Activiteitenplan 2014 Regio Oost Bouwend Nederland
Auteur: R.J. ter Hoek Versie: Concept Datum: 10 oktober 2013
Inhoud 1
ALGEMEEN ............................................................................................................................................ 3
2
INTERNE ORGANISATIE EN OVERLEG .............................................................................................. 3 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
3
OMGEVINGSANALYSE ........................................................................................................................ 5 3.1 3.2 3.3 3.4
4
REGIOBESTUUR ................................................................................................................................................................... 3 REGIOKANTOOR .................................................................................................................................................................. 4 AFDELINGEN ....................................................................................................................................................................... 4 INFRA PLATFORM OOST (IPO) ........................................................................................................................................... 4 JONG BOUWEND NEDERLAND (JBN) ................................................................................................................................. 4
WONINGMARKT .................................................................................................................................................................. 5 INFRAMARKT ...................................................................................................................................................................... 6 UTILITEITSBOUW ................................................................................................................................................................ 6 WERKNEMERS IN DE BOUW ................................................................................................................................................ 7
EXTERN OVERLEG................................................................................................................................ 9 4.1 4.2 4.3
OVERLEG MET OVERHEDEN................................................................................................................................................. 9 OVERLEG MET OPDRACHTGEVERS ...................................................................................................................................... 9 OVERLEG MET OVERIGE STAKEHOLDERS ............................................................................................................................ 9
5
KADERNOTA’S ................................................................................................................................... 11
6
ACTIVITEITEN ..................................................................................................................................... 11 6.1 VERENIGINGSZAKEN ......................................................................................................................................................... 11 6.1.1 ONDERSTEUNING REGIOBESTUUR ..................................................................................................................................... 11 6.1.2 ONDERSTEUNING AFDELINGEN ......................................................................................................................................... 11 6.1.3 ONDERSTEUNING INFRAPLATFORM .................................................................................................................................. 11 6.1.4 ONDERSTEUNING JONG BOUWEND NEDERLAND ............................................................................................................. 11 6.1.5 IMAGO SECTOR EN DAG VAN DE BOUW .......................................................................................................................... 11 6.1.6 LEDENWERVING EN LEDENBINDING ................................................................................................................................... 11 6.1.7 CONTACTGROEPEN ........................................................................................................................................................... 12 6.2 BOUW- EN INFRAMARKT. ................................................................................................................................................. 12 6.2.1 AANBESTEDEN EN CONTRACTEREN.................................................................................................................................. 12 6.2.2 DUURZAAMHEID ............................................................................................................................................................... 13 6.2.3 KETENSAMENWERKING ..................................................................................................................................................... 13 6.2.4 ONDERNEMERSCHAP ........................................................................................................................................................ 13 6.2.5 REGELDRUK ...................................................................................................................................................................... 13 6.2.6 VOLUME EN CRISIS........................................................................................................................................................... 13 6.3 SOCIALE ZAKEN ............................................................................................................................................................... 14 6.3.1 OVERLEG ARBODIENSTVERLENERS ................................................................................................................................... 14 6.3.2 BRANCHE SERVICE PUNTEN/SERVICEPUNTEN TECHNIEK ................................................................................................. 14 6.3.3 OVERLEG MET DE VAKBEWEGING ..................................................................................................................................... 14 6.3.4 LEERGANG PRAKTISCH PERSONEELSBELEID ..................................................................................................................... 14 6.3.5 CAO ................................................................................................................................................................................. 14 6.3.6 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN ............................................................................................................................................. 15 6.3.7 DUURZAME INZETBAARHEID (BEHOUD PERSONEEL) ......................................................................................................... 15 6.3.8 PENSIOEN ......................................................................................................................................................................... 15 6.3.9 2E LIJNS ADVIES ............................................................................................................................................................... 15 6.3.10 PROFESSIONALISERING PERSONEELSBELEID ................................................................................................................ 15 6.4 ONDERWIJS EN ARBEIDSMARKT....................................................................................................................................... 15 6.4.1 INSTROOM ........................................................................................................................................................................ 15 6.4.2 KWALITEIT ONDERWIJS & DOELMATIGHEID ..................................................................................................................... 16 6.4.3 ARBEIDSMARKT ................................................................................................................................................................ 16
1
7.
LOBBY .................................................................................................................................................. 16 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9
8.
AANBESTEDEN EN CONTRACTEREN .................................................................................................................................. 16 DUURZAAMHEID ............................................................................................................................................................... 16 KETENSAMENWERKING ..................................................................................................................................................... 16 REGELDRUK ..................................................................................................................................................................... 17 VOLUME EN CRISIS ......................................................................................................................................................... 17 ARBEIDSMARKT ............................................................................................................................................................... 17 ONDERWIJS ..................................................................................................................................................................... 18 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN ............................................................................................................................................ 18 IMAGO VAN DE BOUW ..................................................................................................................................................... 18
BEGROTING 2014 BOUWEND NEDERLAND REGIO OOST.......................................................... 19
BIJLAGE.
AFDELINGEN MET HUN WERKGEBIED IN REGIO OOST. ................................................ 20
2
1
Algemeen
Inleiding Bouwend Nederland is de brancheorganisatie voor bouw- en infra bedrijven. De totale bouwsector is in Nederland goed voor ruim 5% van het bruto binnenlands product (bbp) en biedt werk aan ca. 450.000 mensen. Missie Bouwend Nederland verenigt, verbindt en ondersteunt bouw- en infrabedrijven. Bouwend Nederland staat voor een vitale bouwsector die bouwt aan duurzame vernieuwing van de leefomgeving. Kernwaarden hierbij zijn: herkenbaar, transparant, professioneel, slagvaardig, krachtig, betrouwbaar, bouw breed en dicht bij de leden. Kerntaken De kerntaken van Bouwend Nederland zijn belangenbehartiging, brancheontwikkeling en ledenservice. De collectieve belangenbehartiging geschiedt op lokaal, regionaal, landelijk en Europees niveau. Vanuit de regio worden de belangen op regionaal en lokaal niveau behartigd. De brancheontwikkeling richt zich op de verdere professionalisering en vernieuwing van de bouwsector. Aangeboden worden programma’s gericht op de bedrijfsvoering van bouwondernemingen. Belangrijke thema’s hierbij zijn ketenoptimalisatie en cultuur & leiderschap. De onderlinge samenhang van de belangenbehartiging en brancheontwikkeling zal worden versterkt en efficiënter worden uitgevoerd. De ledenservice bestaat uit een breed pakket van dienstverlenende activiteiten, zowel in de vorm van eerste- als tweedelijns dienstverlening en ledenvoordelen. Op het regiokantoor kan men terecht voor tweedelijns adviezen op het terrein van sociale zaken en voor bedrijfsmaatschappelijk advies kan een beroep gedaan worden op de sociaal bemiddelaar.
2 Interne organisatie en overleg Bouwend Nederland kent 5 regio’s. Regio Oost omvat de provincies Flevoland, Gelderland en Overijssel en telt circa 900 leden. In de regio staat belangenbehartiging m.b.t. de beleidsvelden bouw- en inframarkt, onderwijs en arbeidsmarkt en sociale zaken centraal. Lobbyactiviteiten gericht op provincies, gemeenten en andere opdrachtgevers behoren tot de kernactiviteiten van de regio. Daarnaast wordt voorlichting gegeven aan leden over onderwerpen op de verschillende beleidsterreinen. Vanuit de regio worden het regiobestuur, het Infraplatform en Jong Bouwend Nederland bestuurlijk en secretarieel ondersteund. De 21 afdelingen in de regio worden beleidsmatig bijgestaan in hun activiteiten. Onderdeel van de taak is het geven van advies aan het Bestuur van Bouwend Nederland. Regio Oost (bestuur en regiokantoor) zal zich profileren als het aanspreekpunt van de bouw- en infrasector in Oost Nederland, zowel ten behoeve van de lidbedrijven als ten behoeve van de externe relaties. 2.1 Regiobestuur Het regiobestuur bestaat uit zeven leden en een auditor uit Jong Bouwend Nederland. Het bestuur vergadert vijf keer per jaar. Er wordt overleg gevoerd met de bestuurders van de afdelingen, Jong Bouwend Nederland en het Infra Platform Oost. De regiovergadering (“ledenvergadering”) wordt verspreid over het werkgebied gehouden. Het bestuur bestaat uit de heren: J.P.T.M. (Hans) Siep, voorzitter Vacature H. (Hans) van Norel, penningmeester, Bouwbedrijf Van Norel BV, Epe. J.C. (Joop) van Nijen, Ballast Nedam Infra Noord Oost, Nijverdal. M.G.M. (Martine) Kleizen, Lansink Wegenbouw BV, Saasveld (*). B. (Bert) Lensink, Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek B.V. Lichtenvoorde. H.A. (Henry) van der Most, Van der Most Bouw, Dedemsvaart (*). G. (Guido) van Tongeren, Van Tongeren Bronbemaling BV, Apeldoorn. De heren Siep en Van Nijen zijn tevens lid van het Algemeen Bestuur van Bouwend Nederland.
