrui-

vens staan op de website van de Whiplash

ken.

Stichting Nederland. Website Stichting Welder: Brochure Zo zit het met solliciteren. (www.weldergroep.nl). Website: www.werktgoed.nl: Solliciteren met een arbeidsbeperking.

10

Website en klantenservice UWV; het kan

Website www.makkeweb.nl met een digitaal instrument, om je mogelijkheden en beperkingen in kaart te brengen. Aan het gebruik zijn kosten verbonden.

Solliciteren

Moet ik tijdens de sollicitatie over de whiplash vertellen? Dit is best een lastige vraag en niet eenduidig te beantwoorden. Afhankelijk van de situatie moet je zelf bepalen wat je wilt vertellen. Twee formele regels zijn daarbij van belang: 1. Je bent niet verplicht om tijdens de sollicitatie en aannameprocedure te vertellen over je gezondheid of te melden dat je een WIA- / WAO-uitkering hebt. De potentiële werkgever mag hierover geen vragen stellen en UWV mag geen informatie geven over je uitkering en beperkingen. 2. Maar je bent wel verplicht om tijdens de sollicitatie melding te maken van ziekte of beperkingen die je functioneren negatief kunnen beïnvloeden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan

Voorzie je wel enige invloed, formuleer dan

een hoger ziekteverzuim of lager werktempo.

zo concreet mogelijk wat de gevolgen zijn en

Vertel je dit niet, maar blijk je in de praktijk

welke aanpassingen of voorzieningen je nodig

niet goed te functioneren als gevolg van de

hebt. Denk er vooraf over na wanneer en hoe

whiplash, dan mag de werkgever je ontslaan

je tijdens de sollicitatieprocedure je beperkin-

en kun je zelfs je WW-aanspraken verliezen.

gen en wensen aan de orde wilt stellen. Maar vergeet niet om je sterke punten op de eerste

Ga daarom voor je solliciteert goed na of je

plaats te stellen.

beperkingen van invloed zijn op je functioneren in deze specifieke baan. Kom je tot de conclusie dat je de functie zon-

Jij moet uiteindelijk zelf de keuze maken. Informeer je zorgvuldig en maak de keuze waarbij jij

der beperkingen kunt uitoefenen, dan hoef je

je prettig en veilig voelt. Vermeld in je sollicita-

het onderwerp niet aan de orde te stellen. Na

tiebrief nooit dat je beperkingen of een uitkering

afloop van de proeftijd moet je wel je werk-

hebt. De brief heeft alleen als doel om opgeroe-

gever informeren over een eventuele WIA- /

pen te worden voor een gesprek.

WAO-uitkering. De werkgever kan gebruik maken van speciale financiële faciliteiten

Word je tijdens een sollicitatie afgewezen omdat

(onder meer premiekorting, no-risk polis van

je in de WIA of WAO zit, dan kun je een klacht

UWV voor ziekteverzuim).

indienen bij de Commissie gelijke behandeling.

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

11

Terug naar werk

Jasmijn: ‘Ik blijf volhouden, eens komt die baan’ Jasmijn Hofman, 28 jaar, had een leuke baan als receptioniste in een hotel. In oktober 2009 kreeg ze een auto-ongeluk. En ze had dubbel pech: een jaar later overkwam haar weer een ongeluk. Jasmijn vertelt ons over de gevolgen van haar whiplash voor haar werk en haar ervaring met re-integreren.

‘In oktober 2009 reed een busje van

kom je in het cirkeltje terecht van the-

Re-integreren bij

achteren op mijn auto. Direct daarna

rapie en dergelijke. In december ben

mijn eigen werkgever

kreeg ik hoofd- en nekpijnklachten.

ik doorverwezen naar de neuroloog.

‘Toen ik mijn eerste ongeluk kreeg,

De dokter stelde dat ik iets verrekt

Het geluk was helaas niet aan mijn

werkte ik als receptioniste in een

had. Maar de klachten werden erger,

zijde, want een jaar later kreeg ik nog

hotel. Na zes weken kreeg ik een

ik had onder andere last van duizelig-

een auto-ongeluk. Dit keer was het

gesprek met de arbo-arts. Ik moest

heid. Dan ga je toch kijken of er iets

een vrachtwagen, die mijn auto van

re-integreren in mijn eigen functie. Ik

anders aan de hand is en vervolgens

achteren raakte.’

ben gestart met een paar uurtjes werk per dag, zodat ik mijn uren op kon bouwen. Er is een revalidatietraject gestart in het ziekenhuis en ik kreeg fysiotherapie en manuele therapie. Maar het uitvoeren van het receptiewerk ging steeds moeizamer. Ik kon niet meerdere dingen tegelijk doen, had moeite met snel schakelen en de drukte. Regelmatig had ik een terugval. Het door de arbo-arts opgestelde schema kon ik niet waarmaken. Wat leidde tot onbegrip bij mijn werkgever. Je ziet niet aan de buitenkant dat je iets mankeert, hè. Dus dan wordt de vraag gesteld of je wel wílt werken. Telkens weer moest ik mijn grenzen aangeven bij mijn werkgever. Dat gaf een hogere belasting en stress, wat ook een uitwerking had op mijn privéleven. Eigenlijk werd ik aan mijn lot

12

Terug naar werk overgelaten en er werd niet naar me

van andere partijen. Je hebt wel sol-

werkt voor mijn gevoel niet. Als je aan-

geluisterd. Voor mijn eigen inzicht en

licitatieplicht en een lopend re-inte-

geeft dat je parttime wilt werken, dan

oplossingen was geen ruimte. Directe

gratietraject vanuit UWV, maar nu is

vragen ze toch naar de reden. Dat ge-

collega’s waren nog wel begripvol.’

de situatie een stuk rustiger dan in de

beurt in elk gesprek weer. Dan wordt

tijd voor mijn ontslag en de WIA. De

bijvoorbeeld gezegd: ’Je bent zo jong,

‘Het tweede ongeluk was de druppel.

druk vanuit de werkgever en de arbo

waarom ga je niet fulltime werken?

Weer had ik dezelfde klachten en het

is weggevallen en dat is fijn. Dat werkt

Heb je soms een rijke man?’ ‘Ja, echt.’

gevolg was dat ik niet meer terug kon

veel prettiger. Wel wordt van je ver-

naar mijn eigen functie.’

wacht dat je er alles aan doet om de

Vertellen over whiplash

re-integratie op te pakken.’

‘Ik vermeld niet in mijn sollicitatiebrief

Een andere benadering

dat ik een whiplash heb. Tijdens het

‘Vier maanden na mijn tweede on-

‘Ik ben op zoek naar een administra-

eerste gesprek zeg ik alleen als ze

geluk ben ik het ‘tweede spoor’ inge-

tieve baan, de richting weet ik nog

erom vragen dat ik een auto-ongeluk

gaan. Dat betekent dat je re-integreert

niet. Ik solliciteer geregeld, maar er

heb gehad. En dat ik parttime goed

bij een ander bedrijf, maar in dienst

worden behoorlijke functie-eisen ge-

kan functioneren. Die gesprekken

blijft van je werkgever. Hierbij werd ik

steld. Er wordt gevraagd naar een

hebben tot nu toe weinig resultaat

vanuit de verzekering begeleid door

aantal jaren werkervaring en de func-

opgeleverd. Wel vervelend hoor. Mis-

een arbeidsdeskundige. Na twee jaar

ties die vrij zijn, zijn meestal te zwaar.’

schien ben ik wel gemotiveerder dan een sollicitant zonder beperking. Ik

kreeg ik ontslag en volgde de UWVkeuring. UWV concludeerde dat een

UWV en de arbeidscoach

denk er zelfs aan om weer een oplei-

functie als receptioniste niet paste

‘Vanuit UWV kreeg ik eerst te maken

ding te doen, waarmee ik meer kans

bij mijn klachten. Ik kreeg deels een

met de arbeidscoach, daarna nam

heb op de arbeidsmarkt. Het is jam-

WIA- en deels een WW-uitkering.

een extern re-integratiebureau het

mer dat je geen eerlijke kans krijgt.

over. Ik kreeg de mogelijkheid om

Weinig bedrijven staan er open voor.

