ilililIr ilil ilililt ilililililflilil[ ililililil ilililt RMDO9-0178
op Zoam
Gemeente
-
Nr.
RMD09-0'178
Datum
21 september 2009
Van
Het college van B&W
Contactpersoon: Mevr. mr. A.C. Spindler Email:
[email protected]
Aan
De raads- en duoburgerleden
Tel:0164-277334
Kopie aan
J. Habibuw C. Jacobs
0nderuerp
lntegratie
Doel
X
lnformatíe
!
Zienswijzen / wensen en bedenkingen Peilen van gevoelens
I
Mededeling
Met toepassing van artikel 169, tweede lid, van de Gemeentewet, delen wij u het volgende mede.
lnleiding ln de commissie Mens en Maatschappijvan 18 mei 2009 is de raadsmededeling lntegratie (Nr. RMD09-0057) aan de orde geweest. De commissie heeft in tweede termijn aangegeven blij te zijn met het betoog van wethouder Veraart waarin zij heeft aangegeven dat de notitie "Kansen Krijgen kansen grijpen" geen beleidsnota is maar een notitie waarmee de raad wordt geÏnformeerd over zowel de eerste resultaten van de Lokale lntegratiekaart van Bergen op Zoom als over de wijze waarop het college aankijkt tegen de rol van de migrantenorganisaties. Ook heeft zij toegezegd dat het college in september 2009 met een herschreven notitie komt die meer recht doet aan de inzet van het college op dit onderwerp en minder afstandelijk is en duidelijkheid geeft over de rol van de migrantenorganisaties. Ook heeft de commissie bepleit om op weg naar de nieuwe notitie meer aandacht te besteden aan de communicatie. ln de raadsmededeling van 28 julijl. (Nr. RMD09-0156) bent u geÏnformeerd over het feit dat het "inkleuren" van de notitie en de communicatie meer tijd vraagt waardoor de notitie op z'n vroegst in de 2' helft van september aan de commissie verstuurd kan worden.
Uitwerking Het college heeft zich de oproep vanuit de commissie om meer aandacht te besteden aan de communicatie ter harte genomen en heeft t.b.v. het inkleuren van de integratienotitie twee kringgesprekken georganiseerd met als thema lntegratie. Tijdens deze bijeenkomsten, waarvoor alle migranten organisaties, de lntegratie adviesraad, alle raadsfracties en (ervarings)deskundigen zijn uitgenodigd, is er openhartig gesproken over de vragen: wat gaat er met betrekking tot het integratievraagstuk goed, wat vraagt aandacht c.q. verbetering en wat venruachten wij van elkaar en wat is hierbij ieders rol. Vanuit het college zijn hierbij betrokken geweest de beide wethouders A. Veraart (als coördinerend wethouder lntegratievraagstukken) en wethouder M. van Eekelen in de hoedanigheid van poftefeuillehouder Welzijnsbeleid en verantwoordelijk voor de uitvoering van het
ilililililililll iltililrilllllllllllllllllllllllllllllll RMD09-0178
Gemeente
op Zoom
-:
participatiebeleid en de inburgering. Burgemeester H. Polman heeft tijdens de twee bijeenkomsten de rol als gespreksleider op zich genomen. Voor u ligt de herschreven notitie Actief lntegreren in Bergen op Zoom. ln deze notitie is meer aandacht besteed aan datgene wat het college in de afgelopen periode heeft gedaan in relatie tot het integratievraagstuk. Ook de resultaten van de kringgesprekken zijn in deze notitie venruerkt. De antwoorden op de vragen: wat gaat er goed, wat vraagt nog aandacht en wat ven¡rachten wij hierbij van elkaar en wat is ieders rol in het geheel, geven daardoor ook een beter beeld van de integratie in Bergen op Zoom. De notitie Doel van de herschreven notitie is tweeledig. Zo wordt er in de notitie beschreven welke visie achter het integratiebeleid van de gemeente schuilt, en tot welke speerpunten deze visie leidt. Met name op de beleidsonderdelen ondenruijs, arbeid en veiligheid. Daarnaast wordt er in de notitie duidelijkheid gegeven over de rol van migrantenorganisaties in het integratieproces.
Bijlagen De volgende bijlagen zijn, als onderdeel van deze raadsmededeling, bijgevoegd:
.
De notitie Actief lntegreren in Bergen op Zoom
De volgende bijlagen zijn, als achtergrondinformatie voor deze raadsmededeling, ter inzage gelegd:
.
N.v.t.
Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom,
Bergen
Gemeente
Í;:;::
\
ctief integreren in ergen op zoom ü rticipatie en diversiteit
-
visie op het integratiebeleid
Gemeente Bergen op Zoom
t a:
I
I
!T
,[f
ry .: ...h. .-_1-;-r=_-4
I'
n n n n n o n n
n n n n n o o n n
Actlef integreren in Bergen op Zoom Participatie en diversiteft
- visie op het integratlebelefd
Lì
Ít IJ IJ
l,l U
u u u r¡ LJ
U TJ
U
u u
u
gêmêèntê Bergen op Zoom, ceptember 2O09
Inhoudsopgave Voorwoord
Samenvatting en beleidskeuzes
1. Inleiding 1. 1.
Nieuwe Nederlanders
1.2. Het overheidsbeleid verandeft 1.3. Integratiebeleid
2. Visie op integratie Actief participerende burgers 2.2. Beleid baseren op de burger 2. 1.
3. Speerpunten van het beleid - Participatie en Sociale Cohesie 3.1. Bevorderen van de participatie 3.2. Bevorderen van de sociale cohesre
4.
Nadere uitwerking 4.1. Onderwijs 4.2. Jeugdzorg en opvoedin gsondersteuning 4. 3. Arbeidsmarktbeleid 4.4. Veiligheid
5. Visie op migrantenorganisaties
Voorwoord Bergen op Zoom is een samenleving met een zeer diverse bevolkingssamenstelling. Een deel van onze inwoners heeft zijn roots namelijk liggen buiten de gemeentegrenzen, zelfs buiten Nederland. Samenleven met elkaar in een veelkleurige maatschappij vraagt van iedereen dat men zich openstelt voor een ander, echt geïnteresseerd is in elkaars levensstijl en achtergronden. Dat maakt diversiteit waardevol voor onze samenleving in plaats van een probleem. Om goed met elkaar samen te leven is integratie een belangrijke voorwaarde. In wezen geeft integreren een gewenste situatie aan. Het is als het ware een succeswerkwoord. Het geeft een gewenste situatie aan die door allerlei activiteiten wordt bereikt, net als wtnnen. En net als winnen gaat integreren ook niet vanzelf. Soms liggen er barrières voor bepaalde
(groepen) mensen om volwaardig samen te kunnen leven en mee te kunnen doen. Die barrières moeten geslecht worden. Aan de andere kant heeft iedereen zeer zeker ook een eigen verantwoordelijkheid en moet men de'wil'hebben om te integreren. Het moet, koftom, van twee kanten komen. Actief Om volwaardig mee te doen is het niet nodig, zelfs niet wenselijk, om je eigen identiteit op te geven. Het is juist belangrijk dat iedereen vanuit zijn eigen identiteit en de daarbij behorende talenten en mogelijkheden participeert in onze Bergse gemeenschap. Maar dan wel actief. Alleen zo kunnen we met elkaar bouwen aan een prettige Bergse samenleving die zich steeds verder ontwikkelt. Nota De nota die voor u ligt geeft onder meer aan wat we al doen om mensen volwaardig te laten
integreren binnen de gemeentegrenzen van Bergen op Zoom en waar juist extra inspanning nodig is en voor wie. Ook kunt u lezen hoe wij de rol en positie van migrantenorganisaties zien in het stimuleren van integratie in de samenleving.
Afgelopen maanden zijn er gesprekken gevoerd met migrantenorganisaties, de Integratie Adviesraad en andere betrokkenen om het integratievraagstuk met elkaar te belichten. Deze gesprekken zijn in open en construct¡eve sfeer gevoerd. Goede dingen, maar ook verbeterpunten zijn de revue gepasseerd. De uitkomst van deze gesprekken zijn verwerkt in de nota die voor u ligt. Terzijde Allochtonen, autochtonen het zijn ingeburgerde begrippen, maar ze benadrukken met name de verschillen. Ze worden toch in de nota gebruikt, omdat een deel van de gegevens in de nota voortkomen uit de integratiekaaft, die deze begrippen hanteert. Onze voorkeur gaat er echter naar uit om deze termen te vermijden en als het nodig is groepen mensen te benoemen als Turkse Bergenaar, Bosnische Bergenaar, etc.
