Welkom • • • •
Aedes Bouwend Nederland Onderhoud NL UNETO-VNI
Praktijkervaringen traject Ketendokters
Ferry van Wilgenburg, Nathalie van Dalen 29 september 2014
WAAROM
WIE
WAT
• Congres Ketensamenwerking 2013: oproep aan partijen
• Behoefte aan ’mouwen opstropen’ • Ervaringen opdoen, wat werkt wel en wat niet?
WAAROM
WIE
Deelnemers traject Ketendokters: • Vijf verschillende ketens/consortia • Verschillend in samenstelling • Verschillend in fase van ontwikkeling • Soms met / soms zonder opdrachtgever
WAT
WAAROM
WIE
WAT
Die en die Anamnese: partijen zijn • Partijen kennen elkaar niet goed genoeg gewisseld We luisteren en kijken niet echt • Gedrag wordt geleid door beelden We willen écht • Wantrouwen staat voortgang in de weg vertrouwen
• Bedrijfsvoering is blinde vlek
Zo werken wij niet
• Gebrek aan strategisch denken Nieuw verdienmodel???
WAAROM
WIE
WAT
Opereren?
• ‘Aspirientje en gezond leren leven’ • Andere levensstijl, slechte gewoonten afleren
WAAROM
WIE
Behandeling: • Streven naar continuïteit, rendement • Vroeg in proces partijen aan tafel
• Van prijs naar kostprijs – de hele keten • Risico’s per partij in beeld en bespreken
WAT
WAAROM
WIE
WAT
Belangrijke lessen uit de behandeling: • Elkaars belangen kennen en snappen
• Durven stappen in een mogelijk nieuwe rol in de samenwerking • Open staan voor nieuwe verdienmodellen • Open staan voor verbetering van elkaars bedrijfsvoering • Ondersteuning door brancheorganisaties
Stelling 1 Als je met samenwerken wacht op een marktuitvraag van een opdrachtgever, dan ben je te laat.
Stelling 2 “It’s all about the money” Pas bij volledige openheid van financiën van alle partijen in de keten kan gekomen worden tot een gezamenlijk optimaal resultaat
Kom ook naar onze workshop Partnerselectie en vertrouwen! Ferry van Wilgenburg 06-10012950
[email protected] Nathalie van Dalen 06-15892004
[email protected]
29 september 2014 – Ketensamenwerking in de renovatiemarkt - Wonen Limburg
Haak in en ga van start!
Bas Sievers, manager Innovatie, Kennis & Strategie
Waarom?
Keten NPO – 29 september 2014
Waarom ketensamenwerking:
Keten NPO – 29 september 2014
Keten NPO – 29 september 2014
Resultaatgebieden:
Keten NPO – 29 september 2014
Samenwerking in de keten is het middel om samen anders te werken en bétere prestaties te leveren.
Een verandervraagstuk op landelijk-, provinciaal- en organisatieniveau.
Keten NPO – 29 september 2014
Keten NPO – 29 september 2014
Hoe?
