Werkprogramma 2006 zij-instroom. Ruud de Moor Centrum. voor professionalisering van onderwijsgevenden

Werkprogramma 2006 ‘zij-instroom’ Ruud de Moor Centrum voor professionalisering van onderwijsgevenden

Heerlen, 29 november 2005 Ruud de Moor Centrum Open Universiteit Nederland

Open Universiteit Nederland, Ruud de Moor Centrum

Werkprogramma 2006 ‘zij-instromers’

Inhoudsopgave Inleiding: hoofdlijnen voor 2006 ...............................................................................................................................................3 Virtuele Werk- en Leeromgeving (VWL) ..................................................................................................................................6 Didactiek van E-learning...............................................................................................................................................................8 Onderkennen en diagnosticeren leermoeilijkheden....................................................................................................... 10 Voorbereiden bachelors op leraarsberoep ......................................................................................................................... 11 Analysemodel school als leer- en opleidingsplaats ......................................................................................................... 12 Digitale cursus voor schoolinterne begeleiders................................................................................................................ 13 Casusbank ...................................................................................................................................................................................... 14 Palet (voorheen Digitale crashcourse voor zij-instromers)............................................................................................ 16 Samen opleiden ........................................................................................................................................................................... 18 Flankerende pilot publiceren resultaten.............................................................................................................................. 19 Assessment .................................................................................................................................................................................... 20 Kennisbank wiskunde en rekendidactiek ............................................................................................................................ 22 Kennisbank bètadidactiek voor het VMBO, HAVO en VWO .......................................................................................... 23 Informatievaardigheden voor Docenten............................................................................................................................. 25 Kennisbank economie................................................................................................................................................................ 26 Community of Practice .............................................................................................................................................................. 27 Ondersteuning van zij-instromers Community of Practice ........................................................................................... 29 Eén-zorgroute ............................................................................................................................................................................... 30 Bijlage: Bevordering doorstroom van leerkrachten van primair onderwijs naar voortgezet onderwijs........ 32

2



Inleiding: hoofdlijnen voor 2006 Evenals voorgaande jaren geven we in deze notitie op hoofdlijnen een overzicht van de werkzaamheden die we voor 2006 voorstellen voor de uitvoering van het programma ‘zij-instroom van het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit Nederland. In het Plan van Aanpak (27-11-2002) en in de aanvulling hierop (23-10-2003) zijn de hoofdlijnen van het gehele programma voor de periode 2003 tot en met 2006 beschreven. Dit document operationaliseert de uitvoering in het jaar 2006. Ten opzichte van het Plan van Aanpak, de aanvulling en het werkprogramma 2005 is er sprake van één substantiële wijziging. We stellen voor het project Samen Opleiden (64.510.021) een nieuw vervolg te geven met als doel te komen tot een geïntegreerde implementatie van diverse producten die ontwikkeld zijn. Het streven is de producten en diensten meer in hun samenhang aan te bieden en door te ontwikkelen. 2006 is in de ogen van de OUNL een belangrijk ‘schakeljaar’. We ronden (met enige uitloop in 2007 omdat het programma iets later gestart is) de eerste tranche van het programma zij-instroom af. Een groot aantal projecten kent inmiddels concrete producten (instrumenten, inhoud, modellen etc.) die ‘toe zijn’ aan gebruik in de praktijk. Al ontwikkelend zijn ervaringen en verwachtingen van die praktijk al meegenomen, maar nu zijn we op het punt dat een daadwerkelijk uitproberen plaats gaat vinden. Voor een aantal projecten betreft dit brede implementatie, voor andere projecten betreft het toepassingen in pilot-omgevingen. Bij de praktijktoepassing zal ook blijken dat er nieuwe behoeften ontstaan. In het dagelijks gebruik kan geconstateerd worden dat sommige aspecten bijstelling behoeven of dat er behoefte is aan uitbreiding. We verwachten ook dat toepassingen in scholen leraren en hun opleiders ook weer op nieuwe ideeën brengen. Het hoort bij innovatieve ontwikkelingen dat gebruikers zich er in eerste instantie niet zo veel bij kunnen voorstellen. Dit geldt ook voor de ontwikkeling van instrumenten om het opleiden in de praktijk te ondersteunen. We verwachten daar een kentering te zien in de komende jaren, omdat: · er nog tamelijk weinig zicht is in de praktijk op wat er allemaal mogelijk is en dat wordt concreter zichtbaar in pilots van het RdMC (in die zin schept vraag dus aanbod); · de noodzaak om op een andere manier op te leiden de komende jaren –zeker in het voortgezet onderwijs- sterker voelbaar zal zijn dan de afgelopen jaren (gevoel van urgentie neemt toe); · met name door de (politieke) discussie rondom de vernieuwing van lerarenopleiding en de pilots ‘opleiden in de school’ er een beleidscontext ontstaat waarbinnen ruimte komt om het opleiden in de praktijk serieuzer aan te zetten. De grote belangstelling voor de pilots is in dit opzicht een goed voorteken; · de implementatie van de wet BIO het thema ‘professionele ontwikkeling’ hoger op de agenda zal zetten. Het is in dit verband onze stellige verwachting (en inmiddels ook ervaring) dat naarmate we meer zichtbaar worden met concrete projecten, de ontwikkelbehoefte snel zal groeien. Bij de formulering van de nieuwe taakstelling voor de OUNL heeft de minister aangegeven voor de OUNL een structurele plaats te zien in het bestel van de opleiding van leraren. Dit bestel is duidelijk in beweging. Het RdMC is op vele manieren betrokken bij deze beweging. Dit varieert van het samen met scholen en opleidingen experimenteren met hele concrete vernieuwing van opleidingsmodellen en –concepten tot deelname aan de landelijke debatten over de inrichting van het stelsel. Het is duidelijk dat de uitkomsten van deze discussie een belangrijke rol zullen spelen bij de implementatie van vernieuwingen in de opleiding van leraren. In dit verband moet ook zeker de review genoemd worden die op dit moment (eind november 2005) door Twijnstra en Gudde uitgevoerd wordt. De centrale vraag daarbij is of de OUNL een adequate invulling heeft gegeven tussen 2002-2005 aan de werkzaamheden die voortvloeien uit de nieuwe taakstelling van de OUNL. De resultaten van de review (die op dit moment nog niet beschikbaar zijn) zullen vermoedelijk richtingen aanduiden voor de doorontwikkeling van instrumenten en diensten. Daar waar dit aan de orde is èn waar dit mogelijk is, zullen we onze werkzaamheden in 2006 hier ook al op afstemmen. Tot slot is een spoedige formulering van een vervolgperspectief van het programma zij-instroom van de OUNL noodzakelijk vanuit het oogpunt van exploitatie. Naarmate er in toenemende mate praktische en concreet bruikbare producten en diensten beschikbaar komen voor het veld, groeit de behoefte aan een visie op hoe deze voor de langere termijn verankerd gaan worden. Het is noodzakelijk hier vroeg in 2006 een aantal belangrijke keuzes in te maken omdat dit gevolgen heeft voor de aard van de exploitatie-omgeving. Samenwerking Van meet af aan heeft het RdMC de samenwerking met partijen gezocht in het veld. In eerste instantie was dit vooral nodig omdat de OUNL een nieuwe speler was in het veld van het opleiden van docenten en er nog weinig specifieke deskundigheid op dit terrein binnen de OUNL aanwezig was. Inmiddels is dat niet meer zo: we hebben gevestigde naam in het veld van de opleiding van leraren en inmiddels binnen de OUNL de nodige expertise opgebouwd. Toch hechten we erg aan het voortzetten van de samenwerking omdat dit aansluit bij de aanpak van opleiden-en-ontwikkelen in netwerken. In alle ideeën over de verbetering van de opleiding van leraren is samenwerking cruciaal en we willen hier via ons werkprogramma een impuls aan