Het profiel van mijn functie is aan-

werkervaring op te doen via een werk-

Helemaal nu er in deze recessie veel

gepast als gevolg van mijn whiplash.

ervaringplek, wat je kunt zien als een

keuze is in sollicitanten. Maar ik blijf

UWV stelde dat ik werk nodig had in

soort vrijwilligerswerk of een stage.

positief, eens komt die baan.’

een rustige omgeving, waarbij ik geen

Werkervaringplekken zijn schaars,

dubbele taken hoefde uit te voeren en

want een organisatie moet toch tijd in

niet te lang in één houding hoefde te

je steken.’

Ilona Jansen

staan. Zoals bij een administratieve functie. Via UWV en het re-integratie-

Solliciteren in recessie

bureau word ik begeleid naar een

‘Het zoeken naar een baan in deze

baan.’

recessie is moeilijk, omdat je een van de vele kandidaten bent. Er sollicite-

Nieuwe baan vinden

ren soms tientallen mensen op de-

‘De druk om snel nieuw werk te vin-

zelfde functie. Ik heb nu ongeveer vijf

den is groot, je wilt graag weer aan

gesprekken gehad. In het begin was

de slag. Maar ik ervaar nu geen druk

ik eerlijk over mijn whiplash, maar dat

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

13

Terug naar werk Project DIA werkt aan betere dialoog bij re-integratie

‘Ik heb geleerd mijn mannetje te staan’ Je hebt een prettige baan en je werkgever is tevreden met je. Maar dan word je ziek. Pijn, vermoeidheid, moeite met concentreren – je kunt je niveau van vroeger niet meer bijbenen. Je leven zit opeens vol onzekerheden en de relatie met je werkgever verandert. Project DIA biedt handvatten om in deze moeilijke situatie de regie niet te verliezen. Al ruim een jaar zitten Liesbeth Ver-

het re-integratietraject met de bijbeho-

staan in hun gesprekken met de be-

hoef, Marleen Keij en Diederik de

rende rechten en plichten veel van je.

drijfsarts en werkgever. Niet meer het

Jong in een re-integratietraject. Al die

Liesbeth: ‘Ze benaderen me wel po-

gevoel hebben dat alles je overkomt,

tijd zijn ze niet meer op hun oude werk-

sitief, maar doordat mijn aandoening

maar inspraak hebben in je re-integra-

plek geweest, wel komen ze één keer

aan de buitenkant niet is te zien, is

tietraject.

in de zes à acht weken op gesprek

er ook onbegrip. Hoe meer ik ermee

bij de bedrijfsarts. Lastige gesprek-

bezig ben, hoe zwaarder de terugval

Toen Diederik voor het eerst over DIA

ken zijn dat vaak, pijnlijk ook. Hoewel

die ik krijg. Het gesteggel over je werk

las, was hij gelijk enthousiast. ‘Als je

ze allemaal een andere aandoening

slurpt energie.’

in de ziektewet komt, krijg je met van alles te maken: deskundigenoorde-

hebben (ME, whiplash en Prikkelbare Darm Syndroom), herkennen ze veel

Marleen: ‘Voor mijn auto-ongeluk voel-

len, instanties die rapportages over

in elkaars verhalen.

de ik mij op mijn werk als een vis in

jou schrijven, re-integratiebureaus die

het water. Ik had nooit gedacht dat ik

worden ingeroepen… Het is een heel

Diederik: ‘Je staat midden in het le-

een arbeidsconflict zou krijgen. Maar

strijdtoneel waarop je zit te vechten. Ik

ven, en toch heb je met beperkingen

een maand of vier na het ongeluk be-

hoopte met DIA daar een beetje weg-

te maken. Gebrek aan energie, pijn…

gon het geduvel en het werd alleen

wijs in te worden.’

Dat is lastig voor jezelf, maar ook om

maar erger. Het gaat daarbij meer om

uit te leggen aan anderen.’ Op het

geld dan om mij als persoon. Ik heb

Liesbeth stapte er iets anders in. Zij

eerste gezicht is er immers niets aan

het gevoel dat alles mij overkomt en

had door haar werk al de nodige ken-

ze te zien.

dat ik nergens meer grip op heb.’

nis van re-integratie. Maar als je zelf door een aandoening als ME in de

Alle drie vinden ze het lastig om met

Wegwijs

ziektewet terechtkomt merk je pas hoe

hun werkgever hierover te praten. Ge-

In de zomer van 2012 schreven Lies-

eenzaam het proces is dat je doorloopt

voelsmatig sta je opeens tegenover

beth, Marleen en Diederik zich in voor

en hoeveel onbegrip en ongeloof er

elkaar: van een gewaardeerde col-

de pilot van het DIA-project, wat staat

is. Dat je via DIA anderen ontmoet die

lega ben je een kostenpost geworden.

voor DIAlooggestuurde re-integratie.

in dezelfde situatie zitten, sprak haar

Terwijl je je eigenlijk moet concentre-

Oftewel: zieke werknemers krijgen in-

aan. ‘ME is een vaag ziektebeeld, ik

ren op je ziekte en het herstel, vergt

strumenten aangereikt om sterker te

was telkens maar aan het

14



Terug naar werk

Het project ‘dialooggestuurde re-integratie’ ontwikkelt

(een zelfmanagement training, een werkwijzer en een

producten om zieke werknemers met whiplash, ME/

coachingtraject) de werknemers daadwerkelijk verster-

CVS of Prikkelbare Darmsyndroom te ondersteunen.

ken tijdens het re-integratieproces. De vervolgstap die

Het is van groot belang dat de zieke werknemer goed en

genomen gaat worden is het ontwikkelen van een e-lear-

regelmatig contact heeft met zijn bedrijfsarts en andere

ning module waar de training en werkwijzer een onder-

betrokkenen. In deze contacten kan de zieke werkne-

deel van gaan uitmaken.

mer belemmeringen en oplossingen in de werksituatie bespreken. Daarnaast levert het project een advies aan

Meer informatie is te vinden op whiplashstichting.nl.

bedrijfsartsen en werkgevers voor constructieve commu-

Ga bij projecten naar ‘ziek en werken’ (DIA).

nicatie met de zieke werknemer. Dit project is een samenwerking tussen Whiplash Stichting In deze fase van het project loopt er een onderzoek

Nederland, Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en

waarin gekeken wordt of de ontwikkelde producten

de Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging.