Keten NPO – 29 september 2014
Innovatieve coalities! supplier prestation
proces Building skin
installer price
technique constructor
advisor
innovate
demolish
architect
roof producer installation finance
Het vraagstuk Aantal vhe’s: 26.000 woningen Werkgebied: Limburg Aantal leveranciers 2013: 260 Omvang Niet Planmatig Onderhoud is: Reparatie en Service-onderhoud: € 4,6 mln Mutatie-onderhoud: € 1,65 mln Vraaggestuurd Binnenonderhoud: € 8,5 mln Keten NPO – 29 september 2014
NPO processtappen Juni 2013 - informeren 260 leveranciers Aug. 2013 - informatiebijeenkomst Aug. 2013 - aanvang selectietraject (longlist) Sept. 2013 - selectietraject (shortlist) 31 sept. 2013 - bekendmaking 8 geselecteerden 1 okt. 2013 - START Keten NPO – 29 september 2014
Criteria longlist(1) • Regionale vestiging (KvK gegevens) • Aantoonbare ervaring met Niet Planmatig Onderhoud • Omzet NPO 2012 minimaal € 2,6 mln (30% regel) • Financieel gezond (recente cijfers) • Certificering aanwezig • Automatisering bedrijfsprocessen NPO • Leerlingwerkplaatsen Keten NPO – 29 september 2014
Criteria longlist (2) Handtekening voor: • Transparantie • Pro-actieve houding • Geen meerwerk • Samenwerken met andere leveranciers • Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Keten NPO – 29 september 2014
Criteria shortlist (1) • Klantgericht werken (conform KWH-normen) • Procesinrichting (verticaal): – beoogde samenwerking met Wonen Limburg – beoogde samenwerking met collega-leveranciers
• Invulling transparantie • Invulling MVO Keten NPO – 29 september 2014
Criteria shortlist (2) • Presentaties door leveranciers: -
Schriftelijk
-
Interactieve presentatie voor selectiecomité (2x)
Selectiecomité bestaat uit: • medewerkers vastgoed, wonen, inkoop en kwaliteit • vertegenwoordiger huurdersbelangenvereniging Keten NPO – 29 september 2014
Wat?
Keten NPO – 29 september 2014
Verandering KP
KP Beheersen & Besturen
Informatie-
Mens & Cultuur
WL WL
technologie
Processe n
Ontwikkeling
Strategie & beleid
Beheersen & Besturen
Informatietechnologie
Mens & Cultuur
WL
KP KP
Processe n
Strategie & beleid
Tijd
KP = Ketenpartner
Betere spullen Lagere prijzen
Schaal
Condities
Garanties
Waar staan we nu in de keten? • Van 260 naar 8 leveranciers teruggegaan • Projectgebonden learning on the job • Project ongebonden: – Uitwerking in diverse werkgroepen van o.a. de gezamenlijke doelstellingen, succes- en prestatiefactoren – Vormgeven (virtuele) organisatie Keten NPO – 29 september 2014
Voordelen Wonen Limburg • • • • •
Facturatieproces digitaliseren Aannemersportaal Huurderportaal Minder Technisch Beheerders Kernactiviteiten
Keten NPO – 29 september 2014
Tips en tops
Keten NPO – 29 september 2014
Tops • Terugbrengen van het aantal leveranciers • Groot enthousiasme en betrokkenheid, op alle niveaus • Eindgebruiker centraal in nieuw proces • Bewustwording op alle niveaus • Als corporatie dichter bij de kern
Keten NPO – 29 september 2014
Daag uit tot:
Keten NPO – 29 september 2014
Het is echt anders denken... • niet aan Prijs maar aan Kosten • niet aan Macht maar aan Toegevoegde waarde • niet aan Zij maar aan Wij • niet aan Nu maar aan de Toekomst • niet in Blauwdruk maar in Co-creatie • niet aan Producten maar aan Oplossingen • niet aan Protocollen maar aan Zelfstandig denken Keten NPO – 29 september 2014
Tips: 1. Spreek belangen uit 2. Ketensamenwerking is een keuze 3. Houd rekening met verschillende manieren/culturen 4. De langzaamste bepaalt het tempo 5. Van transactie naar relatie
Keten NPO – 29 september 2014
Keten NPO – 29 september 2014
29 september 2014 – Ketensamenwerking in de renovatiemarkt - Wonen Limburg
Vragen ?