3



(blijven) geven. Het feit dat we uit vele verschillende organisaties mensen ‘ingehuurd’ hebben, heeft als een belangrijk bij-effect gehad dat er een actief netwerk van ontwikkelaars gevormd is en dat de samenwerking tussen verschillende partijen –en vaak over de grenzen van de onderwijssectoren heen- duidelijk toegenomen is. De OUNL kan vanuit haar relatief onafhankelijke positie een katalyserende rol spelen in die samenwerking. Publiciteit en communicatie Vanuit het eerder genoemde gegeven dat we in 2006 steeds meer de praktijk in gaan om instrumenten en diensten te implementeren, is het noodzakelijk veel aandacht te besteden aan communicatie en publiciteit. We maken daarvoor structureel een budget van ca. 200,- k€ vrij. Per project zal de benadering verschillend zijn, maar het komt er steeds op neer dat we het veld willen laten zien wat er mogelijk is. In de diverse projectplannen wordt hiernaar verwezen. Er wordt op dit moment ook een overkoepelend communicatieplan opgesteld voor 2006. Begin 2005 verscheen het boek Leraar worden en blijven. Het bevatte een groot aantal interviews met zijinstromers, hun opleiders, hun leidinggevenden en aan het RdMC verbonden experts. Centrale thema was de opleidingsbehoefte van zij-instromers en hoe hierin voorzien kan worden. Doel van het boek was enerzijds bewustwording en anderzijds het schetsen van een perspectief op haalbare oplossingen. In die zin dient deze publicatie ook als een jaarboek waarin het RdMC zich verantwoordt over de gekozen aanpak. Ook nu werken we weer aan een vergelijkbare publicatie met als thema ‘De school als leerrijke omgeving’. Dit thema willen we gevarieerd belichten en vanuit verschillende invalshoeken waarbij steeds duidelijk gemaakt wordt hoe instrumenten en diensten die in het programma ontwikkeld worden bijdragen aan het verrijken van de leeromgeving van de school. Naast de communicatie met het veld van zij-instromers, scholen en opleiders zetten we ook de verantwoording in het wetenschappelijke forum voort: we willen laten zien dat onze projecten gebruik maken van state-of-the-art inzichten en de gebruikerservaring ook delen met collega’s onderzoekers en ontwikkelaars. Daarnaast nemen we actief deel aan wetenschappelijke discussies, promotietrajecten enz. die samenhangen met opleidingsvraagstukken in de onderwijssector. In 2006 zullen we –in samenwerking met onder meer de Fontys Lerarenopleiding Sittard- de VELON-conferentie organiseren in Kerkrade (13-15 maart). Daarnaast is het RdMC actief betrokken bij de SBO-conferentie over het begeleiden van beginnende docenten, die zal worden gehouden op 11 april in Ede. Een extra inzet als gevolg van de motie Dittrich Op 22 september 2005 heeft de Tweede Kamer een motie van het D66-kamerlid Dittrich aangenomen waarin de regering verzocht wordt om onder andere de doorstroom van leerkrachten van primair naar voortgezet onderwijs te bevorderen. In het werkprogramma van het RdMC zit een aantal aanknopingspunten om hier invulling aan te geven. Voorwaarde voor een goede doorstroom is dat leerkrachten van primair onderwijs een goed zicht krijgen op hun eigen competenties met betrekking tot de competenties die in het voortgezet onderwijs nodig zijn. Bovendien is het ook belangrijk vast te stellen waar nog lacunes in competenties aanwezig zijn. Met name wat betreft het samenstellen van kennisbanken en het tot stand brengen van formatieve assessments is er expertise ontwikkeld die een goede basis kan vormen voor het bevorderen van de genoemde doorstroom. In de bijlage geven we aan hoe, in het verlengde van het voorgestelde programma voor 2006 een aantal additionele activiteiten in uitvoering genomen kan worden die de gevraagde doorstroom van leerkrachten van het primair naar het voortgezet onderwijs bevorderen. Terugblik op 2005 Onlangs hebben we een rapportage opgesteld over de werkzaamheden in de eerste acht maanden van 2005. Uit deze rapportage blijkt dat het werkprogramma in zijn volledige omvang wordt uitgevoerd. We hebben in deze rapportage ook aangegeven dat het noodzakelijk is snel duidelijkheid te krijgen over eerder genoemde vraagstukken van exploitatie en doorontwikkeling. Begin 2006 zullen we een jaarrapportage op projecten programmaniveau opstellen alsmede een overzicht van de financiële aspecten over 2005. Daarnaast wordt er ook dit jaar weer een jaarboek opgesteld hetgeen voor scholen en opleiders een inhoudelijk beeld schetst over actuele thema’s die samenhangen met ons werk. Dit boek zal naar verwachting in februari verschijnen. Slot In deze notitie schetsen we de hoofdlijnen van onze werkzaamheden. Per project zijn er concrete projectvoorstellen voor de uitvoering in 2006 beschikbaar. Deze kunnen naar behoeven opgevraagd worden bij het Ruud de Moor Centrum. Informatie uit en over de projecten is ook te vinden op de website van het centrum: www.ou.nl/rdmc.

4


Project Projectcode Programmalijn


Virtuele Werk- en Leeromgeving (VWL), 6451002 64.510.002 Virtuele werken leeromgeving

Doelstelling en projectomschrijving Het doel is het ontwikkelen van een virtuele werken leeromgeving (VWL) of componenten daarvan voor het maken, het beheren en het uitleveren van (te ontwikkelen) RdMC producten en diensten om zodoende zorg te dragen voor een efficiënte bediening van diverse (eind)gebruikers met behulp van ict. In deze fase is het leveren van ondersteuning bij de realisatie van projectresultaten binnen het RdMC van belang. Daardoor zijn in eerste instantie de RdMC medewerkers onze gebruikers. Uiteindelijk zijn de gebruikers de eindgebruikers in scholen en lerarenopleidingen. Er wordt geen eigen elektronische leeromgeving (ELO) ontwikkeld maar een VWL die naar verschillende media uitgeleverd kan worden met maatwerk naar specifieke (eind)gebruikers. Tijdschema De ontwikkeling geschiedt in nauwe samenwerking met diverse gebruikers. Een incrementele aanpak is daarbij noodzaak. In deze aanpak worden doelen, definitie van de producten en de producten zelf met de gebruikers opgesteld en bijgesteld in een cyclisch proces. De planning van vele producten is ook afhankelijk van de afzonderlijke planning van de afzonderlijke RdMC projecten waarbij we binnen grenzen volgend moeten zijn. De onderstaande producten zijn daartoe groei-omgevingen/-documenten. Product(en) De uitvoering van het project leidt eind 2006 tot een complete VWL-omgeving waarin alle RdMC-resultaten te benaderen en te gebruiken zijn. Concreet worden tot eind 2006 de volgende (deel)resultaten (in 5 werkpakketten) ter ondersteuning van deze VWL-omgeving opgeleverd: Werkpakket 0 · Reviewverslag afrondingsfase september 2006 · Lessons Learned rapportage december 2006 Werkpakket 1 · Diverse Gebruikersprofielen continu · 1 à 2 artikelen continu 2006 · Enkele RdMC workingpapers continu 2006 · Workshop, congres continu 2006 Werkpakket 2 · Bijstelling implementatie generiek objectmodel continu 2006 · Bijstelling generiek metadatamodel incl applicatieprofiel continu 2006 · Metadata /auteur / contentbeheer omgeving continu 2006 · Implementatie Creative Commons 2e kwartaal 2006 · Bijstelling huisstijl – interaction design continu 2006 · Applicatie Z 2e kwartaal 2006 · Brain/worktool 1e kwartaal 2006 · Bijstelling Webportaal en subportalen continu 2006 · Architectuur continu 2006 Werkpakket 3 · VWL-omgeving voor alle RdMC-producten najaar 2006 · Handleidingen continu 2006 · Evaluatie gebruikerservaringen van systemen continu 2006 · Eindevaluatie VWL december 2006 Werkpakket 4 · Kwaliteitshandboek september 2006 · ICT-backoffice/-beheer continu 2006 · Businessplan ict-organisatie juli 2006 · Realisatie exploitatie-organisatie voor ICT december 2006 Knelpunten · krijgen en vasthouden van voldoende ict-ontwikkelexpertise binnen het project. · Het beheersbaar houden van de incrementele aanpak.

