We doen het gewoon!
Het ouder- en kindteam Oud Noord - Overhoeks is een samenwerkingsverband van:
We doen het gewoon! Proeftuin ‘Om het kind’ Oud Noord - Overhoeks
Ouder- en kindteam Oud Noord - Overhoeks Meta Peek
Marije van der Hijden
Martine Grijpink
Jessica van Wingerden
Ouder- en kindadviseurs 4-12 jaar
Ouder- en kindadviseurs 0-4 jaar
Meta Peek Marije van der Hijden Martine Grijpink Jessica van Wingerden Angela Menagé Marjolein Hess Renée Soomers Barbera Olthof Tanja Kooij
Anneke Mijsen Khadija El Ouahmani Sophie de Ruijter Gemma Boers
Jeugdartsen Esther Batelaan Marije Yassi
Jeugdpsycholoog Romkje Bosma
Angela Menagé
Marjolein Hess
Renée Soomers
Barbera Olthof
Projectteam proeftuin Oud Noord - Overhoeks Marjanne Grotenhuis, projectleider Brigitte van Teeffelen, implementatiemanager Linda de Vries, projectassistent
Tanja Kooij
Anneke Mijsen
Khadija El Ouahmani
Sophie de Ruijter
5 Gemma Boers
Esther Batelaan
Marije Yassi
Romkje Bosma
Marjanne Grotenhuis
Brigitte van Teeffelen
Linda de Vries
Voorwoord De proeftuin A tot en met Z 12¯ Oud Noord - Overhoeks is, acht maanden na de start in september 2013, goed op stoom: er is een compleet ouder- en kindteam aan het werk en de ouder- en kindadviseurs (oka’s) zijn gestart op de basisscholen, voorscholen en kinderdagverblijven in het proeftuingebied en op De Zeppelin (speciaal basisonderwijs). Inmiddels zijn werkafspraken gemaakt met kraambureaus De Baker en BabyMoon over de inzet van ouder- en kindadviseurs. De afspraken met verloskundigenpraktijk Terra zijn in de maak. We zijn erg blij met het resultaat van de gezamenlijke inspanningen en willen onze werkwijze en bevindingen graag met je delen. In dit boekje lees je hoe we de samenwerking met de verschillende partners hebben georganiseerd en wat daarbij onze uitgangspunten waren. We vertellen ook hoe de samenwerking tussen implementatiemanager en ouder- en kindteam verloopt. Schooldirecteur Alex Bakker, ouder- en kindadviseur Marije van der Hijden en portefeuillehouder Coby van Berkum vertellen over hun ervaringen in de proeftuin. We zijn nu op het punt aangekomen om de opbrengsten van onze en andere proeftuinen in Amsterdam te gebruiken bij de introductie van de ouder- en kindteams in heel Amsterdam. Daarbij is het belangrijk om snel tot keuzes en beslissingen te komen: moet elke ouder- en kindadviseur een generalist zijn of moet het ouder- en kindteam een generalistisch team in de wijk zijn? Welke methodiek moet het ouderen kindteam gebruiken? Wat moet de reikwijdte van de functie van ouder- en kindadviseur zijn? (signalering en advisering, interventie en arrangeren van zorg en trajecten jeugdhulpverlening) Over welke competenties moet elke ouder- en kindadviseur beschikken? We hopen dat we met onze bevindingen een bijdrage leveren aan de keuzes die hierin worden gemaakt. En, last but not least, willen we met dit boekje alle leden van het ouder-en kindteam Oud Noord Overhoeks bedanken voor hun inzet en doorzettingsvermogen. In een roerige tijd hebben ze een resultaat neergezet waar we trots op zijn en waarmee we de invoering van het nieuwe jeugdzorgstelsel in 2015 met vertrouwen tegemoet kunnen zien. Marjanne Grotenhuis en Brigitte van Teeffelen
7