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

15

Terug naar werk verklaren en verontschuldigen over

je door de bedrijfsarts overruled wordt

laatste gesprek of nemen ze door wat

wat ik wel en niet kon. Bedrijfsartsen

en je zelf als werknemer je verhaal niet

ze in het volgende gesprek gaan zeg-

weten niet goed wat ze ermee aan

kunt doen. Door wat je vertelt, en voor-

gen. Marleen: ‘Het is fijn als je iemand

moeten.’

al de manier waarop je dat doet, kun

hebt met wie je kunt sparren. Mijn

je het gesprek echter in een bepaalde

coach stelt hele goede vragen. Ze zet

richting sturen.’

me dan even echt met beide voeten

Een goed gesprek

op de grond.’ Dat de coaches allemaal

Alle deelnemers die zich inschrijven voor DIA krijgen een groepstraining, een werkwijzer en individuele begeleiding van een ervaringsdeskundige coach. Het traject start met de twee-

Gouden tips uit de training op pagina 18

ervaringsdeskundig zijn, vinden ze alle drie waardevol. Liesbeth: ‘Je vindt herkenning bij elkaar en krijgt tips die specifiek zijn afgestemd op jouw aandoening.’

daagse groepstraining in Soesterberg. Zowel voor Liesbeth, Marleen als

Aan de hand van rollenspellen oefe-

Diederik was het de eerste keer dat

nen de deelnemers gesprekstechnie-

Liesbeth, Marleen en Diederik nade-

ze anderen ontmoetten die dezelfde

ken. Liesbeth geeft een toelichting op

ren nu het einde van hun DIA-traject,

aandoening hadden als zijzelf. Mar-

een van de gespreksmodellen die tij-

dat in totaal een half jaar duurt. Over

leen: ‘Het voelde als een warm bad:

dens de training uitgebreid behandeld

hun toekomst op de arbeidsmarkt zit-

wat was het heerlijk dat we hier alle-

wordt, de Roos van Leary. ‘De Roos

ten ze echter nog in grote onzeker-

maal gelijken waren. Voorheen was ik

van Leary maakt het verloop van een

heid. Als de begeleiding van de coach

me altijd maar aan het verontschuldi-

gesprek, en ook de invloed die je daar

straks ophoudt, zullen ze die missen.

gen als ik iets niet kon, hier begreep

zelf op hebt, inzichtelijk. Is bijvoorbeeld

Diederik: ‘Toch heb ik er tot nu toe al

iedereen elkaar. We gaan geen sorry

de een aanvallend en schiet de ander

ontzettend veel aan gehad. Ik heb ge-

meer zeggen, spraken we af. Als iets

in de verdediging? Of zoek je samen

leerd in gesprekken mijn mannetje te

niet gaat, dan gaat het niet.’ Liesbeth

op een constructieve manier naar een

staan. Doelen stellen, dat was iets dat

vult aan. ‘Dankzij de training heb ik

oplossing? Het is belangrijk om in ter-

ik vroeger nooit deed. Nu zet ik van

de kracht gekregen om duidelijker te

men van ‘we’ te praten en met de an-

tevoren op papier waar ik het in een

communiceren over mijn aandoening.

der mee te denken.’

gesprek over wil hebben en wat ik wil bereiken.’

Toen ik een keer bij een bedrijfsarts merkte dat hij het niet goed begreep,

Voeten op de grond

heb ik dat dan ook bespreekbaar ge-

Na de training gaat iedere deelne-

Liesbeth: ‘Het contact en de infor-

maakt: snap je echt niet wat er met mij

mer individueel verder aan de slag

matie die je krijgt, lossen de proble-

is en wat voor leven ik nu leid?’

met een coach. De coaches hebben

men met je re-integratietraject niet

altijd dezelfde aandoening als de

op, maar bieden wel een hart onder

Tijdens de training krijgen de deelne-

deelnemer en hebben ook ervaring

de riem. Je staat er niet meer alleen

mers inzicht in wat bepaalde manieren

met ziektewet en re-integratie. Voor

voor.’ Marleen ten slotte: ‘Ook voor mij

van gespreksvoering kunnen doen met

ze een afspraak hebben met de be-

heeft DIA veel betekend. Ik schiet niet

het gedrag van jou en dat van de be-

drijfsarts, spreken Marleen, Liesbeth

meer in de verdediging als mensen

drijfsarts. Diederik legt uit hoe dat gaat:

en Diederik hun coach via de telefoon

mij niet begrijpen of niet willen begrij-

‘We kregen te zien wat er gebeurt als

of via skype. Samen evalueren ze het

pen. Ik leg één keer uit wat ik heb, en

16

Terug naar werk dan niet meer. Het is een hard gelag, maar ik heb er veel rust voor teruggekregen.’



Karlijn de Winter

Meer lezen? Wat betekent het DIA-project voor de coaches die eraan meewerken? Op www.whiplashstichting.nl leest u over hun ervaringen (kijk bij activiteiten / whiplash magazine/ nummer 1-2013). Eind mei 2013 verschijnt een rapport over dit project. Daarin is te lezen wat de ervaringen zijn van de deelnemers, coaches en bedrijfsartsen met de trainingen, de brochure en de gesprekken. Wilt u op de hoogte blijven, dan kunt u dit kenbaar maken bij Astrid van Waart (projectleider) via [email protected]. U kunt ook onze website in de gaten houden (zie projecten).

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

17

Tips terug naar werk

Elke dag topsport: gouden tips uit project DIA 1. Klachten en beperkingen zijn veel uitgebreider en ingrijpender dan mensen denken Omdat buitenstaanders dat niet altijd snappen of vergeten, is het aan jou om hen te informeren en dit duidelijk te maken. 2. Verspil geen onnodige energie: denk en reageer vanuit de cirkel van invloed Zelf stappen zetten en zelf het initiatief nemen, levert meer op dan mopperen of wachten op de ander. 3. Ontrafel problemen en vraag anderen mee te denken en te brainstormen Deelproblemen zijn overzichtelijker, minder

7. Ga op ‘samen’ zitten en benadruk het gezamenlijke doel Laat je niet verleiden om in de verdediging te

zwaar en makkelijker op te lossen. Door an-

schieten; ‘snap’ de ander en nodig de ander

deren erbij te betrekken krijg je meer ruimte.

uit om mee te denken en te helpen.

4. Bedenk mogelijkheden die jou helpen om je doel te bereiken Luister naar je lichaam en wees realistisch: zoek oplossingen die jou verder helpen.

8. Wees positief over de intentie van de ander Tip van een deelnemer: ‘bedenk vooraf ‘ik hou van hem/haar’’. Dat maakt dat je met je houding en communicatie op ‘samen’ insteekt.

5. Bereid je goed voor op belangrijke gesprekken Neem vooraf verschillende scenario’s door, oefen het gesprek met iemand, ga in de

ander het snapt Anderen kunnen zich pas een beeld vormen

schoenen van de ‘ander’ staan en schrijf van

als jij hen zo precies en beeldend mogelijk

tevoren alles op.

uitlegt wat je (on)mogelijkheden zijn.

6. Neem de Roos van Leary eens door (zie hiervoor onze website, project DIA, nieuws) Want: ‘als je doet wat je altijd hebt gedaan; gebeurt er wat er altijd is gebeurd’.

18

9. Geef concrete voorbeelden, zodat de

10.Wees mild naar jezelf en zorg goed voor jezelf Respecteer je eigen grenzen, neem jezelf serieus en overvraag jezelf niet.