5



Partners · Turpin Vision (Content-e) · The Mediator Group (Didactor) · Stichting MMBase · Stichting Didactor · Er zijn besprekingen met de Digitale Universiteit, omroepen (o.a. Groep Distributie, Technologie en Automatisering van de Publieke Omroep) en SURF (o.a. surf-videoportal, BIBA, LORE)

6


Projectnaam Projectcode Programmalijn


Didactiek van E-learning 64.510.004 Virtuele Werk- en Leeromgeving

Doelstelling en projectomschrijving De doelstelling is tweeledig: · Het creëren van bereidheid tot het inzetten van ICT in het leerproces (awareness). · De beoogde doelgroep (lerarenopleiders en begeleiders-op-school) de benodigde competenties te laten verwerven die betrekking hebben op het toepassen van ICT bij het faciliteren van het leerproces (digitale didactiek) Tijdschema Activiteit Begeleiden met digitaal portfolio: · kleine uitloop in 2006 i.v.m het geven van workshops/trainingen/cursussen & presentaties. Activiteit E-coaching: · kleine uitloop in 2006 i.v.m. het geven van workshops/trainingen/ cursussen & presentaties. · Afronding (productie/uitgeven) praktisch boekje HOP-reeks “e-begeleiden” (schrijffase was in 2005). Activiteit Didactiek van kennisbanken: · Afronding (productie/uitgeven) praktische publicatie didactiek van kennisbanken in RdMC-reeks · Pilot m.b.t. het gebruik van kennisbanken bij het opleiden van leraren · Het ontwerpen van workshops/trainingen/cursussen · Het geven van workshops/trainingen/cursussen & presentaties · Materialen voor de toolkit. Activiteit Makelaar · Afronding publicatie nieuwe leren en ICT/digitale didactiek · Afronding vervolgpublicatie nieuwe leren en ICT/digitale didactiek. Activiteit Multimedia/Digitale video · Maken van een praktijkgemeenschap rondom het gebruik van zelfgemaakte en andere video-opnamen · Flankerend onderzoek over deze praktijkgemeenschap · Publicatie digitale video in de RdMC-reeks · Working paper stand van zaken digitale video · Het ontwerpen van workshops/trainingen/cursussen · Het geven van workshops/trainingen/cursussen & presentaties · Materialen voor de toolkit. Activiteit CoP · Publicatie Didactiek van Communities of practice in de RdMC-reeks. Product (en) · De inrichting van een virtuele leer- en werkomgeving. Daarin wordt een toolkit versie 2.0 met diverse (innovatieve) ICT-tools ter beschikking gesteld alsmede oefenmaterialen voor digitale didactiek · Trainingen/cursussen over digitale didactiek. Deze trainingen/cursussen zijn geschikt voor afstandsonderwijs met gebruik van een virtuele leer- en werkomgeving. · Workshops die handelen over digitale didactiek. Workshops worden in face-to-face omgevingen aangeboden · Resultaten van flankerend onderzoek over digitale didactiek · Publicatie nieuwe leren en ICT/digitale didactiek. Het boek gaat voorbij de grenzen van het huidige onderwijs waarbij de theoretisch grondslag het uitgangspunt vormt zonder daarbij al te academisch te worden · Publicatie nieuwe leren en ICT/digitale didactiek. Deze publicatie is een voortzetting van de hierboven genoemde, met dien verstande dat nu de praktijk vooropstaat · Publicatie e-begeleiden · Publicatie didactiek van kennisbanken in de RdMC-reeks · Publicatie digitale video in de RdMC-reeks · Publicatie Didactiek van CoP in de RdMC-reeks · Working paper begeleiden met digitaal portfolio · Working paper gebruik van kennisbanken bij het opleiden van leraren · Working paper stand van zaken m.b.t. digitale video.

7



Knelpunten · Een mogelijke risicofactor is dat er op het terrein van de digitale didactiek nog weinig systematisch onderzoeks- en ontwikkelingswerk is gedaan. De beschikbare exploratieve studies en materialen zijn vooral beschouwend of anekdotisch. Dat betekent dat in dit project vaak sprake is van pionierswerk. · Bijkomende risicofactoren aan de gebruikerskant zijn bijvoorbeeld een negatieve attitude t.o.v. ict, computerangst of een lage ‘self-efficacy’. Partners Vertegenwoordigers en docenten/leraren van lerarenopleidingen maken deel uit van het projectteam. De pilots worden uitgevoerd in samenwerking met lerarenopleidingen. Naast deze externe samenwerking is er ook interne samenwerking met andere RdMC projecten binnen de programmalijnen Kennisbanken, Assessment en Virtuele werken leeromgeving en met het project Community of Practice.

8




Onderkennen en diagnosticeren leermoeilijkheden 64.510.006 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving PABO’s en leerkrachten basisonderwijs gaan het door de Open Universiteit Nederland ontwikkelde en door het Ruud de Moor Centrum verbeterde multimediale programma Leerdiagnostiek gebruiken. De opgedane ervaringen worden gemonitord en gebundeld in een eindverslag. Hiermee levert dit project een bijdrage aan de deskundigheidsbevordering van leerkrachten basisonderwijs op het gebied van leerlingen die speciale zorg vragen. Ondertussen wordt gewerkt aan verdere verbetering van het programma. Het programma Leerdiagnostiek is een flexibel inzetbaar onderwijsprogramma waarmee leerkrachten zelfstandig leerproblemen kunnen leren onderkennen en herkennen. Tijdschema Het volgende staat gepland voor 2006: · uitbreiding multimediaal programma · demonstraties van het door de OUNL ontwikkelde programma aan vertegenwoordigers van PABO’s en WSNS. Dat gebeurt op bestaande fora en via rechtstreekse contacten met het WSNSplusproject, hogescholen en intern begeleiders in het basisonderwijs · introductie van het programma door publicatie in vakbladen voor leerkrachten primair onderwijs en presentaties op conferenties en studiedagen · geregelde updates van het programma op grond van opgedane ervaringen van Pabo studenten en leerkrachten basisonderwijs. Deze updates worden beschikbaar gesteld aan de gebruikers via een website · plan voor exploitatie en beheer. Product(en) Een interactief multimediaal programma waarmee leerkrachten basisonderwijs en pabo studenten zelfstandig leerproblemen leren onderkennen en analyseren. Knelpunten niet voorzien Partners · Hogeschool Windesheim. · Hogeschool Arnhem Nijmegen · Hogeschool INHOLLAND · project WSNS+/-project 1Zorgroute

9




Voorbereiden bachelors op leraarsberoep 64.510.009 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving Door middel van een voorstudie in 2005, bestaande uit een aantal gesprekken met vertegenwoordigers van bèta-faculteiten van universiteiten en eerstegraads lerarenopleidingen, is nagegaan of en zo ja welke ondersteuning het RdMC bij de invulling en eventueel uitvoering van een educatieve minor kan bieden. Op basis van deze voorstudie wordt in 2006 een pilot voorbereid en uitgevoerd met de eerstegraads lerarenopleiding van de UT (Twente) als ‘ koploper’ van de Tulo’s. Tijdschema In de maanden januari tot en met maart worden concrete afspraken gemaakt over de inzet van RdMCproducten, waarbij de vraag van de lerarenopleiding UT vanzelfsprekend leidend zal zijn voor de keuze van de producten. In de voorstudie is reeds duidelijk geworden dat het accent zal liggen op producten met videofragmenten over kenmerkende situaties waarmee docenten worden geconfronteerd. Vanaf maart 2006 tot eind 2006 worden in onderling overleg de gekozen producten ingezet in de minor. In de periode mei tot en met het einde van 2006 worden evaluaties uitgevoerd over de toepassing van de producten in de educatieve minor bij studenten als ook bij begeleiders. Vanaf medio 2006 is voldoende kennis vergaard om presentaties te houden over de (voorlopige) bevindingen van de pilot. Producten · Evaluaties van de inzet van producten in de educatieve minor bij studenten en docenten, inclusief aanbevelingen voor implementatie elders · Presentaties van de bevindingen met de pilot (schriftelijk en/of mondeling) bij de overige eerstegraads lerarenopleidingen Knelpunten Het project is in 2006 qua omvang verkleind omdat de voorstudie aan het licht bracht dat de animo geringer was dan op grond van eerdere signalen verwacht mocht worden. Door middel van presentaties van de bevindingen van de pilot wordt getracht de eerstegraads lerarenopleidingen te informeren over de mogelijkheden die de RdMC-producten bieden en zo de animo voor de implementatie ervan te vergroten. Partners Eerstegraads lerarenopleiding Universiteit Twente