Bas Sievers, manager Innovatie, Kennis & Strategie
DE KETENACADEMIE … in gesprek met:
Bob Jongen, Bouwbedrijf Jongen Marcel Reiner, Caris & Reiner Maurice Vincken, HeemWonen Mark Stam, TSM Business School
Crisis = Kans
KERN van de KETENACADEMIE
Samenbrengen van ketenpartners Bouwers Corporaties Toeleveranciers
Aan het Denken Zetten
Zelf Laten Onderzoeken
Over Keten van de Toekomst, Innovatie, Leiderschap, Succesmodel
In de praktijk, in de bouw en ook buiten de bouw
PERSOONLIJKE INTAKE
Programma opzet Samen Werken in Samenwerken
Seminar 1
Seminar 2
Seminar 3
Seminar 4
Seminar 5
2 dagen
1 dag
1 dag
1 dag
1 dag
De Keten van de Toekomst
Van Binnen naar Buiten
Leiderschap in samenwerking
Innovatie in de bouw
Contract- en verandermanagement
Roeland Bosch
Hennes de Ridder
Ruben Vrijhoef Frank Rozemeijer
Jack van der Veen
Effectief Samenwerken
Praktijkinbreng
Dirk Zuiderveld
Praktijkinbreng Afsluiting
Werkers in uitvoering
Werkers in uitvoering
49
Wietse Walinga, directeur Platform Duurzaam Gebouwd
Nyenrode Supply Chain Award 2014 • Waarom? – Ketensamenwerking is bekende term (hoge ‘awareness’) – Er is meer bewijs nodig • Wetenschappelijk onderzoek: Proefschrift Marcel Noordhuis
– Er is behoefte aan de juiste voorbeelden en ambassadeurs www.supplychainaward.nl
Nyenrode Supply Chain Award 2014 • Initiatiefnemers – Platform Keten Samenwerking Zuid – Platform Duurzaam Gebouwd – Nyenrode
www.supplychainaward.nl
Nyenrode Supply Chain Award 2014 • Wie kunnen zich kandidaat stellen? – ‘Partnership’ van tenminste 3 autonome organisaties/bedrijven • In ieder geval een opdrachtgever en een opdrachtnemer • Zijn strategische partners in Bouwprojecten
– Tenminste één succesvol bouwproject in Ketensamenwerking afgerond – Nieuwbouw, renovatie, herstructurering – Huizenbouw, utiliteit, zorg, …
www.supplychainaward.nl
Nyenrode Supply Chain Award 2014 • Wie zitten er in de jury?
Voorzitter Jack van der Veen Nyenrode BU Hoogleraar SCM
Wetenschap Anke van Hal Nyenrode BU Hoogleraar Sustainability
Opdrachtgevers Bert Keijts Portaal Voorzitter RvB
Bouwsector Jeroen Heijdra Woonlab Directeur
Installatiesector Laurens de Lange Unica groep CMO
www.supplychainaward.nl
Nyenrode Supply Chain Award 2014 • Hoe verloopt het proces? 1. Aanmelden voor 10 oktober via http://www.supplychainaward.nl 2. Prestatiemetingen 1. 2. 3.
Benchmark Partner Performance (BPP) Ketensamenwerkingsindex (KSI model Marcel Noordhuis) Duurzaamheid
3. Presentatie / interview met jury op 5 november 4. Uitreiking Award op 13 november 2014 tijdens Duurzaam Gebouwd Congres in MECC Maastricht
Nyenrode Supply Chain Award 2014 • Een leuk cadeau voor de bezoekers vandaag…. • Namens de initiatiefnemers van de Award: • 20 kaarten voor het Duurzaam Gebouwd Congres op 13 november • twv € 395 per persoon.