Keuring

‘Samen sterker de keuring in’ Goede voorbereiding werpt vruchten af Vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenproblemen, pijn: het zijn geen klachten die makkelijk te vatten zijn voor een bedrijfsarts of verzekeringsarts. Keuringen bij re-integratie en arbeidsongeschiktheid stemmen dan ook lang niet altijd overeen met de ervaringen van patiënten zelf. Dankzij het project ‘Kennis en kracht: samen op weg naar een betere keuringspraktijk’ (2009-2012) zijn er nu stappen gezet om patiënten, bedrijfsartsen en verzekeringsartsen dichter bij elkaar te brengen. ‘Soms vraag je je af: hoe komt een

(tijdens de periode van ziekteverzuim

Het advies- en meldpunt werkt twee-

verzekeringsarts tot zijn beoordeling?

en re-integratie) en met de verzeke-

ledig. Niet alleen kunnen zieke werk-

Bijvoorbeeld als je te horen krijgt dat

ringsarts (voor de arbeidsongeschikt-

nemers er terecht voor ondersteuning,

je 20 uur per week kan werken, terwijl

heidskeuring). Sinds de start in 2009

er worden ook ervaringen verzameld.

je maar drie uur per dag actief kunt

is veel gebruik gemaakt van de onder-

Waar lopen patiënten tegenaan? Zijn

zijn.’ Gemma de Meijer is projectme-

steuning van het advies- en meldpunt:

daar patronen in te herkennen? Wat

dewerker van Kennis en Kracht, een

ruim 3.300 vragen per telefoon of mail

bijvoorbeeld bleek is dat het voor veel

initiatief van de Whiplash Stichting

en 250 dossierstudies.

zieke werknemers nodig is om minder uren te werken, zodat ze het werk op

Nederland en de Steungroep ME en arbeidsongeschiktheid. Zij heeft tal-

De bedoeling is dat patiënten op die

de lange duur beter kunnen volhou-

loze verhalen uit de praktijk gehoord.

manier beter beslagen ten ijs komen bij

den. Bedrijfsartsen en verzekerings-

‘De klachten bij ME/CVS en whiplash

beoordelingsgesprekken. Uit de prak-

artsen staan echter vaak niet te pope-

zijn moeilijk aannemelijk te maken.

tijk blijkt namelijk dat mensen die deze

len een urenbeperking toe te kennen.

Het is dan ook lastig voor een be-

gesprekken goed voorbereid ingaan en

drijfsarts of verzekeringsarts om in te

beter kunnen verwoorden wat ze wel

Om de tafel

schatten wat je wel of niet kunt.’

en niet kunnen, over het algemeen te-

Het verzamelen en uitwisselen van

vredener zijn met de initiatieven die in

kennis en inzichten was een van de

Beter beslagen ten ijs

het re-integratietraject worden geno-

voornaamste onderdelen van Kennis

Kennis en Kracht moest hier verbe-

men of met de uitslag van de keuring.

en Kracht. Ervaringen van zieke werk-

tering in brengen. Er kwam een ad-

De Meijer: ‘Veel mensen stellen zich

nemers, zoals met de urenbeperking,

vies- en meldpunt waar mensen met

tijdens hun re-integratie bijvoorbeeld

werden besproken met bedrijfsartsen

ME/CVS en whiplash terecht konden

afwachtend op, en laten de bedrijfsarts

en verzekeringsartsen. Daniëlle van

met vragen over re-integratie en ar-

met een voorstel komen. Ik probeer ze

Eden, als directeur van de Whiplash

beidsongeschiktheid. Ze krijgen er

over te halen zelf met ideeën te komen.

Stichting Nederland betrokken bij

ondersteuning bij het voorbereiden

Niemand weet immers beter dan jij wat

Kennis en Kracht: ‘Die dialoog met

van gesprekken met de bedrijfsarts

je wel en niet aankan.’

professionals is bijzonder

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

19

Keuring Het logboek moet een handvat bieden tijdens de gehele periode van ziekteverzuim

en

arbeidsongeschiktheid.

Ook zijn er voorlichtingsbrochures ontwikkeld om mensen te ondersteunen, met veel tips uit de praktijk. De brochure ‘Werk en inkomen bij ziekte’ biedt een schat aan informatie en adviezen voor de periode vanaf de eerste ziekmelding tot en met een eventuele WIA-aanvraag. Hoewel het project Kennis en Kracht officieel is afgerond, blijft het advieswaardevol geweest. Waar kijken zij

oordeling op het re-integratiedossier

en meldpunt bestaan en komt het

naar, wat vinden zij belangrijk? En

dat de werkgever tijdens de periode

straks, samen met het logboek, waar-

hoe kunnen wij als patiëntenvereni-

van ziekteverzuim bijgehouden heeft.

schijnlijk ook beschikbaar voor andere

gingen die inzichten vervolgens ge-

Van Eden: ‘In dat dossier staat wat je

patiëntengroepen. De Meijer: ‘Dank-

bruiken om zieke werknemers beter

hebt geprobeerd voor de re-integratie,

zij Kennis en Kracht hebben we veel

te ondersteunen?’

wat werkte en wat niet. Hoe beter het

nieuwe inzichten gekregen hoe we

re-integratiedossier is opgebouwd,

zieke werknemers nog beter kunnen

Artsen geven aan dat ze behoefte

hoe beter een verzekeringsarts die

ondersteunen in het contact met de

hebben aan een duidelijk verhaal van

informatie kan gebruiken om je ar-

bedrijfsarts of verzekeringsarts. Bo-

de zieke werknemer: wat zijn jouw

beidsongeschiktheid te beoordelen.

vendien hebben we meer zicht ge-

klachten, wat kun je op een dag doen

Daarom moet je er van het begin af

kregen op het werk van bedrijfs-

en wat heb je nodig om je werk goed

aan op toezien dat het goed gebeurt.’

en verzekeringsartsen en wat zij nodig hebben om hun werk goed te

te kunnen uitoefenen? De Meijer:

kunnen doen.’

‘Veel mensen proberen zo veel moge-

Dat dit best veel vergt van een zieke

lijk te vertellen in een gesprek, vanuit

werknemer beseffen Van Eden en De

de gedachte dat de boodschap dan

Meijer goed. Van Eden: ‘De procedu-

vanzelf wel wordt opgepikt. Maar dat

res bij ziekteverzuim en arbeidsonge-

kan averechts werken: hoe meer je

schiktheid zijn voor leken nauwelijks

Heeft u vragen over ziekteverzuim,

vertelt, hoe groter het risico is op mis-

te overzien. Daarom is het goed om

re-integratie en arbeidsongeschikt-

communicatie. Puntsgewijs duidelijk

tijdig ondersteuning te zoeken.’ Als

heid? Neem contact op met het

benoemen wat je mogelijkheden en

aanvulling op het advies- en meldpunt

advies- en meldpunt via 050 549

onmogelijkheden zijn, werkt beter.’

zijn de Steungroep ME en Arbeidson-

29 06 of kijk op www.whiplashstich-

geschiktheid en de Whiplash Stichting

ting.nl onder ‘activiteiten’ bij het

Behalve op de inhoud van het gesprek

een logboek aan het samenstellen

‘advies- en meldpunt’. Op de web-

baseren verzekeringsartsen hun be-

met vragenlijsten en invulschema’s.

site kunt u ook brochures bestellen.

20



Karlijn de Winter

Tips keuring

Tips in de voorbereiding van de (her)keuring Meer tips en een uitgebreidere toelichting vindt u op www.whiplashstichting.nl. Daar kunt u ook lezen over de tien eerste tips bij langdurige ziekte en werk! 1. Informeer u van tevoren goed.

4. Houd er rekening mee dat de verzekerings-

De ervaring leert dat een grondige voorberei-

arts ook zal nagaan of u in zijn ogen wel

ding kan bijdragen aan een betere uitkomst.

de juiste behandeling(en) heeft gevolgd.