10




Analysemodel school als leer- en opleidingsplaats 64.510.010 Overige projecten

Doelstelling en projectomschrijving Het doel van het project is het ontwikkelen van een instrument (Quick Scan) waarmee scholen inzicht krijgen in de kwaliteit van de werkomgeving van (beginnende) docenten als leeromgeving. Het instrument richt zich op scholen in het PO, VO en BVE. In het instrument wordt uitgegaan van een drietal perspectieven: 1) de individuele docent, 2) het team, 3) de school. Er wordt een web-based instrument ontwikkeld waarmee onafhankelijk van tijd en plaats inzicht in het leren in de school wordt verkregen. Tijdschema Definitief maken papervoorstel AERA 2006 Quick Scan openstellen op internet

voorjaar 2006 januari 2006

Resultaat Er is een voorstel voor een paper ingediend voor de AERA 2006. Mede op grond van de ervaringen met de pilot is een verbeterplan opgesteld om de laatste verbeteringen door te gaan voeren. Vanaf 1 september wordt er gewerkt aan het doorvoeren van de in het verbeterplan geformuleerde aanpassingen. Verder wordt het overleg met SBL geïntensiveerd om zodoende te zorgen dat begin 2006 de Quick Scan in definitieve vorm op de SBL-server wordt geplaatst. Knelpunten Geen Partners SBL Dr. R. Poell, UvT Dr. S. Bolhuis, Fontys S. Beek, KPCgroep

11




Digitale cursus voor schoolinterne begeleiders 64.510.012 Begeleiding van nieuwe en beginnende docenten op en om de werkplek

Doelstelling en projectomschrijving In dit project wordt instrumentarium ontwikkeld, dat schoolinterne begeleiders ondersteunt bij het verwerven van de competenties voor het begeleiden van docenten op school, in het bijzonder begeleiding van docenten-in-opleiding en zij-instromers. Speciale aandacht daarbij gaat uit naar instrumenten en materialen die het mogelijk maken om digitaal videomateriaal van de deelnemers (die deelnemers dus tijdens de cursus maken) in te zetten als leermiddel. Het instrumentarium moet on-line beschikbaar zijn en is in principe bestemd: · voor gebruik in face-to-face cursussen voor schoolinterne begeleiders (aanvulling op groepsactiviteiten) · als vervanging/uitbreiding van face-to-face cursussen die schoolinterne begeleiders volgen · voor schoolinterne begeleiders die geen cursus volgen maar wel behoefte hebben aan ondersteuning bij het verwerven van competenties op het vlak van begeleiding. Tijdschema In aansluiting op de in september 2004 gestarte pilot bij het ICLON met 18 schoolinterne begeleiders, gebruik makend van de elo-omgeving Dividu (DU, UVA en EVA) en het vervolgtraject met 8 schoolinterne begeleiders in 2005 bij het ICLON met als leeromgeving Blackboard is voor 2006 het volgende gepland: · uitbreiding en testen van de leeromgeving met opleidingsinstelling en/of één of meerdere opleidingscholen (voorjaar 2006) · beschikbaarheid van materiaal (elektronische ‘materialenbak’ ) voor opleidingsscholen en opleidingen (najaar 2006) · uitgebreide evaluatie van structureel gebruik van digitale video (zowel inhoudelijk als technisch) in experiment bij Iclon en nog te starten uitbreiding van het gebruik van elektronische leeromgeving (zomer 2006). Product(en) · elektronische ‘materialenbak’: een database met allerlei instrumenten, adviezen, voorbeelden en materialen voor het opleiden van schoolinterne begeleiders van zij-instromers en andere beginnende docenten · uitbreiding experiment met opleidingsinstelling en een of meer opleidingsscholen · inhoudelijke en technische evaluatie van het gebruik van de elektronische leeromgeving (inclusief het zelf elektronisch beschikbaar stellen van digitaal videomateriaal door deelnemers d.w.z. beginnende schoolbegeleiders in opleiding. Knelpunten De opleidingsscholen en/of opleidingen hebben nauwelijks capaciteit of tijd beschikbaar om mee te werken aan het project Partners · Iclon Leiden (detachering, daarnaast geeft RdMC in 2004/2005 en 2005/2006 mede vorm aan bestaande cursus schoolinterne begeleiders) · UvA (Dividu). Er zijn verkennende gesprekken met het oog op een tweede pilot met een of meerdere opleidingscholen en/of opleidingen in 2006. Mogelijke kandidaten VU en Hogeschool Rotterdam.

12




Casusbank 64.510.013 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving Het project kent drie doelen: · Het casusbankproject beoogt een verzameling van videocasussen te maken. Een casus behandelt op een verdichte wijze een pedagogisch-didactisch aspect of fenomeen uit de lespraktijk. Een casus is in dit project opgebouwd rond een authentiek centraal fragment, aangevuld met interviewfragmenten met de direct betrokkenen (lesgever, leerlingen, schoolpracticumdocent, opleidingsdocent). Daarnaast heeft de casus een verdiepings- (tekst-) en interactiecomponent. De casussen hebben primair een confrontatieen reflectieopzet, en dus niet een illustratieve, demonstratieve of beoordelende functie. De casussen zijn didactisch ‘open’. Daarmee wordt bedoeld dat studenten, docenten, begeleiders en opleiders van begeleiders hun eigen verwerking kunnen (en dienen) toe te voegen aan de in hun context gebruikte casus. · Het project Casusbank houdt zich tevens bezig met de inventarisatie van bestaand digitaal videomateriaal dat gebruikt kan worden bij het opleiden van leraren (toegankelijke on-line verwijzingsgids). · Tot slot stelt het project zich ten doel de opgebouwde expertise ten aanzien van het werken aan en met digitale video als service over te dragen op andere RdMC-projecten waarin video een rol speelt, een en ander mede met het oog op een mogelijk in te richten mediacentrum.. Tijdschema In 2006 worden feitelijk de ontwikkelwerkzaamheden uit 2005 gecontinueerd. Verder wordt, nadrukkelijker dan in 2005, aandacht besteed aan adoptie en implementatie van de producten in het veld. Dit betekent concreet dat · de casusproductie verder gaat en afgerond wordt · er bijgestelde versies komen van de dvd-po,vo,VMBO en opleiders · de portal uitgetekend wordt ( bestanddelen: streaming, forum en info) · via het forum en de gebruikersdag een persoonlijke ‘adoptie’ door een gebruiker-docent zal mogelijk zijn (verder inhoudelijke input, feedback, onderhoud en moderatorschap casusforum) · er verder advies geleverd wordt over de finale inrichting van de streaming server · de bijgestelde versies van de documenten en boekje worden gefinaliseerd · de on-line-verwijzingsgids en de A6-casusbank-catalogus beschikbaar komen · er diepte-opvolging komt van institutionele gebruikers (Katho, HsZuyd,…) · er een dag komt voor alle scholen en personen die hebben meegewerkt · er verschillende presentaties voorzien zijn (Velon, NOT, SITE,..). Producten · Publicatie boekje ‘Casusbank-Didiclass in de praktijk’ · Publicatie RdMC-workingpaper ‘Videostandaarden’ · Casusbank po, vo, VMBO, prof – prototype DVD · Casusbank – prototype streaming video · Casusbank po, vo, VMBO, prof – eindversie DVD · Casusbank – eindversie streaming video · Operationele COP voor gebruikers (docenten) · Operationele COP voor gebruikers (studenten) · Conferentiebijdragen (Velon, ORD, SITTE,..) · Organisatie 2e gebruikersdag – Utrecht · Productie van onderwijsdocumentaires · (TOM, Leertuin-VMBO, Eurobabel , · ‘Kunstenaars-in-de-klas’-project en tutoring) · On-line-verwijzingsgids relevante casusbanken · Catalogus casusbank (A6-format / 1p. per casus)

13

juni 2006 februari 2006 januari 2006 januari 2006 november 2006 november 2006 januari 2006 maart 2006 geheel 2006 mei 2006 september 2006 september 2006 december 2006



Knelpunten Bij één van de partners staat het schema van levering onder druk. Gezien de voortgang van de casusproductie in 2006., vormt een mogelijk uitgestelde levering geen onoverkomelijk probleem. Partners · Hogeschool Zuyd · Noordelijke Hogeschool Leeuwarden · Rijksuniversiteit Groningen