3
2.2 Regiokantoor De regio beschikt over een eigen secretariaat in Apeldoorn, dat onderdeel is van het bureau van Bouwend Nederland. De samenstelling van het regiokantoor is als volgt: Robert ter Hoek regiomanager Herald Immink adviseur markt en overheid Charissa Verhoef adviseur onderwijs en arbeidsmarkt Ron Wesseling adviseur sociale zaken Riki Hüttner secretaresse (wo. en do.) Wendy van Hierden secretaresse (ma.di. en do.en vrij.ochtend) Tonny Grotenhuis sociaal bemiddelaar De sociaal bemiddelaar ondersteunt werknemers van lidbedrijven bij persoonlijke (relationele of financiële) problemen (een vorm van bedrijfsmaatschappelijk werk). Tonny Grotenhuis is werkzaam voor de regio’s Noord en Oost en hij werkt vanuit de regiokantoren. 2.3 Afdelingen De Bouwend Nederland afdelingen zijn belangenbehartigers binnen hun eigen werkgebied en zijn in het kader van ledenbinding van grote betekenis. Afdelingen vertolken op lokaal en streekniveau het algemene verenigingsbeleid. Daarnaast ontwikkelt de afdeling zelfstandig afdelingsbeleid, dat in overeenstemming is met de beleidscontouren van de vereniging. Belangrijke taken van de afdelingen zijn het bevorderen van het collegiale contact, bijdragen aan collectieve belangenbehartiging, behandelen van lidmaatschapszaken en zorgen voor een bestuurlijke band met de opleidingsbedrijven. Regio Oost heeft begin 2014 21 afdelingen. Om de bestuurlijke kwaliteit en slagvaardigheid te vergroten, wordt gestreefd naar meer onderlinge samenwerking c.q. fusie van afdelingen. Vrijwillige opschaling zal vanuit het regiokantoor worden bevorderd. Ook zal gewerkt worden aan het versterken van de band afdeling-regio-landelijk, korte lijnen en goede communicatie staan hierbij centraal. Elke afdeling beschikt over een vaste contactpersoon vanuit het regiokantoor (indeling: zie laatste pagina). 2.4 Infra Platform Oost (IPO) Het Infra Platform wordt geleid door de platformcommissie. Het Infra Platform Oost (IPO) ontwikkelt zich in toenemende mate als hét platform voor de infra bedrijven in regio Oost. Het IPO heeft momenteel 53 leden. Voor de infrabedrijven worden ledenvergaderingen en workshops gehouden. Eén keer per jaar is er een culturele excursie. Voor de UTA medewerkers van de bedrijven worden UTA dagen georganiseerd. De activiteiten op het gebied van externe belangenbehartiging worden geïntensiveerd. Herald Immink is contactpersoon voor het IPO. Samenstelling platformcommissie: J. (Johnny) Koster, voorzitter, Twentse Weg- en Waterbouw BV, Oldenzaal. B. (Barend) van Doorn, Van Doorn Geldermalsen BV, Geldermalsen. E. (Edo) Evers, Timmerhuis Groep, Vriezenveen. A.F.M. (Anton) Jansen Holleboom, NTP Groep BV, Hattem. J.C.(Joop) van Nijen, Ballast Nedam Infra Noord Oost, Nijverdal. De heer Van Nijen is tevens lid van het regiobestuur. 2.5 Jong Bouwend Nederland (JBN) Jong Bouwend Nederland (JBN) is het platform waar jonge (aankomende) managers elkaar ontmoeten om kennis en ervaringen uit te wisselen. Jong Bouwend Nederland tracht haar deelnemers voor te bereiden op taken die verbonden zijn aan het ondernemerschap. Dit doen we door middel van trainingen op het gebied van ondernemers- en managementvaardigheden, vaak aan de hand van actuele thema’s. Bovendien wordt jaarlijks een ledenvergadering georganiseerd, eventueel gekoppeld aan een technische excursie. Op verzoek van de leden worden ook informele bijeenkomsten georganiseerd. Jong Bouwend Nederland regio Oost heeft thans105 leden. De activiteiten van Jong Bouwend Nederland regio Oost worden ondersteund door Ron Wesseling. Samenstelling bestuur JBN: G. (Guido) van Tongeren, voorzitter, Van Tongeren Bronbemaling BV, Apeldoorn. J. Meijer, vice voorzitter, RPM Bouw, Beek Gld. P. (Patrick) Rietman, auditor landelijk JBN bestuur, Rietman Bouw, Haaksbergen. E. (Erik) Lamers, penningmeester, Bouten Nederland BV, Nijmegen. R.M.G. (Rob) Schoonenberg, secretaris, Jansen Terborg Aannemingsbedrijf BV, Terborg. Guido van Tongeren is tevens auditor bij het regiobestuur. Patrick Rietman vertegenwoordigt onze regio in het landelijk JBN bestuur.
4
3
Omgevingsanalyse
Bouwend Nederland regio Oost omvat de provincies Gelderland, Overijssel en Flevoland. Hierbinnen liggen 87 gemeenten, waarvan 11 gemeenten met meer dan 60.000 inwoners. Regio Oost kent twee nationale stedelijke netwerken (Stadsregio Arnhem/ Nijmegen en Stadsregio Twente) en twee regionale stedelijke netwerken: Stedendriehoek (Apeldoorn-Deventer-Zutphen) en Zwolle-Kampen Netwerkstad. Regio FoodValley (rondom Ede) is een samenwerkingsverband van acht gemeenten met samen 330.000 inwoners. Tot slot is de regio Achterhoek met acht samenwerkende gemeenten goed georganiseerd. In regio Oost is de bouw- en infrasector - mede door haar uitstralingseffecten op andere sectoren - altijd een factor van betekenis geweest en een aanjager van economische ontwikkelingen. De economische crisis heeft de sector hard getroffen. In 2013 is de bouwproductie in Overijssel, Gelderland en Flevoland met respectievelijk 8%, 5,5% en 3% afgenomen. De totale bouwproductie in regio Oost was in 2013 bijna € 11 miljard. Dit komt overeen met een productieverlies van afgerond 705 miljoen euro t.o.v. 2012. Lichtpuntje: voor 2014 voorziet het EIB een kleine productiestijging (0.5%). In de onderstaande kolom de uitsplitsing van de bouwproductie per specialisme: Bouwproductie in mln. € met % t.o.v. jaar ervoor, (prijzen 2010) Bouwproductie (totaal) 2011 2012 2013 Woningbouw (nieuwbouw en herstel en verbouw) 2011 2012 2013 Utiliteitsbouw (nieuwbouw en herstel en verbouw) 2011 2012 2013 Woning- en utiliteitsbouw (onderhoud) 2011 2012 2013 GWW (nieuwbouw, herstel en verbouw en onderhoud) 2011 2012 2013 Externe onderaanneming 2011 2012 2013
Nederland
Gelderland
Overijssel
Flevoland
56.354 52.400 49.900
7.296 6.905 6.515
3.877 3.590 3.310
1.245 1.200 1.165
17.979 16.250
2.446 2.245
1.183 1.005
406 385
14.910
2.135
855
345
12.170 11.175
1.575 1.525
829 810
321 325
10.750
1.345
735
345
9.158 9.150
1.068 1.070
607 605
234 235
9.000
1.050
595
235
14.598 13.550
1.890 1.765
1.090 1.015
230 205
13.125
1.705
985
195
2.449 2.275 2.115
317 300 280
168 155 140
54 50 45
3.1 Woningmarkt In regio Oost wonen ruim 3.586.000 inwoners, waarvan meer dan 2 miljoen in Gelderland. Gelderland heeft een woningvoorraad van 830.004 woningen, Overijssel van 469.876 en Flevoland van 155.780 woningen. De woningmarkt heeft het zwaar te verduren. Het aantal verkochte woningen is fors teruggevallen en de huizenprijzen zitten op hetzelfde niveau als het jaar 2003. Voor starters is nog steeds moeilijk om een huis te kopen. Wel zijn er meer positieve geluiden op de woningmarkt te horen. Het aantal verkochte woningen en aantal belangstellenden neemt weer toe. De provincies hebben fors gesneden in de gemeentelijke woningbouwprogramma’s. Desondanks bestaat er in regio Oost een flinke woningbehoefte. De groei plus vervangingsbehoefte op de korte termijn (2014-2019) komt neer op 61.121 nieuwe woningen. Voor de langere termijn (tot 2020) ligt er een uitbreidingsbehoefte van 120.334 woningen. Er zijn wel regionale verschillen. Regio’s als Zwolle-Kampen, Arnhem-Nijmegen en de
5