Samenvatting en beleidskeuzes Samenvatting Zoals in de inleiding staat aangegeven, kent deze notitie twee doelstellingen. Ten eerste is in deze notitie aangegeven welke visie de gemeente heeft op integratie en welke speerpunten daaruit voortvloeien voor nu en de komende jaren. Ten tweede heeft de gemeente haar visie op de rol van de migrantenorganisaties geformu leerd.
Visie en speerpunten integratiebeleid Met de meeste allochtone Bergenaren gaat het goed. Zij vinden zelf hun weg in de Nederlandse en Bergse samenleving, Wel zijn er nog steeds achterstanden in te halen ten opzichte van de autochtone bevolking. De gemeente Bergen op Zoom heeft de afgelopen jaren al flink geïnvesteerd in integratie, zoals het verzorgen van de inburgering, het voorkomen van schooluitval en het verbeteren van de toegang tot de arbeidsmarkt. Zowel het bestrijden van discriminatie als het tegengaan van de criminaliteit onder allochtone jongeren behoren tot de 'hardere' onderdelen van het integratiebeleid. Goed integratiebeleid is geen 'allochtonenbeleid' maar vooral goed algemeen beleid: . het aanbieden van een effectieve publieke sector: hoogwaardig onderwijs; goede jeugdzorg (opvoedondersteu n i ng); activerend arbeidsma rktbeleid (tegengaan van werkloosheid) en een goed veiligheidsbeleid. . het bevorderen van de pafticipatie van alle burgers aan de samenleving en het vergroten van de leefbaarheid in de wijken. . het versterken van de sociale cohesie tussen de inwoners van de gemeente Bergen op Zoom. De gemeente gaat de komende jaren verder op de ingeslagen weg om deze speerpunten te realiseren, onder meer in samenwerking met het Veiligheidshuis,
door de start van het project Ruimte voor Contact, met het tegengaan van polarisatie en het wegwerken van de achterstanden als het gaat om de in bu rgering.
Rol migrantenorganisaties Het tweede doel van de notitie was om de visie van de gemeente ten aanzien van de migrantenorganisaties vast te leggen. De gemeente waardeert de manier waarop de migrantenorganisaties steeds meer bijdragen aan de integratie. Hun rol als bruggenbouwer en gesprekspartner is essentieel voor het welslagen van het integratiebeleid, Activiteiten van migra ntenorganisaties, die bijdragen aan het realiseren van de hierboven genoemde speerpu nten, kunnen daarom in aanmerking komen voor subsidiëring. Migrantenorganisaties worden echter niet meer gesubsidieerd louter omdat ze bestaan. Hetzelfde geldt voor andere organisaties die de belangen behaftigen van een bepaalde achterban (denk aan patiëntenverenigingen, platforms voor senioren, enzovoort). Deze werkwijze komt voort uit de herijking van het welzijnsbeleid, dat gestoeld is op het idee dat de zelfstandige burger zelf vorm geeft aan zijn of haar deelname aan de samenleving.
Beleidskeuzes De uitwerking van bovenstaande twee doelen heeft het college gebracht tot de volgende beleidskeuzes:
.
Goed onderwijs- en
arbeidsmarktbeleid
.
Bijvoorbeeld het verder wegwerken van onderwijsachtersta nden, door het aanbieden van voor- en vroegschoolse educatie en het tegengaan van spijbelen. En het aanbieden van begeleidingstrajecten naar de arbeidsmarkt.
Versterken van de sociale cohesie Wanneer mensen langs elkaar heen leven ontstaat er wantrouwen en onbegrip. Om polarisatie en discriminatie tegen te gaan zet de gemeente vooral in
op'ontmoeten': het bevorderen dat inwoners met elkaar in contact komen: op school, op het werk en in de wijk. Daarnaast zal nog intensiever worden samengewerkt met zowel het Veiligheidshuis als het Meldpunt Discriminatie.
Migrantenorganisaties als zelfstandige partner De gemeente schrijft migra ntenorga nisaties niet voor
wat zij wel of niet moeten doen voor het integratieproces. De migrantenorganisaties kunnen en mogen vanuit hun eigen vera ntwoordelijkheid zelf bepa len met welke initiatieven/ activiteiten zij een bijdrage willen leveren aan het realiseren van de eerder genoemde speerpu nten. Migrantenorganisaties worden dus niet langer gesubsidieerd omdat ze bestaan, maar ontvangen eventueel subsidie voor de activiteiten die zij uitvoeren. Bij de beoordeling van de su bsidieaanvragen zu len dezelfde spelregels worden gehanteerd als voor andere organisaties in de gemeente Bergen op Zoom. I
Subsidieverlening
Voor het jaar 2009 is besloten om het subsidiebedrag, zoals dat in 2008 voor de m igra ntenorga n isaties beschikbaar is gesteld, te reserveren. Mig rantenorganisaties kunnen een subsidieaanvraag indienen voor activiteiten die de organisaties willen uitvoeren om de integratie te bevorderen. Per 1 januari 2010 wordt de oude subsidierelatie met de migrantenorga nisaties beëindigd. Vanaf deze datum wordt alleen subsidie verstrekt aan migrantenorganisaties op basis van de activiteiten die zij uitvoeren en de aanvragen die zij daarvoor hebben ingediend,
Structureel overleg met mig ra ntenorga n isaties De communicatie tussen de migrantenorganisaties en de gemeente dient gewaarborgd te zijn. In onderling overleg zal,
afhankelijk van de agenda, een ambtenaar aansluiten bij het overleg met de migrantenorganisaties. De gemeente wil in gesprek blijven met de organisaties en andere deskundigen,Gelet op de positieve ervaringen met de kringgesprekken zoals die in juli jl. plaatsvonden, zullen er vaker van deze bijeenkomsten worden belegd.
Inburgering De gemeente blijft de komende jaren werken aan de inburgering
van allochtonen. Deze inburgering bestaat onder meer uit het bevorderen van etnisch ondernemerschap, de branchegewijze inburgering (in sectoren zoals zorg en schoonmaak) en de wijkgerichte inburgering. De gemeente heeft de ambitie om binnen vijf jaar de achterstanden qua inburgerÌng (ongeveer 900 mensen) te hebben weggewerkt.
Arbeid en participatie De verschillen tussen autochtonen en allochtonen op de arbeidsmarkt zijn nog steeds te groot. Om deze verschillen te verkleinen wordt onder andere uitvoering gegeven aan de aanbevelingen uit de nota Arbeids- en participatiebeleid. Ook het inburgeringsbeleid zal de participatÌe van allochtonen versterken. Gemengde wijken -
Gageldonk-West
De gemeente Bergen op Zoom kent een aantal zwarte buurten zoals in Fort Zeekant, GageldonkWest, Warande-Oost en Borgvliet/Langeweg. Momenteel wordt voor Gageldonk-West een ISV-plan geschreven waarin staat hoe de wijk de komende jaren wordt opgeknapt, Bij het opstellen en uitvoeren van deze plannen worden allochtone gemeenschappen volop betrokken, juist om 'samen leven, samen doen'te bevorderen. In het kader van dit lSV-project en in relatie tot het
inburgeringsbeleid zal w'rjkgerichte inburgering worden gestimuleerd door het opstaften van verschillende projecten. Personeelssa menstell i ng
gemeente De gemeente streeft ernaar om de personeelssamenstelling intern bij de gemeente Bergen op Zoom nog beter een afspiegeling te laten zijn van de samenleving. De verhouding autochtoon / allochtoon, maar ook jong I oud en man / vrouw dient gewaarborgd te zijn.