14




Palet (voorheen Digitale crashcourse voor zij-instromers) 64.510.020 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving Zij-instromers (en tegenwoordig in toenemende mate ook andere docenten-in-opleiding) beginnen met beperkte voorbereiding met lesgeven. Het risico is daardoor reëel is dat ze onvoldoende bekwaam optreden in de klas, met negatieve gevolgen voor de arbeidssatisfactie én de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast zijn zij-instromers vaak slecht op de hoogte van recente ontwikkelingen in het onderwijs en van allerlei regelingen die voor hun functioneren van belang zijn. Een goed toegankelijk, breed aanbod aan direct bruikbare informatie, praktijktheorie, didactische tips, enz. dat ‘just in time’ en zowel vanaf thuis als vanaf de werkplek te raadplegen is, kan deze problemen deels ondervangen. Het project ‘Palet’ heeft tot doel dit aanbod te ontwikkelen en aan beginnende docenten (-in-opleiding), zij-instromers in het bijzonder, ter beschikking te stellen. Het project resulteert in een via internet toegankelijke digitale (leer) omgeving voor beginnende leraren, waarvan zij, al dan niet met tussenkomst van scholen en/of lerarenopleidingen, gebruik kunnen maken. Binnen deze digitale (leer) omgeving zijn de volgende elementen te onderscheiden: · allereerst videobeelden die praktijkkennis tonen; de verdere elementen zijn zoveel mogelijk rondom dit videomateriaal gerangschikt · stimulated recall, meestal ook videomateriaal, waarin naar aanleiding van de getoonde videobeelden de betreffende docent zijn/haar interactieve cognities probeert te verwoorden · commentaar van de betreffende docent bij de videobeelden, als stimulated recall niet beschikbaar is · commentaar van de betrokken leerlingen over les en docent aan de hand van de opgenomen videobeelden · commentaar en tips van een expert docent naar aanleiding van de videobeelden · praktijktheorie en tips (korte veralgemenisering van de persoonlijke theorie van een expertdocent) · verhalen en tips van ex-beginners (om het element van opvattingen en attitudes erbij te betrekken) · algemene informatie (waar het om zakelijke informatie gaat). Tijdschema Het project kent de vier volgende onderdelen met hun respectieve planningen: · PALET-VO: Eerste gebruikersversie gereed per voorjaar 2006, definitieve versie najaar 2006 · PALET-PO : Eerste gebruikersversie gereed voorjaar 2006, definitieve versie najaar 2006 · PALET VMBO: Pilotversie voorjaar 2006, eerste gebruikersversie gereed najaar 2006 · PALET Multicultureel: Pilotversie zomer 2006, eerste gebruikersversie gereed najaar 2006 Product (en) · Een via internet toegankelijke digitale (leer) omgeving voor beginnende docenten werkzaam in respectievelijk het vo, po en VMBO, waarvan zij, al dan niet met tussenkomst van scholen en/of lerarenopleidingen, gebruik kunnen maken. · Voor de drie genoemde schooltypes komen inhoudelijk op het betreffende schooltype toegesneden omgevingen beschikbaar. · Daarnaast wordt een Palet ontwikkeld voor beginnende docenten waar de nadruk zal liggen op een breed palet van multiculturele aspecten in het onderwijs. Knelpunten Niet voorzien Partners · Iclon (Universiteit Leiden) · IVLOS (Universiteit Utrecht) · Centrum voor Beroepsonderwijs Fontys-hogeschool Tilburg · Gemeente Almere · Diverse VMBO-scholen in o.a. de Randstad. · Breed samengestelde klankbordgroep PALET VO (deelnemers o.a. via Iclon, Ivlos en via diverse andere opleidingen alsmede via individueel getoonde belangstelling) en tevens enkele beginnende zijinstromers en begeleiders van beginnende docenten.

15


·


Klankbordgroep PALET VMBO o.a. met beginnende docenten in VMBO, leden schooldirecties en opleiders.

16




Samen opleiden 64.510.021 Overige projecten

Doelstelling en projectomschrijving · Inrichten en aanbieden van proeftuinen voor lerende leerkrachten (waaronder zij-instromers) die zich in een werk-leertraject ontwikkelen tot competente leraren. Deze proeftuinen worden ontwikkeld in samenwerking met scholen en lerarenopleidingen die samenwerken in ‘opleiden in de school’ trajecten. · Realiseren van een dienstenomgeving voor RdMC-producten in de onderwijspraktijk. Instrumenten ter ondersteuning van het leren van leerkrachten kunnen in samenhang worden uitgeprobeerd, geëvalueerd en doorontwikkeld samen met de (eind)gebruikers uit het onderwijsveld. Tijdschema inrichten en exploiteren proeftuin VO realiseren proeftuinomgeving PO inrichten en exploiteren proeftuin PO evaluatieonderzoek proeftuin VO evaluatieonderzoek proeftuin PO rapportage proeftuinen

januari 2006 januari - april 2006 april 2006 april - september 2006 augustus - november 2006 november/december 2006

Product(en) · Portal als proeftuinomgeving met toegang tot producten RdMC · Handleiding gebruik portal · Twee operationele proeftuinen (VO, PO) waarin studenten producten gebruiken en beoordelen van het RdMC · Onderzoeksverslag evaluatie samenhang en bruikbaarheid van de RdMC-producten in een dienstenomgeving · Dataverzameling evaluaties proeftuinen · Reviewverslag · Rapport “Van proeftuin naar dienstenomgeving” · Dataverzameling evaluaties gebruik keuzewijzer · Onderzoeksverslag evaluatie bruikbaarheid keuzewijzer, zowel binnen als buiten de proeftuinen. Knelpunten · Grote diversiteit aan computervaardigheden in het onderwijsveld; dit kan veel tijd en aandacht vragen van begeleiding in gebruik van RdMC-producten. · Ontwikkeling en samenhang van RdMC-producten als dienstenomgeving gaat uit van een voortgaande ontwikkeltaak van het centrum. Partners · Hogeschool Rotterdam, tweedegraads lerarenopleiding · Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, opleiden in de school · Nieuwe partner omgeving PO, mogelijk voortkomend uit selectie dieptepilots.

17




Flankerende pilot publiceren resultaten 64.510.023 Overige projecten

Doelstelling en projectomschrijving Het doel van deze pilot is het coördineren en faciliteren van het in brede kring beschikbaar stellen van de resultaten van de andere projecten in voor doelgroepen geschikte vormen. Daarnaast wordt vanuit dit project het toepassingsgericht onderzoek geëntameerd en gecoördineerd. Tijdschema De te verwachten producten en praktische onderzoeksresultaten voor 2006 zijn vermeld onder ‘Product(en)’ bij elk project. Product(en) Zie de vermelde categorie ‘Product(en)’ bij elk project. En verder: · Coördinatie en eindredactie RdMC Working papers en alle andere publicaties · Verspreiding RdMC Jaarboek · Facilitering praktisch gerichte onderzoeksactiviteiten in de projecten. Knelpunten Er zijn geen knelpunten. Partners De gepubliceerde resultaten gaan altijd samen met de relevante interne en externe partners uit de diverse projecten.

