Werkplan 2014 Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden
Vaartocht Watervlo 2013
Werkgroep NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden, oktober 2013; vastgesteld door het Drechtstedenbestuur op 7 november 2013
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014
Inhoud
blz.
1.
Inleiding
2
2.
Doel, doelgroep en thema’s
3
3.
Activiteiten 3.1 Educatief basisaanbod onderwijs 3.2 Activiteiten thema Water 3.3 Activiteiten overig
4 4 4 5
4.
Communicatie
7
5.
Organisatie
8
6.
Begroting
9
Bijlage Aanbod duurzaamheidseducatie primair onderwijs 2013 - 2014
1
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014
1.Inleiding Vanaf 2005 werken de Drechtsteden samen in het programma Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden. Natuur- en Milieueducatie en duurzaamheidscommunicatie worden binnen dit programma regiobreed ingezet als beleidsinstrumenten om burgers te betrekken bij hun leefomgeving en duurzaam denken en handelen te stimuleren. De werkgroep NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden bepaalt gezamenlijk de jaarlijkse koers en zorgt ervoor dat de activiteiten aansluiten op actueel beleid. Duurzaamheidscentrum Weizigt vervult binnen het programma een coördinerende en uitvoerende rol. Aan het concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014 ligt het Meerjarenplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2011- 2015, dat in 2010 is vastgesteld door het Drechtstedenbestuur, ten grondslag. Ook het Meerjaren milieubeleidsplan Drechtsteden 2011-2015 “Een regio duurzaam in balans” en de Factsheets Duurzaamheidsambities Drechtsteden vormen een belangrijk uitgangspunt. In dit werkplan zijn de activiteiten voor het komende kalenderjaar verder uitgewerkt. In dit kalenderjaar vallen de schooljaren 2013 - 2014 en 2014 - 2015. Naar aanleiding van de structurele overschrijding van de begrote uren binnen het programma Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden in de afgelopen jaren en de discussies die daarover hebben plaatsgevonden in het PFO Fysiek van 6 juni jl. en het DSB van 13 juni jl. en het PFO Fysiek van 1 oktober jl. en het DSB van 3 oktober jl. is het werkplan 2014 sterk versoberd ten op zichte van voorgaande jaren. Vanaf 2014 worden de middelen van het programma Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie alleen nog besteed aan een basispakket met lessen en leskisten voor scholen in de Drechtsteden (met uitzondering van Sliedrecht). Extra regionale NME- en duurzaamheidscommunicatie-activiteiten zoals netwerkbijeenkomsten zijn en blijven belangrijk, maar kunnen niet meer vanuit het basisbudget NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden worden georganiseerd en zullen daarom vanuit andere inhoudelijke potjes moeten worden gefinancierd.
2
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014
2. Doel, doelgroep en thema’s Overkoepelend doel Het overkoepelend doel van het programma Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden is het betrekken van scholieren en inwoners bij hun leefomgeving en het stimuleren van duurzaam denken en handelen. Via Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie worden scholieren en inwoners toegerust met basiskennis en -vaardigheden waarmee zij leren natuur, milieu en duurzaamheid een plaats te geven in afwegingen, keuzes en gedrag. In de periode 2011 - 2015 wordt binnen het programma Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden gestreefd de volgende resultaten te bereiken: 1. Versterken betrokkenheid van de deelnemende gemeenten 2. Aansluiten bij de Drechtstedenthema’s zoals beschreven in het Milieubeleidsplan Drechtsteden 2011 -2015 3. Versterken van het educatief basisaanbod voor de scholen 4. Opzetten van een goede doelgroepgerichte communicatie Gezien de versobering ten opzichte van voorgaande jaren zal in 2014 en verder met name worden ingezet op het aanbieden van een goed educatief basisaanbod. Doelgroep Het programma Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden richt zich op het primair onderwijs (hoofddoelgroep), het voortgezet onderwijs en de inwoners uit de Drechtsteden. Het streven is met de verschillende activiteiten zoveel mogelijk scholieren en inwoners uit de Drechtsteden te bereiken. Thema’s Op basis van het Meerjarenplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2011- 2015 en discussie in de werkgroep NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden zijn als belangrijkste thema’s voor 2014 vastgesteld: 1. Water 2. Energie 3. Groen