Wacht hiermee niet tot het laatst, want het

Verzamel alle gegevens over de door u

kost tijd om voor uzelf alles op een rijtje te

gevolgde behandelingen. Zorg dat u op de

zetten en bijvoorbeeld de nodige medische

hoogte bent van wat er in het verzekerings-

gegevens op te vragen. Lees de brochure

geneeskundig protocol staat over de behan-

‘Handleiding voor de keuring’. Stel u ook

deling van uw ziekte. Ga na of u alle behan-

goed op de hoogte van het verzekeringsge-

delingen waaraan de verzekeringsarts waarde

neeskundig protocol ‘Whiplash Associated

zou kunnen hechten heeft gevolgd, of dat er

Disorders I/II’.

misschien nog een behandeling is waarmee u wilt beginnen. Heeft u bewust gekozen voor

2. Zoek hulp en ondersteuning.

of tegen een bepaalde behandeling, zet dan

Vraag iemand mee naar de gesprekken met

de argumenten in uw specifieke geval (en die

de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige.

van bijvoorbeeld uw huisarts) goed op een rij.

Vraag deze persoon ook u te helpen bij de

Bedenk dat veel verzekeringsartsen alterna-

voorbereiding van deze gesprekken.

tieve behandelingen negatief waarderen.

3. Zorg voor een goed inzicht in uw eigen situatie. Zet uw eigen medische gegevens op een

5. Denk na over uw opstelling tijdens het gesprek met de verzekeringsarts. Houd er rekening mee dat de verzekerings-

rij. Vraag deze gegevens zo nodig op bij uw

arts de wet moet uitvoeren en er dus niet in

arts(en) en bedenk welke informatie van uw

de eerste plaats is om u te helpen. Maar doe

huisarts of specialist van belang kan zijn voor

ook niet onnodig wantrouwend. Stel u tot doel

uw keuring. Zorg dat u een duidelijk inzicht

dat de verzekeringsarts uw klachten en be-

heeft in uw beperkingen en uw mogelijkheden

perkingen erkent. Informeer de verzekerings-

om te functioneren. Bedenk welke aanpas-

arts zo goed mogelijk. Ga geen discussie aan

singen nodig zijn, hoeveel uur u maximaal

over erkenning van uw ziekte. Doe u niet

per dag en per week zou kunnen werken en

beter voor dan u bent, neem geen slachtoffer-

hoeveel rust u nodig heeft.

rol aan, klaag niet maar leg uit.

Vraag advies en meld uw ervaringen bij het advies- en meldpunt ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid: T (050) 549 29 06.

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

21

Whiplashpatiënten ervaren vaak dat ze van alles moeten opgeven als gevolg van hun whiplash. Dit is het verhaal van Sascha, die dacht dat haar grote passie – paardrijden – niet te combineren was met haar whiplashklachten. Dat bleek

Sascha op Cara (foto: RR van den Brink)

echter wel degelijk mogelijk!

22

Persoonlijk

Paardrijden met een whiplash… het kan! ‘Ruim tien jaar geleden werd ik van

‘Via revalidatiecentrum de Hoogstraat

oud, die me in de dressuur volop uit-

achteren aangereden in mijn auto. Na

kwam ik terecht bij manege Lis Hartel

daging biedt.’

een aanvankelijk goed herstel trad er

te Doorn. Een manege speciaal voor

na verloop van tijd een verergering

mensen met een beperking. Hier ging

‘Maar ook op ander vlak zijn er aan-

op van mijn whiplashklachten. Tegen-

een wereld voor me open. Dacht ik

passingen. Zo heeft Lis Hartel een

woordig heb ik nog steeds last van

vroeger altijd dat een ‘gehandicap-

opstapperron en een opstapkruk, zo-

zware hoofd- en nekpijn aanvallen,

tenmanege’ alleen bedoeld was voor

dat je niet in je schouders hoeft te

(milde) concentratie- en evenwichts-

mensen in een rolstoel, niets bleek

‘hangen’ bij het opstijgen. De paarden

stoornissen en minder energie. Ik slik

minder waar! Ook mensen met chro-

worden in principe voor je geborsteld

de nodige medicijnen om met name

nische pijn- of vermoeidheidsklachten

en opgezadeld, maar als je dit zelf

de pijnklachten de baas te kunnen.’

kunnen hier terecht.’

wilt doen dan mag dat ook. Net of je lichaam en je energie het die dag toelaten. Ook hier weer maatwerk dus.’

‘Paarden zijn mijn grote passie. Al

‘We maken hier buitenritten, maar

sinds mijn jeugd zit ik op paardrij-

doen ook dressuurlessen. Deze rit-

les en vind ik alles wat met paarden

ten en lessen worden ‘op maat’ ge-

‘Tot slot nog een tip waar ik zelf veel

te maken heeft helemaal geweldig.

geven. De groepen zijn klein (erg fijn

aan heb gehad: doe een niergordel

Dressuur, springen, mennen, voltige,

als je concentratie verstoord is!) en

om bij het rijden, zoals motorrijders

freestyle en buitenrijden in binnen- en

de instructeurs stellen zich in op jouw

die ook gebruiken. Dit steunt mijn

buitenland, ik heb het allemaal ge-

beperking en belasting niveau. Als

midden- en onderrug en helpt me mijn

daan. Maar sinds het ongeluk was

draven te zwaar is, dan maken we er

houding te verbeteren.’

niets daarvan meer vanzelfsprekend.’

gewoon een staples van. De lesduur

‘Ik verzorgde nog een tijd lang twee

is aangepast, je hoeft niet perse een

Ben je ruiter én whiplashpatiënt en

dagen per week het paard van ie-

vol uur te lessen zoals op een regu-

ben je enthousiast geworden? Of kun

mand anders. Met het dressuurrijden

liere manege. De instructeurs hebben

je het nog niet, maar wil je wel graag

gingen mijn schouders vastzitten,

allen een speciale opleiding gevolgd

leren paardrijden? Ook dat kan!

hoeven uitkrabben was vaak te zwaar

en zullen hun ruiters niet snel ‘over-

Wil je meer weten over de mogelijkhe-

en op slechte dagen lukte het me niet

vragen’. Natuurlijk moet je zelf ook

den en aangepaste maneges bij jou in

eens om het zadel op te tillen. Rijden

goed aangeven wat je aankan.’

de buurt, kijk dan op de website van de Federatie Paardrijden Gehandicapten:

deed ik op het laatst bijna niet meer. Gelukkig hadden mijn verzorgpaard

‘De paarden zijn speciaal geselec-

www.verenigingfpg.nl.

en ik beiden veel plezier in het ‘grond-

teerd op hun kalme en betrouwbare

Of neem contact op met manege Lis

werk’, dat we op een cursus freestyle

karakter. Wat niet wil zeggen dat het

Hartel in Doorn: 0343-52 18 07, of kijk

bij Emiel Voest hadden geleerd. Uit-

om saaie, slome knollen gaat! Zo rijd

op www.lishartel.nl.

eindelijk moest ik toch met mijn ver-

ik tegenwoordig op mijn vaste rijpaard

zorgpaard stoppen.’