18




Assessment 64.510.075 Assessment

Doelstelling en projectomschrijving Het project Assessment heeft als doelstelling leerwegonafhankelijke instrumenten te ontwikkelen waarmee zij-instromers (uit PO, VO en BVE) kunnen leren zich een oordeel te vormen over hun competentieontwikkeling. Kenmerkend voor de instrumenten die in dit project worden ontwikkeld is dat ze bestemd zijn voor formatieve assessments. Dit betreft assessments die bedoeld zijn om zij-instromers informatie te bieden voor het verder vormgeven van hun leertraject. Het gaat dus niet om assessment van het leren, maar om assessments voor het leren. De instrumenten kunnen zowel binnen een virtuele leer-werkomgeving worden gehanteerd alsmede op de fysieke werkplek in de school en op de opleiding. Voorts is een belangrijk uitgangspunt de intensieve betrokkenheid van het werkveld bij de ontwikkeling en implementatie van de instrumenten d.m.v. pilots. Tijdschema In 2006 worden feitelijk de ontwikkelwerkzaamheden uit 2005 gecontinueerd. Verder wordt, nadrukkelijker dan in 2005, aandacht besteed aan adoptie en implementatie van de producten in het veld. Producten · Bijgestelde versie van de digitale competentiematrix zoals die in 2005 is ontwikkeld en on-line beschikbaar is gekomen. De bijstelling vindt plaats op basis van een pilot onder gebruikers. Naast bijstelling vindt in 2006 ook een verdere vulling van de matrix plaats op grond van de resultaten van de expertsessies met docenten waarin kenmerkende situaties worden geanalyseerd · Bijgestelde versie van het instrument FormAs zoals dat in 2005 is ontwikkeld en on-line beschikbaar is gekomen. Bijstelling vindt plaats op basis van een pilot onder gebruikers. Naast bijstelling wordt in 2006 doorgewerkt aan de verdere vulling van het instrument. Het streven is om november 2006 in het systeem assessmentopdrachten bij 35 kenmerkende situaties beschikbaar te hebben zo veel mogelijk voorzien van bijpassend videomateriaal · Aanvulling van het bestaande instrument de Leraar als Persoon (LaP1) dat najaar 2005 beschikbaar is gekomen. Deze aanvulling geschiedt in de vorm van het toevoegen van kritische situaties met gedragsalternatieven (inclusief videofragmenten). Eind oktober 2006 is een prototype beschikbaar waarin circa tien kritische situaties zijn opgenomen · LaP1 zal in 2006 beschikbaar zijn voor scholen waarbij de financiële mogelijkheden het aantal beschikbare accounts bepalen · Bijstellen van de handleidingen die bij de producten behoren op grond van evaluaties van de handleidingen. Handleidingen komen in papieren vorm alsmede in digitale versies beschikbaar. Definitieve versies zijn juli 2006 beschikbaar · Trainingsmateriaal en een pilot van een training bestemd voor begeleiders/coaches van gebruikers van het instrument Leraar als Persoon · Een beschrijving van succesvolle EVC-praktijken uitmondend in richtlijnen voor de ontwikkeling en implementatie van EVC’s · In samenwerking met het project VWL wordt een portaal voor assessmentinstrumenten ontwikkeld waar koppelingen tussen de assessmentinstrumenten worden aangebracht en koppelingen worden gelegd met andere relevante producten uit RdMC-projecten · Verzorgen van presentaties gericht op sensibiliseren en adoptie van het ontwikkelde assessmentinstrumentarium. Knelpunten De bemensing van het assessmentproject is een punt van zorg, vanwege het grote beslag op de assessmentexpertise binnen de OUNL, maar ook het aantrekken van expertise van buiten de OUNL is niet eenvoudig. Voorts heeft het competentiedenken wel ingang gevonden in het onderwijsveld, maar nog niet alle scholen en lerarenopleidingen hebben helder hoe dit competentiedenken te vertalen in het leren en opleiden van aanstaande leraren. Derhalve zal vanuit het assessmentproject, maar vanzelfsprekend ook vanuit tal van andere RdMC-projecten, de nodige aandacht besteed moeten worden aan het sensibiliseren en informeren van het onderwijsveld.

19



Partners · Fontys · EHRM · Bij de ontwikkeling van de instrumenten wordt samengewerkt met docenten uit tal van scholen in PO, VO en BVE. · Voorts worden alle instrumenten en producten in pilots uitgezet bij de beoogde gebruikers om op basis van onderzoeksbevindingen te komen tot weloverwogen bijstellingen van instrumenten en producten.

20




Wiskunde en rekendidactiek 64.510.300 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving De projectdoelstelling is het samenstellen van een kennisbank wiskunde, die in elk geval de volgende informatie bevat: · samenvattingen van kennis over bekende alternatieve concepties van leerlingen t.a.v. moeilijke of abstracte begrippen, · algemene vakdidactische kennis, · een mogelijkheid om deficiënties op het gebied van vakinhoud en/of vakdidactiek zelf vast te stellen. · daar waar nodig, vakinhoudelijke kennis, die voldoende is om les te kunnen geven of in elk geval voldoende is om specifieke vakinhoudelijke concepten goed te kunnen uitleggen, ongeacht de gekozen vorm van onderwijs (‘just-in-time’ kennis). Om deze doelstellingen te realiseren wordt studiemateriaal verzameld of geschreven, dat ondergebracht in een contentmanagementsysteem (CMS), voorzien van zoekfuncties. In een overzicht van de projectresultaten die worden nagestreefd (zie hieronder) is ook het resultaat opgenomen van een afgeleide doelstelling, namelijk het schrijven van een plan voor exploitatie, beheer en onderhoud van de kennisbanken. Daarnaast wordt nagegaan in hoeverre het model van de kennisbank bruikbaar is ter ondersteuning van de rekendidactische competentie van leerkrachten in het primair onderwijs. Tijdschema Inventarisatie, invulling, bijstelling (sectie 4) Test van prototype versie (b) Evaluatie Publicatie kennisbank Publicatie in vakbladen Eindrapport

geheel 2006 voorjaar 2006 zomer 2006 najaar 2006 voorjaar en najaar 2006 najaar 2006

Product(en) Working paper experimenten kennisbank wiskunde Publicatie in vakblad (korte versie van 1 (Euclides) Prototype kennisbank in nieuwe zoekstructuur Evaluatieverslag prototype Publicatie in vakblad (Euclides of Nieuwe wiskrant) Publicatie kennisbank Eindrapport

Jan 2006 Voorjaar 2006 feb. 2006 voorjaar 2006 najaar 2006 najaar 2006 najaar 2006

Knelpunten Er zijn geen bijzondere knelpunten Partners · Educatieve Faculteit Amsterdam van de hogeschool van Amsterdam (EHVA) · Turpin Vision Eindhoven (producent van het CMS Content-e) · Zij-instromers · Freudenthal Instituut.

21




Bètadidactiek voor het VMBO, HAVO en VWO 64.510.301 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving Binnen dit project ontwikkelen we digitale kennisbanken biologie, scheikunde en natuurkunde voor zijinstromers en andere beginnende leraren (inclusief leraren die beginnen met een tweede vak). Hiermee openen we voor hen een mogelijkheid om vakinhoudelijke en/of vakdidactische deficiënties snel weg te werken. De kennisbanken bieden het volgende: · vakinhoudelijke kennis, die minimaal nodig is om les te kunnen geven of om leerlingen te kunnen begeleiden (‘just-in-time’ materiaal), · samenvattingen van kennis over alternatieve percepties bij leerlingen t.a.v. abstracte begrippen, · directe koppeling van kennis over elk van deze alternatieve percepties aan moeilijke begrippen binnen het betreffende vakinhoudelijke concept, · directe koppeling van deze concepties aan voorbeeldoplossingen, · een mogelijkheid om kennisdeficiënties zelf vast te stellen en weg te werken. Het lesmateriaal wordt ondergebracht in een geschikt contentmanagementsysteem (CMS) dat is voorzien van zoekfuncties. Vanuit dit CMS maken we webpublicaties (algemeen of maatwerk), die zijn voorzien van zoekfaciliteiten en voldoende navigatiehulpmiddelen. Tijdschema Kennisbank scheikunde Februari 2006 evaluatie derde prototype voor alle sectoren binnen het VO. April - juni 2006 start test met volledige kennisbank. Eind 2006 publicatie eerste versie van de volledige kennisbank na verwerking van de evaluatieresultaten. Kennisbank biologie Maart 2006 start test met een nieuw prototype kennisbank, gebaseerd op een nieuwe kennisbasis en een nieuwe uitlevervorm. November 2006 evaluatieverslag eerste versie kennisbank biologie. Kennisbank natuurkunde Maart 2006 start test van prototypen in nieuwe uitlevervorm. Augustus 2006 evaluatieverslag van test prototypen. Eind 2006 publicatie van een deel van de kennisbank natuurkunde. Product(en) · Nieuwe versies van de kennisbanken scheikunde, biologie en natuurkunde. · Een verbeterd CMS voor uitlevering van webpublicaties in nieuwe vorm. · Evaluatieresultaten van tussenproducten van de kennisbanken. · Working papers over het werkproces. · Vakdidactische publicaties (spin-off nieuwe bevindingen tijdens het schrijven). Knelpunten · De werkzaamheden zijn omvangrijker dan we hadden kunnen voorspellen. Verbeteringen van zowel het CMS als de nieuw ontworpen webpresentatie vragen veel tijd en aandacht (inclusief scholing van auteurs voor het CMS). Ook het combineren van verschillende typen kennisdocumenten (vakinhoud, didactiek, kennis over misconcepties) en het schrijven van tekst in ‘webstijl’ is tijdrovender dan geschat. Voor 2006 komen daar nog taken bij op het gebied van exploitatie. Met de huidige capaciteit moeten we ons beperken tot publicatie van een deel van de beoogde kennisbank natuurkunde. Bovendien ontbreekt voor alle kennisbanken voldoende capaciteit om vóór 2007 een mogelijkheid in te bouwen om kennisdeficiënties zelf te toetsen. · Alhoewel er nauwe en constructieve samenwerking is met de leden van de projectgroep VWL en met Turpin Vision (maker van content-e), bestaat toch het gevaar dat de voortgang van de projecten wordt vertraagd door onvoldoende mogelijkheden om tijdig geconstateerde problemen binnen het CMS op een redelijke termijn technisch op te lossen.