Gezamenlijke kernboodschap Noord We willen dat kinderen veilig en gezond opgroeien. Vanaf 2015 zijn de gemeentes verantwoordelijk voor de ondersteuning die ouders en verzorgers hierbij soms nodig hebben. In Amsterdam is een nieuwe aanpak ontwikkeld voor de ondersteuning aan kinderen en ouders bij opvoeden en opgroeien. Omdat er vanaf 2015 minder geld beschikbaar is voor de jeugdzorg, moet het vanaf dat moment niet alleen beter, maar ook efficiënter. De vernieuwende aanpak in Amsterdam gaat er vanuit dat de ouders en hun omgeving meestal zelf kunnen zorgen voor een veilige en gezonde opvoeding. Daar spreken we hen ook op aan. Maar soms is er ondersteuning nodig. Hiervoor richt de gemeente Amsterdam wijkgerichte ouder- en kindteams op. In AmsterdamNoord is hiermee in september 2013 gestart in de wijk Oud-Noord en Overhoeks. Bij deze ouder en kindteams kunnen ouders, kinderen en professionals terecht met vragen en problemen op het gebied van opgroeien en opvoeden. De ouder- en kindadviseurs helpen ouders, kinderen en professionals om antwoord te vinden op de vragen die spelen, zodat zij zelf verder kunnen met het oplossen ervan. De ouder- en kindadviseurs zijn regelmatig aanwezig op kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, scholen en in het Ouder- en kindcentrum. Ook zijn ze makkelijk te bereiken via de website OKC (www.amsterdam.nl/okc/noord), waar ook de mail en de telefoon staat vermeld. Uit: Communicatieplan proeftuin Om in het Kind Noord, oktober 2013
De gereedschapskist De sleutelwoorden in onze proeftuin zijn samenwerking en partnerschap. Hier hebben we op allerlei manieren vorm aan gegeven. Een paar voorbeelden:
Factor C-sessies met de partners Vroeg in het proces hebben we onze netwerkpartners uitgenodigd voor een ‘Factor C-sessie’. De C staat voor de rol van communicatie tussen alle kernpartners in het hele proces, van het begin tot het eind. Je discussieert met elkaar over wat je te doen staat, hoe je het gaat doen en met welk doel. Zo kom je samen tot de kern van je opgave. Deelnemers Factor C-sessies Combiwel – JGZ (GGD) – MOC Kabouterhuis – Altra – basisonderwijs – Doras – Punt P – BJAA – Spirit – Projectteam Om het Kind Noord – afdeling communicatie stadsdeel Noord “Als je met partners uit zo veel hoeken de proeftuin handen en voeten wilt geven, moet je van elkaar weten waar je over praat en waar je samen naartoe wilt werken. Daarom hebben we Factor Cbijeenkomsten georganiseerd. We hebben onder andere in kaart gebracht wie er in het proeftuingebied met het ouder- en kindteam te maken krijgen en we hebben een gezamenlijke kernboodschap geformuleerd. Dat was voor iedereen verhelderend en in de loop van het proces praatte het een stuk makkelijker.” Conny Stroet, communicatieadviseur proeftuin Oud Noord - Overhoeks
Samenstelling ouder- en kindteam We hebben gekozen voor een ouder- en kindteam van medewerkers uit een heel breed palet van or-
ganisaties. Zo is er binnen het team op veel gebieden expertise aanwezig en kunnen collega’s elkaar makkelijk consulteren. De leden van team komen uit het schoolmaatschappelijk werk van Doras, de jeugdgezondheidszorg van de GGD, Punt P, de jeugdhulpverlening (Spirit en Altra), opgroeien en opvoeden (Combiwel) en zorg (MEE).