provincie Flevoland krijgen te maken met een behoorlijke bevolkingsgroei. Dit komt door de sterke economische posities en de centrale ligging van deze regio’s. De regio Achterhoek krijgt te maken met een kleine bevolkingskrimp. Woningbouwopgave Nieuwbouw 2015 t/m 2019
Nederland 337.000
Overijssel 23.734
Flevoland 21.132
Gelderland 22.831
2020 t/m 2024
345.750
21.669
19.553
30.994
2025 t/m 2029
275.922
16.706
16.054
23.095
2015 t/m 2019 2020 t/m 2024
253.478 252.428
19.171 15.806
21.132 19.354
20.818 24.053
2025 t/m 2029
178.053
10.533
15.848
15.734
Groei woningvoorraad
De verwachting is dat op de langere termijn er in alle drie provincies een tekort aan woningen zal ontstaan. De huidige stagnatie in de woningbouwproductie is toe te schrijven aan een laag consumentenvertrouwen; uitstel van aankoop nieuwe woning als gevolg van dalende huizenprijzen; onduidelijkheid over de hypotheekrenteaftrek en hogere eisen door hypotheekverstrekkers; koopkrachtdaling door bezuinigingen; financieringsproblemen van woningcorporaties en de financiële positie van gemeenten. 3.2 Inframarkt Met 37.603 km aan wegennet is de omvang van het wegennet in regio Oost groot. Provincies, gemeenten en waterschappen zijn belangrijke opdrachtgevers voor de GWW-sector. De provinciale bezuinigingsvoorstellen betreffen vooral de bezuinigingen op mobiliteit, water en ruimtelijke ordening/volkshuisvesting. Mede dankzij de lobby van Bouwend Nederland regio Oost zijn de provincie Overijssel en Gelderland voornemens om extra te investeren in de infra (onderhoud kunstwerken en verbreden wegen). De gemeenten bezuinigen fors op onderhoud van hun wegen en de aanleg van nieuwe wegen. Ook Waterschappen stellen hun plannen wegens bezuinigingen uit. Het gevolg hiervan is dat de GWW-sector te maken heeft met een krimpende markt en scherpe prijzen. Voor economische groei zijn investeringen in een betrouwbare infrastructuur van wezenlijk belang. In de provincies Gelderland, Overijssel en Flevoland wordt 21,9% van de landelijke GWW-productie gerealiseerd. Totaal wegennet in 2013 (km)
Nederland
Gelderland
Overijssel
Flevoland
Totaal
138.199
20.397
13.468
3.738
Gemeentelijk
118.160
18.331
12.268
3.069
Waterschap
7.070
-
-
-
Provinciaal
7.778
1.367
850
511
Rijks
5.191
700
350
158
3.3 Utiliteitsbouw Net als de woningmarkt heeft de utiliteitsbouw het moeilijk. De vraag naar kantoren is fors afgenomen. Oude kantoren zijn niet meer in trek wegens de hoge gebruikerskosten. Er is nog wel vraag naar duurzame, nieuwe kantoren op A-locaties. Het aandeel van Gelderland, Overijssel en Flevoland in het totale bouwvolume in de utiliteitsbouw ligt de laatste drie jaar op 22,6% van het totaal in Nederland. De afname van het bouwvolume in de utiliteitsbouw ligt sinds 2011 fors hoger dan het landelijk gemiddelde. Flevoland krijgt - na een krimp 2011 te maken met een groei in het bouwvolume. Doordat Flevoland een relatief kleine provincie is vallen percentages vrij snel hoog of laag uit. Utiliteitsbouw Verleende vergunningen (in mln. € in 2012) Totale woningen Hallen Loodsen Combinatie bedrijfshallen Kantoren Schuren en stallen
Nederland 5.513
Gelderland 826
Overijssel 341
Flevoland 137
544
66
38
21
786
110
41
16
33
3
73
42
672 762
38 119
6
Utiliteitsbouw Verleende vergunningen (in mln. € in 2012) Winkels
Nederland 174
Gelderland 26
Overijssel 7
Flevoland 7
526
52
7
6
2.124
248
153
74
27 11.127
4 1.492
693
307
Scholen Overige gebouwen Kassen Utiliteitsbouwproductie (EIB) 2012 (mln. Euro)
De behoefte aan bedrijfskavels is de afgelopen jaren eveneens fors afgenomen. Provincies en gemeenten hebben daarom hun bedrijventerreinen plannen neerwaarts bijgesteld. Om de kwaliteit van bestaande bedrijventerreinen op peil te houden heeft Bouwend Nederland regio Oost de afgelopen periode aandacht gevraagd voor de herstructurering van bestaande bedrijventerreinen. Indien er een financiële scheiding komt van wonen en zorg, dan ontstaat er meer keuzevrijheid voor bewoners om een passende woon(zorg)vorm te vinden. Voor het bouwvolume kan deze ontwikkeling gunstig uitpakken. Het aanpakken van verouderde schoolgebouwen met een ongezond binnenklimaat biedt ook mogelijkheden. Uit recent onderzoek van Bouwend Nederland blijkt dat het klimaat en de akoestiek van meer dan 80% van de scholen onder de maat is. 3.4 Werknemers in de bouw Het aantal werknemers vallend onder de cao voor de bouwnijverheid (inclusief ongeveer 4% BBL leerlingen) is gedaald van 163.369 (juli 2009) naar 113.804 (2e kwartaal 2013). In het tweede kwartaal van 2013 daalt zowel het aantal bouwplaats werknemers als het aantal UTAwerknemers met 2,1% in regio Oost (totaal 26.991 werknemers). In het overzichtje een uitsplitsing per provincie: Werknemers
Mutatie
Landelijk
113.804
-2,9%
Oost
26.991
-2,1%
Gelderland
15.138
-2,5%
Overijssel
10.098
-1,3%
Flevoland
1.755
-3,3%
Aantal werknemers ingeschreven bij Cordares Q2 2013
Ultimo tweede kwartaal 2013 is het aantal leerlingen in de bbl-opleiding ten opzichte het tweede kwartaal 2012 met 34% gedaald, van 2.659 naar 1.753 leerlingen. Instroom De bouwsector heeft van oudsher meer bbl- dan bol-leerlingen in het MBO. Twee derde van de jongeren kiest voor een praktijkgerichte variant. Belangrijkste reden hiervoor is de mogelijkheid om bij aanvang van de opleiding al in loondienst te treden op basis van een leer/werk dienstverband. De instroom van jongeren is daardoor erg gevoelig voor economische schommelingen. In de huidige recessie daalt het aantal bbl-leerlingen sterk. Als een bbl-leerling geen werkplek kan vinden voor aanvang van de opleiding, dan kan hij of zij niet starten met de opleiding. Wel kan een student dan instromen in de theoretische variant (bol). Onderstaande tabel is de instroom van beide leerwegen BOL/BBL niveau 2 per provincie: 2010/2011
2011-2012
2012-2013
Overijssel
400
320
225
Flevoland
69
49
55
Gelderland
576
408
308
7
Werkgelegenheid Onderstaande grafieken geven een verwachte ontwikkeling van de werkgelegenheid in de uitvoerende bouw. Er is uitgegaan van de werknemers van de beroepen waarvoor Fundeon de opleidingen ontwikkeld:
Werkgelegenheid Bouwplaats-medewerkers 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Achterhoek
2800
2500
2300
2250
2200
2150
2100
Flevoland
700
600
600
550
550
550
550
Ijsselvechtstreek
3950
3550
3250
3200
3100
3050
2950
Midden Gelderland
1350
1200
1100
1100
1050
1050
1000
Rivierenland
1850
1650
1550
1500
1450
1450
1400
Stedendriehoek
3000
2700
2500
2450
2350
2300
2250
Twente
5750
5150
4750
4600
4500
4400
4300
Zuid Gelderland
1100
1000
900
900
850
850
800
Werkgelegenheid UTA-medewerkers 2500 2000 1500 1000 500 0
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Achterhoek
750
700
700
700
700
750
750
Flevoland
300
250
250
250
300
300
300
Ijsselvecht
1000
950
900
950
950
1000
1000
Midden Gelderland
500
450
450
450
450
450
450
Rivierenland
900
800
800
800
850
850
850
Stedendriehoek
1150
1050
1050
1050
1050
1100
1100
Twente
2350
2200
2100
2150
2200
2250
2300
Zuid Gelderland
400
350
350
350
400
400
400
Geconcludeerd kan worden dat er vanaf 2015 alleen bij de UTA werknemers enige stijging in aantallen is te zien. De werkgelegenheid onder bouwplaats medewerkers blijft gelijk of daalt over de gehele periode.