22



Partners · Fontys Lerarenopleiding Tilburg, · Windesheim Educatief Zwolle, · TULO Eindhoven, · Pleincollege Eckhart Eindhoven (opleidingsschool), · Stedelijk College Eindhoven, · Pleincollege Sint Joris Eindhoven, · Turpin Vision Eindhoven (producent van het CMS Content-e), · Ceedata Chaam, · Defobie (drs. B. Dertien) Drachten.

23




Informatievaardigheden voor Docenten 64.510.302 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving Het ontwikkelen van de vaardigheden van (aankomende) docenten en leerlingen om informatie via het web te zoeken, vinden en bewerken om beter gebruik te kunnen maken van de digitaal beschikbare kennis. (zie ook www.informatievaardigheden.nl). Tijdschema · Uitwerking, redactie, vormgeving van de cursus Informatievaardigheden voor docenten (januari augustus 2006) · Proeftoets, evaluatie en (experimentele) workshops van de cursus met docenten, mediathecarissen, ictcoördinatoren, schoolleiders. (januari - augustus 2006) · Cursus digitaal beschikbaar stellen (juni - augustus 2006) · Digitale toets voor de cursus ontwikkelen (maart - augustus 2006) · Uitwerken plan voor exploitatie en onderhoud van de cursus (september 2006) · Er worden tenminste twee conferenties bezocht en er worden papers geschreven over onze bevindingen (2006). Product(en) · Overzicht/ catalogus lopende projecten Informatievaardigheden · Proeftoets en verwerking resultaten Cursus Informatievaardigheden voor docenten (2006) · Cursus Informatievaardigheden voor docenten · Digitale toets Informatievaardigheden · Disseminatie resultaten Knelpunten Het onderwijsveld heeft niet altijd de gelegenheid om zich intensief met cursusontwikkeltrajecten bezig te houden. Betrokkenheid is essentieel voor het welslagen van de cursus. Docenten blijken geïnteresseerd om informatievaardigheden in het onderwijs een plek te geven, maar vinden daarvoor niet altijd de ruimte. Partners · Archimedes Lerarenopleiding Utrecht · Universiteit van Amsterdam. · Montaigne Lyceum Nootdorp · Kalsbeek Lyceum Woerden · ROC Eindhoven · ROC Leeuwenborgh

24




Kennisbank economie 64.510.303 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving Het project levert een bijdrage aan de ondersteuning van beginnende en verder professionaliserende economieleraren. Deze ondersteuning wordt vormgegeven door vakinhoudelijke en vakdidactische kennis makkelijk toegankelijk te maken voor zowel opleidingen als aankomende als zittende docenten. De doelstelling is om kennis van het schoolvak alsmede vakdidactische kennis aan te bieden die voldoet aan drie voorwaarden: (1) just in time, (2) just in case en (3) just enough. Tijdschema · Oplevering vakdidactiek: eind 2006 · Oplevering vakinhoudelijke verdieping: eind 2006 · Instellen reviewgroep lerarenopleidingen: februari/maart 2006 · Vakdidactische dag lerarenopleidingen economie: april 2006 · Community of practice voor beginnende leraren economie: datum nader te bepalen in overleg met het project CoP. · Kennisbankbank operationeel: eind 2006 Product(en) · Vakdidactische casussen onderverdeeld in algemene en specifiek vakdidactiek. Een vakdidactische casus bestaat uit de volgende onderdelen: introductie, doelen, beginsituatie, instapproblemen, voorbeelduitwerkingen en een didactische verantwoording · Inhoudelijk verdieping bij de steekkaarten en vakdidactische casussen · CoP beginnende leraren economie. De deelnemers kunnen tevens fungeren als reviewgroep en input leveren voor de kennisbank economie · Operationele kennisbank economie Knelpunten Er is momenteel nog niet exact te bepalen hoeveel vakdidactische casussen in deze periode kunnen worden opgeleverd. Een voorlopige raming komt uit op circa 40 casussen. Partners · Christelijke Hogeschool Windesheim (lerarenopleiding economie) · Turpin Vision (software-ontwikkelaar m.b.t. de interactieve uitleveromgeving) · VECON (vakvereniging van leraren economie)

25




Community of Practice 64.510.310 Begeleiding nieuwe en beginnende docenten op en om de werkplek

Doelstelling en projectomschrijving Het projectdoel is het ontwikkelen en faciliteren van diverse Communities of Practice (CoP’s) voor zijinstromers en beginnende leraren in het basis-, voortgezet en beroepsonderwijs (BVE-sector). Het streven is om CoP’s een plek te geven als instrument voor (onderlinge) ondersteuning van zij-instromers en professionalisering van (beginnende) docenten. We willen dat vooral doen door succesvolle CoP's te realiseren en zo te werken aan het geaccepteerd raken van CoP’s als instrument voor de (eigen) professionalisering van de (beginnende) docenten. De doelstelling is daarbij om instrumenten te ontwikkelen en expertise op te bouwen zodanig dat het RdMC een belangrijke aanjagende rol speelt bij het initiëren en continueren van CoP’s. Het RdMC zet een expertisegroep op rond de inzet van CoP’s gericht op leraren en beginnende docenten in het bijzonder. Daarnaast dient het project deze expertise en instrumenten in te zetten voor efficiënt onderhoud en beheer van te ontwikkelen RdMC-producten. Tijdschema De ontwikkeling vindt plaats in nauwe samenwerking met de diverse gebruikers. Het gaat om het leveren van maatwerk naar scholen, schoolgemeenschappen, lerarenopleidingen, enz. voor de inzet van CoP’s. Dit houdt in dat vele CoP’s en afgeleide producten samen ontwikkeld worden en dat ook het tijdschema gezamenlijk wordt vastgesteld. E.e.a. hangt dus sterk samen met het cont(r)actmoment. Product(en) · Verschillende rapportages · Communicatie, PR, netwerken en allianties · Reviewverslag afrondingsfase · Acceptatierapportage · Acceptatiebevestiging · Lessons Learned rapportage

continu continu september 2006 november 2006 december 2006 december 2006

· · ·

Open CoP-PO Open CoP-VO (beperkt) Open Cop-VMBO (beperkt)

continu vanaf 2005 continu in 2006 continu in 2006

· · · ·

CoP's voor lerarenopleidingen rond alumni CoPs voor lerarenopleiding binnen curricula CoP's voor schoolgemeenschappen Gebruikers-CoP's naar RdMC-projecten

continu vanaf 2005 continu vanaf 2005 continu in 2006 continu vanaf 2005

· · · · · · · · · ·

CoP-omgeving RdMC breed Projectsamenwerkingsomgevingen RdMC-CoP Moderatoren/expert CoP ICT-omgeving sharepoint (incl backoffice) Social software Drie CoP-cursussen Drietal papers en artikelen HOP-boekje Businessplan 2007

continu in 2006 continu vanaf 2005 continu vanaf 2005 continu vanaf 2005 continu vanaf 2005 continu vanaf 2005 voorjaar 2006 continu oktober 2006 juli 2006

Knelpunten · Belangrijkste knelpunt is het levendig krijgen en houden van een CoP (zodat er echt een communitygevoel ontstaat) · Realisatie van een goede ict-facilitering CoP-omgeving inclusief sociale software kan qua kosten (o.a tijdbesteding) uit de hand lopen. Dit risico wordt geminimaliseerd door de ondersteunende ict-afdeling van de OUNL hier actief bij te betrekken. Daarnaast wordt contact onderhouden met andere instellingen om ervaringen en tools te delen.

26


·


Het beschikbaar krijgen en houden van moderatoren expertinzet en van projectmedewerkers met brede netwerken binnen de doelgroep blijkt niet eenvoudig. Dit is deels te ondervangen door goede afspraken met andere partijen (bijvoorbeeld met lerarenopleiding over 1e lijns begeleiding) of externe inhuur vanuit partners, met name ook uit scholen.