6
1 fnleiding 1.1
Nieuwe Nederlanders
Nederland verandert. Een groeiend aantal Nederlanders is niet hier geboren, of heeft (groot)ouders die uit een ander land komen. Ook zijn er de afgelopen jaren veel nieuwe immigranten bijgekomen. De overheid heeft het integratievraagstuk (te) lang opgevat als een tolerantievraagstuk. 'Begrip tonen voor de andere cultuur, dan zou integreren wel vanzelf gaan.' Maar autochtonen en allochtonen leefden langs elkaar heen, ieder in hun eigen groep. Hoe kun je Nederlands leren als je buren ook allemaal uit Marokko komen? De verwachting is dat in 2O5O een derde van de Nederlanders hun geschiedenis in een ander land heeft liggen - zelf, via ouders of via grootouders.
scholen, onder kinderen, verloopt i ntegratie vanzelfsprekend en spontaan, Dit geldt ook voor de kleintjes: op peuterspeelzalen zijn allochtone kinderen nu net zo sterk veftegenwoordigd als autochtone. Dat is een belangrijke factor in het voorkomen van een taalachterstand. De derde generatie kan zich overwegend prima redden in Nederland, Integratie gaat gedeeltelijk dus inderdaad vanzelf, maar heeft gewoon zijn tijd nodig gehad.
Maar veel kan ook beter... Qua opleiding en werk zijn allochtonen bezig een achterstand in te halen, waarbij allochtone meisjes beter scoren dan jongens. Het opleidingsniveau stijgt en bijvoorbeeld het aantal succesvolle allochtone ondernemers neemt toe. Maar vergeleken met autochtonen zijn er nog steeds verschillen. Allochtonen worden soms nog achtergesteld, discriminatie speelt nog steeds een rol. Veel allochtonen én autochtonen leven in hun eigen culturele groep, in een kleine cirkel. Er zijn allochtone Nederlanders die weinig houvast in de samenleving hebben. Vaker dan autochtone jongeren vallen ze uit op school en raken betrokken bij criminaliteit en overlast.
Problemen moeten worden aangepakt Er gaat heel veel goed! Inmiddels is het de grootste groep immigranten prima gelukt te integreren in de Nederlandse samenleving, En in Bergen op Zoom. De schakelklas, dit is een aparte klas voor kinderen met een onderwijsachterstand is een succes. De kinderen krijgen extra ondersteuning en stromen weer terug naar de eigen school, Het idee van de verlengde schooldag, bedoeld om leerlingen huiswerkbegeleiding aan te bieden is door de landelijke overheid enthousiast opgepakt. Jongeren die hun schoolcarrière begonnen op het VMBO vanwege hun taalachterstand studeren nu aan de Erasmus Universiteit. Steeds minder allochtone vrouwen zitten thuis en hebben een baan of zijn actief als vrijwilliger. Nieuwkomers slagen voor de inburgeringscursus, vinden werk en nemen deel aan de samenleving. Op
Vroeger was het niet politiek correct om het te hebben over Ìntegratieproblemen. De laatste jaren leek de balans door te slaan naar de andere kant en waren allochtone hangjongeren en criminaliteit dagelijks nieuws in alle media. Daar lijkt nu weer wat balans in te komen. Een kleine criminele minderheid kan en mag niet het maatschappelijk debat beheersen. Feit is wel dat van die kleine minderheid een relatief groot deel van allochtone afkomst is. Feit is ook dat autochtone én allochtone ouderen eensgezind vragen om een 'harde aanpak' van overlastgevende jongeren. (Marokkaanse) ouders vragen zelf om hulp bij de opvoeding, sommigen in wanhoop: hoe houden we onze jongens op het rechte pad? De gemeente heeft hier duidelijk vera ntwoordelijkheden : daadkrachtig optreden van de politie, zorgen voor veiligheid zowel voor allochtone als autochtone burgers,
evenals het bieden van opvoedingsondersteu ning, Want opvoeden blijft een verantwoordelijkheid van ouders.
1.2 Het overhe¡dsbeleid verandert Ook de overheid verandert. Het geloof in de maakbare samenleving is afgenomen; de verzorgingsstaat - van de wieg tot het graf - is geen ideaal meer. Omdat het niet te betalen is en omdat het geen recht doet aan de zelfstandige en mondige burger die zelf vorm geeft aan 'samenleven'. De burger kan, mag, wil en moet zelf keuzes maken. Zelf initiatieven ontplooien en zelf verantwoordelijkheid dragen. Zo is het motto van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)'meedoen', Meedoen aan de samenleving. De overheid faciliteert en ondersteunt waar nodig, maar de burger participeeft zelf in de samenleving. Goede burgerinitiatieven, of het gaat om ouderen, gehandicapten of migranten, kunnen in aanmerking komen voor subsidie. Maar de voornaamste taak van de overheid is de voorwaarden te scheppen waarbinnen burgers hun eigen verantwoordelijkheden kunnen nemen en keuzes kunnen maken. Bijvoorbeeld door het handhaven van de wetten en regels, zodat iedereen zich beschermd weet door de rechtsstaat, Allochtoon en autochtoon, jong en oud.
Gastarbeiders en verzuiling In de jaren zestig en zeventig (toen de meeste, wat toen nog heette, 'gastarbeiders' naar Nederland kwamen) was Nederland nog steeds sterk verzuild, Wie naar een katholieke kerk ging, was lid van een katholieke voetbalclub en had op een katholieke school gezeten. Wie op de PvdA stemde, was ook lid van de VARA. Het leek vanzelfsprekend dat'de Turken', 'de Marokkanen' en 'de Antillianen' ook op die manier in Nederland zouden integreren. Subsidies werden verleend voor het vertegenwoordigen van een bepaalde achterban. Als iedere culturele minderheid voldoende vertegenwoordigd zou zijn zou de integratie geslaagd zijn. Men werd geholpen de eigen cultuur in stand te houden en te bewaren. Achteraf
zien we dat als betuttelend: de eigen cultuur bewaren was iets wat immigranten prima zelf konden. Nederlands leren, met de Nederlandse regels en normen leren omgaan, bleek een veel grotere uitdaging.
1.3 Integratiebeleid Inmiddels is er sprake van een meer samenhangend integratiebeleid. Zo is op 1 januari 2007 de Wet inburgering van kracht geworden. In Bergen op Zoom staat de integratie hoog op de politieke agenda, Van de 65.000 inwoners van de gemeente Bergen op Zoom zijn er ongeveer 14.000 van allochtone afkomst (westers en niet-westers). Onder die 14,000 nieuwe Bergenaren zijn bijna honderd verschillende nationaliteiten vertegenwoordigd, al zijn degenen van Turkse of Marokkaanse komaf wel duidelijk in de meerderheid.
Volgens de Integrat¡ekaart Bergen op Zoom (najaar 2OOB) kent de gemeente in totaal 65.438 inwoners. Van dit aantal hebben 51.319 mensen een autochtone achtergrond en 14.119 mensen een allochtone achtergrond. Van deze laatste groep hebben er 5.706 een westerse achtergrond, en 8.413 een niet-westerse achtergrond.
Geen doelgroepenbeleid Integratiebeleid is geen 'allochtonenbeleid'. Zo zijn er bijvoorbeeld ook autochtonen die worstelen met analfabetisme. Hierop moet onderwijsbeleid inspelen. Voor het integratiebeleid is geen aparte portefeuille beschikbaar gesteld in het collegeprogramma, maar is er sprake van een coördinerend wethouderschap. Integratiebeleid is onderdeel van algemeen beleid op het gebied van onderwijs (opheffen achterstanden,
tegengaan van schooluitval), arbeid (werkgelegen heid), wonen (leefbaarheid), veiligheid en opvoedondersteuning. Ook sport- en cultuurbeleid hebben raakvlakken met integratie. Waar het om draait, is het bevorderen van pafticipatie, het scheppen van randvoorwaarden waarbinnen alle burgers volwaardig kunnen meedraaien in de samenleving,
De rol van de gemeente De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van verschillende aspecten van het landelijk integratiebeleid, zoals het verzorgen van de inburgeringscu rsussen en het onderwijsachterstandenbeleid, De rol van de rijksoverheid is met name het beschikbaar stellen van financiële middelen en het bevorderen van informatie-u itwisseli ng tussen gemeenten. Doel van het integratiebeleid is te bereiken dat álle burgers actief mee doen aan de samenleving en daar zelf vera ntwoordelijkheid voor nemen. Bijvoorbeeld zelf je eigen buurt leefbaar houden, of gaan helpen op de school van je kind. Tenslotte heeft de gemeente een taak de polarisatie tegen te gaan; of het nu gaat om rechts-extremisme of moslim-fundamentalisme, beide soorten radicalisering horen niet thuis in een rechtsstaat en zijn ongewenst in Bergen op Zoom. De gemeente wil wel graag het debat aangaan met mig ra ntenorganisaties,autochtonen en andere belanghebbenden. Want het met elkaar oneens zijn is geen probleem, zolang men met elkaar in gesprek blijft. Doel van deze notitie Het doel van deze notitie is tweeledig: . Weergeven welke visie achter het integratiebeleid van de gemeente schuilt en tot welke speerpunten deze visie leidt. Specifiek voor de onderdelen onderwijs, arbeid en veiligheid. . Duidelijkheid te geven over de rol van migrantenorganisaties in het integ ratieproces.
