Water en Natuur: Een mooi koppel! Onderzoek naar de succesfactoren, belemmeringen en kansen voor het meekoppelen van water en natuur
Tim van Hattum (Alterra Wageningen UR)
Aanleiding
Deltaprogramma gaat uitvoering in. Nederland staat
voor forse opgaven op het gebied van waterveiligheid, zoetwatervoorziening en natuur
Uitgangspunt is dat deze wateropgaven worden
verbonden met andere ruimtelijke ambities voor meer maatschappelijk rendement
Er liggen veel kansen voor het slim combineren van
water en natuuropgaven en investeringen te koppelen aan ruimtelijke kwaliteit
Meekoppelen: Business as usual?
Onderzoeksvragen
Wat zijn de belangrijkste succesfactoren voor het meekoppelen van water- en natuuropgaven?
Wat zijn de belangrijkste belemmeringen Waar in NL liggen kansen voor meekoppelen van wateren natuuropgaven?
Wat is er voor nodig om deze kansen te benutten?
Koen Oome, provincie Zuid-Holland
“DE NATUUR HEEFT VOOR VEEL VAN ONZE WATERPROBLEMEN AL KANT EN KLARE OPLOSSINGEN, DAT BEGINNEN WE NU WEER TE BESEFFEN”
Veel inspirerende voorbeelden hebben laten zien dat het kan
Veel inspirerende voorbeelden hebben laten zien dat het kan:
● Natuurlijke Klimaatbuffers ● Building with Nature ● Ruimte voor de Rivier ● Corporate Innovatie Programma van RWS
Meekoppelen van water en natuur leidt tot grotere maatschappelijke meerwaarde en kan leiden tot kostenbesparing
Exportproduct Topsector Water
9 Voorbeeldprojecten
Groene Dollard Dijk
Zandmotor
andmotor IJsselmeer Ooijen -Wanssum Oesterdam
Regge
Waal Weelde
Nieuwe Driemanspolder
Onlanden
Groene Rivier
Veiligheidsbuffer Oesterdam
Succesfactoren:
- Winst natuur en kostenbesparing - Intensieve samenwerking RWS en NM - Draagvlak - Samenwerking experts Ecoshape - Klimaatbuffersubsidie
De Onlanden: Natte natuur voor droge voeten 2200 Ha natuurgebied behoed de stad Groningen voor overstromingen Succesfactoren
Sense of urgency draagvlak Goedkoper en sneller
German Broad Green Dikede Dollard Brede Groene Dijk langs Verkenning haalbaarheid brede groene dijk met flauw talud en voorland van kwelders Succesfactoren
● Meerwaarde landschap, natuur en kostenbesparing ● Draagvlak ● Bestuurlijk commitment ● Voldoende voorbereidingstijd
Marcel Vermeulen, Staatsbosbeheer
“ALLEEN GA JE SNELLER, SAMEN KOM JE VERDER”
Succesfactoren: 7 eigenschappen van effectief meekoppelen Urgentie
Samenwerking en vertrouwen Bestuurlijk lef en draagvlak
Timing
Jan Nathan Rozendaal, directeur Deltaprogramma Zuidwestelijke Delta
“ER IS MET DE DELTABESLISSINGEN NU EEN MOMENTUM VOOR MEEKOPPELKANSEN MET DE REGIO”
Juist nu liggen er veel kansen...
Nu uitvoering Deltaprogramma, nieuwe KRW
stroomgebiedsbeheerplannen, het Natuurpact en de Rijksnatuurvisie
Er wordt de komende jaren miljarden euro’s
geïnvesteerd voor een klimaatbestendige waterveiligheid en zoetwatervoorziening
Er ligt een opgave voor ruim 700 km waterkeringen Veel Europese fondsen beschikbaar (Life, EFRO, INTERREG, POP3, Horizon 2020)
Deltaprogramma = ruimtelijke opgave (advies CRa)
Volop kansen meekoppelen water + natuur
Building with Nature /
multifunctionele dijken
Kwelders Wadden Natuurlijk rivier- en beekherstel
Herstel sponswerking Natte natuur / teelten veenweide
Multifunctionele waterberging in stadsranden
Maar zeker ook in het buitenland
Bring in the Dutch!!
Rolf Koops, RAO-voorzitter Rijn-Oost
“KUN JE WATER EN NATUUR OOK LOSKOPPELEN DAN?”
Fries Heinis, directeur Vereniging van Waterbouwers
“WATERVEILIGHEID STAAT OP 1, 2 EN 3”
Allard van Leerdam, Staatsbosbeheer
“DE WATER- EN NATUURWERELD SPREKEN NOG EEN VERSCHILLENDE TAAL”
...maar niet alle kansen vanzelfsprekend benut belemmeringen Hoofddoelstelling Deltaprogramma is waterveiligheid en zoetwater
● Ruimtelijke kwaliteit geen primaire opgave DP ● Sectorale financiering – water en natuur gescheiden
HWBP toets op sober en doelmatig ● Bij waterveiligheid nog vaak gekozen voor traditionele aanpak / risicomijdend gedrag
● Planning en kasritme zijn leidend
Onvoldoende kennis kosten+baten natuurlijk alternatief Verschil in cultuur en steeds meer focus op kerntaken
De regio is aan zet, maar meekoppelen vraagt inzet van alle betrokken partijen 1.Formuleer gezamenlijke ambitie over het maximaal benutten van meekoppelkansen 2.Regionale gebiedsagenda’s als uitgangspunt 3.Veranker meekoppelen in werkprocessen: meekoppeltoets, SLA, aanbesteden op kwaliteit 4.Creëer een stimuleringsfonds 5.Investeer in een meerjarig kennis- en innovatieprogramma 6.Organiseer slimme samenwerking in de ‘Gouden Vierhoek’ 7.Zet een taskfore meekoppelen op borgen ambitie + lerend evalueren
Water en Natuur: Een mooi koppel!
22
Vragen?