Partners · LogicaCMG · Turpin Vision (Content-e) · Slagman.com m.b.t. Sharepoint (ict-omgeving CoP) Vanuit het project wordt geparticipeerd in de onlangs opgerichte gebruikersgroep Sharepoint in het Hoger Onderwijs (geïnitieerd door SURF). De vraaggerichte benadering heeft geresulteerd in vele partnerships momenteel (nov-2005) vooral met lerarenopleidingen: · Fontys Sittard · FLOT-Engels · Fontys OSO · Pabo Hengelo · Hogeschool Edith Stein/OCT · Pabo Meppel · Pabo Almere · Pabo Domstad · Inholland/Haarlem · Pabo Leiden · Pabo Zwolle · U-Twente

27


Projectnaam Deelproject Projectcode Programmalijn


Ondersteuning van zij-instromers Community of Practice Begeleiding beginners op Afstand 64.510.320 Begeleiding nieuwe en beginnende docenten op en om de werkplek

Doelstelling en projectomschrijving Bijdrage aan de ondersteuning en begeleiding van zij-instromers en beginnende leerkrachten in het PO. D.m.v. het digitale instrument BLOOM (voor Beginnende leerkrachten: Ondersteuning Op Maat) is coaching op elke plek op elk moment beschikbaar. Binnen een pilot Peer-coaching wordt nagegaan in hoeverre digitale ondersteuningsinstrumenten face-toface Peer-coaching minder arbeidsintensief kunnen maken. Tijdschema De volgende activiteiten worden in 2006 ondernomen · Inventariseren BLOOM · Evalueren BLOOM door gebruikers · Samenwerking met RdMC-project 64.510.020 Palet en project 64.510.310 Community of Practice · Evaluatie ICT inzet bij face-to-face Peer-coaching, eind 2006 Product(en) · Resultaten evaluatie BLOOM · Resultaten pilot Peer-coaching · Artikel over pilot Peer-coaching Knelpunten In het werkveld heerst onbekendheid met de mogelijkheden die ICT biedt om op afstand te kunnen begeleiden. Hieraan wordt tegemoet gekomen door via pilots de mogelijkheden van ICT te concretiseren en best practices te ontwikkelen Partners · SCO Lucas · InHolland Den Haag

28




Eén-zorgroute 64.510.330 Kennisbanken

Doelstelling en projectomschrijving Het basisonderwijs heeft in toenemende mate te maken met leerlingen die leer- en /of gedragsproblemen vertonen, zogeheten zorgleerlingen. Door invoering van het Weer Samen Naar School-beleid (WSNS) worden leerlingen in het basisonderwijs minder snel doorverwezen naar het speciaal onderwijs waardoor de leerkracht meer zorgleerlingen in de klas heeft. Het doel is dat alle basisscholen gaan werken volgens dezelfde herkenbare en eenduidige zorgsystematiek. Deze bestaat uit een stappen- en beslissingenroute die beoogt planmatig om te gaan met leerling-verschillen en vroegtijdig te interveniëren ten gunste van leerlingen met leerproblemen. Daartoe wordt er gewerkt aan een één-zorgroute in het basisonderwijs. Het project levert een bijdrage aan de deskundigheidsbevordering van leerkrachten basisonderwijs op het gebied van leerlingen die speciale zorg vragen. Hiertoe wordt flexibel inzetbaar onderwijsmateriaal ontwikkeld dat leerkrachten de weg wijst in de één-zorgroute en hen leert hoe systematisch de éénzorgroute in de school kan worden geïmplementeerd en gevolgd. In concreto gaat het om een multimediaal programma, dat bestaat uit een aantal cd-rom’s met een handleiding. Het betreft een computergestuurd simulatieprogramma waarin de leerkracht leert systematisch het stappenplan van de één-zorg-route doorloopt aan de hand van een casus. Het project beperkt zich tot toepassing van de simulatie in het basisonderwijs. Tijdschema · Casusontwerp · Eerste versie multimediaal programma · Pilot · Bijgesteld instrument · Definitief multimediaal programma · Definitief web gebaseerd programma

Eind 2005 Begin 2006 Zomer 2006 Zomer 2006 Herfst 2006 Eind 2006

Projectresultaten De uitvoering van het project Eén-zorgroute leidt tot de volgende concrete resultaten: · · · · · · · · ·

Casusontwerp Eén-zorgroute Eerste versie multimediaal programma) Rapport met pilotbevindingen Bijgesteld instrument Plan voor exploitatie en beheer Gebruikershandleiding Definitief multimediaal programma Definitief webgebaseerd programma Eindrapport.

Knelpunten Niet voorzien Partners · Fontys · WSNS plus · Werkgroep één-zorg-route · Diverse Pabo’s · Hogeschool van Arnhem en Nijmegen · Rijksuniversiteit Groningen.

29



Bijlage Bevordering doorstroom van leerkrachten van primair onderwijs naar voortgezet onderwijs Aanleiding De aanleiding voor de hieronder beschreven ideeën is motie nr 23 van de heer Dittrich c.s (22 september 2005). In deze motie wordt de regering verzocht om onder andere de doorstroom van leerkrachten van primair naar voortgezet onderwijs te bevorderen. De onderhavige ideeën pogen daartoe een bijdrage te leveren. Inleiding en probleemstelling Het Ruud de Moor centrum van de Open Universiteit Nederland heeft sinds begin 2003 de opdracht een bijdrage te leveren aan de bestrijding van het tekort aan leraren. Met name staan zij-instromers en beginnende docenten daarin centraal. Het in dat kader in ontwikkeling zijnde programma heeft betrekking op het werken in een virtuele leer- en werkomgeving, begeleiding van zij-instromers en beginnende docenten, het samenstellen van kennisbanken en het tot stand brengen van formatieve assessments. Met name wat betreft de twee laatste onderdelen is er expertise ontwikkeld die een goede basis kan vormen voor het bevorderen van de genoemde doorstroom. Voorwaarde voor een goede doorstroom is dat leerkrachten van primair onderwijs een goed inzicht krijgen van hun eigen competenties met betrekking tot de competenties die in het voortgezet onderwijs nodig zijn. Bovendien is het ook belangrijk vast te stellen waar nog lacunes in competenties aanwezig zijn. Globaal plan Op basis van de ervaringen met het assessmentprogramma kan het RdMC additioneel een grotendeels digitaal self-assessment instrument ontwikkelen dat het leerkrachten mogelijk maakt inzicht in eigen competenties te verwerven en lacunes in kaart te brengen. Desgewenst kan dit toespitst worden op doorstroom van leerkrachten naar het VMBO. De bij het RdMC in ontwikkeling zijnde kennisbanken op het gebied van wiskunde en rekendidactiek, scheikunde, natuurkunde, biologie en economie kunnen in eerste instantie mede gebruikt worden om onderdeel uit te maken van het ‘overgangsassessment’ van primair onderwijs naar voortgezet onderwijs. Bovendien kunnen - in tweede instantie - verder opgeschaalde kennisbanken op deze terreinen digitaal ter beschikking worden gesteld om de geconstateerde lacunes te helpen weg te werken. Daarnaast kan de bij het RdMC aanwezige kennis op het terrein van de leefwereld van jongeren, de grote stadsproblematiek (waaronder multiculti) en vroegtijdige schooluitval geschikt worden gemaakt voor aanvullende professionaliseringstrajecten. Overigens kunnen deze laatste aspecten ook worden ingezet om als daar behoefte aan is – de in de motie aangeduide boventalligen te professionaliseren. Tot slot kan nader onderzocht worden in welke mate het mogelijk is ervaren boventallige leerkrachten een rol te laten spelen bij het op afstand begeleiden van zij-instromers en beginnende leraren (de digitale cursus schoolinterne begeleiders kan hierbij gebruikt worden). Samenwerking en kosten Alle huidige activiteiten die het RdMC als tweedelijnsvoorziening uitvoert geschieden samen met lerarenopleidingen en scholen. Dat is bij de boven aangeduide activiteiten wederom het geval. Naar verwachting zullen de kosten rond additioneel € 1,5 miljoen bedragen voor de uitvoering van alle hiervoor genoemde activiteiten. Hierbij wordt dan maximaal voortgebouwd op reeds lopende ontwikkelactiviteiten. Indien hiervoor belangstelling bestaat zijn we graag bereid gedetailleerde projectplannen uit te werken. Voor nadere informatie over het werkprogramma van het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit Nederland, zie www.ou.nl/rdmc.

30

Werkprogramma 2006 zij-instroom. Ruud de Moor Centrum. voor professionalisering van onderwijsgevenden

Recommend Documents