Cara, een geweldige merrie van 7 jaar

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

Sascha Smaal

23

Nieuws Kortsluiting in de hersenen veroorzaakt chronische pijn Waarom hebben violisten last van onverklaarbare symptomen zoals stijfheid en tintelingen en hebben whiplashpatiënten aanhoudende klachten zoals hoofd- en nekpijn? Liesbeth Daenen (Universiteit Antwerpen) onderzocht het voor haar doctoraatsscriptie en kwam tot de conclusie dat een bewegingsconflict in de hersenen de mogelijke oorzaak is voor chronische pijn. Bewegingen worden gepland en gestuurd vanuit de hersenen. Informatie vanuit ogen, evenwichtsorgaan, spieren, huid en gewrichten informeren de hersenen continu over de lopende bewegingen. Tegelijkertijd wordt deze informatie vergeleken met het “beweegprogramma”, datgene wat de hersenen voorspeld hadden te doen. Op basis van deze vergelijking zal, indien nodig, het beweegprogramma worden aangepast. Meestal verloopt dit proces automatisch en ongemerkt, maar wanneer er een conflict ontstaat tussen datgene wat de hersenen hadden voorspeld en datgene wat werkelijk werd uitgevoerd, ervaren we pijn en andere symptomen als gevolg. ‘Je kan het vergelijken met wagen- of reisziekte. Die ont-

bovenste ledematen. Die klachten zijn niet alleen onaange-

staat als gevolg van een conflict tussen ogen en even-

naam maar kunnen de professionele carrière van de musi-

wichtsorgaan’, legt Daenen uit. ‘Stel: je leest een boek in

cus ook sterk belemmeren. Uit de studie van Daenen blijkt

een rijdende auto. Het evenwichtsorgaan zal beweging

dat violisten met vage klachten ter hoogte van de armen

registreren terwijl de ogen, gefixeerd op het boek, die be-

en de wervelkolom een toename van de bestaande symp-

weging niet zullen waarnemen. Als gevolg van dit verschil

tomen ervoeren tijdens het uitvoeren van een taak waarin

kunnen de hersenen in verwarring geraken en waarschu-

een bewegingsconflict werd uitgelokt. Dit toont aan dat deze

wingssignalen uitsturen waardoor je misselijk of duizelig

violisten een verhoogde gevoeligheid hebben voor een uit-

zal worden, buik- of hoofdpijn zal krijgen of plots zal be-

gelokt bewegingsconflict en suggereert dat een bewegings-

ginnen zweten. Op dezelfde manier veronderstelt men dat

conflict ter hoogte van de hersenen invloed kan hebben op

een conflict tussen lopende en voorspelde beweging kan

het ontstaan en onderhouden van klachten bij violisten.

leiden tot pijn en andere symptomen.’

Whiplashtrauma Conflict in de hersenen hindert muzikanten

Bijna de helft van de mensen ontwikkelt na een whiplash-

Veel violisten klagen over onverklaarbare symptomen zo-

trauma aanhoudende klachten zoals hoofd en nekpijn, dui-

als stijfheid, tintelingen en krampen aan schouder, nek en

zeligheid, concentratie- en slaapstoornissen en vermoeid-

24

Nieuws heid. Uit het onderzoek van Daenen blijkt dat de verwerking

Betere behandeling

van bewegingen ter hoogte van de hersenen anders ver-

‘Dit onderzoek biedt een aanzet tot een betere preven-

loopt bij patiënten met whiplashklachten. Een uitgelokt be-

tie en meer gerichte behandeling van de symptomen bij

wegingsconflict, door verstoring van de visuele input, leidt

violisten’, besluit Daenen. ’Verder leveren de bevindingen

bij patiënten met een whiplash tot een toename van pijn en

nieuwe inzichten in de ontrafeling van het complexe klini-

andere bestaande symptomen. Deze patiënten blijken erg

sche beeld van whiplash. Therapeutische interventies die

afhankelijk te zijn van visuele input om de hersenen gerust

rekening houden met de gewijzigde informatieverwerking

te stellen over de lopende bewegingen. De resultaten tonen

ter hoogte van de hersenen zijn aanbevolen. Tenslotte kun-

aan dat een bewegingsconflict al optreedt in de acute fase

nen behandelingen die zich richten op het verbeteren van

na een whiplashtrauma en mogelijk blijft bestaan bij de pati-

de visuele input in combinatie met strategieën die focussen

ënten die chronische whiplash klachten krijgen.

op het herstel van het evenwicht tussen pijndempende en pijnversterkende mechanismen leiden tot een verbeterde

Verder toont het doctoraatsonderzoek aan dat de mecha-

gezondheidstoestand bij whiplashpatiënten.’

nismen die zorgen voor de demping van pijn niet meer goed functioneren bij een deel van de patiënten met whip-

Meer weten?

lashklachten. Daar waar er bij gezonde personen een goed

Liesbeth Daenen (Universiteit Antwerpen):

evenwicht is tussen de pijndempende en pijnversterkende

[email protected]

mechanismen, blijkt dit niet meer het geval te zijn bij een subgroep van de patiënten met whiplash klachten.

Aanmeldingsprocedure vernieuwde hersenbokaal gestart De Hersenstichting stelt een prijs van € 35.000 beschikbaar

www.hersenstichting.nl van elk genomineerd project een

voor een project dat direct ten goede komt aan mensen

filmpje te staan. Het publiek kan via een poll stemmen op

met een hersenaandoening. Hun kwaliteit van leven moet

het favoriete project. De winnaar zal bepaald worden door

ermee verbeteren. En het project moet binnen twee jaar

zowel de jury als het publiek.

af te ronden zijn. Vanaf 5 maart kunnen projecten worden

Voor werkgevers die meer willen weten over mensen met

ingediend. De indientermijn sluit op 26 april a.s.

hersenletsel heeft de Hersenstichting sinds kort de website www.werkenmethersenletsel.nl.

De Hersenbokaal van € 35.000 werd in 2011 en 2012 uitgereikt onder de naam Kwaliteitsprijs aan werkgevers die

Voor meer info: Marcel Vergeer, tel 06-30995354. Bij geen

zich extra inspanden om mensen met een hersenaandoen-

gehoor 070-3604816.

ing in dienst te houden. Dit project is afgerond. Alle informatie over de aanmelding vindt u op de site van de Hersenstichting onder ‘Hersenbokaal gaat verder’. De jury zal drie projecten nomineren. In september komt op

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

25

Agenda

Complementaire zorg en pijn: Voorlichtingsmiddag van de samenwerkende patiëntenorganisaties Op 25 mei a.s. wordt een bijeenkomst gehouden hoe complementaire zorg kan helpen om pijn te verlichten. Deze bijeenkomst duurt van 12.30-16.30 uur en vindt plaats in het Aristo zalencomplex, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht. De kosten bedragen € 9,- voor leden en vaste donateurs van de: Whiplash Stichting Nederland, Fibromyalgie Patiënten Vereniging, ME/CVS-Stichting Nederland, Stichting Pijn-Hoop.

Programma: 12.30 uur Registratie en Ontvangst met koffie en thee; 13.00 uur Aanvang bijeenkomst; huishoudelijke mededelingen; 13.15 uur Eerste ronde presentaties, met keuze uit:

1. Presentatie over Acupunctuur door mw. I. van den Berg, werkzaam bij het Erasmus Medisch Centrum



2. Presentatie over Homeopathie door een homeopathisch arts van het Homeopatisch Artsencentrum Utrecht



3. Paul van Meerendonk over de orthomoleculaire geneeskunde



4. Presentatie over Osteopathie

14.15 uur Pauze met koffie en thee; informatiemarkt; 15.00 uur Vervolg bijeenkomst; tweede ronde presentaties. (Voor keuzemogelijkheden, zie hierboven); 16.00 uur Plenaire afsluiting van de bijeenkomst met gelegenheid vragen te stellen en de evaluatieformulieren

in te vullen.

16.30 uur Eind van de bijeenkomst.

Inschrijving: Als u deel wil nemen kunt u € 9,- per persoon overmaken naar bankrekening 43.71.31.815 ten name van Whiplash Stichting Nederland te Bunnik, onder vermelding van ‘25 mei’ en uw naam en woonplaats. Wilt u eerst nog informatie, dan kunt u terecht bij de Whiplash Stichting Nederland: 030-6565000.

Locatie: Aristo zalencomplex, Brennerbaan 150, 3524 BN Utrecht. Bereikbaarheid: met de trein: uitstappen in station Utrecht-Lunetten, op korte loopafstand is het complex (kijk ook op www.aristo.nl, locatie Utrecht voor een routebeschrijving). Met de auto: gratis parkeren op openbare parkeerplaatsen in de omgeving.