• Aanmelden via duurzaamgebouwdcongres.nl met code
BNKCNG
www.supplychainaward.nl
Nyenrode Supply Chain Award 2014 • Dus….. • Doe mee! • Schrijf uw project in voor 10 oktober • En wordt de allereerste winnaar van de
www.supplychainaward.nl
Nyenrode Supply Chain Award 2014
www.supplychainaward.nl
Workshops • Toelichting ‘tool kwaliteit in balans’ • Juridische randvoorwaarden bij MJOP • Ketensamenwerking in navolging van de Stroomversnelling • Partnerselectie en vertrouwen in de keten
Monika Chao-Duivis Directeur Instituut voor Bouwrecht Hoogleraar bouwrecht TU Delft
Juridische randvoorwaarden bij Meerjaren Onderhouds Planningen (MJOP)
Opzet workshop • Interactief ‘college’: stel vragen/deel uw ervaringen • Opzet/inhoud contracten in het algemeen • Juridische aspecten ketensamenwerking in het algemeen • Concrete bepalingen
Opzet/inhoud contracten in het algemeen: communicatiemanieren • Zorg voor schriftelijk bewijs van alle afspraken (dus ook van meerwerk!) • Gebruik duidelijke taal: een derde moet begrijpen wat opgeschreven is • Houdt u aan gemaakte afspraken: niet alleen materieel (doe wat u beloofde te doen), maar ook formeel (volg afgesproken procedures) • Geen vormvereiste/overeenkomst komt tot stand door enkele wilsovereenstemming
Opzet/inhoud contracten in het algemeen: waarover afspraken maken? • Model Basis Overeenkomst UAV-GC 2005 • Model Basis Opdracht DNR 2011 • Considerans o Waarom deze overeenkomst? o Algemeen doel o Let op status considerans
Belangrijkste onderwerpen (1) • • • • • • •
Namen van partijen Vertegenwoordigingsbevoegdheid Rangorde van contractdocumenten Omvang werkzaamheden Tijdschema/betaalschema Prijs van het werk (hoe te bepalen) Communicatie afspraken
Belangrijkste onderwerpen (2) • Andere betrokkenen bij het werk: coordinatie? Overlegverplichtingen? • Tariefwijzigingen/indexeringen • Aansprakelijkheid: wel of niet beperken en hoe? • Intellectuele eigendom • Duur van de overeenkomst • Geschilbeslechting: arbitrage/ overheidsrechter/raad van deskundigen
Waaraan moet goede ketensamenwerkingsovk voldoen? (1) • Gebruik met elkaar: zelfde definitie • Gelijkheid teamleden m.u.v. OG • Contractuele regeling duidelijk ook voor niet juristen • Verplichtingen en risico’s evenwichtig • aandacht communicatie en informatie
Waaraan moet goede ketensamenwerkingsovk voldoen? (2) • vanuit eigen deskundigheid integraal – gericht op te realiseren werk - denken • Rekening houden met elkaars gerechtvaardigde belangen • contract is flexibel • ondubbelzinnige regeling aansprakelijkheid van alle leden
Waaraan moet goede ketensamenwerkingsovk voldoen? (3) • Aandacht geschil-management • Goede omschrijving te leveren prestaties/ adequate procedures voor meting • Prijsoverleg op redelijke basis
Welke relaties regelen in ketensamenwerking? • Relatie opdrachtgever (eindgebruiker/eigenaar), de projectovereenkomst: o i) met een opdrachtnemer, die keten organiseert of o ii) met keten zelf • De relatie in de keten zelf (team overeenkomst)
Hoe deze relaties te regelen? • Steeds weer de algemene onderwerpen na lopen en vastleggen • Hou daarbij de beginselen erg goed in de gaten: niet alleen jegens de opdrachtgever, maar ook jegens de deelnemers in de keten • Geef dus niet evt narigheden door naar onderen • Regel de kick off bijeenkomst
Considerans/doel van de samenwerking • Met inbreng van ieders specifieke ervaring en deskundigheid gezamenlijk opdrachten verwerven/uitvoeren • Gezamenlijke aanbieding doen, want efficienter/concurrerender • Leerproces • Duurzaam werken
Algemene beginselen bindend afspreken • • • •
Vertrouwen Openheid Gelijkheid En wat betekent dat concreet? Spreek dat af en leg vast • Hou dit in de gaten bij rest overeenkomst, bijv. bij aansprakelijkheidsverdeling
Hoe verbonden wil men zijn aan elkaar (los van OG)? • Los samenwerkingsverband alleen voor deze ene opdracht of projectoverstijgend? • Kies rechtsvorm: BV/VOF • Denk aan einde ovk en afscheidsregeling • Duur van de overeenkomst? • Moeten alle disciplines nodig voor realisatie onderhoud deel ketenafspraken zijn?