Gespreksrondes met alle partners Om tot goede afspraken te komen met de partners in het proeftuingebied, hebben we verschillende keren gesproken met: • de directeuren van de basisscholen; • Combiwel (voorscholen); • Tinteltuin (kinderdagverblijven); • particuliere kinderdagverblijven Moppetoet en Ayla Gaya; • kraambureaus BabyMoon en De Baker; • verloskundigenpraktijk Terra; • Leerplicht Noord en Bureau Leerplicht; • SAMEN DOEN. Met het basisonderwijs hebben we inmiddels twee vinger-aan-de-polsbijeenkomsten gehouden om de samenwerking te evalueren en de werkafspraken te verbeteren. De eerste vinger-aan-depolsbijeenkomsten met de andere partners staan in juni 2014 gepland. De samenwerkingsafspraken met leerplicht hebben we voorgelegd aan de directeuren van de basisscholen in het proeftuingebied. Hun uitgebreide feedback hebben we verwerkt in de samenwerkingsafspraken. Inmiddels heeft de eerste vingeraan-de-polsbijeenkomst met leerplicht plaatsgevonden.
9
“Zonder wrijving geen glans”
Presentatie ouder- en kindteam
Samenwerking met het 12+ team
Bij de viering van het 10-jarig bestaan van het OKC in Noord hebben we het nieuwe ouder- en kindteam voorgesteld aan de collega’s binnen het OKC en aan de netwerkpartners. Portefeuillehouder Coby van Berkum en voormalig wethouder Pieter Hilhorst waren hierbij aanwezig. Ook het 12+-team werd gepresenteerd. De twee teams stonden samen op het podium.
Het is belangrijk dat de betrokken ouder- en kindadviseurs elkaar kennen als een kind van groep 8 naar het voortgezet onderwijs gaat of als er in één gezin kinderen zijn op het basis- en voortgezet onderwijs. Daarom hebben we vanaf het begin een korte lijn gehad met de collega’s van de proeftuin 12+ in Noord. De implementatiemanager van de proeftuin 12+ heeft meegedaan aan onze Factor C-bijeenkomsten. Voor de ouder- en kindadviseurs 12ˉ en 12+ hebben we een gezamenlijke nieuwjaarsborrel georganiseerd. Ook via onze ‘Nieuwsflits Proeftuin Om het kind 12ˉ Noord’ wisselen we informatie uit met en over het 12+-team.
Informeren ouders en bewoners “De afgelopen 10 jaar is er in Noord flink geïnvesteerd in de vorming van een groot en goed functionerend netwerk van jeugd(zorg)professionals. Hier konden we bij het ontwikkelen van de proeftuin op voortborduren: een goede uitgangspositie. Bij de realisatie van de proeftuin is het belangrijk om actief samen te werken met de netwerkpartners zoals scholen, instellingen voor jeugd en opvoedhulp, voor schoolmaatschappelijk werk, voor opvoedadvisering en met voorscholen en kinderdagverblijven: sommige moesten ouder- en kindadviseurs ‘leveren’; andere moesten een ouder- en kindadviseur op de werkvloer toelaten. Zonder die partners geen proeftuin. We hebben veel overleg en afstemming georganiseerd, op alle niveaus: besturen, directies, managers, vestigings- en locatiemanagers en uitvoerenden. Nu we acht maanden op weg zijn, kunnen we concluderen dat we, samen met onze partners, ver zijn gekomen. Dat komt vooral omdat we samen met hen het proces in zijn gegaan en samen met hen tot afspraken zijn gekomen. We hebben hen gevraagd wat zij nodig hebben binnen de nieuwe situatie met een ouder- en kindadviseur: hoe konden wij aansluiten, hoe konden wij zorgen voor een meerwaarde? Daarna hebben we de input van de partners meegenomen in de formulering van de samenwerkingsafspraken. Op die manier hebben we de verschillende partners maatwerk geleverd in de vorm van heldere werkafspraken waar je op terug kunt vallen en die een houvast zijn voor de ouder- en kindadviseurs. Na verloop van tijd organiseren we vinger-aan-de-polsbijeenkomsten om te evalueren en, als dat nodig is, de afspraken bij te stellen. Door deze aanpak verloopt de Noordse proeftuin tot nu toe succesvol.” Marjanne Grotenhuis