26

Prikbord Voor een prikkie naar de sauna?

Vrijwilligers zeer welkom! Altijd al interesse gehad in een vrijwilligersbaan waarin je

Veel whiplashpatiënten ervaren warmtebronnen

iets kunt betekenen voor anderen? De Whiplash Stichting

als een tijdelijke pijnverlichting. Sauna is zo’n

Nederland biedt meerdere vacatures aan. Heb je direct of

warmtebron die pijn en stress even doet vergeten.

indirect ervaring met whiplash? Als vrijwilliger ben je bij ons

Helaas is het niet voor iedereen mogelijk de soms

van harte welkom! De WSN naast een onkostenvergoeding

wel dure sauna-entree te betalen.

een prettige en inspirerende werkomgeving aan met en-

Misschien helpt deze tip: Ik zoek op marktplaats de

thousiaste vrijwilligers.

aangeboden saunakaarten op. Vaak worden deze kaarten via postcodeloterij of bank/giroloterij als

De volgende functies op vrijwillige basis staan open:

prijs uitgedeeld. Met een beetje geluk kunt u zo’n

Contactpersoon

entreebewijs voor een prikkie op de kop tikken.

Assistent-vrijwilligerscoordinator Secretaris voor het bestuur

Handige kleurcodes

Hoofdredacteur Whiplash Magazine Beeldredacteur Whiplash Magazine

Misschien was het u al opgevallen, de kleurige lijnen

Redactielid Whiplash Magazine

op de paginaranden. Aan de kleur kunt u snel zien

Samensteller interne nieuwsbrief en

over welk onderwerp het artikel op de pagina gaat.

beheer vrijwilligersplein (website) Secretaris ter ondersteuning van werkgroepen

Medisch en zorg

Fondsenwerver

Werk en inkomen

Webredactie

Letselschade

WSN-belteam

Leven en welzijn Diensten van WSN

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

Aanmelden of meer weten? Dan kan je contact opnemen met Karin van der Maas: [email protected] of 030-6565000.

27

advertenties

Letselschadehelpdesk Elke donderdagmiddag van 15.00-17.00 uur Voor een deskundig en vrijblijvend advies over uw letselschadetraject kunt u als lid van de Whiplash Stichting bellen met de letselschadehelpdesk van de Whiplash Stichting en de ASP. Advocaten van de ASP, die alleen voor slachtoffers werken, zijn wekelijks 2 uur bereikbaar om met u mee te denken over de zaken waar u tegenaan loopt in het toch vaak complexe letselschadetraject. Via T. 030-6565000, menukeuze 2, kunt u medewerkers van de WSN vragen om het telefoonnummer van de ASP-advocaat die bereikbaar is op donderdagmiddag van 15.00-17.00 uur.

Het spreekuur wordt mogelijk gemaakt door de onderstaande advocaten en hun kantoren die daarvoor hun tijd en expertise inzetten:

Tim Bueters Vijverlaan 21A 6602 CK Wijchen 024-6487240

Arjan Rittersma Hummeloseweg 6 6998 AD Laag-Keppel 085-2733350

Leon Hanssen Julianalaan 1 4819 AB Breda 076-5253535

Rob Vermeeren Willemstraat 6 4811 AK Breda 076-5302535

Ted Gersjes Bilderdijklaan 13 5611 NG Eindhoven 040-2129245

Jose Renshoff Bredaseweg 161 4872 LA Etten-Leur 076-5022080

Gabriella Bige Cronjestraat 8 6814 AH Arnhem 026-4450088

Gerard Linders Nieuweweg 8 6301 ET Valkenburg a/d Geul 043-6014217

Visser cs

Advocatenkantoor

Arthur van Dok Patersstraat 15-17 5801 AT Venray 0478-556677

Helene van Hout Boomberglaan 12 1217 RR Hilversum 035-6218673

Cornelis Visser en Steef Top Prinsengracht 1103 1017 JJ Amsterdam 020-6164252

Linda Bosch Achterom 102 1621 KW Hoorn 0229-295477

Jolanda van der Winden Echolaan 6a 1399 GT Muiderberg 0294-262710

Corine Jeekel Schrevenweg 5 8024 HB Zwolle 038-8504171

John Roth Stadsring 189 3817 BA Amersfoort 033-4613048

Frans Janse Kapteijnstraat 19 3771 CA Barneveld 0342-425642

Joost Bruinsma Vredehofstraat 15 3761 AH Soest 035-6015080

Herman Zandijk Wilhelminapark 30 A 3581 NH Utrecht 030-2380799

Maya Spetter Zandbergenlaan 10 3817 GN Amersfoort 033-2100112

Peter Ruijzendaal Bergweg 25 A 3701 JJ Zeist 030-6939001

Coen de Koning Montaubanstraat 2B 3701 HP Zeist 030-6980690

Monique Snijder Europalaan 16 2408 BG Alphen aan den Rijn 0172-447070

Arnoud Fuchs Jan van Nassaustraat 55 2596 BP ’s-Gravenhage 070-3141900

Ton Eskes Vijverweg 10 3312 AT Dordrecht 078-6328500

Thomas van Dijk Bredewater 6 2715 CA Zoetermeer 079-3239558

Jaap Keereweer Houtsingel 77 2719 EA Zoetermeer 079-3420250

Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade

mensen niet (h)erkend en gemakshalve worden die onder de noemer Indonesisch geplaatst. Om die gerechten en stroming te benoemen vind ik dat de label ‘Indische keuken’ goed past. Tot deze Indische keuken echter, behoren bovendien niet alleen een grote hoeveelheid inheemse

Hoe macaroni in Indonesië terecht is gekomen zal voor

mij altijd wel een raadsel blijven.Ik citeer Jeff Keasberry

die, frappant genoeg, op zijn blog zegt ‘Er wordt geheel

voorbij gegaan aan de unieke gerechten die zijn ontstaan

in de tijd van koloniaal Indonesie. Echter die zijn door veel

Indische Macaroni

Koken met Whippies

overal Indische Macaroni.

dit gerecht overigens in vele varianten tegen en het heet

plausibel gerecht.Via de zoekmachines op internet kom je

haar origine heb ik nooit getwijfeld. Dus vond ik het een

heb ik ooit gekregen van een Indonesische mevrouw; aan

te bereiden. Zoveel staat dan wèl weer vast. Het recept

Hoe dan ook: dit recept is heerlijk en ongewoon simpel

wel aanspreekt.

Keasberry noemt het een ‘fusion keuken’, en term die mij

Dat geeft de lezer al een aardige zet in de goede richting.

(www.keasberry.com)

tot een van de eerste mengkeukens ter wereld.’

wonen sinds de 17e eeuw, ontwikkelde zich uiteindelijk

handelaren die daar in het verre Zuidoost-Azië gingen

naar de smaak van thuis door de eerste Nederlandse

diënten en kooktechnieken. Wat begon als een zoektocht

door het vermengen van inheemse of buitenlandse ingre-

ben en in de loop der tijd verrijkt en/of veranderd zijn. Dit

aan gerechten die een Europese of Aziatische basis heb-

Indonesië), maar ook Nederlandse gerechten en een keur

gerechten (afkomstig van de verschillende eilanden in

Bereiding vraagt minimale inspanning

Indische Macaroni

roomboter

Boodschappenlijstje

Indische Macaroni

Bereiding vraagt minimale inspanning

Boodschappenlijstje:

½ pak naturel macaroni

bouillonblokje (rund)

1½ ons geraspte oude kaas

1½ ons hamblokjes

scheutje volle melk (2/3 limonadeglas) 2 eieren Vervolgens gaat de macaroni schep voor schep in de

zwarte peper, zout, Aromat, nootmuskaat en suiker De macaroni (doe eens gek en neem gewoon een half

paneermeel

atjar (gewoon uit een potje)

milde chilisaus

suiker

kom en meng je alles heel goed.