8
4
Extern overleg
4.1 Overleg met overheden Overleg met provincies Er is veelvuldig overleg met bestuurders (gedeputeerden) en ambtenaren van de Provincies Flevoland, Gelderland en Overijssel. Regio Oost (leden regiobestuur en beleidsmedewerkers) nemen deel aan seminars, ronde tafel conferenties en provinciaal bouwoverleg. Gesproken wordt over de woningbouw, krimp, de crisis en duurzaamheid. Infra gerelateerde thema’s die besproken worden zijn de wijze van aanbesteden, volume, marktinformatie en de aanleg en het onderhoud van het wegennet. Overleg met gemeenten De afdelingen van Bouwend Nederland voeren gemeentelijk bouwoverleg, veelal met ondersteuning van het regiokantoor. Thema’s zijn: bestrijding gevolgen crisis, versnellen van procedures en het verminderen van regeldruk, verduurzaming bestaande woningvoorraad, social return, invoering regionale uitvoeringsdiensten, leerling bouwplaatsen, investeringen infrastructuur (onderhoud openbare wegen) en het aanbestedingsbeleid. Overleg met regio’s In toenemende mate zijn er bijeenkomsten met regio’s: Twente, Achterhoek, Stedendriehoek, Noordwest Veluwe, Food Valley, Rivierenland. De thema’s zijn hier: crisismaatregelen, krimp, aanbestedingsbeleid (uitrol project ondernemend aanbesteden), leerling bouwplaatsen, jeugdwerkloosheid en duurzaamheid. 4.2 Overleg met opdrachtgevers Er is in samenwerking met de Regieraad Bouw Oost Nederland (zie hieronder) veelvuldig overleg met Rijkswaterstaat Oost, Waterschappen, corporaties, architecten, provincies en gemeenten. Wij stimuleren ook de dialoog tussen opdrachtgever en opdrachtnemer op diverse thema’s: aanbesteden, regeldruk, bouwvolume en Social Return On Investment (SROI). 4.3 Overleg met overige stakeholders Regieraad Bouw Oost Nederland (RBON) Het werkgebied van de RBON omvat de provincies Flevoland, Gelderland en Overijssel. De Regieraad bestaat uit sleutelfiguren afkomstig van de overheid en het (bouw)bedrijfsleven en heeft een belangrijke taak in de lobby- en belangenbehartigingsactiviteiten. Zowel de voorzitter als een lid van het regiobestuur hebben zitting in de RBON. De regiomanager van Bouwend Nederland is secretaris van de Oostelijke Regieraad. De Regieraad werkt met haar werkgroepen aan een vitale bouwsector. De werkgroep Economie en Bouw richt zich op de de kansen voor het bedrijfsleven in de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Met het meldpunt gestagneerde projecten worden projecten weer vlot getrokken. Ook wordt aangehaakt bij de activiteiten van het zgn. “Watertorenberaad”. De werkgroep Aanbesteden richt zich op het professionaliseren van opdrachtgevers op het gebied van aanbesteden en nieuwe aanbestedingsvormen (bijv. Past Performance). De werkgroep Duurzaamheid heeft een “duurzaamheidsacademie” opgericht. De academie moet er toe bijdragen dat er in de sector voldoende partijen beschikbaar - en voldoende toegerust zijn - om de duurzaamheidsopgave aan te pakken. Gestart is met de 3 Hogescholen. Het partnerschap wordt uitgebreid met ROC’ s, Universiteit Twente en overige kennisinstellingen. Werkgevers- en werknemersorganisaties Er is veelvuldig overleg met de regionale werkgeversorganisaties van VNO-NCW Midden, MKB Midden, AWVN, TLN, EVO, FME, UNETO-VNI en Metaalunie. Tevens is er regelmatig contact en overleg met districtsbestuurders en beleidsmedewerkers van de werknemersorganisaties FNV Bouw, CNV Vakmensen en Het Zwarte Corps. Kamers van Koophandel In 2014 zullen de Kamers van Koophandel, Syntens en delen van Agentschap NL samengevoegd worden tot de zogenaamde Ondernemerspleinen. Ondernemers kunnen dan op 1 plek terecht voor alle informatie, voorlichting en advies over ondernemerschap en (digitale) transacties met de overheid. In regio Oost zijn er kantoren in Arnhem, Zwolle, Enschede, Apeldoorn en Almere. De contacten met de ondernemerspleinen worden aangehaald. Bekeken wordt op welke wijze bestuurlijke invloed uitgeoefend kan worden. Platform Verkeer en Vervoer Bouwend Nederland regio Oost is lid van het Overijssels en Gelders platform verkeer en vervoer. In het platform zitten VNO-NCW, TLN, EVO en de Kamers van Koophandel. De overheden (stadsregio’s, provincies en Rijkswaterstaat) schuiven tijdens de vergaderingen aan. De werkgeversorganisaties stemmen hun standpunten
9
tijdens de vergadering met elkaar af. Daarnaast worden de ontwikkelingen op het gebied van infrastructuur met de overheden besproken. Bouwend Nederland wil dat de provincies Overijssel en Gelderland hun infrastructuurbudget op peil houden en dat de hoofdwegen (o.a. A15, A12, A1, N18, N35, N340) in Gelderland en Overijssel worden verbreed of doorgetrokken. Daarnaast willen we dat de provincies vaker innovatief aanbesteden en af gaan van de laagste prijs. Overig Er zijn goede contacten met vertegenwoordigers van organisaties als Syntens, BNA en Aedes. Technisch Bureau Het Technisch Bureau Bouwnijverheid in Harderwijk ziet toe op een juiste naleving van de CAO. Contacten met het Technisch Bureau liggen in de sfeer van naleving of ontduiking van CAO verplichtingen en werkingssfeer. Bedrijfstak Pensioen Fonds Bouw Er is overleg met accountmanagers bij het BPF Bouw (Cordares). BPF regelingen worden uitgelegd aan de leden en bij grote veranderingen zullen voorlichtingsbijeenkomsten worden georganiseerd. Indien nodig kunnen individuele vragen van lidbedrijven worden beantwoord. UWV Werkbedrijf en uitvoeringsinstanties, Brancheservicepunten Om het economisch belang van de sector op de arbeidsmarkt te benadrukken worden de contacten met het UWV Werkbedrijf en de UWV uitvoeringsinstantie onderhouden. Bouwend Nederland neemt deel aan de Branche Servicepunten Bouw & Infra en/of Servicepunten Techniek (BSP) door zitting te hebben in de stuurgroepen. In regio Oost zijn er BSP’s in Apeldoorn, Doetinchem en in Zwolle. Naast Bouwend Nederland zijn ook UWV, FNV/CNV, gemeenten en opleidingsinstituten/bedrijven vertegenwoordigt. Doel van de BSP’s is het volgen van marktontwikkelingen en het bevorderen van instroom en doorstroom van bouw(plaats)personeel. Regionaal Platform Arbeidsmarkt (RPA) De RPA’s in regio Oost kijken branche overstijgend naar de arbeidsmarkt. Men stimuleert lokale projecten en tracht de werkgelegenheid te bevorderen. Contacten met de RPA’s lopen veelal via VNO/NCW en MKB. Basisscholen, ROC’s en HBO instellingen Via de afdelingen en opleidingsbedrijven worden contacten onderhouden met de basisscholen. De regio stimuleert dat kinderen in een vroeg stadium in contact komen met techniek(onderwijs). Bijvoorbeeld d.m.v. de promotie van Techniektorens en Klokhuis bouwt pakketten. Er zijn structurele contacten met de 9 ROC’s en de 5 HBO instellingen. Elk jaar worden op de HBO instellingen de Bouwend Nederland afstudeerprijs beschikbaar gesteld. Samenwerkingsverbanden (de opleidingsbedrijven) In regio Oost zijn de 18 samenwerkingsverbanden in de bouw en het Samenwerkingsverband Praktijkopleiding GWW (SPG) lid van Bouwend Nederland. In samenwerking met de Vakgroep voor opleidingsbedrijven worden in de regio bijeenkomsten georganiseerd voor zowel de directeuren als de voorzitters van de opleidingsbedrijven. Fundeon Er is regelmatig overleg tussen Fundeon Noord/Oost en Bouwend Nederland regio Oost. RCB Bouw en Techniek brede promotiecommissies Bouwend Nederland regio Oost heeft zitting in het bestuur van de RCB Achterhoek. De overige 12 RCB’s worden gemonitord. Bouwend Nederland regio Oost heeft ook zitting in het PITT-overleg in Twente en Platform Steden3Hoek. Gelders Restauratie Centrum en RIBO Overijssel Bouwend Nederland regio Oost heeft zitting in de Raad van Toezicht van het Gelders Restauratie Centrum. Het regiokantoor onderhoud goede contacten met het RIBO Overijssel. BouwTalent Contacten worden onderhouden met de 6 regionale stichtingen BouwTalent.
10
5
Kadernota’s
De belangenbehartiging van het regiokantoor kent de volgende kadernota’s als vertrekpunt: Milieu (2009), Arbeidsomstandigheden (2009), Woningmarkt (2010), Infrastructuur (2010), Onderwijs en arbeidsmarkt (2013-2015) en Utiliteitsbouw (2011).