We hebben de ouder- en kindadviseurs onder de aandacht van ouders en andere bewoners gebracht met: • posters met een foto, kort tekstje en contactinformatie op de prikborden van scholen, voorscholen en kinderdagverblijven. Die posters hebben we samen met de ouder- en kindadviseurs bedacht en ontwikkeld. • de informatieflyer over de ouder- en kindadviseurs van DMO; • de communicatiemiddelen van het OKC Noord: (contact-)informatie van de ouder- en kindadviseurs staat op amsterdam.nl/okc/noord en in de OKC Noord-brochure staat een stukje over de ouder- en kindadviseurs. • Publicaties in huis-aan-huisbladen: een interview met één van onze ouder- en kindadviseurs in het Noordamsterdams Nieuwsblad (over de ouderen kindadviseurs en waar ze te vinden zijn), artikelen in de wijkkrant Vogelbuurt-IJplein en in een huis-aan-huiskatern over huiselijk geweld. Verder laten we de komst van de ouder- en kindteams in 2015 zo veel mogelijk rondzingen in de lokale media, bijvoorbeeld in de berichtgeving over verbouwing en nieuwbouw bij de OKC’s.
Samenwerking met ‘SAMEN DOEN’ Voor situaties waarin er problemen op meerdere gebieden spelen (zoals verslaving, schulden, huiselijk geweld of psychiatrische problematiek) en waarbij de ouders die problemen niet zelf kunnen oplossen, hebben we samenwerkingsafspraken gemaakt met SAMEN DOEN in Noord. Die afspraken zijn door de stedelijke projectleiders Om het kind en SAMEN DOEN goedgekeurd. De afspraken gaan over wanneer een casus door SAMEN DOEN wordt opgepakt en wanneer door de ouder- en kindadviseur en over de samenwerking tussen SAMEN DOEN en de ouder- en kindadviseur in het verdere verloop van de hulp aan het gezin in kwestie.
Drie teams onder één dak De ouder- en kindteams 12ˉ en 12+ zijn tijdelijk gehuisvest aan de Wingerdweg 32-34. Dit is ook de ‘standplaats’ van het SAMEN DOEN-team. Het idee is dat de 3 teams, na de oplevering van het vernieuwde OKC Wingerdweg 52, verhuizen naar het nieuwe pand.
11
“Ik koester onze netwerken” “In de loop van de afgelopen jaren heb ik veel jeugdprofessionals in Noord ontmoet en gezien hoe goed ze met elkaar samenwerken. Dus toen de transitie van de jeugdzorg werd aangekondigd, kon ik als portefeuillehouder in Noord met een gerust hart denken: “We hebben hier een goed jeugdnetwerk, dus: kom maar op met die transitie!” De gemeente heeft de kaders voor de transitie ontwikkeld. In de proeftuin moest de vertaalslag gemaakt worden naar de uitvoering, een ingewikkelde opgave. Om dat goed te kunnen doen, moesten onze professionals in de proeftuin de ruimte krijgen, dat was me meteen duidelijk. Ze moesten allemaal in hun kracht kunnen staan, wilde de proeftuin een succes worden; datgene doen waar ze goed in zijn en daar de ruimte voor krijgen. Daarom hebben we in Noord, in overleg met de Gemeente Amsterdam, zelf de regie op de uitvoering gehouden. De verbinding met de Gemeente Amsterdam heeft vorm gekregen in de samenwerking en gesprekken met de stedelijk projectleider voor de proeftuinen en met de stedelijk wethouder. In