Communicatie • • • •
Wie zijn bij vergaderingen? Wie maakt verslag? Wie moet verslag goedkeuren? Welke onderwerpen moeten terugkomen?
Taken en aansprakelijkheid • Wie neemt taken op zich en wie is dus verantwoordelijk? • Team als zodanig – collectief jegens og aansprakelijk? • Ieder aansprakelijk voor eigen deel? • Waarschuwingsplicht
Coördinatie • In aparte overeenkomst regelen? Zorg dat iedereen die partij moet zijn, dat ook is • Wordt een partij als coördinator aangewezen? • Wat zijn diens taken? • Verhouding met architect? • Verhouding met BIM coördinator/manager?
Flexibiliteit • Wat wil men bij meerjaren afspraken? • Hoe flexibel de prijsafspraken? • De materiaal afspraken?
Prijs van het werk • • • • • •
Budget Optimalisatie winsten: verdeelmodel Open boek: wat houdt dat precies in Tijdwinst belonen/verdelen Malus verdelen? Hoe alles te monitoren?
Afscheidsregeling van ketenlid • • • •
Is er gezamenlijk geïnvesteerd? Hoe af te rekenen? Afspraken omtrent intellectuele eigendom? Wat voor afspraken willen partijen daaromtrent maken?
Tijdens loop overeenkomst • Stel project centraal • Hou je aan gemaakte afspraken • Leg vast wat er gebeurt in ordentelijke administratie evt ook met foto’s etc. • In ook voor derden gebruikelijke taal • Zorg voor goede sfeer: luister naar elkaar • Ben je niet tevreden: duidelijk communiceren, vermijd verhullend taalgebruik
VRAGEN? DANK VOOR UW AANDACHT EN SUCCES MET SAMENWERKING!
Hoe kan het anders? 9 oktober 2014 Marnette Vroegop
Ketensamenwerking BAMWoonwaard in de Stroomversnelling
Waarom doet Woonwaard mee? • Huidige manier renoveren is te duur en heeft te laag rendement • Beperkte financieringsruimte Woonwaard • Woonlasten huurders stijgen door energiekosten • Onze duurzaamheidsdoelstellingen
Hoe kan het anders?
Stroomversnelling • Energierekening huurder inzetten (wet aanpassen) • Comfortabel, gezond en betaalbaar wonen veilig stellen • Kostenreductie: door aantallen woningen te bieden industialisatie op gang brengen • Innovatie stimuleren • Werkgelegenheid in de bouw impuls geven
Hoe pakken we dit aan? Gezamenlijke uitvraag corporaties op basis van prestatie-eis aan bouwers: • Tevreden huurder • Rendement 5,25% over 40 jaar • 40/50 jaar door exploiteren (onderhoud bij bouwer) Samenwerking bouwer-corporatie op basis van vertrouwen
Samenwerking BAM-Woonwaard • Wederzijds vertrouwen • BAM biedt concept, Woonwaard toetst aan prestatie-eisen • Beiden zijn bereid risico’s te nemen • Elkaar blijven aanspreken op hoe het gaat • Geen dichtgetimmerde contracten: beiden verantwoordelijk
Resultaat tot nu toe • Realisatie prototype en protoblok (5 bewoonde woningen), 49 woningen in oktober • Bewoners protoblok zijn tevreden • Enthousiaste bewoners in de wijk (‘we kunnen niet wachten!’) • Industrialisatie opgestart • Toepassing nieuwe methoden en technieken
Voorbeelden innovaties • BAM doet bewonerscommunicatie • Procesinnovatie: bewoners zelf laten kiezen voor renovatie: ‘Dat wil ik ook!’ • Aanpak per blok bij 100% akkoord • Ikea keuken • Glas in badkamer, keuken, toilet