2 Visie op ¡ntegratie De multiculturele samenleving speelt zich af op straat, in de buurt, op het sportveld, in het café en op de werkvloer. Soms is integreren leuk en gezellig - lekkere exotische hapjes, kleurrijke zomefestivals! Soms ook leidt het tot onbegrip en misverstanden. Meestal komen burgers daar zelf wel uit. Pas als dat niet zo is, als er conflicten ontstaan of als er sprake is van achterstand, dan heeft de overheid een taak, Integratie is iets wat ('nieuwe' en 'oude') Bergenaren zelf moeten, kunnen en willen doen. De overheid - de gemeente - is verantwoordelijk voor de randvoorwaarden waa rbinnen bu rgers zelf integreren: zorgen voor onderwijs bijvoorbeeld en een goed werkgelegen heidsbeleid. Van een specifiek Integratiebeleid is dus geen sprake, Zo staat het ook in het collegeprogramma 2006-2010'Samen werken aan een sterker Bergen'. Uitgangspunt van al het beleid dat integratie aangaat, is dat de Nederlandse rechtstaat er voor iedereen is. Ongeacht religie, afkomst, sekse of seksuele geaardheid.
I
Actief participerende burgers 2.
De Nederlandse rechtstaat is er voor iedereen De gemeente is er verantwoordelijk voor dat alle Bergenaren zich beschermd weten door de Nederlandse rechtstaat. In artikel 1 van de Grondwet zijn het recht op gelijke behandeling en het verbod op discriminatie vastgelegd, Ook de gelijke toegang tot onderwijs en zorg ligt in onze rechtsstaat verankerd. Iedereen moet zich houden aan de wetten en de regels van onze rechtsstaat en de overheid is verplicht om hierop consequent te handhaven,
Aftikel 1 van de Grondwet luidt "Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gel¡jk behandeld. Discriminat¡e wegens godsdienst, levensovertu¡ging, politieke gez¡ndheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaân."
Het scheppen van kansen en het bestrijden van achterstelling en achterstand Een tweede uitgangspunt van het integratiebeleid vloeit eigenlijk vanzelf voort uit artikel 1 van de Grondwet. De gemeente vindt dat iedereen een eerlijke kans moet krijgen om zijn of haar leven vorm te geven. De gemeente ziet het als haar taak kansen te scheppen voor iedereen en achterstelling en achterstand zoveel mogelijk weg te nemen. Niemand wordt aan zijn lot overgelaten, Wie moeite heeft mee te draaien in de samenleving wordt een helpende hand geboden. Ieder kind verdient goed onderwijs, Iedere Nederlander verdient een baan, de kans om zich te ontplooien, zijn of haar talenten te benutten en uitzicht op een goede toekomst te hebben. Discriminatie, of het nu gaat om discriminatie op grond van huidskleur, geloof, sekse of seksuele geaardheid, moet consequent worden bestreden en veroordeeld.
Volwaardig burgerschap Net als bijvoorbeeld bij de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) draait het bij integratie toch vooral om de burger zelf. De gemeente kan taallessen aanbieden en de in bu rgeringscu rsus verzorgen, maa r uiteindelijk is het de nieuwe Bergenaar zelf die de taal leeft spreken, zijn buren ontmoet, een sociaal netwerk opbouwt en een baan vindt. De gemeente treedt op bij discriminatie en bij achterstelling, maar verwacht dat zowel de autochtone
10
als de allochtone burger zelf kan omgaan met nieuwe collega's en buren, Dat mensen elkaar ontmoeten en met elkaar in gesprek blijven wil de gemeente aanmoedigen. Hoe of waar mensen dat doen - op het schoolplein, de sportclub, of in de kroeg - is geen zaak van de gemeente.
Rechten en plichten Volwaardig burgerschap houdt meer in dan keuzevrijheid en zelfstandigheid. Volwaardig burgerschap komt met rechten en plichten. Het opvoeden van kinderen bijvoorbeeld. Respectvol met andere meningen omgaan. Iedere inwoner van deze gemeente is verantwoordelijk voor de Bergse samenleving, Een volwaardig burger houdt zich aan de wetten en regels van de Nederlandse rechtsstaat en draagt actief bij aan de samenleving. Een volwaardig burger deelt mee in de verantwoordelijkheid voor kinderen en ouderen, voor zieken of gehandicapten. Volwaardig burgerschap gaat ook om respect voor vrijheid en voor elkaars rechten, voor gelijkheid en democratie en voor de gezamenlijke en gedeelde verantwoordelijkheid voor (de toekomst van) Nederland.
De gemeente voert daarom overleg met allerlei belangenverenigingen, waaronder migrantenorganisaties. Dit heeft de afgelopen jaren al tot veel positieve resultaten geleid. De gemeente heeft een aantal voorwaarden en uitgangspunten geformuleerd die zij als noodzakelijk ziet om de integratie in Bergen op Zoom nog verder te doen slagen:
.
Gemeente: het bestrijden van achterstelling en achterstand. Wederkerigheid, verdraagzaamheid, tolerantie en het bevorderen van respect zijn noodzakelijk om participatie en gelijke kansen voor iedereen te realiseren. Belemmeringen zoals vooroordelen, discriminatie en racisme bij burgers worden bestreden.
.
Iedereen: volwaardig burgerschap. Ieder moet de wíl hebben om een volwaardig burger te zijn. Hierbij dient hij of zij zich te houden aan de wetten en de regels en dient hij of zij mee te doen aan de samenleving (participatie). Meedoen aan de samenleving kan voorkomen dat burgers in een sociaal isolement terechtkomen.
.
Iedereen: mensen zijn zelf verantwoordel ij k voor de inrichting van hun leven en de wijze waarop zij zich een plaats willen verwerven in de Nederlandse samenleving, Oriëntatie op de Nederlandse samenleving en participatie is de eigen verantwoordelijkheid van alle burgers,
.
Instanties: verantwoordelijkheden met betrekking tot het integratievraagstuk moeten daar worden neergelegd waar ze thuishoren. Dit betekent dat van instanties en organisaties mag worden verwacht dat zij hun vera ntwoordel ij kheden actief
2.2 Beleid baseren op de burger Burgers participeren en integreren zelf. Maar de gemeente moet de randvoorwaarden creëren waa rbinnen burgers dat kunnen doen. Door een effectieve publieke sector te garanderen. Goed onderwijs en een gedegen arbeidsmarktbeleid, het zijn de twee belangrijkste instrumenten als het gaat om het wegwerken van achterstanden. Preventie is daarbij belangrijk. Zo heeft het peuterspeelzalenbeleid voor hele jonge kinderen er toe bijgedragen dat onderwijsachtersta nden worden ingelopen. Maar ook veiligheid en bijvoorbeeld de leefbaarheid in wijken spelen een rol bij het integratiebeleid.
Voorwaarden voor succes Ook het stimuleren van maatschappelijke en sociale participatie van burgers is een taak van de gemeente. Daaronder valt bijvoorbeeld het ondersteunen van burgerinitiatieven,
oppa kken.
ll
.
Allochtonen: het eigen maken van de Nederlandse rechtsstaat en de daarin besloten normen en waarden. Het verweruen van de Nederlandse taal, het oriënteren op de Nederlandse samenleving en het beschikken over sociale vaardigheden passend in Nederland.