december was ik op bezoek bij het ouder- en kindteam in Noord, om met de teamleden van gedachten te wisselen en te luisteren naar hun ervaringen, vragen en zorgen. Daar werd duidelijk dat ook de contacten van de ouder- en kindadviseurs met organisaties in de buurt belangrijk zijn om vroeg signalen op te pakken. De buurtnetwerken zijn daarvoor heel belangrijk. Op basis van de ervaringen in de proeftuin zie ik de uitrol van het nieuwe stelsel met vertrouwen tegemoet.” Coby van Berkum, voorzitter bestuurscommissie Noord
13
De proeftuin van A tot Z Nieuwjaarsborrel Nieuwjaarsborrel 12- en 12+-teams 12- en 12+-teams januari 2014 januari 2014 Presentatie team Presentatie team 10 juni 2013 10 juni 2013
Huisvesting team Huisvesting team aan Wingerdweg aan52Wingerdweg 52 september 2013 september 2013
Team startklaarTeam startklaar juni 2013 juni 2013
Overlegrondes Overlegrondes Combiwel, Combiwel, Tinteltuin, Moppetoet Tinteltuin, Moppetoet en Ayla Gaya en Ayla Gaya januari 2014 januari 2014
Start team Start team augustus/september augustus/september 2013 2013
Teambuildingsdag Teambuildingsdag juni 2013 juni 2013
en selectie Werving leden envan selectie het leden van het n kindteam ouder- en kindteam ni 2013april - juni 2013
Voorbereiding Voorbereiding samenwerkingsafspraken samenwerkingsafspraken met leerplicht met leerplicht januari 2014 januari 2014
1 Verhuizing naarVerhuizing Nieuwsflits naar januari Wingerdweg 32-34 Wingerdweg 32-342014 december 2013december 2013
Overlegrondes Overlegrondes basisonderwijs basisonderwijs voor de zomervakantie voor de zomervakantie van 2013 van 2013
SamenwerkingsSamenwerkingsafspraken SAMEN afspraken SAMEN DOEN en het DOEN en het vinger-aanTweede vinger-aanouder- en kindteam ouder- enTweede kindteam de-polsbijeenkomst de-polsbijeenkomst geformuleerd geformuleerd met schooldirecties, met schooldirecties, februari/maart februari/maart 2014 2014 Start samenwerking Start samenwerking met vaststellingmet vaststelling van ouder- en van ouder- en samenwerkingsafsamenwerkingsafmet kindadviseurs met spraken tussen spraken kindadviseurs tussen praktijken ouder- en kindteam ouder- en kindteamvoorpraktijken voor kraamzorg en kraamzorg en en basisonderwijs en basisonderwijs praktijk voor praktijk voor april 2014 april 2014 verloskunde Terra verloskunde Terra mei 2014 mei 2014
Start ouder- enStart ouder- en kindadviseurs bij kindadviseurs bij kinderdagverblijven kinderdagverblijven De Nachtegaal De en Nachtegaal en Johanna Margaretha Johanna Margaretha (Tinteltuin), Moppe(Tinteltuin), Moppetoet en Ayla Gaya toet en Ayla Gaya maart 2014 maart 2014
Nieuwsflits 1 januari 2014
mei jun
jun jul
jul aug
aug sept
sept okt
okt nov
nov dec
dec jan 2014
jan 2014
Nieuwsflits 2 juni 2014
Overlegrondes Overlegrondes verloskunde Terra verloskunde Terra en kraamzorg en kraamzorg Eerste vinger-aanEerste vinger-aanBabyMoon en BabyMoon de-polsbijeenkomst en de-polsbijeenkomst De Baker De Baker met leerplicht met leerplicht maart 2014 maart 2014begin mei 2014begin mei 2014
Invoering samenInvoering samenStart ouder- enStart ouderenvinger-aan-deEerste Eerste vinger-aan-deFactor C Factor C werkingsafspraken orbereiding Start voorbereiding kindadviseurs bij kindadviseurs bij polsbijeenkomst polsbijeenkomstwerkingsafspraken Scholing bijeenkomsten bijeenkomstenScholing met leerplicht met leerplicht n proeftuin Combiwel Combiwel met schooldirecties met schooldirecties vanaf augustus vanaf 2013 augustus 2013 juni 2013 juni 2013 1 februari 13 april 2013 oktober 2013 oktobernovember/december 2013 november/december 2013 201320131 februari 2013
