Samen voor een mooi en duurzaam Gelderland
Tweede Hoorzitting Gezondheidsraad 7 oktober 2013
Concept advies ´Gewasbescherming en omwonenden´ Gezondheidsraad Maarten Visschers Gelderse Natuur en Milieufederatie Mede namens omwonenden ´casus Captan´
opzet 1. Aanleiding (kort) 2. Stand van zaken (kort) 3. Opmerkingen over concept advies a. Algemeen b. Blootstellingsonderzoek c. Aanpassingen in de toelatingsprocedure d. Maatregelen in de landbouwkundige praktijk (overheden, agrarische sector en distributeurs, omwonenden)
1. Aanleiding: Captan in griendhoutteelt • Zie www.griendhouthandel.nl -> Van Aalsburg, 150-200 ha. Moderne, akkerbouwmatige teelt. Machinaal bespoten. • Totale sector 2000-3000 ha. Uitbreidende sector. Steeds grootschaliger. • Produkten: schuttingen, zinkstukken en beschoeiingen. Geen eetbaar product daardoor minder voorzorg mbt middelen. • Spuitarmen op hefinstallatie achter tractor, 6 meter hoogte. Neerwaartse spuit. ‘Moderne’ teelt, grootschalig, akkerbouwmatig.
EPA: Captan waarschijnlijk kankerverwekkend • Toegepast bestrijdingsmiddel Captan. Captan: EPA-> waarschijnlijk kankerverwekkend. Verder: mogelijk Decis. Mogelijk illegalen middelen uit Oost-Europa. • Bespuiting ca 1 maal per week, mei-december; zonder emissiescherm. Geen rekening met weersomstandigheden, geen waarschuwing aan omwonenden. • Captan wordt ook in grote hoeveelheden in Gelderse fruitteelt toegepast. Fruitteelt kan niet zonder Captan. Zie bijv http://waternatuurlijk.nl/stichtserijnlanden/2012/04/26/bestr ijdingsmiddel-captan-ver-boven-de-norm/
Locatie tov omwonenden Hellouw • 13 woningen/gezinnen op 30,60,90, 120…400m afstand. Alle 13 betrokken. 20 hectare direct ten noorden van Irenestraat Noord; • In 2013 uitbreiding tot 20 ha; direct ten oosten van rode cirkel. Bedrijfsgebouw naar plangebied met onderkomen seizoensarbieders (Polen)
2. Stand van zaken • Uitbreiding van 10 naar 20 ha • Gesprek GNMF en Leefmilieu met bedrijfsleider. Afgesproken: 1. Captan-teelt op grotere afstand gezet. Nieuwe griendhoutteelt (ander ras) aangrenzend aan woningen. Wordt met andere middelen bespoten. 2. Informatie over nieuwe, vervangende middelen; 3. Aankondiging bespuitingen zodat men de ramen dicht kan doen. Resultaat: 1. Meest kritische teelt verder af van woonbebouwing. Bij woonbebouwing wordt Captan niet meer geroken. Onzeker of bedrijf zich hier aan zal blijven houden. 2 en 3. Worden niet nagekomen. Bewoners willen weten wat er in de nieuwe teelt bij hun woningen wordt gespoten. Bespuitingen bij alle weertypen en windrichtingen. Bij plaag meerdere malen per dag. Bewoners krijgen geen waarschuwing om ramen dicht te doen en was weg te halen.
3a. Opmerkingen over concept advies (algemeen) Algemeen: • Alles omvattend concept advies, helder en goed leesbaar. • Situatie van omwonenden goed betrokken.
onjuistheden • Geen harde bewijzen voor gezondheidseffecten -> Blootgestelden aan Captan zijn nooit onderzocht . Captan is een verdacht kankerverwekkende stof. Zie gezondheidseffecten van passieve rokers. • Agrariërs worden het sterkst getroffen-> Agrariërs zijn meest beschermd. Omwonenden griendhoutteelt zitten lang in de nevel. • Risico`s: - Werkers hebben hoger geaccepteerd risico dan omwonenden. - Omwonenden ondergaan een niet-vrijwillig risico.
3a. Blootstellingsonderzoek (1) • Bij welk blootstellingniveau volgt gezondheidsonderzoek? • Welke blootstellingsnormering is van toepassing? • Representativiteit populatie en aselecte uitval. - Blootgestelden mijden de blootstellingsituatie reeds. Gaan niet naar buiten of gaan weg. Onderschatting van blootstellingsniveau. - illegaal gebruikte middelen worden bij blootstelling niet gemeten. - welke bedrijfsrepresentatieve omstandigheden worden gehanteerd? Agrariër zal zich mogelijk voorbeeldig gaan gedragen en minder gaan spuiten (niet-representatieve bedrijfsituatie).
3b. Blootstellingsonderzoek (2) • betrokkenheid omwonenden bij alle vervolgstappen. • prioriteit bij bollenteelt en fruitteelt akkoord. Zwaarst bespoten teelten. In fruitteelt worden per groeifase andere middelen gespoten (knopvorming, bladfase, snoeien, dunnen, afspuiten). Tegen spint, luis, schimmel, schurft. • verzoek van omwonenden: griendhoutteelt Van Aalsburg vragen om deel te nemen aan blootstellingsonderzoek.
3c. Herbeoordeling bestrijdingsmiddelen • Eerst Duitse en Britse beoordelingsmethodiek valideren. Zijn deze methodieken objectief en betrouwbaar? Omwonenden willen weten hoe Captan bij deze methodiek scoort. • welke onafhankelijke instantie gaat de herbeoordeling doen? RIVM. • meer voorlichting over toelatingsprocedure -> omwonenden begrijpen procedure wél maar begrijpen niet waarom een middel als Captan is toegelaten door Ctgb.
3d. Maatregelen op korte termijn (1) • Erg belangrijk omdat resultaten blootstellingsonderzoek tijd vergt. • Wie zorgt voor de realisatie en is verantwoordelijk voor implementatie korte termijn maatregelen?
3d. Maatregelen op korte termijn (2) Overheden: • versterkte handhaving. Beperkt juist de blootstelling. Geen bezuiniging cq inkrimping nVWA ; juist extra capaciteit. Overleg omwonenden-nVWA over hun bezwaren in hun specifieke locatie (meer communicatie met omwonenden vanuit nVWA). In Captan zaak is er geen communicatie. • klachtenloket. Terugmelding, terugkoppeling resultaat, goede archivering, jaarrapportage met conclusies en (beleids)aanbevelingen. • spuitvrije zones: 100 meter. Ander gewas dat niet wordt bespoten (weidegras). Planologisch vastleggen. • spuitvrije zone wél no-regret maatregel.
Maatregelen korte termijn (3) Agrarische sector, fabrikanten, distributeurs: • gemaakte afspraken moeten ook worden nagekomen. Bijv. doorgeven (1) met welke middelen wordt gespoten en (2) wanneer. • transparante boekhouding (online). • wegafsluiten voor passanten. Omwonenden • Hoe lang moeten bewoners ramen sluiten en binnen blijven? • Moeten zij hun tuinmeubilair poetsen?
Dank voor uw aandacht