Bovenop komt een laagje paneermeel. En op de paneer-

Beboter een vuurvaste schaal. Daar gaat de macaroni in.

pak) kook je volgens de aanwijzingen, maar mèt een runderbouillonblokje erbij, net niet helemaal gaar. Giet ze af in een vergiet en spoel met koud stromend water. Zet ze daarna apart en laat de macaroni uitlekken; af en toe schud je het vergiet even om.

meel verdeel je klontjes boter. Dit gaat een minuut of 30 in de oven op stand 180º (je

In een (beslag)kom meng je 1½-2 ons oude kaas en 1½-2 ons hamblokjes of reepjes. Hierbij gaan 2 geklopte

ziet dat aan het gebubbel in de schaal en aan de boven-

Serveren in warme ‘taartpunten’ met lekkere chilisaus en

appeltaartje).

kant van je gerecht; die moet mooi bruin worden, als een

eieren, en je mengt dit goed. Dan de kruiden. Zwarte peper, zout, Aromat, (veel) nootmuskaat, en wat suiker. Om het geheel wat sappiger te maken en te binden doe je er een scheutje melk bij.

wat atjar. Simpeler kan het eigenlijk niet.

© 2012 Henk Brejaart,

Koken in eigen Tijd



Contact

Colofon

Algemene gegevens

De Whiplash Stichting Nederland streeft naar contact, voorlich-

Whiplash Stichting Nederland,

ting en ondersteuning ten behoeve van mensen met whiplash.

Postbus 105, 3980 CC Bunnik T: 030 - 656 50 00 (maandag t/m donderdag van 10.00 tot 13.00 uur) F: 030 - 656 52 52, E: [email protected] I: www.whiplashstichting.nl Betaalrekening WSN: ABN Amrobank te Bunnik, rek.nr: 43.71.31.815, BIC: ABNANL2A , IBAN: NL82ABNA0437131815

Beschermheer Prof. mr. Pieter van Vollenhoven Bestuur dhr. L. de Both, dhr. L. Geeraedts, dhr. W. Lorjé, dhr. H. Kalfsterman, mw. I. van den Dobbelsteen-Kegels Medische Advies Raad De Medische Advies Raad bestaat uit een huisarts/wetenschapper, chiropractor, anaesthesioloog, neuroloog, anatoom, neurowetenschapper, stress en re-integratiedeskundige, revalidatiearts, optometrist, osteopaat, orthopeed, psycholoog en bedrijfsarts.

Menukeuze 1: vragen over whiplash Met vragen over whiplash en een persoonlijk gesprek met onze contactpersonen, kiest u via het keuzemenu voor ‘optie 1’. Onze contactpersonen zijn zo rechtstreeks bereikbaar op maandag t/m vrijdag van 11.00 uur tot 12.30 uur. En op maandag t/m donderdag van 19.00 uur tot 20.30 uur.      

Uitgifte en oplage Het Whiplash Magazine verschijnt 3 keer per jaar. Dit nummer verschijnt in een oplage van 3.500 exemplaren. ISSN nummer: 1878-898X Redactie Mw. Daniëlle van Eden (hoofdredactie), Mw. José Kocx-Perquin, Mw. Katy van der Sluis, Mw. Ria Pabon (tekst/beeld), Mw. Ilona Jansen, Dhr. Herman Kalfsterman, Dhr. Michiel van Zaane (eindredactie)

Menukeuze 2: administratieve inlichtingen en helpdesk letselschade Via keuze 2 komt u in contact met ons kantoor. Daar kunt u terecht voor administratieve zaken, zoals adreswijzigingen, bestellingen enzovoorts. Als u geen inhoudelijke vragen heeft, en u alleen wilt aanmelden voor het letselschadespreekuur, dan kan dat ook via menukeuze 2.

Redactieadres Postbus 105, 3980 CC  Bunnik, T: 088-6565700 E: [email protected] Opmaak  WEES Kreatief, Streefkerk Technische realisatie  PD Graffic Support, Groningen

Onmisbaar: onze contactpersonen en vrijwilligers Contactpersonen van de Whiplash Stichting Nederland bieden informatie, advies en een luisterend oor. Dit doen zij onder meer via de telefonische hulpdienst, e-mailhulpverlening, informatiebijeenkomsten, trainingen en lezingen. Een aantal vrijwilligers ondersteunt de WSN in onder meer administratie, organisatie, belangenbehartiging en websitebeheer.

Ingezonden kopij Bijdragen kunnen gezonden worden naar het redactieadres. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen te redigeren, in te korten of niet te plaatsen. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van externe bijdragen ligt bij de inzenders. Het bestuur van de Whiplash Stichting Nederland draagt geen enkele verantwoording voor op- of aanmerkingen en suggesties betreffende behandelingen, medicijnen etc. Bijdragen voor het volgende nummer moeten uiterlijk 25 juni 2013 in het bezit zijn van de redactie. © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of gekopieerd, zonder schriftelijke toestemming van de Whiplash Stichting Nederland. * De Whiplash Stichting Nederland is niet aansprakelijk voor eventuele gevolgen van de producten of diensten die in de advertenties worden aangeboden.

WHIPLASH MAGAZINE | 2013 nummer 1

advertenties

Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade Op 6 februari 2006 is een convenant gesloten tussen de WSN en ASP. Doel van dit convenant is om de juridische dienstverlening aan whiplashpatiënten te optimaliseren. Door de ervaringsdeskundigheid van de WSN te combineren met de juridische expertise van de leden van de ASP kunnen beide organisaties elkaar op een hoger niveau brengen.

Wat doet de ASP advocaat?

Landelijke dekking

De ASP advocaat behartigt de belangen van het slachtoffer in

ASP advocaten verdeeld over heel Nederland nemen deel aan

diens letselschade dossier. Bij deze belangenbehartiging staan

het samenwerkingsconvenant. Dankzij deze landelijke dekking

een optimaal resultaat, betrokkenheid, voortvarendheid en

zullen leden van de WSN in voorkomende gevallen dus altijd

goede communicatie hoog in het vaandel.

een beroep kunnen doen op een ASP advocaat in de buurt.

De ASP advocaat is specialist op het gebied van letselschade en beschikt over ruime ervaring. De ASP advocaat treedt in letselschade zaken uitsluitend op voor slachtoffers en behartigt dus

Unieke samenwerking

niet (tevens) de belangen van aansprakelijkheidsverzekeraars.

Met het convenant tussen de WSN en ASP is een unieke samenwerking tot stand gekomen tussen ervaringsdeskundigheid en betrokken juridische dienstverlening waarvan de resultaten aan de leden van de WSN ten goede zullen komen.

ASP Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade • ASP is de landelijke vereniging van gespecialiseerde letselschade advocaten die uitsluitend voor slachtoffers Contact

optreden • ASP ondersteunt de belangen van whiplashslachtoffers

Wanneer u als lid contact opneemt met de Whiplash Stichting

• ASP bevordert de kwaliteit van haar leden

Nederland, tel. 030 - 656 50 00 wordt u doorverwezen naar een

• ASP is de juridische partner van de Whiplash Stichting

ASP advocaat bij u in de buurt.

Nederland

Voor meer informatie:

www.asp-advocaten.nl Postbus 650, 8901 BL Leeuwarden [email protected]