3
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014
3. Activiteiten In dit hoofdstuk staan de activiteiten voor 2014 beschreven.
3.1. Educatief basisaanbod onderwijs Alle scholen in de Drechtsteden (met uitzondering van Sliedrecht) kunnen gebruik maken van de lessen, leskisten, excursies, projecten en activiteiten die beschikbaar zijn binnen het educatief basisaanbod van Duurzaamheidscentrum Weizigt over de thema’s Water, Energie, Afval en Natuur. Voor het primair onderwijs wordt dit aangeboden in de vorm van een digitaal programma via de website www.weizigtnmc.nl. De leerkrachten kunnen zich voor de verschillende producten digitaal inschrijven. Dit digitale aanbod wordt daarnaast ook extra onder de aandacht gebracht door een schriftelijke uitnodiging per post met een overzicht van het programma. Het aanbod voor het schooljaar 2013 – 2014 is te vinden in bijlage I. Voor het voortgezet onderwijs wordt er vraaggericht gewerkt. Veel scholen zijn al jaren vaste klant. Activiteiten: • Coördinatie NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden. • Opstellen en verspreiden educatief aanbod primair onderwijs onder alle primair onderwijs scholen in de Drechtsteden. • Werving scholen. • Instrueren leerkrachten. • Ontwikkelen en begeleiden op maat programma’s voortgezet onderwijs (via programma Watereducatie Drechtsteden, zie 3.2). • Betrokkenheid scholen in de Drechtsteden Alblasserdam, Zwijndrecht, Hendrik-IdoAmbacht en Papendrecht versterken. Omvang basisaanbod lessen en leskisten
Gebaseerd op de gemiddelde kostprijs van lessen en leskisten (417 euro exclusief BTW) kunnen vanuit het budget van NME en Duurzaamheidscommunicatie in 2014 113 lessen worden aangeboden, die op basis van inwonersaantallen als volgt toe te delen zijn aan de verschillende gemeenten:
Gemeente Alblasserdam Zwijndrecht Dordrecht HIA Papendrecht
# lessen en Inwonerspercentage leskisten 8 18 49 11 13 100
9 21 56 13 15 113
Aangezien het seizoen voor de zomervakantie uit ongeveer zes lesmaanden (januari t/m juni) bestaat en het seizoen na de zomervakantie uit ongeveer vier (september t/m december) zullen deze beschikbare aantallen lessen en leskisten volgens de verdeelsleutel 3/5 : 2/5 over het schooljaar 2013 - 2014 en het schooljaar 2014 - 2015 worden verdeeld.
3.2 Activiteiten thema Water In 2010 zijn de Drechtsteden partner geworden van het Waterarrangement Drechtsteden (ook wel genoemd ‘Waterzigt op Weizigt Plus’). Eind 2011 liep de uitvoeringsperiode van het Waterarrangement Drechtsteden af en is de samenwerking gecontinueerd onder de naam Watereducatie Drechtsteden. De Drechtsteden dragen vanuit het budget van NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 10.000 euro (113 uur + 1000 euro middelengeld) bij aan dit programma. Alle wateractiviteiten worden afgestemd met de waterpartners Waterschap Hollandse Delta, Waterschap Rivierenland, Rijkswaterstaat,
4
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014
Evides Waterbedrijf, de gemeente Dordrecht en Duurzaamheidscentrum Weizigt. Watereducatie Drechtsteden zet in op het vergroten van de kennis en bewustwording van scholieren en inwoners van de Drechtsteden over de waterkringloop en de waterketen. Via tal van activiteiten en producten wordt het belang van water en van een goede samenwerking duidelijk gemaakt. Ook leren scholieren en inwoners wat zij zelf kunnen bijdragen aan een duurzame toekomst waarin voldoende en schoon water beschikbaar is voor iedereen. Activiteiten: • Voor het primair onderwijs wordt een watersponsorloop georganiseerd. • Het educatieve (primair onderwijs) schip ‘De Watervlo’ wordt naar de Drechtsteden gehaald. • Voor het primair onderwijs zijn daarnaast een excursie (naar de rioolwaterzuivering), drie lessen en zes leskisten beschikbaar rond waterkwaliteit, waterveiligheid en drinkwater. • Voor het voortgezet onderwijs worden verschillende op maat ontwikkelde waterprojecten uitgevoerd. Zo gaan leerlingen op verkenning in de Noordwaard (Ruimte voor de Rivierproject) en leren zij te mee te denken over de ontwikkeling van dit gebied vanuit verschillende belangen (inwoners, natuurorganisaties, waterveiligheidsbestuurders ihkv en milieuactivisten). • Ook voor inwoners is van alles te beleven. Zo kunnen zij een bezoekje brengen aan het Aquarama en de Watertuin, is er een waterfietstocht beschikbaar en is er een openstelling van het educatieve schip ‘De Watervlo’ voor het publiek. Voor een overzicht van alle activiteiten wordt verwezen naar het werkplan Watereducatie Drechtsteden 2014. Omvang basisaanbod lessen en leskisten Naar verwachting kunnen vanuit Watereducatie Drechtsteden in 2014 129 lessen en leskisten worden aangeboden, die op basis van inwonersaantallen als volgt toe te delen zijn aan de verschillende gemeenten: # lessen en Inwonerspercentage leskisten* 8 10 18 24 49 64 11 14 13 17 100 129 * Aantal lessen onder voorbehoud, het werkplan Watereducatie Drechtsteden 2014 is nog niet vastgesteld. Gemeente Alblasserdam Zwijndrecht Dordrecht HIA Papendrecht
Aangezien het seizoen voor de zomervakantie uit ongeveer zes lesmaanden (januari t/m juni) bestaat en het seizoen na de zomervakantie uit ongeveer vier (september t/m december) zullen deze beschikbare aantallen lessen en leskisten volgens de verdeelsleutel 3/5 : 2/5 over het schooljaar 2013 - 2014 en het schooljaar 2014 - 2015 worden verdeeld.