apr mei 2013
Nieuwsflits 2 juni 2014
feb
mrt feb
mrt apr
apr mei
mei jun
Vinger-aan-de-polsbijeenkomsten Vinger-aan-de-polsbijeenkomsten met leerplicht, met Combiwel, leerplicht, Tinteltuin, Combiwel, Tinteltuin, Moppetoet en Moppetoet Ayla Gaya en Ayla Gaya Vinger-aan-de-polsbijeenkomsten Vinger-aan-de-polsbijeenkomsten juni 2014 juni 2014 met leerplicht, met Combiwel, leerplicht, Tinteltuin, Combiwel, Tinteltui Moppetoet en Moppetoet Ayla Gaya en Ayla Gaya september/oktober september/oktober 2014 2014
jun jul
jul aug
aug sept
sept okt
okt nov
nov dec
“Op school, niet van de school”
“Blij met goede match”
“De zoektocht binnen de proeftuin speelt zich op verschillende fronten af: je hebt een nieuwe functie als ouder- en kindadviseur en vraagt je af, wat je als ouder- en kindadviseur te bieden hebt. Je zoekt naar evenwicht tussen de vraag van de ouder, de vraag van de school en het belang van het kind. Tegelijkertijd moet je je positioneren ten opzichte van je nieuwe opdracht binnen het ouder- en kindteam en ten opzichte van de school, met haar eigen dynamiek en zorgstructuur. Binnen de twee nieuwe teams ga je op zoek naar dingen die houvast geven, zoals duidelijke afspraken over de nieuwe werkwijze binnen een werkplan. De uitdaging is om evenwicht te vinden tussen de onduidelijkheid van waar je naartoe werkt en het vertrouwen in je eigen kunnen. Doordat je met allemaal nieuwe mensen met verschillende professionele achtergronden in het team zit, is het zoeken naar consensus over de rol van ouder- en kindadviseur. We hebben hierover in het team vaak kritische gesprekken, waardoor we veel van elkaar leren en uit onze vertrouwde habitat komen. Dat vind ik een verrijking. Je moet als team veel aandacht besteden aan het veranderingsproces waar je in zit. Bewaking en begeleiding van het veranderingsproces zijn belangrijk om tot een goede manier van werken te komen. Je zoekt samen naar een nieuwe structuur, waarin je bestaande werkvormen in de nieuwe setting toepast. Het is een zoektocht naar een evenwicht tussen wat je nodig hebt als team en wat je zelf kunt doen. Je komt er dan achter dat je al veel in huis hebt. Het is nu belangrijk om helder te krijgen wat de ‘menukaart’ van het team wordt en wat je als individueel teamlid op je school of kinderdagverblijf neerzet. Op de Kinderboom organiseer ik samen met mijn collega Anneke Mijsen themabijeenkomsten. Op woensdagochtend houd ik opvoedspreekuur. Op maandag heb ik overleg met intern begeleider Marieke Lavooij, over kinderen die opvallen. Ik denk mee over de zorgstructuur op school. Belangrijk uitgangspunt is dat de school zelf verantwoordelijk is en blijft voor het zorgbeleid en de zorgleerlingen.
Alex Bakker, Marieke Lavooij en Marije van der Hijden “De ouder- en kindadviseur is een aanwinst voor onze school. Onze intern begeleider Marieke Lavooij en de directie hebben dat als eerste ondervonden. Marieke kan zich door de komst van Marije weer voldoende op de begeleiding van onze leerkrachten richten, in plaats van zich te veel met zorgvragen bezig te houden. De verwijzing van leerlingen naar hulpverlening verloopt nu efficiënter, omdat Marije de weg naar de hulpverlening beter kent.