De verantwoordelijkheden van de gemeente Er is al veel bereikt en de gemeente wil dat verder uitbouwen. Want veel kan beter. De gemeente Bergen op Zoom heeft daartoe een aantal speerpunten geformuleerd waar zij de komende jaren verder op wil inzetten: o het aanbieden van een effectíeve publieke sector: hoogwaardig onderwijs (tegengaan van schooluitval), goede jeugdzorg (opvoedondersteuníng in de Centra voor Jeugd en Gezin), activerend a rbeidsma rktbeleid (tegengaan van werkloosheid) en een goed veiligheidsbeleid (tegengaan van criminaliteit); o het bevorderen van de pafticipatie van alle burgers aan de samenleving en het vergroten van de leefbaarheid in de wijken; . het versterken van de sociale cohesie tussen burgers, ongeacht etnische achtergrond.
In het volgende hoofdstuk worden deze speerpunten uitgebreider toegelicht.
12
3 Speerpunten van het beleid - Participatie en Sociale Cohesie 3.1 Bevorderen van de participatie De gemeente stelt zich tot doel om de participatie van inwoners aan de Bergse samenleving verder te bevorderen en daarmee de leefbaarheid in de wijken te vergroten. Dat wil zeggen: actief deelnemen aan de samenleving, of dat nu op het werk is, op het schoolplein of in de eigen wijkvereniging,
Het wettelijk kader In de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is'meedoen' aan de samenleving de hoofddoelstelling. Deze wet is ook van groot belang voor het gemeentelijk integratiebeleid. De Wmo vervangt bovendien de welzijnswet, die voorheen het wettelijke kader vormde van een groot deel van de lokale integratie-inspanningen. De Wmo biedt kansen voor het integratiebeleid, Om deze kansen te verhogen heeft de gemeente ervoor gekozen om de Wmo in samenhang te brengen met de Wet Werk en Bijstand (WWB) en de Wet Inburgering (Wi).
Subsidiemogelijkheden voor burgerinitiatieven Zo heeft het college in het kader van de Wmo extra subsidiemogelijkheden gecreëerd waarmee burgers gestimuleerd worden om met goede burgerinitiatieven te komen, om zo de pafticipatie aan de samenleving te verhogen. Denk hierbij ook in het kader van integratie aan succesvol ingeburgerden die een project opzetten om nieuwe inburgeraars op weg te helpen. Of projecten op het gebied van arbeidsmarktintegratie, het versterken van de sociale cohesie, enzovoort.
Doelstellingen gemeente Wat is er al bereikt op het gebied van participatie en wat zijn de doelstellingen van de gemeente die zij in 2Ol2 gerealiseerd wil hebben? . De inburgering sinds 2007 is succesvol verlopen. Bergen op Zoom scoort ook landelijk gezien
goed. Het ministerie voor Wonen, Wijken en Integratie heeft dit ook erkend. Nieuwkomers blijken blij met de inburgeringscursussen, het biedt hen veel houvast in hun nieuwe omgeving. De gemeente wil verder voortborduren op dit succes, onder meer door het aanbieden van duale i n bu rgeringstrajecten, H ierbij worden de taal- en cultuurlessen gecombineerd met begeleiding richting de arbeidsmarkt. Deze en andere manieren om de inburgering naar een hoger plan te tillen, zijn onlangs vastgelegd in de inburgeringsagenda. De inburgeringsagenda koppelt het werkgelegenheids-, het participatie- en het inburgeringsbeleid, zodat inburgeren leidt tot volwaardig integreren in alle aspecten van de Bergse samenleving. Een aantal voormalige uÌtkeri ngsgerechtigden en inburgeraars zÌjn met succes geactiveerd. De gemeente wil hen stimuleren nu als ambassadeur te fungeren voor de andere u itkeringsgerechtigden of nieuwkomers. In oktober 2008 is de nota Arbeidsmarkt- en Participatiebeleid vastgesteld door de gemeenteraad. Daarin is speciale aandacht besteed aan de inwoners die een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Op basis van die nota gaat de gemeente zich inzetten om ook deze groep te stimuleren deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Het bevorderen van de participatie van allochtonen is en blijft nadrukkelijk onderdeel van het bevorderen van pafticipatie van álle inwoners, zoals gehandicapten, jongeren, etcetera. Zo is bijvoorbeeld ook de kadernota Jeugd'Jong@Bergen' relevant voor het pa rticipatiebeleid. Leefbaarheid is een belangrijk speerpunt van de gemeente, al dan niet in samenhang met integratie, Om de leefbaarheid te
13
.
.
bevorderen wordt nauw samengewerkt met partners als woni ngcorporaties, scholen, wijkcom missies, wijktafels, politie en diverse welzijnsinstellingen, De taakstellingen voor de inburgering in 2007 en 2008 zijn behaald. In 2OO7 ging het om een groep van 150 mensen, in 2008 om een groep van 200 mensen, Het streven is om binnen vijf jaar de achterstanden helemaal weg te werken, dat wil zeggen dat nog 900 mensen moeten beginnen aan hun inburgering. Het realiseren van het partÌcipatiebudget, waarmee er een koppeling wordt gelegd tussen de educatÌemiddelen voor volwassenen en het i n bu rge ri ngsbudget,
3.2 Bevorderen van soc¡ale cohes¡e Polarisatie en negatieve beeldvorming ontstaan waar mensen elkaar niet kennen en te weinig met elkaar in contact komen. De gemeente spant zich daarom in om de betrokkenheid en ontmoeting tussen inwoners onderling te stimuleren. Inwoners met elkaar in gesprek brengen, ook en vooral als ze verschillen van mening, voorkomt denken in tegenstellingen als allochtoon versus autochtoon, moslim versus nietmoslim, jong versus oud.
Tegengaan van negatieve beeldvorming Autochtone bewoners zien het diverser worden van de samenleving qua etniciteit, culturele achtergrond en levensbeschouwing soms als een bedreiging. Angst en onwetendheid spelen hierbij een rol. Dit soort negatieve sentimenten werden in de jaren negentig vooral genegeerd; de laatste jaren leek de balans naar de andere kant te zijn doorgeslagen. Met name de berichtgeving in de media over criminaliteit en moslimterrorisme gaf een vertekend beeld van hoe de multiculturele samenleving in de wereld van alledag, en in Bergen op Zoom functioneert, Landelijk is er nu een trend te zien dat de opvattingen ten aanzien
van allochtonen weer wat milder worden (Sociaal Cultureel Planbureau).
Hangjongeren en ouderen met elkaar in contact brengen De gemeente stelt zich nadrukkelijk op het standpunt dat een kleine groep raddraaiers hard aangepakt moet worden en vooral niet de discussie rondom integratie mag bepalen. Een groot deel van de hangjongeren is redelijk goed te bereiken. Bijvoorbeeld in de wijk Oost en de wijk Borgvliet waar het project Ruimte voor Contact verschillende groepen elkaar laat ontmoeten. Sociale interventies als deze, die allochtone jongeren met ouderen in contact brengen, lijken veel te kunnen betekenen voor integratie en participatie, Het haalt beide groepen uit hun isolement, en verbeteft het imago van kansarme allochtone jongeren.
Doelstellingen gemeente De gemeente Bergen op Zoom stelt zich tot doel om de sociale cohesie, via werk, opleiding of vereniging tussen de verschillende bevolkingsgroepen in de gemeente te bevorderen. De doelstellingen die de gemeente heeft in het kader van gemeentelijk integratiebeleid, zijn : . Het verminderen van racistische opvattingen en het tegengaan van discriminatie en vooroordelen onder jongeren en volwassenen. Dit doel is onder meer afgeleid van artikel 1 in de grondwet, het gelijkheidsbeginsel en het d iscrim inatieverbod. . Het creëren van wederzijds begrip bij verschillende bevolkingsgroepen, . Het verminderen van de polarisatie. . Het laten kennismaken van autochtone bewoners met andere levensbeschouwingen. Voor het versterken van de sociale cohesie wordt een relatie gelegd met het gemeentelijk jeugdbeleid, het wijkgericht werken en de aanpak van overlastgevende jongeren en'Harde Kern jongeren' in het Veiligheidshuis,
14
. Wat gebeurt er
al?
Zowel gemeentelijk instanties als individuele burgers zijn al gestart met activiteiten zoals:
.