6
Activiteiten
6.1
Verenigingszaken
6.1.1 Ondersteuning regiobestuur Het regiobestuur vergadert vijf keer per jaar. Het “bestuurdersoverleg” wordt twee keer per jaar gehouden, dan overlegt het regiobestuur met de bestuurders van de afdelingen, Infraplatform en Jong Bouwend Nederland. Een delegatie van het (landelijk) Bestuur en directie kan hierbij aanwezig zijn. Er worden twee regiovergaderingen (ledenvergadering voor alle leden uit regio Oost) gehouden. Dit geschiedt in het voorjaar en het najaar, op wisselende locaties in de regio. 6.1.2 Ondersteuning afdelingen De 21 afdelingen (voor overzicht: zie laatste pagina) in regio Oost houden bestuurs- en ledenvergaderingen in hun werkgebied. Elke afdeling beschikt over een contactpersoon vanuit het regiokantoor. De contactpersoon fungeert als adviseur van het afdelingsbestuur en heeft een belangrijke informerende functie op de ledenvergaderingen van de afdelingen. Tevens is er afstemmingsoverleg tussen het regiokantoor en de (ambtelijk) secretarissen van de afdelingen. De onderlinge samenwerking tussen afdelingen en het gezamenlijk organiseren van bijeenkomsten neemt toe. Na de Achterhoek en Twente weet men elkaar in Stedendriehoek verband (Apeldoorn, Deventer, Zutphen) inmiddels ook goed te vinden. Vanuit het regiokantoor wordt deze samenwerking gestimuleerd en ondersteund, zodat men op het gebied van de externe belangenbehartiging effectiever kan optreden. De afdelingen Zwolle en Genemuiden gaan verder als één afdeling. 6.1.3 Ondersteuning Infraplatform Het Infra Platform Oost (IPO) wordt geleid door de platformcommissie. Het regiokantoor ondersteunt de platformcommissie bij het opzetten van activiteiten voor de ruim 50 aangesloten leden. De contact- en voorlichtingsbijeenkomsten staan in het teken van informatieoverdracht en kennisuitwisseling. Naast een informele culturele excursie worden voor de UTA medewerkers UTA dagen georganiseerd. Het IPO is medeorganisator van bijeenkomsten met de leden van de sectie Infra Klein in regio Oost. Het IPO richt in toenemende mate op de externe belangenbehartiging, waarbij men in contact treedt met de belangrijkste infra opdrachtgevers in regio Oost. 6.1.4 Ondersteuning Jong Bouwend Nederland Jong Bouwend Nederland kent naast een landelijk bestuur ook regionale besturen. Het bestuur van JBN Oost wordt ondersteund vanuit de regio. Er worden trainingen gehouden op het gebied van ondernemers- en managementvaardigheden. Jaarlijks wordt een ledenvergadering georganiseerd, eventueel gekoppeld aan een technische excursie. Op verzoek van de leden worden ook informele bijeenkomsten georganiseerd. Aan het begin van het jaar wordt een bijeenkomstenkalender verspreid met vermelding van de JBN activiteiten van dat jaar. 6.1.5 Imago sector en Dag van de Bouw Bouwend Nederland regio Oost werkt mee aan een goed imago van de sector. Er wordt gebruik gemaakt van de regionale pers om de standpunten Bouwend Nederland en de regionale ontwikkelingen over het voetlicht te brengen. Op zaterdag 31 mei 2014 wordt de Dag van de Bouw georganiseerd. Bouwend Nederland regio Oost zal deze dag promoten en aansprekende bouw- en infraprojecten werven. Ook zullen gedeputeerden en wethouders gevraagd worden de opening van projecten voor hun rekening te nemen. Gestreefd wordt naar optimale mediaaandacht. 6.1.6 Ledenwerving en ledenbinding Door de crisis neemt het aantal leden per saldo af, hoewel er toch ook nieuwe lidbedrijven toetreden. De bedrijfsbezoeken worden in 2014 voortgezet. Zowel nieuwe lidbedrijven als potentiële leden zullen bezocht worden. Bouwend Nederland zal - meer dan voorheen - het gesprek met leden(groepen) aangaan en de dienstverlening hierop afstemmen.
11
6.1.7 Contactgroepen Binnen Bouwend Nederland regio Oost zijn vanuit het beleidsterrein Sociale Zaken een aantal contactgroepen gevormd aan de hand van thema’s en vakgebieden binnen de bouw- en infra. Er zijn de volgende contactgroepen: Contactgroep Financiën (COTAD): Deze contactgroep in Regio Oost organiseert jaarlijks meerdere bijeenkomsten voor financieel directeuren, controllers, hoofden administratie en andere medewerkers die met financiële zaken belast zijn. Tijdens de bijeenkomsten wordt ingegaan op actualiteiten uit belastingen, sociale verzekeringen, CAO en bedrijfstakeigen regelingen. Het gaat hierbij vooral om het financiële perspectief. Ook kunnen de deelnemers tijdens deze bijeenkomsten ervaringen uitwisselen. Contactgroep Personeelsvraagstukken Regio Oost heeft twee contactgroepen personeelsvraagstukken. De contactgroepen vergaderen respectievelijk in Almelo en in Oosterbeek. Elke contactgroep organiseert jaarlijks meerdere bijeenkomsten voor directieleden, personeelsfunctionarissen en andere medewerkers die zich met personeelszaken bezig houden. Tijdens deze bijeenkomsten komen vraagstukken aan de orde over arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden, collegiale inen uitleen van personeel, Cao-regelingen, bedrijfstakeigen regelingen en sociale wetgeving. Ook wordt ingegaan op de toepassing van verschillende personeelsinstrumenten. Verder worden gegevens uitgewisseld over werkgelegenheid en scholingsactiviteiten en is er ruimte om ervaringen uit te wisselen. Contactgroep Arbo Regio Oost organiseert jaarlijks diverse bijeenkomsten voor medewerkers van lidbedrijven met arbeidsomstandigheden in het takenpakket. Tijdens deze bijeenkomsten komen actuele vraagstukken aan de orde over veiligheid, gezondheid en milieuzorg. Ook hebben de deelnemers de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen. Stichting Arbouw ondersteunt deze contactgroep. Vanuit de contactgroep Arbo zijn er directe contacten met de Inspectie SZW. 6.2
Bouw- en Inframarkt.
6.2.1 Aanbesteden en Contracteren Bouw- en infrabedrijven hebben te maken gemeenten die niet altijd op een transparante en eerlijke manier inkopen. Bouwend Nederland wil hier verandering in brengen en is daarom in 2012 (samen met VNO-NCW Midden, MKB-Midden en de Kamers van Koophandel) in de regio’s Rivierenland, Food Valley, Stedendriehoek, Veluwe, Twente, Zwolle e.o. en Flevoland met het project ondernemend aanbesteden gestart. Het doel van Bouwend Nederland is dat bouw- en infrabedrijven een eerlijke kans bij een aanbesteding krijgen en dat er maatschappelijk het beste resultaat uit een aanbesteding wordt gehaald. Per regio wil Bouwend Nederland afspraken met gemeenten maken om tot één uniform aanbestedingsbeleid per regio te komen. Daarnaast wil Bouwend Nederland werkconferenties en marktdagen voor bouw- en infrabedrijven en gemeenten organiseren. Een aantal uitgangspunten is dat de lokale MKB een eerlijke kans krijgt, dat er op basis van kwaliteit wordt aanbesteed en dat vaker innovatief wordt aanbesteed. In 2013 zijn er verschillende convenanten met gemeenten ondertekend. Daarnaast zijn verschillende bijeenkomsten over de manier van besteden tussen leden en medewerkers van gemeente belegd. In 2014 willen wij de convenanten in de regio’s verder uitvoeren en gesprekken blijven organiseren tussen onze leden en de publieke opdrachtgevers. In 2014 zal de 7e editie van het congres met Stadswerk, Bouwend Nederland regio Oost en Regieraad Bouw Oost Nederland plaatsvinden. Het thema van het congres wordt waarschijnlijk: “1 jaar nieuwe aanbestedingswet, wat zijn de ervaringen?”. Het doel van het congres is om opdrachtgevers en opdrachtnemers met elkaar te verbinden en de ontwikkelingen op het gebied van aanbesteden met elkaar te bespreken. De werkgroep aanbesteden van de Regieraad Bouw Oost Nederland organiseert samen met Bouwend Nederland regio Oost in 2014 meerdere thema bijeenkomsten over aanbesteden. Samen met BTO en SPG Infravak is in 2013 onderzocht hoe Social Return On Investment wordt vormgegeven bij overheden in Oost Nederland. Uit het onderzoek komt naar voren dat er grote verschillen tussen de overheden zit en dat het beleid lang niet altijd uitvoerbaar is. De resultaten van het onderzoek willen wij in 2014 met de gemeenten bespreken. Het thema aanbesteden en contracteren is in veel gemeentelijke bouw overleggen onderwerp van gesprek.