Ik merk dat ouders me steeds vaker opzoeken en steeds meer vertrouwen in me stellen. Dat is een goede ontwikkeling. Vaak je gezicht laten zien en er zijn is de belangrijkste werkzame factor. Mijn taak is om vooral naast de ouders en de kinderen te staan. In die zin ben ik niet van de school, maar ben ik er voor de ouder en het kind. Mijn uitdagingen voor de komende tijd zijn om ouders meer te laten participeren en om het contact met de kinderen meer vorm te geven. Ik heb er zin in!“
Marieke en Marije zitten samen op één kamer, dus de lijnen zijn kort. Ze stappen samen op de leerkrachten af om informatie bij hen op te halen, zorgleerlingen beter in kaart te brengen en hun diensten aan te bieden als er in een klas iets speelt of als er iets aan de hand is met een leerling. Op de avonden van de rapportgesprekken is Marije voor de ouders aanwezig met een eigen kraampje. Ik ben blij met onze ouder- en kindadviseur: ze levert hoge kwaliteit en de match die door de projectleiding tussen haar en de school is gemaakt heeft goed uitgepakt. Ik wil nog wel benadrukken dat de ouder- en kindadviseur er niet aan ontkomt om grenzen te stellen in haar taken. In de praktijk moeten haar taken nog uitkristalliseren.”
Marije van der Hijden, ouder- en kindadviseur basisschool De Kinderboom
Alex Bakker, directeur basisschool De Kinderboom 17
“Je realiseert je van tevoren niet wat je van mensen vraagt” “Toen we ons ouder- en kindteam presenteerden, kregen de ouder- en kindadviseurs allemaal een rugzakje van ons mee. Met de wat ludieke inhoud ervan wilden we zeggen: “Jullie gaan pionieren en we zijn ons ervan bewust dat pionieren zwaar is. Maar we gaan jullie erbij helpen.” In de proeftuinperiode is er nog geen vast omlijnde methodiek en zijn de inhoud en reikwijdte van de functie van ouder- en kindadviseur nog niet vastgelegd. Onder andere daardoor vroegen de ouder- en kindadviseurs zich regelmatig af of ze wel goed bezig waren. Ze misten soms vaste grond onder de voeten. Pionieren valt niet altijd mee. Er komt heel veel bij kijken. Ons wekelijkse teamoverleg duurt een hele ochtend. Het eerste uur besteden we aan plenair werkoverleg. Vooral in het begin hebben we het gebruikt voor scholing. Nu nodigen we ook regelmatig samenwerkingspartners uit, zoals het ABC, de Opvoedpoli, de Voorleesservice, Basis op Orde en vertegenwoordigers van wijkinitiatieven. Op verzoek van het team besteden we het overleg om de week aan casuïstiek, eens per maand aan intervisie. Eens per maand maken we er een ‘reflectiebijeenkomst’ van, waarbij ook collega’s van DMO aanwezig zijn. In een-op-een overleggen bespreek ik met elke ouder- en kindadviseur bijvoorbeeld caseload, prioriteiten stellen, twijfels over zelf doen of doorverwijzen, de samenwerking binnen de school en de wijk en inzet van uren. Van tevoren realiseer je je niet wat je van mensen vraagt als je hen aan het werk zet in een proeftuin. Er zijn niet veel kaders en sommige ouder- en kindadviseurs hadden nog geen ervaring binnen het onderwijs. Daarom is het belangrijk dat je in de setting van de proeftuin als implementatiemanager goed luistert en handelt naar aanleiding van wat je teamleden je vertellen. Met de een-op-een overleggen overbruggen we de periode richting het moment waarop de teamleiders aan de slag gaan en de functie van ouder- en kindadviseur duidelijk gekaderd is, duidelijk is vanuit welke methode gehandeld wordt en welke competenties de ouder- en kindadviseurs daarvoor moeten hebben.”
Open deuren Sommige deuren staan zo open, dat je ze bijna over het hoofd ziet. We sommen ze hier toch voor je op, want ze zijn bepalend voor het succes van onze proeftuin.