Vandaag Dit is een initÌatief van vrouwen in Bergen op Zoom zelf . Zij zetten zich in om de pafticipatie van allochtone vrouwen aan de samenleving te bevorderen. . Ruimte voor Contact Onder deze noemer wordt gewerkt aan het verbeteren van de relatie tussen de verschillende bevolkingsgroepen in de wijk, zoals het verbeteren van het imago van kansarme allochtone jongeren. Hieronder vallen verschillende projecten, waarbij de buurtbewoners worden betrokken. Dit moet uiteindelijk leiden tot duurzame contacten tussen burgers onderling. . Eén tegen discriminatie De gemeente heeft op 13 november 2008 (de internationale Dag van Respect) samen met RADAR (een organisatie vóór gelijke behandeling en tegen discriminatie) zich in het kader van de campagne'1 tegen discriminatie - Make A Difference'
.
Vrouwen Integratie
(VIV)
.
.
Personeelsbeleid gemeente Bergen op Zoom De gemeente vindt het belangrijk dat de personeelssamenstelling bij de gemeente zelf een afspiegeling is van de samenleving. De gemeente streeft naar diversiteit onder haar personeelsleden. Het gaat hierbij niet alleen om de verhouding autochtoon/ allochtoon, maar ook om de verhouding man/ vrouw en de verhouding jong/ oud. Die diversiteit is de afgelopen jaren al toegenomen en de gemeente continueert dat beleid. Voorlichtingscampagne Om polarisatie tegen te gaan is een voorlichtingscampagne gestart om rechts-extremistische jongeren op andere gedachten te brengen. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de allochtone organisaties en het Marokkaans Beraad Bergen op Zoom (een samenwerkingsverband van het Marokkaans Comité Bergen op Zoom, de Islamitische basisschool El Feth en de Marokkaanse Moskee). Basisscholen De jaarlijkse Internationale Kinderdag laat basisschoolleerlingen kennismaken met andere culturen, Scholen besteden zelf ook veel aandacht aan diversiteit.
uitgesproken tegen discriminatie en de gemeentelijke betrokkenheid gepresenteerd aa n de inwoners van Bergen op Zoom. De campagne heeft tot doel de bereidheid te vergroten iets te ondernemen tegen discriminatie van alle minderheidsgroepen, waaronder dus ook homo's, vrouwen en ouderen. MeldpuntDiscriminatie Om discriminatie en vooroordelen tegen te gaan is de gemeente aangesloten bij het Meldpunt Discriminatie (raadsbesluit 27 maaft 2008), waarop alle burgers in de gemeente Bergen op Zoom een beroep op kunnen doen.
l5
4 Nadere uitwerking Een effectieve publieke sector is de belangrijkste bijdrage die de
gemeente aan het welslagen van integratie kan en moet leveren. Hierbij gaat het om hoogwaardig onderwijs (inhalen van achterstanden, voorkomen van schooluitval), goede jeugdzorg (opvoedondersteuning in de Centra voor Jeugd en Gezin), activerend a rbeidsma rktbeleid (werkloosheid tegengaan) en een goed veiligheidsbeleid (tegengaan van
ervan duidelijk te maken aan hun achterban. De Lokale Integratiekaart laat zien dat dit vruchten afwerpt:
.
.
.
criminaliteit).
Het blijkt dat leerlingen die een peuterspeelzaal hebben bezocht over het algemeen hoger scoren op de taaltoetsen die zijn afgenomen in groep 1 en 2. Het verschil in taalachterstand tussen autochtone- en allochtone leerlingen is in de periode 2002 tot en met 2006 met 23 o/o afgenomen. Het Piramide programmal levert een positieve bijdrage aan de taalverwerving en de leerprestaties van a lochtone kinderen. Dit programma wordt vanuit de gemeente sinds 2002 aangeboden als voor- en vroegschoolse educatie. Het percentage basisschoolleerlingen dat onder het gemiddelde scoort bij de CITO-toets, is in vijf jaar gedaald van 35,4o/o naar 29,60/o. Opvallend is dat het percentage a nderstalige basisschool leerli ngen dat bovengemiddeld scoort, in dezelfde periode is gestegen van 37,5o/o naar 47,8o/o. Autochtone kinderen in de gemeente Bergen op Zoom voldoen al jaren ruimschoots aan de landelijke normen2. Allochtone kinderen lopen nog wel achter maar hebben duidelijk een deel van de achterstand ingehaald. I
4.1 Onderwijs Onderwijs vervult een sleutelrol als het gaat om integratie: een goede opleiding leidt tot een betere baan, die weer leidt tot een betere woning, meer sociale contacten, een hogere deelname aan het culturele leven, enzovoort. Vandaar dat dit speerpunt nummer 1 is van het gemeentelijk beleid ten aanzien van integ ratie.
Achtersta nden voorkomen Schooluitval, werkloosheid en criminaliteit zijn problemen die ook onder geboren en getogen Bergenaren spelen, maar relatief vaker onder allochtonen. Dat is voor een groot deel terug te voeren op een taal- of opleidingsachterstand die al voor de staft van de basisschool aanwezig is. Autochtone kleuters die als baby worden voorgelezen en toegezongen in het Nederlands hebben al een voorsprong voordat ze naar school gaan. Het aanbieden van voorschoolse educatie blijkt een goede manier om die achterstand te bestrijden. Wat is er al bereikt? Op dit moment gaan 60 tot 70 procent van de allochtone peuters naar de peuterspeelzaal, een percentage net zo hoog als onder autochtonen, Jonge ouders zijn zich steeds meer bewust van het belang van taalontwikkeling bij hun kinderen, ook migrantenorganisaties hebben sterk ingezet om het belang
.
Het Piramide programma richt zich op leidsters van peuterspeelzalen en leerkrachten van de groepen 1 en 2 van de basisschool. Dit programma is gericht op het stimuleren van de totale ontwikkeling van het kind.
Voor de ClT0 toets gelden de volgende lande|1ke normen: bij een score boven de 50% (A of B score), scoort een leerling boven het gemiddelde, bij een score beneden de 25% (D of E score) scoort een leerling beneden het gemiddelde
l6
Wat moet er nog gebeuren? De taalachterstand bij allochtone
kinderen is nog steeds hoog, Uit de landelijke rapportage blijkt dat ongeveer een kwart tot een derde van de Turken en Marokkanen in de thuissituatie geen Nederlands spreekt. De gemeente zet daarom verder in op voorschoolse educatie, in goede peuterspeelzalen maar in de toekomst ook in kinderdagverblijven, Het streven is een 100o/o bereik op een peuterspeelzaal, om zo eventuele taalachterstanden tijdig te kunnen bestrijden.