12
6.2.2 Duurzaamheid Decentrale overheden hebben veelal ambities met betrekking tot de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Bouwend Nederland regio Oost maakt zich sterk voor het stimuleren van energiebesparende maatregelen door huiseigenaren bij verbouwing of onderhoud. De Provincie Overijssel kent de zgn. “Overijsselse Aanpak 2.0.”, het gaat hierbij om energiebesparing bij particuliere woningeigenaren. In Overijssel wil men 10.000 woningen tenminste 2 labelsprongen energiezuiniger maken. Voor de bouwsector is dit een interessante opgave, wij willen de kansen voor de bedrijven in beeld brengen en meehelpen de markttransitie op gang te brengen. In 2013 zijn al grote stappen gezet. In 2014 willen we de Overijsselse Aanpak verder bij onze leden onder de aandacht brengen. Tevens nemen wij deel aan de campagne van de Provincie Overijssel waarbij asbesthoudende daken vervangen worden door duurzame daken op bedrijventerreinen, hiervoor heeft de provincie Overijssel ruim 1 miljoen euro beschikbaar gesteld. Het streven is voor 2015 in totaal 40 procent van de asbestdaken te vervangen en voor 2018 zelfs 80 procent. Het gaat hierbij om het vervangen van asbestdaken door geïsoleerde daken en zonnepanelen. Op initiatief van de Regieraad Bouw Oost Nederland is de “Duurzaamheidsacademie” opgericht. Er is gestart met de drie Hogescholen, uitbreiding volgt naar ROC ’s, Universiteit Twente en andere kennisinstellingen. De duurzaamheidacademie zorgt er voor dat de beroepspraktijk duurzaamheid in de vingers krijgt. Het resultaat is een toegankelijk en integraal aanbod van kennis, informatie en opleidingen voor mensen die werkzaam zijn in de beroepspraktijk. Bij duurzaamheidkennis gaat het niet alleen om technologie, maar vooral ook om kennis van processen, samenwerkingsvormen, financiering, regelgeving en (bewoners)communicatie. Binnen Gelderland wordt deelgenomen aan het Gelders Transitie Centrum (GTC), een programmaraad gericht op energietransitie in de gebouwde omgeving. Gezocht wordt naar doorbraakprojecten in de (bestaande) bouw en energiebesparing. 6.2.3 Ketensamenwerking In samenwerking met de Regieraad Bouw Oost Nederland zijn werkbijeenkomsten opgezet. In werkconferenties worden de kansen verkend voor nieuwe vormen van (keten)samenwerking met ondernemers (bouw & installatie), overheden en andere relevante stakeholders. Er wordt gezamenlijk bekeken hoe de keten georganiseerd kan worden om nieuwe concepten te ontwikkelen. Impulsen geven en kennis delen staan hierbij centraal. De contacten met Aedes en individuele woningcorporaties worden verbreed. 6.2.4 Ondernemerschap Activiteiten op het gebied van ondernemerschap zullen in samenwerking met de secties in de regio georganiseerd worden. JBN regio Oost organiseert een managementleergang voor jonge ondernemers en tevens wordt tijdens diverse regionale bijeenkomsten informatie verstrekt die raakvlakken heeft met dit thema. De bijeenkomsten over financiën en acquisitie zullen in 2014 een vervolg krijgen. 6.2.5 Regeldruk Lidbedrijven hebben baat bij versnelde en vereenvoudigde regelgeving bij vergunningaanvragen en andere procedures. Aanvragers van een omgevingsvergunning hebben last van een veelvoud aan indieningsvereisten. Goed georganiseerde bouwbalies en één aanspreekpunt bij gemeenten helpen hier bij. Regio Oost zet via de gemeentelijke bouw overleggen in op een betere communicatie tussen vergunningverlener en -aanvrager. De nadruk zal gelegd worden op het belang van vooroverleg, verminderen toetsing vergunningen en bouwtoezicht. Ook wordt in 2014 extra aandacht voor het verlagen van de leges gevraagd. 6.2.6 Volume en Crisis Tijdens de bouw overleggen op provinciaal en gemeentelijk niveau is onze boodschap om te blijven investeren in de sector. “Nederland kan niet zonder de bouw”. In Gelderland zijn gesprekken gevoerd met leden van Provinciale Staten. Zowel de Provincie Overijssel als Gelderland gebruikt een deel van de energiegelden om te investeren in de economie. Het betreft investeringen in infrastructuur, verduurzaming bestaande woningvoorraad en cultureel erfgoed. Wij blijven in overleg m.b.t. aanwending t.b.v. de bouw en infrasector. Wij vragen van gemeenten aandacht voor de afhandeling van de vergunningverlening en de prioritering van de afhandeling. Met een onafhankelijk team van deskundigen (het “Watertorenberaad”) wordt gekeken hoe vastgelopen projecten weer vlot getrokken kunnen worden. Ondernemers kunnen rekenen op inzet en expertise om projecten weer op gang te helpen.
13
Voor wat betreft de Infra wordt er ingezet op verbetering van de kwaliteit van het onderliggend wegennet. Wij blijven pleiten voor een goede infrastructuur, die immers essentieel is voor economische groei. Daarom zullen we de infrabudgetten van provincies en gemeenten monitoren en in beeld brengen en met gemeenten in overleg gaan over de hoogte van de infrabudgetten. Samen met VNO-NCW, TLN, EVO en Kamers van Koophandel zullen we blijven inzetten voor de zo snel mogelijke verbreding van de A1, A15 en de N35. Ook zijn wij van mening dat de Twentekanalen verbreedt en verdiept moeten worden. Ook zullen we extra aandacht vragen voor het onderhoud van bruggen en de budgetten die gemeenten hiervoor vrijmaken. Verder gaan we onderzoeken of de rioolheffing ook daadwerkelijk wordt gebruikt voor het onderhoud van het riool. In 2013 hebben we een quick scan gemaakt of er kansrijke infrastructurele PPS in Oost Nederland zijn. Dit in het kader van de wet HOF. Uit het onderzoek komt naar voren dat N35, A1, N340 en N786 kansrijk zijn. In 2014 zullen we met de overheden in overleg gaan over de mogelijkheden van PPS. In de afgelopen tijd is via een mediacampagne nadrukkelijk de aandacht gevestigd op het belang van de bouwen infra sector als onmisbare schakel voor de Nederlandse economie. Bouw- en infraondernemers hebben deze boodschap uitgedragen en er zijn de nodige campagnemiddelen ingezet. 6.3
Sociale Zaken
6.3.1 Overleg arbodienstverleners Lidbedrijven hebben contracten met Arbo dienstverleners. Bij arbeidsongeschiktheidssituaties is goede begeleiding en communicatie essentieel. Door overleg met deze dienstverleners kan invloed uitgeoefend worden op de begeleiding, zodat arbeidsongeschiktheidstrajecten adequaat worden opgepakt en de werknemer weer spoedig kan deelnemen aan het arbeidsproces. 6.3.2 Branche Service Punten/Servicepunten Techniek De Branche Service Punten/Servicepunten Techniek zijn een samenwerkingsverband tussen UWV, gemeenten, ROC’s, opleidingsbedrijf, vakbonden en Bouwend Nederland. In de Servicepunten Techniek zijn naast de bouw o.a. ook de metaal- en installatiebranche vertegenwoordigd. Inzet is betere samenwerking met het UWV en onderwijs om de werking van de arbeidsmarkt (techniek breed) te bevorderen. In regio Oost zijn Branche Servicepunten Bouw en Infra/Servicepunten Techniek (BSP’s) actief, namelijk in Apeldoorn, Doetinchem en Zwolle. Bouwend Nederland regio Oost vervult de rol van stuurgroep lid in deze BSP’s. Inmiddels hebben er bij enkele BSP’s kennisbevorderingsdagen voor UWV WERK coaches plaatsgevonden. Hierdoor zijn de WERK coaches beter in staat om onze lidbedrijven zowel bij uitstroom als bij instroom van personeel te ondersteunen. Ook bij de overige BSP’s zal Bouwend Nederland regio Oost een actieve rol gaan spelen bij het bevorderen van de branche specifieke kennis bij de WERK coaches. 6.3.3 Overleg met de vakbeweging In de cao (art. 96) is overeen gekomen dat er frequent overleg moet zijn tussen bonden en werkgevers. Bouwend Nederland regio Oost (adviseur sociale zaken en regiomanager) voert dit overleg 4 keer per jaar met de bouwbonden van FNV, CNV en Het Zwarte Corps. 