Tips voor innovatie • Oude werkwijze en oplossingen loslaten ‘Kan het ook anders? • Bij belemmeringen ‘Hoe kan het wel?’ • Houd het simpel • Constant risico’s inschatten • Laat ruimte voor vernieuwing, timmer niet alles dicht
Workshop partnerselectie en vertrouwen
Nathalie van Dalen en Ferry van Wilgenburg, 29 september 2014
Samenwerken = omgaan met belangen
Eigenbelang versus gemeenschappelijk belang
Partnerselectie in de praktijk • Proces: schriftelijk, presentaties, bedrijfsbezoek
• Criteria: EMVI, maar toch stiekem prijs? • Belangrijke lessen
Vraag 1 Op uw projecten werkt u steeds samen met dezelfde partijen Zaal links
Zaal rechts
JA, dit is voor meer dan 75% het geval
NEE
Vraag 2
U maakt vaste afspraken, of sluit langjarige contracten af met bedrijven in uw keten Zaal links
Zaal midden
Zaal rechts
JA
NVT
NEE
Vraag 3
U en de bedrijven waarmee u samenwerkt, hebben eenzelfde gezamenlijke visie op samenwerking Zaal links
Zaal rechts
JA
NEE
Pilot Ketenmeter
Stelling
Het belangrijkste criterium voor het selecteren van een ketenpartner is het delen van dezelfde doelen Zaal links
Zaal rechts
EENS
ONEENS
Selecteren van partners: • Wat ga je leveren. Wie/wat heb je daarbij nodig? • Financieel gezond, onderlinge afhankelijkheid • Kwaliteit: hoe toetst een partij de eigen kwaliteit? • Visie, doelstellingen • Relevante ervaring • Bereidheid tot delen?
• Vertrouwen: • Bereidheid van een persoon of groep om afhankelijk te zijn van de daden van een andere persoon of groep. • Geloven dat een ander eerlijk is of dat iets goed zal gaan. • Verwachting van een persoon dat degene die hij/zij vertrouwt zal handelen op een manier die hem/haar niet zal benadelen, met het risico in een nadelige positie te belanden indien de ander dit vertrouwen schaadt.
Vraag 1 In welke mate vertrouwt u uw ketenpartners? Zaal links
Zaal midden
Zaal rechts
VEEL
REDELIJK
WEINIG
• Het vertrouwen van Nederlandse bedrijven: • 86%
vertrouwt de eigen organisatie
• 60%
vertrouwt zijn klanten
• 55%
vertrouwt zijn leveranciers
• 27% vertrouwt banken & financiële instellingen • 21% vertrouwt de overheid • 20% vertrouwt verzekeraars • 7% vertrouwt de politiek • 2% vertrouwt onbekende bedrijven Bron: Graydon Vertrouwensonderzoek (diverse sectoren, 443 deelnemende bedrijven), betreft antwoordcategorieën veel en zeer veel vertrouwen.
Bron: Graydon vertrouwensonderzoek
Vraag 2
Van mijn partners in de keten weet ik hoe hun bedrijven er financieel voor staan Zaal links
Zaal rechts
JA
NEE
Bron: Graydon vertrouwensonderzoek
Vraag 3 In mijn keten hebben alle partijen toegang tot dezelfde informatie Zaal links
Zaal rechts
JA
NEE
Stelling
Als ik mijn ketenpartner vertrouw, zorgt dat voor meer business Zaal links
Zaal rechts
EENS
ONEENS
Vragen? Ferry van Wilgenburg 06-10012950
[email protected] Nathalie van Dalen 06-15892004
[email protected]
WAAROM
WIE
WAT
HOEVEE L
• Directe kosten – lonen, materialen • Bouwplaatskosten
“Vestzak broekzak”
Gezamenlijk doel: optimaliseren (bouw-)proces Waar verdient u uw geld? • Algemene kosten • Risico
Dekking bedrijfskoste n Continuïteit &
WAAROM
Lean pull planning nuttig ??
Kostendekkin g
WIE
WAT
HOEVEE L
Per definitie suboptimaal proces ??
Rendement