Scholen De gemeente zorgt voor goede scholen en voor zo hoogwaardig mogelijk onderwijs, Ze vindt het belangrijk om segregatie op scholen tegen te gaan en schooluitval te voorkomen. In gemengde klassen leren kinderen leeftijdsgenoten kennen en respect te hebben voor andere etnische achtergronden, tradities en religies, Scholen horen net als wijken een afspiegeling te zijn van de Nederlandse samenleving. Verder is er landelijk een tendens te zien dat het aantal allochtone jongeren dat de school verlaat zonder diploma onevenredig groot is in vergelijking met het aantal autochtone uitval lers. Wat gaat er goed? . De tweede generatie Turkse en Marokkaanse jongeren overstijgt het overwegend zeer lage opleidingsniveau van hun ouders. . Een aantal leerlingen dat op het VMBO is begonnen, heeft inmiddels zijn weg naar de universiteit gevonden. Ook stijgt het aantal allochtone leerlingen op HAVO en VWO. . Voor leerlingen is integratie iets vanzelfsprekends, zowel de scholen als de jongeren geven aan dat culturele verschillen spontaan geaccepteerd worden. . De gemeente heeft leerplichtambtena ren aa ngesteld, die de leerplichtwet handhaven bemiddelen in schoolconfl ictsituaties en methodisch doorverwijzen naar hulpverlening. Daarmee leveren zij een belangrijke bijdrage aan
het voorkomen van voortijdige schooluitval. Wat moet er nog gebeuren? De school moet een belangrijker plek krijgen in het dagelijks leven van allochtone jongeren. Met name voor de jongens, want de meisjes streven hen voorbij qua schoolprestaties. Vier van de 23 basisscholen in de gemeente Bergen op Zoom hebben meer dan 50o/o nietwesterse leerlingen, Volgens de definitie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vallen zij hierdoor onder de categorie 'zwarte scholen'. Het betreft de scholen El Feth, 't Fort, Het Kompas en De Verrekijker. Daar tegenover staat een aantal scholen waar geen of nauwelijks allochtone leerlingen staan ingeschreven. De meeste van deze'witte scholen' zijn gevestigd in Halsteren en Lepelstraat. De gemeente zorgt in de eerste plaats voor goed onderwijs, op witte én zwarte scholen. Bovendien doet de gemeente datgene wat binnen haar mogelijkheden ligt om te komen tot een betere afspiegeling op scholen. Daarbij is het belangrijk dat ook het onderwijs zijn verantwoordelijkheid neemt. Leerplichtambtena ren moeten handhaven op de leer- en kwa ificatieplicht. Daa rbij besteden zij extra aandacht aan het voorkomen van vroegtijdige uitval van allochtone leerlingen. I
4.2 Teugdzorg en opvoedondersteuning Zoals ook in de kadernota Jeugd 'Jong@Bergen' is beschreven, is het opvoeden van kinderen in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van de ouders zelf. Allochtone ouders geven zelf aan dat ze worstelen met de opvoeding, bijvoorbeeld dat ze dolgraag hun puberzonen op het rechte pad willen houden, maar niet weten hoe. De gemeente vindt dat ouders en opvoeders
11
altijd een beroep moeten kunnen doen op opvoedondersteuning. Vanaf de babytijd tot adolescentie. Wat gaat er goed? . Een positieve ontwikkeling is dat (allochtone) ouders vaker zelf de problemen erkennen en om hulp durven te vragen, . Voor allochtone ouders was al opvoedo ndersteu n i ng beschikbaar, bijvoorbeeld via het project Kind aan huis, Spelend opvoeden en het steunpunt opvoeding. Vanaf herfst 2009 is er één loket waar men terecht kan met allerlei vragen: het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Binnen het CJG zal speciale aandacht zijn voor kwetsbare groepen en hun vragen over opvoeding, . Er zijn twee Life Coaches in dienst van de gemeente die multiprobleem gezÌnnen ondersteuning bieden, onder andere bij de opvoeding. De geÏntegreerde aanpak blijkt een succes. Wat moet er nog gebeuren? Vanuit de rijksoverheid is besloten dat er een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) komt, waarin alle betrokken instanties op het gebied van Jeugdzorg, gezondheid, gezinszorg, enzovoort samenwerken. In het CJG is opvoedondersteuning laagdrempelig en voor iedereen beschikbaar. Er is speciaal aandacht voor "kwetsbare" opvoeders, onder wie ook allochtone ouders met hun opvoedingsvragen, In de gemeente Bergen op Zoom komen er meerdere inlooppunten van het CJG, dicht bij de woon- en leefomgeving van ouders en opvoeders. In de loop van 2009 wordt duidelijk waar de inlooppunten van het Centrum voor Jeugd en Gezin worden gerealiseerd.
4.3 Arbeidsmarktbeleid Werk is een belangrijke pijler voor integratie, Door werk worden mensen minder afhankelijk, ontmoeten ze anderen en kunnen ze hun individuele talenten ontwikkelen. Met name nietwesterse allochtone jongeren en
allochtone vrouwen hebben nog steeds een achterstand op de arbeidsmarkt. De gemeente Bergen op Zoom streeft ernaar om achterstanden op de arbeidsmarkt weg te werken en discriminatie op de arbeidsmarkt tegen te gaan. Mensen hebben wel de plicht om zich beschikbaar te stellen voor de arbeidsmarkt en om zich de Nederlandse taal eigen te maken. Alleen zo kunnen mensen hun toekomst in eigen hand nemen en deel uit maken van de Nederlandse/ Bergse samenleving. Werk betekent immers economische zelfstandigheid en dat is voor het emanci patieproces cruciaal. Wat gaat er goed?
. .
.
In het bedrijfsleven, en ook in de gemeente zelf , zijn allochtone werknemers steeds beter vertege nwoo rd igd. De werkgelegenheid onder allochtonen is toegenomen de laatste jaren. Een grote groep allochtone vrouwen zit niet meer thuis, maar is actief op de arbeidsmarkt of als vrijwilliger.
Het aandeel autochtone zelfstandigen is in de periode 1999 tot en met 2005 vrijwel stabiel gebleven, Van de vier grootste, niet-westerse allochtone groepen, heeft de Marokkaanse een inhaalslag gemaakt. Het percentage Turken en Marokkanen met een eigen bedrÌjf is nu vrijwel gelijk (6,2o/o). Wat moet nog gebeuren? Vergeleken met autochtonen ligt de werkloosheid onder allochtonen nog steeds hoger, zo blijkt uit de Lokale Integratiekaart: onder de Nederlandse beroepsbevolking werkt 80o/o van de mannen en 62,90/o van de vrouwen. Onder de niet-westerse allochtonen ligt dit percentage in de gemeente Bergen op Zoom bij de mannen op 57,2o/o en bij de vrouwen op 35,5olo. Dit beeld komt overeen met de landelijke cijfers. De gemeente wil dit verbeteren, in samenwerking met werkgevers- en werknemersorganisaties. Zo worden uitkeringsgerechtigden gestimuleerd en begeleid bij het zoeken naar een baan.
18
4.4 Veiligheid De meeste jonge, allochtone Bergenaren gaan naar school of hebben een baan. Een kleine groep veroorzaakt overlast, en slechts een deel van die groep verzeilt in de echte criminaliteit. Daarbij moet aangetekend worden dat allochtone jongeren beduidend vaker in de criminaliteit belanden dan autochtonen en dan betreft het met name Marokkaanse jongeren, Dit komt overeen met het landelijk beeld. De gemeente treedt hier tegen sterk op, waarbij de nadruk ligt op preventie. Zowel autochtone als allochtone Bergenaren hebben hier eensgezind om gevraagd. Doel van de harde aanpak is tweeledig: het beschermen van autochtone en allochtone burgers en het voorkomen dat overlastgevende jongeren verder afglijden naar de criminaliteit. Wat ìs er al bereikt? . We hebben goed in kaart wie de raddraaiers zijn, wij weten waar ze zich doorgaans ophouden, kennen de samenstelling van de groep en weten wat hun dagelijkse bezigheden zijn. Daar waar nodig treden we stevig op. Bijvoorbeeld met een samenscholingsverbod. Er worden drÌe groepen onderscheiden: de hinderlijke jeugdgroep. Deze hangt wat rond in de buurt en veroorzaakt soms wat overlast, maar kan goed aangesproken worden op zijn gedrag, De overlastgevende jeu gd g roep. Deze is wat nadrukkelijker aa nwezig, veroorzaakt regel matig overlast en is wat minder goed te corrigeren. Tot slot een kleine harde kern: een criminele jeu gdgroep waartegen stevig wordt opgetreden door polÌtie en justitie. Bij het beleid ten aanzien van de hinderlijke- en de overlastgevende jeu gd g roep worden niet alleen politie en justitie, maar ook Jeugdzorg betro kke n. De afgelopen tijd trad de gemeente Bergen op Zoom in samenwerking
met het Veiligheidshuis sterk op tegen (allochtone) jongeren die overlast veroorzaken. Ook het spijbelen wordt tegengegaan, want de gemeente hecht veel belang aan preventie, Scholen, maar ook de ouders hebben hierin een belangrijke taak. Wat kan er nog beter? . De gemeente wil doorgaan op de ingeslagen weg: consequent ingrijpen bij overlast en bij oveftredingen van de wet. Handhaven van de wetten en regels van de Nederlandse rechtsstaat. Wie zich niet aan de regels houdt moet daar de consequenties van dragen. Wie zich wél aan de regels houdt moet zich veilig kunnen voelen, op straat en in huis. In het Veiligheidshuis treft men voorbereidingen om ouders uit te nodigen als hun kind ter zitting wordt voorgeleid.
.