6.3.4 Leergang Praktisch Personeelsbeleid Bureau Berenschot heeft onderzoek uitgevoerd naar het werkgeversbeleid in de bouw. Dit heeft geresulteerd in een Handboek Praktisch Personeelsbeleid in de bouw en infra. Vervolgens is een Leergang Praktisch Personeelsbeleid ontwikkeld. In 2012 is dit handboek geactualiseerd en uitgebreid. Tijdens de leergang van 5 workshops wordt uitgebreid ingegaan op thema’s op het gebied van modern personeelsbeleid. Deze leergang zal na een succesvolle start ook in 2014 worden voortgezet. 6.3.5 CAO In 2012 zijn er een aantal trendbreuken in de CAO opgenomen. Vooral de praktijkervaringen met de maatregelen om de productiviteit te verhogen door vermindering van de verleturen als gevolg van verleturen en discontinuïteit worden vanuit de regio blijvend gemonitord. Eind 2012 zijn de onderhandelingen voor een nieuwe CAO voor de periode na 31 december 2012 van start gegaan. Deze onderhandelingen zijn na één ronde door de bonden afgebroken. De wijzigingsvoorstellen, gebaseerd op een leden enquête binnen Bouwend Nederland, van werkgeverszijde werden als te ingrijpend beoordeeld. Dit heeft ertoe geleid dat de Cao 2012 ongewijzigd 2013 van kracht is gebleven. Op 16 mei 2013 heeft Bouwend Nederland samen met de andere werkgevers de Cao opgezegd. Dit was nodig om de vakbonden duidelijk te maken dat het de werkgevers ernst is met de voorgestelde wijzigingen en om de vakbonden weer rond de tafel te krijgen. Eind 2013 zijn de onderhandelingen voor de Cao 2014 opgestart. Communicatie over de onderhandelingen en de inhoud van de nieuwe CAO zal uitgebreid plaatsvinden (bijvoorbeeld via
14
ledennieuwsbrieven). Er wordt individuele voorlichting gegeven aan lidbedrijven over de CAO regelingen, de toepassing daarvan en de bedrijfstak-eigen-regelingen. 6.3.6 Arbeidsomstandigheden In onze sector staat de fysieke arbeid centraal. Gezondheidsklachten ten gevolge van deze belasting kosten leden veel geld. Naast aandacht voor veiligheid zal blijvend aandacht voor de arbeidsomstandigheden gestimuleerd worden. Dit is gevat onder het programma “Veilig en gezond werken”. Contacten met Arbouw worden gecontinueerd en leden worden tijdens verschillende bijeenkomsten geïnformeerd over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van arbeidsomstandigheden. 6.3.7 Duurzame inzetbaarheid (behoud personeel) Ontwikkelingen in de AOW en het pensioenstelsel vragen om een aanpak op het gebied van duurzame inzetbaarheid (hoe bereiken medewerkers gezond en vitaal een pensioen gerechtigde leeftijd). Hieraan zal in bijeenkomsten en tijdens individuele adviestrajecten aandacht worden besteed. 6.3.8 Pensioen Pensioenen zijn de laatste tijd volop in het nieuws. Dekkingsgraden en de geleidelijke verhoging van de pensioenleeftijd m.i.v. 2013 zijn onderwerpen waarover veel gesproken wordt. Onderwerpen met consequenties voor de pensioenregeling. De uiteindelijke uitwerking hiervan zal in bijeenkomsten en tijdens individuele adviestrajecten aan de orde komen. 6.3.9 2e lijns advies Vragen van lidbedrijven op het terrein van personeel, CAO, pensioen e.d. kunnen in eerste instantie gesteld worden aan Bouwend Nederland Advies. Vragen over specifieke situaties/medewerkers die meer uitleg behoeven worden vanuit de regio beantwoord door de bedrijfsadviseur. Indien gewenst kan dat advies op locatie gegeven worden. 6.3.10 Professionalisering Personeelsbeleid Modernisering en professionalisering zijn speerpunten voor 2014. Naast de Leergang Praktisch Personeelsbeleid zullen er in de verschillende contactgroepen en bijeenkomsten tools aangereikt worden waarmee het personeelsbeleid nog verder geprofessionaliseerd kan worden. 6.4 Onderwijs en Arbeidsmarkt De overkoepelende doelstelling van Bouwend Nederland op het gebeid van Onderwijs en Arbeidsmarkt is: Bouwend Nederland wil dat haar leden kunnen beschikken over voldoende, goed gekwalificeerd personeel, zowel op korte als op de lange(re) termijn. 6.4.1 Instroom De bouwsector krijgt de komende tien jaar grote problemen op de arbeidsmarkt. Door de economische stagnatie worden de tekorten nauwelijks ervaren. Volgens de meeste prognoses zal het huidige arbeidstekort echter omslaan in een structureel tekort aan gekwalificeerd personeel. Activiteiten in dit kader zijn: Het bijhouden van de website Instroom en webwinkel met producten en ideeën om instroom, doorstroom en uitstroom beter te managen en op elkaar af te stemmen en bij leden en andere betrokken partijen onder de aandacht brengen. In regio Oost zullen twee klokhuizen aan basisscholen geschonken worden om zo de aandacht voor techniek in het basisonderwijs te stimuleren. De Bouw Oriëntatie Dagen worden uitgebreid met de hogescholen Ondersteuning van regionale initiatieven ter promotie van (opleidingen in) de techniek en bouw en infra (zoals afstudeerprijzen, open dagen, meidendagen, techniekpact). Het pilotproject “Ambassadeurs van de Techniek” wordt voortgezet. Dit programma richt zich op VMBO jongeren die nog een keuze in de techniek moeten maken en de interesse wekt door middel van de zeven werelden van de techniek. Bestuurlijke betrokkenheid bij de Bouw Talent stichtingen die een samenwerking hebben met het hoger onderwijs. Betrokken bij de initiatieven van het Gelders Restauratie Centrum en het onderhouden van de contacten met het ROP Overijssel.
15
Zitting hebben in diverse techniek brede overleggen in de regio om gezamenlijk de techniek te promoten zoals PITT en Platform S3H
6.4.2 Kwaliteit onderwijs & doelmatigheid Goed relatiemanagement is van groot belang om de afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt te waarborgen. Het regiokantoor heeft afgelopen jaar het netwerk in kaart gebracht tussen onderwijsinstellingen en leden. In 2014 zal dit bestand verder worden uitgebreid en de verbindingen tussen de diverse leden tot stand worden gebracht. In 2013 is onderzoek uitgevoerd naar de werkveldcommissies en de goede voorbeelden hiervan. Hieruit vloeien een aantal acties uit voort: versterken of nieuw opzetten van adviescommissies waar nodig; zorgdragen voor vertegenwoordiging vanuit leden van Bouwend Nederland; ondersteunen van leden bij deelname en het ondersteunen van deze commissies. Het onderwerp doelmatigheid speelt bij veel onderwijsinstellingen. Het gaat om de juiste spreiding van leslocaties en kwaliteit van het onderwijs, terwijl de bekostiging voor het onderwijs steeds lastiger wordt door de bezuinigingen. Vanuit de regio wordt er gestreefd naar een logische spreiding van leslocaties van bouw- en infraopleidingen op vmbo, mbo en hbo-niveau. De opleidingen op HBO en MBO niveau dien zo goed mogelijk aan te sluiten op de dagelijkse bouwpraktijk. Er zal een inventarisatie plaatsvinden via de werkveldcommissies om de eisen en wensen kenbaar te maken ten aanzien van hun toekomstige medewerkers met mbo- en hbo-achtergrond. Inzet doorlopende leerlijn MBO – HBO blijft een belangrijk onderwerp. Veel bedrijven zien graag dat jongeren vanuit het mbo naar hbo doorstromen. In regio Oost zijn er al een aantal goede voorbeelden waarbij de samenwerking tussen de onderwijsinstellingen onderling goed verloopt. 6.4.3 Arbeidsmarkt Bouwend Nederland regio Oost zet zich in om zoveel mogelijk mensen voor de sector te behouden door hen te scholen en daarmee hun inzetbaarheid te vergroten. Met behulp van de arbeidsmarktgegevens van Fundeon en EIB én de aanwezige kennis bij de regionale onderwijsinstellingen zal de arbeidsmarktsituatie regio Oost gemonitord worden. Regionale en lokale initiatieven op het gebied van arbeidsmarkt en werkgelegenheid worden onder de aandacht van leden gebracht. De bestaande contacten met het UWV (o.a. Branche Servicepunten Bouw & Infra) zijn hierin belangrijk.
7.