“De menselijke maat is maatgevend” Pionieren is leerzaam, maar ook zwaar en intensief. Het vraagt veel van de ouder- en kindadviseurs: ze moeten zich bijscholen, veranderen van werkomgeving en zich in een nieuw krachtenveld begeven, zonder dat de kaders en de reikwijdte van hun functie duidelijk zijn. Daarom is het extra belangrijk om hen zo goed mogelijk te ondersteunen en te faciliteren.
“Begin gewoon, bijstellen kan altijd” “Je leert hoe het moet door gewoon te beginnen”. En beginnen moesten we, want we hadden maar een jaartje om ‘het wiel uit te vinden’. De kennis, ervaring en behoeften van onze partners hebben een belangrijke rol gespeeld in de stappen die we hebben gezet. Al doende hebben we onze samenwerking en werkwijze bijgesteld. Zo zijn in september de ouder- en kindadviseurs op de basisscholen aan de slag gegaan zonder dat de werkafspraken nog op papier stonden. Bij de kinderdagverblijven was die volgorde inmiddels andersom. Aan de andere kant: ons voorstel aan de schooldirecteuren voor de werkafspraken viel, doordat we al een goede samenwerking hebben opgebouwd, in vruchtbare aarde.
“Keep it simple” De stelselwijziging is een complexe operatie. Daarom hebben we in onze communicatie het uitgangspunt: vertellen wat de ander in elk geval moet weten. Dat geldt voor onze partners, maar ook voor de betrokken ouders. Een moeder uit de Vogelbuurt vroeg ons: “Waar is mijn opvoedadviseur gebleven?” Met die vraag omschreef ze met welke verandering ze als ouder te maken kreeg als gevolg van de proeftuin: haar opvoedadviseur was verdwenen uit het buurthuis. Die vraag moesten we beantwoorden en dat hebben we gedaan.
Tips voor teamleiders • Steun je teamleden en kom in actie als de situatie daarom vraagt. • Neem de tijd voor een goede match tussen ouder- en kindadviseur en school, voorschool of kinderdagverblijf. • Zorg ervoor dat de ouder- en kindadvi– seurs op de scholen hun werk goed kunnen doen en een plek hebben binnen de school. • Zoek een goede sparringpartner.
Brigitte van Teeffelen 19
Tot slot We hebben er nu 8 maanden van intensief nadenken, overleggen en pionieren op zitten. Dat heeft ons een aantal inzichten opgeleverd die we je als aanbevelingen voor de uitrol van het nieuwe jeugdstelsel mee willen geven: • Bouw voort op wat er al is: op de bestaande kennis, netwerken en (communicatie-) middelen. • Zorg ervoor dat de mensen uit je team hun partners in de uitvoering kennen. • Bevraag je partners en lever hen maatwerk, werk samen. • Houd korte lijnen met interne en externe partners. • Niemand heeft de wijsheid in pacht, blijf open staan voor veranderingen en blijf leren. • Zorg voor draagvlak voor de introductie van de ouder- en kindadviseurs bij de schooldirecteuren en -besturen en bij de directies en vestigingsmanagers van de 0 – 4-instellingen. • Wees zuinig op je menselijk kapitaal. Hiermee zijn we ver gekomen in onze proeftuin: het team functioneert, is bekend bij professionals in de wijk en bij de verschillende wijkinitiatieven en er is een grote bereidheid tot samenwerking. Op naar de ouder- en kindteams in Noord-West en Noord-Oost!
21
Colofon Juni 2014 Dit is een uitgave van het projectteam proeftuin Oud Noord – Overhoeks: Marjanne Grotenhuis, Brigitte van Teeffelen en Linda de Vries Postbus 37608, 1030 BB Amsterdam T: 14 020 Interviews en eindredactie: Heidi Lansbergen Fotografie: Marcel Israël, Hugo Keizer, Daria Mnych, Emiel van Lint, Conny Stroet en Heidi Lansbergen Ontwerp en opmaak: Mixed Flavours Druk: Opmeer De Bink Tenders
23