Tegelijkertijd wil de gemeente de sociale cohesie bevorderen in wijken en negatieve beeldvorming tegengaan. Want een kleine g roep overlastgevende jongeren mag niet het beeld van een hele bevolkingsgroep bepalen, Door jong en oud, allochtoon en autochtoon, met elkaar in contact te brengen wordt de leefbaarheid en onderlÌnge samenhang bevorderd in een wijk. Het rijk stelt daarvoor middelen beschikbaar via de stimuleringsmaatregel'Ruimte voor contact'. Hiermee kunnen op lokaal niveau activiteiten worden georganiseerd, zodat mensen elkaar leren kennen. Het doel is dat hierdoor duurzame contacten ontstaan en dat mensen elkaar zelf weten te vinden,
l9
5 Visie op m ¡g ra
ntenorga n isaties
Bruggenbouwers en gesprekpartners In de unaniem aangenomen motie 'Migrantenorganisaties' van mei 2008 zijn een aantal vragen gesteld door de Bergse gemeenteraad aan het college. Om hierop antwoord te geven en om een (mede van rijkswege) veranderend subsidiebeleid toe te lichten, wil de gemeente graag haar visie op de rol van en de samenwerking met de migra ntenorga nisaties du idelijk ma ken. Van cultuurbewaarder tot bruggenbouwer Sommige migrantenorganisaties in Bergen op Zoom hebben al een lange geschiedenis in onze stad. Oorspronkelijk waren ze opgericht om de eigen cultuur en de belangen van de eigen achterban te bewaken en behaftigen. Het overheidsbeleid vanaf de jaren zestig stimuleerde migranten hun eigen 'zuil' in te richten, Goed bedoeld toen, maar misschien wat naïef en zelfs een beetje arrogant: alsof de Nederlandse cultuur, en de Nederlandse regels en wetten, zo normaal en vanzelfsprekend zijn dat deze vanzelf wel overgenomen zouden worden.
tijden zijn veranderd en de migrantenorganisaties ook. De gemeente is blij dat de migrantenorganisaties zich ontwikkelen tot zelfstandige en volwaardige gesprekspaftners in het integratiedebat. Hun rol als bruggenbouwer tussen de Nederlandse samenleving en de allochtone achterban is essentieel voor het bevorderen van integratie. Of het nu gaat om Turkse Bergenaren die zich inspannen om schooluitval te voorkomen door huiswerkbegeleiding te organiseren, Marokkaanse inwoners die de jonge ouders uit hun gemeenschap stimuleren hun kinderen naar de peuterspeelzaal te brengen, of een Surinaamse vereniging die vrouwen helpt de arbeidsmarkt op te gaan. De
Activiteiten voor integratie ondersteunen Bovengenoemde activiteiten wil de gemeente graag stimuleren en indien nodig ondersteunen. Dit ligt ook ten grondslag aan het gewijzigde su bsidiebeleid. Migrantenorganisaties kunnen in aanmerking komen voor subsidiëring voor allerlei activiteiten en initiatieven die zij zelfstandig ontplooien en die overeenstemmen met de gemeentelijke speerpunten ten aanzien van integ ratie. Migrantenorganisaties moeten daarvoor inzichtelijk maken welke activiteiten zij uitvoeren en hoe deze activiteiten een bijdrage leveren aan de participatie en integratie en het tegengaan van polarisatie, Hiervoor gelden de gemeentelijke beleidsregels die beschreven zijn in de Subsidieverordening. Op basis van deze beleidsregels wordt getoetst of een aanvraag al dan niet voor subsidie in aanmerking komt. Deze werkwijze is in overeenstemming met de visie die ten grondslag ligt aan de herijking van het welzijnsbeleid.
Zelfstandig en onafhankelijk Geen subsidie meer voor wie je bent, maar voor wat je doet. Dat is simpelweg waar het nieuwe beleid op neer komt. En dat kan ook, want de Bergse migrantenorganisaties hebben hun bestaansrecht als zelfstandige en onafhankelijke (gespreks)partner ruimschoots bewezen. M ig ra ntenorganisaties beslissen zelfstandig welke doelstellingen zij nastreven, zonder hulp of inspraak van de gemeente, De Bosnische vereniging, bijvoorbeeld, zet zich in voor mensen die door hun oorlogstrauma vastlopen in hun integratieproces, De Surinaamse organisatie zet zich in voor de Surinaamse ouderen. En de stichting Turkse Ouders van Schoolgaande Kinderen (TVOSK) richt haar activiteiten op het voorkomen van onderwijsachtersta nden bij Tu rkse kinderen. Een aantal organisaties heeft zich ook de wederopbouw van hun land ten doel gesteld. De gemeente vindt al deze doelstellingen van de verschillende organisaties erg waardevol en onderschrijft ze ook. Initiatieven die voortkomen uit een aantal van deze
20
doelstellingen kunnen subsidiabel zijn vanuit het Wmo- of Welzijnsbeleid, Een aantal ook niet. Zoals bijvoorbeeld het in stand houden van de eigen cultuur voor de diversiteit van Bergen op Zoom een aanwinst is, maar geen zaak voor de gemeente om financieel te
ondersteunen. Voor iedereen
In de gemeentelijke visie op integratie, maar bijvoorbeeld ook ten aanzien van de Wmo, is aangegeven dat inwoners van de gemeente Bergen op Zoom zelf verantwoordelijk zijn voor de inrichting van hun leven, de wijze waarop zij zich
een plaats willen verwerven en de mate waarin zij willen participeren in de samenleving. Dat burgers zichzelf organiseren en opkomen voor hun eigen achterban juicht de gemeente toe. Of die achterban uit jongeren of ouderen bestaat, uit mensen met een beperking, of uit migranten maakt voor het subsidiebeleid niet uit. Het is begrijpelijk dat mensen met dezelfde achtergrond naar elkaar toe trekken en elkaar helpen en ondersteunen. De gemeente waardeert dit, omdat dit de (groeps)betrokkenheid bij de samenleving bevordeft. Om die reden zal de gemeente inwoners, daar waar nodig, ondersteunen om het mogelijk te maken elkaar te helpen. De financiële ondersteuning kan plaatsvinden in de vorm van een subsidie. Om naar al die organisaties (dus ook migrantenorga nisaties) duidelijk te maken hoe zij een beroep kunnen doen op deze subsidies, heeft de gemeente verordeningen en beleidsregels opgesteld, Een belangrijk criterium voor het toekennen van een subsidie is dat de activiteiten waarvoor organisaties subsidie aanvragen, bij moeten dragen aan het realiseren van de gemeentelijke uitgangspunten en speerpunten van beleid,
kunnen migrantenorganisaties beter zelfstandig realiseren, al is het maar om hun bestaansrecht aan te tonen,
Belangrijk is dat de communicatie tussen de verschillende maatschappelijke organisatÌes en de gemeente gewaarborgd is. Goed overleg en samenwerking met deze organisaties ziet de gemeente als cruciaal voor succesvolle integratie, De kringgesprekken die de afgelopen maanden met vertegenwoordigers vanuit migrantenorganÌsaties, ervarings- en andere deskundigen hebben plaatsgevonden, zijn door alle deelnemers positief ervaren en zullen dan ook zeker vaker worden gehouden. De gemeente zal het initiatief nemen om deze waardevolle kringgesprekken een continue karakter te geven.
Met elkaar in gesprek blijven Samenvattend kan worden gesteld dat migrantenorganisaties niet langer subsidie ontvangen voor het feit dat ze er zijn, maar voor hun bijdragen aan de integratie. Het subsidiëren van een (gezamenlijke) accommodatie past daarom niet in het subsidiebeleid. Dit
2t
I I
I I I
lu ul00zd0uaôraq l¡rvrr'v\ lu ui0ozd0uâ6.iâq@r00luPìsp¿ls
99
I :-'--'- , l l
t9 rZ (r9r0) r
00 01 1z (r9
r0)
1
r uperqcarqo q.cef r -l'J.¡]Nln' lü,SÍü1 tl rrloozdouaôrâs woo$ I¡ILf,j-4IJ '' ¿LË|IL st snqlsod urooT do uaôrag âlueeusÐ
-!ffi trHgE!üËül|üH ffl¡
F
f!'{22\ I I 'u-., I ll, ' 1,,-'I' \IJr. ¡..-
I I
\illit
l
.
,
/_L
-r
A=
,"t
{,
ulltF^-ù,*
I lrD
r
t
t.
T
"#
rii
o
¡
o
,4