3.3 Activiteiten overig Er spelen veel duurzaamheidsthema’s op regionaal niveau. NME en duurzaamheidscommunicatie zijn beleidsinstrumenten die bijdragen aan het realiseren van de beleidsdoelstellingen en daarom niet mogen ontbreken bij grote regionale duurzaamheidsprojecten. Beleidsprocessen die worden ondersteund door sociale instrumenten zoals educatie en communicatie verlopen uiteindelijk sneller, goedkoper, met
5
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014 meer draagvlak en hebben meer creatieve en duurzame oplossingen1. Ook uit de netwerkbijeenkomsten energie van afgelopen jaar en de initiatieven die daaruit voort zijn gekomen blijkt de verbindende kracht van NME en duurzaamheidscommunicatie. Dit soort netwerkbijeenkomsten en andere NME/duurzaamheidscommunicatie-activiteiten zijn en blijven belangrijk, maar kunnen niet meer uit het basisbudget van het programma NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden worden georganiseerd en zullen daarom vanuit andere inhoudelijke potjes moeten worden gefinancierd.
1
Meerwaarde inzet sociale instrumenten (ARCADIS, 2011)
6
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014
4. Communicatie Duurzaamheidscentrum Weizigt communiceert doelgroepgericht. Op verschillende momenten in het jaar worden de activiteiten van NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden onder de aandacht van bestuurders, ambtenaren, bedrijven, maatschappelijke organisaties, scholen en inwoners gebracht. Daarbij worden de volgende middelen ingezet: • • • • • •
RTV Dordrecht Huis-aan-huisbladen Websites en nieuwsbrieven deelnemende gemeenten Website Duurzaamheidscentrum Weizigt en digitaal educatief aanbod voor PO en VO Digitale Nieuwsbrief voor het primair onderwijs Nieuwsbrief Dordt Duurzaam
7
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014
5. Organisatie Sinds september 2012 is de Werkgroep NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden opnieuw opgestart na een periode slapend te zijn geweest en draait deze weer naar volle tevredenheid. Daarmee is de ambtelijke en bestuurlijke betrokkenheid van de deelnemende gemeenten sterk vergroot. De werkgroep NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden heeft ten doel: • Het uitwisselen van informatie op het vlak van educatie en communicatie rond natuur, milieu en duurzaamheid. Op die manier sluiten we met educatie en communicatie zoveel mogelijk aan op actueel beleid en kan er vanuit het beleid optimaal gebruik worden gemaakt van de producten en activiteiten die binnen NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden beschikbaar zijn. • Het gezamenlijk bepalen van de accenten voor de werkplannen Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2013 e.v. • Het gezamenlijk opstellen en bespreken van de werkplannen en jaarverslagen. Het hoofddoel van de werkgroep NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden is: • Zorgen dat de activiteiten die plaatsvinden binnen NME Drechtsteden goed aansluiten op actueel beleid in de Drechtsteden. Samenstelling werkgroep: Dhr. N. Termote Mevr. A. Groffen - Hopmans Mevr. P. van de Winckel - Struijk Mevr. S. Hogenbirk Drh. C. Noordermeer Dhr. M. van den Bosch Mevr. L. Bergenhenegouwen Mevr. A. Lammers
Hendrik-Ido-Ambacht, milieu Papendrecht, milieu Papendrecht, onderwijs Alblasserdam, milieu/onderwijs Zwijndrecht, milieu Dordrecht, milieu Duurzaamheidscentrum Weizigt Duurzaamheidscentrum Weizigt, coördinator
Agendaleden: Dhr. C. van Rein Mevr. G. Speets
Sliedrecht, milieu Sliedrecht, milieu
De werkgroep komt 3 á 4 keer per jaar bij elkaar.
8
Concept Werkplan Natuur- en Milieueducatie en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden 2014
6. Begroting Jaarlijkse bijdrage per gemeente De deelnemende gemeenten zijn: Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Zwijndrecht, Alblasserdam en Papendrecht. Sliedrecht is agendalid van de werkgroep NME en Duurzaamheidscommunicatie Drechtsteden, maar is geen betalend lid. In 2014 geldt per gemeente een inwonerbijdrage van € 0,22 excl. jaarlijkse indexering, leidend tot een jaarlijks beschikbaar budget van € 57.000,- (niveau 2010). Besteding Gezien de focus op het basisaanbod wordt het hele budget (- 10.000 euro partnerbijdrage aan Watereducatie Drechtsteden) ingezet voor lessen en leskisten. Daarvan wordt 5 % (2350 euro) gereserveerd voor (door)ontwikkeling van de lessen en leskisten en 2% (940 euro) voor middelen.
9