Lobby
7.1 Aanbesteden en contracteren Het project Ondernemend Aanbesteden (zie 6.2.1.) zal in de verschillende regio’s verder uitgerold worden. Wij streven naar een goede dialoog tussen de decentrale overheden en de marktpartijen. Per regio wordt gewerkt aan bestuurlijke en ambtelijke consensus over de uitgangspunten m.b.t. een transparant, eenduidig en MKB vriendelijk aanbestedingsbeleid. Gestreefd wordt naar een eenduidig en goed functionerend uitnodigingsbeleid per regio. Met de Vereniging Stadswerk en de oostelijke Regieraad wordt een bouwcongres georganiseerd. 7.2 Duurzaamheid In de verduurzaming, verbetering en verandering van de bestaande gebouwenvoorraad ligt een enorme uitdaging die veel groter is dan de nieuwbouw van woningen. De provincies Overijssel en Gelderland zetten hiervoor miljoenen euro’s in en wij vragen gemeenten om hierin een stimulerende- en faciliterende rol te nemen. Wij zullen initiatieven en maatregelen op dit gebied blijven aanjagen. Het regiokantoor neemt deel aan de Overijsselse Aanpak 2.0. (energiebesparing bij particuliere woningeigenaren) en in Gelderland is er betrokkenheid bij het Gelders Transitiecentrum (energietransitie in de gebouwde omgeving). Wij nemen deel aan de campagne van de Provincie Overijssel waarbij asbesthoudende daken vervangen worden door duurzame daken op bedrijventerreinen. 7.3 Ketensamenwerking In werkconferenties met de oostelijke Regieraad worden de kansen verkend voor nieuwe vormen van (keten)samenwerking met ondernemers (bouw & installatie), overheid en andere relevante stakeholders. Er
16
wordt gezamenlijk bekeken hoe de keten georganiseerd kan worden om in crisistijd nieuwe concepten te ontwikkelen. De contacten met Aedes en individuele woningcorporaties worden verbreed. 7.4 Regeldruk In de nieuwe Omgevingswet worden 15 wetten op het gebied van ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, water en natuur samengevoegd. Wij zullen in het gemeentelijk bouwoverleg aandacht vragen voor uniform beleid. Tevens wordt gepleit voor een betere communicatie tussen vergunning verlener en -aanvrager. Het belang van meer vooroverleg zal worden benadrukt. Om administratieve lasten bij aanbestedingen te verminderen zal informatie verstrekt worden over “omgaan met Tenderned”. Via Tenderned kan gecommuniceerd worden met aanbestedende diensten en kunnen documenten digitaal beschikbaar worden gesteld. 7.5 Volume en Crisis Bestrijding van de gevolgen van de crisis voor onze lidbedrijven blijft een belangrijk speerpunt. Tijdens het bouwoverleggen op provinciaal en gemeentelijk niveau wordt gepleit om investeringen in de sector zoveel mogelijk op peil te houden. Naast overleg met provincies en gemeenten wordt in toenemende mate overleg gevoerd in regioverband (Stedendriehoek, Twente, Achterhoek). Tevens blijven wij aandacht vragen voor voldoende instroom en behoud van de unieke opleidingsinfrastructuur. Woningbouw Via het “Meldpunt gestagneerde projecten” van de Regieraad Bouw Oost Nederland kunnen ondernemers hun projecten melden die onnodig stagneren. Wij vragen van gemeenten aandacht voor de afhandeling van de vergunningverlening en de prioritering van de afhandeling. De ondernemers kunnen rekenen op provinciale inzet en expertise om projecten weer op gang te helpen. Het versnellen en vlot trekken van projecten via het “Watertorenberaad” krijgt een vervolg, mogelijk wordt hier een koppeling gelegd met de activiteiten van de Regieraad. Leerervaringen uit het Watertorenberaad worden gedeeld met de lidbedrijven en gemeenten/provincies. Utiliteitsbouw Indien er een financiële scheiding komt van wonen en zorg, dan ontstaat er meer keuzevrijheid voor bewoners om een passende woon(zorg)vorm te vinden. Voor het bouwvolume kan deze ontwikkeling gunstig uitpakken. Het aanpakken van verouderde schoolgebouwen met een ongezond binnenklimaat biedt ook mogelijkheden. Hiervoor dienen wel de budgetten van nieuwbouw (gemeente) en onderhoud (schoolbestuur) samengevoegd te worden. Infra Door de moeilijke financiële positie van gemeenten kiezen er steeds meer gemeenten ervoor om te bezuinigen op infrastructuur. Bouwend Nederland wil deze ontwikkeling tegen gaan door de infrastructuurbudgetten van gemeenten te monitoren en de maatschappelijke gevolgen van de bezuinigingen in kaart te brengen. Gemeenteraadsverkiezingen Op 19 maart 2014 worden de verkiezingen voor de gemeenteraad gehouden. In dat kader is in 2013 al een brief naar alle gemeenteraadsfracties gestuurd in regio Oost met de wensen voor de bouw-en infrasector. De bedoeling hiervan is dat onze wensen in de verkiezingsprogramma’s worden opgenomen. Vlak na de verkiezingen volgt een brief aan de informateur met als doel om (onderdelen van) ons wensenlijstje in de collegeprogramma’s te verankeren. In de bouwoverleggen volgt nadere kennismaking met de nieuwe bestuurders. 7.6 Arbeidsmarkt Door de ontgroening en vergrijzing verandert de arbeidsmarkt, op termijn wordt vakbekwaam personeel weer schaars. Zij-instroom wint aan belang. Gemeenten vragen opdrachtnemers om mee te werken aan het begeleiden van werklozen naar werk. Social Return wordt als instrument ingezet. Bouwend Nederland staat in het beginsel positief tegenover Social Return. In de visie van Bouwend Nederland kan Social Return een grote vlucht nemen, als opdrachtgevers én opdrachtnemers er hun voordeel mee kunnen doen. Bepleit wordt dat opdrachtgever en opdrachtnemer met elkaar in dialoog gaan over de invulling van social return en specifieke, meetbare, acceptabele, realistische en tijdgebonden (SMART) afspraken maken. Social return en opleiden (leerlingen tellen mee) zijn in de ogen van Bouwend Nederland onlosmakelijk met elkaar verbonden.
17
7.7 Onderwijs Versterken van de contacten met de hbo en mbo instellingen. Wij zetten in op kwalitatief goede beroepsopleidingen die aansluiten bij de (toekomstige) vraag van het bedrijfsleven. Het opleidingsaanbod dient evenwichtig verspreid te zijn. 7.8 Arbeidsomstandigheden In samenwerking met de Stichting Arbouw worden leden tijdens bijeenkomsten geïnformeerd over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van arbeidsomstandigheden. Naast aandacht voor veiligheid zal blijvend aandacht voor goede arbeidsomstandigheden gestimuleerd worden. 7.9 Imago van de bouw Op 31 mei 2014 wordt de Dag van de Bouw georganiseerd. Aansprekende bouwprojecten worden weer opengesteld voor het Nederlandse publiek. Wethouders en gedeputeerden zullen gevraagd worden om te zorgen voor extra media aandacht. Door regelmatig contact met de regionale media wordt het Bouwend Nederland beleid uitgedragen: de bouw-en infra sector is een onmisbare schakel voor de Nederlandse economie.
18
8.
Begroting 2014 Bouwend Nederland regio Oost
In de begroting 2014 zijn de kosten opgenomen van de activiteiten zoals beschreven in dit plan. De huisvestings-, kantoor-, en personeelskosten drukken op de landelijke begroting van Bouwend Nederland. Het regiobudget van € 75.000 wordt toegekend door het bestuur van Bouwend Nederland. Projecten waarvoor externe financiering is vereist, worden uitgevoerd nadat financiering is geregeld.
Begroting 2014
Bestuurskosten en organisatiekosten Regiovergaderingen Regiobestuur Overleg afdelingsbestuurders/Infraplatform/JBN Onderhouden relatienetwerk Vergaderkosten regiokantoor Regieraad Bouw Oost Nederland (en aanvullend externe financiering) Infra Platform Oost (contributie leden en externe financiering) Bouw- en Infra Markt Activiteiten en regionale voorlichtingsbijeenkomsten
Regiobudget
25.000
8.500 10.000 n.v.t.
10.000
Sociale Zaken Contactgroep Arbo Contactgroep Financiën Contactgroepen Personeel Regionale Voorlichting Sociale Zaken Leergang Praktisch Personeelsbeleid
1.750 1.350 2.400 4.500 1.500
Onderwijs & Arbeidsmarkt Afstudeerprijzen Activiteiten (afstemming onderwijs & bedrijfsleven, instroom)
2.500 7.500
Jong Bouwend Nederland regio Oost (€10.000 van BNL centraal + contributie) TOTAAL
n.v.t. 75.000
19
Bijlage.
Afdelingen met hun werkgebied in regio Oost.
Afdelingsnaam
Werkgebied / Gemeente
Contactpersoon regiokantoor
1
Almelo e.o.
Almelo en Twenterand (gedeeltelijk).
Ron Wesseling
2
Apeldoorn e.o.
Apeldoorn, Elburg, Epe, Hattem (gedeeltelijk), Heerde, Oldebroek en Voorst (gedeeltelijk).
Robert ter Hoek
3
Berkelstreek
Berkelland en Lochem (gedeeltelijk) Duiven, Montferland (gedeeltelijk).
Charissa Verhoef
4
De Liemers
Rijnwaarden, Westervoort en Zevenaar.
Charissa Verhoef
5
Deventer
Deventer en Olst-Wijhe (gedeeltelijk).
Herald Immink
Doetinchem e.o.
Aalten (gedeeltelijk), Doetinchem, Doesburg, Montferland (gedeeltelijk), Oude IJsselstreek en Bronckhorst (gedeeltelijk). Enschede en Haaksbergen.
Robert ter Hoek
6
7
Enschede
Ron Wesseling
8
Flevoland
Almere, Dronten, Lelystad, Noordoostpolder, Urk en Zeewolde.
Herald Immink
9
Gelderland Oost
Aalten (gedeeltelijk), Groenlo, Lichtenvoorde en Winterswijk
Ron Wesseling
10 Groot Maas en Waal
Beuningen, Druten, West Maas & Waal en Wijchen.
Herald Immink
11 Hof van Twente
Hof van Twente (gedeeltelijk).
Ron Wesseling
12 KAN
Arnhem, Groesbeek, Heumen, Renkum, Lingewaard, Millingen aan de Rijn, Nijmegen, Overbetuwe, Rozendaal, Rheden en Ubbergen.
Herald Immink
13 Lingestreek
Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel en Zaltbommel (gedeeltelijk).
Robert ter Hoek
14 Noord Oost Overijssel
Dalfsen, Hardenberg, Ommen en Twenterand (gedeeltelijk).
Charissa Verhoef
15 Raalte
Raalte en Olst-Wijhe (gedeeltelijk).
Ron Wesseling
16 Twente
Borne, Dinkelland, Hengelo, Hof van Twente (gedeeltelijk), Losser, Oldenzaal en Tubbergen.
Ron Wesseling
17 Veluwestreek
Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Putten, Barneveld en Nijkerk.
Herald Immink
18 West Twente
Hellendoorn, Hof van Twente (gedeeltelijk), Rijssen-Holten en Wierden.
Robert ter Hoek
19 Zuid West Veluwe
Ede en Wageningen.
Herald Immink
20 Zutphen
Bronckhorst (gedeeltelijk), Brummen, Lochem (gedeeltelijk), Voorst (gedeeltelijk) en Zutphen.
Charissa Verhoef
21 Zwolle e.o.
Kampen, Zwolle en Hattem (gedeeltelijk), Zwartewaterland.
Charissa Verhoef
20
